IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 13.1.2017
COM(2017) 14 final
2017/0007(COD)
Proposta għal
DEĊIŻJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL
li tipprovdi assistenza makrofinanzjarja lir-Repubblika tal-Moldova
{SWD(2017) 12 final}
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 13.1.2017
COM(2017) 14 final
2017/0007(COD)
Proposta għal
DEĊIŻJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL
li tipprovdi assistenza makrofinanzjarja lir-Repubblika tal-Moldova
{SWD(2017) 12 final}
MEMORANDUM TA’ SPJEGAZZJONI
1.KUNTEST TAL-PROPOSTA
•Ir-raġunijiet għall-proposta u l-għanijiet tagħha
Ir-Repubblika tal-Moldova ffaċċjat perijodu diffiċli matul l-aħħar sentejn kemm dwar kwistjonijiet ekonomiċi u politiċi. Skandlu bankarju kbir faqqa’ f’Novembru 2014 u kixef problemi serji ta’ governanza li sadanittant ġew akkumpanjati minn instabbiltà politika – inkluż il-formazzjoni ta’ tliet gvernijiet differenti mill-elezzjonijiet ta’ Novembru 2014 u s-sostituzzjoni tal-gvernatur tal-Bank Nazzjonali tal-Moldova (NBM) – u protesti fit-toroq. Dawk l-iżviluppi wasslu wkoll għal tnaqqis fit-tkabbir ekonomiku, għal sospensjoni tal-appoġġ baġitarju min-naħa tas-sħab internazzjonali tal-Moldova, u dgħufija tal-pożizzjoni fiskali u tal-bilanċ tal-pagamenti. Id-diffikultajiet ekonomiċi ġew aggravati minn reċessjoni jew attività ekonomika dgħajfa f’xi wħud mis-sħab kummerċjali reġjonali ewlenin tal-Moldova (b’mod partikulari r-Russja, iżda anki l-Belarussja u l-Ukrajna), żviluppi li naqqsu l-esportazzjoni u r-rimessi. Dan l-effett kien biss parzjalment ikkumpensat minn żieda fil-kummerċ mal-UE wara d-dħul fis-seħħ tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni ffirmat fl-2014 li jipprevedi l-ħolqien ta’ Żona ta’ Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva (DCFTA).
F’dak il-kuntest, il-Moldova talbet appoġġ mill-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI). Wara negozjati fit-tul u diffiċli, li jirriflettu l-instabbilità politika eżistenti, f’Lulju 2016 l-awtoritajiet fl-aħħar laħqu ftehim mal-FMI dwar programm li għandu jiġi appoġġjat minn ftehim ta’ Faċilità ta’ Kreditu Estiża u minn Faċilità ta’ Fond Estiża (ECF/EFF) fuq tliet snin. Il-ftehim ġie approvat mill-Bord tal-FMI fis-7 ta’ Novembru 2016. Dan il-ftehim sar possibbli permezz ta’ determinazzjoni ġdida mill-parti tal-awtoritajiet, wara l-ħatra ta’ gvern ġdid immexxi mill-Prim Ministru Filip f’Jannar 2016 u gvernatur ġdid tal-bank ċentrali f’Marzu 2016, biex jindirizzaw problemi ta’ governanza fis-settur finanzjarju u fil-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi (ĠFP). L-aċċess skont l-arranġament finanzjarju miftiehem mal-FMI jkun jirrappreżenta 75 % tal-kwota tal-Moldova fl-FMI (SDR 129,4 miljun, jew madwar EUR 161 miljun). L-għan tal-ECF/EFF huwa li jsir titjib rapidu ta’ governanza u superviżjoni fis-settur finanzjarju, jissaħħu l-politiki biex jiżguraw l-istabbiltà makroekonomika u l-istabilità finanzjarja, u jitrawwem tkabbir sostenibbli u inklużiv.
Ta’ min jinnota li wara l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-Affarijiet Barranin tal-15 ta’ Frar 2016, ġie miftiehem Pjan Direzzjonali għal Riformi Prijoritarji bejn l-UE u l-awtoritajiet Moldovani bl-għan li jitnedew mill-ġdid riformi strutturali ewlenin; l-iskadenza ġiet stabbilita għall-31 ta’ Lulju 2016. Minn dak iż-żmien 'l hawn kien hemm progress sostanzjali fl-implimentazzjoni ta’ dan il-pjan direzzjonali, iżda sa issa t-tħassib tal-UE espress fil-konklużjonijiet tal-Kunsill fi Frar għadu ma ġiex indirizzat kollu.
Il-Gvern Moldovan talab ukoll l-Assistenza Makrofinanzjarja (AMF) mill-UE f’Awwissu 2015 u tenna din it-talba f’Marzu 2016 1 . B’riżultat ta’ din it-talba u fil-kuntest tal-iżviluppi politiċi u ekonomiċi mill-2014 'l hawn, il-Kummissjoni Ewropea qiegħda għalhekk tissottometti lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill proposta għal Deċiżjoni li tagħti AMF lir-Repubblika tal-Moldova sa massimu ta’ EUR 100 miljun. Minn dan l-ammont, EUR 60 miljun jingħataw bħala self u EUR 40 miljun jingħataw bħala għotjiet. L-ammont propost huwa ġġustifikat abbażi ta’ valutazzjoni aġġornata tal-ħtiġijiet tal-finanzjament estern tal-pajjiż, id-daqs tal-programm tal-FMI, il-kondiviżjoni tal-piżijiet u l-marġni ta’ manuvra disponibbli fil-baġit tal-UE.
