L-Impriża Konġunta tal-UE għall-Enerġija mill-Fużjoni (F4E)

SOMMARJU TA’:

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/198/Euratom li tistabbilixxi l-Impriża Konġunta Ewropea għall-ITER u l-Iżvilupp tal-Enerġija mill-Fużjoni u li tagħtiha vantaġġi

X’INHU L-GĦAN TAD-DEĊIŻJONI?

Id-Deċiżjoni 2007/198/Euratom tistabbilixxi l-Fużjoni għall-Enerġija (F4E), impriża konġunta tal-Unjoni Ewropea (UE) li hija responsabbli, b’mod partikolari, għall-kontribuzzjoni tal-UE għall-proġett ITER, esperiment internazzjonali fuq skala kbira stabbilita biex turi l-vijabilità tal-enerġija tal-fużjoni bħala sors ġdid tal-enerġija.
Fl-2021, id-Deċiżjoni li temenda (Euratom) 2021/281 iggarantixxiet il-kontribuzzjoni tal-iffinanzjar Ewropew tal-proġett ITER matul il-qafas finanzjarju pluriennali tal-2021–2027.

PUNTI EWLENIN

Id-deċiżjoni tistabbilixxi l-Impriża Konġunta F4E għal perjodu ta’ 35 sena li bdew fid-19 ta’ April 2007.
Il-kwartieri ġeneral tal-F4E huma f’Barċellona, Spanja.
Il-membri tal-F4E huma l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (Euratom), rappreżentati mill-Kummissjoni Ewropea u s-27 Stat Membru tal-UE.

Għanijiet

Dawn huma:

biex tipprovdi l-kontribuzzjoni tal-Euratom lill-organizzazzjoni internazzjonali tal-fużjoni mill-enerġija l-ITER u lil attivitajiet ta’ Approċċ Usa’ mal-Ġappun;
biex tipprepara u tikkoordina programm ta’ attivitajiet għall-kostruzzjoni ta’ reattur ta’ demostrazzjoni tal-fużjoni u faċilitajiet relatati, inklużi l-faċilità internazzjonali tal-materjali tal-irridazzjoni tal-materjali tal-fużjoni.

Minbarra l-attivitajiet l-oħrajn tagħha, il-kompiti ewlenin tal-F4E huma:

li tipprovdi l-materjal, ir-riżorsi finanzjarji u umani lill-Organizzazzjoni ITER;
li tikkoordina attivitajiet ta’ riċerka u żvilupp xjentifiku u teknoloġiku u ta’ żvilupp fil-qasam tal-fużjoni;
li taġixxi bħala interfaċċa mal-organizzazzjoni ITER.

Baġit

Il-kontribuzzjoni tal-Euratom għall-F4E għall-perjodu bejn l-2021–2027 hija stabbilita għal EUR 5,614-il miljun.

Struttura

F4E għandha personalità ġuridika u għandha l-istruttura li ġejja.

Bord ta’ tmexxija, magħmul minn rappreżentanti tal-membri tal-F4E. Dan huwa megħjun minn:
- il-Bureau;
- il-Kumitat Amministrattiv u ta’ Ġestjoni;
- il-Kumitat dwar l-Akkwisti u l-Kuntratti;
- il-Bord Konsultattiv Tekniku; u
- il-Kumitat tal-Verifika.
Direttur, li huwa responsabbli biex jirrappreżenta lill-F4E u l-operat ta’ kuljum tal-organizzazzjoni, inkluż l-iffirmar ta’ kuntratti.

Responsabbiltà u ġurisdizzjoni

Ir-responsabbiltà kuntrattwali tal-F4E hija rregolata mill-kuntratt inkwistjoni u l-liġi applikabbli għalih.
Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE għandha ġuriżdizzjoni f’azzjonijiet u f’appelli kontra l-F4E.

Valutazzjoni u komunikazzjoni

Id-Deċiżjoni li Temenda (Euratom) 2021/281 teħtieġ valutazzjonijiet regolari u f’waqthom tal-implimentazzjoni tagħha biex jiddaħħlu fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet. Ladarba tkun disponibbli biżżejjed informazzjoni dwar l-implimentazzjoni tal-perjodu 2021–2027, il-Kummissjoni Ewropea għandha twettaq valutazzjoni interim sal-2024 l-aktar tard u tittrażmetti l-konklużjonijiet tagħha lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u l-Kumitat tar-Reġjuni.
Riċevituri tal-finanzjament tal-Komunità huma meħtieġa jirrikonoxxu l-oriġini ta’ dawk il-fondi u jiżguraw il-viżibilità tal-finanzjament, b’mod partikolari meta jippromwovu l-azzjonijiet u r-riżultati tagħhom, billi jipprovdu informazzjoni mmirata li hija koerenti, effettiva u proporzjonata lil udjenzi multipli, inkluż lill-midja u lill-pubbliku.
Il-Kummissjoni se timplimenta wkoll azzjonijiet ta’ informazzjoni u komunikazzjoni relatati ma’ din id-deċiżjoni, inkluż ir-riżultati miksuba.

MINN META TAPPLIKA D-DEĊIŻJONI?

Ilha tapplika mid-19 ta’ April 2007.

SFOND

Ir-riċerka Ewropea dwar l-enerġija tal-fużjoni ilha għaddejja 40 sena. Il-proġett Konġunt Ewropew Torus, stabbilit fl-1978, ikkontribwixxa għal riċerka avvanzata fil-qasam tal-enerġija mill-fużjoni. Minn nofs it-tmeninijiet, l-iżvilupp tal-proġett tal-ITER irrappreżenta stadju ġdid fil-qasam tal-fużjoni, b’dejjem aktar sħab internazzjonali li jingħaqdu mal-proġett minn żmien għal żmien. Ix-xogħol tad-disinn kunċettwali beda fl-1988, u d-disinn finali għall-faċilità tal-ITER ġie approvat fl-2001. L-għażla tal-post ħadet ħafna żmien. Il-kostruzzjoni tal-kumpless tal-ITER, f’Cadarache fin-nofsinhar ta’ Franza, qiegħda titlesta bħalissa u l-assemblaġġ tat-tokamak* beda fl-2020.
Għal iktar informazzjoni, ara:
- Skopri l-benefiċċji tal-fużjoni (Fużjoni għall-Enerġija).

TERMINI PRINĊIPALI

Tokamak. Tagħmir fil-forma ta’ doughnut, li jissejjaħ ukoll torus, għall-produzzjoni tal-fużjoni nukleari li jinvolvi l-ħażna u t-tisħin ta’ plażma tal-gass permezz ta’ kurrent elettriku u kamp manjetiku.

DOKUMENT EWLIENI

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/198/Euratom tas-27 ta’ Marzu 2007 li tistabbilixxi l-Impriża Konġunta Ewropea għall-ITER u l-Iżvilupp tal-Enerġija mill-Fużjoni u li tagħtiha vantaġġi (ĠUL 90, 30.3.2007, pp. 58–72).

Emendi suċċessivi għad-Deċiżjoni 2007/198/Euratom ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha biss valur dokumentarju.

l-aħħar aġġornament 16.12.2021