Strument Ewropew ta’ Viċinat u Sħubija (2007-2013)

L-Istrument Ewropew ta’ Viċinat u Sħubija (European Neighbourhood and Partnership Instrument - ENPI) huwa l-istrument finanzjarju tal-politika Ewropea ta’ Viċinat (ENP). Dan ikopri l-pajjiżi msieħba fl-ENP kif ukoll ir-Russja u joffri kofinanzjament għall-proċess ta’ tisħiħ tal-governanza u ta’ żvilupp ekonomiku u soċjali ġust. L-ENPI jappoġġja wkoll il-kooperazzjoni transkonfinali u transreġjonali kif ukoll l-integrazzjoni ekonomika progressiva tal-pajjiżi benefiċjarji fl-Unjoni Ewropea (UE). Dan ir-Regolament jistabbilixxi l-prinċipji bażiċi li jirregolaw l-ENPI, l-ambitu ta’ applikazzjoni tiegħu u l-programmazzjoni tal-għajnuna.

ATT

Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 1638/2006 tal-24 ta’ Ottubru 2006 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet ġenerali għat-twaqqif ta' Strument Ewropew ta' Viċinat u Sħubija.

SINTEŻI

L-Istrument Ewropew ta’ Viċinat u Sħubija (ENPI) għandu l-għan li jilħaq l-għanijiet tal-politika Ewropea ta’ Viċinat (ENP (EN) (FR)) li tistabbilixxi żona ta’ prosperità u relazzjonijiet tajbin ta’ viċinat mal-pajjiżi msieħba fl-ENP u mar-Russja. L-ENPI huwa għajnuna komplementari li tikkofinanzja l-azzjonijiet tal-pajjiżi msieħba fuq il-bażi ta’ sħubijiet mal-Kummissjoni.

L-ambitu ta’ applikazzjoni tal-ENPI

L-ENPI jappoġġja b’mod partikolari:

• ir-riformi politiki: l-istabbiliment u l-adattament tal-kapaċitajiet istituzzjonali u amministrattivi, governanza tajba, l-istat tad-dritt, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, id-djalogu multikulturali kif ukoll il-ġlieda kontra l-frodi, il-korruzzjoni, il-kriminalità organizzata u t-terroriżmu;
• ir-riformi ekonomiċi: l-iżvilupp ekonomiku, l-ekonomija tas-suq, l-intensifikazzjoni tal-iskambji u l-approssimazzjoni regolatorja mal-UE f’oqsma ta’ interess komuni fil-perspettiva ta’ integrazzjoni ekonomika progressiva fis-suq intern;
• ir-riformi soċjali: l-integrazzjoni, l-impjiegi, in-non-diskriminazzjoni, il-ġlieda kontra l-faqar;
• il-kooperazzjoni settorjali, b’mod partikolari għas-setturi li jippreżentaw interess komuni: l-ambjent, l-iżvilupp sostenibbli, l-enerġija, it-trasport, it-telekomunikazzjoni, is-saħħa, is-sigurtà tal-ikel, l-edukazzjoni u t-taħriġ, ir-riċerka u l-innovazzjoni;
• l-iżvilupp reġjonali u lokali kif ukoll l-integrazzjoni reġjonali (reġjuni Ewro-Mediterranji u tal-Ewropa tal-Lvant) u subreġjonali;
• il-parteċipazzjoni fil-programmi u fl-aġenziji Komunitarji.

Barra minn hekk, l-ENPI jista’ jipprovdi appoġġ lill-missjonijiet ta’ osservazzjoni elettorali, wara xi kriżi u fit-tħejjija għal xi katastrofi.

