Zesde Milieuactieprogramma

De Europese Unie (EU) stelt de prioriteiten en doelstellingen van het milieubeleid van de Gemeenschap tot 2010 en verder vast en omschrijft de maatregelen die moeten worden genomen met het oog op de tenuitvoerlegging van de strategie van de Europese Unie op het gebied van duurzame ontwikkeling.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 24 januari 2001 betreffende het zesde Milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap "Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze" [COM(2001) 31 definitief - Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

Het zesde milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap, "Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze", loopt van 22 juli 2002 tot en met 21 juli 2012 en bouwt voort op het vijfde Milieuactieprogramma voor de periode 1992-2000 en de evaluatie van dat programma.

Een strategische benadering

In de mededeling wordt beklemtoond dat, om de milieu-uitdagingen van vandaag aan te kunnen, de strikt wetgevende benadering moet worden verbreed tot een strategische benadering. Bij deze benadering moeten verschillende instrumenten en maatregelen worden gebruikt om de besluitvorming van ondernemers, consumenten, beleidsmakers en burgers te beïnvloeden.

In de mededeling worden vijf prioritaire strategische acties voorgesteld:

• de tenuitvoerlegging van de vigerende wetgeving verbeteren;
• de milieudimensie in ander beleid integreren;
• samenwerken met de markt;
• de burgers bij het beleid betrekken en hun gedrag veranderen;
• rekening houden met het milieu bij beleidsbeslissingen inzake ruimtelijke ordening.

Voor elke prioritaire actie worden specifieke maatregelen voorgesteld.

Om de tenuitvoerlegging van de wetgeving te verbeteren, worden de volgende specifieke maatregelen voorgesteld:

• ondersteuning van het IMPEL-netwerk (EN) en uitbreiding ervan tot de kandidaat-lidstaten;
• voorbereiding van overzichtsrapporten over de tenuitvoerlegging van de milieuwetgeving;
• bekendmaking in brede kring van de opmerkelijkste, dan wel de minst goede, resultaten van de tenuitvoerlegging van de milieuwetgeving;
• verbetering van de milieu-inspectienormen;
• bestrijding van de milieucriminaliteit;
• waarborging van de tenuitvoerlegging door het inleiden van procedures bij het Europese Hof van Justitie.

Met het oog op een betere integratie van de milieudimensie in ander beleid wordt in de mededeling voorgesteld:

• aanvullende integratiemechanismen op te zetten;
• de bepalingen van het Verdrag betreffende de integratie van de milieudimensie ten uitvoer te leggen;
• indicatoren uit te werken om het toezicht op het integratieproces te vergemakkelijken.

De samenwerking met de markt kan worden toegespitst op:

• een bredere toepassing van het communautaire milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS);
• de aanmoediging van de ondernemingen om hun milieuprestaties te publiceren en de milieuvoorschriften na te leven;
• de invoering van beloningssystemen voor milieuvriendelijke ondernemingen;
• de aanmoediging van overeenkomsten op vrijwillige basis (convenanten);
• de totstandbrenging van een geïntegreerd productbeleid;
• de bevordering van het gebruik van de milieukeur en de evaluatie van de doeltreffendheid daarvan;
• de bevordering van een beleid inzake overheidsbestedingen dat rekening houdt met het milieu;
• de vaststelling van wetgeving inzake milieuaansprakelijkheid.

Om de burgers bij het beleid te betrekken en hun gedrag te beïnvloeden, worden de volgende maatregelen voorgesteld:

• de burgers helpen hun milieuprestaties te meten en te verbeteren;
• de burgers meer kwalitatief hoogstaande informatie over het milieu verstrekken.

Om het ruimtelijkeordeningsbeleid te vergroenen, worden de volgende maatregelen voorgesteld:

• publicatie van een mededeling betreffende het belang van de integratie van de milieudimensie in de planning en het beheer inzake ruimtelijke ordening;
• verbetering van de toepassing van de richtlijn inzake milieueffectrapportage;
• verspreiding van beste praktijken en bevordering van de uitwisseling van informatie inzake duurzame planning, met inbegrip van de duurzame planning van de stedelijke ruimte;
• integratie van duurzame planning in het regionale beleid van de Gemeenschap;
• stimulering van agromilieumaatregelen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid;
• totstandbrenging van een partnerschap voor duurzaam beheer van het toerisme.

