11.5.2010

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

CE 122/1

---

POŻIZZJONI TAL-KUNSILL (UE) Nru 4/2010 FL-EWWEL QARI

bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar id-drittijiet tal-passiġġieri fit-trasport bix-xarabank u bil-kowċ u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 2006/2004

Adottata mill-Kunsill fil-11 ta' Marzu 2010

(Test b’relevanza għaż-ŻEE)

2010/C 122 E/01

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikolu 91(1) tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni Ewropea,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (1),

Wara li kkonsultaw il-Kumitat tar-Reġjuni,

Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura leġislattiva ordinarja (2),

Billi:

(1)

Azzjoni mill-Unjoni fil-qasam tat-trasport bix-xarabank u bil-kowċ għandha timmira, fost affarijiet oħra, li tiżgura livell għoli ta' protezzjoni għall-passiġġieri, li tkun komparabbli ma' modi oħra ta' trasport, kull fejn jivvjaġġaw. Barra minn hekk, għandu jittieħed kont sħiħ tar-rekwiżiti tal-protezzjoni tal-konsumatur inġenerali.

(2)	Peress li l-passiġġier bix-xarabank jew bil-kowċ huwa l-aktar parti dgħajfa fil-kuntratt tat-trasport, il-passiġġieri kollha għandhom jingħataw livell minimu ta' protezzjoni.

(3)	Il-miżuri tal-Unjoni biex jittejbu d-drittijiet tal-passiġġieri fis-settur tat-trasport tax-xarabank u l-kowċ għandhom iqisu l-karatteristiċi speċifiċi ta' dan is-settur, li jikkonsisti l-aktar f'intrapriżi żgħar u ta' daqs medju.

(4)

B'kunsiderazzjoni għall-karatteristiċi speċifiċi ta' servizzi regolari speċjali u operazzjonijiet tat-trasport għal kont proprju, dawn it-tipi ta' trasport għandhom jitħallew barra mill-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament. Servizzi regolari speċjali għandhom jinkludu servizzi rriżervati għat-trasport ta' persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa, it-trasport ta' ħaddiema bejn id-dar u x-xogħol, it-trasport lejn u minn istituzzjoni edukattiva għat-tfal tal-iskola u l-istudenti

(5)

B'kunsiderazzjoni għall-karatteristiċi speċifiċi tas-servizzi urbani, suburbani u reġjonali regolari, l-Istati Membri għandhom jingħataw id-dritt li jeżentaw dawn it-tipi ta' trasport mill-applikazzjoni ta' parti sinifikanti ta' dan ir-Regolament. Sabiex jiġu identifikati s-servizzi urbani, suburbani u reġjonali regolari, l-Istati Membri għandhom jieħdu f'kunsiderazzjoni kriterji bħad-distanza, il-frekwenza tas-servizzi, in-numru ta' waqfiet skedati, it-tip ta' xarabank jew kowċ użati, l-iskemi ta' biljetti, il-varjazzjonijiet fin-numri ta' passiġġieri bejn servizzi f'perjodi ta' traffiku intens u perijodi ta' traffiku mhux intens, il-kodiċi tax-xarabank u l-iskedi.

(6)

Il-passiġġieri u, bħala minimu, il-persuni li fil-konfront tagħhom il-passiġġier kellu jew kien ikollu dmir legali li jieħu ħsiebhom għandhom igawdu minn protezzjoni legali fil-każ ta' aċċidenti li jirriżultaw mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ, b'kunsiderazzjoni għad-Direttiva 2009/103/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Settembru 2009 dwar l-assigurazzjoni kontra responsabbiltà ċivili fir-rigward tal-użu ta vetturi bil-mutur u l-infurzar tal-obbligu ta' assigurazzjoni kontra din ir-responsabbiltà (3).

(7)

Fl-għażla tal-liġi nazzjonali applikabbli għal kumpens għall-mewt jew korriment fuq il-persuna kif ukoll għal telf ta' jew ħsara lill-bagalji minħabba aċċidenti li jirriżultaw mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ, għandhom jitqiesu r-Regolament (KE) Nru 864/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Lulju 2007 dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet mhux kuntrattwali (Ruma II) (4) u r-Regolament (KE) Nru 593/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Ġunju 2008 dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet kuntrattwali (Ruma I) (5).

(8)

Il-passiġġieri għandhom, minbarra l-kumpens skont il-liġi nazzjonali applikabbli fil-każ ta' mewt jew korriment fuq il-persuna jew telf ta' jew ħsara lill-bagalji minħabba aċċidenti li jirriżultaw mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ, għandu jkollhom id-dritt għall-assistenza fir-rigward tal-bżonnijiet prattiċi immedjati tagħhom wara xi aċċident. Tali assistenza tista' tinkludi l-ewwel għajnuna, akkomodazzjoni, ikel, ħwejjeġ u trasport.

(9)

Is-servizzi bix-xarabank u bil-kowċ għall-passiġġieri għandhom ikunu ta' benefiċċju għaċ-ċittadini inġenerali. Konsegwentement, il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa, kemm jekk minħabba diżabbiltà, età jew inkella minħabba xi fattur ieħor, għandu jkollhom opportunitajiet għall-użu ta' servizzi ta' xarabank u kowċ komparabbli ma' dawk ta' ċittadini oħra. Il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa għandhom l-istess drittijiet bħaċ-ċittadini l-oħra kollha f'dak li huwa moviment ħieles, libertà tal-għażla u nondiskriminazzjoni.

(10)

Fid-dawl tal-Artikolu 9 tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabbiltà u sabiex il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa jingħataw opportunitajiet għal ivvjaġġar bix-xarabank u bil-kowċ komparabbli ma' dawk ta' ċittadini oħra, għandhom jiġu stabbiliti regoli għal nondiskriminazzjoni u assistenza waqt il-vjaġġ tagħhom. Dawk il-persuni għandhom għalhekk jiġu aċċettati għat-trasport u mhux imċaħħda mit-trasport minħabba d-diżabbiltà jew il-mobbiltà mnaqqsa tagħhom, ħlief għal raġunijiet li huma ġġustifikati minħabba s-sigurtà jew id-disinn tal-vetturi jew l-infrastruttura. Fil-qafas tal-leġislazzjoni rilevanti għall-protezzjoni tal-ħaddiema, il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa għandhom igawdu d-dritt għall-assistenza fit-terminals u fuq il-vetturi. Fl-interess tal-inklużjoni soċjali, il-persuni kkonċernati għandhom jirċievu l-assistenza mingħajr ħlas. It-trasportaturi għandhom jistabbilixxu kondizzjonijiet għall-aċċess, preferibbilment bl-użu tas-sistema tal-Istandardizzazzjoni Ewropea.

(11)

Meta jiddeċiedu dwar id-disinn ta' terminals ġodda, u bħala parti minn rinnovazzjoni kbira tal-post, il-korpi għall-ġestjoni tat-terminals għandhom, fejn possibbli, iqisu l-bżonnijiet ta' persuni b'diżabbiltà u ta' persuni b'mobbiltà mnaqqsa. Fi kwalunkwe każ, il-korpi għall-ġestjoni tat-terminals għandhom jistabbilixxu postijiet fejn persuni bħal dawn jistgħu jinnotifikaw il-wasla tagħhom u l-bżonn ta' assistenza.

(12)

Sabiex iwieġbu għall-bżonnijiet tal-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa, il-persunal għandu jkun imħarreġ b'mod adegwat. Bil-ħsieb li jiġi ffaċilitat l-għarfien reċiproku tal-kwalifiki nazzjonali tax-xufiera, jista' jiġi pprovdut taħriġ ta' sensibilizzazzjoni għad-diżabbiltà bħala parti mill-kwalifika inizjali u taħriġ perjodiku kif imsemmi fid-Direttiva 2003/59/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-15 ta' Lulju 2003 dwar il-kwalifika inizjali u taħriġ perjodiku ta' sewwieqa ta' ċerti vetturi tat-triq għat-trasport ta' prodotti jew passiġġieri (6). Sabiex tiġi żgurata l-koerenza bejn l-introduzzjoni tar-rekwiżit ta' taħriġ u l-limiti ta' żmien imniżżla f'dik id-Direttiva, għandha titħalla l-possibbiltà ta' eżenzjoni matul perijodu ta' żmien limitat.

(13)	Fejn possibbli, l-organizzazzjonijiet rappreżentattivi ta' persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa għandhom jiġu kkonsultati jew involuti fl-organizzazzjoni tat-taħriġ relatat mad-diżabbiltà.

(14)

Id-drittijiet tal-passiġġieri bix-xarabank u bil-kowċ għandhom jinkludu li huma jirċievu informazzjoni rigward is-servizz qabel u matul il-vjaġġ. L-informazzjoni essenzjali kollha pprovduta lill-passiġġieri bix-xarabank u bil-kowċ għandha tkun ipprovduta wkoll f'formati alternattivi aċċessibbli għal persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

(15)	Dan ir-Regolament m'għandux jillimita d-drittijiet tat-trasportaturi milli jfittxu kumpens mingħand kwalunkwe persuna, inklużi partijiet terzi, skont il-liġi nazzjonali applikabbli.

(16)

L-inkonvenjenza esperjenzata mill-passiġġieri minħabba kanċellazzjoni jew dewmien twil tal-vjaġġ tagħhom għandhom jitnaqqsu. Għal dan il-għan, il-passiġġieri li jitilqu minn terminals għandhom jirċievu attenzjoni adegwata u għandhom jiġu informati b'mod adegwat. Il-passiġġieri għandhom ikunu jistgħu wkoll jikkanċellaw il-vjaġġ tagħhom u jiġu rimborżati l-prezz tal-biljetti tagħhom jew ikomplu l-vjaġġ tagħhom jew jingħataw rotta oħra taħt kundizzjonijiet sodisfaċenti.

(17)

Permezz tal-assoċjazzjonijiet professjonali tagħhom, it-trasportaturi għandhom jikkooperaw biex jadottaw arranġamenti fuq livell nazzjonali jew Ewropew bl-involviment tal-partijiet interessati, l-assoċjazzjonijiet professjonali u l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi, il-passiġġieri u l-persuni b'diżabbiltà, bil-għan li jtejbu l-attenzjoni mogħtija lill-passiġġieri, speċjalment fil-każ ta' kanċellazzjoni u dewmien fit-tul.

(18)

Dan ir-Regolament m'għandux jaffettwa d-drittijiet tal-passiġġieri stabbiliti mid-Direttiva tal-Kunsill 90/314/KEE tat-13 ta' Ġunju 1990 dwar il-vjaġġi kollox kompriż (package travel), il-vaganzi kollox kompriż u t-tours kollox kompriż (7). Dan ir-Regolament m'għandux japplika f'każijiet li tour kollox kompriż jiġi kkanċellat għal raġunijiet oħra għajr meta s-servizz tat-trasport bix-xarabank jew bil-kowċ jiġi ikkanċellat.

(19)	Il-passiġġieri għandhom jiġu informati għal kollox bid-drittijiet tagħhom taħt dan ir-Regolament, sabiex huma jkunu jistgħu jeżerċitaw effettivament dawn id-drittijiet.

(20)	Il-passiġġieri għandhom ikunu jistgħu jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom permezz ta' proċeduri xierqa għall-ilmenti implimentati mit-trasportaturi jew, skont il-każ, billi l-ilmenti jiġu ppreżentati lill-korp jew lill-korpi magħżulin għal dak il-għan mill-Istat Membru rilevanti.

(21)	L-Istati Membri għandhom jiżguraw il-konformità ma' dan ir-Regolament u jaħtru korp jew korpi kompetenti biex iwettqu l-kompiti ta' superviżjoni u ta' infurzar. Dan ma jaffettwax id-drittijiet tal-passiġġieri biex ifittxu rimedju legali mill-qrati skont il-liġi nazzjonali.

(22)	B'kunsiderazzjoni għall-proċeduri stabbiliti mill-Istati Membri għall-preżentazzjonui tal-ilmenti, ilment dwar l-assistenza għandu preferibbilment jiġi indirizzat lill-korp jew korpi magħżulin għall-infurzar ta' dan ir-Regolament fl-Istat Membru fejn jinsab il-post tal-imbark jew tal-iżbark.

(23)	L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu l-pieni applikabbli għall-ksur ta' dan ir-Regolament u għandhom jiżguraw li dawn il-pieni jiġu applikati. Dawk il-pieni għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi.

(24)

Ladarba l-għanijiet ta' dan ir-Regolament, jiġifieri biex ikun żgurat livell ekwivalenti ta' protezzjoni u ta' assistenza lill-passiġġieri fit-trasport bix-xarabank u bil-kowċ fl-Istati Membri kollha, ma jistgħux jintlaħqu b'mod suffiċjenti mill-Istati Membri u jistgħu għalhekk, minħabba fl-iskala u l-effetti tal-azzjoni, jintlaħqu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista' tadotta miżuri, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Skont il-prinċipju tal-proporzjonalità kif stipulat f'dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jintlaħqu dawk l-għanijiet.

(25)	Dan ir-Regolament għandu jkun mingħajr preġudizzju għad-Direttiva 95/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta' Ottubru 1995 dwar il-protezzjoni ta' individwi fir-rigward tal-ipproċessar ta' data personali u dwar il-moviment liberu ta' dik id-data (8).

(26)

L-infurzar ta' dan ir-Regolament għandu jkun ibbażat fuq ir-Regolament (KE) Nru 2006/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta' Ottubru 2004 dwar il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-infurzar tal-liġijiet tal-protezzjoni tal-konsumaturi (ir-Regolament dwar kooperazzjoni fil-protezzjoni tal-konsumaturi) (9). Dak ir-Regolament għandu għalhekk jiġi emendat kif meħtieġ.

(27)

Dan ir-Regolament jirrispetta d-drittijiet fundamentali u josserva l-prinċipji rikonoxxuti b'mod partikolari mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, kif imsemmi fl-Artikolu 6 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, filwaqt li titqies ukoll id-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE tad-29 ta' Ġunju 2000 li timplimenta l-prinċipju tat-trattament ugwali bejn il-persuni irrespettivament mill-oriġini tar-razza jew l-etniċità (10) u d-Direttiva tal-Kunsill 2004/113/KE tat-13 ta' Diċembru 2004 li timplimenta l-prinċipju ta' trattament ugwali bejn l-irġiel u n-nisa fl-aċċess għal u l-provvista ta' merkanzija u servizzi (11),

ADOTTAW DAN IR-REGOLAMENT:

KAPITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Suġġett

Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli għat-trasport bix-xarabank u bil-kowċ fir-rigward ta' dan li ġej:

(a)	nondiskriminazzjoni bejn il-passiġġieri fir-rigward tal-kondizzjonijiet tat-trasport offruti mit-trasportaturi;

(b)	id-drittijiet tal-passiġġieri f'każ ta' aċċidenti li jirriżultaw mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ u li jirriżultaw f'mewt jew f'korriment fuq il-persuna jew it-telf ta' jew ħsara lill-bagalji;

(c)	nondiskriminazzjoni u assistenza obbligatorja għall-persuni b'diżabbiltà u għall-persuni b'mobbiltà mnaqqsa;

(d)	id-drittijiet tal-passiġġieri f'każijiet ta' kanċellazzjoni jew dewmien;

(e)	l-informazzjoni minima li għandha tingħata lill-passiġġieri;

(f)	it-trattament ta' ilmenti;

(g)	ir-regoli ġenerali dwar l-infurzar.

Artikolu 2

Kamp ta' applikazzjoni

1.   Dan ir-Regolament għandu japplika għall-passiġġieri li jivvjaġġaw fuq servizzi regolari:

(a)	meta l-post tal-imbark tal-passiġġier jinsab fit-territorju ta' Stat Membru; jew

(b)	meta l-post tal-imbark tal-passiġġier jinsab barra t-territorju ta' Stat Membru u l-post tal-iżbark tal-passiġġier jinsab fit-territorju ta' Stat Membru.

2.   Barra minn hekk, ħlief għall-Kapitolu III sa VI, dan ir-Regolament għandu japplika għall-passiġġieri li jivvjaġġaw fuq servizzi okkażjonali meta l-post inizjali tal-imbark jew il-post finali tal-iżbark tal-passiġġier jinsab fit-territorju ta' Stat Membru.

3.   Dan ir-Regolament m'għandux japplika għas-servizzi regolari speċjali u l-operazzjonijiet ta' trasport għal kont proprju.

4.   Bl-eċċezzjoni għall-Artikoli 4(2), 9 u 10(1), l-Istati Membri jistgħu jeżentaw is-servizzi urbani, suburbani u reġjonali regolari, inklużi s-servizzi transkonfinali ta' dik ix-xorta, mill-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

5.   Bl-eċċezzjoni għall-Artikoli 4(2), 9 u 10(1), l-Istati Membri jistgħu, fuq bażi trasparenti u nondiskriminatorja, jeżentawservizzi domestiċi regolari mill-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament. Eżenzjonijiet bħal dawn jistgħu jingħataw għal perijodu ta' mhux aktar minn ħames snin, li jista' jiġġedded darbtejn.

6.   Għal perijodu massimu ta' ħames snin, l-Istati Membri jistgħu, fuq bażi trasparenti u nondiskriminatorja, jeżentaw mill-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament servizzi regolari partikolari peress li parti sinifikanti mis-servizzi regolari, inkluża mill-anqas waqfa skedata waħda, tkun operata barra mill-Unjoni. Eżenzjonijiet bħal dawn jistgħu jiġġeddu.

7.   L-Istati Membri għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni dwar eżenzjonijiet ta' tipi differenti ta' servizzi mogħtija skont il-paragrafi 4, 5 u 6. Il-Kummissjoni għandha tieħu azzjoni xierqa jekk tali eżenzjoni titqies li mhix konformi mad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu. Sa … (12), il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill rapport dwar l-eżenzjonijiet mogħtija skont il-paragrafi 4, 5 u 6.

8.   Xejn f'dan ir-Regolament m'għandu jinftiehem bħala li jikkostitwixxi rekwiżit tekniku li jimponi obbligi fuq it-trasportaturi jew il-korpi ta' ġestjoni tat-terminals biex jimmodifikaw jew jissostitwixxu x-xarabankijiet jew il-kowċijiet jew l-infrastruttura jew it-tagħmir fil-postijiet ta' waqfien u t-terminals.

Artikolu 3

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(a)	“servizzi regolari” tfisser servizzi li jipprovdu għat-trasport tal-passiġġieri bix-xarabank jew bil-kowċ f'intervalli speċifikati f'rotot speċifikati, u fejn il-passiġġieri jitilgħu u jinżlu f'postijiet ta' waqfien determinati minn qabel;

(b)	“servizzi regolari speċjali” tfisser servizzi regolari, organizzati minn min ikun, li jipprovdu għat-trasport bix-xarabank jew bil-kowċ ta' kategoriji speċifikati ta' passiġġieri bl-esklużjoni ta' passiġġieri oħra;

(c)

“operazzjonijiet tat-trasport għal kont proprju” tfisser operazzjonijiet imwettqa bix-xarabank jew bil-kowċ għal għanijiet mhux kummerċjali u mingħajr profitt minn persuna fiżika jew ġuridika, fejn: — l-attività tat-trasport tkun biss attività anċillari għal dik il-persuna fiżika jew ġuridika, u — il-vetturi użati jkunu l-proprjetà ta' dik il-persuna fiżika jew ġuridika jew ikunu nkisbu minn dik il-persuna b'xiri fit-tul jew ikunu s-suġġett ta' kuntratt ta' lokazzjoni fit-tul u jiġu misjuqa minn membru tal-persunal tal-persuna fiżika jew ġuridika jew mill-persuna fiżika nnifisha jew minn persunal impjegat minn, jew imqiegħed għad-dispożizzjoni ta', l-impriża taħt obbligu kuntrattwali;

(d)	“servizzi okkażjonali” tfisser servizzi li ma jaqgħux taħt id-definizzjoni ta' servizzi regolari u li l-karatteristika ewlenija tagħhom hija t-trasport bix-xarabank jew bil-kowċ ta' gruppi ta' passiġġieri kkostitwiti fuq l-inizjattiva tal-konsumatur jew tat-trasportatur innifsu;

(e)	“kuntratt ta' trasport” tfisser kuntratt ta' ġarr bejn trasportatur u passiġġier għall-forniment ta' servizz wieħed jew aktar regolari jew okkażjonali;

(f)	“biljett” tfisser dokument validu jew evidenza oħra ta' kuntratt ta' trasport;

(g)	“trasportatur” tfisser persuna fiżika jew ġuridika, minbarra operatur turistiku jew bejjiegħ tal-biljetti, li toffri trasport permezz ta' servizzi regolari jew okkażjonali lill-pubbliku ġenerali;

(h)	“trasportatur li jwettaq il-ġarr” tfisser persuna fiżika jew ġuridika oħra minbarra t-trasportatur, li fil-fatt twettaq il-ġarr kollu jew parti minnu;

(i)	“bejjiegħ tal-biljetti” tfisser kwalunkwe intermedjarju li jikkonkludi kuntratti ta' trasport f'isem trasportatur;

(j)	“aġent tal-ivvjaġġar” tfisser kwalunkwe intermedjarju li jaġixxi f'isem passiġġier għall-konklużjoni ta' kuntratti ta' trasport;

(k)	“operatur turistiku” tfisser organizzatur jew bejjiegħ bl-imnut, minbarra t-trasportatur, fis-sens tal-Artikolu 2(2) u (3) tad-Direttiva 90/314/KEE;

(l)

“persuna b'diżabbiltà” jew “persuna b'mobbiltà mnaqqsa” tfisser kull persuna li l-mobbiltà tagħha meta tuża t-trasport hija mnaqqsa b'riżultat ta' xi diżabbiltà fiżika (sensorja jew lokomotorja, permanenti jew temporanja), diżabbiltà jew indeboliment intellettwali, jew kwalunkwe kawża oħra ta' diżabbiltà, jew b'riżultat tal-età, u li s-sitwazzjoni tagħha teħtieġ attenzjoni xierqa u adattament tas-servizzi magħmulin disponibbli għall-passiġġieri kollha għall-bżonnijiet partikolari tagħha;

(m)	“kondizzjonijiet tal-aċċess” tfisser standards, linji gwida u informazzjoni rilevanti dwar l-aċċessibbiltà tax-xarabankijiet u/jew tat-terminals magħżulin, inklużi l-faċilitajiet tagħhom għall-persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa;

(n)	“riservazzjoni” tfisser ibbukkjar ta' post fuq xarabank jew kowċ għal servizz regolari f'ħin tat-tluq speċifiku;

(o)	“terminal” tfisser terminal mgħammar bil-persunal fejn skont ir-rotta speċifikata jkun skedat li jieqaf servizz regolari biex il-passiġġieri jitilgħu jew jinżlu, u li jkollu faċilitajiet bħal bank għaċ-check-in, sala għall-istennija jew uffiċċju tal-biljetti;

(p)	“post ta' waqfien” tfisser kwalunkwe post minbarra terminal fejn skont ir-rotta speċifikata, jkun skedat li jieqaf servizz regolari biex il-passiġġieri jitilgħu jew jinżlu;

(q)	“korp għall-maniġġar ta' terminal” tfisser entità organizzattiva fi Stat Membru responsabbli għall-maniġġar ta' terminal magħżul;

(r)	“kanċellazzjoni” tfisser in-nuqqas ta' operazzjoni ta' servizz regolari li kien skedat minn qabel;

(s)	“dewmien” tfisser differenza bejn il-ħin meta s-servizz regolari kien skedat li jitlaq skont l-iskeda ppubblikata u l-ħin tat-tluq tabilħaqq tiegħu.

