52017DC0195

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 15.3.2017

COM(2017) 195 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Evaluatie van de uitvoering van de EU-drugsstrategie 2013-2020 en van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016: blijvende noodzaak van een EU-actieplan inzake drugs 2017-2020

{SWD(2017) 95 final}

I.De evaluatie en de noodzaak van een EU-actieplan inzake drugs voor 2017-2020

In de EU-drugsstrategie 2013-2020 1 en het eerste EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 2 zijn het politieke kader en de prioriteiten voor het drugsbeleid van de EU vastgelegd. De strategie biedt één enkel empirisch onderbouwd kader om het drugsprobleem binnen en buiten de EU aan te pakken, en steunt op vijf pijlers:

twee beleidsterreinen:

het terugdringen van de vraag naar drugs en

het terugdringen van het aanbod van drugs,

en drie transversale thema’s:

coördinatie,

internationale samenwerking en

onderzoek, informatie, monitoring en evaluatie.

In de strategie is bepaald dat de Commissie “uiterlijk in 2016 een externe tussentijdse evaluatie van de strategie [zal] initiëren, met het oog op het opstellen van een tweede actieplan voor de periode 2017-2020”. Op grond van de Europese veiligheidsagenda 3 moet de Commissie de vooruitgang beoordelen die bij de uitvoering van het actieplan 2013-2016 is geboekt en moet zij op basis daarvan beslissen of zij een voorstel voor een nieuw actieplan voor 2017-2020 indient.

Tussen april en november 2016 verrichtte de Commissie, met de steun van een externe contractant 4 , de tussentijdse evaluatie van de strategie en de eindevaluatie van het actieplan 5 . Omdat de tussentijdse evaluatie en de eindevaluatie complementair en onderling verweven zijn, zijn ze opgenomen in één enkele alomvattende evaluatie.

In deze mededeling worden de resultaten van de evaluatie besproken 6 en worden de stappen voorgesteld die nu moeten worden gezet. Gelet op de algemene conclusies van de evaluatie heeft de Commissie beslist om een voorstel voor een nieuw actieplan voor de periode 2017-2020 in te dienen. Op basis van de resultaten van de evaluatie, en aangezien het strategische kader niet zal veranderen vóór 2020, is het nieuw voorgestelde actieplan een bijgewerkte versie van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 met een aantal wijzigingen. Daarin is rekening gehouden met de door de Commissie pertinent geachte vaststellingen en aanbevelingen van de evaluatie; daarnaast zijn een aantal extra acties opgenomen in verband met nieuwe en opkomende prioriteiten die in het vorige actieplan niet voldoende aan bod kwamen maar die relevant zijn in het licht van de uitdagingen waarvoor de EU-lidstaten zich momenteel geplaatst zien. Het door de Commissie voorgestelde ontwerpactieplan inzake drugs voor 2017-2020 is opgenomen in de bijlage 7 .

II.Achtergrond

De markt voor illegale drugs is de meest dynamische criminele markt, wat ook in de Europese veiligheidsagenda werd bevestigd. Naar schatting geven EU-burgers jaarlijks meer dan 24 miljard EUR uit aan illegale drugs 8 . De menselijke en sociale kosten van drugsverslaving zijn erg hoog. Drugsverslaving brengt kosten met zich mee voor de volksgezondheid (drugspreventie, gezondheidszorg en behandeling), de openbare veiligheid, het milieu en de arbeidsproductiviteit 9 .

Wat de vraag naar drugs betreft, blijft het gebruik van illegale drugs een van de langst bestaande bedreigingen voor de samenleving en is het, direct of indirect, van invloed op het leven van miljoenen mensen. Naar eigen zeggen hebben ten minste 83,2 miljoen Europeanen minstens eenmaal in hun leven cannabis gebruikt, terwijl 17,1 respectievelijk 12 miljoen Europeanen cocaïne en amfetamines hebben geprobeerd. Bovendien zijn 1,3 miljoen volwassenen risicogebruikers van opiaten. De prevalentie van geregistreerd risicogebruik van opiaten is gestabiliseerd en in sommige landen zelfs verminderd; de prevalentie van besmettelijke ziekten is over het geheel genomen sinds 2013 aan het afnemen. In 2014 stierven in de EU naar schatting minstens 6 800 mensen ten gevolge van een overdosis 10 . Drugsgebruik komt vooral voor bij jongeren (15 tot 34 jaar); naar schatting 17,8 miljoen jongvolwassenen hebben het afgelopen jaar drugs gebruikt. Het aantal drugsgerelateerde sterfgevallen lijkt te zijn toegenomen sinds 2013 en er is geen afname geregistreerd in het drugsgebruik 11 .

Wat het aanbod van drugs betreft, zijn nieuwe psychoactieve stoffen de voorbije vier jaar in toenemende mate beschikbaar geworden op de open markt en/of online, een ontwikkeling die ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. In 2015 werden in totaal 98 nieuwe psychoactieve stoffen ontdekt, wat het aantal gemonitorde nieuwe stoffen op meer dan 560 brengt. Daarvan is 70 % de laatste vijf jaar ontdekt. In 2013 en 2014 was er geen substantiële verandering van het aantal geregistreerde inbeslagnames van illegale drugs ten opzichte van het voorgaande jaar, maar de totale hoeveelheid inbeslaggenomen drugs nam wel toe.

Wat coördinatie betreft, zijn de mechanismen op EU-niveau, waarvan de meeste al bestonden van vóór de huidige strategie, doeltreffend. Het meest prominente coördinatieorgaan, de Horizontale Groep drugs van de Raad van de EU (HDG), wordt doeltreffend geacht in de monitoring van de uitvoering van het actieplan en het faciliteren van de dialoog over de drugssituatie in Europa. Er is aantoonbare samenhang en continuïteit onder de opeenvolgende voorzitterschappen. Daarnaast gaven alle lidstaten aan dat het maatschappelijk middenveld werd betrokken bij de ontwikkeling, de monitoring en/of de evaluatie van hun nationaal drugsbeleid.

Wat internationale samenwerking betreft, werden in externe beleidsmaatregelen, strategieën en acties van de EU in verband met derde landen en regio's prioriteiten op het gebied van drugs opgenomen. Daarnaast is de EU de voorbije jaren beter gaan samenwerken om in internationale fora met één stem te spreken.

Wat ten slotte informatie, onderzoek, monitoring en evaluatie betreft, heeft de EU de laatste vijf jaar aan de hand van uiteenlopende financieringsmechanismen verschillende onderzoeksprojecten ondersteund 12 in verband met diverse aspecten van de drugsproblematiek en gerelateerde disciplines. Er zijn blijvende inspanningen nodig om onderzoek te verrichten in verband met de prioriteiten van de strategie en het actieplan. Uit het bestaan en de werking van het vroegtijdig waarschuwingsstelsel inzake nieuwe psychoactieve stoffen binnen het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EWDD) blijkt dat forensische en toxicologische gegevens de voorbije jaren beter worden gedeeld op EU-niveau. Dankzij deze vroegtijdige waarschuwingen kan de EU snel en met kennis van zaken besluiten nemen over schadelijke stoffen.

III.Conclusies van de tussentijdse evaluatie van de strategie en de eindevaluatie van het actieplan 2013-2016

De evaluatie had betrekking op de periode 2013-2016 en betrof alle 28 lidstaten. Zowel de interne als de externe aspecten van de strategie en het actieplan kwamen aan bod. De evaluatie was gebaseerd op een uitgebreide evaluatie van relevante gegevens en documenten van de EU en van de lidstaten over drugsmarkten, trends en drugsstrategieën 13 . Zowel voor de tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie 2013-2020 als voor de eindevaluatie van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 werden conclusies getrokken.

Enkele van de grootste uitdagingen bij de evaluatie waren het feit dat de gegevens die bij de lidstaten voor de evaluatie waren opgevraagd, niet altijd vergelijkbaar waren, alsook een gebrek aan referentiewaarden en actuele statistieken voor bepaalde gebieden 14 . Dit maakt het moeilijk om mogelijke trends en ontwikkelingen aan de strategie en het actieplan toe te wijzen en op basis van cijfers na te gaan hoe doeltreffend de strategie en het actieplan zijn, en veranderingen die aan de doelstellingen beantwoorden uitsluitend op conto van de strategie en het actieplan te schrijven. Er zijn voor de evaluatie echter verschillende onderzoeksmethoden 15 gebruikt en de conclusies voor elke gegevensbron zijn gecombineerd om voor de nodige bewijskracht te zorgen.

De conclusie van de evaluatie luidde dat met de strategie en het actieplan nog altijd kan worden voldaan aan de vereisten op het gebied van drugsbeleid op EU-, nationaal en internationaal niveau. Alle gebieden die erin aan bod komen, blijven relevant om alle aspecten van het drugsfenomeen aan te pakken.

Bij de evaluatie werden de vijf standaardcriteria toegepast: doeltreffendheid, efficiëntie, coherentie, relevantie en EU-meerwaarde.

A.Doeltreffendheid

Als eerste stap in de beoordeling van de doeltreffendheid werd bij de evaluatie voor de 54 acties van het actieplan nagegaan in welke mate ze zijn uitgevoerd, en wat hun effect is. In de grafiek hieronder wordt de vooruitgang getoond die het actieplan heeft geboekt voor elk van de vijf pijlers:

Uit de evaluatie bleek dat de strategie en het actieplan doeltreffend zijn uitgevoerd in de vijf pijlers, zij het in uiteenlopende mate.

De meerderheid van de acties wordt uitgevoerd - 53 % van de acties is voltooid of op schema, terwijl voor 47 % van de acties enige vooruitgang is geboekt maar de uitvoering achterop loopt - en er is aanzienlijke vooruitgang geboekt voor de 15 specifieke doelstellingen van het actieplan.

Op het gebied van het terugdringen van de vraag naar drugs liggen de doelstelling inzake het voorkomen van drugsgebruik en het uitstel van het eerste drugsgebruik en de doelstelling inzake doeltreffende drugsbehandeling en -rehabilitatie achter op schema. De doelstelling van het incorporeren van gecoördineerde benaderingen voor beste praktijken en kwaliteit in het terugdringen van de vraag naar drugs ligt op schema.

Op het gebied van het terugdringen van het aanbod van drugs liggen de doelstelling inzake de versterking van de daadwerkelijke rechtshandhavingscoördinatie en samenwerking en de doelstelling inzake de versterking van de daadwerkelijke gerechtelijke samenwerking en wetgeving achter op schema, terwijl de doelstelling inzake het doelmatig reageren op bestaande en nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot illegale drugs volgens de evaluatie op schema ligt.

Op het gebied van coördinatie liggen de doelstelling inzake doeltreffende coördinatie op EU-niveau en op nationaal niveau van drugsgerelateerd beleid en de doelstelling inzake het betrekken van het maatschappelijk middenveld bij het drugsbeleid volgens de evaluatie op schema.

Op het gebied van internationale samenwerking ligt de doelstelling inzake de integratie van de strategie in het totale EU-kader voor buitenlands beleid volgens de evaluatie achter op schema, terwijl de doelstelling inzake een samenhangender EU-aanpak en betere zichtbaarheid binnen de Verenigde Naties (VN) en de doelstelling inzake steunverlening aan toetredende staten, kandidaat-lidstaten en mogelijke kandidaat-lidstaten om zich aan te passen en te voldoen aan het EU-acquis op het gebied van drugs op schema liggen.

Op het gebied van informatie, onderzoek, monitoring en evaluatie is verdere vooruitgang nodig om te zorgen voor toereikende investeringen in onderzoek, gegevensverzameling, monitoring, evaluatie en informatie-uitwisseling en om de resultaten van monitoring, onderzoek en evaluatie op nationaal en Unieniveau beter te verspreiden. Met het voortzetten van netwerkvorming en samenwerken, en ontwikkelen van capaciteit binnen de gehele EU-kennisinfrastructuur voor informatie, onderzoek, monitoring en evaluatie van drugs, met name illegale drugs, werd goede vooruitgang geboekt.

B.Efficiëntie

Bij gebrek aan een alomvattend en actueel overzicht van drugsgerelateerde uitgaven leverde de evaluatie aanwijzingen op van de mate waarin voldoende financiële middelen waren toegewezen op EU-niveau en op het niveau van de lidstaten.

Uit de evaluatie konden geen conclusies worden getrokken over de efficiëntie van de maatregelen, omdat er geen geharmoniseerde kwantitatieve gegevens beschikbaar zijn over de uitgaven voor relevante maatregelen in de lidstaten van de EU en de baten die daarmee worden gerealiseerd. Dankzij de strategie en het actieplan kon echter een gemeenschappelijk kader voor de EU worden opgesteld, zoals hieronder in het punt "EU-meerwaarde" wordt toegelicht. Bij gebrek aan een alomvattend en actueel overzicht van drugsgerelateerde uitgaven spitste de evaluatie zich in plaats daarvan toe op de mate waarin de toewijzing van financiële middelen op EU-niveau en op het niveau van de lidstaten als voldoende werd beschouwd. Over het geheel genomen werden de middelen door belanghebbenden als voldoende beschouwd voor de strategie en het actieplan, inzonderheid met betrekking tot de vraag naar drugs en het aanbod van drugs.

C.Coherentie

De prioriteiten en acties in de strategie en het actieplan werden coherent geacht met de meeste andere relevante EU-beleidsmaatregelen en -strategieën, zoals de Europese veiligheidsagenda en de Europese ontwikkelingsconsensus 16 , maar voor de EU-gezondheidsstrategie 17 zou naar meer synergie moeten worden gestreefd. Uit de evaluatie blijkt bijvoorbeeld dat in de EU-gezondheidsstrategie vastgestelde uitdagingen als de vergrijzing van de bevolking in Europa of het potentiële effect van nieuwe technologieën op het gebied van preventie niet aan bod komen.

D.Relevantie

Volgens de evaluatie beschouwden de belanghebbenden de strategie en het actieplan als relevant op het ogenblik waarop ze werden vastgesteld. Met de vijfpijlerstructuur kan nog altijd worden voldaan aan de meeste huidige vereisten op het gebied van drugsbeleid op EU- en nationaal niveau. Alle gebieden die in de strategie en het actieplan 2013-2016 aan bod komen, blijven relevant om alle aspecten van het drugsfenomeen aan te pakken.

