52007DC0756

[pic] | COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN |

Brussel, 27.11.2007

COM(2007) 756 definitief

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD, HET EUROPEES PARLEMENT, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE CENTRALE BANK

Zesde verslag over de praktische voorbereidingen op de toekomstige uitbreiding van het eurogebied {SEC(2007) 1574}

1. INLEIDING

Op 10 juli 2007 heeft de Raad besloten dat Cyprus en Malta voldoen aan de nodige voorwaarden voor de aanneming van de euro op 1 januari 2008[1]. Beide landen zijn momenteel dan ook de laatste hand aan het leggen aan de praktische voorbereidingen om de euro op die datum in te voeren. In dit verslag wordt nader ingegaan op deze laatste voorbereidingen, en met name op het in circulatie brengen van eurobankbiljetten en –munten in de economie, de stand van de voorbereidingen van de particuliere sector en de openbare opinie over de euro in Cyprus en Malta.

In bijgaand werkdocument van de diensten van de Commissie worden nadere technische bijzonderheden verstrekt over de voorbereidingen die in beide landen en in de andere betrokken lidstaten worden getroffen.

Dit is het zesde verslag over de stand van de praktische voorbereidingen op de toekomstige uitbreiding van het eurogebied. De vorige vijf verslagen over dit onderwerp zijn gepubliceerd tussen november 2004 en juli 2007[2].

2. STAND VAN DE VOORBEREIDINGEN

2.1. Cyprus

2.1.1. Hoe zullen de eurobankbiljetten en –munten in de Cypriotische economie in circulatie worden gebracht en hoe zullen de in Cyprisch pond luidende bankbiljetten en munten uit omloop worden genomen?

De invoering van de euro in Cyprus houdt in dat een bevolking van ongeveer 775 000 zal deelnemen aan de overschakeling van het Cyprische pond op de euro, hetzij als particulieren, hetzij als werknemers van ondernemingen of overheidsdiensten. De verantwoordelijkheid voor de invoering van de chartale euro en voor het uit omloop nemen van het Cyprische pond berust bij de Centrale Bank van Cyprus (CBC).

Benodigde eurobankbiljetten en -munten

Volgens ramingen van de CBC zijn voor het vervangen van de in circulatie zijnde bankbiljetten en munten in Cyprisch pond door eurocontanten 60,7 miljoen eurobankbiljetten (ter waarde van 1 190 miljoen EUR) en 395 miljoen euromunten (ter waarde van 100,26 miljoen EUR) nodig.

In overeenstemming met het besluit van de Europese Centrale Bank dat nieuwe landen die tot het eurogebied toetreden, de benodigde hoeveelheden eurobankbiljetten bij het Eurosysteem kunnen lenen en deze biljetten na de overgang kunnen terugbetalen met eurobankbiljetten die via hun eigen voorzieningsregelingen zijn verkregen, heeft de CBC in de loop van de maand oktober eurobankbiljetten van de centrale bank van Griekenland ontvangen.

Na een openbare aanbesteding is de Finse Munt uitgekozen om de Cypriotische euromunten te slaan. Zodra de Raad op 10 juli 2007 had besloten dat Cyprus op 1 januari 2008 de euro kan aannemen, is met de massaproductie van de munten begonnen. Ongeveer 60% van de munten is medio oktober in containers geleverd. Verwacht wordt dat de resterende 40% uiterlijk eind november zal arriveren.

Bevoorrading vooraf en verdere bevoorrading vooraf

Om een vlotte omschakeling op de chartale euro mogelijk te maken, is de CBC overgegaan tot bevoorrading vooraf, hetgeen betekent dat zij vóór €-dag[3] eurobankbiljetten en –munten aan commerciële banken levert. De bevoorrading vooraf heeft op 22 oktober een aanvang genomen voor euromunten en op 19 november voor eurobankbiljetten. Volgens schattingen van de CBC zullen de eurobankbiljetten die vóór €-dag aan de banksector worden bezorgd ongeveer 80% vertegenwoordigen van de totale waarde van de eurobankbiljetten die in de Cypriotische economie in circulatie zullen worden gebracht (d.w.z. 48,4 miljoen bankbiljetten ter waarde van circa 950 miljoen EUR), terwijl de vóór €-dag aan de banksector bezorgde euromunten 64% van de totale waarde van de euromunten zullen uitmaken (d.w.z. 251,2 miljoen munten ter waarde van ongeveer 64 miljoen EUR). Bij de bevoorrading vooraf zijn alle van de circa 900 bankagentschappen van Cyprus betrokken (die elk gemiddeld ongeveer 860 inwoners bedienen).