Artikolu 4

Biljetti u kondizzjonijiet kuntrattwali nondiskriminatorji

1.   It-trasportaturi għandhom jagħtu biljett lill-passiġġier, sakemm ma jkunux dokumenti oħra li jagħtu d-dritt għat-trasport. Biljett jista' jinħareġ f'format elettroniku.

2.   Mingħajr preġudizzju għat-tariffi soċjali, il-kondizzjonijiet tal-kuntratt u t-tariffi applikati mit-trasportaturi għandhom jiġu offruti lill-pubbliku ġenerali mingħajr ebda diskriminazzjoni diretta jew indiretta bbażata fuq in-nazzjonalità tal-konsumatur finali jew fuq il-post ta' fejn ikunu stabbiliti t-trasportaturi, jew il-bejjiegħa tal-biljetti fl-Unjoni.

Artikolu 5

Partijiet oħra li jwettqu l-ġarr

1.   Jekk it-twettiq tal-obbligi skont dan ir-Regolament ikun ġie fdat lil trasportatur li jwettaq il-ġarr, bejjiegħ tal-biljetti jew kwalunkwe persuna oħra, it-trasportatur, l-aġent tal-ivvjaġġar, l-operatur turistiku jew il-korp għall-maniġġar tat-terminal, li fada tali obbligi, għandu minkejja dan ikun responsabbli għall-atti u l-ommissjonijiet ta' dik il-parti li twettaq il-ġarr.

2.   Barra minn hekk, il-parti li tkun ġiet fdata bit-twettiq ta' obbligu mit-trasportatur, l-aġent tal-ivvjaġġar, l-operatur turistiku jew il-korp għall-maniġġar tat-terminal għandha tkun soġġetta għad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament fir-rigward tal-obbligu fdat.

Artikolu 6

Esklużjoni tar-rinunzja

1.   L-obbligi lejn il-passiġġieri skont dan ir-Regolament m'għandhomx ikunu limitati jew rinunzjati, b'mod partikolari b'deroga jew klawsola restrittiva fil-kuntratt tat-trasport.

2.   It-trasportaturi jistgħu joffru kondizzjonijiet kuntrattwali aktar favorevoli għall-passiġġieri mill-kondizzjonijiet stipulati f'dan ir-Regolament.

KAPITOLU II

KUMPENS U ASSISTENZA F'KAŻ TA' AĊĊIDENTI

Artikolu 7

Mewt jew korriment fuq il-persuna ta' passiġġieri u telf ta' jew ħsara lill-bagalji

1.   Il-passiġġieri għandhom, skont il-liġi nazzjonali applikabbli, ikunu intitolati għal kumpens f'każ ta' mewt jew korriment fuq il-persuna kif ukoll telf ta' jew ħsara lill-bagalji minħabba aċċidenti li jirriżultaw mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ. F'każ ta' mewt ta' passiġġier, dan id-dritt għandu bħala minimu japplika għall-persuni li l-passiġġier kellu, jew seta' jkollu, dover legali li jmantni.

2.   L-ammont ta' kumpens għandu jiġi kkalkolat skont il-liġi nazzjonali applikabbli. Kull limitu massimu previst mil-liġi nazzjonali għall-kumpens għall-mewt u l-korriment fuq il-persuna jew telf ta' jew ħsara lill-bagalji m'għandux, f'kull okkażjoni distinta, ikun inqas minn:

(a)	EUR 220 000 għal kull passiġġier;

(b)

fir-rigward ta' servizzi urbani, suburbani u reġjonali regolari jew okkażjonali EUR 500 kull bagalja u fir-rigward tas-servizzi l-oħra kollha regolari jew okkażjonali EUR 1 200 kull bagalja. F'każ ta' ħsara għas-siġġijiet tar-roti, apparat għall-mobbiltà jew tagħmir ieħor ta' assistenza l-ammont ta' kumpens għandu dejjem ikun daqs l-ispiża biex jinbidel jew jissewwa t-tagħmir mitluf jew li tkun saritlu ħsara.

Artikolu 8

Bżonnijiet prattiċi immedjati tal-passiġġieri

F'każ ta' aċċident li jirriżulta mill-użu tax-xarabank jew il-kowċ, it-trasportatur għandu jipprovdi assistenza raġonevoli fir-rigward tal-bżonnijiet prattiċi immedjati tal-passiġġieri wara l-aċċident. Kwalunkwe assistenza m'għandhiex tikkostitwixxi rikonoxximent ta' responsabbiltà.

KAPITOLU III

DRITTIJIET TAL-PERSUNI B'DIŻABBILTÀ U TAL-PERSUNI B'MOBBILTÀ MNAQQSA

Artikolu 9

Dritt għat-trasport

1.   It-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi m'għandhomx jirrifjutaw li jaċċettaw post ibbukkjat minn, li joħorġu jew jipprovdu xort'oħra biljett lil jew li jtellgħu abbord persuni minħabba diżabbiltà jew mobbiltà mnaqqsa.

2.   Positijiet ibbukkjati u biljetti għandhom jiġu offruti lil persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa mingħajr spejjeż żejda.

Artikolu 10

Eċċezzjonijiet u kondizzjonijiet speċjali

1.   Minkejja l-Artikolu 9(1), it-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi jistgħu jirrifjutaw li jaċċettaw post ibbukkjat minn, li joħorġu jew jipprovdu xort'oħra biljett lil jew li jtellgħu abbord persuna, minħabba diżabbiltà jew mobbiltà mnaqqsa:

(a)	sabiex jintlaħqu r-rekwiżiti tas-sigurtà applikabbli stabbiliti mil-liġi internazzjonali, tal-Unjoni jew nazzjonali, jew sabiex jintlaħqu r-rekwiżiti tas-saħħa u s-sigurtà stabbiliti mill-awtoritajiet kompetenti;

(b)	fejn id-disinn tal-vettura jew l-infrastruttura, inklużi l-postijiet ta' waqfien u t-terminals, jagħmluha fiżikament impossibbli biex isir it-tlugħ abbord, l-inżul jew il-ġarr tal-persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa b'mod sikur u mil-lat operattiv vijabbli.

2.   F'każ ta' rifjut ta' aċċettazzjoni ta' riservazzjoni jew li jinħareġ jew jiġi pprovdut b'mod ieħor biljett minħabba r-raġunijiet imsemmijin fil-paragrafu 1, it-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jagħmlu sforzi raġonevoli biex jinformaw lill-persuna kkonċernata rigward servizz alternattiv aċċettabbli operat mit-trasportatur.

3.   Jekk persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa, li jkollha post ibbukkjat jew għandha biljett u li tkun konformi mar-rekwiżiti tal-Artikolu 14(1)(a), tiġi xorta waħda mċaħħda l-permess li tittella' abbord minħabba d-diżabbiltà jew il-mobbiltà mnaqqsa tagħha, dik il-persuna u kwalunkwe persuna li takkumpanjaha skont il-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu għandha tiġi offruta l-għażla bejn:

(a)	id-dritt għal rimborż, u fejn rilevanti, servizz ta' ritorn mingħajr ħlas lejn l-ewwel post tat-tluq, kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport, mal-ewwel opportunità; u

(b)	ħlief fejn mhux fattibbli, il-kontinwazzjoni tal-vjaġġ jew il-bdil tar-rotta permezz ta' servizzi ta' trasport alternattiv raġonevoli lejn il-post tad-destinazzjoni stabbilit fil-kuntratt ta' trasport.

Id-dritt għar-rimborż tal-flus mħallsa għall-biljett m'għandux ikun affettwat min-nuqqas ta' notifika skont l-Artikolu 14(1)(a).

4.   Taħt l-istess kondizzjonijiet stipulati fil-paragrafu 1(a), trasportatur, aġent tal-ivvjaġġar jew operatur turistiku jista' jeħtieġ li persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa tkun akkumpanjata minn persuna oħra li tkun kapaċi tipprovdi l-assistenza meħtieġa mill-persuna b'diżabbiltà jew b'mobbiltà mnaqqsa, jekk dan ikun strettament meħtieġ. Tali persuna li tkun qed takkumpanja għandha tiġi ttrasportata mingħajr ħlas u, meta vijabbli, tpoġġi maġenb il-persuna b'diżabbiltà jew il-persuna b'mobbiltà mnaqqsa.

5.   Meta trasportaturi, aġenti tal-ivvjaġġar jew operaturi turistiċi jirrikorru għall-paragrafu 1, huma għandhom jinformaw immedjatament lill-persuna b'diżabbiltà jew lill-persuna b'mobbiltà mnaqqsa bir-raġunijiet għal dan, u, fuq talba, javżaw bil-miktub lill-persuna inkwistjoni fi żmien ħamest ijiem ta' xogħol minn meta ssir it-talba.

Artikolu 11

Aċċessibbiltà u informazzjoni

1.   F'kooperazzjoni ma' organizzazzjonijiet rappreżentattivi ta' persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa, it-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom, fejn meħtieġ permezz tal-organizzazzjonijiet tagħhom, jistabbilixxu, jew ikollhom fis-seħħ, kondizzjonijiet ta' aċċess nondiskriminatorji għat-trasport ta' persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

2.   Il-kondizzjonijiet ta' aċċess previsti fil-paragrafu 1 għandhom jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mit-trasportaturi u mill-korpi għall-maniġġar tat-terminals fiżikament jew fuq l-Internet bl-istess lingwi bħal dawk li bihom l-informazzjoni ġeneralment tkun għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha.

3.   L-operaturi turistiċi għandhom jagħmlu disponibbli l-kondizzjonijiet ta' aċċess previsti fil-paragrafu 1 li japplikaw għal traġitti inklużi fi vjaġġi kollox kompriż, f'vaganzi kollox kompriż u t-tours kollox kompriż li huma jorganizzaw, ibigħu jew joffru għall-bejgħ.

4.   L-informazzjoni dwar kondizzjonijiet ta' aċċess imsemmija fil-paragrafi 2 u 3 għandha tingħata fiżikament meta tintalab mill-passiġġier.

5.   It-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jiżguraw li l-informazzjoni ġenerali kollha rilevanti dwar il-vjaġġ u l-kondizzjonijiet tal-ġarr tkun disponibbli u aċċessibbli f'formati adatti u aċċessibbli għal persuni b'diżabbiltà u għal persuni b'mobbiltà mnaqqsa, inkluż, fejn applikabbli ibbukkjar u informazzjoni online. L-informazzjoni għandha tingħata fiżikament meta tintalab mill-passiġġier.

Artikolu 12

Għażla tat-terminals

L-Istati Membri għandhom jagħżlu t-terminals tax-xarabankijiet u l-kowċijiet fejn għandha tiġi pprovduta l-assistenza lill-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa. L-Istati Membri għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni dwar dan. Il-Kummissjoni għandha tagħmel disponibbli fuq l-Internet lista tat-terminals magħżula tax-xarabankijiet u tal-kowċijiet.

Artikolu 13

Dritt għal assistenza f'terminals magħżula u abbord xarabankijiet u kowċijiet

1.   Bla ħsara għall-kondizzjonijiet ta' aċċess previsti fl-Artikolu 11(1), it-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom, fl-oqsma ta' kompetenza rispettivi tagħhom, f'terminals magħżula mill-Istati Membri, jipprovdu assistenza mingħajr ħlas lil persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa kif speċifikat fil-parti (a) tal-Anness I.

2.   Bla ħsara għall-kondizzjonijiet ta' aċċess previsti fl-Artikolu 11(1), it-trasportaturi għandhom, abbord xarabankijiet u kowċijiet, jipprovdu assistenza mingħajr ħlas lil persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa kif speċifikat fil-parti (b) tal-Anness I.

Artikolu 14

Kondizzjonijiet li taħthom tiġi pprovduta assistenza

1.   It-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom jikkooperaw biex jagħtu assistenza lill-persuni b'diżabbiltà u lill-persuni b'mobbiltà mnaqqsa bil-kondizzjoni li:

(a)	il-bżonn tal-persuna għal assistenza bħal dik jiġi notifikat lit-trasportaturi, lill-korpi għall-maniġġar tat-terminals, lill-aġenti tal-ivvjaġġar jew lill-operaturi turistiċi mill-inqas jumejn tax-xogħol qabel ma tkun meħtieġa l-assistenza; u

(b)	il-persuni kkonċernati jippreżentaw ruħhom fil-post magħżul: (i) fil-ħin stipulat minn qabel mit-trasportatur li m'għandux ikun aktar minn 60 minuta qabel il-ħin tat-tluq ippubblikat; jew (ii) jekk ma jkun ġie stipulat l-ebda ħin, mhux aktar tard minn 30 minuta qabel il-ħin tat-tluq ippubblikat.

2.   Barra mill-paragrafu 1, persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa għandhom jinnotifikaw lit-trasportatur, lill-aġent tal-ivvjaġġar jew lill-operatur turistiku meta jsir l-ibbukkjar jew ix-xiri minn qabel tal-biljett bil-bżonnijiet speċifiċi tagħhom tal-postijiet fejn joqogħdu bilqiegħda, kemm-il darba l-ħtieġa tkun magħrufa dak iż-żmien.

3.   It-trasportaturi, il-korpi għall-maniġġar tat-terminals, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa biex jiffaċilitaw id-dħul ta' notifiki dwar il-bżonn ta' assistenza li jsiru minn persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa. Dan l-obbligu għandu japplika fit-terminals magħżula u fil-postijiet kollha tal-bejgħ tagħhom inkluż il-bejgħ bit-telefon u permezz tal-Internet.

4.   Jekk ma ssir l-ebda notifika skont il-paragrafi 1(a) u 2, it-trasportaturi, il-korpi għall-maniġġar tat-terminals, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jagħmlu kull sforz raġonevoli biex jiżguraw li l-assistenza tkun ipprovduta b'mod li l-persuna b'diżabbiltà jew il-persuna b'mobbiltà mnaqqsa tkun tista' titla' abbord is-servizz tat-tluq, tibdel għas-servizz korrispondenti jew tinżel mis-servizz tal-wasla li għalih hi tkun xtrat biljett.

5.   Il-korp għall-maniġġar tat-terminals għandu jagħżel post fit-terminal jew barra t-terminal fejn persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa jistgħu jħabbru l-wasla tagħhom u jitolbu assistenza. Dan il-post għandu jkun immarkat b'mod ċar b'tabella u għandu joffri, f'formati aċċessibbli, informazzjoni bażika dwar it-terminal u l-assistenza pprovduta.

Artikolu 15

Trasmissjoni ta' informazzjoni lil parti terza

Jekk l-aġenti tal-ivvjaġġar jew l-operaturi turistiċi jirċievu notifika msemmija fl-Artikolu 14(1)(a), huma għandhom, fil-ħin normali tagħhom tal-uffiċċju, jibagħtu l-informazzjoni lit-trasportatur jew lill-korp għall-maniġġar tat-terminal fl-aqsar żmien possibbli.

Artikolu 16

Taħriġ

1.   It-trasportaturi u, fejn xieraq, il-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom jistabbilixxu proċeduri ta' taħriġ relatati mad-diżabbiltà, inklużi struzzjonijiet, u jiżguraw li:

(a)	il-persunal tagħhom, ħlief ix-xufiera, inklużi dawk impjegati minn kwalunkwe parti oħra li twettaq il-ġarr, li jipprovdi assistenza diretta lill-persuni b'diżabbiltà u lill-persuni b'mobbiltà mnaqqsa jkunu mħarrġa jew jingħataw struzzjonijiet kif deskritt fl-Anness II, il-parti a) u b); u

(b)	il-persunal tagħhom, inklużi x-xufiera, li jittrattaw direttament mal-pubbliku li jkun qed jivvjaġġa jew ma' kwistjonijiet relatati mal-pubbliku li jkun qed jivvjaġġa, ikunu mħarrġa jew jingħataw struzzjonijiet kif deskritt fl-Anness II, il-parti a).

2.   Stat Membru jista' għal perijodu massimu ta' sentejn minn … (13) jagħti eżenzjoni mill-applikazzjoni tal-paragrafu (1)(b) fir-rigward tat-taħriġ tax-xufiera.

Artikolu 17

Kumpens rigward siġġijiet tar-roti u apparat ieħor għall-mobbiltà

1.   It-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom ikunu responsabbli meta jkunu kkawżaw it-telf ta' jew ħsara fis-siġġijiet tar-roti, apparat għall-mobbiltà jew tagħmir ieħor ta' assistenza, li jirriżulta mill-għoti ta' assistenza. It-trasportatur jew il-korp għall-maniġġar tat-terminal responsabbli għat-telf jew għall-ħsara għandhom jagħtu l-kumpens għal dak it-telf jew ħsara.

2.   Il-kumpens imsemmi fil-paragrafu 1 għandu jkun daqs l-ispiża ta' tibdil jew tiswija tal-apparat jew tat-tagħmir mitluf jew li tkun saritlu ħsara.

3.   Fejn meħtieġ għandu jsir kull sforz biex ikun ipprovdut malajr apparat jew tagħmir ta' sostituzzjoni temporanji. Is-siġġijiet tar-roti, appart ta' mobbiltà u tagħmir ieħor ta' assistenza għandu jkollhom, fejn possibbli, karatteristiċi tekniċi u funzjonali simili għal dawk li jkunu ntilfu jew li tkun saritilhom ħsara.

Artikolu 18

Eżenzjonijiet

1.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 2(4), l-Istati Membri jistgħu jeżentaw is-servizzi domestiċi regolari mill-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet kollha ta' dan il-Kapitolu, jew xi wħud minnhom, bil-kondizzjoni li huma jkunu jistgħu jiżguraw li l-livell ta' protezzjoni tal-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa taħt ir-regoli nazzjonali tagħhom tkun mill-inqas l-istess bħal dawk taħt dan ir-Regolament.

2.   L-Istati Membri għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni b'eżenzjonijiet mogħtija skont il-paragrafu 1. Il-Kummissjoni għandha tieħu azzjoni xierqa jekk tali eżenzjoni titqies li mhix konformi mad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu. Sa … (14), il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill rapport dwar l-eżenzjonijiet mogħtija skont il-paragrafu 1.

KAPITOLU IV

DRITTIJIET TAL-PASSIĠĠIERI F'KAŻ TA' KANĊELLAZZJONI JEW DEWMIEN

Artikolu 19

Kontinwazzjoni, bdil tar-rotta u rimborż

1.   Fejn trasportatur raġonevolment jipprevedi li servizz regolari ser jiġi kkanċellat jew ittardjat fit-tluq minn terminal għal aktar minn 120 minuta, il-passiġġier għandu immedjatament jiġi offrut l-għażla bejn:

(a)	kontinwazzjoni jew bdil tar-rotta lejn id-destinazzjoni finali, taħt kondizzjonijiet komparabbli, kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport, mal-ewwel opportunità;

(b)	rimborż tal-prezz tal-biljett u, fejn rilevanti, servizz ta' ritorn bix-xarabank jew bil-kowċ mingħajr ħlas lejn l-ewwel post tat-tluq, kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport, mal-ewwel opportunità.

2.   Meta servizz regolari jiġi kkanċellat jew jittardja fit-tluq minn post ta' waqfien għal aktar minn 120 minuta, il-passiġġieri għandu jkollhom id-dritt għal tali kontinwazzjoni jew bdil tar-rotta jew rimborż tal-prezz tal-biljett mit-trasportatur.

3.   Il-ħlas tar-rimborż previst fil-paragrafi 1(b) u 2 għandu jsir fi żmien 14-il jum minn meta tkun saret l-offerta jew tkun ġiet irċevuta t-talba. Il-ħlas għandu jkopri l-ispiża sħiħa tal-biljett bil-prezz li bih ikun inxtara, għall-parti jew il-partijiet tal-vjaġġ li ma sarux, u għall-parti jew il-partijiet li diġà saru jekk il-vjaġġ ma jkunx għad fadallu skop fir-rigward tal-pjan oriġinali tal-vjaġġ tal-passiġġier. Fil-każ ta' pass tal-ivjaġġar jew biljett staġunali il-ħlas għandu jkun daqs il-parti proporzjonali tiegħu tal-ispiża sħiħa tal-pass jew biljett. Ir-rimborż għandu jitħallas fi flus, sakemm il-passiġġier ma jaċċettax forma oħra ta' rimborż.

Artikolu 20

Informazzjoni

1.   F'każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien fit-tluq ta' servizzi regolari, il-passiġġieri li jitilqu minn terminals għandhom jiġu informati mit-trasportatur jew, fejn meħtieġ, mill-korp għall-maniġġar tat-terminals, bis-sitwazzjoni malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn 30 minuta wara l-ħin tat-tluq skedat, u bil-ħin tat-tluq stmat hekk kif din l-informazzjoni tkun disponibbli.