E.EU-meerwaarde

De strategie en het actieplan boden meerwaarde voor de afzonderlijke strategieën van de lidstaten (en van maatschappelijke actoren) doordat een gemeenschappelijk kader voor de EU wordt ingevoerd en een proces wordt geïnstitutionaliseerd om over het drugsbeleid consensus te bereiken.

De strategie noch het actieplan legt de EU-lidstaten wettelijke verplichtingen op, maar uit de evaluatie bleek dat daardoor de krijtlijnen worden uitgezet voor collectieve maatregelen op het gebied van drugs, zowel binnen de EU als op internationaal niveau, en een gedeeld model wordt bevorderd met een cultuur voor het vaststellen van prioriteiten, doelstellingen, maatregelen en indicatoren voor de meting van de resultaten.

Uit de evaluatie bleek ook dat de EU-meerwaarde meer uitgesproken lijkt met betrekking tot activiteiten om de vraag naar drugs terug te dringen en met betrekking tot nieuwe uitdagingen. In internationale ontwikkelingssamenwerking erkenden de lidstaten dat het meerwaarde oplevert als collectief op EU-niveau een gemeenschappelijk strategisch kader voor acties wordt vastgesteld.

De EU heeft nu meer een "stem" in internationale fora en internationale betrekkingen. Dit biedt een belangrijke leidraad voor kandidaat-landen en een kader voor bilaterale samenwerking met niet-EU-landen.

F.Conclusie

Al bij al bevestigde de evaluatie dat alle belanghebbenden een nieuw actieplan voor 2017-2020 over het algemeen goed zouden onthalen. Het werd nodig geacht om voor elke doelstelling precieze prioriteiten en acties te blijven formuleren, de verantwoordelijkheid toe te wijzen en specifieke en meetbare indicatoren vast te stellen. Omdat de strategie alomvattend is, kunnen de belanghebbenden de focus van de prioriteiten verfijnen gedurende de looptijd van de strategie terwijl een redelijke mate van coherentie bewaard blijft. Daarnaast waren de belanghebbenden voorstander van een bijwerking van het actieplan 2013-2016 om nieuwe ontwikkelingen en opkomende problemen in aanmerking te nemen.

Uit de evaluatie bleek dat sommige acties moesten worden versterkt of toegevoegd om gelijke tred te houden met zich ontwikkelende problemen en meer synergieën te creëren met andere beleidsterreinen van de EU zoals de EU-gezondheidsstrategie. Uit de evaluatie bleek ook dat er veel meer aandacht moet uitgaan naar het gebruik van nieuwe communicatietechnologieën in de productie van en de handel van illegale drugs en de rol van het internet in drugspreventie. Uit de evaluatie blijkt dat heel wat belanghebbenden opmerkten dat er geen discussie wordt gevoerd over recente trends in het cannabisbeleid: dit werd het vaakst vermeld bij de vraag of er problemen zijn die in de strategie niet aan bod komen.

In de evaluatie wordt er ook op gewezen dat de uitvoering van en de toegang tot risico- en schadebeperkende maatregelen in de verschillende lidstaten voor verbetering vatbaar zijn: belanghebbenden uit het maatschappelijk middenveld uitten hun bezorgdheid over de omvang en de kwaliteit van die maatregelen.

Ten slotte concludeert de evaluatie dat een toekomstig actieplan acties moet bevatten om nieuwe psychoactieve stoffen te monitoren, de vraag daarnaar en het aanbod daarvan terug te dringen en de schade ten gevolge van het gebruik daarvan te beperken.

IV.Ontwerp van het nieuwe actieplan 2017-2020 - wat is nieuw en wat werd bijgewerkt?

De Commissie stelt voor de rest van de looptijd van de bestaande EU-drugsstrategie - die tot 2020 van kracht is - een ontwerp-EU-actieplan inzake drugs 2017-2020 voor waarin rekening is gehouden met de conclusies en aanbevelingen van de evaluatie. In het ontwerpactieplan worden op basis van de resultaten van de evaluatie de bestaande acties gehandhaafd en versterkt om de problemen te kunnen aanpakken die nog steeds een bedreiging vormen voor de gezondheid en de veiligheid. Om rekening te houden met ontwikkelingen sinds 2013 en nieuwe uitdagingen aan te pakken die in het eerste actieplan nog niet aan bod kwamen, omvat het ontwerpactieplan ook nieuwe acties. Sommige van de nieuw ingevoerde acties, zoals die in verband met het gebruik van nieuwe technologieën voor preventie of de uitgebreide analyse van ontwikkelingen met betrekking tot modellen voor cannabisbeleid, zijn gebaseerd op de conclusies van de evaluatie. Andere acties zijn het resultaat van beschouwingen uit bronnen zoals het EU Drugs Market Report, beleidsontwikkelingen op EU-niveau met name in het kader van de Europese veiligheidsagenda en bijdragen van het maatschappelijk middenveld, bijvoorbeeld:

het verzamelen van bewijs voor mogelijke verbanden tussen drugshandel en

de financiering van terroristische groeperingen en activiteiten;

migrantensmokkel; en

mensenhandel;

de uitdrukkelijke vermelding van kwetsbare groepen in de acties met betrekking tot de vraag naar drugs.

De nieuwe acties en de bijwerkingen voor elk van de vijf pijlers van de strategie zijn hieronder samengevat.

A.Terugdringen van de vraag naar drugs

Er zullen sterkere synergieën worden gecreëerd tussen het nieuwe actieplan en de EU-gezondheidsstrategie, vooral met betrekking tot het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) voor preventiedoeleinden. Het gebruik van ICT is van essentieel belang om de risico’s en gevolgen van illegaal drugsgebruik vooral bij kinderen en jongeren onder de aandacht te brengen 18 .

Er wordt rekening gehouden met de recente werkzaamheden van de HDG met betrekking tot het misbruik van voorgeschreven opiaten en andere psychoactieve geneesmiddelen 19 .

Gelet op de vergrijzing van de bevolking in de EU moet het nieuwe probleem van ouder wordende drugsgebruikers, waarop ook in de EU-gezondheidsstrategie is gewezen, worden aangepakt 20 .

Drugsgebruik bij kwetsbare gemeenschappen zal worden aangepakt door de gerichte maatregelen in het actieplan 2013-2016 te verfijnen 21 .

Sterkere klemtoon op risico- en schadebeperkende maatregelen: deze maatregelen, die erop gericht zijn de nadelige gevolgen van drugsmisbruik voor de gezondheid en de samenleving zo klein mogelijk te houden, spelen een centrale rol in een doeltreffend drugsbeleid, onder meer in gevangenissen 22 .

Uitvoering en monitoring van de conclusies van de Raad van 2015 23 over minimumkwaliteitsnormen bij de terugdringing van de vraag naar drugs in de EU 24 .

B.Terugdringen van het aanbod van drugs

Er moet een sterkere klemtoon komen te liggen op gerechtelijke samenwerking in drugszaken op EU-niveau. Om een vollediger beeld te krijgen van het effect van de inspanningen om het aanbod terug te dringen, moeten Europol, Eurojust en het EWDD zich blijven inspannen om indicatoren te verzamelen en de gegevensverzameling aan te vullen, indien mogelijk met kwalitatieve en contextuele informatie 25 .

Er moet blijvend aandacht worden besteed aan de toepassing van de sleutelindicatoren die in 2013 zijn vastgesteld in de conclusies van de Raad over de verbetering van het toezicht op de drugsaanvoer in de EU 26 . Er werden zeven indicatoren ontwikkeld, samen met een stappenplan voor de toepassing daarvan. Voor de meeste indicatoren worden nu volop gegevens verzameld, of begint die gegevensverzameling in 2017 27 .

Het wetgevingspakket inzake nieuwe psychoactieve stoffen moet snel worden aangenomen en prompt worden geïmplementeerd; daarnaast zullen de effecten van de nieuwe wetgevingsmaatregelen de volgende jaren moeten worden gemonitord 28 .

Uitvoering 29 van de EU-wetgeving inzake drugsprecursoren, die in 2013 was versterkt met de aanneming van significante wijzigingen van de twee verordeningen 30 .

Er moet meer aandacht uitgaan naar alternatieve straffen voor drugsgebruikende delinquenten. Alle lidstaten beschikken over ten minste één alternatieve straf en de meeste hebben er meer dan één 31 . De vaakst voorkomende straffen zijn drugsbehandeling en voorwaardelijke straffen met de optie een behandeling te volgen 32 .

Meer aandacht voor het gebruik van ICT in de productie van en de handel in illegale drugs 33 , zoals vastgesteld op de vergadering van deskundigen die in juni 2016 door de Commissie werd georganiseerd 34 in het kader van het EU-internetforum.

C.Coördinatie

Meer coherentie en coördinatie met de andere werkgroepen van de Raad kan de HDG helpen om zijn rol van toezichthouder op de uitvoering van de strategie te vervullen en coherentie te garanderen tussen de activiteiten voor het terugdringen van vraag en van aanbod, en kan relevante synergieën aan het licht brengen 35 .

Er moet tijdens bijeenkomsten van de HDG meer aandacht en tijd worden besteed aan het bespreken van de uitvoering van het actieplan 36 .

Zoals door de EU in mondiale fora wordt bepleit, moet worden gezocht naar meer mogelijkheden om het maatschappelijk middenveld te betrekken bij de formulering, de uitvoering, de monitoring en de evaluatie van het drugsbeleid op EU-niveau en op nationaal niveau 37 .

D.Internationale samenwerking

Uit de evaluatie bleek dat de capaciteit van de EU-delegaties om zich met drugsaangelegenheden bezig te houden en op regionale basis met elkaar te netwerken, voor verbetering vatbaar is 38 .

Er moet meer nadruk worden gelegd op de bestrijding van illegale drugsteelt en op de versterking van alternatieve ontwikkeling 39 .

Om kwesties als drugsgerelateerde buitengerechtelijke executies of het gebruik van de doodstraf doeltreffend aan te pakken, moet de EU manieren onderzoeken om samen te werken met derde landen wanneer zich ernstige drugsgerelateerde aangelegenheden voordoen 40 .

Er is ook rekening gehouden met recente ontwikkelingen in de Dublingroep 41 , die aan het onderzoeken is hoe zij haar werkmethoden kan moderniseren 42 .

De relevante actoren achtten het niet essentieel dat er een jaarlijkse dialoog wordt gehouden over drugsgerelateerde bijstand van de EU en de lidstaten aan derde landen, zodat die actie in het ontwerpactieplan is geschrapt 43 .

Er bestaat ruime consensus over dat een belangrijke meerwaarde van de strategie en het actieplan erin bestaat dat de EU daardoor "met één stem kan spreken" in internationale fora, zoals duidelijk werd in de aanloop naar de speciale zitting van de Algemene Vergadering van de VN (UNGASS) van 2016. Nu moet aandacht worden besteed aan de implementatie van het resultaat van de UNGASS en aan de voorbereiding van de toetsing in 2019 van de Politieke verklaring en het Actieplan van de VN van 2009 betreffende internationale samenwerking met het oog op een geïntegreerde en evenwichtige strategie om het drugsprobleem in de wereld te bestrijden 44 .

E.Onderzoek, informatie, monitoring en evaluatie

Er moeten duidelijke indicatoren zijn om het effect te meten van door de EU gefinancierde projecten 45 .

Er is rekening gehouden met het werk dat is geleverd om de wetenschappelijke evaluatie van beleidsmaatregelen en acties op nationaal, EU- en internationaal niveau te bevorderen 46 .

Om het gebrek aan degelijk bewijs te verhelpen 47 , is een nieuwe actie 48 gericht op het documenteren van potentiële verbanden tussen drugshandel en:

de financiering van terroristische groeperingen en activiteiten, met inbegrip van overlappingen tussen de bekende routes vanuit gebieden waar drugs worden geproduceerd en verhandeld en conflictzones, en de financieringsbronnen van terroristische cellen in de EU;

migrantensmokkel, door synergieën te creëren met het EU-actieplan tegen migrantensmokkel 49 ; en

mensenhandel, door synergieën te creëren met de EU-strategie voor de uitroeiing van mensenhandel 2012-2016 50 .

Gelet op het huidige debat in sommige lidstaten en op internationaal niveau zullen de huidige modellen voor cannabisbeleid wereldwijd en het effect daarvan diepgaander worden geanalyseerd 51 .

Er is rekening gehouden met het werk dat is geleverd om de samenwerking tussen het netwerk van douanelaboratoria en het netwerk van forensische laboratoria, en tussen de diensten van de Commissie in de strijd tegen nieuwe psychoactieve stoffen 52 te verbeteren.

V.Conclusies

Uit de tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie 2013-2020 en de eindevaluatie van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 is gebleken dat de bestaande strategie nog altijd relevant is, en ook dat er bij veel belanghebbenden consensus over bestaat dat het actieplan moet worden bijgewerkt voor de rest van de looptijd van de strategie.

De Commissie stelt daarom een actieplan voor 2017-2020 voor waarin de bestaande acties worden gehandhaafd en versterkt om de problemen te kunnen aanpakken die nog steeds een bedreiging vormen voor de gezondheid en de veiligheid. Om rekening te houden met ontwikkelingen sinds 2013 en nieuwe uitdagingen aan te pakken die in het eerste actieplan nog niet aan bod kwamen, omvat het voorstel ook nieuwe acties.

De eindevaluatie van de strategie en het actieplan 2017-2020 zal, zoals vereist in de strategie zelf, in 2020 worden gepresenteerd. In 2019 zal ook een evaluatie van het EWDD, met inbegrip van het Reitox-systeem 53 , worden verricht, zoals vereist in de oprichtingsverordening van het EWDD 54 . Omdat de bovengenoemde evaluaties waardevolle informatie zullen opleveren over de uitvoering van het EU-actieplan 2017-2020, is een tussentijds voortgangsverslag niet nodig.

De Commissie zal nu met het Europees Parlement en de Raad een dialoog aanvatten over het door haar voorgestelde ontwerp-EU-actieplan inzake drugs 2017-2020.

