Witboek over communicatie

Om de kloof tussen de Europese Unie en haar burgers te dichten, heeft de Commissie besloten communicatie tot een volwaardig beleidsterrein te maken. Met dit witboek wordt ernaar gestreefd een Europese publieke ruimte te creëren. Daarvoor worden vijf grote actiegebieden voorgesteld waardoor de burgers beter kunnen worden geïnformeerd en gehoord.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 1 februari 2006, "Witboek inzake een Europees communicatiebeleid" [COM(2006) 35 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

Dankzij dit witboek kon een brede raadpleging worden georganiseerd om de communicatie te verbeteren en het publieke debat in Europa weer op gang te brengen. Zes maanden lang konden instellingen, burgers en belanghebbenden hun bijdrage leveren tot het Europees communicatiebeleid.

De Commissie stelde een lijst van vijf actiegebieden op. Voor elk actiegebied moeten concrete acties worden uitgevoerd. De raadpleging heeft daarop betrekking. De Commissie organiseerde eveneens een reeks fora waar belangengroepen hun mening konden geven. Tot slot publiceerde de Commissie vanaf het voorjaar van 2006 Eurobarometerenquêtes.

Vaststelling van gemeenschappelijke beginselen

Diverse beginselen, zoals het recht op informatie en de vrijheid van meningsuiting, het betrekken van alle burgers bij het publieke debat, en diversiteit en participatie, vormen de grondslag voor het communicatiebeleid van de Europese Unie.

De Commissie past deze beginselen toe en organiseert daarom een raadpleging over de volgende maatregelen:

• het opstellen van een Europees communicatiecharter of een gedragscode: in dat document zullen gemeenschappelijke beginselen inzake communicatie worden opgenomen en zullen aan alle betrokken actoren verbintenissen worden voorgesteld die moeten worden nageleefd;
• het openen van een burgerforum op internet: via dit forum zullen burgers kunnen worden geraadpleegd over de inhoud van het Europees communicatiecharter of de gedragscode.

Inspraak voor de burger

Verbetering van burgereducatie en burgers en overheidsinstellingen met elkaar verbinden: deze doelstellingen moeten worden bereikt om de betrokkenheid van de burgers te vergroten. Via programma's zoals Leonardo da Vinci, Socrates, Erasmus, Jeugd in actie, of programma's op het gebied van informatietechnologie kan de Europese Unie de maatregelen van de lidstaten inzake burgereducatie ondersteunen.

Om burgers met elkaar te verbinden, moeten zowel directe contacten tussen de burgers en de Europese Unie als indirecte contacten zoals discussiefora op internet worden bevorderd. De Commissie nam ook het initiatief voor het programma Burgers voor Europa (es de en fr), waardoor Europese burgers elkaar konden ontmoeten en publieke debatten over Europa konden organiseren. Zij wil ook alle bestaande programma's inventariseren, zodat alle mogelijkheden maximaal worden benut.

Om burgers en overheidsinstellingen met elkaar te verbinden, moeten de Europese instellingen eerst toegankelijker en doorzichtiger worden. Het Europees Parlement en de Raad leverden op dat vlak aanzienlijke inspanningen. De Commissie voerde op haar beurt minimumnormen voor raadpleging in, nam zelf een initiatief inzake transparantie, en is vastbesloten meertaligheid te bevorderen.

Via diverse acties, waaronder de onderstaande, kunnen contacten met de burgers tot stand worden gebracht:

• bevordering van de uitwisseling van goede methoden inzake burgereducatie, ontwikkeling van gemeenschappelijke educatieve hulpmiddelen, en tot slot totstandbrenging van een netwerk van Europese leerkrachten die burgereducatie onderwijzen;
• digitale verbinding van alle Europese bibliotheken;
• totstandbrenging van nieuwe ontmoetingsruimten voor Europeanen;
• uitbreiding van de programma's die burgers de mogelijkheid bieden de Europese instellingen te bezoeken;
• aanvulling van de internetsites van de Europese Unie met onlinefora;
• herziening van de minimumnormen voor raadpleging om bij de vertegenwoordiging het evenwicht tussen de belangengroepen te herstellen;
• organisatie van open gemeenschappelijke debatten waar de drie grote instellingen op de vragen van het publiek antwoorden.

Werken met de media en nieuwe technologieën

Europese aangelegen heden krijgen onvoldoende aandacht in de media. Daarom wil de Commissie Europa in de eerste plaats een gezicht geven. Daarom moet Europa, dat vaak een anonieme indruk geeft, een duidelijke publieke identiteit krijgen. Voorts is het van essentieel belang dat meer rekening wordt gehouden met de nationale, regionale en lokale dimensie. Europese aangelegenheden moeten niet alleen in gespecialiseerde media aan bod komen, maar moeten ook op nationaal en lokaal niveau besproken worden. De Europese instellingen moeten het Europese beleid in een plaatselijke context plaatsen. Tot slot moeten de mogelijkheden die de nieuwe technologieën bieden beter worden benut. Nieuwe technologieën zijn instrumenten voor grensoverschrijdende democratie en moeten niet alleen worden bevorderd, maar ook worden veralgemeend zodat iedereen er toegang toe heeft.

