Mechanismen voor controle van de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Europese Commissie

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 182/2011 inzake de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• De verordening bevat de regels voor de controle door de lidstaten van de Europese Unie (EU) van de uitoefening van uitvoeringsbevoegdheden door de Europese Commissie (artikel 291 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie).
• Deze controle vindt plaats door middel van wat in EU-jargon ook wel bekend staat als het “comitologie”systeem, dat verwijst naar de comités die de Commissie raadpleegt over ontwerpuitvoeringshandelingen. Deze comités zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de lidstaten en worden voorgezeten door de Commissie, en volgen verschillende operationele procedures afhankelijk van de desbetreffende basishandeling. Comitologie is niet voor alle uitvoeringshandelingen verplicht.

KERNPUNTEN

De verordening bevat twee procedures om de uitoefening van uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie (toegekend door de wetgever) te controleren: de onderzoeksprocedure en de adviesprocedure.

De onderzoeksprocedure wordt voornamelijk gebruikt voor:

• uitvoeringshandelingen van algemene strekking;
• uitvoeringshandelingen met potentieel significante gevolgen of die verwijzen naar bepaalde beleidsdomeinen (bijv. landbouw, visserij, milieu, gezondheid, gemeenschappelijk handelsbeleid en belastingen).

Uitvoeringshandelingen van de Commissie moeten worden ondersteund door een gekwalificeerde meerderheid (een systeem van gewogen stemmen, waarbij ten minste 15 van de 27 lidstaten voor moeten stemmen en deze stemmen ten minste 65 % van de totale bevolking van de EU moeten vertegenwoordigen) van het comité. Indien het comité een negatief advies uitbrengt, kan de Commissie de ontwerp-handeling voorleggen aan een comité van beroep om na te gaan of het onderzoek van de maatregel moet worden voortgezet of om de tekst te wijzigen. Als het comité van beroep afwijzend staat tegenover de voorgestelde uitvoeringshandelingen van de Commissie, kan de Commissie de ontwerpuitvoeringshandeling niet aannemen.

De adviesprocedure wordt over het algemeen gebruikt voor alle andere uitvoeringshandelingen (bijv. individuele handelingen op het gebied van cultuur). De Commissie beslist zelf of het voorgestelde besluit wordt aangenomen en dient daarbij “zoveel mogelijk rekening te houden” met het advies van het comité, dat met gewone meerderheid (een meerderheid van de uitgebrachte stemmen) wordt aangenomen.

Toetsingsrecht voor het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie: indien de basishandeling volgens de gewone wetgevingsprocedure wordt vastgesteld (de meest gangbare besluitvormingsprocedure, die betrekking heeft op het merendeel van de beleidsterreinen en waarbij het Parlement en de Raad evenveel gewicht hebben), kunnen het Europees Parlement of de Raad de Commissie op elk gewenst moment te kennen geven dat een ontwerpuitvoeringshandeling zijns inziens de bij de basishandeling verleende uitvoeringsbevoegdheden overschrijdt. In dat geval moet de Commissie de ontwerpuitvoeringshandeling herzien en deze behouden, wijzigen of intrekken. Om transparantieredenen houdt de Commissie een register van de procedures van het comité bij (het comitologieregister) dat een lijst bevat van alle comités, met achtergrondinformatie en documenten die betrekking hebben op de werkzaamheden van elk comité.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De begroting is sinds 1 maart 2011 van toepassing.

ACHTERGROND

Artikel 291 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie stelt de Commissie in staat uitvoeringsmaatregelen aan te nemen voor een wetgevingshandeling wanneer uniforme uitvoeringsvoorwaarden nodig zijn. Bij de basiswetgevingshandeling wordt aan de Commissie uitdrukkelijk de bevoegdheid toegekend om uitvoeringshandelingen aan te nemen.

Volgens het laatste verslag van de Commissie over de ontwikkelingen met betrekking tot het comitologiesysteem waren er 322 comités die vrijwel alle bevoegdheden van de EU dekten (landbouw, milieu, vervoer, gezondheid en consumenten, enz.). In 2022 hebben zij 673 vergaderingen gehouden, 1 675 schriftelijke procedures uitgevoerd en 2 048 adviezen uitgebracht.

Raadpleeg voor nadere informatie:

• Comitologie (Europese Commissie)
• Comitologieregister (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 tot vaststelling van de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren (PB L 55 van 28.2.2011, blz. 13-18).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de werking van de comités in 2022 (COM(2023) 664 final van 26.10.2023).

Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (geconsolideerde versie) — Zesde deel — Institutionele en financiële bepalingen — Titel I — Bepalingen inzake de instellingen — Hoofdstuk 2 — Rechtshandelingen van de Unie, vaststellingsprocedures en overige bepalingen — Eerste afdeling — Rechtshandelingen van de Unie — Artikel 291 (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 173).

Laatste bijwerking 23.01.2024