L-AMF proposta tista’ tgħin lill-Moldova tkopri parti mill-ħtiġijiet ta’ finanzjament esterni residwi tagħha fuq il-perjodu tal-2016-2018, stmati għal madwar USD 442 miljun (EUR 402 miljun) fil-kuntest tal-programm il-ġdid tal-FMI. Din l-operazzjoni għandha tnaqqas il-bilanċ tal-pagamenti fuq terminu qasir tal-ekonomija u l-vulnerabbiltajiet fiskali. Hija titfassal u tkun implimentata f’koordinazzjoni mal-programmi ta' aġġustament u ta’ riforma li l-Moldova qed tiftiehem mal-FMI u mal-Bank Dinji, kif ukoll mar-riformi miftiehma skont l-operazzjonijiet ta’ appoġġ baġitarju tal-UE, b'mod partikolari l-ftehim DCFTA.
L-implimentazzjoni tal-operazzjoni proposta hija mistennija li timxi id f’id mat-tkomplija tal-ħlasijiet skont l-appoġġ baġitarju ffinanzjat mill-Istrument Ewropew ta’ Viċinat (ENI). Dawn ġew iffriżati sa minn kmieni fl-2015 biex jirriflettu t-tħassib dwar il-governanza u n-nuqqas ta’ strateġija ta’ politika makroekonomika affidabbli.
Kif elaborat ulterjorment fid-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni li jakkumpanja din il-proposta, il-Kummissjoni tqis, fuq il-bażi wkoll tal-valutazzjoni tal-qagħda politika magħmula mis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, li l-prerekwiżiti politiċi u ekonomiċi għal operazzjoni tal-AMF bl-ammont propost u ta’ din in-natura huma ssodisfati.
•Kuntest Ġenerali
Il-prospett makroekonomiku għall-Moldova jibqa’ vulnerabbli, iżda t-taħlita ta’ miżuri ta’ aġġustament reċenti u l-prospetti ta’ tkomplija tal-appoġġ minn donaturi barranin għenu lill-pajjiż jerġa’ jikseb l-istabbiltà.
Wara tnaqqis tat-tkabbir konsiderevoli fl-2014, il-Moldova s-sena li għaddiet daħlet f’riċessjoni, bil-PDG tagħha jonqos b’0,5% fl-2015 minħabba: (a) kundizzjonijiet ħżiena tat-temp li kkawżaw tnaqqis ta’ 13,4% fil-produzzjoni agrikola; (b) żieda fit-tnaqqis tar-rimessi u prestazzjoni batuta fl-esportazzjoni, li jirriflettu r-riċessjoni jew attività ekonomika dgħajfa f’xi sħab kummerċjali ewlenin tal-Moldoa, l-aktar il-Belarussja, ir-Russja u l-Ukrajna; (c) espansjoni dgħajfa tal-kreditu domestiku wara l-problemi fis-sistema bankarja u l-issikkar tal-politika monetarja; u (d) kompressjoni fiskali kkawżata parzjalment mis-sospensjoni tal-appoġġ tad-donaturi internazzjonali, iżda wkoll minħabba t-tnaqqis fid-dħul mit-taxxa minħabba r-riċessjoni, li affettwa b’mod sinifikanti, fost l-oħrajn, il-programm ta’ investiment pubbliku għall-2015. Wara l-aġġustament fl-2015, l-ekonomija tal-Moldova hija mistennija li tirkupra bil-mod biss fl-2016 u fis-snin li ġejjin. Fl-2016, il-PDG huwa mistenni jikber b’madwar 2 %. It-tkabbir fl-2016 se jkompli jiġi kostrett minn tnaqqis fil-baġit kif ukoll minn kundizzjonijiet ta’ kreditu ibsin kif ukoll minn flussi ta’ rimessi baxxi u tariffi ta’ enerġija lokali ogħla, li jrażżnu l-konsum privat. Sadanittant, ir-riorjentazzjoni lejn is-swieq tal-UE ser tieħu ż-żmien u se tkun teħtieġ l-investiment.
Wara żieda minn 4,7 % f’Diċembru 2014 għal 13,5 % f’Diċembru 2015 (sena wara sena), l-inflazzjoni tas-CPI qabdet xejra 'l isfel u laħqet 3,0 % f’Settembru 2016. L-inflazzjoni medja annwali tal-proġetti tal-IMF kienet ta’ 6,9 % għall-2016 u 4,9 % għall-2017.
