Balans, uitdagingen en strategie voor de ultraperifere regio's

De Commissie maakt een positieve balans op van de partnerschapsstrategie voor de ultraperifere regio's (UPR's). Zij beschrijft de sinds 2004 gemaakte vorderingen en stelt voor om de voornaamste actielijnen van de strategie te versterken door extra maatregelen ten uitvoer te leggen. Bovendien raadpleegt de Commissie de betrokken partijen over de toekomstperspectieven van de strategie voor de UPR's.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 12 september 2007: "De strategie voor de ultraperifere regio's: verwezenlijkingen en toekomstperspectieven" [COM(2007) 507 definitief - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

De jaren 2004-2007 zijn van cruciaal belang geweest voor de tenuitvoerlegging en de daadwerkelijke verwezenlijking van de Europese strategie voor de ultraperifere regio's (UPR's). De sleutelinstrumenten zijn herzien en opnieuw gedefinieerd om ze zo goed mogelijk af te stemmen op de uitdagingen en de reële situatie van de betrokken regio's. Desondanks kan het beleid van de Europese Unie (EU) nog worden verbeterd, met name door de samenhang tussen de communautaire acties te versterken.

Dit document heeft betrekking op de zeven UPR's van de EU, te weten: Guadeloupe, Frans-Guyana, Martinique en Réunion (de vier Franse overzeese departementen), alsmede de Canarische Eilanden (Spanje), de Azoren en Madeira (Portugal).

Aanvullende acties voor de UPR's

De Commissie onderstreept dat de mogelijkheden van de strategie van 2004strategie van 2004 ten volle moeten worden benut door de belangrijkste actielijnen te versterken en aanvullende maatregelen te nemen.

De verbetering van de toegankelijkheid en de beperking van de gevolgen van andere specifieke problemen waarmee de UPR's worden geconfronteerd, vormen met betrekking tot deze regio's de voornaamste prioriteit. De Commissie stelt voor om de mogelijkheden van de onlangs beschikbaar gestelde instrumenten te benutten: specifieke toewijzingen ter compensatie van de meerkosten van vervoer en nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, trans-Europese vervoersnetwerken (TEN-T), trans-Europese energienetwerken (TEN-E) en MARCO POLO II, en zij zal de specifieke behoeften van de UPR's evalueren in het verslag over de uitvoering van de speciaal op het afgelegen en insulaire karakter van de UPR's afgestemde POSEI-programma's.

De vergroting van het concurrentievermogen van de UPR's is de tweede doelstelling. Dit ligt in de lijn van de strategie van Lissabon en moet ondersteund worden door passende instrumenten zoals:

• het cohesiebeleid en met name het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF);
• communautaire kaderprogramma's, zoals het zevende kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling, het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie en het programma voor een leven lang leren;
• diensten van algemeen economisch belang.

De versterking van de regionale integratie van de UPR's door middel van de tenuitvoerlegging van een actieplan voor het grote nabuurschap is een innovatie van de strategie van 2004 die ten doel heeft de dialoog tussen de UPR's en hun buren aan te zwengelen. De Commissie stelt diverse maatregelen voor om deze prioritaire actielijn te versterken, namelijk:

• inachtneming van de specifieke kenmerken van de UPR's in de economische partnerschapsovereenkomsten (EPO's);
• coördinatie van de financiële instrumenten;
• verbetering van de zeeverbindingen tussen de UPR's en naburige derde landen;
• gezamenlijke deelname van de UPR's en derde landen aan onderzoeknetwerken en communautaire kaderprogramma's;
• inachtneming van de specifieke kenmerken van de UPR's in het migratiebeleid.

De laatste door de Commissie bepleitte actielijn heeft betrekking op het ondersteuningsinstrument ter compensatie van de gevolgen van handicaps voor de UPR's. Door de hervorming van de belangrijkste communautaire beleidsmaatregelen komen de UPR's gedurende de periode 2007-2013 inderdaad in aanmerking voor toekenning van aanzienlijke financiële middelen ter compensatie van de gevolgen van de factoren die nadelig zijn voor hun regio (grote afstand, insulaire karakter, moeilijk reliëf en klimaat, enz.).