Ġestjoni u implimentazzjoni

Il-programmi implimentati fil-prattika isegwu proċess ta’ programmazzjoni speċifiku. Il-prijoritajiet u l-ammonti indikattivi inizjalment ikunu previsti fid-dokumenti ta’ programmazzjoni multiannwali ta’ strateġija nazzjonali, multinazzjonali u transkonfinali (għall-perjodu kollu) u l-programmi indikattivi multiannwali (fil-prinċipju triennali). Fuq din il-bażi jiġu adottati l-programmi ta’ azzjoni annwali u programmi konġunti għall-kooperazzjoni transkonfinali, fil-prinċipju annwali, li jipprovdu d-dettalji, it-termini, l-ammonti kif ukoll skeda. Dawn tal-aħħar jikkostitwixxu l-bażi għall-programmi implimentati fil-prattika, jiġifieri:

• il-programmi nazzjonali u multinazzjonali li jirrigwardaw kull pajjiż imsieħeb, il-kooperazzjoni reġjonali u subreġjonali. Il-karatteristiċi tal-pajjiż jew tar-reġjun, il-miri tas-sħubija u l-progress li jkun sar jiddeterminaw in-natura tagħhom;
• il-programmi ta’ kooperazzjoni transkonfinali għall-kooperazzjoni bejn l-imsieħba u l-Istati Membri li għandhom fruntiera komuni, kemm fuq l-art kif ukoll fuq il-baħar. L-azzjonijiet ta’ kooperazzjoni transkonfinali huma ppreżentati fi programmi operattivi konġunti (POK) mill-pajjiżi msieħba li mbagħad jiġu adottati mill-Kummissjoni u amministrati minn awtorità komuni stabbilita, fil-prinċipju, fi Stat Membru.

Madankollu, il-programmi multinazzjonali jistgħu wkoll jipprovdu għall-kooperazzjoni transreġjonali bejn l-Istati Membru u l-pajjiżi msieħba dwar kwistjonijiet ta’ interess komuni u mingħajr restrizzjoni ġeografika. Barra minn hekk, pajjiżi u territorji terzi li jibbenefikaw minn strument ieħor ta’ għajnuna esterna jistgħu jipparteċipaw fi programmi ta' natura globali, reġjonali jew transkonfinali.

Il-baġit tal-ENPI jammonta għal 11 181 miljun euro għall-perjodu 2007-2013 li 95 % minnhom jirrigwardaw il-programmi nazzjonali u multinazzjonali u 5 % huma għall-programmi ta’ kooperazzjoni transkonfinali.

Il-miżuri li jibbenefikaw mill-ENPI jirrigwardaw prinċipalment it-twettiq tal-programmi u tal-proġetti, l-għajnuna teknika u l-kooperazzjoni amministrattiva bħall-ispedizzjoni ta’ esperti. Dawn il-miżuri jistgħu jkunu miżuri ta’ appoġġ għall-applikazzjoni tar-Regolament.

L-ENPI jista’ jirrigwarda wkoll investimenti jew mikroproġetti. Jista’ jappoġġja l-baġits amministrati b’mod trasparenti, affidabbli u effikaċi, l-implimentazzjoni tal-politiki settorjali u makroekonomiċi. Jista’ jappoġġja l-parteċipazzjoni tal-pajjiżi msieħba fil-kapital ta’ istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali (IFI) jew ta' banek għall-iżvilupp reġjonali. Il-miżuri fiskali madankollu huma esklużi mill-ambitu tiegħu.

Jista’ jikkontribwixxi wkoll għall-fondi li jitpoġġew għad-dispożizzjoni tal-Komunità, tal-Istati Membri u tal-intermedjarji finanzjarji bħall-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI (EN) (FR)), l-organizzazzjonijiet internazzjonali u reġjonali, u donaturi oħrajn.

L-azzjonijiet jistgħu jkunu soġġetti għal konfinanzjament bejn l-UE u donaturi oħrajn u jistgħu jkunu wkoll iffinanzjati mill-UE u implimentati minn organizzazzjoni internazzjonali.

Madankollu, il-Kunsill jista’ jissospendi l-għajnuna f’każ ta’ nuqqas ta' rispett għall-valuri li fuqhom hija bbażata l-UE u għar-relazzjonijiet tagħha mal-imsieħba tagħha.

