Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 32014D0296

    2014/296/EU: Besluit van de Commissie van 22 februari 2012 betreffende de steunmaatregel SA.29608 (C37/10) die door Hongarije ten uitvoer is gelegd met het oog op de herkapitalisatie van FHB Jelzálogbank Nyrt (Kennisgeving geschied onder nummer C(2012) 1021) Voor de EER relevante tekst

    PB L 152 van 22.5.2014, p. 18–31 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
    PB L 152 van 22.5.2014, p. 18–18 (HR)

    Legal status of the document In force

    ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2014/296/oj

    22.5.2014   

    NL

    Publicatieblad van de Europese Unie

    L 152/18


    BESLUIT VAN DE COMMISSIE

    van 22 februari 2012

    betreffende de steunmaatregel SA.29608 (C37/10) die door Hongarije ten uitvoer is gelegd met het oog op de herkapitalisatie van FHB Jelzálogbank Nyrt

    (Kennisgeving geschied onder nummer C(2012) 1021)

    (Slechts de tekst in de Engelse taal is authentiek)

    (Voor de EER relevante tekst)

    (2014/296/EU)

    DE EUROPESE COMMISSIE,

    Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 108, lid 2, eerste alinea,

    Gezien de overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, en met name artikel 62, lid 1, onder a),

    Na de belanghebbenden overeenkomstig de genoemde bepalingen te hebben aangemaand hun opmerkingen te maken (1) en gezien deze opmerkingen,

    Overwegende hetgeen volgt:

    I   PROCEDURE

    (1)

    Op 25 maart 2009 heeft Hongarije FHB Jelzálogbank Nyrt (hierna „FHB” of „de bank” genoemd) een lening met middellange looptijd toegekend van 120 miljard Hongaarse forint (HUF) (circa 410 miljoen EUR (2)) in het kader van de liquiditeitsregeling voor Hongaarse banken die door de Commissie op 14 januari 2010 was goedgekeurd (3). Op 31 maart 2009 herkapitaliseerden de Hongaarse autoriteiten FHB voor een bedrag van 30 miljard HUF (circa 100 miljoen EUR) in de vorm van nieuw uitgegeven preferente aandelen met speciaal dividend plus een aandeel met stemrecht. Deze herkapitalisatie vond plaats in het kader van de door de Commissie goedgekeurde garantie- en herkapitalisatieregeling (4).

    (2)

    Bij brieven van 3 april, 13 mei, 14 juli en 11 september 2009 verzocht de Commissie de Hongaarse autoriteiten om informatie over de voorwaarden van de herkapitalisatie. De Hongaarse autoriteiten antwoordden bij brieven van 24 april, 2 juni, 12 augustus en 9 oktober 2009.

    (3)

    Omdat er ten tijde van de herkapitalisatie twijfels bestonden over de soliditeit van de bank, verzocht de Commissie Hongarije op 19 oktober 2009 een herstructureringsplan voor FHB in te dienen overeenkomstig de mededeling van de Commissie betreffende het herstel van de levensvatbaarheid en de beoordeling van de herstructureringsmaatregelen in de financiële sector in de huidige crisis met inachtneming van de staatssteunregels (5) (hierna de „herstructureringsmededeling” genoemd). Op 12 en 19 november 2009 verstrekte Hongarije verdere inlichtingen en op 26 januari 2010 legde het een ontwerp-herstructureringsplan voor.

    (4)

    Op 19 februari 2010 betaalde FHB het volledige herkapitalisatiebedrag aan de overheid terug.

    (5)

    Bij brieven van 24 en 25 maart 2010 verschafte Hongarije nadere inlichtingen aan de Commissie. De bank hield op 21 april 2010 een algemene aandeelhoudersvergadering, waarop zij besloot de overheid een vergoeding te betalen voor de herkapitalisatie. De Commissie verzocht bij brief van 22 april 2010 om nadere inlichtingen.

    (6)

    De Commissie verzocht bij brieven van 2 juni en 1 oktober 2010 om verdere informatie. De Hongaarse autoriteiten verstrekten bij brief van 11 juni 2010 aanvullende inlichtingen.

    (7)

    Op 15 juni 2010 diende Hongarije een geactualiseerd herstructureringsplan in dat op 30 september 2010 werd aangevuld met belangrijke gegevens.

    (8)

    De Hongaarse autoriteiten verstrekten nadere inlichtingen bij brieven van 18 juni, 28 juli en 5 oktober 2010 en deelden de Commissie op 29 oktober 2010 mee dat de FHB een vergoeding voor de herkapitalisatie had betaald.

    (9)

    Op 16 december 2010 besloot de Commissie de procedure van artikel 108, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna „het Verdrag” genoemd) in te leiden ten aanzien van de steunmaatregelen ten behoeve van FHB. Vervolgens verzochten de Hongaarse autoriteiten de Commissie haar besluit te wijzigen omdat sommige daarin vervatte elementen onjuist en niet actueel waren. Het besluit werd vervolgens vervangen door een nieuw besluit van 24 januari 2011 (6) (hierna „inleidingsbesluit” genoemd). Op dezelfde datum deelde de Commissie de Hongaarse autoriteiten mee dat zij besloten had de procedure van artikel 108, lid 2, van het Verdrag ten aanzien van de steunmaatregel in te leiden. Het besluit van de Commissie om de procedure in te leiden werd op 18 juni 2011 bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. De Commissie verzocht belanghebbenden hun opmerkingen over de maatregel te maken.

    (10)

    Bij brief van 2 maart 2011 dienden de Hongaarse autoriteiten hun opmerkingen in over het inleidingsbesluit van de Commissie van 24 januari 2011 waarbij de formele onderzoekprocedure met betrekking tot de maatregel ten behoeve van FHB werd ingeleid. Deze opmerkingen werden bij brief van 11 juli 2011 aangevuld met verdere informatie.

    (11)

    Bij brief van 18 juli 2011 zond een belanghebbende (de Magyar Jelzálogbank Egyesület — de vereniging van Hongaarse hypotheekbanken) zijn opmerkingen over het inleidingsbesluit aan de Commissie toe.

    (12)

    Bij brief van 3 oktober 2011 dienden de Hongaarse autoriteiten een nieuwe actualisatie van het herstructureringsplan in, en verstrekten zij aanvullende inlichtingen over de terugbetaling van de herkapitalisatie aan de Hongaarse overheid.

    (13)

    Op 15 december 2011 sloten FHB en de Hongaarse overheid een nieuwe overeenkomst, waarbij de bank zich ertoe verbond de overheid de vergoeding uit te keren die oorspronkelijk in de herkapitalisatieovereenkomst was afgesproken.

    II.   BESCHRIJVING VAN DE BEGUNSTIGDE ONDERNEMING

    1.1.   DE BEGUNSTIGDE

    (14)

    FHB werd in 1997 door de overheid opgericht. Vervolgens schroefde de overheid haar belang in de bank geleidelijk terug. In 2003 werd FHB aan de beurs van Boedapest genoteerd, en in augustus 2007 verlaagde de overheid haar meerderheidsaandeel in de bank tot iets meer dan 4 %.

    (15)

    FHB werd oorspronkelijk opgezet als hypotheekbank om het gebruik van hypotheekobligaties te bevorderen. De bank was aan strenge regels onderworpen wat de omvang van haar activiteiten betreft, de gestelde zakelijke zekerheden en het toezicht, om een zo groot mogelijke veiligheid van de hyptheekobligaties te waarborgen. Oorspronkelijk mocht FHB alleen langlopende hypothecaire leningen en garanties voor hypothecaire leningen verstrekken, en bepaalde soorten derivatentransacties verrichten om haar eigen positie in verband met haar activiteiten op het gebied van hypothecaire leningen af te dekken. Hypotheekobligaties vormden de voornaamste financieringsbron van haar actieve bedrijf. Verder herfinancierde de bank door andere banken verstrekte hypothecaire leningen.

