Europese klimaatwet

KERNPUNTEN

EU-instellingen en EU-lidstaten moeten alle nodige maatregelen nemen om de doelstellingen van de verordening te verwezenlijken, daarbij rekening houdend met rechtvaardigheid, solidariteit en kosteneffectiviteit.

Bij de verordening wordt een onafhankelijke Europese wetenschappelijke adviesraad inzake klimaatverandering opgericht. Na een open selectieprocedure benoemt de raad van bestuur van het Europees Milieuagentschap de 15 leden van de raad van bestuur voor een periode van vier jaar. Zij worden geselecteerd op basis van hun wetenschappelijke excellentie en hun grote deskundigheid op het gebied van klimaat- en milieuwetenschappen. De 15 vooraanstaande wetenschappelijke deskundigen worden op persoonlijke titel benoemd.

De taken van de adviesraad omvatten:

• het in overweging nemen van de meest recente wetenschappelijke conclusies in de verslagen van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) en wetenschappelijke klimaatgegevens, met name met betrekking tot informatie die relevant is voor de EU;
• het verstrekken van wetenschappelijk advies en het uitbrengen van verslagen over bestaande en voorgestelde maatregelen van de EU;
• het bijdragen aan de uitwisseling van onafhankelijke wetenschappelijke kennis;
• het in kaart brengen van de acties en kansen om de klimaatdoelstellingen van de EU te behalen;
• het vergroten van het bewustzijn over klimaatverandering en de gevolgen ervan.

De lidstaten moeten ook:

• een klimaatadviesorgaan oprichten voor het verstrekken van deskundig wetenschappelijk advies aan de bevoegde nationale autoriteiten;
• een klimaat- en energiedialoog op verschillende niveaus opzetten, waarbij lokale overheden, maatschappelijke organisaties, de bedrijfswereld, investeerders en andere betrokken partijen en het brede publiek betrokken zijn;
• tegen 1 januari 2029 een strategie voor 30 jaar indienen bij de Europese Commissie, daarna om de 10 jaar, en waar nodig deze om de 5 jaar actualiseren.

In de verordening worden de volgende tussentijdse EU-maatregelen omschreven, die de EU moeten helpen haar klimaatneutraliteitsdoelstelling voor 2050 te behalen.

• Uiterlijk 2030 de netto broeikasgasemissies in de EU met ten minste 55 % (ten opzichte van 1990) reduceren; in juli 2021 heeft de Commissie een reeks wetgevingsvoorstellen ingediend om de bestaande EU-wetgeving te verbeteren en nieuwe initiatieven op te nemen voor de tenuitvoerlegging van deze nieuwe doelstelling. Daarna houdt de Commissie toezicht op de vooruitgang van deze wetgevingsvoorstellen om te bepalen of de nieuwe doelstelling wordt behaald.
• De nettoverwijderingen tot maximaal 225 miljoen ton CO₂-equivalent beperken om ervoor te zorgen dat er tot 2030 voldoende mitigatie-inspanningen worden geleverd. Om de koolstofput² van de EU te versterken in overeenstemming met de klimaatneutraliteitsdoelstelling voor 2050, voorziet de verordening er ook in dat de EU ernaar streeft haar nettokoolstofput in 2030 te vergroten.
• De Commissie wordt gemachtigd om binnen 6 maanden na de eerste “global stocktake” in het kader van de Overeenkomst van Parijs een klimaatdoelstelling voor 2040 voor te stellen. Het voorstel moet vergezeld gaan van een verslag met de geraamde indicatieve broeikasgasbegroting van de EU voor 2030-2050.
• De Commissie moet binnen 6 maanden na elke “global stocktake” in het kader van de Overeenkomst van Parijs verslag uitbrengen aan het Europees Parlement en de Raad over de vooruitgang die de EU en de lidstaten boeken bij de verwezenlijking van de doelstellingen van de verordening.

Aanpassing aan klimaatverandering vereist:

• van EU-instellingen en -lidstaten dat:
  • zij hun vermogen tot aanpassing vergroten, de veerkracht versterken of de kwetsbaarheid voor klimaatverandering verminderen
  • zij ervoor zorgen dat hun beleidsmaatregelen inzake aanpassing coherent zijn, elkaar ondersteunen, voordelen opleveren voor sectoraal beleid, ze deze maatregelen in alle beleidsterreinen helpen integreren en zich vooral richten op de meest kwetsbare mensen en sectoren;
• van de Commissie dat deze goedkeuring geeft voor
  • een EU-aanpassingsstrategie
  • richtsnoeren tegen 30 juli 2022, waarin gemeenschappelijke beginselen en praktijken voor de vaststelling, classificatie en het beheer van klimaatrisico’s bij de planning, ontwikkeling, uitvoering en monitoring van projecten en programma’s zijn vastgesteld;
• van lidstaten dat zij nationale aanpassingsstrategieën en plannen vaststellen en deze uitvoeren waarbij zij rekening houden met bijzonder kwetsbare sectoren, waaronder landbouw, water- en voedselsystemen en de voedselzekerheid, en met de noodzaak om op de natuur en op ecosystemen gebaseerde oplossingen te bevorderen.

Voor de beoordeling van de vooruitgang en de maatregelen van de EU moet de Commissie:

• uiterlijk op 30 september 2023, en vervolgens om de vijf jaar, beoordelen of de EU en de lidstaten collectief vooruitgang boeken op het gebied van de doelstellingen voor 2050 en op het gebied van aanpassing, en of de Europese en nationale maatregelen op het gebied van deze doelstellingen consistent zijn.
• evalueren of ontwerpmaatregelen en -wetgeving van de EU, met inbegrip van begrotingsvoorstellen, stroken met de streefcijfers voor 2030 en 2040 en de klimaatneutraliteitsdoelstellingen voor 2050;
• regelmatig de relevante nationale maatregelen beoordelen, en aanbevelingen doen aan een lidstaat wanneer zij vaststelt dat er iets niet strookt met de doelstelling inzake klimaatneutraliteit of dat er ontoereikende vooruitgang wordt geboekt om het vermogen tot aanpassing te vergroten, de veerkracht te versterken en de kwetsbaarheid voor de klimaatverandering te verminderen.

De Commissie gaat in gesprek met alle:

• delen van de samenleving, waaronder het publiek, de sociale partners en belanghebbenden, en stelt hen in staat bij te dragen aan een billijke en sociaal rechtvaardige klimaatneutrale en veerkrachtige samenleving;
• economische sectoren die vrijwillige indicatieve routekaarten voor klimaatneutraliteit opstellen.

De verordening strekt tot wijziging van:

• Verordening (EG) nr. 401/2009 inzake het Europees Milieuagentschap en het Europees milieuobservatie- en -informatienetwerk (zie samenvatting) en Verordening (EU) 2018/1999 inzake de governance van de energie-unie (zie samenvatting).