Alternatieve wijzen van geschillenbeslechting

1) DOELSTELLING

Een overzicht maken van de huidige toestand inzake alternatieve wijzen van beslechting van geschillen op het gebied van het burgerlijk recht en het handelsrecht. Een brede raadpleging lanceren bij de betrokken partijen over een aantal juridische vraagstukken die op dit gebied aan de orde zijn, met het oog op de voorbereiding van concrete maatregelen.

2) BESLUIT

Groenboek betreffende alternatieve wijzen van geschillenbeslechting op het gebied van het burgerlijk recht en het handelsrecht [COM(2002) 196 def. - Niet gepubliceerd in het Publicatieblad].

3) SAMENVATTING

Dit groenboek is gepubliceerd in het kader van de werkzaamheden binnen de Europese Gemeenschap met het oog op de totstandbrenging van een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid en met name het waarborgen van een betere toegang tot de rechtspleging.

In het verlengde van het actieplan van Wenen en de conclusies van de Europese Raad van Tampere heeft de Raad van de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken de Commissie verzocht een groenboek samen te stellen over alternatieve wijzen van beslechting van geschillen van civielrechtelijke en handelsrechtelijke aard, met uitzondering van arbitrage in eigenlijke zin. In dit groenboek moest de Commissie een overzicht maken van de bestaande situatie en moest zij de aanzet geven tot een brede raadpleging met het oog op concrete maatregelen. Prioriteit moet worden verleend aan de mogelijkheid fundamentele basisbeginselen vast te leggen, hetzij in het algemeen, hetzij op specifieke gebieden, die op afdoende wijze waarborgen dat de regeling van conflicten door buitengerechtelijke instanties het vereiste veiligheidsniveau in de rechtspleging biedt.

In haar groenboek herinnert de Commissie eraan dat de ontwikkeling van nieuwe vormen van geschillenbeslechting - vaak aangeduid met het letterwoord "ADR" voor "Alternative Dispute Resolution" - niet moet worden gezien als een middel om bestaande moeilijkheden bij de rechtspleging te verhelpen, maar als een meer consensueel middel om de sociale vrede te bewaren en in vele gevallen als een geschikter middel dan het beroep op de rechter of op arbitrage.

Alternatieve vormen van geschillenbeslechting, zoals bemiddeling, maken het voor de betrokkenen immers mogelijk om opnieuw in dialoog te treden om een oplossing voor hun geschil te vinden in plaats van zich op te sluiten in een confrontatielogica die altijd uitmondt in winnaars én verliezers. Dit blijkt zeer belangrijk bij bijvoorbeeld gezinsconflicten, maar de potentiële baten zijn ook zeer groot bij vele andere soorten geschillen. Door de in het groenboek verzamelde informatie en opgeworpen vragen kunnen zoveel mogelijk mensen (justitiabelen, magistraten en beoefenaars van juridische beroepen) bewust worden gemaakt van de mogelijkheden van dergelijke alternatieve vormen van geschillenbeslechting.

Het groenboek heeft voornamelijk tot doel een antwoord te vinden op het probleem van het delicate evenwicht tussen de noodzaak het proces voldoende flexibel te houden en tegelijk de kwaliteit en de harmonieuze relatie met de gerechtelijke procedures te waarborgen.

Het groenboek maakt ook een duidelijker inzicht mogelijk in de resultaten en initiatieven die nu reeds in de lidstaten en op communautair niveau zijn bereikt en genomen.

Door dit groenboek te publiceren neemt de Commissie tenslotte deel aan het debat dat momenteel in de lidstaten en op internationaal niveau aan de gang is over de beste manier om een optimaal klimaat voor de ontwikkeling van alternatieve wijzen van geschillenbeslechting te scheppen.

De 21 in het groenboek gestelde vragen hebben betrekking op de cruciale elementen van de alternatieve wijzen van geschillenbeslechting, zoals het probleem van de clausules die in een beroep op ADR voorzien, het probleem van de verjaringstermijnen, de vertrouwelijkheidsvereiste, de rechtsgeldigheid van de instemming van de partijen, de doeltreffendheid van de door middel van ADR bereikte akkoorden, de opleiding van derden, hun accreditatie en de regeling van hun aansprakelijkheid.

Voor meer informatie, zie de integrale versie van het groenboek.

Laatste wijziging: 06.05.2002