    (16)

    In 2006 bracht FHB een nieuw strategisch plan uit om haar bankactiviteiten en netwerk van bijkantoren uit te breiden, waarbij zij haar financierings- en operationele basis wilde verruimen door de retailmarkt te betreden via FHB Commercial Bank. Op den duur verkocht de bank diverse leningproducten voor de retail- en de zakelijke markt en bood zij diensten aan op het gebied van rekeningenbeheer, deposito's en creditcards, waarmee zij haar productgamma aan de passiefzijde uitbreidde.

    (17)

    FHB is een groep die bestaat uit een moederonderneming, FHB Mortgage Bank Co. Plc, en haar volledige dochterondernemingen FHB Commercial Bank Ltd, FHB Service Ltd, FHB Real Estate Ltd en FHB Life Annuity Real Estate Investment Ltd De groep is voornamelijk actief op de markt voor hypotheekobligaties. FHB heeft een aandeel van 23 % van die markt (2009) en is daarmee de op één na grootste speler op de Hongaarse markt (na OTP Bank met een marktaandeel van 74 %). FHB heeft een aandeel van 4,6 % van de markt voor retailhypotheken en van 0,6 % van de markt voor retaildeposito's.

    (18)

    Toen de bank in maart 2009 werd geherkapitaliseerd bedroeg haar totale balans 746,2 miljard HUF. Op dezelfde datum beliep de solvabiliteitsratio van de bank 10,5 %. Dankzij de kapitaalinjectie van de overheid was de solvabiliteitsratio van FHB eind 2009 toegenomen tot 16,1 % (berekend volgens Hongaarse boekhoudkundige regels).

    1.2.   DE CONTEXT

    (19)

    Hongarije is een van de lidstaten die het meest door de financiële crisis zijn getroffen. Als gevolg van jarenlange buitensporige overheidsuitgaven en een op leningen gebaseerde expansie van de bouwactiviteit en de consumptie waren reeds vóór de crisis ernstige economische onevenwichtigheden ontstaan. Het land en zijn banksector waren, doordat de leningen van de huishoudens voornamelijk in euro en Zwitserse frank luidden en door de permanente afhankelijkheid van externe financiering, bijzonder gevoelig voor waardefluctuaties van de Hongaarse forint. De waarde van de Hongaarse valuta is gedurende de crisis sterk gedaald.

    (20)

    De gevolgen van de financiële crisis waren zo groot dat het Internationaal Monetair Fonds (hierna „IMF” genoemd), de Europese Unie (hierna „EU” genoemd) en de Wereldbank in november 2008 noodleningen aan Hongarije moesten verstrekken om de spanningen op de financiële markten tegen te gaan.

    (21)

    In reactie op de door de crisis veroorzaakte ernstige verstoring van de Hongaarse economie heeft de Hongaarse regering een aantal maatregelen ter ondersteuning van de financiële sector vastgesteld die met het leningenpakket van IMF/EU/Wereldbank werden gefinancierd. De maatregelen omvatten een regeling voor liquiditeitssteun en een garantie- en herkapitalisatieregeling.

    (22)

    De regeling voor liquiditeitssteun (hierna de „liquiditeitsregeling” genoemd) welke in de Hongaarse wet op de overheidsfinanciën is vastgelegd, verstrekt liquiditeit in de vorm van leningen aan financiële instellingen. De regeling werd door de Commissie op 14 januari 2009 (7) goedgekeurd en vervolgens meermalen verlengd, de laatste keer tot en met 31 december 2011 (8).

    (23)

    De Commissie keurde de Hongaarse garantie- en herkapitalisatieregeling bij besluit van 12 februari 2009 (9) goed. Volgens de regeling kon de Hongaarse overheid inschrijven op preferentiële aandelen, die in het bankwezen als tier 1-kapitaal worden beschouwd. Het herkapitalisatie-onderdeel van de regeling is meermalen verlengd, de laatste keer tot en met 31 december 2011.

    (24)

    Op grond van de garantie- en herkapitalisatieregeling moet, wanneer een herkapitalisatie meer dan 2 % bedraagt van de risicogewogen activa (hierna „RWA” (risk weighted assets) genoemd) van een bank, de Commissie vóór de invoering van de maatregel daarvan in kennis worden gesteld. Wanneer de Commissie het er niet mee eens is dat de bank fundamenteel gezond wordt bevonden, moet de vergoeding worden verhoogd om het hogere risico weer te geven, en moet binnen zes maanden na de herkapitalisatie een herstructureringsplan worden ingediend.

    Redenen voor de moeilijkheden van FHB

    (25)

    Hongarije werd door de financiële crisis zwaar getroffen. De crisis heeft de positie van de Hongaarse banken, die ook al kampten met andere interne problemen, ernstig aangetast.

    (26)

    FHB vroeg om overheidssteun omdat de bank, in tegenstelling tot veel andere Hongaarse banken, geen moederonderneming in de eurozone had en daardoor geen toegang had tot goedkope financiering van de Europese Centrale Bank (hierna „ECB” genoemd). De ECB-faciliteiten, waaronder diverse repo-faciliteiten, werden vanaf het najaar van 2008 in de eurozone beschikbaar gesteld. De Nationale Bank van Hongarije introduceerde begin 2010 een faciliteit, maar hiermee werd slechts een ruimere toegang tot financiering met Hongaarse forint geboden en geen financiering met euro, wat volgens FHB op het hoogtepunt van de crisis van cruciaal belang was (10).

    (27)

    Volgens de Hongaarse autoriteiten was de herkapitalisatie van FHB nodig om de solvabiliteit van de bank te waarborgen en de liquiditeitsproblemen van de gehele banksector in Hongarije het hoofd te bieden.

    III.   BESCHRIJVING VAN DE STEUNMAATREGELEN

    (28)

    De steunmaatregelen die Hongarije ten behoeve van FHB ten uitvoer heeft gelegd en die in het inleidingsbesluit van de Commissie van 24 januari 2011 worden beschreven, bestaan in:

    een overheidslening op middellange termijn in het kader van de liquiditeitsregeling van 120 miljard HUF (circa 410 miljoen EUR), welke lening op 25 maart 2009 werd verstrekt met vervaldatum 11 november 2012;

    een herkapitalisatie ten bedrage van 30 miljard HUF (ongeveer 100 miljoen EUR) in de vorm van nieuw uitgegeven preferente aandelen met speciaal dividend plus één aandeel met stemrecht, welke op 31 maart 2009 werd verricht in het kader van de garantie- en herkapitalisatieregeling.

    (29)

    In een tussen Hongarije en FHB gesloten herkapitalisatieovereenkomst werd de vergoeding van de overheid voor de aandelen vastgesteld op 10,49 %, wat overeenstemt met het vergoedingspercentage dat in de garantie- en herkapitalisatieregeling is vastgelegd voor fundamenteel gezonde banken, te betalen in de vorm van dividenden. De herkapitalisatie bedroeg 9 % van de RWA van FHB, en ligt daarmee boven het maximumniveau van 2 % dat in de garantie- en herkapitalisatieregeling is vastgelegd voor fundamenteel gezonde banken. Omdat de maatregel niet vóór de invoering ervan bij de Commissie was aangemeld, kon de Commissie niet nagaan of de bank volgens de garantie- en herkapitalisatieregeling als fundamenteel gezond moest worden beschouwd. Wanneer een begunstigde volgens de regeling niet gezond wordt geacht, moet deze een herstructureringsplan opstellen en moet de toestand van de bank in het niveau van de vergoeding tot uiting komen, en hoger zijn dan de vergoeding voor een fundamenteel gezonde bank.

