Polen

1) REFERENTIES

Advies van de Commissie COM(1997) 2002 def. [Niet in het Publicatieblad verschenen];Verslag van de Commissie COM(1998) 701 def.[Niet in het Publicatieblad verschenen];Verslag van de Commissie COM(1999) 509 def.[Niet in het Publicatieblad verschenen];Verslag van de Commissie COM(2000) 709 def.[Niet in het Publicatieblad verschenen];Verslag van de Commissie COM(2001) 700 def. - SEC(2001)1752 [Niet in het Publicatieblad verschenen];Verslag van de Commissie COM(2002) 700 def.- SEC(2002)1408 [Niet in het Publicatieblad verschenen] ;Verslag van de Commissie COM(2003) 675 def.- SEC(2003)1207 [Niet in het Publicatieblad verschenen].Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 was de Commissie van mening dat de omzetting in nationaal recht van het "acquis communautaire" op het gebied van de directe belastingen geen bijzondere moeilijkheden voor Polen mocht opleveren.

In het verslag van november 1998 werd daarentegen geconcludeerd dat aanzienlijke inspanningen noodzakelijk waren op het gebied van de BTW en de accijnzen, met name wat betreft de aanhoudende discriminatie van ingevoerde producten en de invoering van een BTW-terugbetalingsregeling voor buitenlandse belastingplichtigen die niet in Polen woonachtig zijn. Extra inspanningen waren eveneens noodzakelijk om de administratieve capaciteit met betrekking tot de tenuitvoerlegging van het acquis te versterken.

In het verslag van oktober 1999 werd onderstreept dat Polen zijn inspanningen tot geleidelijke aanpassing van zijn belastingwetgeving had voortgezet. Er was een goed gestructureerde pretoetredingsstrategie op dit gebied opgezet, maar de BTW- en de accijnsregelingen moesten nog verder worden aangepast. Voorts dienden ook de instrumenten voor de belastinginning op nationaal niveau en in de verschillende regio's te worden versterkt en moesten de mechanismen voor administratieve samenwerking en de computerondersteuning worden verbeterd.

In het verslag van november 2000 was aangegeven dat Polen op belastinggebied opmerkelijke vooruitgang had geboekt, maar dat de belastingdiensten van het land in belangrijke mate moesten worden verbeterd.

In het verslag van november 2001 werd vastgesteld dat Polen sedert de laatste evaluatie voortdurend vooruitgang had geboekt zowel op het gebied van de BTW en de accijnzen als op dat van de belastingheffing op vennootschappen. Tevens waren er inspanningen verricht om de modernisering van de belastingdiensten te bespoedigen en de aangiften voor inkomsten te vereenvoudigen.

Het verslag van oktober 2002 legde de nadruk op de voortdurende vooruitgang van Polen bij de ontwikkeling van zijn institutionele capaciteiten op fiscaal gebied en bij de aanpassing van zijn wetgeving.

Volgens het verslag van 2003 voldoet Polen aan de voornaamste eisen die bij de toetredingsonderhandelingen werden gesteld op het gebied van de directe belastingen en op het gebied van de samenwerking en wederzijdse bijstand tussen belastingdiensten en zou het land bij toetreding het desbetreffende acquis ten uitvoer kunnen leggen. Op het gebied van BTW en accijnzen voldoet Polen slechts ten dele aan de eisen.

Polen heeft overgangsperioden verkregen gedurende welke een lager BTW-tarief mag worden toegepast op de woningbouw, behalve op de bouwmaterialen, en op de bouw van woningen of delen van woningen voordat zij voor de eerste maal worden bewoond en op restaurantdiensten (tot en met 31 december 2007); Polen mag tot 31 december 2007 een nultarief toepassen op bepaalde boeken en gespecialiseerde tijdschriften. Polen heeft eveneens toestemming verkregen om een sterk verlaagd BTW-tarief toe te passen op voedingsmiddelen (met inbegrip van drank, maar met uitzondering van alcoholhoudende dranken) voor mens en dier, op levende dieren, zaad, planten en producten die gewoonlijk voor de bereiding van levensmiddelen zijn bestemd; op producten die gewoonlijk zijn bestemd om levensmiddelen aan te vullen of te vervangen; en op goederen en diensten die gewoonlijk voor de landbouwproductie zijn bestemd, maar met uitzondering van uitrusting (tot en met 30 april 2008). De verkregen derogaties hebben betrekking op een vrijstelling van de BTW en een registratiedrempel van 10 000 voor kleine en middelgrote bedrijven en een vrijstelling van de BTW voor het internationale reizigersvervoer. Polen heeft bovendien een overgangsperiode van een jaar na toetreding verkregen, gedurende welke het land lagere accijnzen mag blijven toepassen op bepaalde aardolieproducten.