In een volgende fase dienen commerciële banken ervoor te zorgen dat ondernemingen die transacties verrichten waarmee contant geld is gemoeid, en met name detailhandelaren, vóór €-dag met eurocontanten zijn bevoorraad (verdere bevoorrading vooraf), zodat zij in staat zijn vanaf de overgangsdatum alleen nog eurowisselgeld terug te geven. Dit zal ertoe bijdragen dat de periode waarin eurocontanten en oude nationale bankbiljetten en munten gelijktijdig in omloop zijn, tot een minimum wordt beperkt. De bijzonderheden van de verdere bevoorrading vooraf zijn geregeld in overeenkomsten die de banken met hun klanten hebben gesloten en waarin het tijdstip van de leveringen, de datum van debitering, de vereiste verzekeringsdekking en de zekerheidseisen zijn vastgelegd. Hoewel de CBC en de commerciële banken zich inspannen om aan alle ondernemingen die met contanten te maken krijgen uit te leggen dat verdere bevoorrading vooraf noodzakelijk is, blijven de eerste bestellingen door het bedrijfsleven van eurobankbiljetten en –munten ver achter bij de verwachtingen. Er worden dan ook aanvullende maatregelen genomen om ondernemingen ertoe aan te moedigen eurocontanten te bestellen. Deze maatregelen beginnen al vruchten af te werpen. 31 december is uitgeroepen tot speciale bank holiday. Op die datum zullen banken overgaan tot de verdere bevoorrading vooraf van het midden- en kleinbedrijf met kleine hoeveelheden eurocontanten. De inspanningen om een adequate verdere bevoorrading vooraf te realiseren, dienen te worden voortgezet.

In het kader van de verdere bevoorrading vooraf zullen vanaf 3 december 2007 40 000 voorverpakte pakketten euromunten (starterkits) voor ondernemingen (elk ter waarde van 172 EUR) en 250 000 minikits voor het grote publiek (elk ter waarde van 17,09 EUR) verkrijgbaar zijn. Er is voor een eenvoudige verpakking van de kits gekozen om ervoor te zorgen dat de munten voor het doen van betalingen zullen worden aangewend en te voorkomen dat de kits niet als verzamelobjecten worden bijgehouden.

Daarnaast wisselen sommige banken voor hun klanten sinds 1 november Cyprische ponden tegen de omrekeningskoers en zonder extra kosten om in eurobankbiljetten, zodat het publiek zich erop kan voorbereiden om vanaf €-dag in euro te betalen.

In circulatie brengen van eurocontanten in de economie vanaf 1 januari 2008

De meeste eurobankbiljetten zullen via geldautomaten in omloop worden gebracht. De kredietinstellingen in Cyprus beheren ongeveer 550 geldautomaten, die zich vrijwel allemaal in bankkantoren bevinden en dus onmiddellijk kunnen worden bijgevuld. Sommige grote banken hebben aangekondigd dat zij hun geldautomaten op de avond van 31 december met eurobankbiljetten zullen vullen. Ten minste 70% van de geldautomaten zal vanaf het eerste uur van €-dag uitsluitend eurobankbiljetten verdelen. De resterende 30% zal tegen de middag van dezelfde dag zijn aangepast. In normale omstandigheden zijn alle geldautomaten samen goed voor ongeveer 170 000 geldopnemingen met een totale waarde van ongeveer 22 miljoen EUR per week (gemiddelde, gegevens van 2006).

In de eerste weken na €-dag zullen geldautomaten alleen bankbiljetten van 10 en 20 EUR uitgeven om ervoor te zorgen dat detailhandelaren minder wisselgeld moeten teruggeven bij transacties in contanten[4]. Om dezelfde reden hebben banken zich ertoe verbonden in een eerste periode na €-dag aan hun loketten alleen kleine eurocoupures te verstrekken (vooral van 5, 10 en 20 EUR en van ten hoogste 50 EUR).

De detailhandel zal het voornaamste kanaal zijn waarlangs euromunten in de economie in circulatie zullen worden gebracht, aangezien opnemingen van muntstukken aan bankloketten ongebruikelijk zijn. Om "recyclage" van bankbiljetten en munten in de nationale valuta te vermijden, wordt van detailhandelaren verwacht dat zij vanaf €-dag uitsluitend wisselgeld in euro teruggeven.