2.   Jekk il-passiġġieri jitilfu, skont l-iskeda, servizz li jkun jgħaqqad ma' servizz ieħor, minħabba kanċellazzjoni jew dewmien, it-trasportatur jew, fejn xieraq, il-korp għall-maniġġar tat-terminal, għandu jagħmel sforzi raġonevoli biex jinforma lill-passiġġieri kkonċernati dwar konnessjonijiet alternattivi.

3.   It-trasportatur jew, fejn meħtieġ, il-korp għall-maniġġar tat-terminal, għandu jiżgura li persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa jirċievu l-informazzjoni meħtieġa skont il-paragrafi 1 u 2 f'formati aċċessibbli.

Artikolu 21

Assistenza f'każ ta' tluq kanċellat jew ittardjat

Għal vjaġġ ta' tul skedat ta' aktar minn tliet siegħat, it-trasportatur, f'każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien fit-tluq minn terminal għal aktar minn sagħtejn, għandu joffri lill-passiġġier mingħajr ħlas:

(a)	ikliet ħfief, ikliet jew xorb b'mod raġonevoli skont it-tul tal-ħin ta' stennija jew dewmien, bil-kondizzjoni li dawn ikunu disponibbli fuq ix-xarabank jew fit-terminal, jew jistgħu jkunu fornuti b'mod raġonevoli;

(b)	assistenza biex tinstab kamra f'lukanda jew akkomodazzjoni oħra kif ukoll assistenza biex jiġi rranġat trasport bejn it-terminal u l-post tal-akkomodazzjoni f'każijiet fejn ikun meħtieġ soġġorn ta' lejl wieħed jew aktar.

Fl-applikazzjoni ta' dan l-Artikolu, it-trasportatur għandu jagħti attenzjoni partikolari għall-bżonnijiet tal-persuni b'diżabbiltà u tal-persuni b'mobbiltà mnaqqsa u tal-persuni li jkunu qed jakkumpanjawhom.

Artikolu 22

Talbiet ulterjuri

Xejn f'dan il-Kapitolu m'għandu jipprekludi lill-passiġġieri milli jfittxu għal danni, skont il-liġi nazzjonali quddiem il-qrati nazzjonali, fir-rigward ta' telf li jirriżulta minn kanċellazzjoni jew dewmien ta' servizzi regolari.

KAPITOLU V

REGOLI ĠENERALI DWAR INFORMAZZJONI U ILMENTI

Artikolu 23

Dritt għal informazzjoni dwar l-ivjaġġar

It-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom, fl-oqsma rispettivi ta' kompetenza tagħhom, jipprovdu lill-passiġġieri informazzjoni adegwata matul il-vjaġġ kollu tagħhom. Fejn dan ikun vijabbli, din l-informazzjoni għandha tingħata f'formati aċċessibbli jekk tintalab.

Artikolu 24

Informazzjoni dwar id-drittijiet tal-passiġġieri

1.   It-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals għandhom, fl-oqsma rispettivi tagħhom ta' kompetenza, jiżguraw li l-passiġġieri tingħatalhom informazzjoni xierqa u li tinftiehem fir-rigward tad-drittijiet tagħhom skont dan ir-Regolament l-aktar tard mat-tluq. L-informazzjoni għandha tingħata fit-terminals u fejn applikabbli, fuq l-Internet. Fuq talba ta' persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa l-informazzjoni għandha tingħata f'format aċċessibbli. Din l-informazzjoni għandha tinkludi d-dettalji ta' kuntatt tal-korp jew korpi għall-infurzar magħżulin mill-Istat Membru skont l-Artikolu 27(1).

2.   Sabiex ikunu konformi mar-rekwiżit ta' informazzjoni msemmi fil-paragrafu 1, it-trasportaturi u l-korpi għall-maniġġar tat-terminals jistgħu jużaw sommarju tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament imħejji mill-Kummissjoni bil-lingwi uffiċjali kollha tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea u magħmul disponibbli għalihom.

Artikolu 25

Ilmenti

It-trasportaturi għandhom jistabbilixxu jew jiddisponu minn mekkaniżmu għall-ġestjoni tal-ilmenti għad-drittijiet u l-obbligi stabbiliti fl-Artikoli 4, 8 u 9 sa 24.

Artikolu 26

Preżentazzjoni tal-ilmenti

Jekk passiġġier kopert minn dan ir-Regolament ikun irid iressaq ilment lit-trasportatur fir-rigward tal-Artikoli 4, 8 u 9 sa 24, huwa għandu jagħmel dan fi żmien tliet xhur mid-data li fiha jkun twettaq is-servizz regolari jew meta servizz regolari kellu jitwettaq. Fi żmien xahar minn meta jirċievi l-ilment, it-trasportatur għandu jinnotifika lill-passiġġier li l-ilment tiegħu ġie sostanzjat, miċħud jew għadu qed jiġi kkunsidrat. Iż-żmien li jittieħed biex tingħata t-tweġiba finali m'għandux ikun itwal minn tliet xhur minn meta jkun ġie rċevut l-ilment.

KAPITOLU VI

INFURZAR U KORPI NAZZJONALI TAL-INFURZAR

Artikolu 27

Korpi nazzjonali tal-infurzar

1.   Kull Stat Membru għandu jaħtar korp jew korpi ġodda jew eżistenti responsabbli għall-infurzar ta' dan ir-Regolament fir-rigward tas-servizzi regolari minn postijiet li jinsabu fit-territorju tiegħu u servizzi regolari minn pajjiż terz lejn dawk il-postijiet. Kull korp għandu jieħu l-miżuri meħtieġa biex jiżgura l-konformità ma' dan ir-Regolament.

Kull korp għandu, fl-organizzazzjoni, fid-deċiżjonijet dwar finanzjament, fl-istruttura legali u fit-teħid tad-deċiżjonijiet tiegħu, ikun indipendenti mit-trasportaturi, mill-operaturi turistiċi u mill-korpi għall-maniġġar tat-terminals.

2.   L-Istati Membri għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni bil-korp jew il-korpi magħżulin skont dan l-Artikolu.

3.   Kwalunkwe passiġġier jista' jressaq ilment, skont il-liġi nazzjonali, lill-korp xieraq magħżul skont il-paragrafu 1, jew lil kwalunkwe korp xieraq ieħor magħżul minn Stat Membru, dwar ksur allegat ta' dan ir-Regolament.

Stat Membru jista' jiddeċiedi:

(a)	li l-passiġġier bħala l-ewwel pass għandu jippreżenta ilment fir-rigward tal-Artikoli 4, 8 u 9 sa 24 lit-trasportatur; u/jew

(b)	li l-korp nazzjonali ta' infurzar jew kwalunkwe korp xieraq ieħor magħżul mill-Istat Membru għandu jaġixxi bħala korp tal-appell għall-ilmenti li ma jiġux riżolti taħt l-Artikolu 26.

Artikolu 28

Rapport dwar l-infurzar

Sa l-1 ta' Ġunju … (15) u kull sentejn wara dik id-data, il-korpi tal-infurzar magħżulin skont l-Artikolu 27(1) għandhom jippubblikaw rapport dwar l-attività tagħhom fis-sentejn kalendarji preċedenti, li jkun fih, b'mod partikolari, deskrizzjoni tal-azzjonijiet meħudin sabiex jiġi implimentat dan ir-Regolament u statistika dwar l-ilmenti u s-sanzjonijiet li jkunu ġew applikati.

Artikolu 29

Kooperazzjoni bejn korpi tal-infurzar

Il-korpi nazzjonali tal-infurzar kif imsemmijin fl-Artikolu 27(1) għandhom, fejn xieraq, jiskambjaw l-informazzjoni dwar ħidmiethom u l-prinċipji u l-prassi tat-teħid ta' deċiżjonijiet tagħhom. Il-Kummissjoni għandha tappoġġahom f'dan il-kompitu.

Artikolu 30

Pieni

L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu regoli dwar il-pieni applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa biex jiżguraw li dawn jiġu implimentati. Il-pieni previsti għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi. L-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni b'dawk ir-regoli u miżuri sa … (16) u għandhom jinnotifikawha mingħajr dewmien bi kwalunkwe emenda sussegwenti li taffettwahom.

KAPITOLU VII

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

Artikolu 31

Rapport

Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sa … (17), dwar l-operat u l-effetti ta' dan ir-Regolament. Ir-rapport għandu jkun akkumpanjat, fejn meħtieġ, bi proposti leġislattivi li jimplimentaw f'aktar dettall id-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament, jew li jemendawh.

Artikolu 32

Emenda għar-Regolament (KE) Nru 2006/2004

Fl-Anness għar-Regolament (KE) Nru 2006/2004 għandu jiżdied il-punt li ġej:

“18.	Ir-Regolament (UE) Nru …/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill ta' … dwar id-drittijiet tal-passiġġieri fit-trasport bix-xarabank u bil-kowċ (18).

Artikolu 33

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu fil-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Għandu japplika minn … (19).

Artikolu 34

Pubblikazzjoni

Dan ir-Regolament għandu jiġi ppubblikat fil-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

---

(1)  Opinjoni tas-16 ta' Lulju 2009 (ĠU C 317, 23.12.2009, p. 99).

(2)  Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew tat-23 ta' April 2009 (għadha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali), pożizzjoni tal-Kunsill tal-11 ta' Marzu 2010 u pożizzjoni tal-Parlament Ewropew ta' … (għadha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali).

(3)  ĠU L 263, 7.10.2009, p. 11.

(4)  ĠU L 199, 31.7.2007, p. 40.

(5)  ĠU L 177, 4.7.2008, p. 6.

(6)  ĠU L 226, 10.9.2003, p. 4.

(7)  ĠU L 158, 23.6.1990, p. 59.

(8)  ĠU L 281, 23.11.1995, p. 31.

(9)  ĠU L 364, 9.12.2004, p. 1.

(10)  ĠU L 180, 19.7.2000, p. 22.

(11)  ĠU L 373, 21.12.2004, p. 37.

(12)  Jekk jogħġbok daħħal id-data ekwivalenti għal ħames snin wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(13)  Jekk jogħġbok daħħal id-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(14)  Jekk jogħġbok daħħal id-data ekwivalenti għal ħames snin wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(15)  Jekk jogħġbok daħħal id-data ekwivalenti għal sentejn wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(16)  Jekk jogħġbok daħħal id-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(17)  Jekk jogħġbok daħħal id-data ekwivalenti għal tliet snin wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(18)  ĠU …”

(19)  Jekk jogħġbok daħħal id-data ekwivalenti għal sentejn wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

---

---

---

---

11.5.2010

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

CE 122/19

---

POŻIZZJONI TAL-KUNSILL (UE) Nru 5/2010 FL-EWWEL QARI

bil-għan tal-adozzjoni tar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar id-drittijiet tal-passiġġieri meta jivvjaġġaw bil-baħar jew fuq passaġġi fuq l-ilma interni u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 2006/2004

Adottata mill-Kunsill fil-11 ta' Marzu 2010

(Test b’relevanza għaż-ŻEE)

2010/C 122 E/02

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikoli 91(1) u 100(2) tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta tal-Kummissjoni Ewropea,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (1),

Wara li kkonsultaw il-Kumitat tar-Reġjuni,

Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura leġislattiva ordinarja (2),

Billi:

(1)

L-azzjoni mill-Unjoni fil-qasam tat-trasport marittimu u fuq passaġġi fuq l-ilma interni għandha timmira, fost l-oħrajn, li tiżgura livell għoli ta' protezzjoni għall-passiġġieri li hija komparabbli mal-modalitajiet l-oħra tat-trasport. Barra minn hekk, għandhom jitqiesu bis-sħiħ ir-rekwiżiti tal-protezzjoni tal-konsumatur b’mod ġenerali.

(2)

Ladarba l-passiġġier marittimu u tal-passaġġi fuq l-ilma interni huwa l-aktar parti dgħajfa għall-kuntratt tat-trasport, tali passiġġieri għandhom kollha jingħataw livell minimu ta' protezzjoni. Xejn m'għandu jostakola lit-trasportaturi milli joffru kondizzjonijiet kuntrattwali aktar favorevoli għall-passiġġieri mill-kondizzjonijiet stipulati f'dan ir-Regolament.

(3)

Il-protezzjoni tal-passiġġieri għandha tkopri mhux biss is-servizzi tal-passiġġieri bejn portijiet li jinsabu fit-territorju tal-Istati Membri, iżda wkoll servizzi tal-passiġġieri bejn tali portijiet u portijiet li jinsabu barra t-territorju tal-Istati Membri, filwaqt li jitqies ir-riskju tat-tfixkil ta' kompetizzjoni fis-suq tat-trasport tal-passiġġieri. Għaldaqstant, għall-fini ta' dan ir-Regolament, it-terminu “trasportatur tal-Unjoni” għandu jkun interpretat b'mod wiesa' kemm jista' jkun, iżda mingħajr ma jaffetwa leġislazzjoni oħra tal-Unjoni, bħar-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 4056/86 tat-22 ta' Diċembru 1986 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikoli 85 u 86 tat-Trattat għat-trasport marittimu (3) u r-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 3577/92 tas-7 ta' Diċembru 1992 li japplika l-prinċipju ta' libertà li jiġu pprovduti servizzi għat-trasport marittimu fi ħdan l-Istati Membri (kabotaġġ marittimu) (4).

(4)

Is-suq uniku għas-servizzi tal-passiġġieri marittimi u fuq passaġġi fuq l-ilma interni għandu jkun ta' benefiċċju għaċ-ċittadini in ġenerali. Konsegwentement, persuni b'diżabbiltà u persuni b’mobbiltà mnaqqsa, kemm jekk ikkawżata minn diżabbiltà, età jew kwalunkwe fattur ieħor, għandhom ikollhom opportunitajiet li jużaw is-servizzi tal-passiġġieri u l-kruċieri li huma komparabbli ma’ dawk ta' ċittadini oħra. Il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b’mobbiltà mnaqqsa għandhom l-istess drittijiet bħaċ-ċittadini l-oħra kollha fir-rigward ta’ moviment ħieles, libertà tal-għażla u nondiskriminazzjoni.

(5)

Fid-dawl tal-Artikolu 9 tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabbiltà u sabiex il-persuni b'diżabbiltà u l-persuni b'mobbiltà mnaqqsa jingħataw opportunitajiet għal vjaġġar marittimu u fuq passaġġi fuq l-ilma interni komparabbli għal dawk taċ-ċittadini l-oħra, għandhom jiġu stabbiliti regoli għan-nondiskriminazzjoni u għall-għajnuna matul il-vjaġġ tagħhom. Dawk il-persuni għandhom għalhekk jiġu aċċettati għat-tarsport u mhux imċaħħda mit-trasport minħabba d-diżabbiltà jew in-nuqqas ta' mobbiltà tagħhom, ħlief għal raġunijiet li huma ġġustifikati minħabba s-saħħa s-sigurtà u stabbiliti mill-awtoritajiet kompetenti. Huma għandhom igawdu d-dritt għall-għajnuna fil-portijiet u abbord il-bastimenti tal-passiġġieri. Fl-interessi tal-inklużjoni soċjali, il-persuni kkonċernati għandhom jirċievu din l-għajnuna mingħajr ħlas. It-trasportaturi għandhom jistabbilixxu kondizzjonijiet għall-aċċess, preferibbilment bl-użu tas-sistema tal-istandardizzazzjoni Ewropea.

(6)

Fit-teħid ta' deċiżjonijiet dwar id-disinn ta' portijiet u terminali ġodda, u bħala parti minn proġetti kbar ta' rinnovar, il-korpi responsabbli għal dawk il-faċilitajiet għandhom, fejn meħtieġ, jieħdu kont tal-ħtiġijiet ta' persuni b'diżabbiltà u ta' persuni b'mobbiltà mnaqqsa. Bl-istess mod, it-trasportaturi għandhom, fejn meħtieġ, iqisu dawn il-ħtiġijiet meta jkunu qed jiddeċiedu dwar il-pjanti ta' bastimenti tal-passiġġieri ġodda jew tar-rinnovar tagħhom skont id-Direttiva 2009/45/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta' Mejju 2009 dwar regoli u standards ta’ sigurtà għal vapuri tal-passiġġieri (5) u d-Direttiva 2006/87/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta' Diċembru li tistabbilixxi r-rekwiżiti tekniċi għall-bastimenti tal-passaġġi fuq l-ilma interni (6).

(7)

L-għajnuna li tingħata fil-portijiet li jinsabu fit-territorju ta’ xi Stat Membru għandha, fost affarijiet oħra, tagħmilha possibbli għal persuni b’diżabbiltà u għal persuni b’mobbiltà mnaqqsa biex jipproċedu minn post tal-wasla stabbilit f’port sa vapur tal-passiġġieri u minn vapur tal-passiġġieri sal-post tat-tluq stabbilit f'port, inklużi l-imbark u l-iżbark.

(8)

Fl-organizzazzjoni tal-għajnuna lil persuni b'diżabbiltà u lil persuni b'mobbiltà mnaqqsa, u t-taħriġ tal-persunal tagħhom, it-trasportaturi għandhom jikkoperaw mal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa. F'din il-ħidma għandhom ukoll jieħdu kont tad-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Konvenzjoni u l-Kodiċi Internazzjonali dwar l-Istandards tat-Taħriġ, taċ-Ċertifikazzjoni u s-Servizz ta’ Għassa għall-Baħħara, kif ukoll tar-Rakomandazzjoni tal-Organizzazzjoni Marittima Internazzjonali dwar id-disinn u l-operat tal-vapuri tal-passiġġieri biex iwieġbu għall-ħtiġijiet tal-persuni anzjani u b'diżabbiltà.

(9)

Il-passiġġieri għandhom jiġu infurmati b'mod adegwat fil-każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien ta' kwalunkwe servizz tal-passiġġieri jew kruċiera. Din l-informazzjoni għandha tgħin lill-passiġġieri biex jagħmlu l-arranġamenti meħtieġa u jekk meħtieġ biex jiksbu informazzjoni dwar konnessjonijiet alternattivi.

(10)

L-inkonvenjenza li jgħaddu minnha l-passiġġieri minħabba l-kanċellazzjoni jew id-dewmien twil tal-vjaġġ tagħhom għandha titnaqqas. Għal dan il-għan għandu jittieħed ħsieb il-passiġġieri u għandhom ikunu jistgħu jikkanċellaw il-vjaġġ tagħhom u jiġu rimborżati tal-biljetti jew tinbidlilhom ir-rotta b'kondizzjonijiet sodisfaċenti.

(11)

It-trasportaturi għandhom jipprovdu għall-ħlas ta' kumpens lill-passiġġieri f'każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien ta' servizz tal-passiġġieri abbażi ta' perċentwali tal-prezz tal-biljett, minbarra meta l-kanċellazzjoni jew dewmien iseħħu minħabba kondizzjonijiet tat-temp li jipperikolaw l-operazzjoni sikura tal-vapur jew minħabba ċirkostanzi straordinarji, li ma setgħux jiġu evitati anki jekk ittieħdu l-miżuri raġonevoli kollha.

(12)	Il-kondizzjonijiet tat-temp li jipperikolaw l-operazzjoni sikura tal-vapur għandhom jinkludu, iżda ma jkunux limitati għal, irjiħat qawwijin, baħar imqalleb, kurrent qawwi, kondizzjonijiet tas-silġ diffikultużi u livelli tal-ilma estremament għoljin jew baxxi.

(13)

Ċirkostanzi straordinarji għandhom jinkludu, iżda ma jkunux limitati għal, attakki terroristiċi, konflitti tax-xogħol, żbarkar ta' kwalunkwe persuna marida, feruta jew mejta, operazzjonijiet ta' tiftix jew salvataġġ fuq il-baħar jew fuq passaġġi fuq l-ilma interni, miżuri meħtieġa għall-protezzjoni tal-ambjent, deċiżjonijiet meħudin minn korpi tal-ġestjoni tat-traffiku jew minn awtoritajiet tal-port, jew deċiżjonijiet mill-awtoritajiet kompetenti fir-rigward tal-ordni u s-sigurtà pubblika kif ukoll biex ikopru ħtiġijiet urġenti tat-trasport.

(14)

Bl-involviment tal-partijiet interessati, assoċjazzjonijiet professjonali u assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi, passiġġieri, persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa, it-trasportaturi għandhom jikoperaw sabiex jadottaw arranġamenti fil-livell nazzjonali jew Ewropew biex itejbu l-kura u l-għajnuna offruta lill-passiġġieri kull meta l-vjaġġ tagħhom jiġi interrott, partikolarment fil-każ ta' dewmien twil jew kanċellazzjoni tal-vjaġġ.

(15)

Dan ir-Regolament m’għandux jaffettwa d-drittijiet tal-passiġġieri stabbiliti mid-Direttiva tal-Kunsill 90/314/KEE tat-13 ta' Ġunju 1990 dwar il-vjaġġi kollox kompriż, il-vaganzi kollox kompriż u t-tours kollox kompriż (7). Dan ir-Regolament m'għandux japplika f'każijiet fejn tour kollox kompriż huwa kkanċellat għal raġunijiet differenti mill-kanċellazzjoni tas-servizz tal-passiġġieri jew tal-kruċiera.

(16)

Il-passiġġieri għandhom jiġu informati bis-sħiħ dwar id-drittijiet tagħhom skont dan ir-Regolament, biex b'hekk ikunu jistgħu jeżerċitaw dawk id-drittijiet effettivament. Id-drittijiet tal-passiġġieri għandhom jinkludu r-riċeviment ta' informazzjoni rigward is-servizz tal-passiġġieri jew il-kruċiera qabel u wara l-vjaġġ. L-informazzjoni kollha essenzjali mogħtija lill-passiġġieri għandha wkoll tiġi pprovduta f'formati aċċessibli għal persuni b'diżabbiltà u għal persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

(17)

Il-passiġġieri għandhom ikunu jistgħu jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom permezz ta' proċeduri xierqa għall-ilmenti implimentati mit-trasportaturi jew, skont il-każ, permezz tat-tressiq tal-ilmenti tagħhom lill-korp jew lill-korpi maħtura għal dak il-għan mill-Istat Membru. It-trasportaturi għandhom jirrispondu għall-ilmenti mill-passiġġieri f'ċertu perijodu ta' żmien, filwaqt li jżommu f'moħħhom li jista’ jittieħed kont kontrihom tan-nuqqas min-naħa tagħhom ta' reazzjoni għal ilment magħmul.