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Het acquis op het gebied van de directe belastingen heeft in hoofdzaak betrekking op een aantal elementen van de vennootschapsbelasting en de kapitaalbelasting. De vier vrijheden van het Verdrag hebben verderstrekkende gevolgen voor de nationale belastingstelsels.

In het verslag van november 2000 werd vastgesteld dat de belastingregelingen voor ondernemingen zijn gewijzigd, waardoor de belastingdiensten doeltreffender zijn geworden en de belastingdruk op de ondernemingen is afgenomen. Het niveau van de vennootschapsbelasting is teruggebracht tot 30% en zou in 2004 20% moeten zijn. De aan investeringsmaatschappijen verleende belastingaftrek is in bepaalde gevallen afgeschaft. De aan particulieren verleende aftrek voor bouwwerkzaamheden blijft evenwel gehandhaafd.

Het acquis op het gebied van de indirecte belastingen bestaat in hoofdzaak uit geharmoniseerde wetgeving op het gebied van de belasting over de toegevoegde waarde (BTW) en de accijnzen. Deze voorziet in de toepassing van een niet-cumulatieve algemene verbruiksbelasting die in alle stadia van de productie en de distributie van goederen en diensten wordt geheven. Voorts houdt deze een gelijke fiscale behandeling van alle binnenlandse transacties en alle invoer in.

In het verslag van november 2000 is vastgesteld dat het verlaagde tarief dat voor bepaalde diensten gold, is verhoogd en dat bepaalde verrichtingen die waren vrijgesteld, thans aan het verlaagde tarief zijn onderworpen. De vrijstelling die voor specifieke instituten gold, is afgeschaft en deze moeten voortaan BTW betalen. Er is een BTW-terugbetalingsregeling voor buitenlandse toeristen ingevoerd, alsmede een recht op aftrek van voorbelasting op internationale diensten. De definitie van belastbaar bedrag is eveneens gewijzigd. Ten slotte is in juli 2000 ook de wet inzake de belasting op goederen en diensten herzien, om de BTW-regeling (tarief van 3%) met ingang van september 2000 uit te breiden tot landbouwproducten.

Op het gebied van de accijnzen omvat het acquis geharmoniseerde belastingstructuren en minimumtarieven, evenals gemeenschappelijke regels betreffende het voorhanden hebben en het vervoer van accijnsgoederen (in het bijzonder het gebruik van belastingentrepots).

Sinds het verslag van oktober 1999 is het aantal aan belasting onderworpen alcoholische dranken uitgebreid en is de speciale regeling, die discriminerend was ten aanzien van bepaalde ingevoerde dranken, afgeschaft.

Polen zet zijn inspanningen met betrekking tot de belastingdienst, de wederzijdse samenwerking en bijstand voort (versterking van het bestuur en verbetering van de samenwerking tussen de nationale belastingdiensten). De belastingdienst is klantvriendelijker tegenover de belastingplichtige en de informatie is toegankelijker gemaakt (internet). De verschillende bestaande regelingen zouden echter moeten worden vereenvoudigd, en de administratieve formaliteiten vormen nog steeds een te zware belasting voor ondernemingen en particulieren. Er is voorts sprake van de oprichting van een centraal BTW-informatiebureau om de belastingdiensten te moderniseren.

EVALUATIE

Belasting op de toegevoegde waarde

De Poolse BTW-regeling is geleidelijk aangepast aan het acquis en er zijn inspanningen geleverd om de nationale producten en soortgelijke ingevoerde producten in Polen op dezelfde wijze te belasten.

