Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni

SOMMARJU TA’:

L-Artikolu 20 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

L-Artikolu 9 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea

X’INHU L-GĦAN TAL-ARTIKOLI?

Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni hija dritt previst fl-Artikolu 20 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) u l-Artikolu 9 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE). Kull min huwa ċittadin ta’ Stat Membru tal-UE huwa awtomatikament ċittadin tal-Unjoni. Dan id-dritt huwa għalhekk minqux fit-trattati tal-Unjoni Ewropea (UE) u huwa fattur ewlieni fl-iżvilupp ta’ identità Ewropea. Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni ma tissostitwixxix iċ-ċittadinanza nazzjonali. Hija tiżdied magħha u tagħti lin-nies drittijiet speċifiċi. Dawn id-drittijiet huma speċifikati aktar fit-trattati kif ukoll fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

• L-Artikolu 20 tat-TFUE jistabbilixxi ċ-ċittadinanza tal-Unjoni li għaliha huma intitolati l-persuni kollha li għandhom in-nazzjonalità ta’ Stat Membru. Dan jelenka wkoll id-drittijiet u d-dmirijiet ewlenin taċ-ċittadini tal-Unjoni.
• L-Artikolu 9 tat-TUE jfakkar li l-persuni kollha li għandhom in-nazzjonalità ta’ Stat Membru huma ċittadini tal-Unjoni. Dan jirrikjedi li l-UE tosserva l-prinċipju tal-ugwaljanza taċ-ċittadini tagħha, li għandhom jirċievu attenzjoni ugwali mill-istituzzjonijiet, il-korpi, l-uffiċċji u l-aġenziji tagħha.

PUNTI EWLENIN

• Iċ-ċittadinanza tal-UE tagħti lin-nies id-dritt:
  • għan-nondiskriminazzjoni abbażi tan-nazzjonalità;
  • li jivvjaġġaw u jgħixu fi kwalunkwe post fl-Unjoni Ewropea;
  • li jivvutaw u joħorġu bħala kandidati fl-elezzjonijiet Ewropej u lokali fejn ikunu qegħdin jgħixu,
  • għal protezzjoni diplomatika u appoġġ konsulari madwar id-dinja minn kwalunkwe pajjiż ieħor tal-UE jekk il-pajjiż proprju tagħhom ma jkunx rappreżentat hemmhekk;
  • ta’ petizzjoni lill-Parlament Ewropew dwar kwalunkwe kwistjoni li taqa’ taħt ir-responsabbiltà tal-UE,
  • li jqajmu każijiet meqjusa ta’ amministrazzjoni ħażina minn kwalunkwe istituzzjoni tal-UE mal-Ombudsman Ewropew;
  • li jiktbu lil kwalunkwe istituzzjoni tal-UE b’waħda mil-lingwi uffiċjali tal-UE u jirċievu tweġiba bl-istess lingwa;
  • għal aċċess għal dokumenti tal-Parlament, tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u tal-Kummissjoni Ewropea taħt ċerti kundizzjonijiet;
  • jipparteċipaw f’eżamijiet pubbliċi biex jidħlu fis-servizz pubbliku tal-UE.

It-Trattat ta’ Lisbona introduċa forma addizzjonali ta’ parteċipazzjoni pubblika: l-inizjattiva taċ-ċittadini. Din tippermetti lil miljun ċittadin li ġejjin minn mill-inqas seba’ Stati Membri jitolbu lill-Kummissjoni tissottometti proposta fi kwalunkwe qasam li fih għandha s-setgħa li tipproponi att legali.

SFOND

Għal aktar informazzjoni, ara:

• Ċittadinanza tal-UE (sit web Europa).

DOKUMENTI EWLENIN

Il-verżjoni konsolidata tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea — It-Tieni Parti — Non-diskriminazzjoni u ċittadinanza tal-Unjoni — Artikolu 20 (ex Artikolu 17 TKE) (ĠU C 202, 7.6.2016, pp. 56-57)

Verżjoni konsolidata tat-Trattat tal-Unjoni Ewropea — Titolu II — Dispożizzjonijiet dwar il-prinċipji demokratiċi — Artikolu 9 (ĠU C 202, 7.6.2016, p. 20)

l-aħħar aġġornament 30.06.2021