Polen

1) REFERENTIE

Advies van de Commissie [COM(97) 2002 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(98) 701 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(1999) 509 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2000) 709 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2003) 675 def. - SEC (2003) 1207 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 vond de Commissie het nodig dat inspanningen werden geleverd voor de opname van het acquis in de nationale wetgeving, met name op het gebied van de gezondheid en veiligheid op het werk. Dit werd op korte termijn mogelijk geacht, op voorwaarde dat Polen zijn inspanningen voortzette.

Het verslag van november 1998 merkte echter de afwezigheid op van tastbare vooruitgang bij de omzetting en vroeg om de inspanningen op sociaal gebied op te voeren en de bevoegde instellingen te versterken.

Het verslag van oktober 1999 bevestigde de conclusies van het vorige verslag en vroeg Polen om bijzondere inspanningen te leveren op sociaal gebied, met name op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk en op het gebied van volksgezondheid, werkgelegenheid en gelijke kansen. Bovendien moest Polen de institutionele middelen van het Nationaal Arbeidsbureau en de arbeidsinspectiediensten aanzienlijk versterken. De sociale dialoog moest nog worden ontwikkeld, met name op het niveau van de werkgeversorganisaties.

In het verslag van november 2000 constateerde de Commissie dat weinig vooruitgang was geboekt bij de omzetting van het acquis op dit gebied. Er moesten nog ernstige inspanningen worden geleverd op de meeste gebieden in verband met sociale zaken.

Het verslag van 2003 preciseert dat Polen in het algemeen zijn verbintenissen nakomt en voldoet aan de eisen die voortvloeien uit de onderhandelingen op de volgende gebieden: gelijke behandeling van mannen en vrouwen, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, sociale insluiting en sociale bescherming. Polen zou in staat zijn deze acquis vanaf de toetreding te implementeren.

Daarentegen voldoet Polen slechts gedeeltelijk aan zijn verbintenissen en verplichtingen in verband met de toetreding op de volgende gebieden: arbeidsrecht, gezondheid en veiligheid op de werkplek, openbare gezondheidszorg, Europees Sociaal Fonds en strijd tegen de discriminatie.

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Op sociaal gebied heeft het wetgevend acquis, naast de diverse specifieke actieprogramma's met name op het gebied van de gezondheidszorg en het Europees Sociaal Fonds, betrekking op gezondheid en veiligheid op het werk, arbeidsrecht en arbeidsomstandigheden, gelijke kansen voor vrouwen en mannen, coördinatie van de socialezekerheidsstelsels voor migrerende werknemers, alsmede tabaksproducten.

Op al deze gebieden stelt de sociale wetgeving van de Unie minimumvoorschriften vast, vergezeld van vrijwaringclausules voor de meest gevorderde lidstaten.

Bovendien zijn de raadpleging van de sociale partners en de sociale dialoog op Europees niveau vastgelegd in de artikelen 138 en 139 van het Verdrag (oud-artikelen 118A en 118B).

EVALUATIE

In het verslag 2003 wordt eraan herinnert dat de Poolse arbeidswetgeving slechts gedeeltelijk afgestemd is op het acquis op het gebied van arbeidsrecht, en dat die omzetting van prioritair belang is. De wetgeving moet nog worden aangepast voor wat betreft arbeidsduur, deeltijds werken, transfer van ondernemingen en detachering van werknemers.

Het verslag 2003 stelt vast dat de situatie verder achteruit gaat. De werkloosheid bedroeg al meer dan 15 % in 1999 en 16, 4% in 2000, en is in het jaar 2002 gestegen tot 19,9%. Vooral jongeren en ongeschoolden worden getroffen, en er bestaan grote regionale verschillen.

Wat het werkgelegenheidsbeleid betreft, is vanaf oktober 2000 een mechanisme ingevoerd voor de verbetering van de werking van het systeem van arbeidsbureaus, alsook een "nationaal actieplan voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid", dat op de vier pijlers van de Europese werkgelegenheidsstrategie is gebaseerd.

In het verslag 2003 wordt onderstreept dat er nog steeds inspanningen moeten worden gedaan voor de tenuitvoerlegging van de prioriteiten die aangegeven waren in de gezamenlijke evaluatie van het arbeidsbeleid. Polen wordt aanbevolen initiatieven te nemen voor het verhogen van de werkgelegenheidsgraad van vooral vrouwen en oudere werknemers, en het scheppen van werkgelegenheid en het nemen van een baan nog meer te stimuleren en de hervorming van het onderwijs- en opleidingssysteem voort te zetten.

