Il-protezzjoni tal-konsumaturi minn klawżoli inġusti fil-kuntratti

SOMMARJU TA’:

Id-Direttiva 93/13/KEE dwar klawżoli inġusti f’kuntratti mal-konsumatur

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

• Id-Direttiva 93/13/KEE tipproteġi lill-konsumaturi fl-Unjoni Ewropea (UE) minn klawżoli u kundizzjonijiet inġusti li jistgħu jiġu inklużi f’kuntratt standard għall-prodotti u s-servizzi li jixtru. Hija tirreferi għall-kunċett ta’ “buona fede” biex jiġi evitat kwalunkwe servizzi sinjifikanti fid-drittijiet u l-obbligi reċiproċi.
• Bħala parti mill-Patt il-ġdid għall-konsumaturi, id-Direttiva 93/13/KEE ġiet emendata mid-Direttiva (UE) 2019/2161, li għandha l-għan li timmodernizza l-liġi tal-konsumatur tal-UE u ttejjeb l-infurzar tagħha.

PUNTI EWLENIN

Id-Direttiva 93/13/KEE

• In-natura tal-prodotti u s-servizzi involuti, iċ-ċirkostanzi tat-tranżazzjoni u l-klawżoli u l-kundizzjonijiet l-oħrajn kollha għandhom jitqiesu meta jiġi vvalutat jekk klawżola f’kuntratt hijiex ġusta jew le.
• Il-prezz attwali imħallas għall-prodotti jew għas-servizzi mhuwiex soġġett għal din il-valutazzjoni, sakemm il-klawżola inkwistjoni ma tkunx miktuba b’mod ċar u li jinftiehem.
• Id-direttiva fiha lista mhux eżawrjenti u indikattiva ta’ klawżoli kuntrattwali inġusti. Dawn jinkludu li l-konsumaturi jintalbu jħallsu penali mhux raġonevoli għolja (eż. għal ħlas tard) jew li jintrabtu b’klawżoli li ma kellhomx biżżejjed żmien biex jifhmu kompletament qabel iffirmaw il-kuntratt.
• Il-kliem tal-kuntratti kollha bil-miktub għandu jkun b’lingwaġġ sempliċi u li jinftiehem. Meta jkun hemm dubju dwar it-tifsira ta’ terminu, dan għandu jiġi interpretat b’mod favorevoli għall-konsumatur.
• Klawżoli kuntrattwali meqjusa inġusti mhumiex vinkolanti fuq il-konsumaturi, iżda l-bqija tal-kuntratt jibqa’ validu fejn dan ikun legalment possibbli.
• L-Istati Membri tal-UE għandhom jiżguraw li jkun hemm rimedji effettivi biex jiġi evitat li jkomplu jintużaw klawżoli inġusti fil-kuntratti.
• Organizzazzjonijiet jew individwi b’interess leġittimu biex jipproteġu d-drittijiet tal-konsumaturi jistgħu jidħlu l-qorti biex jevitaw klawżola kuntrattwali inġusta li tkompli tapplika.
• Fl-2019, il-Kummissjoni Ewropea ħarġet gwida dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tad-Direttiva 93/13/KEE. Din tippreżenta l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea dwar din id-direttiva b’mod strutturat, biex tiġi ffaċilitata l-applikazzjoni effettiva tad-direttiva fl-UE u fil-pajjiżi taż-Żona Ekonomika Ewropea.

Pieni

• Id-Direttiva Emendatorja (UE) 2019/2161 tirrikjedi li l-Istati Membri jintroduċu penali effettivi, proporzjonati u dissważivi applikabbli għall-ksur tar-regoli fuq klawżoli kuntrattwali inġusti, abbażi ta’ sett ta’ parametri. Dawn il-kriterji jinkludu:
  • in-natura, is-serjetà, l-iskala u d-dewmien tal-ksur;
  • kwalunkwe azzjoni meħuda min-nezjonat biex itaffi jew jirrimedja d-dannu mġarrab mill-konsumaturi;
  • kwalunkwe ksur preċedenti min-negozjant;
  • penali imposti fuq in-negozjant għall-istess ksur fi Stati Membri oħra f’każijiet transfruntieri, fejn l-informazzjoni dwar dawn il-penali hija disponibbli permezz tal-mekkaniżmu stabbilit bir-Regolament (UE) 2017/2394 (ara s-sommarju).
• Taħt id-direttiva l-ġdida, l-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu wkoll jimponu multi meta, b’rabta ma’ azzjonijiet ikkoordinati skont ir-Regolament (UE) 2017/2394, jidentifikaw ksur transfruntier kbir li jaffettwa lill-konsumaturi f’diversi Stati Membri. Il-multi għandhom ikunu jistgħu jilħqu mill-inqas 4 % tal-fatturat annwali ta’ kummerċjant, jew EUR 2 miljun jekk l-informazzjoni dwar il-fatturat tan-negozjant ma tkunx disponibbli.

MINN META JAPPLIKAW IR-REGOLI?

• Id-Direttiva 93/13/KEE kellha tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali tal-Istati Membri sal-31 ta’ Diċembru 1994.
• Id-Direttiva Emendatorja (UE) 2019/2161 kellha tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali sat-28 ta’ Novembru 2021. L-Istati Membri kellhom japplikaw ir-regoli mit-28 ta’ Mejju 2022.

SFOND

Għal aktar informazzjoni, ara:

• Id-Direttiva dwar klawżoli kuntrattwali inġusti (il-Kummissjoni Ewropea)
• Reviżjoni tal-liġi tal-konsumaturi tal-UE — kontroll tal-idoneità tal-liġi tal-konsumatur tal-UE dwar il-ġustizzja diġitali (il-Kummissjoni Ewropea).

DOKUMENT EWLIENI

Id-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE tal-5 ta’ April 1993 dwar klawżoli inġusti f’kuntratti mal-konsumatur (ĠU L 95, 21.4.1993, pp. 29–34).

Emendi suċċessivi tad-Direttiva 93/13/KEE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

DOKUMENTI RELATATI

Avviż tal-Kummissjoni — Gwida dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE dwar klawżoli inġusti f’kuntratti mal-konsumatur (ĠU C 323, 27.9.2019, pp. 4–92).

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew — Patt Ġdid għall-Konsumaturi (COM(2018) 183 final, 11.4.2018).

Ir-Regolament (UE) 2017/2394 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2017 dwar il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-infurzar tal-liġijiet tal-protezzjoni tal-konsumaturi u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 2006/2004 (ĠU L 345, 27.12.2017, pp. 1–26).

Ara l-verżjoni konsolidata.

l-aħħar aġġornament 28.10.2022