Il-gvern qed jesperjenza pressjonijiet fiskali sostanzjali minħabba tnaqqis fid-dħul tal-baġit li jirriżulta minn attività ekonomika aktar dgħajfa u l-interruzzjoni tal-appoġġ baġitarju minn donaturi. Dawk il-fatturi kkontribwew għal żieda fid-defiċit tal-baġit minn 1,9 % tal-PDG fl-2014 għal 2,3 % tal-PDG fl-2015. Baġit rivedut għall-2016, konsistenti mal-programm miftiehem mal-FMI, ġie adottat mill-gvern u ffirmat mill-President fl-4 ta’ Ottubru 2016, li jbassar il-miżuri ta’ aġġustament neċessarji kemm fuq in-naħa tan-nefqa kif ukoll fuq in-naħa tad-dħul biex tintlaħaq il-mira ta’ defiċit ta’ 3,2 % tal-PDG.
B’mod ġenerali, it-tfaddil li sar kemm permezz ta’ miżuri tad-dħul kif ukoll tan-nefqa, fl-2016 kien jammonta għal 2,2 biljun lei, jew 1,7 % tal-PDG. Dawn jinkludu miżuri biex jikkontrollaw l-ammont totali tas-salarji (anke billi jnaqqas il-pożizzjonijiet vakanti) kif ukoll diversi miżuri biex itejbu l-ġbir tat-taxxa u r-riforma tal-amministrazzjoni tat-taxxa u jnaqqsu n-numru ta’ eżenzjonijiet mit-taxxa).
Is-sehem tad-dejn tal-gvern ġenerali mal-PDG żdied minn 36 % fl-aħħar tal-2014 għal 45 % fl-aħħar tal-2015. Dawn l-istimi jqisu s-self ta’ emerġenza b’garanziji mill-Istat maħruġa mill-Bank Nazzjonali tal-Moldova (NBM) lit-tliet banek taħt likwidazzjoni. Iż-żieda tas-sena l-oħra fid-dejn tal-gvern kienet xprunata l-aktar mill-komponent ta’ dejn domestiku tagħha. Id-dejn estern tal-gvern żdied inqas (minn 18 % tal-PDG fl-2014 għal 21 % tal-PDG fl-aħħar tal-2015) u ż-żieda kienet l-aktar minħabba d-deprezzament tal-leu. Id-dejn estern huwa l-aktar fuq terminu medju u fit-tul intitolat għal kredituri multilaterali u bilaterali b'termini konċessjonali.
Fl-2015 id-defiċit fil-kont kurrenti naqas għal EUR 293 miljun (b'40 % sena wara sena), minħabba tnaqqis sinifikanti fil-prezzijiet tal-enerġija impurtata u d-dgħufija tad-domanda domestika, li naqqset l-importazzjonijiet. Madankollu bħala perċentwal tal-PDG id-defiċit tal-kont kurrenti naqas minn 6,7% fl-2014 għal 5,0 % fl-2015, minħabba t-tnaqqis tal-PDG f’termini ta’ dollari fl-2015 (li minnu nnifsu jirrifletti kemm it-tnaqqis fil-PDG reali kif ukoll id-deprezzament tal-leu).
Minkejja l-iżviluppi ekonomiċi u politiċi mqallba fil-Moldova, l-influssi tal-IBD fl-2015 ma ġewx affettwati. Fl-2015, l-influssi tal-IBD laħqu l-USD 165 miljun, meta mqabbla ma’ USD 158 miljun dollaru għall-2014. Iż-żoni ekonomiċi ħielsa tal-Moldova kienu importanti biex jiġi attirat l-investiment dirett barrani (FDI).
Bħala riżultat tal-kriżi fis-settur finanzjarju, ir-riżervi internazzjonali naqsu b’35 % bejn Settembru 2014 u Frar 2015, għal USD 1,7 biljun, jew madwar 4,3 xhur ta’ importazzjonijiet. B’mod aktar speċifiku, f’dak il-perjodu, l-NBM mir-riżervi tal-iskambju tal-munita tiegħu bigħ kemm f’bejgħ speċjali lit-tliet banek ikkontrollati mill-Istat li spiċċaw f’likwidazzjoni kif ukoll fis-suq tal-muniti barranin, total ta’ USD 700 miljun. Dak it-tnaqqis parzjalment iirrifletta żieda fir-rata tad-dollarizzazzjoni tat-tfaddil hekk kif il-fiduċja fil-leu ddgħajfet. Minn dakinhar, u dan jirrifletti l-istabbilizzazzjoni u l-irkupru fis-suq tal-muniti barranin, il-Bank Ċentrali akkumula USD 2,1 biljun f’riżervi barranin minn Settembru 2016, li jirrappreżenta madwar 5,1 xhur ta’ importazzjonijiet proġettati.