Huma eliġibbli għal finanzjament l-istituzzjonijiet u l-entitajiet deċentralizzati tal-pajjiżi u r-reġjuni msieħba, il-korpi konġunti, l-organizzazzjonijiet internazzjonali u reġjonali, l-IFIs, l-istituzzjonijiet u l-aġenziji Ewropej sa ċertu punt kif ukoll atturi mhux statali.

Hemm ukoll regoli definiti għall-parteċipazzjoni fis-swieq pubbliċi jew fl-għoti ta’ kuntratti miftuħa għall-persuni fiżiċi jew ġuridiċi ta’ pajjiż imsieħeb jew ta’ Stat Membru iżda ukoll ta’ pajjiż fiż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE), ta’ pajjiż benefiċjarju ta' strument ta' Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA), li jkollu rabtiet tradizzjonali mal-pajjiżi msieħba jew li jkollu aċċess reċiproku għall-għajnuna esterna. Din il-parteċipazzjoni hija miftuħa ukoll għall-organizzazzjonijiet internazzjonali.

L-implimentazzjoni tal-ENPI għandha tiggarantixxi l-effikaċja tal-għajnuna, il-konsistenza u l-kompatibbiltà mal-politiki u l-assistenza esterna tal-UE, mal-għanijiet stabbiliti u l-impenji internazzjonali. Hija għandha tassigura wkoll il-ħarsien tal-interessi finanzjarji tal-Komunità ikkontrollati mill-Kummissjoni u l-Qorti tal-Awdituri.

Il-ġestjoni fil-prinċipju hija f’idejn il-Kummissjoni, megħjuna minn Kumitat, iżda din tista’ tkun deċentralizzata. Il-Kummissjoni tevalwa b’mod regolari l-implimentazzjoni tagħha. B’mod partikolari hija kellha tippreżenta rapport qabel il-31 ta’ Diċembru 2010 dwar l-ewwel tliet snin ta’ applikazzjoni tar-Regolament u tipproponi l-emendi meħtieġa.

ATTI RELATATI

Implimentazzjoni tal-ENPI

Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 951/2007 tad-9 ta’ Awwissu 2007 li jistabbilixxi r-regoli tal-implimentazzjoni tal-programmi ta’ kooperazzjoni transkonfinali ffinanzjati fil-qafas tar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 1638/2006 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet ġenerali għat-twaqqif ta’ Strument Ewropew ta’ Viċinat u Sħubija [Ġurnal Uffiċjali L 210, 10.8.2007].

Dokumenti ta’ programmazzjoni (EN) (FR) nazzjonali, reġjonali u transkonfinali.

Politika Ewropea tal-Viċinat

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew tal-4 ta' Diċembru 2006 dwar it-tisħiħ tal-politika Ewropea tal-viċinat [COM(2006) 726 finali - Mhux ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali]. F’din il-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni ppreżentat mhux biss evalwazzjoni tal-ENP iżda pproponiet ukoll mezzi sabiex issaħħaħha. Fuq din il-bażi, l-ENP għandha potenzjal li jeħtieġ li jiġi sfruttat aktar. Minn perspettiva finanzjarja, il-ħolqien tal-faċilità “governanza” li tappoġġja l-progress fil-proċess ta’ riforma fuq il-bażi tal-pjanijiet ta’ azzjoni u tal-Fond ta’ Investiment tal-Viċinat (FIV) li jappoġġja s-self tal-IFI fil-pajjiżi msieħba għandhom jikkontribwixxu għall-objettiv ta’ effikaċja tal-għajnuna.

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew tal-4 ta' Diċembru 2006 dwar l-orjentament ġenerali għall-parteċipazzjoni tal-pajjiżi msieħba fil-Politika Ewropea tal-Viċinat fl-aġenziji u l-programmi Komunitarji [COM(2006) 724 finali - Mhux ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali].

L-aħħar aġġornament: 08.10.2007