    (30)

    Ondanks haar moeilijkheden functioneerde de bank in die tijd goed: zij had een sterke kapitaalpositie (solvabiliteitsratio van 10,5 % in maart 2009) en beschikte over een rating van Moody's Investors Service (hierna „Moody's” genoemd) van Baa3, wat nog een investeringswaardige categorie is. In februari 2010, minder dan negen maanden na de herkapitalisatie, kocht de bank de preferente aandelen met speciaal dividend terug van de overheid.

    (31)

    De bank besloot het herkapitalisatiebedrag terug te betalen op basis van een herziening van de geconsolideerde bestaande en verwachte solvabiliteitsratio, waarbij zij rekening hield met de macro-economische vooruitzichten die zij in haar plan voor 2010 had gebruikt en de verwachte volumes, saldi en risico-informatie van het financieel plan voor 2010. In de herziening werd geconcludeerd dat de situatie van de bank, ondanks de wereldwijde economische crisis, aan het eind van het jaar aanmerkelijk beter was dan begin 2009 verwacht werd toen de overeenkomst met de Hongaarse overheid betreffende de herkapitalisatie van de bank werd gesloten.

    (32)

    FHB betaalde de kapitaalinjectie terug zonder enige vergoeding aan de overheid, wat een schending inhield van de herkapitalisatieovereenkomst (11). De bank was echter van oordeel dat de preferente aandelen met speciaal dividend die in handen van de overheid waren, niet automatisch recht gaven op de uitkering van dividend, en dat het preferente karakter van de aandelen slechts inhield dat de bank het vastgestelde dividend aan de overheid moest betalen alvorens dividend over de gewone aandelen uit te keren. Omdat de gewone aandeelhouders in de periode waarin de overheid de preferente aandelen in bezit had geen dividend ontvingen, achtte de bank zich niet verplicht preferente dividenden uit te keren. Verder betoogde FHB dat de overheid de preferente aandelen met speciaal dividend niet bezat toen de dividenden voor het jaar 2009 werden gedeclareerd, omdat de terugkoop van de aandelen voordien reeds had plaatsgevonden.

    (33)

    FHB deelde de Commissie mee dat zij in 2010 aan de EU-brede stresstest had deelgenomen die werd gecoördineerd door het Comité van Europese Bankentoezichthouders, in samenwerking met de ECB en de Hongaarse financiële toezichthoudende autoriteit. De stresstest was vooral gericht op de solvabiliteitsratio, terwijl liquiditeitsrisico's niet rechtstreeks aan een stresstest werden onderworpen. De resultaten van de test op basis van de geconsolideerde cijfers van jaarultimo 2009 wezen uit dat er een buffer van tier 1-kapitaal was van [ruim 50 miljoen EUR] (12), afgezet tegen de drempel van een tier 1-solvabiliteitsratio van 6 % voor FHB.

    (34)

    Bij wet CX van 2010 betreffende de wijziging van bepaalde wetten op het gebied van economie en financiën (hierna „Wet CX van 2010” genoemd), die op 21 augustus 2010 in werking trad, wijzigde Hongarije Wet CIV van 2008 betreffende de stabiliteit van het financiële intermediaire stelsel (hierna de „stabiliseringswet” genoemd). Wet CX van 2010 verleende de Hongaarse overheid met terugwerkende kracht het recht om vergoeding van FHB te eisen voor de herkapitalisatie, hoewel de overheid ten tijde van de aandeelhoudersvergadering waarop over de uitkering van dividenden werd beslist, geen aandeelhouder van de bank meer was.

    (35)

    Op 28 oktober 2010 sloten de Hongaarse overheid en FHB een overeenkomst waarin werd bepaald dat FHB een vergoeding van 890 miljoen HUF aan de Hongaarse overheid diende te betalen voor de herkapitalisatie, evenals achterstandsrente ten bedrage van 11 726 786 HUF.

    (36)

    De omvang van de vergoeding zou zijn vastgesteld op basis van de voorwaarden van de liquiditeitsregeling. De Hongaarse autoriteiten betoogden dat de herkapitalisatie uit dezelfde financieringsbron was verschaft als de liquiditeitssteun in de vorm van een lening, en dat de vergoedingen voor de herkapitalisatie en voor de liquiditeitssteun daarom even hoog moesten zijn. Het kapitaal werd op 6 mei 2009 aan FHB ter beschikking gesteld en op 19 februari 2010 terugbetaald. De rentevoet die uiteindelijk werd toegepast was dezelfde als die welke voor de lening van circa 400 miljoen EUR werd betaald. Volgens de informatie die Hongarije heeft verstrekt, resulteerde dit in een gemiddelde rentevoet van tussen de 3,79 % en 4,08 % per maand; het feitelijke bedrag werd wekelijks berekend. Volgens de door de Hongaarse autoriteiten verschafte informatie werd het totale bedrag van de vergoeding van 890 miljoen HUF eind 2010 betaald.

    (37)

    De te betalen achterstandsrente werd berekend overeenkomstig het Hongaarse referentiepercentage van 5,97 % dat door de Commissie is bekendgemaakt (13), verhoogd met 100 basispunten. De achterstandsrente werd berekend over de periode vanaf 21 augustus 2010, toen de gewijzigde stabiliseringswet in werking trad, tot 28 oktober 2010, toen de overeenkomst werd gesloten.

    (38)

    Op 15 december 2011 sloten te Hongaarse overheid en FHB opnieuw een overeenkomst waarbij de bank ermee instemde de overheid in totaal 10,49 % van het totale herkapitalisatiebedrag te betalen (d.w.z. een bedrag van 2 491 742 552 HUF). Volgens deze nieuwe overeenkomst verbond FHB zich er derhalve toe de overheid tegen 31 december 2011 een extra bedrag van 1 601 742 552 HUF te betalen, te weten het verschil tussen het in overweging 36 genoemde totaalbedrag van de vergoeding van 890 miljoen HUF en de vergoeding die op 28 oktober 2010 reeds was afgedragen.

    IV.   HET HERSTRUCTURERINGSPLAN

    (39)

    Op 30 september 2010 diende Hongarije een geactualiseerd herstructureringsplan voor FHB bij de Commissie in. Bij brief van 3 oktober 2011 ontving de Commissie aanvullende inlichtingen over het plan. De voornaamste aspecten van het herstructureringsplan zijn in het inleidingsbesluit van de Commissie reeds beschreven. Verdere elementen werden op 3 oktober 2011 ingediend; deze worden in de punten 4.1 tot en met 4.3 beschreven.

    4.1.   LEVENSVATBAARHEID

    (40)

    In 2010 was het economisch klimaat, zowel internationaal als nationaal, vrij slecht, hoewel er tekenen van verbetering waren. De winstgevendheid van de Hongaarse banksector was sterk achteruitgegaan ten opzichte van het voorgaande jaar. Door middel van Wet XC van 2010 die op 13 augustus 2010 in werking trad, voerde de Hongaarse regering een speciale belasting in voor financiële instellingen. Hiermee was een totaalbedrag van 187 miljard HUF gemoeid dat in hoofdzaak door kredietinstellingen moest worden betaald.

    (41)

    In de loop van 2010 liep de vraag van particulieren naar leningen sterk terug; tegelijkertijd verzwakte de aanbodzijde door een verslechtering van het wetgevend klimaat en de marktvoorwaarden. De zakelijke kredietverlening in de gehele sector liep eveneens terug, hoewel sommige banken, waaronder FHB, dit segment uitbreidden.