Wara bosta snin ta’ staġnar fil-proċess ta’ riforma, sar progress sostanzjali bl-implimentazzjoni tal-aġenda ta’ riforma strutturali matul l-aħħar sitt xhur, inklużi dawk ir-riformi li jagħmlu parti mill-Pjan Direzzjonali ta’ Azzjoni għar-Riforma ta’ Prijorità miftiehem mal-UE fi Frar 2016. Madankollu, kien hemm dewmien fl-adozzjoni ta’ miżuri f’ċerti oqsma, bħalma huma r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika, il-ħatra tal-president tal-Kummissjoni Nazzjonali għas-Swieq Finanzjarji (NCFM), kif ukoll passi lejn il-liberalizzazzjoni tas-setturi tal-elettriku u tal-gass. L-UE qed issir dejjem iktar involuta fl-għoti ta’ pariri tekniċi u dwar il-politika lill-Moldova fuq ir-riformi strutturali permezz tal-finanzjament ta’ tim ta’ 25 hekk imsejħa Konsulenti ta’ Livell Għoli li jaħdmu id f’id ma’ uffiċjali ta’ livell għoli f’istituzzjonijiet differenti. Fost dawn tal-aħħar insibu lill-Prim Ministru, il-Ministru tal-Finanzi u l-Gvernatur tal-NBM. Dan l-eżerċizzju mingħajr preċedent jolqot l-oqsma ta’ riforma ta' importanti sinifikanti, bħar-riforma tas-settur finanzjarju, il-ġestjoni finanzjarja pubblika (ĠFP) l-awditjar estern u l-implimentazzjoni tad-DCFTA.
Il-projezzjonijiet tal-FMI ta’ Novembru 2016, ikomplu jindikaw ħtiġijiet ta' bilanċ ta’ pagamenti sinifikanti għall-perjodu 2016-2018, bl-ammont totali tad-diskrepanza ta' finanzjament esterna stmat għal USD 469 miljun (USD 184 miljun għall-2016, USD 186 miljun u USD 99 miljun fl-2018). Din id-diskrepanza ta' finanzjament tista' tiġi ġeneralment attribwita lil tliet fatturi: defiċit fil-kont kurrenti relattivament kbir, il-ħtieġa li jinbnew riżervi tal-kambju barranin u r-rekwiżiti kbar tal-amortizzament tad-dejn pubbliku mistennijin. L-operazzjoni l-ġdida tal-AMF proposta ta’ EUR 100 miljun tkun tkopri 24,9 % tad-diskrepanza finanzjarja residwa stmata (wara li jitnaqqsu l-finanzjament nett mill-FMI u l-iżborż mistenni ta' self ibbażat fuq politika tal-Bank Dinji).
•Dispożizzjonijiet eżistenti fil-qasam tal-proposta
Id-Deċiżjoni Nru 938/2010/UE li tipprovdi assistenza makrofinanzjarja preċedenti lir-Repubblika tal-Moldova li tammonta għal EUR 90 miljun f’għotjiet ġiet adottata mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill fl-20 ta’Ottubru 2010 2 . L-assistenza tħallset totalment fl-2010-2012.
•Konsistenza mal-politiki u l-objettivi l-oħra tal-Unjoni
L-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova żviluppaw relazzjoni politika u ekonomika mill-qrib matul is-snin. Din wasslet għall-konklużjoni ta’ Ftehim ta’ Assoċjazzjoni, li jinkludi DCFTA, li ġie ffirmat fis-27 ta’ Ġunju 2014 u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2016. Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni ħa post il-Ftehim ta’ Sħubija u Kooperazzjoni preċedenti u se jippermetti għall-assoċjazzjoni politika u għall-integrazzjoni ekonomika tal-Moldova mal-UE. Aġenda ta’ Assoċjazzjoni – approvata fl-2014 – tistipula lista ta’ prijoritajiet għal ħidma konġunta fil-perjodu 2014-16, ibbażata fuq l-istruttura tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni. Bħalissa tinsab taħt rieżami sabiex tiġi prodotta verżjoni aġġornata għall-2017–2019. Il-Qafas ta’ Appoġġ Uniku għall-2014–2017 jidentifika s-setturi ta’ prijorità tal-kooperazzjoni tal-UE mal-Moldova taħt l-Istrument Ewropew ta’ Viċinat. Bdiet ukoll ħidma biex jinħoloq Qafas ta’ Appoġġ Uniku ġdid għall-2017-2020.
Ir-rabtiet ekonomiċi tal-Moldova mal-UE huma wkoll żviluppati sew. Fl-2015, l-UE kienet l-ikbar sieħeb kummerċjali tal-Moldova, b'53 % tal-kummerċ, ferm qabel ir-Russja bi 13 %. Fl-2016, dak is-sehem reġa’ tela’ għal 62 %.
Pajjiżi li huma koperti mill-Politika Ewropea tal-Viċinat huma eleġibbli għall-assistenza makrofinanzjarja. L-AMF tal-UE tkun tikkomplimenta l-għotjiet mobilizzati taħt l-Istrument Ewropew ta' Viċinat (ENI) u programmi oħrajn tal-UE, u b’mod partikolari l-kundizzjonalitajiet previsti taħt il-pakketti ta’ appoġġ baġitarju li qed jiġu implimentati mill-UE. Billi tappoġġa l-adozzjoni mill-awtoritajiet Moldovani ta’ qafas xieraq għall-politika makroekonomika u r-riformi strutturali, l-AMF tal-UE ttejjeb il-valur miżjud u l-effettività tal-interventi finanzjarji ġenerali tal-UE, inkluż permezz ta’ strumenti finanzjarji oħra.
