Litouwen

1) REFERENTIES

Advies van de Commissie [COM(97) 2007 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(98) 706 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(99) 507 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2000)707 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2001) 700 def. - SEC(2001) 1750 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2002) 700 final - (SEC)2002 -- Niet verschenen in het Publicatieblad]Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 oordeelde de Europese Commissie dat Litouwen nog wezenlijke inspanningen diende te leveren om het communautair acquis volledig in zijn wetgeving te verwerken, maar dat al aanzienlijke vooruitgang was geboekt wat betreft het nemen van de maatregelen die worden aangewezen in het Witboek over de landen van Midden- en Oost-Europa en de interne markt (1995).

Bijzondere inspanningen werden met name gevraagd voor:

• de implementering van de voorschriften op veterinair en fytosanitair gebied en het toezicht op de naleving ervan; de modernisering van de inrichtingen om aan de EG-normen te voldoen, vooral belangrijk met betrekking tot de keuringen en controles in het kader van de bescherming aan de buitengrenzen van de EU;
• de versterking van het administratief apparaat om te bereiken dat de instrumenten van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) kunnen worden toegepast;
• de verdere herstructurering van de agrovoeding om het concurrentievermogen van deze sector te verbeteren.

De Commissie merkte op dat in Litouwen slechts enkele mechanismen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid werden toegepast en dat een ingrijpende hervorming van het landbouwbeleid, naast een aanzienlijke inspanning, nodig waren in het vooruitzicht van een toetreding tot de Europese Unie op middellange termijn. De integratie van de visserijsector in het desbetreffende beleid van de Gemeenschap zou volgens de Commissie geen al te grote moeilijkheden meebrengen, al zouden ook hier inspanningen nodig zijn om de sector op de toetreding voor te bereiden.

In het verslag van november 1998 wordt geconstateerd dat belangrijke maatregelen zijn genomen om de kortetermijnprioriteiten van het partnerschap voor toetreding te respecteren. Er zijn vorderingen gemaakt op weg naar afstemming op het gemeenschappelijk landbouwbeleid, maar er zullen extra inspanningen moeten worden geleverd om de agrovoedingssector te herstructureren en een milieu- en plattelandsbeleid uit te stippelen. Dat geldt ook voor de invoering en de tenuitvoerlegging van de communautaire veterinaire en fytosanitaire voorschriften en voor de aanpassing van de inrichtingen aan de communautaire normen. Op visserijgebied valt daarentegen geen enkele vooruitgang te noteren, en voor de tenuitvoerlegging van het gemeenschappelijk visserijbeleid zullen wetgevende en bestuurlijke hervormingen noodzakelijk zijn.

In het verslag van oktober 1999 wordt opgemerkt dat Litouwen zijn inspanningen om de prioriteiten van het partnerschap voor toetreding te realiseren, heeft voortgezet. Het nemen van maatregelen op het gebied van plattelandsontwikkeling en milieuzorg, modernisering van de agro-voedingssector en tenuitvoerlegging van basisbesluiten is voor verbetering vatbaar. Op visserijgebied zijn weliswaar maatregelen genomen inzake de statistieken en de kwaliteit van de vis, maar de gemeenschappelijke visserijcontrole, de marktregelgeving en het capaciteitsbeheer moeten worden versterkt. Ten slotte moeten ook conflicten tussen de verschillende autoriteiten en ministeries die voor de visserij bevoegd zijn, worden vermeden.

In het verslag van november 2000 wordt benadrukt dat in Litouwen met het oog op de overname van het acquis communautaire verder werk wordt gemaakt van de landbouwhervorming en de aanpassing van het visserijbeleid.

In het verslag van november 2001 wordt opgemerkt dat Litouwen zich op landbouwgebied verder aanpast aan het acquis communautaire, maar dat nog belangrijke inspanningen moeten worden geleverd.

