Een nieuw kader voor de open coördinatie van het beleid voor sociale bescherming en integratie

Deze mededeling moet de open coördinatiemethode (OCM) voor het beleid inzake sociale bescherming en armoedebestrijding versterken. De OCM wordt zichtbaarder, met een grotere nadruk op de beleidsuitvoering en een betere coördinatie met de herziene Lissabonstrategie. De rapportage wordt eenvoudiger en er zullen meer mogelijkheden zijn voor gedachtewisselingen tussen de lidstaten over het te volgen beleid.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 22 december 2005 "Samenwerken, beter werken: een nieuw kader voor de open coördinatie van het beleid inzake sociale bescherming en integratie in de Europese Unie" [COM(2005) 706 - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

EVALUATIE VAN DE WERKZAAMHEDEN IN HET KADER VAN DE OCM

Alvorens voorstellen te formuleren heeft de Commissie de lidstaten, sociale partners, ngo's en socialebeschermingsinstellingen een vragenlijst over de OCM en de werkmethoden voorgelegd.

Daarbij bleek dat de betrokkenen de OCM naar waarde schatten en menen dat deze een positief effect op de beleidsvorming heeft. Zij zijn voorstander van een gestroomlijnd proces met een vereenvoudigde rapportage.

De stroomlijning moet:

• de drie werkgebieden onder één noemer brengen, maar mag de verdere ontwikkeling van specifieke aspecten die voor elk van deze gebieden van belang zijn, niet in de weg staan. Ook wanneer nieuwe, geïntegreerde gemeenschappelijke doelstellingen worden vastgesteld, moet een gedetailleerde aanpak van een beleidsgebied mogelijk blijven;
• ervoor zorgen dat de partijen meer van elkaar leren en dit proces beter in de rapportage- en evaluatiewerkzaamheden integreren;
• een positieve wisselwerking met de herziene Lissabonstrategie en met de strategie voor duurzame ontwikkeling, die nieuw leven is ingeblazen, bevorderen;
• de raadpleging van de betrokkenen stimuleren; dat is tot nog toe vooral bij de sociale integratie het geval.

NIEUWE GEMEENSCHAPPELIJKE DOELSTELLINGEN VOOR DE VERSTERKTE OCM

Deze zijn gebaseerd op bestaande doelstellingen voor integratie en pensioenen, die respectievelijk in Nice en Laken zijn vastgesteld.

Algemene doelstellingen:

• bevorderen van sociale samenhang en gelijke kansen voor iedereen door passende, toegankelijke, financieel duurzame, aanpasbare en efficiënte socialebeschermingsstelsels en beleidsmaatregelen voor sociale integratie;
• nauwe wisselwerking met de doelstellingen van Lissabon, namelijk meer economische groei en meer en betere banen, en met de EU-strategie voor duurzame ontwikkeling;
• bevorderen van goed bestuur, transparantie en inspraak van de betrokkenen bij de opstelling, uitvoering en monitoring van het beleid.

Doelstellingen voor de verschillende beleidsgebieden

• Een beslissende bijdrage leveren aan de uitroeiing van armoede en sociale uitsluiting:- zorgen voor een actieve integratie van iedereen door het bevorderen van arbeidsmarktparticipatie en het bestrijden van armoede en uitsluiting van gemarginaliseerde groepen;- bestrijding van alle vormen van discriminatie die tot uitsluiting leiden;- mainstreaming van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting in alle beleidsgebieden, waaronder het economisch en begrotingsbeleid en de programma's van de Structuurfondsen (met name het ESF).
• Voor toereikende en duurzame pensioenen zorgen:- zorgen voor een toereikend pensioeninkomen voor iedereen en voor pensioenrechten waarmee gepensioneerden hun levensstandaard binnen de grenzen van het redelijke op peil kunnen houden;- zorgen voor de financiële houdbaarheid van openbare en particuliere pensioenstelsels, met name door langer doorwerken en actief ouder worden te stimuleren, en tegelijk voor een passend en rechtmatig evenwicht tussen premies en uitkeringen en voor op kapitalisatie gebaseerde regelingen en particuliere stelsels die zekerheid bieden;- ervoor zorgen dat de pensioenstelsels transparant zijn en dat burgers voldoende informatie krijgen om hun pensioen te plannen.
• Zorgen voor toegankelijke, kwalitatief hoogstaande en duurzame gezondheidszorg en langdurige zorg:- iedereen toegang bieden tot de nodige gezondheidszorg en voorkomen dat zorgbehoeftigheid tot armoede en financiële afhankelijkheid leidt;- de kwaliteit van de gezondheidszorg en een rationeel gebruik van de middelen bevorderen.

PROCEDURES EN WERKAFSPRAKEN VOOR EEN VERSTERKTE OCM

Rapportage- en evaluatieregelingen

Op basis van de nieuwe gemeenschappelijke doelstellingen worden nationale strategieën voor sociale bescherming en sociale integratie opgesteld. Deze strategieën omvatten:

• een gemeenschappelijk deel met een beoordeling van de situatie op sociaal gebied en een presentatie van de algemene strategische aanpak voor de modernisering van het beleid inzake sociale bescherming en sociale integratie;
• drie themaplannen voor respectievelijk sociale integratie, pensioenen en gezondheidszorg. Deze plannen moeten toekomstgericht zijn en een lijst van nationale prioriteiten voor de omzetting van de gemeenschappelijke doelstellingen bevatten.