Voor wat het Europees Sociaal Fonds met inbegrip van het EQUAL-initiatief betreft, zijn er ondanks de in 2003 geboekte vooruitgang nog dringend extra inspanningen nodig voor een uitbreiding van de administratieve mogelijkheden inzake beheer, tenuitvoerlegging, toezicht, audit en controle, zowel regionaal als nationaal.

De sedert 1999 gereglementeerde sociale dialoog is vooral een tripartiete dialoog; een autonome sociale dialoog op sectoraal niveau ontbreekt blijkbaar nog steeds. Het verslag 2003 bevestigt dat er nu een concreet institutioneel en administratief kader is ingevoerd. De structuren voor het tripartiet overleg moeten evenwel op een regelmatiger manier werken, zij moeten leiden tot een efficiënter overleg met de sociale partners over een bredere waaier van onderwerpen, en zij moeten meer concrete resultaten leveren. Ook moet de autonome sociale dialoog worden versterkt en gestimuleerd, met name op sectoraal, regionaal en bedrijfsniveau.

De communautaire bepalingen inzake de gelijke behandeling van vrouwen en mannen zijn opgenomen in de wet op de pensioenstelsels, die is gewijzigd en die in april 2000 van kracht is geworden.

Vlak voor de toetreding constateert het verslag 2003 dat de wetgeving betreffende de gelijke behandeling van man en vrouw al grotendeels is omgezet.

Polen heeft intussen ook een wetgeving goedgekeurd tot omzetting van de EG-richtlijn die is gebaseerd op artikel 13 van het EG-verdrag betreffende de bestrijding van discriminatie op grond van ras of etnische afstamming, en heeft die al ten uitvoer gelegd. In de loop van 2004 moet nog de omzetting gebeuren van die aspecten van deze richtlijn die geen verband houden met de arbeid, en er moet een instantie worden opgericht die bevoegd is voor de kwesties in verband met de gelijke behandeling.

Op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk bestaan er volgens het verslag 2003 nog een aantal lacunes inzake de kaderrichtlijn en verschillende specifieke richtlijnen: carcinogene, biologische en chemische agentia op de werkplek, asbest en lawaai, medische verzorging aan boord van schepen en visserijvaartuigen, waar de omzetting nog maar gedeeltelijk is gebeurd. Polen geniet tot van 2005 van een overgangsperiode. Er is nu een nationale arbeidsinspectie opgericht, maar er is behoefte aan bijkomend personeel en technische voorzieningen.

Wat de volksgezondheid betreft moet Polen de omzetting van de meest recente acquis inzake tabaksproducten nog voltooien. Het administratief en wettelijk kader voor de controle en het toezicht op besmettelijke ziekten is intussen ingevoerd, maar voor de implementatie en toepassing van de wettelijke regelingen moeten de inspanningen nog worden voortgezet. De Poolse overheid moet nog meer inspanningen doen om de gezondheidstoestand van de bevolking te verbeteren, en moet meer middelen aan de gezondheidszorg toewijzen.

In januari 1999 startte in Polen een hervorming van het socialezekerheidsstelsel en van het stelsel van gezondheidszorg. Dat laatste heeft geleid tot grootschalige sociale onrust onder de gezondheidswerkers, met een ernstige verstoring van de ziekenhuiszorg en de nooddiensten als gevolg. De veranderingen betreffen de organisatie van de gezondheidsdiensten, het recht op uitkeringen, de definitie van de nieuwe rol van de staat, met name in het gezondheidsbeleid, en de versterking van de verantwoordelijkheid van de burgers voor hun gezondheid.

Het verslag 2003 constateert dat Polen op het gebied van sociale bescherming zijn inspanningen moet voortzetten voor de implementatie van de hervormingen in de sectoren gezondheidszorg en pensioen, om het niveau en de adequaatheid van de sociale bescherming te verbeteren.

In de loop van 2004 moeten de Commissie en Polen het gezamenlijk memorandum over de sociale insluiting voltooien, waarin de belangrijkste uitdagingen in verband met de sociale insluiting alsook de mogelijke beleidsoriëntaties worden beschreven. Op die basis moet vervolgens een geïntegreerde strategie en een nationaal actieplan voor de sociale insluiting worden uitgewerkt.

Laatste wijziging: 19.01.2004