    (42)

    De belangrijkste gebeurtenis voor beide activiteiten en voor de financiële resultaten van FHB was de overname van Allianz Commercial Bank Ltd (hierna „Allianz Bank” genoemd) en de strategische samenwerkingovereenkomst op lange termijn tussen Allianz Hungaria Insurance Co. Ltd (hierna „Allianz Hungaria Insurance” genoemd) en FHB. De overname werd op 30 september 2010 afgerond. Tegelijkertijd werd bij FHB een integratieproject gelanceerd om Allianz Bank en FHB Commercial Bank samen te voegen en de activiteiten van de groep als geheel te rationaliseren en te optimaliseren (netwerk van bijkantoren, distributiekanalen, productportfolio, IT-activiteiten, organisatiestructuur en personeel, enz.).

    (43)

    De overname had een gunstige invloed op de nettowinst van FHB-groep voor 2010; de negatieve gevolgen van de speciale bankenbelasting, verliezen op de leningenportefeuille en de stijgende financieringskosten werden door eenmalige aspecten van de overname gecompenseerd. De totale winst van FHB bedroeg in 2010 11,2 miljard HUF, een stijging van 58,9 % ten opzichte van 2009.

    (44)

    Als gevolg van de overname van Allianz Bank steeg het aantal retail- en zakelijke bankrekeningen bij FHB aanzienlijk, van […] in december 2009 tot […] in december 2010 (+[…] %). Door het grote aantal slapende rekeningen nam het bedrag van de deposito's niet evenredig toe, doch steeg van […] miljard HUF in december 2009 tot […] miljard HUF in december 2010 (+[…] %). Het aandeel van FHB op de markt voor retail- en zakelijke deposito's nam respectievelijk toe van […] % tot […] %, en van […] % tot […] %. Door de overname van Allianz Bank steeg derhalve het aandeel van deposito's in de financieringsmix van FHB en daalde het bedrag van de hypothecaire obligaties van […] miljard HUF in 2010 tot […] miljard HUF in 2011.

    (45)

    Volgens de prognose van FHB zal de solvabiliteitsratio van de bank, op basis van de verwachte geconsolideerde balans en de winst- en verliesrekening voor 2011, in december 2011 circa […] % bedragen. Hierbij wordt rekening gehouden met de bijkomende betaling aan de Hongaarse overheid in verband met de herkapitalisatie van maart 2009 die op 15 december 2011 werd verricht ingevolge een overeenkomst met de Hongaarse overheid.

    4.2.   LASTENVERDELING

    (46)

    FHB heeft in oktober 2010 een vergoeding betaald van 890 miljoen HUF voor de herkapitalisatie van 30 miljard HUF. De oorspronkelijk toegepaste rentevoet was gelijk aan de rente die voor de lening van 120 miljard HUF was betaald, namelijk tussen de 3,79 % en de 4,08 % gemiddeld per maand.

    (47)

    In de nieuwe overeenkomst tussen FHB en de Hongaarse overheid die op 15 december 2011 was ondertekend, zegde de bank toe de overheid een totale vergoeding te betaling van 2 491 742 552 HUF, d.w.z. 10,49 % van het herkapitalisatiebedrag, zoals de bank en de overheid oorspronkelijk in de herkapitalisatieovereenkomst hadden afgesproken.

    4.3.   MAATREGELEN OM DE VERSTORING VAN DE MEDEDINGING TE BEPERKEN

    (48)

    In de aanvullende inlichtingen die in oktober 2011 werden verstrekt werd niet nader ingegaan op mededingingsverstoring. Wel werd benadrukt dat het marktaandeel van FHB op het gebied van retail- en zakelijke deposito's, ondanks de aankoop van Allianz Bank, beperkt bleef ([0,7 %-1,3 %] en [0,4. %-0,95 %] respectievelijk op 31 december 2010 en [0,65. %- 1,3. %] en [1 %-1,35 %] respectievelijk op 30 juni 2011).

    V.   REDENEN VOOR DE INLEIDING VAN DE FORMELE ONDERZOEKPROCEDURE

    (49)

    De Commissie heeft de formele onderzoekprocedure ingeleid omdat zij van mening was dat de voornaamste aannames waarop het herstructureringsplan en de bedrijfsvooruitzichten van FHB gebaseerd waren, onvoldoende onderbouwd waren en geen rekening hielden met de recente aankoop van Allianz Bank door FHB. Verder had de Commissie twijfels over de levensvatbaarheid van FHB op lange termijn, gezien haar sterke afhankelijkheid van wholesale financiering en de toestand van de vastgoedmarkt in Hongarije.

    (50)

    Verder betwijfelde de Commissie of de eigen bijdrage van de bank aan haar herstructurering toereikend was gezien de lage vergoeding die in oktober 2010 aan de overheid werd betaald voor de herkapitalisatie (die neerkwam op een gemiddelde rentevoet van 3,79 % à 4,08 % zoals in de liquiditeitsregeling was vastgelegd). Bovendien roepen de verwerving van Allianz Bank en de overeenkomst met Allianz Hungaria Insurance de vraag op of de herstructureringskosten tot het noodzakelijke minimum waren beperkt.

    (51)

    Tot slot was de Commissie van mening dat de Hongaarse autoriteiten niet hadden aangetoond dat er voldoende maatregelen waren genomen om de mededingingsverstoringen te beperken die door de door FHB ontvangen steun zijn veroorzaakt, met name gelet op de uitbreidingsstrategie van de bank, haar recente verwerving van Allianz Bank, en de ontoereikende vergoeding die voor het door de overheid verstrekte kapitaal was betaald.

    VI.   OPMERKINGEN VAN BELANGHEBBENDEN

    (52)

    De Commissie heeft op 18 juli 2011 opmerkingen ontvangen van de Vereniging van Hongaarse hypotheekbanken (hierna de „vereniging” genoemd). In deze opmerkingen herinnerde de vereniging aan de omvang van de crisis die de Hongaarse economie en banksector in 2008-2009 had getroffen, en wees zij erop dat de herkapitalisatie van FHB een gevolg was van het ongunstige macro-economische klimaat dat door de crisis was ontstaan. De overheidssteun ten behoeve van FHB was bedoeld om de ernstige risico's voor de Hongaarse markt voor hypothecaire leningen en hypotheekobligaties tegen te gaan. Ten gevolge van de gevoeligheid voor valutaschommelingen, de waardevermeerdering van de Zwitserse frank ten opzichte van de Hongaarse forint, het dalende consumenteninkomen en de stijgende werkloosheid was er namelijk sprake van een snelle, sterke verslechtering van de kwaliteit van de hypothecaire leningen en een stijging van het aantal „slechte leningen” alsook van afnemende financieringsmogelijkheden voor banken. Dit gold met name voor FHB, die financiering aantrekt van de kapitaalmarkt.

    VII.   OPMERKINGEN VAN DE LIDSTAAT

    (53)

    Op 2 maart 2011 heeft de Commissie opmerkingen van de Hongaarse autoriteiten ontvangen, welke bij brief van 11 juli 2011 werden aangevuld met opmerkingen van FHB.

    7.1.   LEVENSVATBAARHEID

    (54)

    In reactie op de twijfels van de Commissie over de juistheid van de aannames in het herstructureringsplan van de bank, stellen de Hongaarse autoriteiten dat de financiële vooruitzichten gebaseerd zijn op de veronderstellingen van externe deskundigen en in overeenstemming zijn met de informatie die beschikbaar was toen zij werden opgesteld. De aannames inzake de soliditeit van de bank wijken niet af van de aannames in andere financiële plannen of prognoses van FHB.