Filwaqt li l-Moldova xorta għadha qed tiffaċċja tħassib dwar ir-rekord tad-drittijiet tal-bniedem tagħha kif ukoll dwar kwistjonijiet tal-governanza u tal-istat tad-dritt, l-awtoritajiet Moldovani qed juru impenn imġedded biex jindirizzaw sfidi ta’ governanza tal-pajjiż u biex jimxu 'l quddiem bir-riformi politiċi meħtieġa. Madankollu, it-twettiq ta’ riformi ewlenin għadu indispensabbli għall-implimentazzjoni b’suċċess tal-AMF u se jiġi mmonitorjat mill-qrib.
F’dan il-kuntest, il-Moldova hija meqjusa li tissodisfa l-prekundizzjonijiet politiċi għall-għoti ta’ AMF lil pajjiżi terzi, notevolment f’termini ta’ rispett għad-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt, u li hija pajjiż li miegħu l-UE għandha relazzjonijiet politiċi u ekonomiċi mill-qrib. Valutazzjoni dettaljata dwar l-issodisfar ta' dawn il-kriterji politiċi għall-AMF prodotta mis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna hija mehmuża mad-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-proposta.
2.BAŻI ĠURIDIKA, SUSSIDJARJETÀ U PROPORZJONALITÀ
•Sommarju tal-azzjoni proposta
L-operazzjoni tal-AMF li qed tiġi kkunsidrata tkun tammonta għal massimu ta’ EUR 100 miljun. Il-Kummissjoni tipproponi li tipprovdi l-ammont tal-assistenza f’forma ta’ self sa EUR 60 miljun u f’għotjiet ta’ mhux aktar minn EUR 40 miljun. L-assistenza se tikkontribwixxi biex tiġi koperta l-ħtieġa ta’ finanzjament estern residwu fl-2016-18 tal-Moldova skont kif identifikat mill-Kummissjoni abbażi tal-estimi tal-FMI.
Minħabba d-daqs tal-operazzjoni proposta, il-Kummissjoni qed tikkunsidra li tirrilaxxa l-assistenza fi tliet pagamenti. L-ewwel żewġ ħlasijiet parzjali, kull waħda magħmula minn element ta’ għotja ta’ EUR 10 miljun u element ta' self ta’ EUR 20 miljun, jiġu żborżati fl-2017; it-tielet wieħed, kompost minn element ta’ għotja ta’ EUR 20 miljun u element ta' self ta’ EUR 20 miljun, fl-ewwel nofs tal-2018. L-assistenza se tkun ġestita mill-Kummissjoni. Japplikaw dispożizzjonijiet speċifiċi dwar il-prevenzjoni tal-frodi u tal-irregolaritajiet l-oħrajn, b’mod konsistenti mar-Regolament Finanzjarju.
Ma’ kull porzjon għandhom jiġu mehmuża kundizzjonijiet stretti ma’ ħruġ ta’ flus taħt l-AMF, inkluż l-ewwel wieħed, b’kundizzjoni ta’ progress tajjeb kemm tal-programm tal-IMF kif ukoll il-kundizzjonalità speċifika ta’ politika miftiehma mal-UE fil-Memorandum ta’ Ftehim mehmuż ma’ din l-operazzjoni. Dawn il-kundizzjonijiet ta’ politika għandhom jindirizzaw xi wħud mid-dgħufijiet fundamentali murija matul is-snin mill-ekonomija u mis-sistema tal-governanza ekonomika tal-Moldovana. Oqsma possibbli tal-kundizzjonalità jistgħu jinkludu riformi biex tissaħħaħ il-governanza fis-settur finanzjarju, l-FPM, ir-riforma tas-settur tal-enerġija, u miżuri ta’ akkumpanjament biex isaħħu s-sistema ta’ protezzjoni soċjali, itejbu l-klima ta’ investiment u jappoġġjaw l-implimentazzjoni tal-Ftehim tal-DCFTA.
Id-deċiżjoni li l-assistenza proposta tiġi żborżata f’għotjiet u f’self hija ġġustifikata mil-livell ta’ żvilupp tal-Moldova (kif imkejjel mid-dħul tagħha ras għal ras) u mill-indikaturi tad-dejn tagħha. Hija wkoll konsistenti mat-trattament mogħti lill-Moldova mill-Bank Dinji u mill-FMI. Tabilħaqq, il-Moldova hija eliġibbli għal finanzjament konċessjonarju kemm mingħand il-Fiduċjarja tal-FMI għat-Tnaqqis tal-Fqar u għat-Tkabbir kif ukoll mill-Assoċjazzjoni Internazzjonali għall-Iżvilupp (IDA) tal-Bank Dinji.
•Bażi ġuridika
Il-bażi ġuridika għal din il-proposta hija l-Artikolu 212 tat-TFUE.
•Is-sussidjarjetà (għal kompetenza mhux esklużiva)
Il-prinċipju tas-sussidjarjetà huwa rrispettat peress li l-objettivi tar-restawr tal-istabbiltà makroekonomika għal perjodu ta’ żmien qasir fir-Repubblika tal-Moldova ma jistgħux jintlaħqu biżżejjed mill-Istati Membri waħedhom u jistgħu għalhekk jintlaħqu aħjar mill-Unjoni Ewropea. Ir-raġunijiet ewlenin huma r-restrizzjonijiet baġitarji ffaċċjati fil-livell nazzjonali u l-ħtieġa għal koordinazzjoni b’saħħitha tad-donaturi sabiex l-iskala u l-effikaċja tal-assistenza jiġu massimizzati kemm jista' jkun.
