Het Europees Comité voor systeemrisico’s

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 1092/2010 betreffende macroprudentieel toezicht van de Europese Unie op het financiële stelsel en tot oprichting van een Europees Comité voor systeemrisico’s

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

Zoals gewijzigd bij Verordening (EU) 2019/2176 richt deze verordening het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB) op voor macroprudentieel toezicht op het financiële stelsel van de Europese Unie (EU) en om bij te dragen aan het voorkomen of beperken van systeemrisico’s* in de gehele EU of in delen daarvan. Het ESRB identificeert en behandelt risico’s in verband met financiële stabiliteit ongeacht de oorsprong daarvan.

Het ESRB is opgericht als onderdeel van het nieuw Europees Systeem voor financieel toezicht dat ook het volgende omvat:

• de Europese Bankautoriteit;
• de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen;
• de Europese Autoriteit voor effecten en markten;
• het Gemengd Comité van de Europese toezichthoudende autoriteiten;
• de controleautoriteiten in de lidstaten van de EU.

Deze toezichtarchitectuur omvat ook Verordening (EU) nr. 1096/2010 die de Europese Centrale Bank (ECB) bepaalde taken toevertrouwt om het ESRB te steunen.

KERNPUNTEN

Mandaat, doelstellingen en taken

Het ESRB is gevestigd in Frankfurt am Main (Duitsland). Het comité is verantwoordelijk voor het opsporen en evalueren van risico’s in het financiële systeem als geheel (ook gekend als macroprudentieel toezicht). Om dit te bereiken richt het ESRB zich voornamelijk op:

• het identificeren van systeemrisico’s en de indeling ervan, afhankelijk van hun prioriteit;
• het geven van waarschuwingen waar systeemrisico’s als aanzienlijk worden beschouwd, en deze openbaar maken indien nodig;
• het aanbevelen van herstelmaatregelen als antwoord op de geïdentificeerde risico’s;
• het overbrengen van een vertrouwelijke waarschuwing en beoordeling aan de Raad van de Europese Unie wanneer het comité het waarschijnlijk acht dat er een noodsituatie zal ontstaan;
• het toezien op de maatregelen die werden getroffen als antwoord op waarschuwingen en aanbevelingen;
• het coördineren met internationale financiële instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds en de Raad voor financiële stabiliteit.

Organisatie en governance

De structuur van het ESRB ziet er als volgt uit:

• een algemene raad die de nodige beslissingen neemt om het uitvoeren van de taken te garanderen, voorgezeten door de president van de ECB;
• een stuurcomité dat het besluitvormingsproces ondersteunt;
• een secretariaat dat verantwoordelijk is voor de dagelijkse werkzaamheden en dat steun verleent;
• een wetenschappelijk adviescomité en een technisch adviescomité om advies en begeleiding te verlenen.

De voorzitter vertegenwoordigt het ESRB naar buiten toe; er zijn twee vicevoorzitters. De ECB verleent analytische, statistische, logistieke en administratieve steun aan het ESRB door het secretariaat van het comité te verzorgen.

De Raad van toezicht van de ECB en de gemeenschappelijke afwikkelingsraad sturen elk een vertegenwoordiger naar de algemene raad (zonder stemrecht). Om politieke inmenging te voorkomen mag geen enkel lid van de algemene raad in een lidstaat een overheidsambt uitoefenen.

Waarschuwingen en aanbevelingen

Indien zijn doelstellingen gepaard gaan met aanzienlijke systeemrisico’s, geeft het ESRB waarschuwingen en doet het in voorkomend geval aanbevelingen voor herstelmaatregelen, waaronder eventuele wetgevingsinitiatieven.

Deze waarschuwingen en aanbevelingen zijn voornamelijk gericht tot:

• de EU in haar geheel;
• een of meer lidstaten;
• de ECB voor de macroprudentiële bankentoezichttaken die aan haar worden toevertrouwd;
• een of meerdere Europese toezichthoudende autoriteiten;
• een of meerdere nationale toezichthoudende autoriteiten;
• een of meerdere nationale autoriteiten aangewezen voor de toepassing van maatregelen die zijn gericht op het aanpakken van systematische of macroprudentiële risico’s;
• de Europese Commissie met betrekking tot relevante EU-wetgeving;
• door de lidstaten aangewezen afwikkelingsautoriteiten; of
• De gemeenschappelijke afwikkelingsraad.