Sinds het verslag van november 1998 heeft Polen bepalingen aangenomen ter invoering van een BTW-terugbetalingsregeling voor toeristen en van een stelsel van vrijstelling van BTW voor de invoer van handelswaar waarvan de waarde niet hoger ligt dan 10 euro. Andere teksten over de BTW moeten nog worden omgezet, met name wat betreft het toepassingsgebied ervan, de tarieven en de BTW op landbouwproducten die momenteel nog zijn vrijgesteld. Er is evenwel nog steeds sprake van ongelijke behandeling bij de belastingheffing op bepaalde ingevoerde producten, waarop een hoger BTW-tarief van toepassing is dan op soortgelijke nationale producten.

Sinds het verslag van november 2000 heeft Polen inspanningen gedaan, maar er moet nog vooruitgang worden geboekt, met name wat de voor bepaalde verrichtingen geldende vrijstelling en de belastingregeling voor de vastgoedmarkt betreft. Voorts worden bepaalde producten verschillend belast naar gelang van hun oorsprong, hetgeen leidt tot discriminatie ten aanzien van ingevoerde producten.

Sedert het verslag van november 2001 is een tarief van 7% toegepast op kranten en tijdschriften alsook een nultarief op het drukken van boeken, tijdschriften en kranten. Bepaalde middelgrote en kleine bedrijven die tot dan toe van BTW waren vrijgesteld, dienen deze voortaan te betalen. Voor internetdiensten is een tarief van 7% vastgesteld, en voor informatica-uitrusting een tarief van 3%.

In het verslag van 2002 benadrukt de Commissie dat Polen de aanpassing van zijn tarieven aan de vereiste niveaus heeft voortgezet. Voor zeeschepen en vissersvaartuigen geldt voortaan een nultarief, terwijl de omschrijving van de gespecialiseerde tijdschriften die in aanmerking komen voor het nultarief, is verfijnd. De beginselen en voorwaarden voor teruggaaf van eerder betaalde BTW aan importeurs zijn vastgesteld, terwijl voor enkele ingevoerde producten een BTW-vrijstelling is ingevoerd.

Eind 2003 moet Polen zich nog aanzienlijke inspanningen getroosten. Om de aanpassingen te voltooien moet zij zich nog bezighouden met de reikwijdte en de omschrijving van de BTW-tarieven (met name het zeer frequente gebruik van het nultarief) en vrijgestelde transacties, met uitzondering van die waarvoor overgangsmaatregelen gelden. Polen moet de definitie van het toepassingsgebied van de BTW ook uitbreiden, evenals die van belastingplichtigen, heffingsgrondslagen, belastbare feiten, het recht op aftrek of op teruggaaf van de BTW en de belastingplicht. Polen moet bovendien een einde maken aan nationale beschermingsmaatregelen om tot een gelijke fiscaliteit te komen, ongeacht de oorsprong. Polen moet tenslotte bijzondere BTW-regelingen invoeren voor reisagentschappen, tweedehandsgoederen en goud als belegging; de bijzondere regelingen die momenteel op landbouwbedrijven van toepassing zijn moeten worden aangepast aan de voorwaarden van de overgangsmaatregel die bij de toetredingsonderhandelingen werd toegestaan.

Accijnzen

Ook op dit gebied is de aanpassing voortgezet. Het accijns- en het BTW-stelsel zijn bijgevolg tot op zekere hoogte vergelijkbaar met de algemene beginselen van het acquis op belastinggebied. Met name de tarieven van de op sigaretten en brandstoffen van toepassing zijnde accijnzen zijn verhoogd om deze beter af te stemmen op de in de Gemeenschap geldende minimumtarieven. Zij zijn evenwel nog niet volledig aangepast. Polen moet nog het probleem van de ongelijke fiscale behandeling van alcoholische dranken en tabaksproducten oplossen.

Sinds het verslag van november 2000 heeft Polen vooruitgang geboekt op het gebied van de aanpassing aan het acquis, maar de Poolse autoriteiten moeten nog inspanningen leveren om aan de door de Gemeenschap opgelegde minimumtarieven te voldoen (sigaretten en minerale oliën).

In 2001 zijn de accijnzen op alcoholhoudende dranken, bier, wijn en brandstoffen en op tabaksproducten verhoogd.

In 2002 zijn de accijnzen op brandstoffen en als brandstof gebruikte LPG, alsmede op sigaretten, verhoogd. Een vrijstelling van accijns is ingevoerd voor energie die is voortgebracht met behulp van hernieuwbare bronnen en pompcentrales.