    (55)

    Volgens de Hongaarse autoriteiten is de levensvatbaarheid van FHB op lange termijn gewaarborgd, zoals blijkt uit het feit dat FHB zowel op de geld- als op de kapitaalmarkt middelen heeft kunnen opnemen: in 2009 verstrekte FHB voor meer dan 60 miljard HUF aan hypothecaire leningen en hypotheekobligaties, en ontving zij voor een totaalbedrag van […] aan leningen van particuliere investeerders.

    (56)

    Verder verklaren de Hongaarse autoriteiten dat uit gegevens blijkt dat het aandeel van de markt voor retaildeposito's van FHB in 2009 van […] % tot […] % is gestegen, en per eind 2010 wordt een marktaandeel van […] % verwacht. Daarnaast is het aantal retailrekeningen alsook de omvang van de portefeuille van deze rekeningen voortdurend gestaag toegenomen, ondanks de negatieve marktprognose voor deze portefeuilles. Daarom beschouwen de bank en de Hongaarse autoriteiten de vooruitzichten met betrekking tot de retaildeposito's en retailrekeningen niet als overdreven optimistisch.

    (57)

    Daarnaast kan de liquiditeitspositie van FHB als aanhoudend stabiel worden beschouwd, wat onder andere te danken is aan het feit dat de bank aan de door de ratingbureaus voorgeschreven liquiditeitsvereisten moet voldoen. Dat de liquiditeitspositie van de bank zelfs op het hoogtepunt van de crisis stabiel was, wordt bevestigd door de brief van de gouverneur van de Hongaarse centrale bank aan de minister van Financiën van 19 maart 2009.

    (58)

    Tenslotte was de verslechtering van de kwaliteit van de activa van de bank gedurende de crisis voornamelijk te wijten aan de macro-economische situatie van Hongarije, het dalende gezinsinkomen, de afnemende werkgelegenheid en de stijgende werkloosheid, en niet zozeer aan de koersstijging van de Zwitserse frank ten opzichte van de Hongaarse forint. Hoewel FHB verscheidene regelingen heeft ingevoerd om de problemen van debiteuren in nood aan te pakken, zal de kwaliteit van de leningenportefeuille voortdurend verbeteren, voornamelijk als gevolg van economisch herstel en gunstiger economische indicatoren. De economische vooruitzichten van de Hongaarse centrale bank en de Hongaarse regering voor 2011 gaan uit van een groei van het bruto binnenlands product (hierna „bbp” genoemd), een geleidelijke toename van de werkgelegenheid en een dalende werkloosheid, wat waarschijnlijk eveneens een belangrijke invloed zal hebben op de leningenportefeuille van FHB.

    7.2.   LASTENVERDELING

    (59)

    De Hongaarse autoriteiten merken op dat FHB de overeenkomsten met Allianz Bank en Allianz Hungaria Insurance heeft gesloten nadat de bank op 19 februari 2010 de volledige uitgiftewaarde van de aandelen aan de overheid had terugbetaald en de bij de herkapitalisatie uitgegeven aandelen had teruggekocht. De overeenkomsten met Allianz werden in juni en juli 2010 gesloten en de overname vond in september 2010 plaats. Op dat moment had de FHB geen beschikking over staatsmiddelen. FHB kan derhalve de overname niet hebben bekostigd met de middelen van de herkapitalisatie, die in februari 2010 is terugbetaald. Het voorbereidend onderzoek en de gesprekken tussen FHB en Allianz zijn pas begonnen toen de overheidslening was terugbetaald. Verder bedroeg de aankoopprijs voor Allianz Bank (rekening houdend met de waarde van de ingekochte eigen aandelen) circa 3,3 miljard HUF, terwijl het eigen vermogen van Allianz bank op 30 september bijna 14 miljard HUF bedroeg. FHB had derhalve geen kapitaal nodig om Allianz Bank te kunnen verwerven, en de transactie leidde niet tot een vermindering van het eigen vermogen van FHB.

    (60)

    Voorts blijkt dat de steun tot het noodzakelijke minimum beperkt bleef uit het feit dat de solvabiliteitsratio van FHB, die in 2008 11,3 % bedroeg, pas na de herkapitalisatie het streefcijfer van 12 % bereikte dat door de Commissie in het kader van de garantie- en herkapitalisatieregeling was goedgekeurd.

    (61)

    Verder wijzen de Hongaarse autoriteiten erop dat FHB gedurende een aantal achtereenvolgende jaren geen dividend heeft uitgekeerd, en dat de bank slechts een klein deel van haar aandelen heeft teruggekocht ten opzichte van de totale waarde van het aandelenkapitaal. Aangezien het bedrag aan middelen dat aan eigenaars en aandeelhouders is terugbetaald in de afgelopen jaren gering was, is derhalve een passende lastenverdeling gewaarborgd.

    7.3.   MAATREGELEN OM MEDEDINGINGSVERSTORINGEN TE BEPERKEN

    (62)

    Afgezien van de maatregelen om mededingingsverstoring tegen te gaan die door de Commissie in haar besluit worden genoemd, zijn er volgens de Hongaarse autoriteiten in het kader van de garantie- en herkapitalisatieregeling en de herkapitalisatieovereenkomst tussen FHB en de Hongaarse overheid nog bijkomende maatregelen vastgesteld:

    de overheid beschikt over een bijzonder vetorecht inzake dividenduitkeringen en overnames (14), en

    de bank moet bepaalde beperkingen doorvoeren ten aanzien van de salarissen, beloningen en voorzieningen voor het hoger management, tot de Hongaarse overheid zich volledig uit de bank heeft teruggetrokken (15).

    (63)

    De Hongaarse autoriteiten merken op dat, volgens hun interpretatie van de staatssteunregels, deze gedragsmaatregelen en andere maatregelen ter beperking van de mededingingsverstoringen slechts bindend waren voor FHB zolang de overheid aandeelhouder van de bank was.

    (64)

    Afgezien van de bovengenoemde maatregelen heeft FHB verdere toezeggingen gedaan in punt 3.8 van de herkapitalisatieovereenkomst, waarin wordt bepaald dat de herkapitalisatie gebruikt moet worden om de volgende doelstellingen te bereiken:

    FHB verhoogt het kapitaal van FHB Commercial Bank;

    de herkapitalisatie draagt bij tot de stabilisering van de Hongaarse markten voor hypothecaire leningen en hypotheekobligaties, en wordt gebruikt om de ontwikkeling van leningen aan particulieren en kmo's te financieren;

    de herkapitalisatie verbetert de stabiliteit van FHB en versterkt de actieve aanwezigheid van de bank op de kapitaalmarkt, en helpt daardoor het beleggersvertrouwen te herstellen;

    FHB neemt deel aan de consolidatie van de bovengenoemde marktsegmenten;

    FHB verbetert haar financieringsstructuur (verplichtingenstructuur) zoveel mogelijk;

    FHB breidt het benodigde instrumentarium uit om de kapitaalzijde af te schermen tegen de buitensporige gevolgen van macro-(wisselkoers)risico's.

    (65)

    In tegenstelling tot de door de Commissie geuite twijfels werd met de herkapitalisatie van FHB niet beoogd de mededinging te vervalsen door een uitbreiding van de activiteiten van FHB Commercial Bank. De kapitaalverhoging van laatstgenoemde bank was als toezegging in de herkapitalisatieovereenkomst vastgelegd. De kernactiviteit van FHB Commercial Bank, die ook wordt ondersteund door de kapitaalverhoging van 25 miljard HUF welke met de door de overheid ingebrachte middelen is gefinancierd, is dezelfde gebleven. De zakelijke leningenportefeuille is gestaag toegenomen, maar wel binnen de grenzen van de eerdere trendmatige groei.