De Commissie stelt een gezamenlijk verslag (van de Raad en de Commissie) op over sociale bescherming en sociale integratie, waarin de door de lidstaten geboekte vooruitgang wordt beoordeeld en de belangrijkste trends worden samengevat.

Tijdschema voor rapportage en evaluatie

De nationale strategieën worden gewoonlijk voor drie jaar vastgesteld. In overeenstemming met het nieuwe tijdschema voor de Lissabonstrategie moeten de eerste rapporten in september 2006 worden ingediend. In de tussenliggende ("lichte") jaren hoeven de lidstaten geen nationale strategieën voor te leggen. Desgewenst mogen ze verslag uitbrengen over nieuwe initiatieven of over de door hen geboekte vooruitgang.

Bevordering van het van elkaar leren

De uitwisseling van werkwijzen en het van elkaar leren moeten een belangrijkere plaats innemen en beter met de rapportage- en evaluatiewerkzaamheden worden geïntegreerd. Op de geplande begrotingspost "Progress" zullen voor dergelijke uitwisselingen op alle OCM-beleidsgebieden kredieten beschikbaar zijn.

Inspraak van de betrokkenen en goed bestuur

Bij de versterkte OCM komt het accent nog meer te liggen op goed bestuur, transparantie en inspraak van de betrokkenen.

• Wat de sociale integratie betreft, moeten de betrokkenen meer inspraak in de beleidsvorming krijgen en moet worden gezorgd voor coördinatie tussen de verschillende overheidsdiensten en beleidsniveaus;
• Wat de pensioenen betreft, is het zaak de regelingen transparanter te maken en burgers voldoende informatie te geven om hun pensioen te plannen;
• Wat de gezondheid betreft, zijn een goede beleidscoördinatie tussen de verschillende onderdelen van het stelsel en een goede voorlichting van de burgers noodzakelijk.

Meer zichtbaarheid

Door de OCM meer zichtbaarheid te geven kan een positieve bijdrage aan de beleidsdiscussies in de lidstaten worden geleverd. Dankzij de lichtere rapportage- en evaluatie-eisen kan meer aandacht worden besteed aan bewustmaking over de OCM door middel van nationale seminars waaraan door alle betrokkenen kan worden deelgenomen.

Context

Aangezien de sociale bescherming en sociale integratie niet in het EU-recht zijn geregeld, wordt sinds de Europese Raad van Lissabon van maart 2000 voor deze beleidsgebieden binnen de Europese Unie de open coördinatiemethode toegepast. Hierbij worden op drie gebieden gemeenschappelijke doelstellingen vastgesteld en goede werkwijzen tussen de lidstaten vergeleken. Die gebieden zijn de sociale integratie (sinds 2000), pensioenen en pensioenregelingen (sinds 2001) en de toekomst van de gezondheidszorg en de langdurige zorg (sinds 2004). Concreet gezien houdt de OCM in dat gemeenschappelijke overkoepelende doelstellingen worden bekendgemaakt, waarna nationale actieplannen en rapporten worden opgesteld tot vaststelling van het beleid waarmee de lidstaten die doelstellingen willen verwezenlijken. Tot slot worden deze plannen en strategieën dan in andere gezamenlijke verslagen van de Commissie en Raad beoordeeld.

Met het oog op een betere coördinatie van de sociale processen en op de afstemming hiervan met de Lissabonstrategie (met name met de globale richtsnoeren voor het economisch beleid en de Europese werkgelegenheidsstrategie) werd besloten de OCM met ingang van 2003 te stroomlijnen (zie de mededeling van de Commissie van mei 2003 over de stroomlijning van de coördinatie op het gebied van de sociale bescherming (es de en fr)).

In het verlengde van die stroomlijning stelt deze mededeling een nieuwe reeks gemeenschappelijke doelstellingen voor de drie gebieden van de OCM en de toepassing van nieuwe procedures vanaf 2006 voor. De aldus versterkte OCM functioneert naast en in nauwe interactie met de herziene Lissabonstrategie: zij levert de doelstellingen inzake groei en werkgelegenheid, en omgekeerd dragen de Lissabonprogramma's bij tot de verwezenlijking van sociale samenhang.

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie van 20 april 2004 "Modernisering van de sociale bescherming voor de ontwikkeling van hoogwaardige, toegankelijke en duurzame gezondheidszorg en langdurige zorg: steun aan de nationale strategieën door middel van de open coördinatiemethode" [COM(2004) def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Mededeling van de Commissie van 27 mei 2003 "De sociale dimensie van de strategie van Lissabon versterken: de open coördinatie stroomlijnen op het gebied van de sociale bescherming" [COM(2003) 261 def. - Publicatieblad L 314 van 13.10.2004].

Mededeling van de Commissie "Ondersteuning van de nationale strategieën ten behoeve van veilige en betaalbare pensioenen door middel van een geïntegreerde benadering" [COM(2001) 362 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Laatste wijziging: 19.01.2006