Aanbevelingen van het ESRB

Degenen tot wie aanbevelingen van het ESRB zijn gericht moeten hieraan voldoen of uitleg verschaffen indien geen actie wordt ondernomen. Indien het ESRB beslist dat de aanbevelingen niet in acht zijn genomen of degene tot wie de aanbevelingen zijn gericht de gepaste motivering om geen actie te ondernemen, niet heeft voorgelegd, informeert het comité de geadresseerden, het Europees Parlement, de Raad en de betrokken Europese toezichthoudende autoriteiten op vertrouwelijke wijze.

De verdere evolutie van het Europees bewakingssysteem

Door de verdere ontwikkeling van de financiële crisis van 2008 en de verergerende staatsschuldencrisis in de eurozone in 2010-2011 werd het nodig om de bancaire systemen in de eurozone verder te integreren. Dit heeft geleid tot het initiatief van de bankenunie van de EU.

In 2013 is de werking van Verordening (EU) nr. 1092/2010 herzien. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de wijzigingen die zijn ingevoerd in Verordening (EU) 2019/2176. Hiermee werd het bestuur van het ESRB aangepast om, sinds 2014, de werking te dekken van:

• een gemeenschappelijk toezichtsmechanisme dat de ECB als centraal toezichthouder voor banken in de eurozone (meer dan 2 000 banken) aanduidt. Ook landen buiten de eurozone kunnen beslissen om zich hierbij aan te sluiten; en
• een gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme dat zorgt voor de ordelijke afwikkeling van failliet gaande banken die worden beheerd door het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme zonder hiervoor het geld van belastingbetalers te gebruiken.

De door Verordening (EU) 2019/2176 ingevoerde wijzigingen hebben ook betrekking op de regels voor het verminderen van risico’s in de banksector in de EU. Deze regels hebben zich in de loop van de tijd voortdurend ontwikkeld en omvatten:

• de richtlijn kapitaalvereisten (Richtlijn 2013/36/EU — zie de samenvatting) en Verordening (EU) nr. 575 2013 — zie de samenvatting);
• de richtlijn herstel en afwikkeling van banken (Richtlijn 2014/59/EU — zie de samenvatting);
• de verordening betreffende het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme (zoals gewijzigd bij Verordening (EU) 2019/877 — zie de samenvatting);
• depositogarantiestelsels (Richtlijn 2014/49/EU — zie de samenvatting), die deposito’s beschermen die worden gehouden door personen en bedrijven;
• de richtlijn inzake niet-renderende leningen (Richtlijn (EU) 2021/2167 — zie de samenvatting).

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds16 december 2010 van toepassing.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Banken en financiële diensten (Europese Commissie)
• Bankenunie (Europese Commissie)
• Bankenunie (Europese Centrale Bank)
• Wat is de kapitaalmarktenunie? (Europese Commissie)
• Europees Systeem voor financieel toezicht (Europese Commissie)
• Missie en oprichting (Europees Comité voor systeemrisico’s).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 1092/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 24 november 2010 betreffende macroprudentieel toezicht van de Europese Unie op het financiële stelsel en tot oprichting van een Europees Comité voor systeemrisico’s (PB L 331 van 15.12.2010, blz. 1-11)

Achtereenvolgende wijzigingen in Verordening (EU) nr. 1092/2010 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Richtlijn (EU) 2021/2167 van het Europees Parlement en de Raad van 24 november 2021 inzake kredietservicers en kredietkopers en tot wijziging van de Richtlijnen 2008/48/EG en 2014/17/EU (PB L 438 van 8.12.2021, blz. 1-37)

Verordening (EU) nr. 806/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 15 juli 2014 tot vaststelling van eenvormige regels en een eenvormige procedure voor de afwikkeling van kredietinstellingen en bepaalde beleggingsondernemingen in het kader van een gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme en een gemeenschappelijk afwikkelingsfonds en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1093/2010 (PB L 225 van 30.7.2014, blz. 1-90)

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2014/49/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 inzake de depositogarantiestelsels (herschikking) (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 149-178)

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 575/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende prudentiële vereisten voor kredietinstellingen en beleggingsondernemingen en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 648/2012 (PB L 176 van 27.6.2013, blz. 1-337)

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2013/36/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende toegang tot het bedrijf van kredietinstellingen en het prudentieel toezicht op kredietinstellingen en beleggingsondernemingen, tot wijziging van Richtlijn 2002/87/EG en tot intrekking van de Richtlijnen 2006/48/EG en 2006/49/EG (PB L 176 van 27.6.2013, blz. 338-436)

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 1096/2010 van de Raad van 17 november 2010 tot toewijzing aan de Europese Centrale Bank van specifieke taken betreffende de werking van het Europees Comité voor systeemrisico’s (PB L 331 van 15.12.2010, blz. 162-164)

Laatste bijwerking 03.04.2023