Terugvloeiing van nationale contanten

Ter bevordering van de terugvloeiing van bankbiljetten en munten in de nationale valuta heeft de CBC in oktober 2007 haar campagne geïntensiveerd waarbij burgers ertoe worden aangespoord opgepotte nationale contanten uit te geven of bij banken te deponeren. Volgens de CBC zullen eind dit jaar 80,9 miljoen nationale bankbiljetten en 472,7 miljoen nationale munten in omloop zijn. Verwacht wordt dat het merendeel van deze bankbiljetten en ongeveer de helft van de munten vroeg of laat naar de CBC zullen terugvloeien.

Op 1 januari 2008, een bank holiday, zal in elk district een aantal centraal gelegen bankagentschappen open zijn om de omwisseling van Cyprische ponden in euro's te vergemakkelijken.

Tot 30 juni 2008 zullen banken in Cyprisch pond luidende bankbiljetten tot een bedrag van 1 000 CYP en nationale munten tot een bedrag van 50 CYP per klant en per transactie kosteloos omruilen in euro. De CBC zal tot tien jaar na €-dag nationale bankbiljetten en tot twee jaar na €-dag nationale munten blijven omwisselen zonder kosten aan te rekenen.

Cheques en betaalterminals

Elk jaar worden in Cyprus ongeveer 25 miljoen cheques uitgeschreven. Aangezien in Cyprisch pond luidende cheques met een latere datum dan 31 december 2007 ongeldig zijn, zijn de banken aan hun klanten chequeboeken in euro beginnen te verstrekken, waarvan thans reeds gebruik wordt gemaakt.

De circa 19 000 betaalterminals die in Cyprisch pond functioneren, zullen op 1 januari 2008 op de euro overschakelen. Deze betaalterminals, die zich bijvoorbeeld in restaurants en hotels bevinden en die geheel oudejaarsavond kaartbetalingen moeten blijven accepteren, zullen op €-dag om 00.01 uur onmiddellijk op de euro overgaan.

Bescherming van de euro tegen valsemunterij

Het benodigde kader ter bescherming van de euro tegen valsemunterij is reeds tot stand gebracht[5]. Ook hebben Cypriotische deskundigen deelgenomen aan de desbetreffende opleidingsacties en werkgroepen van de Commissie, de Europese Centrale Bank en Europol.

2.1.2. Hoe goed is het bedrijfsleven op de overgang voorbereid?

In september 2007 is in Cyprus in opdracht van de Europese Commissie en in samenwerking met de Cypriotische autoriteiten een Eurobarometer-enquête onder ondernemingen gehouden, nadat in januari 2007 al een soortgelijke enquête was georganiseerd[6]. Uit de resultaten blijkt dat Cypriotische ondernemingen goed op de omschakeling zijn voorbereid en dat zij tijdens hun voorbereidingen geen noemenswaardige problemen hebben ondervonden. Medio september hadden vrijwel alle ondernemingen (97%) hun voorbereidingen op de overgang aangevat; de meeste waren zich al van april 2007 aan het voorbereiden (88%).

Ruim 88% van alle ondernemingen die bij hun betrekkingen met klanten met contanten te maken krijgen, heeft aangegeven te verwachten dat hun banken hen vóór €-dag met eurobankbiljetten zullen bevoorraden. Vier van de vijf ondernemingen (80%) verwachten dat hun IT-systemen (bv. boekhoud-, facturerings- en loonadministratiesystemen) klaar zullen zijn om op 1 januari 2008 onmiddellijk op de euro over te schakelen.

Meer dan 9 van de 10 ondernemingen zijn ervan op de hoogte dat sinds september 2007 de prijzen zowel in euro als in Cyprisch pond moeten worden aangeduid. De overgrote meerderheid van de ondernemingen heeft geen noemenswaardige moeilijkheden ondervonden bij het vervullen van deze verplichting. Wat het prijsbeleid van de ondernemingen betreft, wijzen de resultaten van de enquête van september op een positieve trend. 17% van de ondernemingen gaf aan bij de omrekening in euro van prijzen die als gevolg van de toepassing van de omrekeningsregels in niet-afgeronde bedragen in euro resulteren (bijvoorbeeld psychologische prijzen zoals 5,99 CYP), hun prijzen meestal neerwaarts te zullen aanpassen (3% in januari), terwijl slechts 3% te kennen gaf hun prijzen meestal opwaarts te zullen bijstellen (16% in januari). Bovendien is het percentage ondernemingen dat de omrekeningsregels nauwgezet zal toepassen zonder verdere aanpassingen aan te brengen, opgelopen van 28% in januari tot 51% in september.