Eind 2003 moet Polen nog enkele tarieven en vrijstellingen aanpassen, het toepassingsgebied van de accijnzen op minerale oliën en de structuur van de accijnzen op rooktabak aanpassen en een schorsingsregeling invoeren, met name voor het intracommunautaire verkeer. Polen moet ook zorgen voor identieke heffingsvoorwaarden, ongeacht de oorsprong, voor "in de EU niet-geharmoniseerde" accijnzen en de heffingsgrondslag voor ingevoerde rooktabak aanpassen. De geleidelijke verhoging van de accijnzen op sigaretten verloopt volgens het vastgestelde tijdschema om op 31 december 2008 het minimumtarief te bereiken, zoals bij de toetredingsonderhandelingen is overeengekomen.

Directe belastingen

De belasting op bedrijfswinsten is in 2001 gedaald van 30% naar 28%; er dient evenwel nog te worden gecontroleerd of de wetgeving over belastingparadijzen verenigbaar is met de gedragscode op het gebied van de belastingen op ondernemingen. Een nieuwe belasting van 20% op opbrengsten van spaargelden (interesten van bankdeposito's, dividenden op obligaties en dergelijke) is in maart 2002 ingevoerd. In januari 2002 heeft Polen eveneens een belasting van 2% ingevoerd op kapitaal dat het land verlaat en die uitsluitend van toepassing is op inwoners; deze belasting zal eind december 2003 worden afgeschaft.

Eind 2003 moet Polen gereed zijn met de omzetting van de richtlijn betreffende indirecte belastingen op het bijeenbrengen van kapitaal, de richtlijn "moeder-dochtermaatschappijen", de richtlijnen betreffende interesten en vergoedingen en de richtlijn betreffende de belastingheffing op inkomsten uit spaargelden.

Belastingdienst

De modernisering van de belastingdienst zou met meer discipline moeten worden doorgevoerd. In 2001 is de informatisering van de belastingdiensten slechts moeizaam vooruitgegaan, hoewel het POLTAX-systeem intussen operationeel is. De begrotingswet van 2001 is een verbetering voor de tenuitvoerlegging van de fiscale verplichtingen en de achterstanden, hoewel het waar is dat de invordering van de betalingsachterstanden nog niet erg efficiënt verloopt. De huidige hervorming heeft een stelsel van objectieve indicatoren van de activiteit van de belastingkantoren ingevoerd en heeft de opleiding van het personeel opgevoerd.

In de loop van 2001-2002 hebben de Poolse belastingdiensten hun doelmatigheid trachten te verbeteren. In augustus 2002 heeft de ministerraad de "Strategie voor de modernisering van de belastingdienst tot en met 2004" aangenomen, bedoeld om voldoende capaciteit te waarborgen om het acquis toe te passen. Voorts zijn belangrijke maatregelen genomen om de voornaamste indicatoren samen te stellen voor de interoperabiliteit met het systeem voor de uitwisseling van BTW-gegevens. Toch moet op het gebied van de informaticatechnologie nog veel werk te worden verricht zowel op regionaal als op plaatselijk niveau.

Op het gebied van de bestuurlijke capaciteit heeft Polen opmerkelijke vooruitgang geboekt, ofschoon nog heel wat maatregelen moeten worden doorgevoerd. De voornaamste moeilijkheid betreft de belastinginning, die nog ontoereikend blijft.

Eind 2003 is de benodigde bestuurlijke structuur opgezet maar deze moet nog worden gemoderniseerd en de doelmatigheid ervan moet worden verbeterd. Er moet voorrang worden gegeven aan de verbetering van de belastinginning en controlestrategieën, met name met behulp van risicoanalysetechnieken en controles met behulp van de informatica. Er moeten extra maatregelen worden genomen om de belastingplichtigen beter te informeren en deze er meer toe te brengen spontaan aan hun verplichtingen te voldoen.

De capaciteit van de belastingdienst is voldoende voor een toereikende tenuitvoerlegging van het acquis op het gebied van de directe belastingen. Op het gebied van de samenwerking en de wederzijdse bijstand tussen belastingdiensten neemt Polen momenteel de nodige maatregelen voor de omzetting van het acquis en de tenuitvoerlegging daarvan bij de toetreding, zowel wat regelgeving als organisatiestructuren betreft, met inbegrip van elektronische systemen voor de uitwisseling op gegevens.

Laatste wijziging: 14.01.2004