•Proporzjonalità
Il-proposta hija konformi mal-prinċipju ta' proporzjonalità: hija tillimita ruħha għall-minimu meħtieġ sabiex jintlaħqu l-objettivi tal-istabbiltà makroekonomika fil-perjodu qasir taż-żmien u ma tmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ għal dak l-iskop.
Kif identifikat mill-Kummissjoni, fuq il-bażi tal-istimi tal-FMI fil-kuntest tal-Faċilità ta' Fond Estiża futura, l-ammont tal-AMF propost ġdid jikkorrispondi għal 24,9 % tad-diskrepanza ta' finanzjament residwu għall-perjodu 2016-2018. Dan huwa konsistenti ma’ prattiki standard dwar il-qsim tal-piż għall-operazzjonijiet tal-AMF, fid-dawl tal-assistenza mwiegħeda lill-Moldova minn donaturi bilaterali u multilaterali oħra.
•L-għażla tal-istrument
Il-finanzjament jew l-assistenza teknika għall-proġetti mhux se jkunu adattati jew suffiċjenti biex jindirizzaw l-objettivi makroekonomiċi. Il-valur miżjud ewlieni tal-AMF, meta mqabbel ma’ strumenti oħrajn tal-UE, huwa li din l-assistenza ttaffi r-restrizzjoni finanzjarja esterna u tgħin sabiex jinħoloq qafas makroekonomiku stabbli, inkluż billi tippromwovi bilanċ tal-pagamenti u sitwazzjoni baġitarja sostenibbli, kif ukoll qafas xieraq għar-riformi strutturali. Billi tgħin biex jiġi stabbilit qafas ta' politika ġenerali xieraq, l-AMF tista’ żżid l-effikaċja tal-azzjonijiet iffinanzjati fil-Moldova permezz ta' strumenti finanzjarji oħrajn tal-UE aktar iffukati.
3.IR-RIŻULTATI TAL-EVALWAZZJONIJIET EX POST, TAL-KONSULTAZZJONIJIET TAL-PARTIJIET IKKONĊERNATI U TAL-VALUTAZZJONIJIET TAL-IMPATT
•Il-konsultazzjoni mal-partijiet interessati
L-AMF qed tingħata bħala parti integrali mill-appoġġ internazzjonali għall-istabbilizzazzjoni ekonomika tar-Repubblika tal-Moldova. Fit-tħejjija ta’ din il-proposta għall-AMF, is-servizzi tal-Kummissjoni kkonsultaw mal-Fond Monetarju Internazzjonali u mal-Bank Dinji, li diġà waqqfu programmi ta' finanzjament konsiderevoli u qed iħejju oħrajn ġodda. Il-Kummissjoni kkonsultat il-Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju fl-20 ta’ Settembru 2016, u hemm rċeviet approvazzjoni għall-proposta. Il-Kummissjoni kienet ukoll f’kuntatt regolari mal-awtoritajiet Moldovani.
•Il-ġbir u l-użu tal-għarfien espert
F’konformità mar-rekwiżiti tar-Regolament Finanzjarju, is-servizzi tal-Kummissjoni wettqu Valutazzjoni Operattiva taċ-ċirkwiti finanzjarji u amministrattivi tal-Moldova biex jiżguraw li l-proċeduri stabbiliti għall-ġestjoni tal-programm, inkluża l-assistenza makrofinanzjarja, jipprovdu garanziji adegwati. Huma rċevew ir-rapport finali tal-Valutazzjoni Operattiva, imħejji minn kumpanija ta’ konsulenza fi Frar 2016. Ir-rapport jikkonkludi li l-istatus attwali taċ-ċirkwiti amministrattivi u finanzjarji tal-Moldova huwa ġeneralment adegwat għall-immaniġġjar ta’ operazzjoni ġdida tal-AMF għalkemm għad fadal nuqqasijiet sinifikanti. L-iżviluppi f’dan il-qasam ser jibqgħu jiġu sorveljati mill-qrib kif ukoll permezz ta’ rapporti tal-progress regolari dwar riformi tal-ĠFP magħmula mid-Delegazzjoni tal-UE f’Chisinau.
•Il-Valutazzjoni tal-Impatt
L-assistenza makrofinanzjarja tal-UE hija strument ta’ emerġenza eċċezzjonali li jindirizza diffikultajiet kritiċi għall-pagament tal-bilanċ f’pajjiżi terzi. Għalhekk, din il-proposta tal-AMF hija eżentata mill-ħtieġa li titwettaq Valutazzjoni tal-Impatt skont il-Linji Gwida ta' Regolamentazzjoni Aħjar tal-Kummissjoni (SWD(2015)111 finali) billi hemm imperattiv politiku li wieħed jimxi 'l quddiem b’rata mgħaġġla f’din is-sitwazzjoni ta’ emerġenza li teħtieġ rispons rapidu.