De Commissie stelt de onderstaande acties voor om de media doeltreffender in de communicatie over Europa te laten participeren:

• een Europees communicatiebeleid uitwerken waardoor de overheden ertoe worden aangemoedigd nauwer met de media samen te werken;
• ervoor zorgen dat de Europese instellingen op het gebied van communicatie over meer hulpmiddelen en een grotere capaciteit kunnen beschikken. Daarom moet in de eerste plaats Europe By Satellite worden gemoderniseerd. Voor Europese en nationale ambtenaren moet er ook een Europees opleidingsprogramma "communiceren met het publiek" komen;
• de informatie aan de media aan de behoeften van de plaatselijke bevolking aanpassen;
• een verslag over de informatietechnologie en de democratie in Europa opstellen om de toegang van de burger tot de nieuwe communicatie-instrumenten beter te kunnen evalueren.

De Europese publieke opinie begrijpen

Op dat vlak heeft de Commissie reeds met succes opiniepeilingsinstrumenten zoals de Eurobarometerenquêtes ontwikkeld en onafhankelijk sociologisch onderzoek inzake Europese aangelegenheden in opdracht gegeven. De methodologie die bij Eurobarometerenquêtes wordt toegepast, wordt momenteel trouwens herzien.

Andere maatregelen om de Europese publieke opinie te peilen:

• de samenwerking tussen de Europese instellingen bij het opzetten van Eurobarometerenquêtes en bij het verspreiden van de resultaten versterken;
• de nieuwe Eurobarometerenquêtes gepaard laten gaan met openbare debatten;
• vanaf het voorjaar van 2006 peilingen en enquêtes over de communicatie van de Europese Unie organiseren;
• een netwerk van nationale deskundigen op het gebied van opiniepeilingen creëren;
• een onafhankelijk observatorium van de Europese publieke opinie in het leven roepen.

Samenwerking

De totstandbrenging van een Europese publieke ruimte vereist de inzet van alle betrokken actoren: de lidstaten, de instellingen van de Europese Unie, de regionale en lokale overheden, de politieke partijen en niet te vergeten de maatschappelijke organisaties. De Commissie stelt aan al deze actoren een reeks acties voor waardoor zij beter over Europa kunnen communiceren:

• de samenwerking tussen de lidstaten en Europa uitbreiden: de samenwerkingsinstrumenten kunnen van financiële of operationele aard zijn (zoals de terbeschikkingstelling van de Europese informatienetwerken en voorlichtingscentra). De ministers van de lidstaten en de Europese commissarissen zullen elkaar vaker ontmoeten. Ook kunnen de lidstaten zelf publieke en parlementaire debatten over de jaarlijkse strategische prioriteiten van de Commissie organiseren;
• de samenwerking tussen nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor de voorlichting van het publiek uitbreiden met het oog op de ontwikkeling van gezamenlijke initiatieven en de uitwisseling van goede praktijken;
• meer communiceren over de rol van de EU in de wereld: dit is een doeltreffende manier om de Europese burgers bij Europa te betrekken. Daarom moeten meer middelen voor diplomatie worden uitgetrokken;
• de samenwerking tussen de EU-instellingen op het gebied van burgervoorlichting versterken, bijvoorbeeld door de organisatie van de interinstitutionele groep voorlichting te verbeteren;
• de inspanningen van het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's versterken wat de organisatie van regionale en lokale debatten over Europese aangelegenheden betreft;
• politieke partijen ertoe aanzetten zich meer bij Europese politieke thema's te betrekken;
• maatschappelijke organisaties ertoe aanmoedigen doelgerichte samenwerkingsprojecten op het gebied van publieke communicatie op te zetten.

Organisatie van de raadpleging

De raadpleging over dit witboek liep van februari tot juli 2006.

Na deze raadpleging werden werkgroepen opgericht voor alle geselecteerde werkgebieden, bestaande uit vertegenwoordigers van de Commissie en haar partners. Deze laatste hadden tot taak concrete voorstellen voor acties voor te bereiden. In een mededeling van 3 oktober 2007 stelde de Commissie verschillende acties voor om de Europese burgers beter te informeren en aan het woord te laten. Deze acties vloeien voort uit de honderden reacties op het witboek over een Europees communicatiebeleid, na de bekendmaking hiervan in februari 2006.

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie van 3 oktober 2007 aan het Europees Parlement, aan de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Communiceren over Europa in partnerschap [COM(2007) 568 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 13 oktober 2005 - "De bijdrage van de Commissie voor de periode van bezinning en daarna: Plan D voor Democratie, Dialoog en Debat" [COM(2005) 494 - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Mededeling aan de Commissie van 20 juli 2005 "Actieplan (es de en fr) van de Commissie ter verbetering van de communicatie over Europe" [SEC(2005) 985 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Laatste wijziging: 22.03.2008