    (66)

    Volgens de Hongaarse autoriteiten blijkt hieruit dat het oordeel van de Commissie inzake de maatregelen om concurrentiedistorsies tegen te gaan en haar bewering dat „deze maatregelen zeer beperkt zijn”, ongegrond zijn. Daarom blijven zij bij hun standpunt dat de herkapitalisatieovereenkomst zowel aan de in de stabiliseringswet als aan de in de betreffende mededelingen van de Commissie vastgestelde criteria voldeed.

    VIII.   BEOORDELING VAN DE STEUN

    8.1.   BESTAAN VAN STEUN

    (67)

    De Commissie heeft in haar inleidingsbesluit van 24 januari 2011 reeds vastgesteld dat zowel de herkapitalisatie als de liquiditeitssteun in de vorm van een aan FHB verstrekte lening, staatssteun inhouden in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag (16). Noch de Hongaarse overheid, noch FHB hebben argumenten aangevoerd om die conclusie te weerleggen.

    8.2.   WETTIGHEID VAN DE STEUN

    (68)

    De Commissie heeft in haar inleidingsbesluit van 24 januari 2011 reeds gesteld dat de herkapitalisatie ten gunste van FHB niet voldeed aan de voorwaarden van de garantie- en herkapitalisatieregeling. De herkapitalisatie voldeed met name niet aan de voorwaarden die moeten worden toegepast wanneer de kapitaalverhoging meer dan 2 % van de RWA van de begunstigde bedraagt. De maatregel had derhalve afzonderlijk bij de Commissie moeten worden aangemeld overeenkomstig de voorwaarden van de garantie- en herkapitalisatieregeling en artikel 108, lid 3, van het Verdrag.

    (69)

    Bijgevolg heeft Hongarije steun in de vorm van een herkapitalisatie van FHB op onrechtmatige wijze ten uitvoer gelegd, in strijd met artikel 108, lid 3, van het Verdrag.

    8.3.   OMVANG VAN DE STEUN

    (70)

    In het kader van de herstructurering van FHB moet met alle maatregelen ten behoeve van de bank rekening worden gehouden. Derhalve moeten zowel de herkapitalisatie van 30 miljard HUF als de liquiditeitssteun van 120 miljard HUF bij de verenigbaarheidsbeoordeling in aanmerking worden genomen.

    8.4.   VERENIGBAARHEID VAN DE STEUN

    8.4.1.   Rechtsgrondslag

    (71)

    Zoals reeds in het besluit van de Commissie van 24 januari 2011 is aangegeven, is de Commissie van mening dat, gezien de bijzondere omstandigheden waarin de financiële markten verkeren, de maatregelen aan artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag kunnen worden getoetst. Hierin wordt bepaald: „Als verenigbaar met de interne markt kunnen worden beschouwd: […]Steunmaatregelen om […] een ernstige verstoring in de economie van een lidstaat op te heffen”. Aangezien het onderhavige besluit beoogt de door FHB ontvangen steun en haar herstructureringsplan te beoordelen, acht de Commissie het passend om haar beoordeling te baseren op mededelingen betreffende de toepassing van de staatssteunregels op de financiële sector gedurende de crisis (17). Haar beoordeling van het herstructureringsplan zal gebaseerd zijn op de herstructureringsmedededeling (18).

    8.4.2.   Verenigbaarheid van het herstructureringsplan

    8.4.2.1.   Herstel van de levensvatbaarheid van de instelling op lange termijn

    (72)

    In haar inleidingsbesluit (19) uitte de Commissie twijfels over de betrouwbaarheid van de aannames in de financiële vooruitzichten van FHB. De Commissie merkte op dat in het herstructureringsplan dat FHB in september 2010 had ingediend niet werd toegelicht waarom deze aannames correct waren. Bovendien leken de financiële vooruitzichten geen rekening te houden met de gevolgen van de aankoop van Allianz Bank en van de overeenkomst met Allianz Hungaria Insurance, zodat de Commissie er niet van kon uitgaan dat de ingediende prognoses nog steekhoudend waren. Verder heeft de Commissie twijfels geuit over de aannames van de bank die op een sterke groei van de deposito's berustten.

    (73)

    Voorts maakte de Commissie zich zorgen over de levensvatbaarheid van de bank op lange termijn gezien het businessmodel van FHB, dat zij gevoelig achtte voor liquiditeitscrises door de sterke afhankelijkheid van wholesale financiering en het geringe aandeel van deposito's. De Commissie meende dat het herstructureringsplan van de bank van september 2010 vooral aandacht besteedde aan het vermogensperspectief, doch niet voldoende bijzonderheden verschafte over de duurzame financiering van de bank op lange termijn.

    (74)

    Op basis van aanvullende inlichtingen die in oktober 2011 met betrekking tot het herstructureringsplan zijn verstrekt, stelt de Commissie vast dat de financiële vooruitzichten in het herstructureringsplan van september 2010 berusten op degelijke en betrouwbare aannames. De geactualiseerde informatie, die ook betrekking heeft op de aankoop van Allianz Bank, toont aan dat de retail- en zakelijke deposito's van de bank toenamen dankzij de overname van de depositorekeningen van Allianz Bank. De aannames over de toename van de deposito's worden hiermee bevestigd.

    (75)

    Verder stelt de Commissie met voldoening vast dat de toename van de deposito's bevorderlijk is voor de diversificatie van de financieringsbronnen van de bank, de daling van het relatieve gewicht van hypotheekobligaties in de financieringsmix en de vermindering van de afhankelijkheid van de bank van wholesale financiering. Op basis van de verstrekte inlichtingen is het aandeel van wholesale financiering (d.w.z. de som van verstrekte obligaties, bankdeposito's en het deel van de hyptheekobligaties dat niet voor de herfinanciering van leningen is gebruikt) als percentage van de totale passiva van de bank gedaald van [35 %-30 %] op 31 december 2009 tot [30 %-25 %] op 31 december 2010. Door het grotere aandeel van deposito's in de financieringsmix van de bank zijn de gemiddelde financieringskosten (de rente-uitgaven over de totale verplichtingen) verbeterd van [7-6,5] basispunten op 31 december 2009 tot [6-5,5] basispunten op 31 december 2010. Het rendement op de activa verbeterde eveneens van [0,90 % -1 %] in 2009 tot [1,05 %-1,10 %] in 2010. Deze positieve ontwikkeling wordt in de vooruitzichten van de bank bevestigd; de bank verwacht dat het rendement op de activa zich in 2014 zal stabiliseren op [1,05 % -1,2 %] volgens een basisscenario, en [0,9 %-1,05 %] zal bedragen volgens een stressscenario. In 2014 zou het rendement van het eigen vermogen [11 %-13 %] bedragen volgens een basisscenario en [10 %-12 %] volgens een stressscenario.

    (76)

    In het inleidingsbesluit sprak de Commissie tevens haar bezorgdheid uit over de toereikendheid van de maatregelen die de Hongaarse autoriteiten op dat moment hadden genomen om de blootstelling van FHB aan de Hongaarse vastgoedmarkt en de negatieve valutabewegingen tegen te gaan. Op grond van de op 9 december 2011 door Hongarije verstrekte informatie stelt de Commissie echter met voldoening vast dat FHB de nodige stappen heeft genomen om haar aanwezigheid op de markt voor hypotheekobligaties sterk terug te dringen (20). Daarnaast breidde de bank haar marktaandeel op het gebied van leningen aan particulieren uit van [3 %-5 %] in 2009 tot [9 %-11 %] in 2011. Verder wijst de Commissie erop dat de „Allianz-deal” (21) in hoge mate aan deze positieve ontwikkelingen heeft bijgedragen. Wat de blootstelling van de bank aan negatieve valutabewegingen betreft, kan de toezegging van FHB dat zij het instrumentarium dat nodig is om de kapitaalzijde af te schermen van de buitensporige gevolgen van wisselkoersrisico's zal uitbreiden, als toereikend worden beschouwd om de twijfels van de Commissie weg te nemen (22), omdat de bank daarmee het wisselkoersrisico dat verbonden is met transacties in vreemde valuta's kan elimineren of afdekken.