2.1.3. Welke maatregelen worden er genomen om de perceptie van prijsstijgingen rond de omschakeling te vermijden?

Volgens de laatste Eurobarometer waarmee de publieke opinie over de euro werd gepeild, vreest nog steeds 74% van de respondenten in Cyprus prijsverhogingen ter gelegenheid van de overschakeling op de euro[7]. Dit cijfer is slechts licht gewijzigd ten opzichte van april 2007, toen 78% deze vrees deelde[8].

De afgelopen maanden hebben de Cypriotische autoriteiten hun maatregelen opgevoerd die erop gericht zijn tot de prijsstabiliteit bij te dragen en het consumentenvertrouwen rond de overgang te bevorderen. Op 1 september 2007 is de dubbele prijsaanduiding in Cyprisch pond en in euro verplicht geworden voor ondernemingen. De toepassing ervan wordt nauwlettend in het oog gehouden door vijf eurowaarnemingsposten die in het hele land zijn opgezet en die regelmatig meer dan 100 inspecteurs naar elk detailhandelsverkooppunt sturen. De eurowaarnemingsposten tellen elk tien leden, onder wie de districtcommissaris en vertegenwoordigers van de regering, consumentenorganisaties, vakbonden en het bedrijfsleven. Ongeveer 80% van alle detailhandelaren heeft de dubbele prijsaanduiding van meet af aan correct toegepast volgens de in het nationale recht neergelegde wettelijke voorschriften, terwijl aan de overige ondernemingen bijstand is verleend voor het correct toepassen van de dubbele prijsaanduiding. Globaal genomen is de feedback over de verplichte dubbele prijsaanduiding positief: deze wordt veelal gezien als een factor die tot grotere prijstransparantie bijdraagt doordat zij de gewoonte om prijzen weer te geven, algemener ingang doet vinden.

Circa 7 130 ondernemingen, waaronder met name grotere detailhandelszaken en banken, hebben de in juli 2007 door de regering ingevoerde gedragscode voor een billijke prijsstelling ("Fair Pricing Code") ondertekend. In hun winkels en agentschappen mogen zij het logo van de code uithangen, op voorwaarde dat zij zich daaraan houden. Krachtens de code zijn zij verplicht de overschakeling op billijke wijze door te voeren en mogen zij niet proberen daar profijt van te trekken. Het ministerie van Financiën maakt de lijst van deelnemende bedrijven bekend op de eurowebsite van Cyprus en in het publicatieblad. De code is geldig tot 10 juli 2008.

Sinds september 2007 doen het ministerie van Financiën en het ministerie van Handel en Industrie in samenwerking met het bureau voor de statistiek en de pan-Cypriotische consumentenorganisatie aan systematische prijsbewaking. Het bureau voor de statistiek houdt met name toezicht op de prijsontwikkeling van een korf van bepaalde producten waarvan in het verleden in andere landen is gebleken dat deze aan ongerechtvaardigde prijsverhogingen onderhevig kunnen zijn. Ter informatie van de consumenten worden eenmaal per maand lijsten gepubliceerd van de detailhandelszaken die de goedkoopste producten aanbieden.

Daarnaast verricht en publiceert de Cypriotische consumentenorganisatie marktstudies waarin de prijsontwikkeling van circa 80 000 artikelen in 11 000 detailhandelsverkooppunten wordt geanalyseerd. De eerste resultaten voor de periode van juli tot en met september 2007 wijzen uit dat de prijzen van ongeveer 80% van de producten stabiel zijn gebleven of zijn gedaald, terwijl voor de resterende 20% van de artikelen prijsstijgingen van uiteenlopende omvang zijn geconstateerd. De consumentenorganisatie is voornemens via de media ruchtbaarheid te geven aan gevallen waarin van aanzienlijke prijsverhogingen sprake is, met vermelding van de door de betrokken detailhandelaar opgegeven redenen voor de prijsverhoging.

2.1.4. Hoe goed zijn de burgers op de overgang voorbereid?

De afgelopen maanden heeft Cyprus zijn voorlichtingsinspanningen met betrekking tot de euro sterk geïntensiveerd. Het ministerie van Financiën en de CBC werken daarbij nauw samen met het bedrijfsleven en de consumentenorganisaties, alsook met de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank.

Om het grote publiek te bereiken, is gebruikgemaakt van massamediacampagnes, die ten dele door de Europese Commissie zijn gefinancierd. De kernboodschappen van de campagnes hebben betrekking op de vaststelling van de omrekeningskoers, de gedragscode voor een billijke prijsstelling, de dubbele prijsaanduiding, de ontpotting van contanten in de nationale valuta en een sterkere bewustmaking van de consument. De campagnes zijn gevoerd via alle media, namelijk op de televisie (ongeveer 2 500 spotjes), op de radio (ongeveer 6 500 spotjes) en in de geschreven pers (ongeveer 200 advertenties).