B’mod aktar ġenerali, il-proposti tal-AMF tal-Kummissjoni jibnu fuq it-tagħlimiet meħuda minn evalwazzjonijiet ex-post imwettqa fuq operazzjonijiet tal-passat fil-viċinat tal-UE. L-AMF il-ġdida u l-programm ta’ riformi u aġġustamenti ekonomiċi assoċjati magħha għandhom jgħinu sabiex jittaffew il-ħtiġijiet finanzjarji tal-Moldova għal terminu ta' żmien qasir, filwaqt li jappoġġaw il-miżuri ta’ politika maħsuba biex isaħħu l-bilanċ tal-pagamenti u l-pożizzjonijiet fiskali, u biex jiżdied it-tkabbir sostenibbli, biex b'hekk jikkomplimenta l-programm kif miftiehem mal-FMI. Dawn il-kundizzjonijiet ta’ politika għandhom jindirizzaw xi wħud mid-dgħufijiet fundamentali murija matul is-snin mill-ekonomija Moldovana u mis-sistema tal-governanza ekonomika. L-oqsma possibbli tal-kundizzjonalità fil-prinċipju jistgħu jinkludu riformi biex tissaħħaħ il-governanza fis-settur finanzjarju, il-ĠFP, ir-riforma tas-settur tal-enerġija, u miżuri ta’ akkumpanjament sabiex tissaħħaħ is-sistema ta’ protezzjoni soċjali, it-titjib tal-klima ta’ investiment u jappoġġjaw l-implimentazzjoni tal-Ftehim tad-DCFTA.
4.L-IMPLIKAZZJONIJIET GĦALL-BAĠIT
L-assistenza ppjanata għandha tingħata f’forma ta’ self u għotja. Is-self għandu jkun iffinanzjat permezz ta’ operazzjoni ta’ teħid b'self li l-Kummissjoni se twettaq f’isem l-UE. L-impatt baġitarju tal-assistenza se jikkorrispondi għall-proviżjonament tal-Fond ta’ Garanzija għal azzjonijiet esterni tal-UE, b’rata ta’ 9 % tal-ammonti mħallsa, mil-linja baġitarja 01 03 06 (“il-Proviżjonament tal-Fond ta’ Garanzija”). Jekk wieħed jassumi li l-ewwel żewġ żborżi ta’ ammonti mislufa (ta’ EUR 20 miljun kull wieħed) se jsiru fl-2017 u t-tielet żborż ta’ ammonti mislufa (ta’ EUR 20 miljun) fl-2018, il-proviżjonament se jseħħ, skont ir-regoli li jirregolaw il-mekkaniżmu tal-fond ta’ garanzija, fil-baġits tal-2019-20 għal ammont ta’ EUR 3,6 miljun u EUR 1,8 miljun rispettivament 3 . L-element tal-għotja tal-assistenza (EUR 10 miljun kull wieħed għall-ewwel żewġ porzjonijiet u EUR 20 miljun bħala t-tielet ħlas parzjali) ikun iffinanzjat mill-approprjazzjonijiet ta’ impenn tal-baġit tal-2017 u 2018, taħt il-linja baġitarja 01 03 02 (Assistenza makrofinanzjarja), bi ħlasijiet li jsiru fl-2017 u l-2018. Abbażi tal-projezzjonijiet attwali dwar l-użu tal-linja baġitarja 01 03 02 u 01 03 06, il-Kummissjoni tivvaluta li l-impatt fuq il-baġit tal-operazzjoni jista' jiġi akkomodat.
5.ELEMENTI OĦRAJN
•Il-klawżola ta' rieżami/reviżjoni/estinzjoni
Il-proposta tinkludi klawżola ta’ estinzjoni. L-AMF proposta ssir disponibbli għal sentejn u nofs, li jibdew mill-ewwel jum wara d-dħul fis-seħħ tal-Memorandum ta’ Qbil.
2017/0007 (COD)
Proposta għal
DEĊIŻJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL
li tipprovdi assistenza makrofinanzjarja lir-Repubblika tal-Moldova
IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,
Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikolu 212 tiegħu,
Wara li kkunsidraw il-proposta tal-Kummissjoni Ewropea 4 ,
Wara li l-abbozz tal-att leġiżlattiv intbagħat lill-parlamenti nazzjonali,
Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura ordinarja leġiżlattiva 5 ,
Billi:
(1)Ir-relazzjonijiet bejn l-Unjoni Ewropea (“l-Unjoni”) u r-Repubblika tal-Moldova ("il-Moldova") qegħdin ikomplu jiżviluppaw fi ħdan il-qafas tal-Politika Ewropea tal-Viċinat (PEV) u s-Sħubija tal-Lvant. Il-Moldova ssieħbet fis-Sħubija tal-Lvant tal-UE fl-2009 li kienet segwita minn negozjati ta’ Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Moldova. Dan il-Ftehim, li jinkludi l-introduzzjoni gradwali ta’ żona ta’ kummerċ ħieles approfondita u komprensiva (DCFTA), ġie ffirmat f’Ġunju 2014 u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2016.