Op visserijgebied zijn wettelijke en bestuurlijke aanpassingen gebeurd, zoals de herstructurering van de directie visserij van het ministerie van landbouw. Inzake bestandsbeheer, -inspectie en -controle is duidelijk vooruitgang geboekt met de invoering van een volgsysteem voor vaartuigen. Voorts is een register van vissersvaartuigen opgesteld en heeft het ministerie van landbouw de regelgeving inzake producentenorganisaties goedgekeurd. Anderzijds is de bilaterale overeenkomst met de Faeröer (Denemarken) sinds april niet langer van toepassing.

In het verslag van november 2002 worden de vorderingen genoemd die Litouwen heeft gemaakt inzake de afstemming van de wetgeving en versterking van de administratieve capaciteit op het gebied van landbouw en visserij

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) heeft ten doel een moderne landbouw te ontwikkelen of in stand te houden die de agrarische gemeenschap een billijke levensstandaard en de consument de levering van landbouwproducten tegen redelijke prijzen garandeert, met, binnen de EG, vrij verkeer van landbouwproducten.

De Europa-Overeenkomst vormt het juridische kader voor de handel in landbouwproducten tussen Litouwen en de Europese Gemeenschap en heeft ten doel de samenwerking tussen de partijen te bevorderen met het oog op de modernisering, herstructurering en privatisering van de landbouw en de agro-industriële sector in het land, en op de vaststelling van normen voor de fytosanitaire sector. Het Witboek over de landen van Midden- en Oost-Europa en de interne markt (1995) heeft betrekking op de veterinaire en fytosanitaire controles, de controle op diervoeding en de afzetvoorschriften voor bepaalde producten. Deze regelgeving heeft ten doel de consument, de volksgezondheid en de gezondheid van dieren en planten te beschermen.

Het gemeenschappelijk visserijbeleid omvat de gemeenschappelijke marktordeningen, het structuurbeleid, de overeenkomsten met derde landen, het beheer en de instandhouding van de visbestanden en het in dat verband verrichte wetenschappelijk onderzoek.

In de Europa-Overeenkomst zijn bepalingen opgenomen betreffende de handel in visserijproducten met de Gemeenschap. In het Witboek zijn voor dit gebied geen maatregelen vermeld.

EVALUATIE

Landbouw

De bruto-toegevoegde waarde van de landbouw is gestegen van 7,6% in 1999 tot 8,4% in 2000, terwijl het aandeel in de totale werkgelegenheid is gedaald van 20,2% in 1999 tot 18% in 2000. Het overschot op de handelsbalans ten gunste van de Gemeenschap bedraagt 130,9 euro tegenover 151,8 miljoen euro in 1999. De begroting van de Staat in deze sector bedraagt in 2001 zo'n 180 miljoen euro.

De landbouwhervorming verloopt zeer traag.