    (77)

    De Commissie is derhalve van mening dat het geactualiseerde structureringsplan, waarin rekening wordt gehouden met de transactie met Allianz Bank, voldoende onderbouwing geeft aan de concrete streefcijfers van de financiële vooruitzichten van FHB en bevorderlijk is voor het herstel van de levensvatbaarheid van de bank op lange termijn.

    8.4.2.2.   Eigen bijdrage van de bank (lastenverdeling)

    (78)

    De Commissie stelt met instemming vast dat de herkapitalisatiemiddelen reeds op 19 februari 2010, d.w.z. binnen een jaar, volledig aan de overheid zijn terugbetaald en dat de bank dit bedrag uit eigen middelen heeft betaald. FHB heeft tevens haar eigen middelen gebruikt om de vier termijnen van de overheidslening terug te betalen die op 11 februari, 11 mei, 11 augustus en 11 november 2011 verschuldigd waren.

    8.4.2.3.   Beperking van herstructureringskosten, vergoeding

    (79)

    De Commissie stelt met instemming vast dat het herkapitalisatiebedrag vervroegd aan de overheid is terugbetaald. Verder is het liquiditeitsprofiel van FHB door de overname van Allianz Bank verbeterd, waardoor de hoeveelheid retail- en zakelijke deposito's is toegenomen. Deze overname vormt derhalve een belangrijk aspect van het businessplan van de bank en is gunstig voor de winstgevendheid op lange termijn. De aan FHB toegekende steun kan derhalve niet worden beschouwd als steun die werd gebruikt om activiteiten in nieuwe bedrijfssectoren te ontwikkelen, omdat Allianz Bank en FHB beide op dezelfde retail- en zakelijke markten opereren. Derhalve is de Commissie van mening dat de overname van Allianz Bank Ltd door FHB een passende maatregel was om de levensvatbaarheid van de bank op lange termijn te behouden.

    (80)

    Verder wijst de Commissie erop dat de door de Hongaarse autoriteiten verstrekte informatie de twijfels wegneemt die de Commissie in het inleidingsbesluit van 24 januari 2011 heeft geuit over de vraag of de overname van Allianz Bank voor een groot deel met overheidsmiddelen was bekostigd. De overname van Allianz Bank werd op30 september 2010 voltooid, nadat de herkapitalisatiemiddelen op 19 februari 2010 aan de overheid waren terugbetaald. Wat de uitstaande bedragen van de lening betreft stelt de Commissie met voldoening vast dat de bank sinds februari 2011 al vier termijnen heeft afgelost (23). De beoordeling door de Commissie wordt niet gewijzigd door de „ontbrekende” vergoeding voor de herkapitalisatie, d.w.z. het bedrag dat oorspronkelijk niet door FHB was betaald, omdat die betaling circa 1,6 miljard HUF bedroeg (overweging 40) en de voor Allianz Bank betaalde prijs 3,3 miljard HUF beliep (overweging 60).

    (81)

    Met betrekking tot de vergoeding voor de steunmaatregelen juicht de Commissie toe dat FHB en de Hongaarse regering op 15 december 2011 een overeenkomst hebben gesloten waarbij FHB ermee instemde de overheid een extra vergoeding te betalen van 1,6 miljard HUF. Afgezien van de betaling van 890 miljoen HUF in oktober 2010, komt het totaalbedrag dat door de Hongaarse overheid voor de herkapitalisatie van FHB is betaald neer op een vergoedingspercentage van 10,49 %, en voldoet daarmee aan de voorwaarden van de garantie- en herkapitalisatieregeling.

    (82)

    Verder stelt de Commissie met voldoening vast dat de bank de door de overheid toegekende herkapitalisatie binnen een periode van minder dan een jaar heeft terugbetaald (de bank werd op 23 maart 2009 geherkapitaliseerd en de overheid werd op 19 februari 2010 terugbetaald).

    (83)

    Voor de lening op middellange termijn die de bank op grond van de liquiditeitsregeling heeft ontvangen geldt een vergoeding van (i) speciale trekkingsrechten van het IMF (hierna „SDR” genoemd) + 345 basispunten en (ii) 12 maands-Interbank offered Rate (hierna „IBOR” genoemd) + 100 basispunten + 123,5 basispunten (wat neerkomt op een maandgemiddelde van tussen de 3,79 % en 4,08 %), overeenkomstig de in de liquiditeitsregeling vastgestelde voorwaarden.

    (84)

    In de overeenkomst betreffende de overheidslening op middelange termijn is een aflossing voorzien […] vanaf 11 februari 2011. Volgens de door de Hongaarse autoriteiten ingediende informatie heeft FHB de vier termijnen afgelost die op 11 februari, 11 mei, 11 augustus en 11 november 2011 verschuldigd waren. De Commissie juicht toe dat FHB tot dusverre haar betalingsverplichtingen snel is nagekomen. De Commissie heeft geen reden om te betwijfelen dat de lening op de vervaldatum volledig en tijdig zal zijn terugbetaald.

    (85)

    Deze beoordeling wordt bevestigd door de goede prestaties van FHB ondanks de problemen van de Hongaarse banksector, en door de betrekkelijk hoge core tier 1-ratio van de bank (deze bedroeg eind 2008 12 %, steeg vervolgens na de herkapitalisatie in 2009 tot 16,9 % en bleef na de terugbetaling van de staatsmiddelen hoog op 10,5 %). Het kapitaalsvereiste voor Hongaarse banken bedroeg op dat moment 8 %. In tegenstelling tot sommige andere banken kon FHB haar sterke vermogenspositie handhaven (solvabiliteitsratio van 10,5 % in maart 2009, na de terugbetaling van de herkapitalisatie aan de overheid). Bovendien behield zij een kredietbeoordeling door Moody's van Baa3, een investeringswaardige categorie.

    (86)

    Gezien deze feiten is de Commissie van mening dat FHB slechts tijdelijk met moeilijkheden kampte en dat deze niet van fundamentele aard waren. Zij meent daarom dat de door de bank betaalde vergoeding, die overeenkomt met de vergoeding die van fundamenteel gezonde banken wordt verlangd, toereikend is.

    (87)

    Daar de levensvatbaarheid van de bank niet in gevaar is gekomen door de aanhoudende problemen van Hongarije, zal de Commissie niet eisen dat een ruimere vergoeding aan de overheid wordt betaald.

    (88)

    Verder was de vergoeding die FHB voor de lening op middellange termijn aan de overheid heeft betaald (zie overweging 84) in overeenstemming met de voorwaarden van de liquiditeitsregeling. De Commissie is derhalve van oordeel dat de vergoeding van beide steunmaatregelen toereikend is.

    (89)

    Voorts stelt de Commissie met voldoening vast dat de bank voor de jaren 2009 en 2010 geen dividend op haar gewone aandelen heeft uitgekeerd. Ook voerde FHB bepaalde beperkingen door met betrekking tot salarissen, beloningen en voorzieningen voor het hoger management, totdat de Hongaarse overheid geen belang meer in de bank zou hebben.

    (90)

    De Commissie is daarom van mening dat het herstructureringsplan een passende eigen bijdrage van de bank, haar aandeelhouders en het management aan de herstructureringskosten waarborgt.