BIJLAGE 55

1.Terugdringen van de vraag naar drugs

Bijdragen tot een meetbare afname van het gebruik van illegale drugs, van problematisch drugsgebruik, drugsverslaving en van de schadelijke gevolgen van drugs voor de gezondheid en de maatschappij, alsmede tot uitstel van het eerste drugsgebruik

Doelstelling	Actie	Termijn	Bevoegde partij	Indicator(en)	Verzamelen van gegevens/beoordelingsmechanismen
1.Voorkomen van drugsgebruik en, in tweede instantie, uitstel van het eerste drugsgebruik	1.Verbetering van de beschikbaarheid en doeltreffendheid van empirisch onderbouwde 56 preventieve maatregelen waarin rekening wordt gehouden met: a.risicofactoren voor de bevolking, zoals leeftijd; geslacht; culturele en sociale factoren; b.situationele risicofactoren, zoals dak- en thuisloosheid; migratie en het zoeken van asiel, drugsgebruik in het nachtleven en in recreatieve gelegenheden; de werkplek; alsmede rijden onder invloed van drugs; en c.individuele risicofactoren zoals de geestelijke gezondheidstoestand; probleemgedrag en psychosociale ontwikkeling; en andere factoren waarvan bekend is dat zij van invloed zijn op de individuele gevoeligheid voor drugsgebruik zoals genetische invloeden en gezinsomstandigheden	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicatoren 1, 11, 12 Aanbod op lidstaatniveau van empirisch onderbouwde universele en primaire preventiemaatregelen Aanbod op lidstaatniveau van empirisch onderbouwde gerichte preventiemaatregelen, met inbegrip van maatregelen met het gezin of de gemeenschap als uitgangspunt Aanbod op lidstaatniveau van empirisch onderbouwde geïndiceerde preventiemaatregelen	EWDD-verslagen Nationale verslagen Reitox Verslagen van de lidstaten over de met de maatregelen geboekte resultaten
1.	2.Naast preventie van drugsgebruik, krachtiger en meer gerichte preventie- en alternatieve maatregelen om het eerste gebruik van illegale drugs uit te stellen	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicatoren 1, 5, 12 Aanbod op lidstaatniveau van empirisch onderbouwde preventie- en alternatieve maatregelen gericht op jongeren in gezin, gemeenschap en situaties van formeel/niet-formeel onderwijs	EWDD-verslagen Verslagen van de lidstaten over de met de maatregelen geboekte resultaten
2.	3.Uitwisseling van beste praktijken voor op kinderen en jongeren gerichte preventieve acties, waaronder: a.programma’s en campagnes in formeel/niet-formeel onderwijs; b.onlineprogramma’s en -campagnes; c.samenwerking met internetbedrijven voor preventiedoeleinden; en d.manieren om sociale media aan te wenden om drugsgebruik beter te begrijpen en het beleid op het gebied van het terugdringen van de vraag naar drugs te verbeteren	Gaande	Lidstaten Maatschappelijk middenveld EWDD	Soorten uitwisselingen van beste praktijken tussen lidstaten Positieve evaluaties van gedragseffecten door de toepassing van beste praktijken (waar beschikbaar)	Portaal beste praktijken EWDD Verslagen van de lidstaten Verslagen van het maatschappelijk middenveld
3.	4.Vergroting van de kennis van de risico's en gevolgen van het gebruik van illegale drugs en andere psychoactieve stoffen, onder meer door samen te werken met internetbedrijven en preventiedeskundigen om kinderen en jongeren beter te bereiken	Gaande	Lidstaten Commissie EWDD	Overkoepelende indicatoren 5, 12 Kennisniveau in het algemeen en onder jongeren omtrent gezonde leefwijzen en de risico's en gevolgen van het gebruik van illegale drugs en andere psychoactieve stoffen	EWDD-verslagen Eurobarometer-enquêtes ESPAD HBSC
	5.Ruimte scheppen voor een beter onderbouwde reactie op het misbruik van voorgeschreven en receptvrije opiaten en andere psychoactieve geneesmiddelen	2017-2020	Lidstaten Werkgroep van de Raad (HDG) EMA EWDD	Vergelijken door de lidstaten van de niveaus en patronen bij het voorschrijven van psychoactieve geneesmiddelen uiterlijk eind 2014 Aantal initiatieven ter bevordering van een juist gebruik van voorgeschreven en receptvrije opiaten en andere psychoactieve geneesmiddelen Verzameling van bewijsmateriaal en internationale voorbeelden van hoe het risico van misbruik van psychoactieve geneesmiddelen kan worden beperkt Opleiding van artsen en andere gezondheidswerkers voor het gebruik van pijnstillende geneesmiddelen en behandelingen	Verslagen van de lidstaten EWDD Verslag van het Alice RAP-project
2. Doeltreffende drugsbehandeling en -rehabilitatie, met inbegrip van diensten voor personen met comorbiditeit, ter terugdringing van het gebruik van illegale drugs; problematisch drugsgebruik; het aantal gevallen van drugsverslaving en drugsgerelateerde gezondheids- en sociale risico's en schade alsmede ter ondersteuning van het herstel en de sociale (re)integratie van problematische en verslaafde drugsgebruikers en van kwetsbare gemeenschappen, onder meer door synergieën te creëren met het Europees korps	6.Ontwikkeling en vergroting van de diversiteit, de beschikbaarheid, de dekking en de toegankelijkheid van empirisch onderbouwde integrale en geïntegreerde behandelingsdiensten. Waarborgen dat die diensten zich bezighouden met polydrugsgebruik (gecombineerd gebruik van illegale en/of legale stoffen, met inbegrip van alcohol en tabak) en met de nieuwe behoeften van ouder wordende drugsgebruikers en genderspecifieke problemen. Vroegtijdige interventie/behandeling en therapieprogramma's ontwikkelen voor kinderen en adolescenten die drugs gebruiken	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicatoren 1, 6, 11 De diversiteit van de empirisch onderbouwde algemene en geïntegreerde behandelingsdiensten, met inbegrip van die voor polydrugsgebruik en die voor de behoeften van ouder wordende drugsgebruikers, op lidstaatniveau Gegevens van de lidstaten betreffende voortzetting en resultaten van de behandeling	EWDD-verslagen Nationale verslagen Reitox Portaal beste praktijken EWDD Eindevaluatie EU-drugsstrategie en EU-actieplan Verslagen van de lidstaten
	7.Ruimere beschikbaarheid van rehabilitatie-/hersteldiensten, met nadruk op diensten die: a.zich concentreren op het aanbieden van een zorgcontinuüm door middel van beheer van individuele gevallen en samenwerking tussen instanties ten behoeve van individuele personen; b.zich richten op steun voor de sociale (re)integratie (met inbegrip van de inzetbaarheid en huisvesting) van problematische en verslaafde drugsgebruikers, zo nodig met inbegrip van gevangenen en ouder wordende drugsgebruikers; c.het diagnoseproces en de behandeling van psychiatrische en lichamelijke comorbiditeit in verband met drugsgebruik versterken, bijvoorbeeld met behulp van snelle tests voor hepatitis B en C en hiv alsook andere seksueel overdraagbare aandoeningen en tuberculose, overeenkomstig de minimumkwaliteitsnormen bij de terugdringing van de vraag naar drugs die door de Raad in 2015 zijn vastgesteld; d.rekening houden met genderspecifieke behoeften; en e.kwetsbare gemeenschappen bereiken, waaronder kinderen en tieners, etnische minderheden, migranten en asielzoekers, LGBTI, prostituees en gevangenen, mensen met hiv/aids en daklozen	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicator 11 Gegevens van de lidstaten betreffende: toename van het aantal rehabilitatie-/hersteldiensten die individuele gevallen beheren en vormen van samenwerking tussen instanties toename van het aantal genderspecifieke rehabilitatie-/herstelprogramma's toename van het aantal algemene programma's voor gemeenschapszorg dat speciaal bedoeld is voor drugsgebruikers met comorbiditeit, waarbij sprake is van een partnerschap tussen diensten voor de geestelijke volksgezondheid en rehabilitatie/herstel in verband met drugsgebruik en gevangenissen Mate en duur van abstinentie van illegale en/of legale drugs onder personen wier drugsbehandeling is beëindigd Beschikbaarheid van behandelingsopties om tegemoet te komen aan de behoeften van personen die terugvallen in drugsgebruik en van ouder wordende drugsgebruikers	EWDD-verslagen Verslagen van de lidstaten over de door de diensten behaalde resultaten
	8.a) Ruimere toegang bieden tot schadebeperkende voorzieningen, bijvoorbeeld omruilprogramma's voor naalden en spuiten, opiaatsubstitutietherapie, thuis toe te passen naloxon-programma's Er zorg voor dragen dat de behandelings- en straathoekwerkdiensten een ruimere toegang bieden tot risico- en schadebeperkingsmogelijkheden, met het oog op een beperking van de negatieve gevolgen van drugsgebruik en een aanmerkelijke daling van het aantal sterfgevallen dat rechtstreeks of indirect met drugs verband houdt, alsmede van bloedoverdraagbare infectieziekten die het gevolg zijn van drugsgebruik, waaronder, maar niet beperkt tot, hiv en virale hepatitis, alsook van seksueel overdraagbare ziekten en tuberculose b) Belemmeringen voor de toegang tot de behandeling van hepatitis C vaststellen en wegnemen voor intraveneuze drugsgebruikers, waaronder gevangenen en andere kwetsbare groepen c) Beste praktijken uitwisselen betreffende risico- en schadebeperkende maatregelen, bijvoorbeeld omruilprogramma's voor naalden en spuiten, opiaatsubstitutietherapie, gebruikersruimten, thuis toe te passen naloxon-programma's, interventies door peers, straathoekwerkprogramma’s, behandeling van hepatitis C, tests van pillen, zelftests voor hiv/aids, enz.	Gaande	Lidstaten EWDD Commissie EU-drugsforum Maatschappelijke organisaties die zich met hiv/aids, virale hepatitis en tuberculose bezighouden	Overkoepelende indicatoren 2, 3, 4, 11 Toename van de beschikbaarheid van en de toegang tot empirisch onderbouwde risico- en schadebeperkende maatregelen in de lidstaten Soorten uitwisselingen van beste praktijken betreffende risico- en schadebeperkende maatregelen Aantal lidstaten die de door de WHO aanbevolen minimumdrempel bereiken en jaarlijks 200 steriele naalden en spuiten per intraveneuze drugsgebruiker uitdelen Toepassingsbereik van programma’s voor opiaatsubstitutietherapie voor mensen die verslaafd zijn aan opiaten Toename van de beschikbaarheid van thuis toe te passen naloxon-programma's en schadebeperkende programma’s in het nachtleven Aantal programma’s dat de toegang tot de behandeling van hepatitis C voor intraveneuze drugsgebruikers vergemakkelijkt en aantal mensen dat bereikt wordt Aantal schadebeperkende programma’s gericht op kwetsbare gemeenschappen, bijvoorbeeld etnische minderheden, migranten en asielzoekers, LGBTI, prostituees en gevangenen Mate waarin de richtsnoeren van het ECDC/EWDD inzake de preventie en bestrijding van besmettelijke ziekten onder intraveneuze drugsgebruikers zijn uitgevoerd Mate waarin minimumkwaliteitsnorm III van de EU bij de terugdringing van de vraag naar drugs is uitgevoerd (Behandelingsdiensten nemen vrijwillige tests af voor door bloed overgedragen infectieziekten, zij waarschuwen voor risicovol gedrag en helpen bij het omgaan met ziekte)	EWDD-verslagen Nationale verslagen Reitox Verslagen van lidstaten over diensten
	9.Verruiming van de ontwikkeling, beschikbaarheid en dekking van gezondheidszorgmaatregelen voor drugsgebruikers in gevangenissen en na hun invrijheidstelling om zorg te kunnen bieden die kwalitatief gelijkwaardig is aan die in de gemeenschap	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicator 10 Beschikbaarheid van diensten voor drugsgebruikers in gevangenissen (waaronder opiaatsubstitutietherapie en omruilprogramma's voor naalden en spuiten) en de mate waarin in het beleid en in de praktijk van de gezondheidszorg in gevangenissen gebruik wordt gemaakt van zorgmodellen die voorzien in beste praktijken ten aanzien van de behoeftenbeoordeling en continuïteit van de zorg voor gevangenen gedurende hun detentie Afname van de drugsgerelateerde lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen onder gedetineerden Mate van continuïteit van de zorg van gevangenisdiensten en gemeenschapsdiensten bij de invrijheidstelling van gedetineerden, met bijzondere aandacht voor het voorkómen van overdoses drugs	EWDD-verslagen Nationale verslagen Reitox Verslagen van lidstaten over diensten
3. Het incorporeren van gecoördineerde benaderingen voor beste praktijken en kwaliteit in het terugdringen van de vraag naar drugs	10.Toepassing van de EU-minimumkwaliteitsnormen die door de Raad in 2015 zijn vastgesteld 57 ter overbrugging van de kloof tussen wetenschap en praktijk voor: a.primaire, universele, selectieve en geïndiceerde preventiemaatregelen; b.maatregelen voor vroegtijdige opsporing en interventie; c.maatregelen ter beperking van risico en schade; en d.maatregelen voor behandeling, rehabilitatie, sociale integratie en herstel en monitoring van de uitvoering ervan	2017-2020	Raad Werkgroep van de Raad (HDG) Lidstaten Commissie EWDD	Consensus onder de lidstaten over minimumkwaliteitsnormen op basis van eerdere voorbereidende EU-studies Onderzoek van bewijsmateriaal in verband met programma’s ter terugdringing van de vraag naar drugs die overeenkomstig de normen zijn uitgevoerd Aantal gespecialiseerde opleidingsprogramma's voor beroepsbeoefenaars op het gebied van het terugdringen van de vraag naar drugs en/of geschat aantal beroepsbeoefenaars dat gespecialiseerde opleidingsprogramma's heeft gevolgd Betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij de uitvoering van de normen, onder andere bij de planning en invoering Aantal op EU-niveau ondersteunde projecten en programma’s ter bevordering van de uitwisseling van beste praktijken bij de uitvoering van deze normen, en het effect ervan Betrokkenheid in interministeriële samenwerking om de uitvoering van deze normen ondersteunen	Portaal beste praktijken EWDD Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Verslagen van de lidstaten Eindevaluatie EU-drugsstrategie en actieplan

2.Terugdringen van het aanbod van drugs

Bijdragen tot een meetbare vermindering van de beschikbaarheid en distributie van illegale drugs in de EU