Onder alle ondernemingen is promotiemateriaal over de gedragscode voor billijke prijsstelling en de dubbele prijsaanduiding verspreid (affiches, folders enz.). In scholen en ten behoeve van maatschappelijke werkers zijn presentaties gegeven en er is een scholenwedstrijd georganiseerd. De nationale eurowebsite wordt regelmatig bijgewerkt en de pers wordt voortdurend op de hoogte gehouden door de autoriteiten. Specifieke doelgroepen (het MKB, kwetsbare groepen, vrouwen en jongeren) worden bereikt via posters en folders en via een "sprekende kaart" voor de blinden, alsook met de hulp van de eurowaarnemingsposten en vier "eurobussen" die het hele eiland aandoen. Van de gratis telefoonlijn wordt ongeveer 500 maal per week gebruikgemaakt.

In augustus zijn de Cypriotische autoriteiten van communicatiestrategie veranderd: zij hebben het voorlichtingsbureau gevraagd de inhoud van de massamediacampagnes aan te passen, zodat deze beter inspeelt op de behoeften van doelgroepen die sceptisch blijven staan tegenover de voordelen van de euro.

De laatste Eurobarometer-enquête bevestigt dat de steun voor de euro in Cyprus toeneemt, zij het vanaf een laag aanvangsniveau: zowat 44% van de respondenten gaf aan er persoonlijk zeer of redelijk gelukkig mee te zijn dat de euro hun munt zal vervangen (tegen 40% in april 2007 en 32% in september 2006).

Er mag geredelijk worden aangenomen dat de momenteel in Cyprus lopende voorlichtingscampagne in wezenlijke mate tot het vergroten van de steun voor de euro heeft bijgedragen. Ook andere factoren bevestigen dit: 67% van de respondenten vindt dat zij vrij of zeer goed geïnformeerd zijn, hetgeen neerkomt op een forse toename in vergelijking met april 2007 (47%) en september 2006 (39%). Ook de bekendheid met een aantal essentiële kenmerken van de euro en de EMU is verder verbeterd.

2.1.5. Conclusie

De afgelopen paar maanden heeft Cyprus aanzienlijke vorderingen gemaakt wat de praktische voorbereidingen op de omschakeling betreft. Algemeen genomen lijkt het land dan ook goed voorbereid op de invoering van de euro. Om ervoor te zorgen dat ondernemingen, en met name detailhandelaren, in staat zijn vanaf €-dag uitsluitend eurowisselgeld terug te geven, dienen de centrale bank en de banken hun inspanningen voort te zetten om ondernemingen te overtuigen van het nut van verdere bevoorrading vooraf. De voorlichtingsactiviteiten over de euro moeten verder worden geïntensiveerd teneinde de steun voor de euro naar een hoger peil te tillen.

2.2. Malta

2.2.1. Hoe zullen de eurobankbiljetten en –munten in de Maltese economie in circulatie worden gebracht en hoe zullen de in Maltese lire luidende bankbiljetten en munten uit omloop worden genomen?

In Malta zal een bevolking van ongeveer 400 000 van de Maltese lire op de euro overstappen. Volgens ramingen van de centrale bank van Malta (CBM) zijn voor het vervangen van de in circulatie zijnde bankbiljetten en munten in Maltese lire door eurocontanten 41,51 miljoen eurobankbiljetten (ter waarde van 799 miljoen EUR) en 140 miljoen euromunten (ter waarde van 39,29 miljoen EUR) nodig.

De CBM heeft de benodigde hoeveelheden eurobankbiljetten geleend van de Banca d'Italia. De Maltese euromunten zijn geslagen door de Monnaie de Paris en zijn tussen medio september en eind oktober 2007 in Malta gearriveerd.

De bevoorrading vooraf van commerciële banken met eurobankbiljetten en –munten heeft op 15 september een aanvang genomen. In totaal zal vóór €-dag ongeveer 92,5% van de bankbiljetten die in de Maltese economie in circulatie zullen worden gebracht (38,43 miljoen bankbiljetten met een waarde van 749 miljoen EUR) en circa 71% van de euromunten (99,12 miljoen munten met een waarde van 27,81 miljoen EUR) worden bezorgd aan de 107 bankagentschappen die over het hele land verspreid zijn.