(18)

Filwaqt li jitqiesu l-proċeduri stabbiliti minn Stat Membru biex jitressqu l-ilmenti, ilment li jirrigwarda l-għajnuna f'port jew abbord vapur għandhu preferibbilment jiġi indirizzat lill-korp jew lill-korpi maħturin għall-infurzar ta' dan ir-Regolament fl-Istat Membru fejn jinsab il-port tal-imbark, u, għas-servizzi tal-passiġġieri minn pajjiż terz, fejn jinsab il-port tal-iżbark.

(19)	L-Istati Membri għandhom jiżguraw il-konformità ma’ dan ir-Regolament u għandhom jaħtru entità jew entitajiet adatti biex iwettqu kompiti ta’ sorveljanza u ta’ infurzar. Din is-sorveljanza ma taffettwax id-drittijiet tal-passiġġieri li jfittxu rimedju legali mill-qrati skont il-liġi nazzjonali.

(20)	L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu penali applikabbli għall-ksur ta’ dan ir-Regolament u jiżguraw li dawk il-penali jiġu applikati. Il-penali għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi.

(21)

Ladarba l-għanijiet ta’ dan ir-Regolament, jiġifieri li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni u għajnuna lill-passiġġieri fl-Istati Membri kollha u li l-aġenti ekonomiċi joperaw skont kondizzjonijiet armonizzati f’suq uniku, ma jistgħux jinkisbu suffiċjentement mill-Istati Membri u għalhekk jistgħu, minħabba l-iskala jew l-effetti tal-azzjoni, jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, skont il-prinċipju ta' sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Skont il-prinċipju tal-proporzjonalità kif stabbilit f'dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet.

(22)

L-infurzar ta' dan ir-Regolament għandu jkun ibbażat fuq ir-Regolament (KE) Nru 2006/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ Ottubru 2004 dwar il-koperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-infurzar tal-liġijiet tal-protezzjoni tal-konsumaturi (ir-Regolament dwar koperazzjoni fil-protezzjoni tal-konsumaturi) (8). Dak ir-Regolament għandu għalhekk jiġi emendat skont dan.

(23)

Id-Direttiva 95/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta' Ottubru 1995 dwar il-protezzjoni ta’ individwi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ tali data (9) għandha tiġi rispettata u infurzata strettament sabiex ikun garantit ir-rispett għall-privatezza ta' persuni fiżiċi u ġuridiċi, u sabiex jiġi żgurat li l-informazzjoni u r-rapporti mitlubin iservu biss biex jaqdu l-obbligi stabbiliti f'dan ir-Regolament u ma jintużawx għad-detriment ta' tali persuni.

(24)	Dan ir-Regolament jirrispetta d-drittijiet fundamentali u josserva l-prinċipji rikonoxxuti partikolarment mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, kif imsemmi fl-Artikolu 6 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea,

ADOTTAW DAN IR-REGOLAMENT:

KAPITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Suġġett

Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli fir-rigward ta' dan li ġej:

(a)	nondiskriminazzjoni bejn il-passiġġieri fir-rigward tal-kondizzjonijiet tat-trasport offruti mit-trasportaturi;

(b)	nondiskriminazzjoni u għajnuna għal persuni b'diżabbiltà u għal persuni b'mobbiltà mnaqqsa;

(c)	id-drittijiet tal-passiġġieri f'każijiet ta' kanċellazzjoni jew dewmien;

(d)	l-informazzjoni minima li għandha tingħata lill-passiġġieri;

(e)	it-trattament tal-ilmenti;

(f)	regoli ġenerali dwar l-infurzar.

Artikolu 2

Kamp ta' applikazzjoni

1.   Dan ir-Regolament għandu japplika fir-rigward ta' passiġġieri li jivvjaġġaw:

(a)	fuq servizzi tal-passiġġieri fejn il-port tal-imbark jinsab fit-territorju ta' Stat Membru;

(b)	fuq servizzi tal-passiġġieri fejn il-port tal-imbark jinsab barra t-territorju ta' Stat Membru u l-port tal-iżbark jinsab fit-territorju ta' Stat Membru, sakemm is-servizz ikun operat minn trasportatur tal-Unjoni;

(c)	fuq kruċiera fejn il-port tal-imbark jinsab fit-territorju ta' Stat Membru. Madankollu, l-Artikoli 16(2), 18, 19 u 20(1) u (4) m'għandhomx japplikaw għal dawk il-passiġġieri.

2.   Dan ir-Regolament ma għandux japplika fir-rigward ta' passiġġieri li jivvjaġġaw:

(a)	fuq vapuri ċċertifikati biex iġorru sa 36 passiġġier;

(b)	fuq vapuri li jkollhom ekwipaġġ responsabbli għall-operat tal-vapur magħmul minn mhux aktar minn tliet persuni jew fejn id-distanza tas-servizz globali tal-passiġġieri tkun inqas minn 500 metru, f'direzzjoni waħda; jew

(c)	fuq eskursjonijiet u tours turistiċi apparti l-kruċieri.

3.   L-Istati Membri jistgħu, għal perijodu ta' sentejn minn … (10), jeżentaw vapuri tat-tbaħħir ta' inqas minn 300 tunnellata grossa mħaddmin fit-trasport domestiku mill-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament, sakemm id-drittijiet tal-passiġġieri skont dan ir-Regolament ikunu żgurati b'mod adegwat skont il-liġi nazzjonali.

4.   L-Istati Membri jistgħu jeżentaw mill-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament servizzi tal-passiġġieri koperti mill-obbligi tas-servizz pubbliku, kuntratti tas-servizz pubbliku jew servizzi integrati, sakemm id-drittijiet tal-passiġġieri skont dan ir-Regolament ikunu ggarantiti kif adatt skont il-liġi nazzjonali.

5.   Xejn f'dan ir-Regolament m'għandu jinftiehem li jikkostitwixxi rekwiżiti tekniċi li jimponu obbligi fuq it-trasportaturi, operaturi tat-terminali jew entitajiet oħra li jimmodifikaw jew jissostitwixxu vapuri, infrastruttura u tagħmir fil-portijiet u f’terminali tal-portijiet.

Artikolu 3

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, għandhom japplikaw it-tifsiriet li ġejjin:

(a)

“persuna b'diżabbiltà” jew “persuni b’mobbiltà mnaqqsa” tfisser kwalunkwe persuna li l-mobbiltà tagħha meta jintuża t-trasport hija mnaqqsa minħabba kwalunkwe diżabbiltà fiżika (sensorjali jew lokomotorja, permanenti jew temporanja), diżabbiltà jew nuqqas intellettwali, jew kwalunkwe kawża oħra ta’ diżabbiltà, jew minħabba l-età, u li s-sitwazzjoni tagħha teħtieġ attenzjoni adegwata kif ukoll adattament għall-ħtiġijiet partikolari tagħha tas-servizz li jkun disponibbli għall-passiġġieri kollha;

(b)	“territorju ta' Stat Membru” tfisser territorju li għalih jirreferi t-Trattat kif imsemmi fl-Artikolu 355 tiegħu, skont il-kondizzjonijiet fih stabbiliti;

(c)	“kondizzjonijiet tal-aċċess” tfisser standards, linji gwida u informazzjoni rilevanti dwar l-aċċessibbiltà tat-terminali tal-port u l-vapuri, inklużi l-faċilitajiet tagħhom għall-persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa;

(d)	“trasportatur” tfisser persuna fiżika jew ġuridika li toffri trasport permezz ta' servizzi tal-passiġġieri jew kruċieri lill-pubbliku ġenerali;

(e)	“trasportatur tal-Unjoni” tfisser trasportatur stabbilit fit-territorju ta' Stat Membru jew li joffri trasport permezz ta' servizzi tal-passiġġieri mħaddmin lejn jew mit-territorju ta' Stat Membru;

(f)	“servizz tal-passiġġieri” tfisser servizz tat-trasport tal-passiġġieri kummerċjali bil-baħar jew fuq passaġġi fuq l-ilma interni mħaddem skont skeda pubblikata;

(g)	“servizzi integrati” tfisser servizzi ta' trasport interkonness f'żona ġeografika speċifika b'servizz singolu ta' informazzjoni, skema ta' ittikettjar u skeda.

(h)	“trasportatur adempjenti” tfisser persuna oħra minbarra t-trasportatur, li fil-fatt iwettaq il-ġarr kollu jew parti minnu;

(i)	“passaġġi fuq l-ilma interni” tfisser medda ta' ilmijiet interni naturali jew artifiċjali fejn jista' jsir tbaħħir, jew sistema ta' meded interkonnessi ta' ilmijiet, użati għat-trasport, bħal għadajjar, xmajjar jew kanali jew kwalunkwe kombinazzjoni ta' dawn;

(j)	“port” tfisser post jew żona ġeografika magħmulin minn tali ħidmiet u faċilitajiet għat-titjib, biex jippermettu l-akkoljenza ta' vapuri, li minnhom il-passiġġieri regolarment jimbarkaw jew jiżbarkaw;

(k)

“terminal tal-port” tfisser terminal, imħaddem minn persunal tat-trasportatur jew ta' operatur tat-terminali, f'port b'faċilitajiet, bħal banek taċ-check-in, banek tal-biljetti jew swali, u persunal għall-imbark jew l-iżbark ta' passiġġieri li jivvjaġġaw fuq servizzi tal-passiġġieri jew fuq kruċiera;

(l)	“vapur” tfisser bastiment użat għan-navigazzjoni fil-baħar jew passaġġi fuq l-ilma interni;

(m)	“kuntratt ta' trasport” tfisser kuntratt ta' ġarr bejn trasportatur u passiġġier għall-forniment ta' servizz wieħed jew aktar tal-passiġġieri jew kruċieri;

(n)	“biljett” tfisser dokument validu jew evidenza oħra ta' kuntratt ta' trasport;

(o)	“bejjiegħ tal-biljetti” tfisser kwalunkwe bejjiegħ bl-imnut li jikkonkludi kuntratti ta' trasport f'isem trasportatur;

(p)	“aġent tal-ivvjaġġar” tfisser kwalunkwe bejjiegħ bl-imnut li jaġixxi f'isem passiġġier għall-konklużjoni ta' kuntratti ta' trasport;

(q)	“operatur turistiku” tfisser organizzatur, minbarra trasportatur, fit-tifsira tal-Artikolu 2(2) u (3) tad-Direttiva 90/314/KEE;

(r)	“riżervazzjoni” tfisser ibbukkjar ta' tluq speċifiku ta' servizz tal-passiġġieri jew kruċiera;

(s)	“operatur tat-terminali” tfisser korp privat jew pubbliku fit-territorju ta' Stat Membru responsabbli għall-amministrazzjoni u l-ġestjoni ta' terminal ta' port;

(t)	“kruċiera” tfisser servizz ta' trasport bil-baħar jew fuq passaġġi fuq l-ilma interni, imħaddem esklussivament għall-fini tal-pjaċir u r-rikreazzjoni, supplimentat b'akkomodazzjoni u faċilitajiet oħra, ta' aktar minn jumejn b'żewġt iljieli abbord;

(u)	“inċident bil-vapur” tfisser meta vapur jegħreq, jinqaleb, jaħbat jew jieqaf, ikun hemm splużjoni jew nar fuq il-vapur, jew difett fil-vapur.

Artikolu 4

Biljetti u kondizzjonijiet nondiskriminatorji fil-kuntratt

1.   It-trasportaturi għandhom jipprovdu biljett lill-passiġġier, sakemm skont il-liġi nazzjonali dokumenti oħra ma jagħtux intitolament għat-trasport. Biljett jista' jinħareġ f'format elettroniku.

2.   Mingħajr preġudizzju għat-tariffi soċjali, il-kondizzjonijiet tal-kuntratt u t-tariffi applikati minn trasportaturi jew bejjiegħa tal-biljetti għandhom jiġu offruti lill-pubbliku ġenerali mingħajr ebda diskriminazzjoni diretta jew indiretta bbażata fuq in-nazzjonalità tal-konsumatur finali jew fuq il-post tal-istabbiliment tat-trasportaturi jew tal-bejjiegħa tal-biljetti fl-Unjoni.

Artikolu 5

Partijiet adempjenti oħra

1.   Jekk it-twettiq tal-obbligi taħt dan ir-Regolament ikun ġie fdat lil trasportatur adempjenti, bejjiegħ tal-biljetti jew kwalunkwe persuna oħra, it-trasportatur, l-aġent tal-ivvjaġġar, l-operatur turistiku u l-operatur tat-terminali, li fada tali obbligi, għandhom minkejja dan ikunu responsabbli għall-atti u l-ommissjonijiet ta' dik il-parti adempjenti, li taġixxi fl-ambitu tal-impjieg ta' dik il-parti.

2.   Addizzjonalment għall-paragrafu 1, il-parti li tkun ġiet fdata bit-twettiq ta' obbligu mit-trasportatur, l-aġent tal-ivvjaġġar, l-operatur turistiku jew l-operatur tat-terminali għandha tkun suġġetta għad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament, inkluża d-dispożizzjonijiet dwar ir-responsabbiltajiet u d-difiżi, fir-rigward tal-obbligu fdat.

Artikolu 6

Esklużjoni tar-rinunzja

L-obbligi taħt dan ir-Regolament m’għandhomx ikunu limitati jew rinunzjati, b'mod partikolari b’deroga jew klawsola restrittiva fil-kuntratt ta' trasport.

KAPITOLU II

DRITTIJIET TAL-PERSUNI B'DIŻABBILTÀ U TAL-PERSUNI B'MOBBILTÀ MNAQQSA

Artikolu 7

Id-dritt għat-trasport

1.   It-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi m’għandhomx jirrifjutaw li jaċċettaw riżervazzjoni, joħorġu jew jipprovdu b'mod ieħor biljett jew jimbarkaw persuni minħabba diżabbiltà jew mobbiltà mnaqqsa.

2.   Għandhom jiġu offruti riżervazzjonijiet u biljetti lil persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa mingħajr spejjeż żejda.

Artikolu 8

Eċċezzjonijiet u kondizzjonijiet speċjali

1.   Minkejja l-Artikolu 7(1), it-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi jistgħu jirrifjutaw li jaċċettaw riżervazzjoni jew joħorġu jew jipprovdu b'mod ieħor biljett jew li jimbarkaw persuna, minħabba diżabbiltà jew mobbiltà mnaqqsa:

(a)	sabiex jiġu sodisfatti r-rekwiżiti applikabbli tas-saħħa u s-sigurtà stabbiliti mil-liġi internazzjonali, tal-Unjoni jew nazzjonali jew sabiex jiġu sodisfatti r-rekwiżiti tas-saħħa u s-sigurtà stabbiliti mill-awtoritajiet kompetenti;

(b)	fejn id-disinn tal-vapur tal-passiġġieri jew l-infrastruttura u t-tagħmir tal-port, inklużi t-terminali tal-port, jagħmluha impossibbli biex jitwettaq l-imbark, l-iżbark jew il-ġarr tal-persuna b'diżabbiltà jew tal-persuna b'mobbiltà mnaqqsa b'mod sikur jew operattivament fattibbli.

2.   Fil-każ ta' rifjut ta' aċċettazzjoni ta' riżervazzjoni jew li jinħareġ jew jiġi pprovdut b'mod ieħor biljett minħabba raġunijiet imsemmijin fil-paragrafu 1, it-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jagħmlu sforzi raġonevoli biex jipproponu lill-persuna kkonċernata trasport alternattiv aċċettabbli fuq servizz tal-passiġġieri jew kruċiera mħaddmin mit-trasportatur.

3.   Jekk persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa, li għandha riżervazzjoni jew għandha biljett u kkonformat mar-rekwiżiti fl-Artikolu 11(2), xorta waħda hija mċaħħda l-imbark minħabba d-diżabbiltà jew mobbiltà mnaqqsa tagħha, dik il-persuna u kwalunkwe persuna li takkumpanjaha skont il-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu għandha tiġi offruta l-għażla bejn id-dritt għal rimborż u l-bdil fir-rotta kif previst fl-Anness I. Id-dritt għall-għażla ta' vjaġġ ta' ritorn jew għal bdil fir-rotta għandu jkun bil-kondizzjoni li jiġu sodisfatti r-rekwiżiti kollha tas-saħħa u s-sigurtà.

4.   Taħt l-istess kondizzjonijiet stipulati fil-paragrafu 1, it-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi jistgħu jesiġu li persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa tkun akkumpanjata minn persuna oħra li hija kapaċi tagħti l-għajnuna meħtieġa mill-persuna b'diżabbiltà jew mill-persuna b'mobbiltà mnaqqsa. Fir-rigward tas-servizzi tal-passiġġieri, tali persuna akkumpanjatriċi għandha tinġarr mingħajr ħlas.

5.   Meta t-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi jirrikorru għall-paragrafi 1 sa 4, huma għandhom jinformaw immedjatament lill-persuna b'diżabbiltà jew lill-persuna b'mobbiltà mnaqqsa bir-raġunijiet speċifiċi għalhekk. Dawn ir-raġunijiet għandhom jiġu nnotifikati lill-persuna b'diżabbiltà jew lill-persuna b'mobbiltà mnaqqsa, mhux aktar tard minn ħamest ijiem ta' ħidma wara li dik l-persuna tkun ġiet informata. F'każ ta' rifjut taħt il-paragrafu 1(a), għandha ssir referenza għar-rekwiżiti applikabbli fir-rigward tas-saħħa u s-sigurtà.

Artikolu 9

Aċċessibbiltà u informazzjoni

1.   B'koperazzjoni ma' organizzazzjonijiet rappreżentanti ta' persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa, it-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom, fejn meħtieġ permezz tal-organizzazzjonijiet tagħhom, jistabbilixxu, jew ikollhom fis-seħħ, kondizzjonijiet għall-aċċess nondiskriminatorji għat-trasport ta' persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

2.   Il-kondizzjonijiet għall-aċċess previsti fil-paragrafu 1 għandhom jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mit-trasportaturi u mill-operaturi tat-terminali fiżikament jew fuq l-Internet bl-istess lingwi bħal dawk li bihom l-informazzjoni ġeneralment tkun għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha.

3.   L-operaturi turistiċi għandhom jagħmlu disponibbli l-kondizzjonijiet għall-aċċess previsti fil-paragrafu 1 li japplikaw għall-vjaġġi inklużi fil-vjaġġi kollox kompriż, fil-vaganzi kollox kompriż u t-tours kollox kompriż li huma jorganizzaw, ibigħu jew joffru għall-bejgħ.

4.   It-trasportaturi, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jiżguraw li l-informazzjoni kollha rilevanti, inklużi r-riżervazzjoni u l-informazzjoni online, dwar il-kondizzjonijiet tal-ġarr, l-informazzjoni dwar il-vjaġġ u l-kondizzjonijiet għall-aċċess hija disponibbli f'formati adatti u aċċessibbli għal persuni b'diżabbiltà u għal persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

Artikolu 10

Dritt għall-għajnuna fil-portijiet u abbord il-vapuri

Suġġett għall-kondizzjonijiet għall-aċċess previsti fl-Artikolu 9(1), it-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom, fl-oqsma ta' kompetenza rispettivi tagħhom, jagħtu għajnuna mingħajr ħlas lil persuni b'diżabbiltà jew lil persuni b'mobbiltà mnaqqsa, kif speċifikat fl-Annessi II u III, fil-portijiet, inklużi matul l-imbark u l-iżbark, u abbord il-vapuri.

Artikolu 11

Kondizzjonijiet li taħthom tingħata l-għajnuna

1.   It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom, fl-oqsma ta' kompetenza rispettivi tagħhom, jagħtu għajnuna lil persuni b'diżabbiltà u lil persuni b'mobbiltà mnaqqsa kif stabbilit fl-Artikolu 10 taħt il-kondizzjonijiet li ġejjin:

(a)	li t-trasportatur jew l-operatur tat-terminali jiġi nnotifikat bil-ħtieġa tal-persuna għal tali għajnuna l-aktar tard jumejn tax-xogħol qabel ma tkun meħtieġa l-għajnuna, u;

(b)

li l-persuna b'diżabbiltà jew il-persuna b'mobbiltà mnaqqsa tippreżenta lilha nnifisha fil-port jew fil-punt speċifikat kif imsemmi fl-Artikolu 12(3): (i) f'ħin stipulat bil-miktub mit-trasportatur li m'għandux ikun aktar minn 60 minuta qabel il-ħin tal-imbark ippubblikat, jew (ii) jekk mhuwa stipulat l-ebda ħin tal-imbark, mhux aktar tard minn 60 minuta qabel il-ħin tat-tluq ippubblikat.

2.   Addizzjonalment għall-paragrafu 1, persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa għandhom jinnotifikaw lit-trasportatur, fil-mument tar-riżervazzjoni jew tax-xiri minn qabel tal-biljett, bil-ħtiġijiet speċifiċi tagħhom tal-akkomodazzjoni jew tal-postijiet fejn joqogħdu bil-qiegħda jew tal-ħtieġa tagħhom li jġibu tagħmir mediku, sakemm il-ħtieġa tkun magħrufa dak iż-żmien.

3.   Notifika li ssir skont il-paragrafi 1(a) u 2 tista' dejjem tiġi ppreżentata lill-aġent tal-ivvjaġġar jew lill-operatur turistiku li mingħandu jkun inxtara l-biljett. Fejn il-biljett jippermetti aktar minn vjaġġ wieħed, notifika waħda għandha tkun biżżejjed, sakemm tingħata l-informazzjoni adegwata dwar il-ħin tal-vjaġġi sussegwenti.