Doelstelling	Actie	Termijn	Bevoegde partij	Indicator(en)	Verzamelen van gegevens/beoordelingsmechanismen
4. Versterking van de daadwerkelijke rechtshandhavingscoördinatie en samenwerking binnen de EU om de activiteiten met betrekking tot illegale drugs tegen te gaan, in voorkomend geval in aansluiting op relevante maatregelen waartoe is besloten in het kader van de EU-beleidscyclus	11.Optimale benutting van de beschikbare rechtshandhavingsinstrumenten, -kanalen en communicatiemiddelen die gebruikt worden voor het verzamelen, vergelijken en analyseren van drugsgerelateerde informatie met het oog op het vergelijken en analyseren van inlichtingen en informatie	Gaande	Lidstaten Europol Eurojust Werkgroep van de Raad (COSI)	Overkoepelende indicator 7 Omvang van inlichtingengestuurde en gerichte activiteiten met grote impact, gezamenlijke operaties, gezamenlijke onderzoeksteams en initiatieven voor grensoverschrijdende samenwerking die met name gericht zijn tegen criminele organisaties die zich bezighouden met illegale drugs Toenemende benutting van de Europol-systemen voor de uitwisseling van drugsgerelateerde informatie, analyses en deskundigheid De met behulp van Empact-projecten en bilaterale en multilaterale initiatieven geboekte resultaten Aantal drugsgerelateerde zaken dat naar Eurojust en Europol is verwezen, inclusief kwalitatieve, contextuele informatie over de zaken	EWDD-verslagen Verslagen van de EU-agentschappen Verslagen van Europol Verslagen van Eurojust Rapporten Empact-projectleiders
(a)	12.Identificering en prioritering van de dringendste bedreigingen in verband met drugsgerelateerde criminaliteit	2017	Raad Werkgroep van de Raad (COSI) Europol Lidstaten Commissie	Vaststelling van de EU-beleidscyclus en de prioriteiten inzake criminaliteit voor 2017-2021	Raadsconclusies over de EU-beleidscyclus EU-Socta Strategische meerjarenplannen Empact-evaluatie Rapporten Empact-projectleiders Rapport Europol-directeuren
1.	13.Versterking van de Cepol-opleiding voor rechtshandhavingsfunctionarissen met betrekking tot de productie van en handel in illegale drugs en financiële criminaliteit, met name opleidingsmethoden en technieken: a.ter bestrijding van het gebruik van nieuwe communicatietechnologieën bij de productie van en handel in illegale drugs; b.voor een ruimere toepassing van de confiscatie van activa; c.voor witwasbestrijding; d.voor het opsporen en ontmantelen van illegale clandestiene laboratoria en cannabiskwekerijen	2017-2020	Lidstaten Cepol Europol Werkgroep van de Raad (COSI) Commissie	Regelmatige evaluatie van de opleidingsbehoeften Beschikbaarheid en gebruik van desbetreffende opleidingscursussen Aantal daarbij opgeleide en daadwerkelijk ingezette rechtshandhavingsfunctionarissen	Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Jaarverslag Cepol Cepol-studieprogramma Empact-evaluatie Rapporten Empact-projectleiders
	14.Verbetering drugsbestrijdingsactiviteiten door vergroting en monitoring van de doeltreffendheid van regionale platforms voor informatie-uitwisseling en van regionale platforms voor gedeelde veiligheid, teneinde nieuwe dreigingen als gevolg van wijzigingen in de drugssmokkelroutes te keren en te elimineren	Gaande	Commissie Lidstaten Europol Werkgroep van de Raad (COSI) Regionale platforms voor informatie-uitwisseling Regionale platforms voor gedeelde veiligheid	Overkoepelende indicator 7 Aantal inlichtingengestuurde activiteiten die leiden tot het oprollen en elimineren van drugssmokkelroutes Mate waarin inlichtingen uitgewisseld worden door middel van de activiteiten van het netwerk van verbindingsfunctionarissen	EWDD-verslagen Platforms voor gedeelde veiligheid/informatie en evaluatieverslagen EU-Socta Empact-evaluatie Rapporten Empact-projectleiders Rapport Europol-directeuren MAOC(N) 58
35.	15.Aanscherping van de maatregelen ter voorkoming van misbruik van drugsprecursoren en pre-precursoren bij de illegale vervaardiging van drugs	Gaande	Lidstaten Europol Commissie Werkgroepen van de Raad (Groep douane-unie, COSI)	Aantal gevallen van en hoeveelheid tegengehouden of in beslag genomen zendingen van voor illegaal gebruik bestemde precursoren Met Empact-projecten behaalde resultaten Gebruik van het PEN-systeem (online kennisgeving voorafgaand aan de uitvoer) en toename van het gebruik van het PICS (systeem voor doorgifte van incidenten met precursoren) Aantal gezamenlijke vervolgvergaderingen en andere activiteiten in verband met de preventie van misbruik van precursoren en pre-precursoren	Verslagen van de rechtshandhavingsinstanties van de EU en de lidstaten Empact-evaluatie Empact-evaluatie verslagen chauffeurs Rapporten Empact-projectleiders Rapport Europol-directeuren
36.	16.Bestrijding van grensoverschrijdende drugshandel, onder andere via containervervoer en pakketzendingen, en verbetering van de grensbeveiliging, met name waar het gaat om EU-zeehavens, luchthavens en -grensdoorlaatposten aan landgrenzen door middel van geïntensiveerde inspanningen, waaronder uitwisseling van informatie en inlichtingen, door de betrokken rechtshandhavingsinstanties	Gaande	Lidstaten Europol Werkgroepen van de Raad (GDS COSI)	Meer multidisciplinaire/door meerdere instanties uitgevoerde gezamenlijke operaties en grensoverschrijdende samenwerkingsinitiatieven Aantal daadwerkelijk overeengekomen memoranda van overeenstemming tussen rechtshandhavingsinstanties en betrokken organisaties zoals luchtvaartmaatschappijen, luchtvervoersdiensten, rederijen, havenautoriteiten en chemische bedrijven Met Empact-projecten behaalde resultaten Betere uitwisseling van informatie en inlichtingen over grensoverschrijdende drugshandel, onder meer met behulp van beschikbare grensbewakingssystemenluchthavens en grensdoorlaatposten aan landgrenzen	Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Rapporten Empact-projectleiders-evaluatie en verslagen chauffeurs Rapport Europol-directeuren Verslagen van Europol Verslagen van de lidstaten
37.	17.Toepassing van de sleutelindicatoren inzake de terugdringing van de drugsaanvoer die in 2013 door de Raad zijn vastgesteld 59	2017-2020	Commissie Lidstaten Raad Werkgroep van de Raad (HDG) EWDD Europol	Een uitgewerkte en overeengekomen routekaart voor het hanteren van sleutelindicatoren voor drugsdistributie Overeenstemming tussen de lidstaten over sleutelindicatoren voor drugsdistributie Aantal inbeslagnames en hoeveelheid inbeslaggenomen drugs Zuiverheid en inhoud van drugs Drugsprijzen Ontmantelde voorzieningen voor drugsproductie Overtredingen van de drugswetgeving Beschikbaarheid van drugs volgens bevolkingsonderzoek Ramingen van de marktomvang	Overzicht van de huidige vergaring van distributiegegevens in de lidstaten EWDD-verslagen Verslagen van Europol Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
5. Versterking van de daadwerkelijke gerechtelijke samenwerking en wetgeving binnen de EU	18.Intensivering van de gerechtelijke samenwerking in de EU bij de aanpak van grensoverschrijdende drugshandel, witwassen, alsmede de confiscatie van de opbrengsten van drugsgerelateerde georganiseerde criminaliteit	2017-2020	Raad Commissie Lidstaten Eurojust	Vaststelling en Tijdige toepassing van door de EU overeengekomen maatregelen en wetgeving betreffende a) de confiscatie en invordering van criminele vermogensbestanddelen 60 ; b) witwassen van geld 61 ; c) afstemming met betrekking tot misdrijven en straffen in verband met drugshandel in de EU 62 Meer financiële onderzoeken en confiscaties in verband met de opbrengsten van drugsgerelateerde georganiseerde criminaliteit dankzij gerechtelijke samenwerking in de EU Tijdige en doeltreffende reacties op verzoeken tot wederzijdse bijstand en Europese arrestatiebevelen in verband met illegale drugshandel	Verslag Eurojust Verslagen van de lidstaten Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
38.	19.Vaststelling en toepassing van nieuwe EU-wetgevingsmaatregelen om de introductie, het gebruik en de snelle verspreiding van nieuwe psychoactieve stoffen tegen te gaan	2017-2020	Commissie Raad Werkgroep van de Raad (HDG) Lidstaten EWDD Europol	Het bestaan van EU-wetgeving Toepassing van EU-wetgeving in de lidstaten Ontwikkeling van EU-richtsnoeren voor de procedures voor informatie-uitwisseling en risicobeoordeling Monitoring van het effect van de nieuwe wetgevingsmaatregelen, met bijzondere aandacht voor het effect van vervanging op de illegale drugsmarkt	Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Verslagen van de lidstaten
19.	20.Daadwerkelijke uitvoering van EU-wetgeving betreffende drugsprecursoren ter voorkoming van misbruik, zonder verstoring van de legale handel	Gaande	Raad Commissie Lidstaten	Toepassing van verordeningen van het Europees Parlement en de Raad betreffende drugsprecursoren, tot wijziging van zowel Verordening (EG) nr. 111/2005 als van Verordening (EG) nr. 273/2004	Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Jaarlijks EU-verslag over drugsprecursoren
20.	21.Bestrijding van het gebruik van een aantal farmacologisch werkzame stoffen (als omschreven in EU-richtlijn 2011/62/EU) als versnijdingsmiddelen voor illegale drugs	Gaande	Lidstaten Commissie EMA EWDD Europol	Aantal inbeslagnames van werkzame substanties die als versnijdingsmiddel voor illegale drugs worden gebruikt Tijdige toepassing van nieuwe vereisten in de EU-wetgeving om de toeleveringsketen voor werkzame substanties onder Richtlijn 2011/62/EU te brengen (de Richtlijn vervalste geneesmiddelen)	Verslagen van de GDS en de Groep douane-unie Verslagen van de lidstaten
	22.De lidstaten dienen in voorkomend geval in overeenstemming met hun juridische kaders, alternatieven te bieden en toe te passen voor repressieve straffen(zoals vorming, behandeling, rehabilitatie, nazorg en sociale integratie) voor overtreders van de wetgeving op het drugsgebruik, waaronder: a.vorming b.(opschorting van straf en) behandeling c.opschorting van onderzoek of vervolging d.rehabilitatie e.nazorg en sociale integratie en de dimensie grondrechten te ontwikkelen als een belangrijke factor om repressie evenwichtiger te maken en rehabilitatie te bevorderen	2017-2020	Lidstaten Raad (HDG)	Ruimere beschikbaarheid en toepassing van alternatieven voor repressieve straffen voordetentie van overtreders van de wetgeving op het drugsgebruik op het gebied van vorming, behandeling, rehabilitatie, nazorg en sociale integratie Een ruimere monitoring, toepassing en evaluatie van alternatieven voor repressieve straffen Soort en aantal alternatieven voor repressieve straffen die de lidstaten aanbieden en toepassen Informatie over begunstigden van alternatieve straffen die binnen een periode van vijf jaar recidiveren	Nationale verslagen Reitox Verslagen van de lidstaten
6. Doelmatig reageren op bestaande en nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot illegale drugs	23. Op nationaal en EU-niveau strategische beleidsmaatregelen vaststellen in verband met de rol van nieuwe communicatietechnologieën en de hosting van gerelateerde websites in de productie, het op de markt brengen, de aankoop en de distributie van illegale drugs, met inbegrip van gecontroleerde nieuwe psychoactieve stoffen, onder meer door middel van: a.samenwerking met de sector b.EU- en nationale financiering voor relevant onderzoek en de ontwikkeling van instrumenten om de werkzaamheden van de rechtshandhavingsinstanties te ondersteunen c.het opstellen van een woordenlijst d.het opstellen van een inventaris van bestaande monitoringinstrumenten voor het web en het darknet e.het aanbieden van gespecialiseerde opleidingen voor rechtshandhavingsfunctionarissen, douanebeambten en grenswachters, aanklagers en rechters f.voortdurende en proactieve monitoring van onlinemarktplaatsen door rechtshandhavingsinstanties g.uitwisseling van beste praktijken met internationale partners h.stroomlijning van procedures voor wederzijdse rechtshulp (en wederzijdse erkenning, in voorkomend geval) overeenkomstig de conclusies van de Raad over verbetering van de strafrechtspleging in de cyberruimte van 9 juni 2016 63	2017-2020	Raad Commissie Werkgroepen van de Raad (HDG, COSI) Lidstaten Europol Cepol EWDD	De resultaten van de rechtshandhavingsacties ter bestrijding van drugsgerelateerde criminaliteit via het internet Meer gezamenlijke operaties en grensoverschrijdende samenwerkingsinitiatieven Aantal gefinancierde onderzoeksprojecten en instrumenten die zijn ontwikkeld ter ondersteuning van de rechtshandhavingsinstanties, en het effect ervan Aantal overeenkomsten/discussies met relevante partners uit de sector Het opstellen van een woordenlijst Het opstellen van een inventaris van bestaande monitoringinstrumenten Aantal opleidingssessies voor relevante belanghebbenden Aantal bijeenkomsten met internationale partners waarop de actie werd besproken	VoortgangsTussentijds verslag betreffende de prioriteiten van de EU-beleidscyclus Rapporten Empact-projectleidersEmpact-evaluatie en verslagen chauffeurs Rapport Europol-directeuren Statistieken/jaarverslag Cepol Verslagen van de lidstaten Verslagen van de EU-agentschappen Commissie

