Gelijkheid van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2006/54/EG betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

Doel van deze richtlijn is de samenvoeging van diverse richtlijnen over gelijke behandeling van mannen en vrouwen door vereenvoudiging, modernisering en verbetering van wetgeving van de Europese Unie (EU) op het gebied van gelijke behandeling van mannen en vrouwen op het werk.

KERNPUNTEN

De gelijkheid van mannen en vrouwen is een grondbeginsel van het EU-recht dat van toepassing is op alle aspecten van het sociale leven, met inbegrip van de arbeidswereld.

Gelijkheid op het gebied van werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden

Deze richtlijn verbiedt directe* of indirecte discriminatie* van mannen en vrouwen op het gebied van:

werving en toegang tot het arbeidsproces, in loonverband of als zelfstandige;
arbeidsvoorwaarden, met inbegrip van de salariërings- en ontslagvoorwaarden;
beroepsopleiding en promoties;
aansluiting bij werknemers- of werkgeversorganisaties.

Bovendien verbiedt artikel 157 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie discriminatie op grond van geslacht op het gebied van beloning voor gelijke arbeid of arbeid van gelijke waarde. Dat beginsel is ook van toepassing op alle systemen van werkclassificatie voor de vaststelling van beloningen.

Een verschillende behandeling van mannen en vrouwen kan echter evenwel gerechtvaardigd zijn door de aard van de betrokken beroepsactiviteiten, indien de genomen maatregelen legitiem en evenredig zijn.

EU-lidstaten moeten werkgevers aanmoedigen op te treden tegen discriminatie (zowel direct als indirect) op grond van geslacht, en met name tegen intimidatie* en seksuele intimidatie*.

Gelijkheid op het gebied van sociale bescherming

Vrouwen en mannen worden gelijk behandeld in het kader van ondernemings- en sectorale regelingen voor sociale zekerheid, met name wat betreft:

het toepassingsgebied van de regelingen en de voorwaarden voor de toelating ertoe;
de premies;
de berekening van de prestaties, met inbegrip van verhogingen en de voorwaarden inzake duur en behoud van het recht op prestaties.

Het beginsel is van toepassing op de volledige beroepsbevolking, daaronder begrepen:

zelfstandigen (met betrekking tot deze categorie kunnen de lidstaten evenwel een verschillende behandeling voorzien wat de pensioenleeftijd betreft);
personen van wie de arbeid is onderbroken door ziekte, ongeval of onvrijwillige werkloosheid;
werkzoekenden, gepensioneerde en gehandicapte werknemers, alsmede hun rechtverkrijgenden.

Moederschaps-, vaderschaps- en adoptieverlof

Na moederschaps-, vaderschaps- en/of adoptieverlof hebben werknemers het recht om:

naar hun baan of een gelijkwaardige functie terug te keren onder voor hen niet minder gunstige voorwaarden;
te profiteren van elke verbetering van de arbeidsvoorwaarden waarop zij tijdens hun afwezigheid recht hadden gehad.

Verdediging van rechten

De lidstaten zorgen ervoor dat werknemers die het slachtoffer zijn van discriminatie beroep kunnen aantekenen, bijvoorbeeld door middel van bemiddelings- en gerechtelijke procedures. De lidstaten nemen ook de nodige maatregelen om werknemers en hun vertegenwoordigers te beschermen tegen elke ongunstige behandeling door de werkgever in reactie op een binnen hun bedrijf neergelegde klacht of een ingeleide gerechtelijke procedure.

Ze voorzien in sanctieregelingen en mogelijkheden voor compensatie of reparatie van de geleden schade.

In het geval van gerechtelijke procedures wordt de bewijslast gedeeld door de persoon die de klacht over discriminatie indient en de partij die van discriminatie wordt beschuldigd. Indien de klager feiten voorlegt aan de rechter die een vermoeden van discriminatie kunnen creëren (bijv. dat alle vrouwen in het bedrijf lagere salarissen hebben dan mannen), dan moet de eiser aantonen dat er geen schending van het beginsel van gelijke behandeling heeft plaatsgevonden (bijv. dat hun werkzaamheden anders zijn of dat ze deeltijds werken.

Er moet worden opgemerkt dat hoofdstuk III (Rechtsmiddelen en handhaving) van Richtlijn (EU) 2023/970 over regels inzake beloningstransparantie met betrekking tot gelijke beloning voor gelijke arbeid (zie de samenvatting) van toepassing is op procedures betreffende de rechten en verplichtingen met betrekking tot het beginsel van gelijke beloning in artikel 4 van Richtlijn 2006/54/EG. Tot nu toe is het recht op gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijke of gelijkwaardige arbeid vastgelegd in artikel 157 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en in Richtlijn 2006/54/EG, maar het is moeilijk om dit beginsel toe te passen en te handhaven. De in Richtlijn (EU) 2023/970 vastgelegde regels zijn van toepassing vanaf 7 juni 2026.

Bevordering van gelijke behandeling

De lidstaten wijzen organen aan die tot taak hebben het beginsel van gelijke behandeling te bevorderen, te analyseren en te volgen, alsook toezicht te houden op de naleving van de wetgeving en onafhankelijke hulp te verlenen aan slachtoffers van discriminatie.

VANAF WANNEER TREDEN DE REGELS IN WERKING?

De richtlijn moest op 15 augustus 2008 in nationale wetgeving zijn omgezet.

Richtlijn 2006/54/EG strekte tot herziening en vervanging van verscheidene richtlijnen (75/117/EEG, 76/207/EEG, 2002/73/EG, 86/378/EEG, 96/97/EG, 97/80/EG en 98/52/EG) en de latere wijzigingen daarvan.

ACHTERGROND

Kijk voor meer informatie op:

Gendergelijkheid (Europese Commissie)
Gender Statistics Database (Europees Instituut voor gendergelijkheid).

KERNBEGRIPPEN

Directe discriminatie. Wanneer iemand op grond van geslacht ongunstiger wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld.

Indirecte discriminatie. Wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen van een geslacht in vergelijking met personen van een ander geslacht bijzonder benadeelt, tenzij die bepaling, maatstaf of handelwijze objectief wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn.

Intimidatie. Wanneer er sprake is van ongewenst gedrag dat verband houdt met het geslacht van een persoon en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast en een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

Seksuele intimidatie. Wanneer zich enige vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie voordoet met als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep (herschikking) (PB L 204 van 26.7.2006, blz. 23-36).

GERELATEERD DOCUMENT

Richtlijn (EU) 2023/970 van het Europees Parlement en de Raad van 10 mei 2023 ter versterking van de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijke of gelijkwaardige arbeid door middel van beloningstransparantie en handhavingsmechanismen (PB L 132 van 17.5.2023, blz. 21-44).

Laatste bijwerking 26.05.2023