Europees systeem voor de bewaking van de buitengrenzen - (Eurosur)

De Commissie stelt de omschrijving van een gemeenschappelijk technisch kader in drie fasen voor met het oog op de invoering van een "Europees grensbewakingssysteem" (Eurosur). Dit systeem heeft ten doel de lidstaten te steunen bij hun inspanningen om het aantal onderdanen van derde landen dat illegaal de EU binnenkomt te verminderen door het situatiebewustzijn met betrekking tot hun buitengrenzen te verhogen en het reactievermogen van hun inlichtingendiensten en grensbewakingsautoriteiten te versterken.

MAATREGEL

Mededeling van de Commissie van 13 februari 2008 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: "Onderzoek naar de mogelijkheden tot instelling van een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur)" [COM(2008) 68 definitief - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

In de mededeling worden de parameters onderzocht waarbinnen een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) kan worden ontwikkeld dat aanvankelijk vooral op de zuidelijke en oostelijke buitengrenzen van de EU zou zijn gericht, en wordt aan de lidstaten een stappenplan voorgesteld voor de geleidelijke ontwikkeling van een dergelijk "systeem der systemen" in de komende jaren. De aandacht gaat vooral naar de versterking van de grensbewaking, met als doel:

• de vermindering van het aantal illegale immigranten dat de EU ongemerkt binnenkomt;
• de vermindering van de tol aan mensenlevens door het redden van meer illegale immigranten op zee;
• de verhoging van de binnenlandse veiligheid in de EU in haar geheel door bij te dragen aan het voorkomen van grensoverschrijdende criminaliteit.

Een Europees grensbewakingssysteem (Eurosur) zou de lidstaten moeten helpen zich ten volle bewust te worden van de situatie (situational awareness) aan hun buitengrenzen. Situatiebewustzijn of "situational awareness" geeft aan in hoeverre de autoriteiten grensoverschrijdingen kunnen ontdekken en op beredeneerde gronden tot controlemaatregelen kunnen overgaan. Aldus zou ook het reactievermogen van hun rechtshandhavingsinstanties kunnen worden versterkt. Het "reactievermogen" geeft aan hoeveel tijd vereist is om te controleren grensoverschrijdingen te bereiken en ook hoeveel tijd en welke middelen nodig zijn om op adequate wijze op ongewone omstandigheden te reageren.

Eurosur moet een gemeenschappelijk technisch kader bieden voor het stroomlijnen van de dagelijkse samenwerking en communicatie tussen de autoriteiten van de lidstaten en het gebruik van de modernste technologie voor de grensbewaking vergemakkelijken. Een belangrijke operationele doelstelling zou de uitwisseling van gegevens, met uitzondering van persoonsgegevens, tussen bestaande nationale en Europese systemen moeten zijn.

Eurosur zou in drie gelijklopende fasen kunnen worden opgezet:

FASE 1: deze fase heeft ten doel bestaande bewakingssystemen en -mechanismen op het niveau van de lidstaten aan elkaar te koppelen en te stroomlijnen.

Daartoe zou in het kader van het Europees Buitengrenzenfonds verstrekte steun moeten worden gebruikt om de nationale grensbewakingssystemen te verbeteren en uit te breiden en om nationale coördinatiecentra voor grenstoezicht op te zetten in de lidstaten aan de zuidelijke en oostelijke buitengrenzen van de EU.

Er zou een beveiligd geautomatiseerd communicatienetwerk moeten worden opgezet voor de uitwisseling van gegevens en de coördinatie van activiteiten tussen de centra in de lidstaten en met het Frontex -agentschap.

Voorts zou moeten worden onderzocht hoe aan bepaalde aangrenzende derde landen financiële en logistieke steun kan worden verstrekt om de operationele samenwerking met de lidstaten op het gebied van de grensbewaking te bevorderen.

FASE 2: deze fase heeft een beter gebruik van bewakingsinstrumenten op EU-niveau ten doel.

Het gebruik van de EU-programma's voor onderzoek en ontwikkeling zal ten goede komen aan de technische werking van bewakingsinstrumenten en -sensoren (bv. satellieten, onbemande vliegtuigen, enz.).

Voorts zouden de autoriteiten van de lidstaten door de gemeenschappelijke toepassing van bewakingsinstrumenten frequenter en op betrouwbare wijze over gegevens over de bewaking van hun buitengrenzen en het gebied vóór de grens kunnen beschikken.

Tot slot zou een gemeenschappelijk inlichtingenbeeld over de situatie in het gebied vóór de grens ("common pre-frontier intelligence picture") kunnen worden ontwikkeld om de inlichtingengegevens te combineren met de gegevens die door middel van bewakingsinstrumenten zijn verkregen.

FASE 3: deze fase heeft ten doel een gemeenschappelijke gegevensuitwisselingsstructuur voor het maritieme gebied van de EU tot stand te brengen.

Hiertoe zullen alle bestaande rapportage- en toezichtsystemen in onder de jurisdictie van de lidstaten vallende zeegebieden en in aangrenzende wateren in de volle zee in een ruimer netwerk worden geïntegreerd, waardoor het de grenstoezichtautoriteiten mogelijk zal worden gemaakt te profiteren van het gecombineerde gebruik van de verschillende systemen.

Gelet op de huidige migratiedruk zou het geïntegreerde netwerk in eerste instantie moeten worden beperkt tot de Middellandse Zee, de zuidelijke Atlantische Oceaan (Canarische Eilanden) en de Zwarte Zee en zich moeten toespitsen op de binnenlandse veiligheid. Hierbij zouden grenstoezichtautoriteiten en andere autoriteiten met veiligheidsbelangen en verantwoordelijkheden op maritiem gebied aan elkaar worden gekoppeld.

In een latere fase zou dit geïntegreerde netwerk van rapportage- en surveillancesystemen tot het hele maritieme gebied van de EU kunnen worden uitgebreid en niet alleen grensgerelateerde aspecten, maar alle maritieme activiteiten, zoals maritieme veiligheid, bescherming van het mariene milieu, visserijcontroles en rechtshandhaving, kunnen bestrijken.

Daar waar de fasen 1 en 2 betrekking zouden moeten hebben op de zee- en landbuitengrenzen, zou fase 3 enkel moeten worden toegespitst op het maritieme gebied. De aspecten van de mededeling die betrekking hebben op de bewaking van de zeebuitengrenzen vormen een onderdeel van het algemene kader dat met het geïntegreerde maritieme beleid voor de Europese Unie werd gecreëerd.

De instelling van Eurosur zou een beslissende stap zijn in de richting van de geleidelijke totstandbrenging van een gemeenschappelijk Europees geïntegreerd systeem voor het beheer van de grenzen. Bij de tenuitvoerlegging van de verschillende in de mededeling beschreven maatregelen zou het Buitengrenzenfonds het belangrijkste solidariteitsmechanisme van de lidstaten voor de verdeling van de financiële lasten in de Europese Unie moeten zijn.

Laatste wijziging: 14.03.2008