Volgens schattingen van de CBM zullen ondernemingen tussen 1 december 2007 en €-dag 4,5% van de in omloop te brengen bankbiljetten en 19,5% van de munten van hun banken ontvangen uit hoofde van overeenkomsten inzake de verdere bevoorrading vooraf. In deze schattingen is onder meer rekening gehouden met 33 000 starterkits voor ondernemingen (elk ter waarde van 131 EUR) en 330 000 minikits voor burgers (elk ter waarde van 11,65 EUR), die vanaf respectievelijk 1 en 10 december 2007 bij banken verkrijgbaar zullen zijn.

Ongeveer 60% van alle geldautomaten (op een totaal van 154) zal op 1 januari 2008 al vanaf het eerste moment kleine eurocoupures (hoofdzakelijk van 10 en 20 EUR) verdelen. Tegen de middag van diezelfde dag zal 85 à 90% van de geldautomaten eurobankbiljetten verstrekken, terwijl de resterende geldautomaten tegen 16.00 uur aan de euro zullen zijn aangepast. Alle geldautomaten samen zijn goed voor gemiddeld 306 000 geldopnemingen per week met een gemiddelde totale waarde van 26,55 miljoen EUR.

Aangezien er in Malta bijzonder veel bankbiljetten en munten in circulatie zijn, heeft de CBM in september 2007 het startschot gegeven voor een reclamecampagne op televisie en in de geschreven pers om het publiek ertoe aan te moedigen zijn teveel aan contanten bij banken te deponeren en op die manier de hoeveelheid na €-dag om te ruilen nationale bankbiljetten en munten te beperken. Er zijn naar schatting circa 37 miljoen bankbiljetten en 128 miljoen munten in de nationale valuta in omloop, die vanaf 1 januari 2008 naar de CBM moeten terugvloeien.

Vanaf 1 december zijn banken verplicht in Maltese lire luidende bankbiljetten en munten kosteloos tegen de omrekeningskoers in euro om te ruilen, voor zover er eurobankbiljetten beschikbaar zijn. Deze maatregel is vooral bedoeld om kleine ondernemingen in staat te stellen zich een geringe hoeveelheid eurobankbiljetten aan te schaffen voordat de overgang plaatsvindt. Het grote publiek zal eraan worden herinnerd dat de euro pas op 1 januari 2008 wettig betaalmiddel wordt. Vanaf die datum tot en met 31 maart 2008 zullen commerciële banken nationale contanten van hun klanten gratis tegen de omrekeningskoers omwisselen. Voor niet-klanten zal een maximumbedrag van 250 MTL (582,34 EUR) gelden. De CBM zal tot 1 februari 2010 munten in Maltese lire en tot 1 februari 2018 bankbiljetten in Maltese lire blijven omruilen.

De banken zullen zoals gewoonlijk open zijn op 31 december en gesloten zijn op 1 januari. Op 2 en 3 januari zal het publiek alleen aan hun loketten terecht kunnen voor stortingen van contanten, valutatransacties en omwisselingen van nationale bankbiljetten en munten in euro. Op 4 en 5 januari zullen de normale openingstijden van de banken worden verlengd tot 16.00 uur. Tijdens de verlengde openingstijden zullen alleen stortingen van contanten, valutatransacties en omwisselingen van nationale bankbiljetten en munten in euro mogelijk zijn.

Elk jaar worden in Malta ongeveer 12 miljoen cheques uitgeschreven. In Maltese lire luidende cheques met een vroegere datum dan 1 januari 2008 zullen gedurende de normale geldigheidstermijn van zes maanden vanaf de datum van uitgifte ter betaling worden aanvaard, tenzij een kortere termijn is vermeld. Cheques die op een in MTL luidende rekening zijn getrokken en vóór 1 januari 2008 in euro zijn uitgegeven, zullen door commerciële banken worden gehonoreerd wanneer zij na deze datum worden aangeboden.

Het benodigde kader ter bescherming van de euro tegen valsemunterij is reeds tot stand gebracht[9]. Ook hebben Maltese deskundigen deelgenomen aan de desbetreffende opleidingsacties en werkgroepen van de Commissie, de Europese Centrale Bank en Europol.

2.2.2. Hoe goed is het bedrijfsleven op de overgang voorbereid?

In de tweede helft van augustus en begin september heeft het nationale comité voor de overgang naar de euro (National Euro Changeover Committee – NECC) in samenwerking met het nationaal bureau voor de statistiek een enquête naar de stand van de eurovoorbereidingen in het Maltese bedrijfsleven gehouden[10]. Vrijwel alle 908 ondernemingen (van een populatie van 16 500) die aan de enquête hebben deelgenomen (98%) wisten dat de euro op 1 januari 2008 zal worden ingevoerd, en een meerderheid van 56% was er zich van bewust dat er een periode van dubbele circulatie van één maand geldt waarin zij nog betalingen in Maltese lire mogen aanvaarden. Negen van de tien ondernemingen waren ervan op de hoogte dat vanaf €-dag uitsluitend eurowisselgeld moet worden teruggegeven.