3. Coördinatie

Doeltreffende coördinatie van het drugsbeleid van de lidstaten en de EU

Doelstelling	Actie	Termijn	Bevoegde partij	Indicator(en)	Verzamelen van gegevens/beoordelingsmechanismen
7. Zorgen voor doeltreffende EU-coördinatie op het gebied van drugs	24.Intensivering van de informatie-uitwisseling tussen de HDG en andere bevoegde Raadsgroepen, en vooral COSI voor de intensivering van de coördinatie met betrekking tot de pijler betreffende het terugdringen van het aanbod van drugs Intensivering van de informatie-uitwisseling tussen de HDG en andere bevoegde geografische en thematische Raadsgroepen, waaronder: COAFR, COASI, COEST, COLAT, COWEB, CONUN en COHOM	Gaande	Voorzitterschap Raad EDEO Werkgroep van de Raad (HDG)	Mate waarin met de EU-drugsstrategie en het EU-drugsactieplan rekening is gehouden in de programma's van andere Raadsgroepen, waaronder COSI, COAFR, COASI, COEST, COLAT, COWEB, CONUN en COHOM Regelmatig agendapunt (een keer per voorzitterschap) voor de HDG betreffende activiteiten in verband met de drugsgerelateerde prioriteiten van de EU-beleidscyclus (op basis van verslagen van Empact), zo nodig in aanwezigheid van de voorzitter van de COSI-steungroep	Verslagen Raadsgroepen (HDG) Verslag van het voorzitterschap
1.	25. Elk voorzitterschap kan vergaderingen bijeenroepen van de nationale drugscoördinatoren en eventueel van andere groepen, die zich moet beraden op nieuwe trends, daadwerkelijke interventies en andere beleidsontwikkelingen met meerwaarde voor de EU-drugsstrategie en voor de lidstaten	Tweejaarlijks	Voorzitterschap Lidstaten	Mate waarin ontwikkelingen, trends en nieuwe inzichten in beleidsreacties tot uitdrukking komen in de agenda van de vergadering van de nationale drugscoördinatoren en waarin dit leidt tot een betere communicatie en informatie-uitwisseling	Verslag van het voorzitterschap
2.	26.De HDG bevordert a) het toezicht op de uitvoering van het actieplan door middel van thematische debatten; en b) een jaarlijkse dialoog over de drugssituatie in Europa	a) TweejaarlijksGaande b) Jaarlijks	Voorzitterschap Werkgroep van de Raad (HDG) Lidstaten Commissie EWDD Europol	Mate van uitvoering van het actieplan Aantal acties van het actieplan die in door de HDG georganiseerde thematische debatten aan bod kwamen Tijdige dialoog in de HDG over de laatste trends en gegevens met betrekking tot drugs	Verslag van het voorzitterschap
3.	27.Zorg dragen voor de samenhang en de continuïteit van de maatregelen van de lidstaten en de EU onder de opeenvolgende voorzitterschappen, ter versterking van de geïntegreerde, evenwichtige en empirisch onderbouwde benadering van drugs in de EU	TweejaarlijksGaande	Voorzitterschap Voorzitterschapstrio Lidstaten Commissie Werkgroep van de Raad (HDG) EWDD Europol	Mate van samenhang en continuïteit van de maatregelen onder de opeenvolgende voorzitterschappen Vorderingen bij de uitvoering van de prioriteiten van de EU-drugsstrategie onder de opeenvolgende voorzitterschappen	Verslag van het voorzitterschap
4.	28.Zorg dragen voor de coördinatie van het EU-drugsbeleid en van de EU-reacties, ter ondersteuning van de internationale samenwerking tussen de EU, derde landen en internationale organisaties	Gaande	EDEO Commissie Werkgroep van de Raad (HDG) Lidstaten	 Mate van consistentie en samenhang van de doelstellingen, verwachte resultaten en maatregelen als beoogd in de EU-drugsacties  Opname van drugsgerelateerde prioriteiten in de strategieën van de relevante EU-instanties  Geïntensiveerde samenwerking tussen de HDG en de geografische/regionale en thematische werkgroepen, waaronder COAFR, COASI, COEST, COLAT, COWEB, CONUN en COHOM	Jaarlijks EDEO-verslag aan de HDG Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
	29.Komen tot een gecoördineerd en passend middelenniveau, zowel op het niveau van de EU als op dat van de lidstaten, om de prioriteiten van de EU-drugsstrategie te realiseren	Jaarlijks	Lidstaten Commissie EDEO Raad Werkgroep van de Raad (HDG)	Overkoepelende indicator 14 Hoogte van de financiering door de EU en, in voorkomend geval, de lidstaten  Omvang van de coördinatie met betrekking tot drugsgerelateerde financiële programma's tussen Raadsgroepen en de Commissie	EWDD-verslagen Verslagen van de Commissie Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
8. Zorg dragen voor een effectieve coördinatie van drugsgerelateerd beleid op nationaal niveau	30.Het coördineren van maatregelen met betrekking tot drugsbeleid tussen regeringsdepartementen/-ministeries en relevante instanties op lidstaatniveau, en zorgen voor een passende multidisciplinaire vertegenwoordiging in, of bijdrage ten behoeve van, de delegaties in de HDG	Gaande	Lidstaten	Overkoepelende indicator 14 De doeltreffendheid van een horizontaal coördinatiemechanisme voor drugsbeleid op lidstaatniveau Het aantal horizontale maatregelen met betrekking tot de beperking van de vraag naar en distributie van drugs op lidstaatniveau	EWDD-verslagen Nationale verslagen Reitox Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Verslagen van de lidstaten
9. Het maatschappelijk middenveld betrekken bij het drugsbeleid	31.Bevordering en ondersteuningintensivering van de dialoog met, en de betrokkenheid van, het maatschappelijk middenveld en de wetenschappelijke wereld waar het gaat om de formulering, uitvoering, monitoring en evaluatieontwikkeling en uitvoering van drugsbeleid op het niveau van de lidstaten en op dat van de EU	Gaande	Lidstaten Commissie Werkgroep van de Raad (HDG) Voorzitterschap EU-drugsforum	Tijdige dialogen tussen het EU-drugsforum en de HDG gedurende de verschillende voorzitterschappen Betrokkenheid van het EU-drugsforum bij de evaluatie van de uitvoering van het EU-drugsactieplan Mate van betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld in de formulering,in de lidstaten en de ontwikkeling en uitvoering, monitoring en evaluatie van het EU-drugsbeleid en drugsbeleid van de lidstaten, met bijzondere aandacht voor de betrokkenheid van druggebruikers, klanten van drugsgerelateerde diensten en jongeren Tijdige dialoog tussen de wetenschappelijke gemeenschap (natuur- en sociale wetenschappen, met inbegrip van neurowetenschap en gedragsonderzoek) en de HDG Opzetten van een databank om de communicatie te bevorderen binnen het maatschappelijk middenveld van de EU over aangelegenheden in verband met het drugsbeleid van de EU en de lidstaten	Commissie Tweejaarlijk voortgangsverslag Feedback van het EU-drugsforum en van vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld op het niveau van de lidstaten en de EU Verslagen van de lidstaten Feedback van de wetenschappelijke gemeenschap via het Wetenschappelijk Comité van het EWDD

4. Internationale samenwerking

Algehele en evenwichtige intensivering van de dialoog en samenwerking in drugsaangelegenheden tussen de EU en derde landen en internationale organisaties

Doelstelling

Actie

Termijn

Bevoegde partij

Indicator(en)

Verzamelen van gegevens/beoordelingsmechanismen

10. Integratie van de EU-drugsstrategie in het totale EU-kader voor buitenlands beleid, als onderdeel van een alomvattende aanpak waarin het scala aan beleidsvormen en diplomatieke, politieke en financiële instrumenten waarover de EU beschikt op samenhangende en gecoördineerde wijze ten volle wordt benut

32.Zorg dragen voor beleidssamenhang tussen de interne en de externe aspecten van het EU-drugsbeleid, alsmede volledige integratie van drugsaangelegenheden in de politieke dialogen en kaderovereenkomsten tussen de EU en haar partners en in de EU-pleidooien met betrekking tot mondiale vraagstukken en uitdagingen

Gaande

Commissie

EDEO

Voorzitterschap

Werkgroep van de Raad (HDG)

Lidstaten

Overkoepelende indicator 13

Meer ruimte voor de prioriteiten van het drugsbeleid in het extern beleid en de externe acties van de EU

Opname van drugsgerelateerde prioriteiten in de EU-strategieën ten aanzien van derde landen en regio's

Aantal bestaande overeenkomsten, strategienota's, actieplannen

Verslagen EDEO

Tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

10.

33.Ervoor zorgen dat de beleidsprioriteiten en het evenwicht tussen de beperking van de vraag en het aanbod goed tot uitdrukking komen in de beleidsopties en in de programmering, uitvoering en monitoring van de externe bijstand, met name in de landen van herkomst en van doorvoer, door middel van projecten die onder meer omvatten:

a.ontwikkeling van een geïntegreerd, evenwichtig en empirisch onderbouwd drugsbeleid;

b.terugdringing van het aanbod;

c.voorkoming van misbruik van drugsprecursoren en pre-precursoren;

d.terugdringing van de vraag naar drugs; en

e.alternatieve ontwikkelingsmaatregelen

Gaande

Commissie

Lidstaten

EDEO

Mate waarin de prioriteiten van het EU-drugsbeleid, met name het evenwicht bij de terugdringing van vraag en aanbod, tot uitdrukking komen in de gefinancierde prioriteiten en projecten

Mate van uitvoering van gecoördineerde acties in actieplannen van de EU samen met derde landen en regio's

Aantal nationale strategieën en actieplannen van derde landen waarin geïntegreerd drugsbeleid is opgenomen

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

EDEO-verslagen over programmering

Verslagen van de Commissie en de lidstaten over de follow-up en evaluatie van programma's

11.

34.Verbetering van de capaciteit en versterking van de rol van de EU-delegaties zodat zij drugsbeleidsvraagstukken proactief kunnen aanpakken en doeltreffend verslag kunnen uitbrengen over de plaatselijke situatie op drugsgebied

2017-2020

EDEO

Commissie

Lidstaten

Beschikbaarstelling van relevante expertise, opleiding en beleidsrichtsnoeren aan de EU-delegaties

Versterkte regionale netwerkvorming door EU-delegaties met betrekking tot drugsvraagstukken

Versterkte coördinatie met de lidstaten

EDEO

Verslagen van de Commissie

EU-delegaties

Zorgen voor een passend niveau van financiering en beschikbaarstelling van expertise door de EU en de lidstaten voor de verdere versterking en ondersteuning van de inspanningen van derde landen bij het aanpakken en de voorkoming van illegale drugsteelt door middel van plattelandsontwikkelingsmaatregelen, om het hoofd te bieden aan de uitdagingen op het gebied van de volksgezondheid, veiligheid en beveiliging

Gaande

Lidstaten

EDEO

Commissie

Aantal nationale beleidsvormen, strategieën en actieplannen van derde landen die voorzien in een geïntegreerde aanpak van het probleem van de illegale drugsteelt

Verbeteringen in de indicatoren voor menselijke ontwikkeling in gebieden waar drugs worden geteeld

Aantal door de EU en de lidstaten gefinancierde plattelandsontwikkelingsprojecten en -programma's in gebieden waar illegale teelt plaatsvindt, of in gebieden waar dat dreigt te gaan gebeuren

Meldingen van afname van de plaatselijke illegale drugsteelt op de lange termijn

Systemen van de EU en de lidstaten voor de follow-up en evaluatie van projecten en programma's, en verslaglegging

UNDP-verslagen over de menselijke ontwikkeling

Verslagen derde landen

35.Bevordering en uitvoering van de EU-benadering van alternatieve ontwikkeling (in aansluiting op de EU-drugsstrategie 2013-2020; de benadering van de EU inzake alternatieve ontwikkeling; en de richtsnoeren voor alternatieve ontwikkeling 2013 van de Verenigde Naties), in samenwerking met derde landen, met inachtneming van de mensenrechten, menselijke veiligheid en de specifieke voorwaarden van het samenwerkingsverband, met inbegrip van:

a.de opneming van alternatieve ontwikkeling in de ruimere agenda van de lidstaten, waarbij derde landen worden aangemoedigd om desgewenst alternatieve ontwikkeling op te nemen in hun nationale strategieën;

b.bijdragen ten behoeve van initiatieven ter beperking van armoede, conflicten en kwetsbaarheid door steun te verstrekken voor duurzame, legale en gendergevoelige middelen van bestaan voor mensen die voorheen betrokken waren bij de productie van illegale drugs of die dat momenteel zijn;

c.beschikbaarstelling van een passend niveau van financiering en deskundigheid door de EU en de lidstaten voor de verdere versterking en ondersteuning van de inspanningen van niet-EU-landen bij het aanpakken en het voorkomen van illegale drugsteelt, door middel van plattelandsontwikkelingsmaatregelen, en van de productie van illegale drugs, door middel van rechtshandhaving en gerechtelijke samenwerking

Gaande

Lidstaten

Commissie

EDEO

Aantal nationale beleidsvormen, strategieën en actieplannen van derde landen waarin:

ogeïntegreerde benaderingen van het probleem van de illegale drugsteelt zijn opgenomen, en

oalternatieve ontwikkelingsinitiatieven zijn opgenomen die daadwerkelijk hun beslag hebben gekregen

Aantal beoordeelde projecten met aantoonbare positieve resultaten op het gebied van duurzame, legale en gendergevoelige middelen van bestaan

Verbeteringen in de indicatoren voor menselijke ontwikkeling

Aantal door de EU en de lidstaten gefinancierde plattelandsontwikkelingsprojecten en -programma's in gebieden waar illegale teelt plaatsvindt, of in regio's waar dat dreigt te gaan gebeuren

Meldingen van afname van de plaatselijke illegale drugsteelt op de lange termijn

Verslagen van derde landen over de uitvoering van nationale drugsstrategieën

Verslagen van de EU en de lidstaten over de follow-up en evaluatie van projecten en programma's

UNDP-verslagen over de menselijke ontwikkeling

Verslagen van niet-EU-landen

36.Steun voor derde landen, met inbegrip van het maatschappelijk middenveld, bij de opstelling en uitvoering van initiatieven voor het beperken van risico's en schade, met name wanneer er sprake is van een groeiende dreiging van overdracht van drugsgerelateerde virussen in het bloed in combinatie met drugsgebruik, waaronder, maar niet beperkt tot hiv en virale hepatitis, alsmede seksueel overdraagbare ziekten en tuberculose

Gaande

Lidstaten

Commissie

EDEO

Aantal en kwaliteit van de uitgewerkte initiatieven voor het beperken van risico's en schade

Prevalentie van drugsgerelateerde sterfgevallen in derde landen en drugsgerelateerde virussen in het bloed, waaronder hiv en virale hepatitis, alsmede seksueel overdraagbare ziekten en tuberculose