    8.4.2.4.   Maatregelen om mededingingsverstoring tegen te gaan

    (91)

    De Commissie stelt vast dat de maatregelen die in het herstructureringsplan van de bank zijn opgenomen om concurrentieverstoring tegen te gaan, beperkt zijn. Ten eerste zijn geen structurele maatregelen vastgesteld. Ten tweede zijn de gedragsmaatregelen in het herstructureringsplan alleen van toepassing zolang de bank gebruikmaakt van de kapitaalinjectie door de overheid. Ten derde constateert de Commissie dat FHB tot dusverre de betalingsverplichtingen in verband met de lening op middellange termijn vlot is nagekomen. De Commissie heeft geen reden om te twijfelen aan het vermogen van de bank om de lening tegen de vervaltermijn volledig en tijdig terug te betalen. Ten vierde is de marktpositie van FHB sinds de overname van Allianz Bank niet aanmerkelijk gewijzigd (met marktaandelen van [3 %-3,3 %] en [3,4 %-3,6 %] respectievelijk voor en na de overname), waaruit de Commissie opmaakt dat het negatieve effect van die overname op de mededinging beperkt blijft.

    (92)

    Slechts de volgende gedragsmaatregelen worden opgelegd:

    de bank mag geen agressieve bedrijfsstrategie ten uitvoer leggen;

    de bank mag niet in nieuwe bedrijfssectoren investeren, tenzij deze investeringen voor het sluiten van de herkapitalisatieovereenkomst reeds waren goedgekeurd;

    de bank mag het feit dat zij staatssteun heeft ontvangen niet voor marketingdoeleinden gebruiken.

    (93)

    De Commissie is niet van oordeel dat de andere gedragsmaatregelen in verband met de herkapitalisatie die door de Hongaarse autoriteiten in hun antwoord op het inleidingsbesluit van 27 januari 2011 worden genoemd, beschouwd kunnen worden als maatregelen ter berperking van de door de steun veroorzaakte mededingingsverstoringen.

    (94)

    Gezien de beperkte omvang van FHB op de retail- en zakelijke markten in Hongarije (een marktaandeel van respectievelijk ([0,9 %-1,08 %] en [0,5 %-0,9 %] op de retail- en zakelijke depositomarkt) en gezien het feit dat de bank de kapitaalinjectie van de overheid binnen een jaar na de toekenning ervan heeft terugbetaald, is de Commissie van oordeel dat de mededingingsverstoringen beperkt zijn gebleven. Bovendien heeft de Commissie, aangezien FHB reeds vier termijnen van haar lening heeft afgelost overeenkomstig de liquiditeitsregeling, geen reden om te betwijfelen dat de bank de lening volledig en tijdig zal terugbetalen.

    (95)

    Verder is de aan de overheid betaalde vergoeding in overeenstemming met de herkapitalisatie- en garantieregeling en vormt zij derhalve een passende vergoeding in de zin van punt 34 van de herstructureringsmededeling.

    CONCLUSIE

    (96)

    De Commissie concludeert, op grond van de door de Hongaarse autoriteiten verstrekte informatie en het geactualiseerde herstructureringsplan van FHB dat in deel IV van dit besluit wordt uiteengezet, dat de uitgevoerde steunmaatregelen in de vorm van een liquiditeitsondersteunende lening en een herkapitalisatie, verenigbaar zijn met de interne markt uit hoofde van artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag, en voldoen aan de vereisten van de herstructureringsmededeling op het gebied van levensvatbaarheid, lastenverdeling en maatregelen om de verstoring van de mededinging te beperken.

    (97)

    Hongarije heeft er bij uitzondering mee ingestemd dat dit besluit wordt vastgesteld in het Engels als enige authentieke taal,

    HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:

    Artikel 1

    De maatregelen, bestaande uit een overheidslening op middellange termijn van 120 miljard HUF (circa 410 miljoen EUR) die op 25 maart 2009 werd toegekend met vervaldatum 11 november 2012, en een herkapitalisatie voor een bedrag van 30 miljard HUF (circa 100 miljoen EUR) in de vorm van preferente aandelen met een speciaal dividend plus een aandeel met stemrecht, verricht op 31 maart 2009, welke maatregelen door Hongarije ten behoeve van FHB Jelzálogbank Nyrt ten uitvoer zijn gelegd, zijn verenigbaar met de interne markt overeenkomstig artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

    Artikel 2

    Dit besluit is gericht tot Hongarije.

    Gedaan te Brussel, 22 februari 2012.

    Voor de Commissie

    Joaquín ALMUNIA

    Vice-voorzittter


    (1)  PB C 178 van 18.6.2011, blz. 7.

    (2)  Op basis van de wisselkoers van EUR/HUF op 15 februari 2012 (289,63).

    (3)  PB C 47 van 25.2.2010, blz. 16.

    (4)  PB C 147 van 27.6.2009, blz. 2.

    (5)  PB C 19 van 19.8.2009, blz. 9.

    (6)  PB C 178 van 8.6.2011, blz. 7.

    (7)  PB C 47 van 25.2.2010, blz. 16.

    (8)  PB C 236 van 12.8.2011.

    (9)  PB C 147 van 27.6.2009, blz. 2.

    (10)  Voor een nadere toelichting van de moeilijkheden van FHB, zie overweging 39 en volgende van het inleidingsbesluit van 24 januari 2011.

    (11)  Zie overweging 28, tweede streepje.

    (12)  Zakengeheim

    (13)  PB C 14 van 19.1.2008, blz. 6 en „Basispercentages (sinds 1.7.2008 voor 27 lidstaten) berekend overeenkomstig de mededeling van de Commissie van 19.1.2008”, beschikbaar op http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/reference_rates.html

    (14)  Zie artikel 13 van de stabiliseringswet, punten 25 en 26 van Besluit 664/2008 van de Commissie en punt 5 van de herkapitalisatieovereenkomst.

    (15)  Zie artikel 8, sectie (3), subsectie e) van de stabiliseringswet, punt 27, onder b), van Besluit 664/2008 van de Commissie en punt 9 van de herkapitalisatieovereenkomst.

    (16)  Zie overweging 89 en volgende van het inleidingsbesluit van 24 januari 2011.

    (17)  Mededeling van de Commissie betreffende de toepassing vanaf 1 januari 2012 van de staatssteunregels op maatregelen ter ondersteuning van banken in het kader van de financiële crisis (PB C 356 van 6.12.2011, blz. 7).

    (18)  Mededeling van de Commissie betreffende het herstel van de levensvatbaarheid en de beoordeling van de herstructureringsmaatregelen in de financiële sector in de huidige crisis met inachtneming van de staatssteunregels (PB C 195 van 19.8.2009, blz. 9).

    (19)  Zie overweging 108.

    (20)  Op 30 juni 2011 waren de verplichtingen van de bank in verband met hypotheekobligaties gedaald tot [365 miljard HUF-350 miljard HUF] (van [435 miljard HUF — 445 miljard HUF] aan het eind van 2009), terwijl in dezelfde periode het bedrag aan deposito's toenam (van [60 miljard HUF- 65 miljard HUF] in 2009 tot [124 miljard HUF — 130 miljard HUF] in 2011).

    (21)  Met de „Allianz-deal” wordt de overname van Allianz Bank en de fusie tussen Allianz Bank en FHB bedoeld, evenals de strategische samenwerkingovereenkomst met Allianz Hungaria Insurance Co. Ltd

    (22)  Zie overweging 64, zesde streepje.

    (23)  Volgens de liquiditeitsregeling moet de bank de lening in acht gelijke termijnen aflossen.


    Top