Het zesde Milieuactieprogramma is toegespitst op vier prioritaire actiegebieden: klimaatverandering, biodiversiteit, milieu en gezondheid en duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen en afvalstoffen.

Klimaatverandering

In het zesde actieprogramma wordt erkend dat de klimaatverandering de belangrijkste uitdaging vormt voor de tien komende jaren. De doelstelling op dit gebied is de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen tot een niveau waarbij geen kunstmatige veranderingen van het aardklimaat worden veroorzaakt.

Het doel van de Europese Unie op korte termijn is de doelstellingen van het Protocol van Kyoto te bereiken, met andere woorden tegen 2008-2012 de emissies van broeikasgassen te verminderen met 8 % ten opzichte van het referentiejaar 1990. Op langere termijn (tegen 2020) zouden deze emissies via een doeltreffende internationale overeenkomst met 20 tot 40 % moeten worden teruggedrongen.

De inspanningen van de Gemeenschap om de uitdaging van de klimaatverandering aan te pakken, zullen van velerlei aard zijn:

• integratie van de met klimaatverandering verband houdende doelstellingen in het geheel van het communautaire beleid, met name het energie- en transportbeleid;
• vermindering van de uitstoot van broeikasgassen via specifieke maatregelen ter verbetering van de energie-efficiëntie; intensiever gebruik van duurzame energiebronnen; bevordering van milieuconvenanten met de industrie en energiebesparing;
• ontwikkeling van de handel in emissierechten op Europese schaal;
• versterking van het onderzoek op het gebied van klimaatverandering;
• verbetering van de voorlichting van de burger op het gebied van klimaatverandering;
• evaluatie van de bestaande energiesubsidies in het licht van de klimaatverandering;
• voorbereiding van de samenleving op de impact van de klimaatverandering.

Natuur en biodiversiteit

Als doelstelling wordt in de mededeling vermeld: de bescherming en het herstel van de structuur en de goede werking van natuurlijke systemen, door een einde te maken aan de afname van de biodiversiteit in de Europese Unie en in de wereld.

Om dit doel te bereiken, worden de volgende acties voorgesteld:

• toepassing van de milieuwetgeving, met name de water- en luchtwetgeving;
• uitbreiding van het toepassingsgebied van de Seveso II -richtlijn;
• coördinatie door de Gemeenschap van de acties die de lidstaten ondernemen als reactie op ongevallen en natuurrampen;
• studies met het oog op de bescherming van dieren en planten tegen ioniserende straling;
• bescherming, instandhouding en herstel van het landschap;
• bescherming en bevordering van de duurzame ontwikkeling van bossen;
• uitwerking van een communautaire strategie voor de bescherming van de bodem;
• bescherming en herstel van zee- en kusthabitats en uitbreiding van het Natura 2000-netwerk tot die habitats;
• versterking van de etikettering van, het toezicht op en de traceerbaarheid van GGO's;
• integratie van de natuurbescherming en bescherming van de biodiversiteit in het handelsbeleid en het beleid inzake ontwikkelingssamenwerking;
• uitwerking van programma's voor het verzamelen van gegevens met betrekking tot de bescherming van natuur en biodiversiteit;
• steun aan het onderzoek op het gebied van natuurbescherming.

Milieu en gezondheid

Op dit gebied wordt in de mededeling als doelstelling vermeld: een milieukwaliteit bereiken waarbij de volksgezondheid niet in gevaar wordt gebracht of negatief wordt beïnvloed.

In de mededeling worden de volgende acties voorgesteld:

• de gezondheidsrisico's, met name voor kinderen en ouderen, in kaart brengen en ter zake wetgevend optreden;
• de prioriteiten qua milieu en gezondheid integreren in ander beleid en in de wetgeving betreffende water, lucht, afvalstoffen en bodem;
• het onderzoek op het gebied van gezondheid en milieu intensifiëren;
• een nieuw systeem voor de evaluatie en het beheer van de risico's van chemische invoeren;
• het gebruik van gevaarlijke bestrijdingsmiddelen verbieden of beperken en ervoor zorgen dat in dat verband de beste praktijken worden toegepast;
• de tenuitvoerlegging van de waterwetgeving waarborgen;
• zorgen voor de toepassing van de normen inzake luchtkwaliteit en een strategie voor de beperking van de luchtverontreiniging uitwerken;
• de richtlijn betreffende omgevingslawaai vaststellen en ten uitvoer leggen.