Verslagen van derde landen

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

WHO-verslagen

37.Steun voor derde landen bij het bestrijden van drugsgerelateerde georganiseerde misdaad, waaronder drugshandel, door middel van:

a.het uitwisselen van inlichtingen en beste praktijken;

b.versterking van de vermogens op het gebied van de bestrijding van verdovende middelen en de ontwikkeling van expertise betreffende landen van herkomst en van doorvoer;

c.het gezamenlijk met internationale partners aanpakken van factoren die drugshandel in de hand werken zoals corruptie, zwakke instituties, slecht bestuur en het ontbreken van financieel regulerend toezicht;

d.intensivering van de samenwerking op het gebied van identificatie en ontneming van vermogensbestanddelen, met name door speciale nationale platforms in het leven te roepen; en

e.intensivering van de regionale en intraregionale samenwerking;

f.incorporatie van de rechtsstaat en internationale normen en beginselen op het gebied van mensenrechten in rechtshandhavingsmaatregelen in verband met drugs

Gaande

Lidstaten

EDEO

Commissie

Europol

Aantal en effectiviteit van de projecten en programma's

Gestage vermindering van de drugshandel

Commissie Tweejaarlijks voortgangsverslag

Verslagen van de Commissie en de lidstaten

Verslagen van Europol

Verslagen EDEO

Jaarlijkse verslagen van het UNODC over de drugssituatie in de wereld

38.a) Intensivering vanDe samenwerking intensiveren enactualisering en concretisering van dialogen voeren, verklaringen en EU-drugsactieplannen met partners, waaronder:

toetredende staten, kandidaat-lidstaten en mogelijke kandidaat-lidstaten

landen van het Europees nabuurschapsbeleid

Verenigde Staten van Amerika

de Russische Federatie

andere landen of regio's die prioriteit genieten, met name:

oAfghanistan en Pakistan

ode Centraal-Aziatische republieken

oChina

oLatijns-Amerika en het Caribisch gebied (Celac)

oAfrika, in het bijzonder West-Afrika

oIran

b) Mogelijkheden onderzoeken om samen te werken (onder meer via bilaterale dialogen, gezamenlijke projecten) met andere niet-EU-landen over ernstige drugsgerelateerde aangelegenheden

Gaande

Voorzitterschapstrio

Commissie

EDEO

Lidstaten

Overkoepelende indicator 13

Intensievere samenwerking op het gebied van drugs met relevante partners

Georganiseerde dialogen

Verklaringen waarover overeenstemming is bereikt

Uitgevoerde programma's en actieplannen

Verslagen EDEO

Tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

EU-matrixen voor de verslaglegging

Verslagen over de uitvoering van de relevante actieplannen

39.Verbetering van het raadplegingsmechanisme van de Dublingroep door middel van intensievere EU-coördinatie en -participatie, een betere formulering, uitvoering en verspreiding van de aanbevelingen uit de verslagen van de mini-Dublingroep

Gaande

Dublingroep

Commissie

EDEO

Lidstaten

Omvang van de activiteiten van de structuren van de Dublingroep, waaronder het aantal daadwerkelijk uitgevoerde aanbevelingen van de Dublingroep

Verwezenlijkte modernisering van de werkmethoden van de Dublingroep

Verslagen van de Dublingroep

Het houden van een jaarlijkse dialoog over drugsgerelateerde bijstand van de EU en de lidstaten aan derde landen, vergezeld van een schriftelijke update

Met ingang van

2014

Commissie

EDEO

Lidstaten

Het houden van een jaarlijkse dialoog over financiering

Commissie Tweejaarlijks voortgangsverslag

Verslagen van de lidstaten

Verslagen EDEO

Systeem voor en verslaglegging over de follow-up en evaluatie van projecten en programma's

40.Zorg dragen voor de volledige integratie van de bevordering en bescherming van de rechten van de mens in de politieke dialogen en in de planning en uitvoering van de relevante drugsgerelateerde programma's en projecten, mede door de uitvoering van een op rechten gebaseerde aanpak en de toepassing van een op maat gesneden instrument voor aansturing ten aanzien van de mensenrechten en voor effectbeoordeling

Gaande

Commissie

EDEO

Lidstaten

Daadwerkelijke mainstreaming van mensenrechten in het extern drugsoptreden van de EU

Toepassing van het instrument voor aansturing ten aanzien van mensenrechten en voor effectbeoordeling

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

Jaarlijks mensenrechtenverslag COHOM

Verslagen van de lidstaten

12. Een samenhangender EU-aanpak en betere zichtbaarheid van de EU binnen de Verenigde Naties (VN), en versterkte EU-coördinatie met internationale organen op het gebied van drugs

41.Mee vorm blijven geven aan de agenda inzake het internationale drugsbeleid, onder meer door middel van:

a.maatregelen van de EU en de delegaties der lidstaten bij de Algemene Vergadering van de VN en de Commissie voor verdovende middelen (CND);

b.actie van de delegaties van de EU en de lidstaten in alle VN-fora (bijvoorbeeld de Algemene Vergadering van de VN, de Wereldgezondheidsvergadering, de Mensenrechtenraad, het politiek forum op hoog niveau voor duurzame ontwikkeling)

c.voorbereiding, coördinatie en vaststelling van gemeenschappelijke standpunten van de EU en gezamenlijke resoluties in de Algemene Vergadering van de VN en de CND, onder meer over het in lijsten opnemen van stoffen vóór bijeenkomsten van de CND, alsmede bewerkstelligen dat de EU met één krachtige stem spreekt in deze en andere internationale fora;

d.de uitvoering van de aanbevelingen uit het slotdocument van de UNGASS 2016

e.de toetsing in 2019 van de Politieke verklaring en het Actieplan van de VN van 2009 betreffende internationale samenwerking met het oog op een geïntegreerde en evenwichtige strategie om het drugsprobleem in de wereld te bestrijden; en

f.zorgen voor een zinvolle betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld in die toetsing

Gaande

EDEO

Voorzitterschap

Lidstaten

Commissie

Raad

Werkgroep van de Raad (HDG)

Overkoepelende indicator 13

Aantal door de EU afgelegde verklaringen op de CND en de VN-Fora

Aantal door andere regio's en internationale organen gesteunde gemeenschappelijke standpunten van de EU

Aantal gemeenschappelijke standpunten van de EU over beslissingen van de CND inzake het in lijsten opnemen van stoffen

Resultaat van de beslissingen van de CND inzake het in lijsten opnemen van stoffen

Regelmaat waarmee de EU met één doeltreffende stem in internationale fora en in dialogen met derde landen spreekt

Niveau van met succes vastgestelde EU-resoluties binnen de VN, inclusief de CND

Doeltreffende bevordering van het EU-beleid binnen de VN, inclusief de CND

Vaststelling van een gezamenlijke standpuntnota van de EU voor de toetsing in 2019; bijdrage van de EU aan de afbakening door de CND van de modaliteiten voor de toetsing in 2019

Resultaat van de toetsing in 2019 van de Politieke verklaring en het Actieplan van de VN betreffende internationale samenwerking met het oog op een geïntegreerde en evenwichtige strategie om het drugsprobleem in de wereld te bestrijden

Verslagen EDEO

Tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

Convergentie-indicator

Tussentijdse evaluatie

SAVVN

Resultaat van de toetsing in 2019

42.Sterkere partnerschappen met de UNODC, WHO, UNAIDS en andere bevoegde VN-agentschappen, internationale en regionale organen en organisaties en initiatieven (zoals de Raad van Europa en het "Paris Pact"-initiatief)

Gaande

Raad

EDEO

Commissie

Voorzitterschap

Werkgroep van de Raad (HDG)

EWDD

Overkoepelende indicatoren 13, 15

Aantal informatie-uitwisselingen en activiteiten tussen de EU en toepasselijke internationale en regionale organen en organisaties en initiatieven

Doeltreffendheid van partnerschappen met bevoegde organen

Verslagen EDEO

Tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

13. Steun verlenen aan toetredende staten, kandidaat-lidstaten en mogelijke kandidaat-lidstaten om zich aan te passen en te voldoen aan het EU-acquis op het gebied van drugs, door middel van gerichte steun en monitoring

43.Waar nodig gerichte technische en andere bijstand en steun verlenen aan toetredende staten, kandidaat-lidstaten en mogelijke kandidaat-lidstaten om zich gemakkelijker aan te passen en te voldoen aan het EU-acquis op het gebied van drugs

Gaande

Commissie

Lidstaten

EWDD

Europol

Eurojust

Frontex

EDEO

Overkoepelende indicator 15

Landen voldoen in grotere mate aan het EU-acquis

Aantal en kwaliteit van afgeronde projecten

Ingevoerde nationale drugsstrategieën en nationale coördinerende structuren inzake drugs

Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie

Verslagen van toetredende staten, kandidaat-lidstaten en mogelijke kandidaat-lidstaten

5.Informatie, onderzoek, monitoring en evaluatie

Bijdragen tot een beter inzicht in alle aspecten van het verschijnsel drugs en in het effect van maatregelen, teneinde een degelijke en alomvattende onderbouwing voor beleid en acties te verschaffen

