Transparante financiering van Europese politieke partijen

KERNPUNTEN

• Met de verordening wordt de onafhankelijke Autoriteit voor Europese politieke partijen (APPF) opgericht, die zich bezighoudt met de registratie van, het toezicht op en het opleggen van sancties aan Europese politieke partijen en stichtingen. Informatie omtrent de politieke partijen en stichtingen wordt beheerd in een openbaar toegankelijk online register.
• Om zich te kunnen registreren bij de APPF als Europese politieke partij, dient een politieke alliantie³ onder meer aan de volgende voorwaarden te voldoen:
  • haar zetel is gevestigd in een lidstaat van de Europese Unie (EU), zoals bepaald in haar statuten;
  • de bij haar aangesloten partijen worden in ten minste een vierde van de lidstaten vertegenwoordigd door leden van het Europees Parlement, of leden van nationale dan wel regionale parlementen, of leden van regionale assemblees (een bepaling uit Verordening (EU) 2018/673); of
  • zij of de bij haar aangesloten partijen hebben in ten minste een vierde van de lidstaten bij de laatste verkiezingen voor het Europees Parlement ten minste drie procent van de in ieder van die lidstaten uitgebrachte stemmen behaald;
  • de bij haar aangesloten partijen mogen geen lid zijn van een andere Europese politieke partij (om te voorkomen dat individuele leden van een nationale partij meer dan één Europese partij vormen om de toegang tot publieke middelen te maximaliseren).
• Indien een Europese partij en de aan haar verbonden stichting niet aan de voorwaarden voldoen of bij de registratie valse informatie verstrekken, kan de APPF de partij de-registreren; partijen kunnen ook worden beboet of uit het register worden verwijderd voor bepaalde inbreuken op de regels.
• De partijen kunnen EU-financiering gebruiken om verkiezingscampagnes voor het Europees Parlement te financieren; uitgaven in verband met campagnes moeten door de partijen duidelijk als zodanig worden vermeld in hun financiële jaaroverzichten.
• Een geregistreerde Europese politieke partij die door ten minste één van haar leden wordt vertegenwoordigd in het Europees Parlement komt in aanmerking voor EU-financiering.
• Nationale partijen moeten het logo en het politiek manifest van hun aangesloten Europese partij op hun websites plaatsen als voorwaarde voor het verkrijgen van fondsen. Dit moet ten minste twaalf maanden voor de indiening van de financieringsaanvragen door de aangesloten partijen worden gedaan.
• Wijzigingsverordening (EU) 2018/673 zorgt ervoor dat 10% van de jaarlijkse EU-financiering gelijkmatig wordt verdeeld tussen de in aanmerking komende partijen. De overige 90% wordt in verhouding tot het aantal gekozen leden in het Europees Parlement onder de partijen verdeeld. Dezelfde verdeelregel geldt voor politieke stichtingen, aan wie 90% van de jaarlijkse kosten kan worden terugbetaald.
• Er gelden strikte regels voor individuele jaarlijkse donaties die partijen en stichtingen mogen aanvaarden. Deze donaties mogen niet meer bedragen dan 18.000 euro. Alle donaties boven de 12.000 euro moeten onmiddellijk bij de APPF gemeld worden. De identiteit van donateurs van individuele giften van maximaal 1.500 euro hoeft niet gepubliceerd te worden. Anonieme donaties mogen niet worden geaccepteerd.
• Met wijzigingsverordening (EU, Euratom) 2019/493 is een boetesysteem ingevoerd voor Europese politieke partijen en stichtingen die de regels inzake gegevensbescherming overtreden om de uitslag van de verkiezingen van het Europees Parlement opzettelijk te beïnvloeden of proberen te beïnvloeden. Wanneer een nationale toezichthoudende autoriteit besluit dat dit heeft plaatsgevonden, informeert zij de APPF, die de zaak voorlegt aan het comité van onafhankelijke vooraanstaande personen. Op basis van het advies van het comité kan de APPF besluiten een geldboete op te leggen, die kan oplopen tot 5% van de jaarlijkse begroting van de betrokken Europese partij of stichting. De gesanctioneerde partij of stichting mag het volgende jaar geen financiering uit de EU-begroting ontvangen.
• Het EP kan ten onrechte betaalde bedragen terugvorderen en personen die zich schuldig maken aan fraude moeten ten onrechte uitgegeven middelen terugbetalen. Het Europees Openbaar Ministerie wordt in de toekomst belast met het onderzoek naar vermeend misbruik (zie de samenvatting).
• De regels inzake bijdragen uit de EU-begroting aan Europese politieke partijen zijn opgenomen in Verordening (EU) nr. 2018/1046, het financieel reglement van de EU.