Uitdagingen en raadpleging

Er zijn vier thema's waarover de Commissie graag een debat zou openen met haar partners. Het gaat om transversale kwesties die een enorme uitdaging inhouden voor de toekomst van de strategie ten behoeve van de UPR's.

De uitdaging van de klimaatverandering vormt met name vanwege de geografische ligging en de kwetsbaarheid van de UPR's een groot probleem. Waarschijnlijk zullen zich steeds vaker extreme weersverschijnselen voordoen, met negatieve gevolgen voor de drie actielijnen van de strategie van 2004 (toegankelijkheid, concurrentievermogen en regionale integratie). Daarom verzoekt de Commissie haar partners een dialoog aan te gaan over de volgende vraagstukken:

• de ontwikkeling van maatregelen om het emissieniveau terug te dringen zonder dat de toegankelijkheid, de economie en de burgers van de UPR's van deze acties schade ondervinden;
• het zoeken naar een manier om de nieuwe mogelijkheden die de bestrijding van de klimaatverandering dankzij de natuurlijke troeven (aardwarmte, biodiversiteit enz.) van de UPR's biedt te benutten om de energiebalans van deze regio's te verbeteren en hun concurrentievermogen te versterken;
• de mogelijkheid om vooruitgang te boeken inzake zelfvoorziening op energiegebied door het energiebesparingspotentieel maximaal te benutten.

De demografische ontwikkeling en de migratiestromen hebben gevolgen voor de ruimtelijke ordening, de arbeidsmarkt, de behoeften aan onderwijs en opleiding en de overheidsdiensten. In dit verband wenst de Commissie haar partners te raadplegen over:

• een manier om beter rekening te houden met de uitdagingen die de sterke demografische druk en de emigratie naar het moederland met zich meebrengen;
• de versterking van de maatregelen ter bevordering van de integratie van legale migranten in deze gebieden;
• het nemen van maatregelen tegen de onderliggende oorzaken van migratie naar de UPR's, bijvoorbeeld ten gevolge van hun geografische ligging.

De landbouw speelt nog steeds een fundamentele rol in de economie van de UPR's, die met geografische en klimatologische handicaps te kampen hebben. De communautaire steun voor de verschillende landbouwsectoren is geïntegreerd in het POSEI-programma, wat een coherente aanpak van de ontwikkeling van de landbouwsector in deze regio's mogelijk maakt.

Vanuit strategisch oogpunt spelen de UPR's in het maritieme beleid van de EU een essentiële rol. Hun specifieke geografische ligging in de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Caribische Zee geeft Europa een mondiale maritieme dimensie. Ofschoon de UPR's actief hebben deelgenomen aan het raadplegingsproces over het toekomstige maritieme beleid van de EU, wenst de Commissie een dialoog aan te gaan over de volgende vraagstukken:

• het bevorderen van de governance-instrumenten in de verschillende zeebekkens (Cariben, zuidoosten van de Indische Oceaan, Macaronesië), bijvoorbeeld door per bekken een conferentie te organiseren teneinde een gecoördineerde aanpak van de problemen te formuleren;
• het ondersteunen en bevorderen van diverse economische activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling, bijvoorbeeld de "blauwe" technologie, door betere informatie en communicatie;
• de bestrijding van illegale visserij, de bewaking van de oceanen, het behoud van het mariene milieu, enz.;
• het duurzame beheer van de kustgebieden in de UPR's en de bijdrage van deze regio's aan de duurzame ontwikkeling van Europa.

Context

De specifieke status die krachtens artikel 299, lid 2, van het EG-Verdrag aan de UPR's wordt toegekend, heeft de Europese Raad er in juni 2002 toe gebracht de Commissie te verzoeken een strategie ten behoeve van de UPR's te presenteren. De mededeling van 2004 is het antwoord op dat verzoek en maakt deel uit van de hervorming van het Europees cohesiebeleid. Zij maakt de balans op van de tenuitvoerlegging van de strategie en leidt een raadplegingsfase in die zal lopen tot maart 2008.

De Europese Raad van 14 december 2007 heeft de mededeling van de Commissie van 12 september 2007 gunstig onthaald en heeft de Commissie verzocht de nodige conclusies te trekken uit het aan de gang zijnde raadplegingsproces en voorstellen ter zake te formuleren (paragraaf 60 van de conclusies van de Europese Raad).

Laatste wijziging: 08.01.2008