Een meerderheid van de ondernemingen (55%) verwachtte vóór 1 januari 2008 eurocontanten van hun banken te ontvangen. Van de 33% die niet van plan is aan de verdere bevoorrading vooraf mee te doen, is ruim een derde (37%) reeds in het bezit van eurocontanten of voornemens in januari eurocontanten bij geldautomaten of banken op te nemen, terwijl een vierde (26%) geen transacties in contanten verricht.

Als IT-systemen die met het oog op de overgang moeten worden aangepast, noemden de ondernemingen meestal logistieke systemen, gevolgd door verkoop- en marketingapplicaties, boekhoudsystemen en systemen voor personeelsbeheer. Ongeveer een derde van de ondernemingen (31%) had op het tijdstip van de enquête hun boekhoudsystemen aan de invoering van de euro aangepast. Dit cijfer lijkt nogal laag, maar er moet worden bedacht dat een aanzienlijk deel van de Maltese ondernemingen kleine bedrijven zijn (72% van alle ondernemingen zijn eenmanszaken zonder werknemers welke gewoonlijk niet van IT-boekhoudsystemen gebruikmaken).

Het NECC heeft een aanvang gemaakt met een intensief opleidingsprogramma voor het bedrijfsleven. In het kader daarvan geven 70 euroassistenten directe opleiding in kleine en middelgrote ondernemingen. Voor grotere ondernemingen heeft het NECC voor het "train-de-trainer"-principe gekozen, waardoor deze bedrijven in staat worden gesteld de opleiding voor de overgang naar de euro via een cascade-effect binnen hun organisatie te verspreiden.

2.2.3. Welke maatregelen worden er genomen om de perceptie van prijsstijgingen rond de omschakeling te vermijden?

Nog steeds vreest 65% van de Maltese bevolking dat er zich tijdens de omschakeling op de euro prijsstijgingen zullen voordoen. 76% verwacht zelfs prijsmisbruiken. Om deze vrees weg te nemen, blijft het NECC vasthouden aan een hele reeks maatregelen[11]. De dubbele prijsaanduiding in Maltese lire en in euro is op 11 juli 2007 verplicht geworden en zal tot en met 30 juni 2008 verplicht blijven. Het FAIR-initiatief, in het kader waarvan meer dan 6 500 ondernemingen (die ongeveer 80% van de detailhandelszaken vertegenwoordigen) zich ertoe hebben verbonden de prijzen van goederen en diensten niet te verhogen "omdat er een muntomschakeling plaatsvindt", is aangevuld met prijsstabiliteitsovereenkomsten die het NECC in de loop van augustus en september 2007 met een aantal importeurs, distributeurs en fabrikanten heeft gesloten. In het kader van deze overeenkomsten hebben de ondernemingen toegezegd de prijzen van een breed scala aan producten en diensten gedurende een zekere periode voor en na de overgang stabiel te zullen houden. Het huidige systeem van prijsbewaking door de Maltese autoriteiten blijft van cruciaal belang om de prijsontwikkeling te volgen en consumenten te informeren. Het zou dan ook gedurende geheel 2008 moeten worden gehandhaafd omdat dan een einde zal komen aan het FAIR-initiatief en de dubbele prijsaanduiding.

2.2.4. Hoe goed zijn de burgers op de overgang voorbereid?

Na een korte pauze in augustus 2007 is het NECC, dat voor de communicatiestrategie in verband met de overgang in Malta verantwoordelijk is, gestart met een intensieve en uitgebreide afsluitende campagne die in het teken staat van de nakende invoering van de euro (bv. wanneer moeten Maltese lires worden gedeponeerd, hoe moet de euro-omzetter worden gebruikt enz.). Deze campagne wordt ten dele gefinancierd door de Europese Commissie.

De massamediacampagne in kranten en tijdschriften, op radio en televisie, in bushokjes en via reclameborden wordt aangevuld met specifieke acties die op geselecteerde doelgroepen zijn gericht: in dorpsgemeenschappen zijn "eurocentra" opgezet om vragen van dorpsbewoners te beantwoorden, er is een kit voor opleiders van kwetsbare groepen en voor het bedrijfsleven ontworpen, en voor secundaire scholen is een scholenwedstrijd over de euro ingericht. Andere acties zijn onder meer de drie grote aftelklokken die op strategische plaatsen in Malta zijn neergezet en het "euronieuws" van anderhalve minuut dat deel uitmaakt van het dagelijkse avondnieuws op de grootste televisiestations van Malta. In oktober heeft Malta in samenwerking met de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank een conferentie over de EMU en de euro georganiseerd.