Doelstelling	Actie	Termijn	Bevoegde partij	Indicator(en)	Verzamelen van gegevens/beoordelingsmechanismen
14. Zorgen voor toereikende investeringen in onderzoek, gegevensverzameling, monitoring, evaluatie en informatie-uitwisseling in alle aspecten van het verschijnsel drugs	44.Bevorderen van passende financiering van drugsgerelateerde multidisciplinaire onderzoeken en studies op EU-niveau, onder meer door middel van EU-financieringsprogramma's (2014-2020)	2017-2020	Lidstaten Commissie EWDD	Hoeveelheid en soort EU-financiering van de verschillende programma's en projecten	Verslag van de Commissie tijdens de jaarlijkse dialoog over onderzoek Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
	45.Waarborgen dat door de EU ondersteunde projecten: a.de prioriteiten van de EU-drugsstrategie en het drugsactieplan in acht nemen; b.lacunes in beleidsformulering in acht nemen; c.een duidelijke meerwaarde opleveren en zorgen voor samenhang en synergie; en d.vermijden dat onderzoek krachtens andere programma's en organen wordt overgedaan; e.recht doen aan het belang van gedragsonderzoek en neurowetenschap 64 ; f.duidelijke indicatoren bevatten voor de meting van hun effect	2017-2020	Commissie EWDD	Opname van de prioriteiten van de EU-drugsstrategie en het drugsactieplan in de financiering en beoordelingscriteria van door de EU gefinancierd onderzoek op het gebied van drugs Aantal, effect, complementariteit en waarde van door de EU gefinancierde onderzoeksbeurzen op het gebied van drugs, en van toegekende overeenkomsten Aantal door de EU gefinancierde artikelen en onderzoeksverslagen op het gebied van drugs in collegiaal getoetste en invloedrijke tijdschriften Jaarlijks debat in de HDG over de door de EU gefinancierde drugsgerelateerde onderzoeksprojecten, met inbegrip van de aanbevelingen van het wetenschappelijk comité van het EWDD inzake onderzoeksprioriteiten	Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Verslagen van onderzoeksprojecten Aanbevelingen van het wetenschappelijk comité van het EWDD inzake onderzoeksprioriteiten Wetenschappelijke citatenindex en vergelijkbare bibliometrische instrumenten Strategische onderzoeksagenda, opgesteld door ERANID
	46.Stimuleren van wetenschappelijkeempirisch onderbouwde beoordelingen van beleidsmaatregelen en acties op nationaal, internationaal en EU-niveau	2017-2020	Commissie Lidstaten EWDD	Overkoepelende indicator 14 Regelmatige voortgangsrapportage aan de Raad en het Europees Parlement inzake de uitvoering van de strategie en het actieplan Aantal landen dat een gestructureerde aanpak volgt, zoals beschreven in de gids van het EWDD voor het geven van opdrachten voor en het beheren van beoordelingen Externe tussentijdse evaluatie van de strategie/het actieplan voltooid in 2016 Europese richtsnoeren voor de toetsing van bekendgemaakte nationale drugsstrategieën en -actieplannen Uitvoering van gerichte studies naar de doeltreffendheid en effecten van het drugsbeleid op EU- en internationaal niveau Voltooide toetsing van de uitvoering van de aanbeveling van de Raad van 2003 betreffende de preventie en beperking van gezondheidsschade ten gevolge van drugsverslaving	EWDD-verslagen Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie Tussentijdse evaluatie van de EU-drugsstrategie EWDD-verslagen Verslaglegging door het Wetenschappelijk Comité van het EWDD Verslagen van Alice RAP, LINKSCH en ERA-net Nationale verslagen Reitox
	47.Verzamelen van bewijsmateriaal voor mogelijke verbanden tussen drugshandel en: a.de financiering van terroristische groeperingen en activiteiten, met inbegrip van overlappingen tussen de bekende routes vanuit gebieden waar drugs worden geproduceerd en verhandeld en conflictzones; en financieringsbronnen voor terroristische cellen in de EU uit illegale activiteiten, waaronder drugshandel; b.migrantensmokkel, waardoor synergieën worden gecreëerd met het EU-actieplan tegen migrantensmokkel (2015-2020) dat voorziet in onderzoek en risicoanalyses met betrekking tot de verbanden tussen smokkel en andere strafbare feiten, zoals drugshandel, met daarbij: bijzondere aandacht voor kwetsbare migranten die kunnen worden uitgebuit met het oog op drugshandel en/of als eindgebruikers van drugs, met name minderjarigen en vrouwen onderzoek naar overlappingen tussen criminele bendes die zich bezighouden met drugshandel en migrantensmokkel, werkwijzen en routes c.mensenhandel, waardoor synergieën worden gecreëerd met het juridisch en beleidskader van de EU op het gebied van mensenhandel, waaronder de EU-strategie voor de uitroeiing van mensenhandel 2012-2016	2017-2020	Lidstaten Commissie ATC van de EU EWDD Europol Frontex Bureau voor de grondrechten EIGE	Aantal gefinancierde projecten op nationaal en EU-niveau	Verslagen van de lidstaten Verslagen van de Commissie Verslagen van de EU-agentschappen (EWDD, Europol, Frontex, het Bureau voor de grondrechten, EIGE) in het kader van hun regelmatige verslaglegging
15. Voortzetten van netwerkvorming en samenwerken, en ontwikkelen van capaciteit binnen de gehele EU-kennisinfrastructuur voor informatie, onderzoek, monitoring en evaluatie van drugs, met name illegale drugs	48.In samenwerking met betrokken partijen, waar passend, alomvattende analyses blijven verstrekken van: a.de situatie op drugsgebied in de Unie; b.de dynamiek van het drugsgebruik binnen algemene bevolkingsgroepen en doelgroepen, waaronder etnische minderheden, migranten en asielzoekers, LGBTI, prostituees en gevangenen; en c. antwoorden op drugsgebruik; d.ontwikkelingen op internationaal en EU-niveau met betrekking tot modellen voor cannabisbeleid en het effect daarvan	Gaande	EWDD Europol Lidstaten EU-drugsforum Commissie	Overkoepelende indicatoren 1-15 Huidige lacunes in de kennisbasis vastgesteld en een kader op EU-niveau ontwikkeld om analyses uit bestaande databestanden te maximaliseren Aantal overzichten en analyses van de situatie op drugsgebied	EWDD-verslagen Verslagen van de lidstaten EU-drugsforum Commissie
	49.Uitgebreidere training voor diegenen die reageren op het drugsfenomeen	2017-2020	Lidstaten EWDD Cepol	Aantal uitgevoerde initiatieven op het niveau van de lidstaten en de Unie om professionals op te leiden inzake de terugdringing van de vraag naar en het aanbod van drugs Aantal uitgevoerde initiatieven op het niveau van de lidstaten en de Unie om professionals op te leiden inzake het verzamelen van gegevens en de verslaglegging van de terugdringing van de vraag naar en het aanbod van drugs	Verslagen van de lidstaten Opleidingsverslag EWDD Jaarverslag Cepol Nationale verslagen Reitox
	50.Uitgebreidere gegevensverzameling, onderzoek, analyse en verslaglegging van: a.terugdringen van de vraag naar drugs; b.terugdringen van het aanbod van drugs; c.nieuwe trends, zoals polydrugsgebruik en misbruik van op recept gecontroleerdepsychoactieve geneesmiddelen, die een gevaar vormen voor de veiligheid en de gezondheid; d.via bloed overgedragen virussen die het gevolg zijn van drugsgebruik, waaronder, maar niet beperkt tot, hiv en virale hepatitis, alsmede seksueel overdraagbare ziekten en tuberculose; e.psychiatrische en lichamelijke comorbiditeit; f.drugsproblemen onder gedetineerden en de beschikbaarheid en reikwijdte van maatregelen en diensten ter terugdringing van de vraag naar drugs in gevangenissen; en g.andere drugsgerelateerde gevolgenproblemen en gevolgen die verband houden met zowel legale als illegale stoffen h.overeenstemming van drugsbeleid met de internationale normen en beginselen op het gebied van de mensenrechten	Gaande	Lidstaten Commissie EWDD Europol ECDC EMA	Toegenomen beschikbaarheid en uitvoering van empirisch onderbouwde en wetenschappelijk deugdelijke indicatoren inzake de terugdringing van de vraag naar en het aanbod van drugs Op het niveau van de lidstaten, de reikwijdte van nieuw onderzoek naar nieuwe trends zoals polydrugsgebruik en misbruik van gecontroleerde receptgeneesmiddelen; via bloed overgedragen infectieziekten die het gevolg zijn van drugsgebruik, waaronder, maar niet beperkt tot hiv en virale hepatitis, alsook seksueel overdraagbare ziekten en tuberculose; psychiatrische en lichamelijke comorbiditeit; andere drugsgerelateerde gevolgen Een studie binnen de gehele EU naar drugsgerelateerde buurtintimidatie en het effect daarvan op de zwaarst getroffen individuen, families en gemeenschappen, alsmede doeltreffende antwoorden daarop Vaststelling van empirisch onderbouwde en wetenschappelijk deugdelijke indicatoren inzake drugsproblemen onder gevangenen	EWDD-verslagen Verslagen van de lidstaten Geharmoniseerde gegevensverslagen van EU-organen, inclusief het EWDD EU-Socta
	51.De capaciteit verbeteren om de opkomst en het gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen te detecteren en te evalueren, en doeltreffend daarop te reageren, en toezicht houden op de mate waarin zulke nieuwe stoffen het aantal en het soort gebruikers beïnvloeden	Gaande	Commissie Lidstaten EWDD Europol	Overkoepelende indicator 6 De reikwijdte van nieuw epidemiologisch, farmacologisch en toxicologisch onderzoek dat is begonnen naar nieuwe psychoactieve stoffen en wordt gesteund door onderzoeksprogramma's van de lidstaten en de EU De mate van uitwisseling van informatie, beste praktijken en inlichtingen De mate waarin toxicologische laboratoria en onderzoeksinstituten toxicologische en gezondheidsgegevensanalyses betreffende nieuwe psychoactieve stoffen delen	EWDD-verslagen EWDD-Europol uitvoeringsverslag Verslagen van laboratoria en onderzoeksinstituten Nationale verslagen Reitox
	52.Grotere inspanningen om forensische wetenschappelijke gegevens, inclusief ondersteuning voor de identificatie van nieuwe psychoactieve stoffen, laboratoriumstandaarden met betrekking tot nieuwe psychoactieve stoffen en de ontwikkeling van een gemeenschappelijke methode voor de identificatie van dergelijke stoffen, te delen door middel van betere samenwerking met het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Commissie en binnen bestaande netwerken, zoals de Groep drugs van het Europees netwerk van forensische instituten in het kader van de conclusies van de JBZ-Raad over de visie met betrekking tot Europese Forensische Wetenschappen 2020 en het Europees netwerk van douanelaboratoria	2017-2020	Commissie Lidstaten EWDD	Overkoepelende indicator 15 Mate waarin forensische wetenschappelijke gegevens met betrekking tot nieuwe psychoactieve stoffen worden gedeeld ter ondersteuning van de identificatie van nieuwe psychoactieve stoffen Het gemak waarmee laboratoriumstandaarden toegankelijk zijn voor forensische wetenschappelijke laboratoria, douanelaboratoria en instituten Voortgang van de ontwikkeling van een gemeenschappelijke methode voor de identificatie van nieuwe psychoactieve stoffen	Verslagen EWDD-Europol Verslagen van de Commissie Tweejaarlijks voortgangsverslag van de Commissie
	53.Op het niveau van de lidstaten en de EU beter in staat zijn om a) gedragswijzigingen in drugsgebruik en b) drugsgerelateerde uitbraken van epidemieën te detecteren, te evalueren en daarop te reageren	Gaande	Lidstaten EWDD ECDC EMA	Aantal en succes van nieuw ontwikkelde en uitgevoerde drugsgerelateerde volksgezondheidsinitiatieven Aantal en succes van bestaande initiatieven die zijn aangepast met het oog op drugsgebruik of uitbraken van epidemieën Aantal en effect van vroegtijdige waarschuwingsrapporten, risicobeoordelingen en waarschuwingen	Nationale verslagen Reitox Vroegtijdig waarschuwingsstelselrapporten EWDD-verslagen
16. Betere verspreiding van de resultaten van monitoring, onderzoek en evaluatie op nationaal en Unieniveau	54.De lidstaten blijven steun geven aan de inspanningen van de EU ter zake van monitoring en informatie-uitwisseling, inclusief samenwerking met, en toereikende steun voor nationale Reitox-contactpunten	Gaande	Lidstaten EWDD Commissie	Verspreiding van vrij toegankelijke output van door de EU gefinancierde studies Mate waarin financiering van en andere inkomsten voor de nationale Reitox-contactpunten aan de vereisten voldoen Aantal en succes van verspreidingsinitiatieven van nationale Reitox-contactpunten	Verspreiding via internet, inclusief OpenAire en Cordis EWDD-website Nationale verslagen Reitox

6.Bijlage 1 - 15 Overkoepelende indicatoren voor het EU-actieplan inzake drugs (2017-2020) 65

1.Percentage van de bevolking dat momenteel (de afgelopen maand) of recentelijk (het afgelopen jaar) drugs gebruikt of heeft gebruikt, en het percentage dat dat ooit in zijn leven heeft gedaan, per drug en per leeftijdscategorie (EWDD — algemeen bevolkingsonderzoek)

2.Geschatte trends in de prevalentie van problematisch en intraveneus drugsgebruik (EWDD — problematisch drugsgebruik)

3.Trends in door drugs veroorzaakt overlijden en sterfte onder drugsgebruikers (volgens de nationale definities) (EWDD — aan drugs gerelateerde overlijdensgevallen)

4.Prevalentie en incidentie, onder drugsspuiters, van besmettelijke ziekten die door drugsgebruik worden veroorzaakt, waaronder hiv en virale hepatitis, alsook seksueel overdraagbare aandoeningen en tuberculose (EWDD — drugsgerelateerde infectieziekten)

5.Trends in de leeftijd waarop illegale drugs de eerste keer worden gebruikt (Europees schoolproject voor onderzoek naar alcohol en andere drugs (ESPAD), gezondheidsgedrag bij schoolgaande kinderen (HBSC) en algemeen bevolkingsonderzoek naar drugsgebruik (EWDD — een belangrijke epidemiologische indicator))

6.Trends in het aantal mensen dat met drugsbehandeling begint (EWDD — vraag naar behandeling) en het geschatte totale aantal mensen in drugsbehandeling (EWDD — vraag naar behandeling en medische en sociale maatregelen)

7.Trends in het aantal en de hoeveelheid inbeslaggenomen illegale drugs (EWDD — inbeslagneming van drugs: cannabis met inbegrip van plantaardige cannabis, heroïne, cocaïne, crack, amfetamine, methamfetamine, ecstasy, LSD en andere stoffen)

8.Trends in de straatprijs en de zuiverheid van illegale drugs (EWDD — prijs en zuiverheid: cannabis met inbegrip van plantaardige cannabis, heroïne, cocaïne, crack, amfetamine, methamfetamine, ecstasy, LSD, andere stoffen en de samenstelling van drugstabletten)

9.Trends in het aantal eerste processen verbaal van overtredingen van de drugswetgeving, per drug en soort overtreding (dealen versus gebruik/bezit) (EWDD — drugsovertredingen)

10.Prevalentie van drugsgebruik onder gevangenen (EWDD — drugsgebruik in de gevangenis)

11.Beoordeling van de beschikbaarheid, reikwijdte en kwaliteit van diensten en maatregelen op het gebied van preventie, het beperken van schade, sociale integratie en behandeling (EWDD — medische en sociale maatregelen)

12.Empirisch onderbouwde maatregelen met betrekking tot preventie, behandeling, sociale integratie en herstel en de verwachte effecten daarvan op de prevalentie van drugsgebruik en problematisch drugsgebruik (EWDD — portaal van beste praktijken)

13.Sterke dialoog en samenwerking op het gebied van drugs met andere regio's, derde landen, internationale organisaties en andere partijen (externe tussentijdse evaluatie van de strategie/het actieplan; EDEO-verslaglegging)

14.Ontwikkeling van nationale drugsstrategieën, evaluaties, wetgeving, coördinatiemechanismen en schattingen van de overheidsuitgaven in de EU-lidstaten (EWDD)

15. Vroegtijdig waarschuwingsstelsel inzake nieuwe psychoactieve stoffen (EWDD/Europol) en risicobeoordeling inzake nieuwe psychoactieve stoffen (EWDD)

7.Bijlage 2 — Gebruikte acroniemen

Alice RAP	Verslaving en levensstijlen in het hedendaagse Europa, herijking van verslavingsprojecten (Addiction and Lifestyles in Contemporary Europe Reframing Addictions Project)
ASEAN	Associatie van Zuidoost-Aziatische staten (Association of Southeast Asian Nations)
GDS	Raad van de EU — Groep douanesamenwerking
Celac	Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (Comunidad de Estados Latinoamericanos y Caribeños)
Cepol	Europese Politieacademie
CICAD/IDAC	Inter-Amerikaanse Commissie voor de bestrijding van misbruik van verdovende middelen (La Comisión Interamericana para el Control del Abuso de Drogas)
CND	Commissie voor verdovende middelen (Commission on Narcotic Drugs) (VN)
COAFR	Raad van de EU — Groep Afrika
COASI	Raad van de EU — Groep Azië-Oceanië
COEST	Raad van de EU — Groep Oost-Europa en Centraal-Azië
COHOM	Raad van de EU — Groep rechten van de mens
COLAT	Raad van de EU — Groep Latijns-Amerika
Commissie	Europese Commissie
CONUN	Raad van de EU — Groep Verenigde Naties
COSI	Raad van de EU — Permanent Comité operationele samenwerking op het gebied van de binnenlandse veiligheid
Raadsgroep	Werkgroep van de Raad
COWEB	Raad van de EU — Groep Westelijke Balkan
Groep douane-unie	Raad van de EU — Groep douane-unie
ECDC	Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (European Centre for Disease Prevention and Control)
ECOWAS	Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (Economic Community of West-African States)
EDEO	Europese Dienst voor extern optreden
EMA	Europees Geneesmiddelenbureau (European Medicines Agency)
EWDD	Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving
Empact	Europees multidisciplinair platform tegen criminaliteitsdreiging (European Multidisciplinary Platform against Criminal Threats)
ENFSI	Europees netwerk van forensische instituten (European Network of Forensic Science Institutes)
ERA-net	Netwerk van de Europese onderzoeksruimte (European Research Area – Network)
ERANID	Netwerk van de Europese onderzoeksruimte inzake illegale drugs (European Research Area Network on Illicit Drugs)
ESPAD	Europees schoolproject voor onderzoek naar alcohol en andere drugs (European School Survey Project on Alcohol and Drugs)
EU	Europese Unie
Eurojust	Europese Eenheid voor justitiële samenwerking
Europol	Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving
EU-Socta	EU-dreigingsevaluatie voor zware en georganiseerde criminaliteit (Serious and Organised Crime Threat Assessment)
Frontex	Europees Agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de lidstaten van de Europese Unie
HBSC	Onderzoek gezondheidsgedrag bij schoolgaande kinderen (Health Behaviour in School Aged Children survey)
HCV	Hepatitis C-virus
HDG	Raad van de EU - Horizontale Groep drugs
hiv	Humaan immunodeficiëntievirus
INCB	Internationaal Comité van toezicht op verdovende middelen (International Narcotics Control Board) (VN)
JBZ	Justitie en Binnenlandse Zaken
LGBTI	Lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders/transseksuelen en interseksuelen
LSD	Lyserginezuurdiëthylamide
Masp's	Strategische meerjarenplannen (Multi-annual Strategic Plans) (Europol)
MOU	Memorandum van overeenstemming (Memorandum of Understanding)
LINKSCH	Het LINKSCH-project is een vergelijkende studie van twee grote drugsmarkten, cannabis en heroïne, bezien vanuit het oogpunt van doorgangsketens die opereren tussen Centraal-Azië en de EU en die tussen Noord-Afrika en de EU-lidstaten
Lidstaten	Lidstaten van de EU
NPS PEN	Nieuwe psychoactieve stoffen Door het UNODC/INCB ontwikkelde online systeem voor voorafgaande kennisgeving van uitvoer (Pre-Export Notification Online System)
PICS	Systeem voor doorgifte van incidenten met precursoren (Precursors Incident Communication System)
Voorzitterschap	Het roulerende voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie
Voorzitterschapstrio	Groep van drie opeenvolgende roulerende voorzitterschappen van de Raad van de Europese Unie
Reitox	Europees Netwerk voor informatie over drugs en drugsverslaving (Réseau Européen d’Information sur les Drogues et les Toxicomanies)
Socta	EU-dreigingsevaluatie voor zware en georganiseerde criminaliteit (Serious and Organised Crime Threat Assessment)
VN	Verenigde Naties
UNAIDS	Gezamenlijk programma van de Verenigde Naties inzake hiv/aids (United Nations Joint Programme on HIV/AIDS)
UNGASS/SAVVN	Speciale zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
UNODC	Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding (United Nations Office on Drugs and Crime)
UNDP	Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (United Nations Development Programme)
WDO	Werelddouaneorganisatie (World Customs Organisation)
WGO	Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation) (VN)

(1) PB C 402 van 29.12.2012, blz. 1.