Beheer van natuurlijke hulpbronnen en afvalstoffen

Het beoogde doel is ervoor te zorgen dat het verbruik van al dan niet hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen de draagkracht van het milieu niet overschrijdt; hiertoe moeten economische groei en hulpbronnengebruik worden losgekoppeld, moet de efficiëntie van de hulpbronnen worden verbeterd en moeten er minder afvalstoffen worden geproduceerd. Het specifieke doel wat afvalstoffen betreft, is de uiteindelijke hoeveelheid met 20 % te verminderen tegen 2010 en met 50 % tegen 2050.

In dat verband worden de volgende acties voorgesteld:

• uitwerking van een strategie voor duurzaam beheer van de hulpbronnen door de vaststelling van prioriteiten en de beperking van het verbruik;
• heffing van belasting op het gebruik van hulpbronnen;
• afschaffing van subsidies die het excessieve gebruik van hulpbronnen in de hand werken;
• integratie van het beginsel van efficiënt hulpbronnengebruik in het geïntegreerde productbeleid, in regelingen voor de toekenning van milieukeuren en in milieueffectbeoordelingssystemen, enz.;
• uitwerking van een strategie voor de recycling van afvalstoffen;
• verbetering van de bestaande systemen voor afvalbeheer en investeringen in kwantitatieve en kwalitatieve afvalpreventie;
• integratie van het afvalpreventiebeleid in het geïntegreerde productbeleid en in de communautaire strategie met betrekking tot chemische stoffen.

De thematische strategieën

Het actieprogramma voorziet in de aanneming van zeven thematische strategieën met betrekking tot de volgende punten: luchtverontreiniging, het mariene milieu, het duurzame gebruik van grondstoffen, afvalpreventie en recycling, het duurzame gebruik van pesticiden, bodembescherming en het stedelijk milieu.

Deze strategieën zijn gebaseerd op een globale aanpak, per thema; er wordt dus niet uitgegaan van bepaalde verontreinigende stoffen of economische activiteiten zoals in het verleden. In het kader van de strategieën worden doelstellingen op lange termijn vastgesteld, die gebaseerd zijn op een beoordeling van de milieuproblemen en op een streven naar synergie tussen de verschillende strategieën, waarbij tevens de doelstellingen van de Lissabon-strategie, namelijk groei en werkgelegenheid, niet uit het oog worden verloren. Tevens wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om de bestaande wetgeving te vereenvoudigen en te verhelderen.

De internationale context

Een van de doelstellingen van het zesde Milieuactieprogramma is het milieuvraagstuk te integreren in alle aspecten van het buitenlands beleid van de Europese Unie. Hierbij wordt rekening gehouden met het vooruitzicht van de uitbreiding van de Europese Unie: voorgesteld wordt om met de overheden van de kandidaat-lidstaten op ruime schaal overleg te plegen over duurzame ontwikkeling en een nauwe samenwerking tot stand te brengen met de NGO's en de ondernemingen in die landen. Voorts wordt sterk aangedrongen op toepassing van de internationale overeenkomsten op het gebied van milieubescherming.

Een stevige wetenschappelijke basis

In het zesde Milieuactieprogramma wordt een nieuwe aanpak voor de uitwerking van milieumaatregelen voorgesteld, teneinde ervoor te zorgen dat de belanghebbende partijen en het grote publiek zich meer betrokken voelen bij de tenuitvoerlegging ervan. Deze aanpak omvat een brede dialoog met en deelname van het bedrijfsleven, de NGO's en de overheidsinstanties.

Het programma zal meer worden gebaseerd op wetenschappelijke en economische analyses en op milieu-indicatoren. In dat verband zal de Commissie nauw samenwerken met het Europees Milieuagentschap (EEA).

GERELATEERDE BESLUITEN

Besluit 1600/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juli 2002 tot vaststelling van het zesde Milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap [Publicatieblad L 242 van 10.9.2002]. Bij dit besluit wordt het zesde communautaire Milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap vastgesteld. In het besluit worden de doelstellingen, termijnen en prioriteiten vastgelegd, alsook de prioritaire beleidslijnen van de strategische aanpak en de vier actiegebieden als omschreven in de mededeling inzake het zesde communautaire Milieuactieprogramma "Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze". Uiterlijk vier jaar na de vaststelling van dit besluit moeten maatregelen op elk actiegebied hun beslag krijgen.

In het vierde jaar van de uitvoering en bij de afsluiting van het programma zal de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad evaluatierapporten indienen.

Laatste wijziging: 01.09.2011