De meest recente Eurobarometer-enquête van september 2007 laat zeer bemoedigende resultaten voor Malta zien, hetgeen het succes bevestigt van de intensieve en uitgebreide voorlichtingscampagne van de autoriteiten. De trend blijft positief en de steun voor de euro heeft een behoorlijk niveau bereikt. 56% (tegen 54% in april 2007 en 48% in september 2006) verklaarde er persoonlijk zeer of redelijk gelukkig mee te zijn dat de euro hun munt zal vervangen. Dit is het op een na hoogste percentage van alle betrokken landen, hetgeen evenwel niet wegneemt dat de steun veel lager blijft dan in Slovenië toen dit land zich in hetzelfde stadium bevond.

Het effect van de lopende voorlichtingscampagne in Malta is ook op andere terreinen merkbaar. De mate waarin respondenten zichzelf geïnformeerd voelden over de euro is verder toegenomen in vergelijking met het reeds behoorlijke percentage van april dit jaar, al bleef de stijging zeer beperkt: 74% van de respondenten vindt dat zij vrij of zeer goed geïnformeerd zijn, tegen 71% toen de vorige enquête is afgenomen. 99% van de respondenten weet dat de euro in 2008 zal worden ingevoerd. De bekendheid met een aantal essentiële kenmerken van de euro en de EMU is iets verbeterd.

2.2.5. Conclusie

De afgelopen paar maanden heeft Malta zijn praktische voorbereidingen op de omschakeling verder verfijnd en voltooid. Het land lijkt dan ook goed op de invoering van de euro te zijn voorbereid. Om ervoor te zorgen dat ondernemingen in staat zijn vanaf €-dag uitsluitend eurowisselgeld terug te geven, moet er in het bijzonder op worden gelet dat een passende mate van verdere bevoorrading vooraf wordt gerealiseerd. De uitgebreide voorlichtingsactiviteiten over de euro moeten worden voortgezet teneinde de steun voor de euro naar een hoger peil te tillen.

2.3. Overige lidstaten

In het aan dit verslag gehechte werkdocument van de diensten van de Commissie wordt een overzicht gegeven van de stand van de praktische voorbereidingen in de overige lidstaten die de euro nog niet hebben aangenomen.

[1] Beschikking van de Raad van 10 juli 2007 overeenkomstig artikel 122, lid 2, van het Verdrag betreffende de aanneming van de eenheidsmunt door Cyprus op 1 januari 2008, PB L 186 van 18.7.2007, blz. 29; Beschikking van de Raad van 10 juli 2007 overeenkomstig artikel 122, lid 2, van het Verdrag betreffende de aanneming van de eenheidsmunt door Malta op 1 januari 2008, PB L 186 van 18.7.2007, blz. 32.

[2] COM(2004) 748 van 10 november 2004; COM(2005) 54z. 32.

[3] COM(2004) 748 van 10 november 2004; COM(2005) 545 van 4 november 2005; COM(2006) 322 van 22 juni 2006; COM(2006) 671 van 10 november 2006; COM(2007) 434 van 16 juli 2007.

[4] €-dag is de dag waarop eurobankbiljetten en –munten in circulatie worden gebracht (1 januari 2008 voor Cyprus en Malta).

[5] In de eerste dagen en weken na de overgang zullen detailhandelaren veel meer eurobankbiljetten en -munten nodig hebben dan normaal omdat de nationale contanten die zij van klanten ontvangen, niet opnieuw als wisselgeld kunnen worden gebruikt, en omdat klanten meer nationale contanten dan normaal zullen uitgeven voor het doen van betalingen om deze kwijt te raken zonder ze bij banken te moeten omwisselen. Indien klanten die al in euro betalen kleine eurocoupures gebruiken of gepast betalen, zullen detailhandelaren minder eurowisselgeld nodig hebben.

[6] Zie vierde verslag, blz. 9. (http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/transition/transition_main_en.htm).

[7] Zie Flash Eurobarometers 200 en 218. Alle Eurobarometer-enquêtes zijn te vinden op: http://ec.europa.eu/public_opinion/euro_en.htm.

[8] Flash Eurobarometer 214 van september 2007.

[9] Flash Eurobarometer 207.

[10] Zie vierde verslag, blz. 12.

[11] Zie http://www.euro.gov.mt/page.aspx?ID=590.

[12] Zie vijfde verslag, blz. 7 (http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/transition/transition_main_en.htm).