• Horizontale vraagstukkenEr zijn maatregelen met betrekking tot het EOGFL uitgevoerd. Het SAPARD-betaalorgaan is aangewezen, maar moet worden versterkt.De administratieve capaciteit is verbeterd, ook al moet verder aan beroepsopleiding worden gedaan.In het kader van het geïntegreerd beheers- en controlesysteem (GBCS) is vooruitgang geboekt, met name wat de identificatie en registratie van runderen betreft.Met de registratie van de percelen zou binnenkort een begin worden gemaakt.De voorschriften inzake biologische landbouw zijn in januari 2001 in werking getreden, maar moeten nog worden toegepast.Het register van landbouwbedrijven zou moeten worden verbeterd.In de loop van 2002 zal een landbouwtelling worden gehouden.
• Gemeenschappelijke marktordeningenVoor suiker is een nieuwe regeling goedgekeurd. Voor de sectoren melk en zuivelproducten, granen, gedroogde voedergewassen, vlees, groenten en fruit en verwerkte landbouwproducten zijn nieuwe kwaliteitsvoorschriften ingevoerd.Met het oog op de voorbereiding van de administratieve structuren van het GLB is een marktreguleringsbureau opgericht, waarvan de administratieve capaciteit moet worden versterkt. De nationale steunregelingen verschillen te veel van de mechanismen van het acquis.
• Plattelandsontwikkeling en bosbouwEr dienen milieumaatregelen in de landbouw te worden ingevoerd.Er is voortgang gemaakt met de invoering van administratieve structuren die nodig zijn voor de opzet en het verloop van programma's voor plattelandsontwikkeling. Om de uitvoering van de controleprocedures te vergemakkelijken, moeten extra inspanningen worden geleverd.Wat de bosbouw betreft, is het institutionele kader klaar voor de toepassing van het acquis.
• Veterinaire en fytosanitaire maatregelen en voedselveiligheidOp veterinair gebied is vooruitgang geboekt. Het wetgevende kader is ingevoerd, maar er moeten nog uitvoeringsmaatregelen worden vastgesteld. Wat de administratieve capaciteit betreft, dekt de nieuwe overheidsdienst voor veterinaire aangelegenheden en levensmiddelen de hele voedselketen en is het nationaal veterinair laboratorium belast met de controles. De laboratoria en de voorzieningen voor de controles aan de grenzen moeten evenwel worden Op het gebied van dierziekten en -gezondheid moeten interventieplannen en een reservefonds voor de bestrijding van epizoötieën worden ingesteld.Wat de beoordeling van het geografisch risico voor BSE betreft, is Litouwen ingedeeld in categorie III.In de fytosanitaire sector is vooruitgang geboekt: er is werk gemaakt van lijsten van schadelijke organismen, maatregelen ter voorkoming van de wratziekte bij aardappelen en uniforme principes voor de beoordeling van fytosanitaire producten.Voor de kwaliteit van zaaizaad en vermeerderingsmateriaal zijn nieuwe voorschriften ingevoerd.Op het gebied van de voedselveiligheid is de algemene strategie ter bespoediging van de overname van het acquis en de toepassing ervan goedgekeurd in april 2001.Voor de agrovoedingsmiddelenindustrie zijn nog talrijke aanpassingen nodig, met name wat de inrichtingen voor de productie van voedingsmiddelen betreft.Voorts zijn maatregelen ter voorkoming en bestrijding van BSE genomen. Ten aanzien van TSE's moeten echter nog inspanningen worden geleverd.

Visserij

De visserijproductie van Litouwen en de daarmee samenhangende buitenlandse handel zijn in vergelijking met die van de Europese Unie bescheiden te noemen en zouden bijgevolg op middellange termijn geen noemenswaardige gevolgen moeten hebben voor de Gemeenschap.

In juni 2000 heeft het Litouwse parlement de visserijwet aangenomen, waarbij het acquis communautaire op het gebied van het beheer, de inspectie en controle van de visbestanden in nationaal recht is omgezet. Het ministerie van Landbouw heeft in december 1999 een regeling inzake toezicht op visserijvaartuigen ingevoerd. Sedert april 2000 is het ministerie van Milieuzaken bevoegd voor de visbestanden in de Oostzee en de binnenwateren.Op structuurgebied is de in september 1999 door de regering goedgekeurde strategie ter ondersteuning van de landbouw er onder andere op gericht de aquacultuur, de behandeling en de verwerking van vis aan de Gemeenschapsvoorschriften aan te passen. Ter wille van een volledige doeltreffendheid van deze strategie moet een instantie worden opgericht voor de programmering, de uitvoering en de evaluatie van en de financiële controle op de structuurmaatregelen.

Anderzijds moet Litouwen zijn inspanningen concentreren op de herstructurering en de versterking (in termen van opleiding of aanwerving van competent personeel) van de administratieve capaciteit.

Het land moet ook de aanpassing van de wetgeving bespoedigen, en met name voorzien in passende sancties in geval van overtredingen. Wat de inspecties en de controles betreft, en met name het satellietvolgsysteem voor vissersvaartuigen, moet vooruitgang worden geboekt op het vlak van technische verbetering en besluitvorming. Voorts moet Litouwen nog overgaan tot een nieuwe meting van zijn vissersvaartuigen en het register daarvan afwerken overeenkomstig de voorschriften van het acquis. Met betrekking tot het marktbeleid is het vooral zaak een interventiemechanisme voor visserijproducten in te stellen. Op internationaal niveau heeft Litouwen de visserij-overeenkomst met Rusland, de Verenigde Staten en Canada ondertekend.

Laatste wijziging: 10.03.2002