(2) PB C 351 van 30.11.2013, blz. 1.

(3) COM(2015) 185.

(4) Een consortium bestaande uit Ernst & Young en RAND Europe.

(5) http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-is-new/work-in-progress/initiatives/984ws_intro_en.htm

(6) Daarnaast is bij deze mededeling een overzicht van de resultaten van de evaluatie gevoegd in de vorm van een werkdocument van de diensten van de Commissie - SWD(2017) 95.

(7) Deze mededeling heeft niet als doel de EU-drugsstrategie, die tot 2020 geldig blijft, te herzien. De Commissie is van mening dat de wijzigingen die in het nieuwe ontwerpactieplan worden voorgesteld, in lijn zijn met de bestaande strategie.

(8) EU Drug Markets Report 2016, Europol en EWDD.

(9) European Drug Report 2016, EWDD.

(10) Dit is een stijging ten opzichte van de cijfers van 2013.

(11) De bron van alle gegevens in dit punt is het European Drug Report 2016, EWDD.

(12) Onder meer het zevende kaderprogramma, Horizon 2020 en het gezondheidsprogramma 2014-2020.

(13) Voor de evaluatie vonden meer dan 90 vraaggesprekken plaats met vertegenwoordigers van alle EU-lidstaten, Europese instellingen, EU-agentschappen, derde landen en andere belanghebbenden, werd online een enquête afgenomen bij de vertegenwoordigers van de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) in niet-EU-landen, werd online een openbare raadpleging gehouden en werd een rondetafelgesprek georganiseerd met vertegenwoordigers van het EU-drugsforum.

(14) Dit is het gevolg van het feit dat niet alle lidstaten gegevens verstrekken over alle maatregelen, dat verschillende indicatoren verschillende perioden bestrijken en dat sommige indicatoren gebaseerd zijn op registers of enquêtes en kunnen worden gekwantificeerd terwijl andere gebaseerd zijn op deskundigenadviezen of kwalitatieve beoordelingen.

(15) Vraaggesprekken, enquêtes, deskresearch, openbare raadpleging, rondetafelgesprekken.

(16)

Gemeenschappelijke verklaring van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad, het Europees Parlement en de Commissie betreffende het ontwikkelingsbeleid van de Europese Unie: "De Europese consensus", PB C 46 van 24.2.2006, blz. 1.

(17) COM(2007) 630 final en de doelstellingen die in 2007 zijn vastgesteld, zullen voor het volgende decennium geldig blijven in het kader van Europa 2020. Daarnaast wordt in het derde gezondheidsprogramma 2014-2020 op soortgelijke uitdagingen gewezen.

(18) Er wordt een nieuwe actie 3 ingevoerd en actie 4 wordt bijgewerkt.

(19) Actie 5 wordt bijgewerkt: daarin wordt nu verwezen naar het "misbruik van psychoactieve geneesmiddelen"; daaronder vallen alle soorten psychoactieve/verslavende stoffen die voor behandeling worden gebruikt, alle drugs die op het centrale zenuwstelsel inwerken en opiaten en geneesmiddelen die in opiaatsubstitutietherapie worden gebruikt.

(20) Acties 6 en 7 worden bijgewerkt.

(21) Doelstelling 2, diverse acties die onder de pijler terugdringen van de vraag naar drugs vallen, en actie 48 zijn gewijzigd om met deze ontwikkeling rekening te houden. In deze context wordt voorgesteld om te onderzoeken of synergieën met het Europees Solidariteitskorps mogelijk zijn.

(22) Acties 8 en 9 worden versterkt om de centrale doelstelling van de standpunten van de EU voor de speciale zitting van de Algemene Vergadering van de VN (UNGASS) tot uiting te brengen.

(23) Conclusies van de Raad over de uitvoering van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 betreffende minimumkwaliteitsnormen bij de terugdringing van de vraag naar drugs in de Europese Unie, 11985/15.

(24) Actie 10 wordt bijgewerkt.

(25) Actie 11 wordt bijgewerkt.

(26) Conclusies van de Raad over de verbetering van het toezicht op de drugsaanvoer in de Europese Unie van 15 november 2013.

(27) Actie 17 wordt bijgewerkt.

(28) Actie 19 wordt bijgewerkt.

(29) Actie 20 wordt dienovereenkomstig gewijzigd.

(30) Verordening (EG) nr. 273/2004 van het Europees Parlement en de Raad inzake drugsprecursoren (PB L 47 van 18.2.2004, blz. 1) en Verordening (EG) nr. 111/2005 van de Raad houdende voorschriften voor het toezicht op de handel tussen de Unie en derde landen in drugsprecursoren (PB L 22 van 26.1.2005, blz. 1).

(31) Study on alternatives to coercive sanctions as response to drug law offences and drug-related crimes, mei 2016, voor de Europese Commissie.

(32) Actie 22 wordt bijgewerkt.

(33) Actie 23 wordt bijgewerkt. Er moet rekening worden gehouden met zaken zoals veilige versleuteling, webhosting, verhuis van het oppervlakteweb naar deepwebsites en/of het darknet; het ontstaan van nieuwe vormen van betaling (zoals bitcoins); en de toename van reclame voor drugs en uitwisselingen op sociale media. Er is bijzondere aandacht besteed aan het gebruik van het web voor de verkoop van geneesmiddelen op voorschrift en nieuwe psychoactieve stoffen.

(34) Verslag van de vergadering van deskundigen "internet en drugs" van juni 2016.

(35) Actie 24 wordt gewijzigd overeenkomstig de aanbeveling van de evaluatie dat de huidige coördinatiemechanismen tussen de HDG en het Permanent Comité operationele samenwerking op het gebied van de binnenlandse veiligheid (COSI) moeten worden herzien. Daarnaast wordt in acties 24 en 28 (zoals gewijzigd) rekening gehouden met de behoefte aan betere coördinatie tussen de HDG en thematische werkgroepen van de Raad, zoals de Groep Verenigde Naties en de Groep rechten van de mens. Daardoor zouden de synergieën en de samenwerking op het gebied van internationale betrekkingen verbeteren, vooral in het kader van de toetsing in 2019 van de Politieke verklaring en het Actieplan van de VN van 2009 betreffende internationale samenwerking met het oog op een geïntegreerde en evenwichtige strategie om het drugsprobleem in de wereld te bestrijden

(36) Actie 26 wordt bijgewerkt.

(37) Actie 31 wordt bijgewerkt.

(38) Actie 34 wordt gewijzigd om volledige ondersteuning te bieden voor de rol van de EU-delegaties in de monitoring van de ontwikkelingen in het drugsbeleid in niet-EU-landen en de rapportage hierover aan de Commissie en de EDEO.

(39) De vroegere acties 34 en 35 worden samengevoegd in actie 35 omdat ze betrekking hadden op soortgelijke problemen: illegale drugsteelt en alternatieve ontwikkeling blijven nog steeds relevant.

(40) Actie 38 wordt bijgewerkt; gelet op de hernieuwde diplomatieke betrekkingen is Iran toegevoegd aan de lijst van landen waarmee de EU streeft naar nauwere samenwerking en dialogen over drugs.

(41) De Dublingroep is een flexibel, informeel mechanisme voor overleg en coördinatie voor mondiale, regionale en landspecifieke problemen op het gebied van de productie van, handel in en vraag naar illegale drugs. Het mechanisme berust op consensus en wederzijdse bijstand. De 28 EU-lidstaten nemen eraan deel, net als Australië, Canada, Japan, Noorwegen, de Verenigde Staten, de Europese Commissie en het Bureau van de VN voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC).

(42) Actie 39 wordt bijgewerkt.

(43) De vroegere actie 40 wordt geschrapt.

(44) Actie 41 wordt bijgewerkt.

(45) Actie 45 wordt bijgewerkt.

(46) Actie 46 wordt bijgewerkt.

(47) Zie ook 8.

(48) Nieuwe actie 47.

(49) COM(2015) 285 final.

(50) COM(2012) 286 final.

(51) Actie 48 wordt bijgewerkt. Cannabis is de meest gebruikte drug in de EU. De afgelopen jaren hebben zich in sommige niet-EU-landen een aantal ontwikkelingen voorgedaan met betrekking tot de hervorming van de wetgeving inzake cannabis, zoals het niet langer strafbaar stellen van cannabisgebruik, regulering van de markt of legalisatie.

(52) Actie 52 wordt bijgewerkt.

(53) Reitox is het Europees Netwerk voor informatie over drugs en drugsverslaving. Het is tegelijkertijd met het EWDD opgericht en bestaat uit "nationale contactpunten" of "nationale drugswaarnemingscentra" (aangewezen nationale instellingen of agentschappen die verantwoordelijk zijn voor gegevensverzameling en rapportering over drugs en drugsverslaving).

(54) Verordening (EG) nr. 1920/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (herschikking).

(55) In het ontwerpactieplan staan de nieuw toegevoegde delen in het vet. De delen die de Commissie voorstelt te schrappen, zijn doorstreept.

(56) Empirisch onderbouwd betekent in deze context "gebaseerd op beschikbare wetenschappelijk bewijs en ervaring".

(57) Conclusies van de Raad over de uitvoering van het EU-actieplan inzake drugs 2013-2016 betreffende minimumkwaliteitsnormen bij de terugdringing van de vraag naar drugs in de Europese Unie 11985/15.

(58) Het in Lissabon gevestigde Maritiem Analyse- en Operatiecentrum op het gebied van verdovende middelen (MAOC-N) is een initiatief van zeven EU-lidstaten (Frankrijk, Ierland, Italië, Spanje, Nederland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk) en is medegefinancierd door het Fonds voor interne veiligheid van de Europese Unie. Het centrum biedt een forum voor multilaterale samenwerking om de illegale drugshandel over zee en door de lucht tegen te gaan.

(59) Conclusies van de Raad over de verbetering van het toezicht op de drugsaanvoer in de Europese Unie van 15 november 2013.

(60) Richtlijn 2014/42/EU van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bevriezing en confiscatie van hulpmiddelen en opbrengsten van misdrijven in de Europese Unie; Besluit 2007/845/JBZ van de Raad betreffende de samenwerking tussen de nationale bureaus voor de ontneming van vermogensbestanddelen op het gebied van de opsporing en de identificatie van opbrengsten van misdrijven of andere vermogensbestanddelen die hun oorsprong vinden in misdrijven; Kaderbesluit 2006/783/JBZ van de Raad inzake de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning op beslissingen tot confiscatie; Kaderbesluit 2003/577/JBZ van de Raad inzake de tenuitvoerlegging in de Europese Unie van beslissingen tot bevriezing van voorwerpen of bewijsstukken; voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de wederzijdse erkenning van bevelen tot bevriezing en confiscatie, COM(2016) 819; Kaderbesluit 2005/212/JBZ van de Raad inzake de confiscatie van opbrengsten van misdrijven, alsmede van de daarbij gebruikte hulpmiddelen en de door middel daarvan verkregen voorwerpen; Kaderbesluit 2003/577/JBZ van de Raad inzake de tenuitvoerlegging in de Europese Unie van beslissingen tot bevriezing van voorwerpen of bewijsstukken.

(61) Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie; Kaderbesluit 2001/500/JBZ van de Raad inzake het witwassen van geld, de identificatie, opsporing, bevriezing, inbeslagneming en confiscatie van hulpmiddelen en van opbrengsten van misdrĳven; voorstel van de Commissie voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad inzake de strafrechtelijke bestrijding van het witwassen van geld, COM(2016) 826. Verordening (EU) 2015/847 van het Europees Parlement en de Raad betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1781/2006; Verordening (EG) nr. 1889/2005 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de controle van liquide middelen die de Gemeenschap binnenkomen of verlaten; voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de controle van liquide middelen die de Unie binnenkomen of verlaten en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1889/2005.

(62) Kaderbesluit 2004/757/JBZ van de Raad van 25 oktober 2004 betreffende de vaststelling van minimumvoorschriften met betrekking tot de bestanddelen van strafbare feiten en met betrekking tot straffen op het gebied van de illegale drugshandel, wat betreft de definitie van drugs.

(63) Conclusies van de Raad over verbetering van de strafrechtspleging in de cyberruimte van 9 juni 2016.

(64) In het kader van Horizon 2020 (2014-2020) is al ongeveer 27 miljoen EUR toegewezen aan projecten in verband met drugsverslaving, waarin ook gedragsonderzoek en neurowetenschap aan bod komen.

(65) Deze indicatoren zijn gebaseerd op bestaande rapportagemechanismen die dateren van vóór de doelstellingen van de huidige EU-drugsstrategie en het actieplan, maar bieden de meest volledige reeks gegevens op het niveau van de EU om de monitoring en evaluatie daarvan mogelijk te maken.