4.   Jekk ma ssir l-ebda notifika skont il-paragrafi 1(a) u 2, it-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom jagħmlu l-isforzi kollha raġonevoli biex jiżguraw li l-għajnuna tingħata b'tali mod li l-persuna b'diżabbiltà jew il-persuna b'mobbiltà mnaqqsa tkun tista' timbarka fuq il-vapur, tiżbarka minnu u tivvjaġġa fuqu.

5.   Meta persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa tkun akkumpanjata minn kelb ta' għajnuna rikonoxxut, dak il-kelb għandu jiġi akkomodat flimkien ma' dik il-persuna, sakemm it-trasportatur, l-aġent tal-ivvjaġġar jew l-operatur turistiku jkun innotifikat skont ir-regoli nazzjonali applikabbli dwar il-ġarr tal-klieb ta' għajnuna rrikonoxxuti abbord il-vapuri tal-passiġġieri, fejn dawn ir-regoli jeżistu.

Artikolu 12

Riċeviment tan-notifiki u speċifikazzjoni ta' postijiet fejn wieħed jiltaqa'

1.   It-trasportaturi, l-operaturi tat-terminali, l-aġenti tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiġi ffaċilitat ir-riċeviment tan-notifiki li jsiru skont l-Artikolu 11(1)(a) u 11(2). Dak l-obbligu għandu japplika fil-punti tal-bejgħ kollha tagħhom, inkluż il-bejgħ bit-telefon u minn fuq l-Internet.

2.   Jekk l-aġenti tal-ivvjaġġar jew l-operaturi turistiċi jirċievu n-notifika msemmija fil-paragrafu 1 huma għandhom, fil-ħin normali tagħhom tal-uffiċċju, jibagħtu l-informazzjoni lit-trasportatur jew lill-operatur tat-terminali mingħajr dewmien.

3.   It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom jispeċifikaw post ġewwa jewu barra t-terminali tal-portijiet fejn persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa jistgħu jħabbru l-wasla tagħhom u jitolbu għajnuna. Dan il-post għandu jkun immarkat b'mod ċar b'tabella u għandu joffri, f'formati aċċessibbli, informazzjoni bażika dwar it-terminal tal-port u l-għajnuna pprovduta.

Artikolu 13

Standards ta’ kwalità għall-għajnuna

1.   L-operaturi tat-terminali u t-trasportaturi li joperaw it-terminali tal-portijiet jew is-servizzi tal-passiġġieri b'total ta' aktar minn 100 000 moviment tal-passiġġieri kummerċjali matul is-sena kalendarja preċedenti għandhom, fl-oqsma ta' kompetenza rispettivi tagħhom, jistipulaw standards ta' kwalità għall-għajnuna speċifikata fl-Annessi II u III u għandhom, fejn hu xieraq permezz tal-organizzazzjonijiet tagħhom, jiddeterminaw rekwiżiti għar-riżorsi biex jilħqu dawk l-istandards, b'koperazzjoni mal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw persuni b'diżabbiltà u persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

2.   L-istandards ta' kwalità previsti fil-paragrafu 1 għandhom jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mit-trasportaturi u mill-operaturi tat-terminali fiżikament jew fuq l-Internet f'formati aċċessibbli u bl-istess lingwi bħal dawk li bihom l-informazzjoni ġeneralment tkun għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha.

Artikolu 14

Taħriġ u istruzzjonijiet

Mingħajr preġudizzju għall-Konvenzjoni u l-Kodiċi Internazzjonali dwar l-Istandards tat-Taħriġ, taċ-Ċertifikazzjoni u s-Servizz ta' Għassa għall-Baħħara u għar-regolamenti adottati skont il-Konvenzjoni Riveduta għan-Navigazzjoni fir-Rhine u l-Konvenzjoni rigward ir-Reġim ta' Navigazzjoni fid-Danubju, it-trasportaturi u, fejn adatt, l-operaturi tat-terminali għandhom jistabbilixxu proċeduri ta' taħriġ relatati mad-diżabbiltajiet, inklużi istruzzjonijiet, u jiżguraw li:

(a)	il-persunal tagħhom, inkluż dak impjegat minn kwalunkwe parti adempjenti oħra, li jipprovdi għajnuna diretta lill-persuni b'diżabbiltà u lill-persuni b'mobbiltà mnaqqsa, ikun imħarreġ jew jingħata istruzzjonijiet kif deskritt fl-Anness IV, Partijiet A u B, u

(b)	il-persunal tagħhom li jkun b'xi mod ieħor responsabbli għar-riżervazzjoni u l-bejgħ ta' biljetti jew imbark jew żbark, inkluż dak impjegat minn kwalunkwe parti adempjenti oħra, ikun imħarreġ jew jingħata istruzzjonijiet kif deskritt fl-Anness IV, Parti A.

Artikolu 15

Kumpens relatat mat-tagħmir tal-mobbiltà jew tagħmir ieħor speċifiku

1.   It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom ikunu responsabbli għat-telf imġarrab minħabba telf ta' jew ħsara fit-tagħmir tal-mobbiltà jew tagħmir ieħor speċifiku, użat minn persuna b'diżabbiltà jew persuna b'mobbiltà mnaqqsa, jekk l-inċident li kkaġuna t-telf kien minħabba n-nuqqas jew in-negliġenza tat-trasportatur jew tal-operatur tat-terminali. In-nuqqas jew in-negliġenza tat-trasportatur għandhom ikunu preżunti għal telf ikkaġunat minn inċident tat-tbaħħir.

2.   Il-kumpens imsemmi fil-paragrafu 1 għandu jikkorrispondi għall-valur ta' sostituzzjoni tat-tagħmir ikkonċernat jew, fejn applikabbli, għall-ispejjeż relatati mat-tiswijiet.

3.   Il-paragrafi 1 u 2 m'għandhomx japplikaw jekk ikun japplika l-Artikolu 4 tar-Regolament (KE) Nru 392/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' April 2009 dwar ir-responsabbiltà ta’ trasportaturi ta' passiġġieri bil-baħar fil-każ ta' aċċidenti (11).

4.   Barra minn hekk, għandu jsir kull sforz sabiex it-tagħmir jiġi ssostitwit temporanjament fi żmien qasir.

KAPITOLU III

OBBLIGI TAT-TRASPORTATURI U TAL-OPERATURI TAT-TERMINALI FIL-KAŻ TA' VJAĠĠ INTERROTT

Artikolu 16

Informazzjoni fil-każ ta' tluq ikkanċellat jew tluq tard

1.   Fil-każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien fit-tluq ta' servizzi tal-passiġġieri jew kruċiera, il-passiġġieri li jitilqu minn terminali tal-port għandhom jiġu informati mit-trasportatur jew, fejn meħtieġ, mill-operatur tat-terminali, bis-sitwazzjoni malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn 30 minuta wara l-ħin tat-tluq skedat, u tal-ħin tat-tluq stmat u tal-ħin tal-wasla stmat, hekk kif din l-informazzjoni tkun disponibbli.

2.   Jekk il-passiġġieri jitilfu servizz ta' trasport konness minħabba kanċellazzjoni jew dewmien, it-trasportatur u, fejn meħtieġ, l-operatur tat-terminali, għandu jagħmel sforzi raġonevoli biex jinforma lill-passiġġieri kkonċernati dwar konnessjonijiet alternattivi.

3.   It-trasportatur jew, fejn meħtieġ, l-operatur tat-terminali, għandu jiżgura li persuni b'diżabbiltà jew persuni b'mobbiltà mnaqqsa jirċievu l-informazzjoni meħtieġa skont il-paragrafi 1 u 2 f'formati aċċessibbli.

Artikolu 17

Għajnuna fil-każ ta' tluq ikkanċellat jew tluq tard

1.   Fejn trasportatur raġonevolment jistenna li t-tluq ta' servizz tal-passiġġieri jew kruċiera jiġi kkanċellat jew ittardjat għal aktar minn 120 minuta lil hinn mill-ħin skedat tat-tluq tiegħu, il-passiġġieri li jitilqu minn terminals tal-port għandhom jiġu offruti, mingħajr ħlas, ikliet ħfief, ikliet jew xorb b'mod raġonevoli skont it-tul ta' ħin tal-istennija, sakemm ikunu disponibbli, jew ikunu jistgħu jiġu fornuti b'mod raġonevoli.

2.   Fil-każ ta' kanċellazzjoni jew dewmien fit-tluq fejn isir meħtieġ li l-passiġġier joqgħod lejl wieħed jew aktar jew joqgħod għal iżjed żmien milli kien intenzjonat, fejn u meta fiżikament possibbli, it-trasportatur għandu joffri lill-passiġġieri li jkunu qed jitilqu mit-terminali tal-port, akkomodazzjoni adegwata mingħajr ħlas abbord, jew fuq l-art, u trasport bejn it-terminal tal-port u l-post tal-akkomodazzjoni b'żieda mal-ikliet ħfief, l-ikliet jew ix-xorb previsti fil-paragrafu 1. Għal kull passiġġier, it-trasportatur jista' jillimita l-ispiża totali tal-akkomodazzjoni fuq l-art għal EUR 120, mingħajr ma jinkludi t-trasport lejn u mit-terminal tal-port u l-post tal-akkomodazzjoni.

3.   Fl-applikazzjoni tal-paragrafi 1 u 2, it-trasportatur għandu jagħti attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet tal-persuni b'diżabbiltà u tal-persuni b'mobbiltà mnaqqsa u ta' kwalunkwe persuni li jkunu qed jakkumpanjawhom.

Artikolu 18

Bdil tar-rotta u rimborż fil-każ ta' tluq ikkanċellat jew tluq tard

1.   Fejn trasportatur ikun qiegħed raġonevolment jipprevedi li xi servizz tal-passiġġieri ser jiġi kkanċellat jew ittardjat fit-tluq minn terminal ta' port għal aktar minn 120 minuta, il-passiġġier għandu immedjatament jiġi offrut l-għażla bejn:

(a)	il-bdil tar-rotta lejn id-destinazzjoni finali, taħt kondizzjonijiet komparabbli, kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport, mal-ewwel opportunità;

(b)	ir-rimborż tal-prezz tal-biljett u, fejn rilevanti, servizz ta' ritorn mingħajr ħlas lejn l-ewwel punt tat-tluq, kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport, mal-ewwel opportunità.

2.   Meta servizz tal-passiġġieri jiġi kkanċellat jew jittardja fit-tluq minn port għal aktar minn 120 minuta, il-passiġġieri għandu jkollhom id-dritt għal tali bdil tar-rotta jew rimborż tal-prezz tal-biljett mit-trasportatur.

3.   Il-ħlas tar-rimborż previst fil-paragrafi 1(b) u 2 għandu jsir fi żmien sebat ijiem, imħallas f'kontanti, permezz ta' trasferiment bankarju elettroniku, ordnijiet bankarji jew ċekkijiet bankarji tal-ħlas kollu tal-biljett għall-prezz li bih inxtara, għall-parti jew il-partijiet tal-vjaġġ li ma sarux, u għall-parti jew il-partijiet li diġà saru jekk il-vjaġġ ma jkunx għad fadallu skop fir-rigward tal-pjan oriġinali tal-vjaġġ tal-passiġġier.

Artikolu 19

Kumpens tal-prezz tal-biljett fil-każ ta' dewmien fil-wasla

1.   Mingħajr ma jitlef id-dritt għat-trasport, il-passiġġieri jistgħu jitolbu kumpens mingħand it-trasportatur jekk ikunu qed jiffaċċjaw dewmien fil-wasla fid-destinazzjoni finali kif stabbilit fil-kuntratt ta' trasport. Il-livelli minimi ta' kumpens għandhom ikunu 25% tal-prezz tal-biljett f'każ ta' dewmien ta' għall-inqas:

(a)	siegħa fil-każ ta' vjaġġ skedat sa erba' sigħat;

(b)	sagħtejn fil-każ ta' vjaġġ skedat ta' aktar minn erba' sigħat, iżda li ma jeċċedix tmien sigħat;

(c)	tliet sigħat fil-każ ta' vjaġġ skedat ta' aktar minn tmien sigħat, iżda li ma jeċċedix l-24 siegħa; jew

(d)	sitt sigħat fil-każ ta' vjaġġ skedat ta' aktar minn 24 siegħa.

Jekk id-dewmien jeċċedi d-doppju tal-ħin stabbilit fil-punti (a) sa (d), il-kumpens għandu jkun 50 % tal-prezz tal-biljett.

2.   Il-passiġġieri li jkollhom pass tal-ivvjaġġar jew biljett staġunali u li jiffaċċjaw dewmien rikorrenti fil-wasla matul il-perijodu ta' validità tagħhom jistgħu jitolbu kumpens adegwat skont l-arranġamenti ta' kumpens tat-trasportatur. Dawn l-arranġamenti għandhom jistabbilixxu l-kriterji għad-determinazzjoni tad-dewmien fil-wasla u għall-kalkolu tal-kumpens.

3.   Il-kumpens għandu jkun ikkalkulat f'relazzjoni mal-prezz li l-passiġġier ikun fil-fatt ħallas għas-servizz ittardjat tal-passiġġieri.

4.   Fejn it-trasport huwa għal vjaġġ bir-ritorn, il-kumpens għal dewmien fil-wasla, kemm fil-vjaġġ tat-tluq kif ukoll tar-ritorn, għandu jkun ikkalkulat f'relazzjoni ma' nofs il-prezz imħallas għat-trasport minn dak is-servizz tal-passiġġieri.

5.   Il-kumpens għandu jitħallas fi żmien xahar wara li tkun tressqet it-talba għall-kumpens. Il-kumpens jista' jitħallas b'vawċers u/jew servizzi oħra, jekk it-termini jkunu flessibbli, b'mod partikolari fir-rigward tal-perijodu tal-validità u d-destinazzjoni. Il-kumpens għandu jitħallas fi flus fuq talba tal-passiġġier.

6.   Il-kumpens tal-prezz tal-biljett m'għandux jitnaqqas permezz ta' spejjeż ta' transazzjonijiet finanzjarji bħal miżati, spejjeż tat-telefon jew bolol. It-trasportaturi jistgħu jintroduċu livell minimu li taħtu ma jsirux ħlasijiet ta' kumpens. Dan il-livell ma jistax ikun aktar minn EUR 10.

Artikolu 20

Eżenzjonijiet

1.   Ħlief għall-passiġġieri li jkollhom pass tal-ivvjaġġar jew biljett staġunali, l-Artikoli 17, 18 u 19 m'għandhomx japplikaw għal passiġġieri b'biljetti miftuħin, sakemm il-ħin tat-tluq ma jkunx speċifikat.

2.   L-Artikoli 17 u 19 m'għandhomx japplikaw jekk il-passiġġier ikun informat bil-kanċellazzjoni jew bid-dewmien qabel ix-xiri tal-biljett jew jekk il-kanċellazzjoni jew id-dewmien ikun minħabba t-tort tal-passiġġier.

3.   L-Artikolu 17(2) m'għandux japplika meta l-kanċellazzjoni jew id-dewmien jiġu kkawżati minn kondizzjonijiet tat-temp li jipperikolaw l-operazzjoni sigura tal-vapur.

4.   L-Artikolu 19 m'għandux japplika fejn il-kanċellazzjoni jew id-dewmien jiġu kkawżati minn kondizzjonijiet tat-temp li jipperikolaw l-operazzjoni sigura tal-vapur jew minn ċirkostanzi eċċezzjonali li jfixklu t-twettiq tas-servizz tal-passiġġieri, li ma setgħux jiġu evitati anki li kieku ttieħdu l-miżuri kollha raġonevoli.

Artikolu 21

Talbiet ulterjuri

Xejn f'dan ir-Regolament m'għandu jwaqqaf lill-passiġġieri milli jfittxu għall-ħsara skont il-liġi nazzjonali fir-rigward ta' telf li jirriżulta mill-kanċellazzjoni jew id-dewmien tas-servizzi tat-trasport fil-qrati nazzjonali, inkluż skont id-Direttiva 90/314/KEE.

KAPITOLU IV

REGOLI ĠENERALI DWAR INFORMAZZJONI U ILMENTI

Artikolu 22

Dritt għal informazzjoni dwar l-ivvjaġġar

It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom, fl-oqsma ta' kompetanza rispettivi tagħhom, jipprovdu lill-passiġġieri b'informazzjoni adegwata matul il-vjaġġ tagħhom f'formati aċċessibbli u bl-istess lingwi bħal dawk li bihom l-informazzjoni ġeneralment tkun għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha. Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet ta' persuni b'diżabbiltà u ta' persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

Artikolu 23

Informazzjoni dwar id-drittijiet tal-passiġġieri

1.   It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminal għandhom, fl-oqsma ta' kompetenza rispettivi tagħhom, jiżguraw li l-informazzjoni dwar id-drittijiet tal-passiġġieri skont dan ir-Regolament tkun pubblikament disponibbli abbord il-vapuri u fit-terminali tal-portijiet. L-informazzjoni għandha tingħata f'formati aċċessibbli u bl-istess lingwi bħal dawk li bihom l-informazzjoni ġeneralment tkun għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha. Meta tingħata din l-informazzjoni, għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet ta' persuni b'diżabbiltà u ta' persuni b'mobbiltà mnaqqsa.

2.   Sabiex ikunu konformi mar-rekwiżit ta' informazzjoni msemmi fil-paragrafu 1, it-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali jistgħu jużaw riassunt tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament imħejji mill-Kummissjoni bil-lingwi uffiċjali kollha tal-Unjoni Ewropea u magħmul disponibbli għalihom.

3.   It-trasportaturi u l-operaturi tat-terminali għandhom jinformaw lill-passiġġieri b'mod adatt abbord il-vapuri u fit-terminali tal-portijiet, bid-dettalji ta' kuntatt tal-korp ta' infurzar maħtur mill-Istat Membru skont l-Artikolu 25(1).

Artikolu 24

Ilmenti

1.   It-trasportaturi għandhom jistabbilixxu jew ikollhom fis-seħħ mekkaniżmu għat-trattament tal-ilmenti għad-drittijiet u l-obbligi koperti minn dan ir-Regolament.

2.   Jekk passiġġier kopert minn dan ir-Regolament ikun irid iressaq ilment lit-trasportatur, għandu jagħmel dan fi żmien xahrejn mid-data li fiha twettaq is-servizz jew meta servizz kellu jitwettaq. Fi żmien xahar minn meta jirċievi l-ilment, it-trasportatur għandu jinnotifika lill-passiġġier li l-ilment tiegħu ġie sostanzjat, miċħud jew għadu qedjiġi kkunsidrat. Iż-żmien li jittieħed biex tingħata t-tweġiba finali m'għandux ikun itwal minn tliet xhur minn meta jiġi riċevut ilment.

KAPITOLU V

INFURZAR U L-KORPI NAZZJONALI TAL-INFURZAR

Artikolu 25

Korpi nazzjonali tal-infurzar

1.   Kull Stat Membru għandu jaħtar korp jew korpi ġodda jew eżistenti responsabbli għall-infurzar ta' dan ir-Regolament fir-rigward tas-servizzi tal-passiġġieri u l-kruċieri minn portijiet li jinsabu fit-territorju tiegħu u servizzi tal-passiġġieri minn pajjiż terz għal tali portijiet. Kull korp għandu jieħu l-miżuri meħtieġa biex jiżgura l-konformità ma' dan ir-Regolament.

Kull korp għandu, fl-organizzazzjoni, fid-deċiżjonijet ta' finanzjament, fl-istruttura legali u fit-teħid tad-deċiżjonijiet tiegħu, ikun indipendenti mit-trasportaturi, mill-operaturi turistiċi u mill-operaturi tat-terminali.

2.   L-Istati Membri għandhom jinfurmaw lill-Kummissjoni bil-korp jew il-korpi maħtura skont dan l-Artikolu.

3.   Kwalunkwe passiġġier jista' jressaq ilment, skont il-liġi nazzjonali, lill-korp adatt maħtur skont il-paragrafu 1, jew lil kwalunkwe korp adatt ieħor maħtur minn Stat Membru, dwar ksur allegat ta' dan ir-Regolament.

Stat Membru jista' jiddeċiedi:

a)	li l-passiġġier bħala l-ewwel pass għandu jippreżenta l-ilment kopert minn dan ir-Regolament għat-trasportatur; u/jew

b)	li l-korp nazzjonali ta' infurzar jew kwalunkwe korp adatt ieħor maħtur mill-Istat Membru għandu jaġixxi bħala korp tal-appell għall-ilmenti li mhumiex riżolti taħt l-Artikolu 24.

4.   L-Istati Membri li jkunu għażlu li jeżentaw ċerti servizzi skont l-Artikolu 2(4) għandhom jiżguraw li jkun hemm mekkaniżmu komparabbli tal-infurzar tad-drittijiet tal-passiġġieri.

Artikolu 26

Rapport dwar l-infurzar

Fl-1 ta' Ġunju … (12) u kull sentejn minn tali data, il-korpi tal-infurzar maħturin skont l-Artikolu 25 għandhom jippubblikaw rapport dwar l-attivitajiet tagħhom fis-sentejn kalendarji preċedenti, li jkun fih, partikolarment, deskrizzjoni tal-azzjonijiet meħudin sabiex jiġu implimentati d-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament, dettalji ta' sanzjonijiet applikati u statistika dwar l-ilmenti u s-sanzjonijiet applikati.

Artikolu 27

Koperazzjoni bejn korpi tal-infurzar

Il-korpi nazzjonali tal-infurzar kif imsemmijin fl-Artikolu 25(1) għandhom, fejn xieraq, jiskambjaw l-informazzjoni dwar ħidmiethom u l-prinċipji u l-prattika tat-teħid ta' deċiżjonijiet tagħhom. Il-Kummissjoni għandha tappoġġahom f'dan il-kompitu.

Artikolu 28

Penali

L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu regoli dwar il-penali applikabbli għall-ksur tad-disposizzjonijiet ta' dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa biex jiżguraw li huma jiġu implimentati. Il-penali previsti għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u diżwassivi. L-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni b'dawk ir-regoli u miżuri sa … (13) u għandhom jinnotifikawha mingħajr dewmien bi kwalunkwe emenda sussegwenti li taffettwahom.

KAPITOLU VI

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

Artikolu 29

Rapport

Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sa … (14), dwar l-operat u l-effetti ta' dan ir-Regolament. Ir-rapport għandu jkun akkompanjat, fejn meħtieġ bi proposti leġislattivi li jimplimentaw b'aktar dettall id-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament, jew li jemendawh.

Artikolu 30

Emendament tar-Regolament (KE) Nru 2006/2004

Fl-Anness għar-Regolament (KE) Nru 2006/2004, jiżdied il-punt li ġej:

“19.	Ir-Regolament (UE) Nru …/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill ta' … dwar id-drittijiet tal-passiġġieri meta jivvjaġġaw bil-baħar jew fuq passaġġi fuq l-ilma interni (15).

Artikolu 31

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara l-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Għandu japplika minn … (16).

---

(1)  Opinjoni tas-16 ta' Lulju 2009 (ĠU C 317, 23.12.2009, p. 89).

(2)  Opinjoni tal-Parlament Ewropew tat-23 ta' April 2009 (għadha mhijiex pubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali) u Deċiżjoni tal-Kunsill ta' …

(3)  ĠU L 378, 31.12.1986, p. 4.

(4)  ĠU L 364, 12.12.1992, p. 7.

(5)  ĠU L 163, 25.6.2009, p. 1.

(6)  ĠU L 389, 30.12.2006, p. 1.

(7)  ĠU L 158, 23.6.1990, p. 59.

(8)  ĠU L 364, 9.12.2004, p. 1.

(9)  ĠU L 281, 23.11.1995, p. 31.

(10)  Daħħal id-data ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(11)  ĠU L 131, 28.5.2009, p. 24.

(12)  Daħħal id-data sentejn wara d-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament

(13)  Daħħal id-data ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(14)  Daħħal id-data tliet snin wara d-data ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(15)  ĠU …”

(16)  Daħħal id-data 36 xahar wara d-data tal-pubblikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

---

---

---

---

---

---

11.5.2010

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

CE 122/38

---

POŻIZZJONI TAL-KUNSILL (UE) Nru 6/2010 FL-EWWEL QARI

bil-ħsieb li jiġi adottat ir-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar ikel ġdid, li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1331/2008 u li jħassar r-Regolament (KE) Nru 258/97 u r-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1852/2001

Adottata mill-Kunsill fil-15 ta’ Marzu 2010

(Test b’relevanza għaż-ŻEE)

2010/C 122 E/03

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 114 tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni Ewropea,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (1),

Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja (2),

Billi:

(1)

Il-moviment ħieles ta' ikel sikur u bnin huwa aspett essenzjali tas-suq intern u jikkontribwixxi b'mod sinifikattiv għas-saħħa u l-benessri taċ-ċittadini, kif ukoll għall-interessi soċjali u ekonomiċi tagħhom. Id-differenzi bejn liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi nazzjonali dwar il-valutazzjoni u l-awtorizzazzjoni tas-sikurezza ta' ikel ġdid jistgħu jfixklu l-moviment ħieles tiegħu, u b’hekk joħolqu kondizzjonijiet ta' kompetizzjoni inġusti.

(2)	Għandu jkun żgurat livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem fit-twettiq tal-linji politiċi tal-Unjoni. Għandha tingħata l-attenzjoni dovuta, fejn adatt, lill-protezzjoni tal-ambjent u lit-trattament xieraq tal-annimali.

(3)

Ir-regoli tal-Unjoni dwar ikel ġdid ġew stabbiliti permezz tar-Regolament (KE) Nru 258/97 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ Jannar 1997 dwar l-ikel il-ġdid u l-ingredjenti tal-ikel il-ġdid (3) u permezz tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1852/2001 tal-20 ta' Settembru 2001 li jistabbilixxi regoli dettaljati biex ċerta informazzjoni titqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku u għall-protezzjoni tal-informazzjoni ppreċentata skont ir-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 258/97 (4). Għal raġunijiet ta' ċarezza, ir-Regolament (KE) Nru 258/97 u r-Regolament (KE) Nru 1852/2001 għandhom jiġu mħassra u r-Regolament (KE) Nru 258/97 għandu jiġi sostitwit b'dan ir-Regolament. Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 97/618/KE tad-29 ta' Lulju 1997 dwar l-aspetti xjentifiċi u l-preżentazzjoni tal-informazzjoni neċessarja sabiex tappoġġja applikazzjonijiet għat-tqegħid fis-suq ta' ikel ġdid u l-ingredjenti ta' ikel ġdid u l-preparazzjoni ta' rapporti inizjali ta' valutazzjoni taħt ir-Regolament (KE) Nru 258/97 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5) m'għandhiex għalhekk tapplika aktar fir-rigward ta' ikel ġdid.

(4)

Sabiex tkun żgurata l-kontinwità mar-Regolament (KE) Nru 258/97, in-nuqqas ta' użu għall-konsum mill-bniedem sa grad sinifikanti fl-Unjoni qabel id-data tal-applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 258/97, jiġifieri l-15 ta’ Mejju 1997, għandu jinżamm bħala l-kriterju għal ikel biex dan jitqies bħala ġdid. Użu fl-Unjoni jirreferi għal użu fl-Istati Membri irrispettivament mid-data tal-adeżjoni tagħhom mal-Unjoni Ewropea.

(5)

Ir-Regolament (KE) Nru 178/2002 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta' Jannar 2002 li jistabbilixxi l-prinċipji ġenerali u l-r-rekwiżiti tal-liġi dwar l-ikel, li jistabbilixxi l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel u jistabbilixxi l-proċeduri fi kwistjonijiet ta' sigurtà tal-ikel (6) japplika. Id-definizzjoni eżistenti ta’ ikel ġdid għandha tiġi ċċarata u aġġornata billi tissostitwixxi l-kateġoriji eżistenti, b’referenza għad-definizzjoni ġenerali ta’ ikel f'dak ir-Regolament.

(6)

Għandu jiġi ċċarat ukoll li ikel għandu jitqies bħala ġdid meta għal dak l-ikel tiġi applikata teknoloġija ta' produzzjoni li ma tkunx intużat qabel għall-produzzjoni tal-ikel fl-Unjoni. B’mod partikolari, teknoloġiji emerġenti fil-proċessi ta' tgħammir u produzzjoni tal-ikel, li għandhom impatt fuq l-ikel, u għalhekk jista' jkollhom impatt fuq is-sikurezza tal-ikel, għandhom jiġu koperti minn dan ir-Regolament. Għalhekk l-ikel ġdid għandu jinkludi ikel derivat minn annimali prodotti permezz ta' tekniki mhux tradizzjonali ta' tgħammir u mill-frieħ tagħhom, ikel derivat mill-pjanti prodotti permezz ta' tekniki mhux tradizzjonali ta' tgħammir, ikel prodott permezz ta' proċessi ġodda ta' produzzjoni, li jista' jkollu impatt fuq l-ikel jew fuq ikel li fih jew li hu magħmul minn nanomaterjali maħdumin. Ikel derivat minn varjetajiet ta’ pjanti ġodda, jew razez ta’ annimali prodotti minn tekniki ta’ tagħmir tradizzjonali, għandhom jitqiesu bħala ikel ġdid. Barra minn hekk, għandu jiġi ċċarat li ikel minn pajjiżi terzi li jkun ġdid fl-Unjoni jista' jitqies bħala tradizzjonali biss meta jkun derivat minn produzzjoni primarja kif iddefinit fir-Regolament (KE) Nru 178/2002, sew jekk ikun ipproċessat jew le (eż. frott, ġamm, meraq tal-frott). Madankollu, ikel akkwistat b'dan il-mod m'għandu la jinkludi ikel prodott minn annimali jew pjanti li għalihom tkun ġiet applikata teknika mhux tradizzjonali ta' tgħammir jew ikel prodott mill-frieħ ta' dawn l-annimali, u lanqas ikel li għalih ikun ġie applikat proċess ġdid ta' produzzjoni.

(7)

Madankollu, fid-dawl tal-opinjoni tal-Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji l-Ġodda, stabbilit permezz tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta' Diċembru 1997, li ħarġet fis-16 ta' Jannar 2008 u tal-opinjoni tal-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel adottata fil-15 ta' Lulju 2008, it-tekniki ta' kklonar ta' annimali, bħat-trasferiment nukleari ta' ċelluli somatiċi, għandhom karatteristiċi speċifiċi tali li dan ir-Regolament ma jistax jindirizza l-kwistjonijiet kollha dwar l-ikklonar. Għalhekk, ikel prodott minn annimali miksuba permezz tal-użu ta' teknika ta' kklonar u mill-frieħ tagħhom għandu jkun soġġett għal rapport ppreżentat mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill, segwit, jekk ikun adatt, minn proposta leġiżlattiva. Jekk tiġi adottata leġiżlazzjoni speċifika, l-iskop ta' dan ir-Regolament għandu jiġi adattat skont il-każ.

(8)

Għandhom jiġu adottati miżuri implimentattivi biex isir provvediment għal kriterji biex jiffaċilitaw il-valutazzjoni ta’ jekk ikel intużax għall-konsum mill-bniedem sa grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997. Jekk, qabel dik id-data, ikel intuża esklussivament bħala suppliment tal-ikel jew f'suppliment tal-ikel, kif iddefinit fid-Direttiva 2002/46/KE (7), dan għandu jkun permess jitqiegħed fis-suq fl-Unjoni wara dik id-data għall-istess użu mingħajr ma jitqies bħala ikel ġdid. Madankollu, dak l-użu bħala suppliment tal-ikel, jew f’suppliment tal-ikel m’għandux jitqies għall-valutazzjoni dwar jekk l-ikel intużax għall-konsum mill-bniedem sa grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997. Għalhekk, użi tal-ikel ikkonċernat minbarra f'suppliment tal-ikel, jew bħala suppliment tal-ikel, għandhom jiġu awtorizzati skont dan ir-Regolament.

(9)

L-użu ta' nanomaterjali maħdumin fil-produzzjoni tal-ikel jista' jiżdied mal-iżvilupp ulterjuri tat-teknoloġija. Sabiex jiġi żgurat livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem, il-moviment liberu ta' prodotti u ċ-ċertezza legali għall-produtturi, huwa meħtieġ li tiġi żviluppata definizzjoni uniformi għan-nanomaterjali maħdumin fil-livell internazzjonali. L-Unjoni għandha tipprova tilħaq qbil dwar definizzjoni f'fora internazzjonali adatti. Jekk dan il-qbil jintlaħaq, id-definizzjoni ta' nanomaterjali maħdumin f'dan ir-Regolament għandha tiġi adattata skont il-każ.

(10)

Prodotti tal-ikel magħmulin minn ingredjenti tal-ikel li ma jaqgħux fil-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament, b'mod partikolari billi jinbidlu l-ingredjenti tal-ikel, il-kompożizzjoni jew l-ammont tagħhom, m'għandhomx jitqiesu bħala ikel ġdid. Madankollu, modifiki ta' ingredjent tal-ikel, eż. estratti selettivi jew l-użu ta' partijiet oħrajn ta' xitla, li s'issa għadhom ma ntużawx għall-konsum mill-bniedem fl-Unjoni, xorta għandhom jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

(11)

Id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2001/83/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta' Novembru 2001 dwar il-kodiċi tal-Komunità li għandu x’jaqsam ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem (8) għandhom japplikaw meta, b'kont meħud tal-karatteristiċi kollha tiegħu, prodott jista' jaqa' kemm taħt id-definizzjoni ta' “prodott mediċinali” u kif ukoll taħt id-definizzjoni ta' prodott kopert b'leġiżlazzjoni oħra tal-Unjoni. F'dan ir-rigward, Stat Membru, jekk huwa jistabbilixxi skont id-Direttiva 2001/83/KE li prodott ikun prodott mediċinali, għandu jkun permess jirrestrinġi t-tqegħid fis-suq ta' tali prodott skont il-liġi tal-Unjoni. Barra minn hekk, il-prodotti mediċinali huma esklużi mid-definizzjoni ta' ikel kif stabbilita permezz tar-Regolament (KE) Nru 178/2002 u m'għandhomx ikunu soġġetti għal dan ir-Regolament.

(12)	Ikel ġdid awtorizzat skont ir-Regolament (KE) Nru 258/97 għandu jżomm l-istatus ta’ ikel ġdid tiegħu iżda tkun meħtieġa awtorizzazzjoni għal kwalunkwe użu ġdid ta’ tali ikel.

(13)

Ikel maħsub għal użi teknoloġiċi jew li huwa modifikat ġenetikament m’għandux jaqa' taħt il-kamp ta' applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament. Għalhekk, ikel ġenetikament modifikat li jaqa' fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003 (9), ikel użat biss bħala addittiv li jaqa' fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1333/2008 (10), aromatizzanti li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1334/2008 (11), enżimi li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar- Regolament (KE) Nru 1332/2008 (12) u solventi tal-estrazzjoni li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-Direttiva 2009/32/KE (13) m' għandhomx ikunu koperti minn dan ir-Regolament.

(14)

L-użu ta' vitamini u minerali huwa rregolat minn liġijiet settorjali speċifiċi tal-ikel. Il-vitamini u l-minerali li jaqgħu taħt il-kamp ta' applikazzjoni tad-Direttiva 2002/46/KE, ir-Regolament (KE) Nru 1925/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta' Diċembru 2006 dwar iż-żieda ta' vitamini u minerali u ta' ċerti sustanzi oħra mal-ikel (14) u d-Direttiva 2009/39/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta' Mejju 2009 dwar l-oġġetti tal-ikel għal użu ta’ nutriment partikolari (Tfassil mill-ġdid) (15) għandhom għalhekk jiġu esklużi mill-kamp ta' applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament. Madankollu, dawk l-atti legali speċifiċi ma jittrattawx każijiet fejn vitamini u sustanzi minerali awtorizzati jinkisbu permezz ta' metodi ta' produzzjoni jew bl-użu ta' sorsi ġodda li ma ġewx meqjusa meta ġew awtorizzati. Għalhekk, sakemm jiġu emendati dawk l-atti legali speċifiċi, tali vitamini u sustanzi minerali m'għandhomx jiġu esklużi mill-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament meta l-metodi ta' produzzjoni jew is-sorsi ġodda jagħtu bidu għal bidliet sinifikanti fil-kompożizzjoni jew fl-istruttura tal-vitamini jew minerali li taffettwa l-valur nutrittiv tagħhom, kif jiġu metabolizzati jew il-livell ta' sustanzi mhux mixtieqa tagħhom.

(15)

Ikel ġdid, minbarra vitamini u minerali, maħsub għal użi nutrittivi partikolari, għall-fortifikazzjoni tal-ikel jew bħala supplimenti tal-ikel, għandu jiġi valutat skont dan ir-Regolament. Dan għandu jibqa' ukoll soġġett għar-regoli previsti fid-Direttiva 2002/46/KE, fir-Regolament (KE) Nru 1925/2006, fid-Direttiva 2009/39/KE, u fid-Direttivi speċifiċi msemmija fid-Direttiva 2009/39/KE u fl-Anness I tagħha.

(16)

Id-deterimazzjoni dwar jekk l-ikel intużax għall-konsum mill-bniedem sa grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997 għandha tissejjes fuq informazzjoni mogħtija mill-operaturi tan-negozju tal-ikel u, fejn ikun il-każ, sostnut minn informazzjoni oħra disponibbli fl-Istati Membri. Meta ma jkunx hemm informazzjoni disponibbli dwar il-konsum mill-bniedem qabel il-15 ta’ Mejju 1997, jew l-informazzjoni disponibbli ma tkunx biżżejjed, għandha tiġi stabbilita proċedura sempliċi u trasparenti li tinvolvi lill-Kummissjoni, l-Istati Membri u kwalunkwe parti kkonċernata għall-ġbir ta’ dik l-informazzjoni.

(17)	Ikel ġdid għandu jitqiegħed fis-suq fl-Unjoni biss jekk huwa sikur u jekk ma jqarraqx lill-konsumatur. Barra minn hekk, meta l-ikel ġdid huwa maħsub biex jissostitwixxi ikel ieħor, huwa m'għandux ikun differenti minn dak l-ikel b'mod li jkun ta' żvantaġġ nutrittiv għall-konsumatur.

(18)

Huwa meħtieġ li tiġi applikata proċedura ċentralizzata armonizzata għall-valutazzjoni u l-awtorizzazzjoni ta’ sikurezza li hija effiċjenti, limitata fiż-żmien u trasparenti. Bl-għan li tkompli tarmonizza proċeduri differenti għall-awtorizzazzjoni ta' ikel, il-valutazzjoni tas- sikurezza ta’ ikel ġdid u l-inklużjoni tiegħu fil-lista tal-Unjoni għandhom jitwettqu skont il-proċedura stabbilita fir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Diċembru 2008 li jistabbilixxi proċedura ta’ awtorizzazzjoni komuni għal addittivi tal-ikel, l-enżimi tal-ikel u l-aromatizzanti tal-ikel (16), li għandha tkun applikabbli kulmeta ma jkunx hemm deroga minnha b'mod speċifiku b'dan ir-Regolament. Malli tiġi riċevuta applikazzjoni għall-awtorizzazzjoni ta' prodott bħala ikel ġdid, il-Kummissjoni għandha tevalwa l-validità u l-applikabilità tal-applikazzjoni. L-awtorizzazzjoni ta' ikel ġdid għandha tieħu kont ukoll ta' fatturi oħrajn rilevanti għall-kwistjoni li tkun qed tiġi kkunsidrata, inklużi fatturi etiċi, ambjentali, fatturi tat-trattament xieraq tal-annimali u l-prinċipju prekawzjonarju.

(19)	Għandhom jiġu stabbiliti wkoll kriterji għall-evalwazzjoni tar-riskji potenzjali ta’ ikel ġdid. Sabiex tkun żgurata il-valutazzjoni xjentifika armonizzata ta' ikel ġdid, tali valutazzjonijiet għandhom jitwettqu mill-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel (“l-Awtorità”).

(20)

Preżentement hemm informazzjoni inadegwata dwar ir-riskji assoċjati ma' nanomaterjali maħdumin. Sabiex tiġi vvalutata aħjar is-sigurtà tagħhom, il-Kummissjoni, b'kooperazzjoni mal-Awtorità, għandha tiżviluppa metodoloġiji ta' test li jieħdu kont tal-karatteristiċi speċifiċi ta' nanomaterjali maħdumin.

(21)

Sabiex ikunu simplifikati l-proċeduri, l-applikanti għandhom jitħallew jippreżentaw applikazzjoni waħda għal ikel regolat taħt bosta liġijiet settorjali tal-ikel. Ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 għandu għalhekk jiġi emendat skont il-każ. B'konsegwenza tad-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta' Liżbona fl-1 ta' Diċembru 2009, l-Unjoni Ewropea ssostitwiet u ssuċċediet il-Komunità Ewropea u l-kelma “Komunità” għandha tiġi ssostitwita b' “Unjoni” f'dak ir-Regolament.

(22)

Jekk l-ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi jkun inkluż fil-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, dan jista' jitqiegħed fis-suq fi ħdan l-Unjoni, taħt kondizzjonijiet li jikkorrispondu għal dawk li għalihom ikun intwera rekord ta' użu sikur bħala ikel. Fir-rigward tal-valutazzjoni u l-ġestjoni tas-sikurezza ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, għandu jitqies ir-rekord ta' użu sikur tiegħu bħala ikel fil-pajjiż tal-oriġini tiegħu. Ir-rekord ta' użu sikur bħala ikel m'għandux jinkludi l-użu mhux għall-ikel jew użu mhux relatat ma' dieti normali.

(23)	Fejn ikun il-każ u abbażi tal-konklużjonijiet tal-valutazzjoni tas-sikurezza, għandhom jiġu introdotti rekwiżiti għal monitoraġġ wara t-tqegħid fis-suq għall-użu ta’ ikel ġdid għall-konsum mill-bniedem.

(24)

L-inklużjoni ta’ ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni ta' ikel ġdid jew fil-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà tal-valutazzjoni tal-effetti tal-konsum ġenerali ta' sustanza li tiġi miżjuda, jew hija użata għall-manifattura ta' dak l-ikel, jew ta' prodott komparabbli skont ir-Regolament (KE) Nru 1925/2006.

(25)

F’ċirkostanzi speċifiċi, sabiex jiġu stimolati r-riċerka u l-iżvilupp fl-industrija agro-alimentari, u għalhekk l-innovazzjoni, l-evidenza xjentifika żviluppata reċentement u d-data protetta mid-dritt għall-proprjetà pprovduta biex issostni l-applikazzjoni għall-inklużjoni ta' ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni għandhom ikunu protetti. Dik id-data u informazzjoni m’għandhomx jintużaw għall-benefiċċju ta’ applikant sussegwenti, matul perijodu ta’ żmien limitat, mingħajr ma jkun hemm ftehim mal-applikant preċedenti. Il-protezzjoni ta’ data xjentifika mogħtija minn applikant wieħed m'għandhiex twaqqaf lil applikanti oħrajn milli jfittxu l-inklużjoni fil-lista tal-Unjoni ta' ikel ġdid abbażi tad-data xjentifika tagħhom stess.

(26)

L-ikel ġdid huwa soġġett għall-ħtiġiet ġenerali ta’ tikkettjar stabbiliti fid-Direttiva 2000/13/KE (17) u, fejn meħtieġ, għall-ħtiġiet ta' tikkettjar nutrizzjonali stabbiliti fid-Direttiva 90/496/KEE (18). F’ċerti każijiet jista’ jkun meħtieġ li tkun prevista informazzjoni addizzjonali ta' tikkettjar, b'mod partikolari fir-rigward tad-deskrizzjoni tal-ikel, is-sorsi tiegħu, jew il-kondizzjonijiet tiegħu tal-użu. Għalhekk meta ikel ġdid jiġi inkluż fil-lista tal-Unjoni jew fil-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, jistgħu jiġu imposti kondizzjonijiet speċifiċi tal-obbligi tal-użu u ta' tikketjar, li jistgħu, inter alia, ikunu relatati ma' kwalunkwe karatterisitika speċifika jew kwalità tal-ikel bħall-kompożizzjoni, il-valur nutrittiv jew l-effetti nutrittivi u l-użu intiż tal-ikel, jew ma' konsiderazzjonijiet jew implikazzjonijiet etiċi għas-saħħa ta' gruppi speċifiċi ta' popolazzjoni.

(27)	Ir-Regolament (KE) Nru 1924/2006 (19) jarmonizza d-dispożizzjonijiet fl-Istati Membri dwar pretensjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa. Għalhekk, pretensjonijiet dwar ikel ġdid għandhom isiru biss skont dak ir-Regolament.

(28)	Il-Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji l-Ġodda jista' jiġi kkonsultat, fejn xieraq, bl-għan li jinkisbu pariri dwar kwistjonijiet ta' etika fir-rigward tat-tqegħid fis-suq ta' ikel ġdid fi ħdan l-Unjoni.

(29)

Ikel ġdid mqiegħed fis-suq fl-Unjoni skont ir-Regolament (KE) Nru 258/97 għandu jibqa’ jitqiegħed fis-suq. Ikel ġdid awtorizzat skont ir-Regolament (KE) Nru 258/97 għandu jiġi inkluż fil-lista tal-Unjoni ta’ ikel ġdid stabbilita b'dan ir-Regolament. Barra minn hekk, applikazzjonijiet ppreżentati skont ir-Regolament (KE) Nru 258/97 qabel id-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament għandhom jiġu trasformati f'applikazzjoni skont dan ir-Regolament meta r-rapport inizjali tal-valutazzjoni previst fir-Regolament (KE) Nru 258/97 ma jkunx għadu ntbagħat lill-Kummissjoni, kif ukoll fil-każijiet kollha fejn rapport addizzjonali tal-valutazzjoni hu meħtieġ skont dak ir-Regolament. Talbiet oħra pendenti ppreżentati taħt l-Artikolu 4 tar-Regolament (KE) Nru 258/97 qabel id-data tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament għandhom jiġu pproċessati skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament (KE) Nru 258/97.

(30)

Ir-Regolament (KE) Nru 882/2004 (20) jistabbilixxi regoli ġenerali għat-twettiq ta’ kontrolli uffiċjali sabiex tkun ivverifikata l-konformità mal-liġi tal-ikel. L-Istati Membri għandhom jiġu mitluba jwettqu kontrolli uffiċjali skont dak ir-Regolament, sabiex jinfurzaw il-konformità ma' dan ir-Regolament.

(31)	Għandhom japplikaw ir-rekwiżiti fir-rigward tal-iġjene tal-ikel kif stabbiliti fir-Regolament (KE) Nru 852/2004 (21).

(32)

Peress li l-objettiv ta' dan ir-Regolament, jiġifieri li jistabbilixxi regoli armonizzati għat-tqegħid ta’ ikel ġdid fis-suq fi ħdan l-Unjoni, ma jistax jinkiseb suffiċjentement mill-Istati Membri u jista' għalhekk jinkiseb aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Skont il-prinċipju tal-proporzjonalità, kif stabbilit f'dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li hu meħtieġ biex jinkiseb dak l-objettiv.

(33)	L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar il-pieni applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiżguraw li dawn jiġu implimentati. Il-penali previsti għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi.

(34)	Il-miżuri meħtieġa għall-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament għandhom jiġu adottati f'konformità mal-Artikoli 5 u 7 tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 1999/468/KE tat-28 ta' Ġunju 1999 li tipprovdi l-proċeduri għall-eżerċizzju tas-setgħat tal-implimentazzjoni konferiti fuq il-Kummissjoni (22).

(35)

B'mod partikolari, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tiċċara ċerti definizzjonijiet sabiex tiżgura implimentazzjoni armonizzata ta' dawn id-dispożizzjonijiet mill-Istati Membri fuq il-bażi ta' kriterji rilevanti, inkluża d-definizzjoni ta' “nanomaterjali maħdumin” b'kont meħud tal-iżviluppi tekniċi u xjentifiċi u t-teknika mhux tradizzjonali ta' tgħammir tal-annimali li tinkludi tekniki użati għar-riproduzzjoni asesswali ta' annimali ġenetikament identiċi li ma kinux użati għall-produzzjoni tal-ikel fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997. Barra minn hekk, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tadotta kwalunkwe miżura tranżitorja xierqa u li taġġorna l-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi u l-lista tal-Unjoni.

(36)

Barra minn hekk, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tadotta atti ddelegati f'konformità mal-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea fir-rigward tal-kriterji skont liema l-ikel jista' jiġi kkunsidrat li ntuża għal konsum mill-bniedem sa grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni tikkonsulta mal-esperti matul il-fażi preparatorja f'konformità mal-impenn li ħadet il-Kummissjoni fil-Komunikazzjoni tad-9 ta’ Diċembru 2009 dwar l-implimentazzjoni tal-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

ADOTTAW DAN IR-REGOLAMENT:

KAPITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET INTRODUTTORJI

Artikolu 1

Suġġett

Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli armonizzati għat-tqegħid ta’ ikel ġdid fis-suq fl-Unjoni bil-għan li jiġi żgurat livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem u l-interessi tal-konsumaturi, filwaqt li jkun żgurat il-funzjonament effettiv tas-suq intern, billi jitqies, fejn adatt, il-protezzjoni tal-ambjent u t-trattament xieraq tal-annimali.

Artikolu 2

Kamp ta' applikazzjoni

1.   Dan ir-Regolament għandu japplika għat-tqegħid ta' ikel ġdid fis-suq fi ħdan l-Unjoni.

2.   Dan ir-Regolament m'għandux japplika għal:

(a)

ikel fejn u sakemm dan jintuża bħala: (i) addittivi tal-ikel li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1333/2008; (ii) aromatizzanti tal-ikel li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1334/2008; (iii) solventi ta’ estrazzjoni użati fil-produzzjoni ta’ oġġetti tal-ikel u li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 2009/32/KE; (iv) enżimi tal-ikel li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1332/2008; (v) vitamini u minerali li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni rispettiv tad-Direttiva 2002/46/KE, tar-Regolament (KE) Nru 1925/2006 jew tad-Direttiva 2009/39/KE, ħlief għall-vitamini u sustanzi minerali diġà awtorizzati, li jinkisbu permezz ta' metodi ta' produzzjoni jew bl-użu ta' sorsi ġodda li ma tqisux meta ġew awtorizzati skont leġislazzjoni speċifika, fejn dawn il-metodi ta' produzzjoni jew sorsi ġodda joħolqu bidliet sinifikanti msemmijin fil-punt (iii) tal-Artikolu 3 (2)(a) ta' dan ir-Regolament;

(b)	ikel li jaqa’ fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1829/2003.

Artikolu 3

Definizzjonijiet

1.   Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet stabbiliti fir-Regolament (KE) Nru 178/2002.

2.   Il-definizzjonijiet li ġejjin għandhom japplikaw ukoll:

(a)

“ikel ġdid” tfisser ikel, li ma ntużax għall-konsum mill-bniedem fi grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, inkluż: (i) ikel ta’ oriġini mill-annimali, meta teknika ta’ tgħammir mhux tradizzjonali li ma ntużatx għall-produzzjoni tal-ikel fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, tiġi applikata għall-annimal, u ikel derivat mill-frieħ ta' dawn l-annimali; (ii) ikel ta’ oriġini mill-pjanti, meta tiġi applikata teknika ta’ tgħammir mhux tradizzjonali għall-pjanta li ma ntużatx għall-produzzjoni tal-ikel fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, jekk dik it-teknika ta’ tgħammir mhux tradizzjonali applikata għall-pjanta toħloq bidliet sinifikanti fil-kompożizzjoni jew fl-istruttura tal-ikel, li jaffettwaw il-valur nutrittiv tiegħu, kif jiġi metabolizzat jew il-livell ta' sustanzi mhux mixtieqa tiegħu; (iii) ikel li għalih jiġi applikat proċess ta' produzzjoni ġdid, mhux użat fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997, jekk dak il-proċess ta’ produzzjoni jwassal għal bidliet sinifikanti fil-kompożizzjoni jew l-istruttura tal-ikel li jaffettwa il-valur nutrittiv tiegħu, kif jiġi metabolizzat jew il-livell ta’ sustanzi mhux mixtieqa tagħhom; (iv) ikel li fih jew jikkonsisti minn nanomaterjali maħdumin; (v) ikel tradizzjonali minn pajjiż terz; u (vi) ingredjenti tal-ikel użati esklussivament f'supplimenti tal-ikel fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997 jekk ikunu ser jintużaw f'ikel minbarra f'supplimenti tal-ikel. Madankollu, jekk ikel intuża esklussivament bħala suppliment tal-ikel jew f'suppliment tal-ikel qabel dik id-data, dan jista’ jitqiegħed fis-suq fl-Unjoni wara dik id-data għall-istess użu mingħajr ma jitqies bħala ikel ġdid;

(b)	“ferħ” tfisser annimal prodott permezz ta' teknika ta’ tgħammir tradizzjonali, fejn mill-inqas wieħed mill-ġenituri tiegħu hu annimal prodott permezz ta' teknika ta’ tgħammir mhux tradizzjonali;

(ċ)

“nanomaterjal maħdum” tfisser kwalunkwe materjal prodott intenzjonalment li għandu dimensjoni waħda jew aktar tal-ordni ta' 100 nm jew inqas jew li jkun magħmul minn partijiet funzjonali diskreti, jew internalment jew fil-wiċċ, li ħafna minnhom għandhom dimensjoni waħda jew aktar tal-ordni ta' 100 nm jew inqas, inklużi strutturi, agglomerati jew aggregati, li jistgħu jkollhom qies 'il fuq mill-ordni ta' 100 nm, iżda li jżommu l-kwalitajiet li huma karatteristiċi tan-nanoskala. Kwalitajiet li huma karatteristiċi tan-nanoskala jinkludu: (i) dawk relatati mal-erja speċifika kbira tal-wiċċ tal-materjali kkunsidrati; u/jew (ii) karatteristiċi fiżiċi kimiċi speċifiċi li huma differenti minn dawk tal-forma mhux nano tal-istess materjal;

(d)

“ikel tradizzjonali minn pajjiż terz” tfisser ikel ġdid, minbarra l-ikel ġdid taħt is-sub-punti (i) sa (iv) tal-punt (a), li ġej minn produzzjoni primarja, b'rekord ta' użu bħala ikel fi kwalunkwe pajjiż terz, hekk li l-ikel ikkonċernat kien u għadu parti mid-dieta normali għal mill-inqas 25 sena fid-dieta tas-soltu ta’ parti kbira mill-popolazzjoni ta’ pajjiż;

(e)	“rekord ta' użu sikur bħala ikel f'pajjiż terz” tfisser li s-sikurezza tal-ikel ikkonċernat hija kkonfermata b’data ta’ kompożizzjoni u mill-esperjenza ta’ użu u użu kontinwu għal mill-inqas 25 sena fid-dieta normali ta’ parti kbira mill-popolazzjoni ta’ pajjiż;

3.   Il-Kummissjoni tista' tadotta kriterji ulterjuri sabiex tiċċara d-definizzjonijiet fis-sub-punti (i) sa (iv) tal-punt (a), u fil-punti (c), (d) u (e) tal-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu f'konformità mal-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2).

Artikolu 4

Proċedura biex jiġi ddeterminat l-istatus ta' ikel ġdid

1.   L-operaturi tan-negozju tal-ikel għandhom jivverifikaw l-istatus tal-ikel li bi ħsiebhom iqegħdu fis-suq fl-Unjoni fir-rigward tal-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament.

2.   F'każ ta' dubju, l-operaturi tan-negozju tal-ikel għandhom jikkonsultaw l-awtorità kompetenti rilevanti għall-ikel ġdid kif iddefinita fl-Artikolu 15 tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008 dwar l-istatus ta' l-ikel inkwistjoni. Fuq talba tal-awtorità kompetenti rilevanti, l-operatur tan-negozju tal-ikel għandu jippreżenta informazzjoni dwar sa liema punt l-ikel in kwistjoni ġie użat għall-konsum mill-bniedem fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997.

3.   Fejn meħtieġ, l-awtorità kompetenti tista' tikkonsulta awtoritajiet kompetenti oħrajn u lill-Kummissjoni dwar sa liema punt l-ikel intuża għall-konsum mill-bniedem fl-Unjoni qabel il-15 ta' Mejju 1997. It-tweġibiet għal kwalunkwe konsultazzjoni ta' din ix-xorta, għandhom ukoll jintbagħtu lill-Kummissjoni. Il-Kummissjoni għandha tqassar it-tweġibiet riċevuti u tikkomunika r-riżultat tal-konsultazzjoni lill-awtoritajiet kompetenti kollha.

4.   Il-Kummissjoni tista' tadotta miżuri implimentattivi għall-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu skont il-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2).

Artikolu 5

Deċiżjonijiet ta' interpretazzjoni

Fejn meħtieġ, jista' jiġi deċiż jekk tip ta' ikel jaqax fil-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament skont il-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2).

KAPITOLU II

REKWIŻITI GĦAT-TQEGĦID FIS-SUQ TA' IKEL ĠDID FIS-SUQ FI ĦDAN L-UNJONI

Artikolu 6

Projbizzjoni ta' ikel ġdid mhux konformi

Ebda persuna m'għandha tqiegħed ikel ġdid fis-suq fl-Unjoni jekk ma jkunx konformi ma' dan ir-Regolament.

Artikolu 7

Listi ta' ikel ġdid

1.   Il-Kummissjoni għandha żżomm lista tal-Unjoni ta' ikel ġdid awtorizzat, minbarra l-ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, (minn hawn 'il quddiem imsejħa “il-lista tal-Unjoni”), li għandha tiġi ppubblikata skont l-Artikolu 2(1) tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008.

2.   Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi u żżomm lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi awtorizzata skont l-Artikolu 11(5) ta' dan ir-Regolament, li għandha tiġi ppubblikata fis-serje C ta' Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

3.   L-ikel ġdid biss, inkluż fil-lista tal-Unjoni jew fil-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi jista' jitqiegħed fis-suq fi ħdan l-Unjoni.

Artikolu 8

Kondizzjonijiet ġenerali għall-inklużjoni ta' ikel ġdid fil-listi

Ikel ġdid jista’ jiġi inkluż fil-listi rilevanti biss jekk jissodisfa l-kondizzjonijiet li ġejjin:

(a)	abbażi tal-evidenza xjentifika disponibbli, ma jkunx ta' periklu għas-saħħa tal-konsumatur;

(b)	ma jiżgwidax lill-konsumatur;

(c)	jekk ikun maħsub sabiex jieħu post ikel ieħor, ma jkunx differenti minn dak l-ikel b'tali mod li l-konsum normali tiegħu ikun ta' żvantaġġ nutrittiv għall-konsumatur.

Artikolu 9

Kontenut tal-lista tal-Unjoni

1.   Il-lista tal-Unjoni għandha tiġi aġġornata skont il-proċedura stabbilita fir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 u, meta applikabbli, skont l-Artikolu 16 ta' dan ir-Regolament.

2.   L-entrata relattiva għal ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni għandu jinkludi speċifikazzjoni tal-ikel, u fejn xieraq, jispeċifika l-kondizzjonijiet tal-użu, rekwiżiti speċifiċi ta' tikkettar addizzjonali biex jinforma lill-konsumatur aħħari u/jew rekwiżit ta’ sorveljanza wara t-tqegħid fis-suq u, fejn applikabbli, l-informazzjoni msemmija fl-Artikoli 16(4).

Artikolu 10

Kontenut tal-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi

1.   Il-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi għandha tiġi aġġornata skont il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 11.

2.   L-entrata relattiva għal ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi fil-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi għandu jinkludi speċifikazzjoni tal-ikel, u, fejn xieraq, jispeċifika l-kondizzjonijiet tal-użu u/jew ħtiġiet speċifiċi ta' tikkettar addizzjonali biex jinforma lill-konsumatur aħħari.

Artikolu 11

Proċedura sabiex jiġi inkluż ikel tradizzjonali minn pajjiż terz fil-lista

1.   B’deroga mill-proċedura stabbilita fl-Artikolu 9(1) ta' dan ir-Regolament, parti interessata imsemmija fl-Artikolu 3(1) tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008, li tkun bi ħsiebha tqiegħed fis-suq fl-Unjoni ikel tradizzjonali minn pajjiż terz , għandha tippreżenta applikazzjoni lill-Kummissjoni.

L-applikazzjoni għandha tinkludi:

(a)	l-isem u d-deskrizzjoni tal-ikel,

(b)	il-kompożizzjoni tiegħu,

(c)	il-pajjiż tal-oriġini tiegħu,

(d)	data dokumentata li turi r-rekord ta' użu sikur bħala ikel fi kwalunkwe pajjiż terz,

(e)	fejn applikabbli, il-kondizzjonijiet tal-użu u r-rekwiżiti tat-tikkettjar speċifiċi,

(f)	sommarju tal-kontenut tal-applikazzjoni.

L-applikazzjoni għandha ssir skont ir-regoli implimentattivi msemmijin fil-paragrafu 7 ta' dan l-Artikolu.

2.   Il-Kummissjoni għandha tibgħat l-applikazzjoni valida imsemmija fil-paragrafu 1 mingħajr dewmien lill-Istati Membri u lill-Awtorità.

3.   Fi żmien sitt xhur minn meta tiġi riċevuta applikazzjoni, l-Awtorità għandha tagħti l-opinjoni tagħha. Kull meta l-Awtorità tfittex informazzjoni supplimentari mill-parti interessata, hija għandha, tistabbilixxi perijodu li fih din l-informazzjoni għandha tiġi pprovduta, wara li tikkonsulta mal-parti interessata. Il-limitu ta' żmien ta' sitt xhur għandu jkun awtomatikament estiż b'dan il-perijodu addizzjonali. L-Awtorità għandha tagħmel l-informazzjoni supplimentari disponibbli għall-Istati Membri u l-Kummissjoni.

4.   Sabiex tħejji l-opinjoni tagħha, l-Awtorità għandha tivverifika li:

(a)	r-rekord ta' użu sikur bħala ikel fi kwalunkwe pajjiż terz huwa sostanzjat mill-kwalità ta' data ppreżentata mill-parti interessata; u

(b)	il-kompożizzjoni tal-ikel u, fejn applikabbli, l-kondizzjonijiet tal-użu tiegħu, ma joħolqux riskju għas-saħħa lill-konsumaturi fl-Unjoni.

L-Awtorità għandha tibgħat l-opinjoni tagħha lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lill-parti interessata.

5.   Fi żmien tliet xhur wara li l-Awtorità tkun tat l-opinjoni tagħha, il-Kummissjoni għandha, f'konformità mal-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2), taġġorna l-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, filwaqt li tikkunsidra l-opinjoni tal-Awtorità, kwalunkwe dispożizzjoni rilevanti tal-liġi tal-Unjoni u kwalunkwe fattur leġittimu ieħor rilevanti għall-kwistjoni taħt konsiderazzjoni. Il-Kummissjoni għandha tinforma lill-parti interessata b'dan. Jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li ma taġġornax il-lista tal-ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, hija għandha tinforma lill-parti interessata u lill-Istati Membri b'dan, filwaqt li tindika r-raġunijiet għaliex ma kkunsidratx l-aġġornament iġġustifikat.

6.   Fi kwalunkwe stadju tal-proċedura l-parti interessata tista' tirtira l-applikazzjoni tagħha.

7.   Sa … (23), il-Kummissjoni għandha tadotta regoli dettaljati għall-implimentazzjoni ta' dan l-Artikolu skont il-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2).

Artikolu 12

Gwida teknika

Mingħajr preġudizzju għall-miżuri ta' implimentazzjoni adottati taħt il-punt (a) tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008 u sa … (23), il-Kummissjoni għandha, fejn adatt, b'kooperazzjoni mill-qrib mal-Awtorità u wara konsultazzjoni mal-partijiet interessati, tagħmel disponibbli gwida teknika u għodod biex jassistu lill-partijiet interessati waqt il-preparazzjoni u l-preżentazzjoni tal-applikazzjonijiet skont dan ir-Regolament; b'mod partikolari, operaturi ta' negozju tal-ikel, speċjalment intrapriżi żgħar u ta' daqs medju.

Artikolu 13

Opinjoni tal-Awtorità

Fil-valutazzjoni tas-sikurezza ta’ ikel ġdid, fejn ikun adatt, l-Awtorità għandha b'mod partikolari:

(a)	tikkunsidra jekk l-ikel huwiex sikur daqs ikel minn kategorija ta’ ikel komparabbli li diġà teżisti fis-suq fl-Unjoni jew daqs l-ikel li hemm il-ħsieb li jiġi sostitwit bl-ikel ġdid;

(b)	tieħu kont tar-rekord ta' użu sikur bħala ikel.

Artikolu 14

Obbligi speċjali għall-operaturi ta' negozju tal-ikel

1.   Il-Kummissjoni tista’, għal raġunijiet ta’ sikurezza tal-ikel u wara l-opinjoni tal-Awtorità, timponi rekwiżit għal sorveljanza wara t-tqegħid fis-suq. L-operatur tan-negozju tal-ikel li jqiegħed l-ikel fis-suq fl-Unjoni għandu jkun responsabbli għat-twettiq tar-rekwiżiti ta' wara t-tqegħid fis-suq speċifikati fid-dħul tal-ikel ikkonċernat fil-lista tal-Unjoni ta' ikel ġdid.

2.   Il-produttur għandu minnufih jinforma lill-Kummissjoni bi:

(a)	kwalunkwe informazzjoni xjentifika jew teknika ġdida li tista' tinfluwenza l-evalwazzjoni tas-sikurezza fl-użu tal-ikel ġdid;

(b)	kwalunkwe projbizzjoni jew restrizzjoni imposta mill-awtorità kompetenti ta’ kwalunkwe pajjiż terz li fih l-ikel ġdid jitqiegħed fis-suq.

Artikolu 15

Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji ġodda

Il-Kummissjoni, fuq l-inizjattiva tagħha stess jew fuq talba ta' Stat Membru, tista' tikkonsulta mal-Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji ġodda, bil-ħsieb li tikseb l-opinjoni tiegħu fuq kwistjonijiet etiċi marbuta max-xjenza u teknoloġiji ġodda ta' importanza etika maġġuri.

Il-Kummissjoni għandha tagħmel din l-opinjoni disponibbli għall-pubbliku.

Artikolu 16

Proċedura ta' awtorizzazzjoni f'każijiet ta' protezzjoni tad-data

1.   Fuq talba mill-applikant, appoġġata minn informazzjoni adatta u verifikabbli inkluża fid-dossier tal-applikazzjoni, evidenza xjentifika u/jew data xjentifika żviluppata reċentement li jappoġġaw l-applikazzjonijiet, ma jistgħux jintużaw għall-benefiċċju ta' applikazzjoni oħra matul il-perijodu ta' ħames snin mid-data tal-inklużjoni tal-ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni mingħajr il-qbil tal-applikant preċedenti. Din il-protezzjoni għandha tingħata fejn:

(a)	evidenza xjentifika u/jew data xjentifika żviluppata reċentement ġiet indikata bħala proprjetarja mill-applikant fil-ħin meta saret l-ewwel applikazzjoni (data xjentifika miżmuma bi proprjetà);

(b)	l-applikant preċedenti kellu d-dritt esklussiv ta' referenza għad-data xjentifika proprjetarja fil-ħin meta saret l-ewwel applikazzjoni; u

(c)	l-ikel ġdid ma setax jiġi awtorizzat mingħajr il-preżentazzjoni tad-data xjentifika proprjetarja mill-applikant preċedenti.

Madanakollu, applikant preċedenti jista' jiftiehem ma' applikant sussegwenti li tali data u informazzjoni tista' tintuża.

2.   Il-Kummissjoni għandha tiddetermina, f'konsultazzjoni mal-applikant, liema informazzjoni għandha tingħata l-protezzjoni msemmija fil-paragrafu 1 u għandha tinforma lill-applikant, lill-Awtorità u lill-Istati Membri bid-deċiżjoni tagħha.

3.   B'deroga mill-Artikolu 7(5) tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008, l-aġġornar tal-lista tal-Unjoni b’ikel ġdid, minbarra ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi, għandu jiġi deċiż skont il-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2) ta' dan ir-Regolament f’każijiet fejn data xjentifika miżmuma bi proprjeta' tkun protetta skont dan l-Artikolu. F'dan il-każ, l-awtorizzazzjoni għandha tingħata għall-perijodu speċifikat fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu.

4.   Fil-każijiet imsemmija fil- paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu, l-entrata ta’ ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni għandu jindika, barra l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 9(2) ta' dan ir-Regolament:

(a)	id-data tad-dħul tal-ikel ġdid fil-lista tal-Unjoni;

(b)	il-fatt li l-entrata hija bbażata fuq evidenza xjentifika protetta mid-dritt għall-u/jew data xjentifika proprjetarja żviluppata reċentement f'konformità ma' dan l-Artikolu;

(c)	l-isem u l-indirizz tal-applikant;

(d)	il-fatt li l-ikel ġdid huwa awtorizzat għat-tqegħid fis-suq fl-Unjoni mill-applikant speċifikat biss fil-punt (c), sakemm applikant sussegwenti ma jiksibx l-awtorizzazzjoni għall-ikel mingħajr referenza għal dik id-data xjentifika miżmuma bi proprjeta' indikata bħala tali mill-applikant preċedenti.

5.   Qabel l-iskadenza tal-perijodu msemmi fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, il-Kummissjoni għandha taġġorna l-lista tal-Unjoni f'konformità mal-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2) sabiex, dment li l-ikel awtorizzat jissodisfa l-kondizzjonijiet stabbiliti f'dan ir-Regolament, l-indikazzjonijiet speċifiċi msemmija fil-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu ma jibqgħux inklużi.

Artikolu 17

Informazzjoni għall-pubbliku

Il-Kummissjoni għandha tagħmel disponibbli għall-pubbliku:

(a)	il-lista tal-Unjoni imsemmija fl-Artikolu 7(1) u l-lista ta' ikel tradizzjonali minn pajjiżi terzi msemmija fl-Artikolu 7(2), fuq paġna unika dedikata tal-websajt tal-Kummissjoni;

(b)	is-sommarji tal-applikazzjonijiet ppreżentati skont dan ir-Regolament;

(c)	is-sejbiet tal-konsultazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 4(3).

Il-Kummissjoni tista' tadotta il-miżuri implimentattivi għal dan l-Artikolu, inklużi l-arranġamenti biex isir pubbliku l-eżitu tal-konsultazzjonijiet taħt il-punt (c) tal-ewwel paragrafu ta' dan l-Artikolu, skont il-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2).

KAPITOLU III

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 18

Penali

L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar il-penali applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa kollha sabiex jiżguraw li dawn jiġu implimentati. Il-penali previsti għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi. L-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni b’dawn id-dispożizzjonijiet sa … (24) u għandhom jinnotifikawha mingħajr dewmien bi kwalunkwe emenda sussegwenti li tkun taffettwahom.

Artikolu 19

Proċedura ta' kumitat

1.   Il-Kummissjoni għandha tkun assistita mill-Kumitat Permanenti dwar il-Katina Alimentari u s-Saħħa tal-Annimali, stabbilit mill-Artikolu 58 tar-Regolament (KE) Nru 178/2002.

2.   Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandhom japplikaw l-Artikoli 5 u 7 tad-Deċiżjoni 1999/468/KE, b'kont meħud tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 8 tagħha.

Il-perijodu stabbilit fl-Artikolu 5(6) tad-Deċiżjoni 1999/468/KE għandu jkun ta’ tliet xhur.

Artikolu 20

Atti delegati

Għall-fini li jinkisbu l-objettivi ta' dan ir-Regolament stabbiliti fl-Artikolu 1, Il-Kummissjoni għandha tadotta, sa mhux aktar tard minn … (24), kriterji ulterjuri għall-valutazzjoni ta' jekk l-ikel ikunx intuża għal konsum mill-bniedem fi grad sinifikanti fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, kif imsemmi fil-punt (a) tal-Artikolu 3(2), permezz ta' atti delegati f'konformità mal-Artikolu 21 u soġġetti għall-kondizzjonijiet tal-Artikoli 22 u 23.

Artikolu 21

Eżerċizzju tad-delega

1.   Is-setgħa ta’ adozzjoni tal-atti delegati msemmija fl-Artikolu 20 għandhom jingħataw lill-Kummissjoni għal perijodu ta’ ħames snin wara d-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport dwar is-setgħat delegati mhux iktar tard minn sitt xhur wara t-tmiem tal-perjodu ta’ ħames snin. Id-delegazzjoni ta’ setgħa tiġġedded awtomatikament għal perjodi ta’ żmien identiċi, ħlief jekk il-Parlament Ewropew jew il-Kunsill jirrevokawha skont l-Artikolu 22.

2.   Malli tadotta att delegat, il-Kummissjoni għandha tinnotifikah simultanjament lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.

3.   Is-setgħa ta’ adozzjoni ta’ atti delegati huma mogħtija lill-Kummissjoni bil-kondizzjonijiet stabbiliti fl-Artikoli 22 u 23.

Artikolu 22

Revoka tad-delega

1.   Id-delega ta’ setgħa msemmija fl-Artikolu 20 tista' tiġi revokata fi kwalunkwe żmien mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill.

2.   L-istituzzjoni li tkun bdiet proċedura interna sabiex jiġi deċiż jekk tirrevokax id-delega ta’ setgħa għandha tinforma lill-istituzzjoni l-oħra u lill-Kummissjoni mhux iktar tard minn xahar qabel ma tieħu d-deċiżjoni finali, billi tindika s-setgħat delegati li jistgħu jkunu s-suġġett ta’ revoka u r-raġunijiet għal revoka.

3.   Id-deċiżjoni ta’ revoka għandha ġġib fi tmiemha d-delega tas-setgħat speċifikati f'dik id-deċiżjoni. Din għandha ssir effettiva minnufih jew f’data ulterjuri stipulata fiha. Hija ma taffettwax il-validità tal-atti delegati li jkunu diġà fis-seħħ. Hija għandha tiġi ppubblikata f'll-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Artikolu 23

Oġġezzjonijiet għal atti delegati

1.   Il-Parlament Ewropew jew il-Kunsill jistgħu joġġezzjonaw għall-att delegat fi żmien tliet xhur mid-data tan-notifika.

2.   Jekk, meta jiskadi dak il-perijodu, la l-Parlament Ewropew u lanqas il-Kunsill ma jkunu oġġezzjonaw għall-att delegat, jew jekk, qabel dik id-data, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu, it-tnejn li huma, infurmaw lill-Kummissjoni dwar id-deċiżjoni tagħhom li ma joġġezzjonawx, l-att delegat għandu jidħol fis-seħħ fid-data fih stabbilita.

3.   Jekk il-Parlament Ewropew jew il-Kunsill joġġezzjonaw għall-att delegat, dan tal-aħħar ma għandux jidħol fis-seħħ. L-istituzzjoni li toġġezzjona għandha tagħti r-raġunijiet għall-oġġezzjoni kontra l-att delegat.

Artikolu 24

Reviżjoni

1.   Sa … (25). Sa … u fid-dawl tal-esperjenza miksuba, il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill rapport dwar l-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament u b'mod partikolari tal-Artikoli 3, 11 u 16, akkumpanjat, fejn xieraq, minn kwalunkwe proposta leġiżlattiva.

2.   Sa … (26), il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill rapport dwar l-aspetti kollha tal-ikel prodott mill-annimali miksuba permezz tal-użu ta' teknika ta' kklonjar u mill-frieħ tagħhom, segwit, fejn adatt, minn kwalunkwe proposta leġiżlattiva.

3.   Ir-rapport u kwalunkwe proposta għandhom ikunu aċċessibbli għall-pubbliku.

KAPITOLU IV

DISPOŻIZZJONIJIET TRANŻITORJI U FINALI

Artikolu 25

Tħassir

Ir-Regolament (KE) Nru 258/97 u r-Regolament (KE) Nru 1852/2001 għandhom jitħassru b'effett mill-… (27), ħlief fir-rigward ta' dawk it-talbiet pendenti regolati mill-Artikolu 27 ta' dan ir-Regolament.

Artikolu 26

Stabbiliment tal-lista tal-Unjoni

Mhux aktar tard minn … (27) il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi l-lista tal-Unjoni billi ddaħħal ikel ġdid awtorizzat u/jew notifikat skont l-Artikoli 4, 5 u 7 tar-Regolament (KE) Nru 258/97 fil-lista tal-Unjoni, inkluża kwalunkwe kondizzjoni ta’ awtorizzazzjoni eżistenti, kif adatt.

Artikolu 27

Miżuri tranżitorji

1.   Kwalunkwe talba għat-tqegħid fis-suq ta' ikel ġdid fl-Unjoni ippreżentata lil Stat Membru skont l-Artikolu 4 tar-Regolament (KE) Nru 258/97 qabel … (27) għandha tiġi ttrasformata f'applikazzjoni skont dan ir-Regolament jekk rapport inizjali ta' valutazzjoni previst skont l-Artikolu 6(3) tar-Regolament (KE) Nru 258/97 ma jkunx għadu ntbagħat lill-Kummissjoni, u fil-każijiet fejn ir-rapport addizzjonali ta' valutazzjoni hu meħtieġ skont l-Artikolu 6(3) jew (4) tar-Regolament (KE) Nru 258/97.

Talbiet oħra pendenti ppreżentati skont l-Artikolu 4 tar-Regolament (KE) Nru 258/97 qabel … (27) għandhom jiġu pproċessati skont id-dispożizzjonijiet ta' dak ir-Regolament.

2.   Il-Kummissjoni tista', f'konformità mal-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 19(2), tadotta miżuri tranżitorji xierqa għall-applikazzjoni tal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu.

Artikolu 28

Emendi għar-Regolament (KE) Nru 1331/2008

Ir-Regolament (KE) Nru 1331/2008 huwa b'dan emendat kif ġej:

(1)	It-titolu huwa sostitwit b'dan li ġej:

(2)

Fl-Artikolu 1, il-paragrafi 1 u 2 huma sostitwiti b’dawn li ġejjin: “1.   Dan ir-Regolament jistabbilixxi proċedura komuni għall-valutazzjoni u l-awtorizzazzjoni (minn hawn 'il quddiem imsejħa il-‘proċedura komuni’) tal-addittivi tal-ikel, tal-enzimi tal-ikel, tal-aromatizzanti tal-ikel u ta’ materjali sorsi ta’ aromatizzanti tal-ikel u ta’ ingredjenti tal-ikel li għandhom il-kwalitajiet ta’ aromatizzanti użati jew maħsuba biex jintużaw fl-ikel jew fuq l-ikel (minn hawn 'il quddiem imsejħa ‘s-sustanzi jew il-prodotti’), liema proċedura tikkontribwixxi għall-moviment liberu tal-ikel fl-Unjoni u għal livell għoli ta’ protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem u għal livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur, inkluż il-protezzjoni tal-interessi tal-konsumaturi. Dan ir-Regolament ma għandux japplika għal aromatizzanti tal-affumikazzjoni fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 2065/2003 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-10 ta’ Novembru 2003 dwar l-aromatizzanti tal-affumikazzjoni użati jew maħsuba biex jintużaw fi jew fuq l-ikel (28). 2.   Il-proċedura komuni għandha tistabbilixxi l-arranġamenti proċedurali għall-aġġornar tal-listi ta' sustanzi u prodotti li tqegħid fis-suq tagħhom fl-Unjoni hu awtorizzat skont Ir-Regolament (KE) Nru 1333/2008, ir-Regolament (KE) Nru 1332/2008, ir-Regolament (KE) Nru 1334/2008 u r-Regolament (UE) Nru …/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill ta' … dwar ikel ġdid (29) (minn hawn 'il quddiem imsejħa “il-liġijiet settorjali dwar l-ikel”).

(3)	Fl-Artikolu 1(3), l-Artikolu 2 (1) u (2), l-Artikolu 9(2), l-Artikolu 12(1) u l-Artikolu 13 il-kliem “sustanza” u “sustanzi” huma sostitwiti b' “sustanza jew prodott” jew “sustanzi jew prodotti” kif ikun xieraq.

(4)	It-titolu tal-Artikolu 2 huwa sostitwit b'dan li ġej: “Lista tal-Unjoni ta' sustanzi jew prodotti”.

(5)

Il-paragrafu li ġej huwa miżjud mal-Artikolu 4: “3.   Applikazzjoni waħda dwar sustanza jew prodott tista’ ssir sabiex ikunu aġġornati l-listi tal-Unjoni differenti regolati taħt il-liġijiet settorjali differenti tal-ikel dment li l-applikazzjoni tkun konformi mar-rekwiżiti ta' kull waħda mill-liġijiet settorjali tal-ikel.”.

(6)	Is-sentenza li ġejja hija inserita fil-bidu tal-Artikolu 6(1): “Fil-każ ta’ raġunijiet xjentifiċi rigward tħassib dwar is-sikurezza, għandha tiġi identifikata u mitluba mill-applikant, informazzjoni addizzjonali dwar il-valutazzjoni tar-riskju.”.

(7)

Fl-Artikolu 7, il-paragrafi 4, 5 u 6 huma sostitwiti b’dawn li ġejjin: “4.   Il-miżuri, imfassla biex jemendaw l-elementi mhux essenzjali ta' kull liġi settorjali dwar l-ikel bl-eċċezzjoni tal-ikel ġdid, relatati mat-tneħħija ta' sustanza mil-lista tal-Unjoni, għandhom jiġu adottati skont il-proċedura regolatorja bi skrutinju msemmija fl-Artikolu 14(3). 5.   Minħabba raġunijiet ta' effiċjenza, il-miżuri mfassla sabiex jemendaw l-elementi mhux essenzjali ta' kull liġi settorjali dwar l-ikel bl-eċċezzjoni tal-ikel ġdid, fost l-oħrajn billi jissuplimentawha, rigward iż-żieda ta' sustanza fil-lista tal-Unjoni u ż-żieda, it-tneħħija jew it-tibdil ta' kondizzjonijiet, speċifikazzjonijiet jew restrizzjonijiet li huma marbuta mal-preżenza ta’ sustanza fuq il-lista tal-Unjoni, għandhom jiġu adottati f'konformità mal-proċedura regolatorja bi skrutinju msemmija fl-Artikolu 14(4). 6.   Bl-eċċezzjoni tal-ikel ġdid u minħabba raġunijiet importanti ta' urġenza, il-Kummissjoni tista' tuża l-proċedura ta' urġenza msemmija fl-Artikolu 14(5) għat-tneħħija ta' sustanza mil-lista tal-Unjoni u għaż-żieda, it-tneħħija jew it-tibdil ta' kondizzjonijiet, speċifikazzjonijiet jew restrizzjonijiet assoċjati mal-preżenza ta' sustanza fil-lista tal-Unjoni. 7.   Il-miżuri relatati mat-tneħħija, iż-żieda ta' prodott kopert mir-Regolament dwar l-ikel ġdid għal-lista tal-Unjoni u/jew iż-żieda, it-tneħħija jew it-tibdil ta' kondizzjonijiet, speċifikazzjonijiet jew restrizzjonijiet li huma assoċjati mal-preżenza ta’ dan il-prodott fil-lista tal-Unjoni għandhom jiġu adottati f'konformità mal-proċedura regolatorja msemmija fl-Artikolu 14(2).”.

(8)	It-terminu “Komunità” għandu jiġi sostitwit b' “Unjoni”.

Artikolu 29

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Huwa għandu għandu japplika minn … (30).

Madankollu, l-Artikoli 26, 27 u 28 għandhom japplikaw minn … (31). Barra minn hekk, b'deroga mit-tieni paragrafgu ta' dan l-Artikolu u b'deroga mit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 16 tar-Regolament (KE) Nru 1331/2008, l-applikazzjonijiet jistgħu jsiru skont dan ir-Regolament minn (31) għall-awtorizzazzjoni ta' ikel imsemmi fil-punt (iv) tal-Artikolu 3(2)(a) ta' dan ir-Regolament, fejn tali ikel ikun diġà fis-suq ħdan l-Unjoni f'dik id-data.

---

(1)  ĠU C 224, 30.8.2008, p. 81.

(2)  Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew tal-25 ta' Marzu 2009 (għadha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali) u Pożizzjoni tal-Kunsill fl-ewwel qari ta'… (għadha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali) u pożizzjoni tal-Parlament Ewropew ta'… (għadha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali).

(3)  ĠU L 43, 14.2.1997, p. 1.

(4)  ĠU L 253, 21.9.2001, p. 17.

(5)  ĠU L 253, 16.9.1997, p. 1.

(6)  ĠU L 31, 1.2.2002, p. 1.

(7)  Id-Direttiva 2002/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-10 ta' Ġunju 2002 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar is-supplimenti tal-ikel (ĠU L 183, 12.7.2002, p. 51).

(8)  ĠU L 311, 28.11.2001, p. 67.

(9)  Regolament (KE) Nru 1829/2003 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta' Settembru 2003 dwar ikel u għalf modifikat ġenetikament (ĠU L 268, 18.10.2003, p. 1.)

(10)  Regolament (KE) Nru 1333/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Diċembru 2008 dwar l-addittivi tal-ikel (ĠU L 354, 31.12.2008, p. 16).

(11)  Regolament (KE) Nru 1334/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Diċembru 2008 dwar aromatizzanti u ċerti ingredjenti tal-ikel bi proprjetajiet aromatizzanti għall-użu fl-ikel u fuq l-ikel (ĠU L 354, 31.12.2008, p. 34).

(12)  Regolament (KE) Nru 1332/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Diċembru 2008 dwar l-enżimi tal-ikel (ĠU L 354, 31.12.2008, p. 7).

(13)  Direttiva 2009/32/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2009 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri rigward is-solventi tal-estrazzjoni użati fil-produzzjoni tal-oġġetti tal-ikel u l-ingredjenti tal-ikel (tfassil mill-ġdid) (ĠU L 141, 6.6.2009, p. 3)

(14)  ĠU L 404, 30.12.2006, p. 26.

(15)  ĠU L 124, 20.5.2009, p. 21.

(16)  ĠU L 354, 31.12.2008, p. 1.

(17)  Direttiva 2000/13/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Marzu 2000 fuq l-approssimazzjoni ta’ liġijiet tal-Istati Membri relatati ma’ tikkettjar, preżentazzjoni u reklamar ta’ oġġetti tal-ikel (ĠU L 109, 6.5.2000, p. 29).

(18)  Direttiva tal-Kunsill 90/496/KEE tal-24 ta' Settembru 1990 dwar l-ittikkettjar tan-nutrizzjoni għall-oġġetti tal-ikel (ĠU L 276, 6.10.1990, p. 40).

(19)  Regolament (KE) Nru 1924/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Diċembru 2006 dwar indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa mogħtija fuq l-ikel (ĠU L 404, 30.12.2006, p. 9.)

(20)  Regolament (KE) Nru 882/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2004 dwar il-kontrolli uffiċjali mwettqa biex tiġi żgurata l-verifikazzjoni tal-konformità mal-liġi tal-għalf u tal-ikel, mas-saħħa tal-annimali u mar-regoli dwar it-trattament xieraq tal-annimali (ĠU L 165, 30.4.2004, p. 1).

(21)  Regolament (KE) Nru 852/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta' April 2004 dwar l-iġjene tal-oġġetti tal-ikel (ĠU L 139, 30.4.2004, p.1).

(22)  ĠU L 184, 17.7.1999, p. 23.

(23)  ĠU: jekk jogħġbok daħħal id-data: sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(24)  ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: 24 xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(25)  ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: 5 snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(26)  ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(27)  ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: 24 xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(28)  ĠU L 309, 26.11.2003, p. 1.

(29)  ĠU L …”.

(30)  ĠU: Jekk jogħġbok daħħal id-data: 24 xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

(31)  ĠU: jekk jogħġbok daħħal id-data: id-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

---

---