(2)L-ekonomija tar-Repubblika tal-Moldova ġiet affettwata b’mod sinifikanti mill-instabbiltà politika esperjenzata fil-perjodu bejn l-elezzjonijiet ta’ Novembru 2014 u Jannar 2016, kif ukoll mill-iskandlu tal-frodi bankarja, minn attività ekonomika dgħajfa fir-reġjun, u minn projbizzjonijiet fuq l-importazzjoni imposti mir-Russja. Matul l-aħħar sena, din is-sitwazzjoni kkontribwiet għall-produzzjoni ta’ reċessjoni, żbilanċ fil-kummerċ li qed jiżdied u tnaqqis sinifikanti ta’ riżervi ta' muniti barranin.
(3)Wara l-ħatra fil-bidu tal-2016 ta’ gvern ġdid u ta’ gvernatur tal-bank ċentrali ġdid, l-awtoritajiet urew impenn imġedded biex jimxu 'l quddiem bir-riformi politiċi meħtieġa biex jiġu indirizzati sfidi ta’ governanza tal-pajjiż fis-settur finanzjarju u fil-qasam tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi.
(4)B’appoġġ għall-perkors ta' riforma l-ġdid, ġie miftiehem Pjan Direzzjonali għal Riformi Prijoritarji bejn l-UE u l-Moldova wara l-konklużjonijiet tal-Kunsill Affarijiet Barranin tal-15 ta’ Frar 2016. Kien hemm progress sostanzjali fl-implimentazzjoni ta’ dan il-pjan direzzjonali mill-Moldova.
(5)F’kuntest ta’ tranżizzjoni politika u diffikultajiet ekonomiċi, f’Lulju 2016 l-awtoritajiet Moldovani u l-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI) ftiehmu fuq Arranġament ta’ tliet snin ta’ Faċilità ta’ Kreditu Estiża (ECF) u Faċilità ta’ Fond Estiża (EFF) fl-ammont ta’ USD 178,7 miljun. Il-ftehim ġie approvat mill-Bord tal-FMI fis-7 ta’ Novembru 2016. Skont dan il-programm tal-FMI, l-awtoritajiet Moldovani mistennija li jagħmlu titjib rapidu fil-governanza u superviżjoni fis-settur finanzjarju, biex isaħħu l-politiki li jiżguraw l-istabbiltà makroekonomika u l-istabilità finanzjarja, u jrawmu tkabbir sostenibbli u inklużiv.
(6)Fid-dawl tad-deterjorazzjoni fis-sitwazzjoni u l-prospetti ekonomiċi, il-Moldova talbet assistenza makrofinanzjarja kumplimentari mill-Unjoni f’Awwissu 2015 u tenniet din it-talba f’Marzu 2016.
(7)L-allokazzjoni indikattiva tal-Unjoni lill-Moldova skont l-Istrument Ewropew ta’ Viċinat (SEV) huwa ta’ EUR 610–746 miljun, inkluż l-appoġġ baġitarju u l-assistenza teknika. Madankollu, l-iżborżi tal-appoġġ baġitarju mill-Unjoni ġew sospiżi kmieni fl-2015 u t-tkomplija tagħhom kienet kundizzjonali fuq l-approvazzjoni ta’ programm ġdid tal-FMI u li jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet kollha ta’ appoġġ baġitarju.
(8)Minħabba li l-Moldova hija pajjiż kopert mill-PEV, għandha tiġi ikkunsidrata bħala eliġibbli biex tirċievi l-assistenza makrofinanzjarja mill-Unjoni.
(9)L-assistenza makrofinanzjarja mill-Unjoni għandha tkun strument finanzjarju eċċezzjonali ta' appoġġ mingħajr irbit u mhux speċifikat għall-bilanċ tal-pagamenti, bl-għan li tindirizza l-ħtiġijiet finanzjarji esterni immedjati tal-benefiċjarju u għandha tirfed l-implimentazzjoni ta' programm ta' politika li fih miżuri qawwija ta' riforma strutturali u ta' aġġustament immedjat maħsuba biex itejbu l-pożizzjoni tal-bilanċ tal-pagamenti fuq perjodu ta' żmien qasir.
(10)Minħabba li għad hemm diskrepanza sinifikanti fil-finanzjament estern residwu tal-bilanċ tal-pagamenti tal-Moldova lil hinn mir-riżorsi pprovduti mill-FMI u minn istituzzjonijiet multilaterali oħrajn, l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni li għandha tingħata lill-Moldova, fiċ-ċirkostanzi eċċezzjonali attwali qed titqies bħala tweġiba xierqa għat-talba tal-Moldova li tiġi appoġġata l-istabilizzazzjoni ekonomika flimkien mal-programm tal-FMI. L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tgħin lill-istabbilizzazzjoni ekonomika u lill-aġenda ta' riforma strutturali tal-Moldova, filwaqt li tissupplimenta r-riżorsi magħmula disponibbli taħt l-arranġament finanzjarju tal-FMI.
(11)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandu jkollha l-għan li tappoġġa l-ħolqien mill-ġdid ta’ sitwazzjoni finanzjarja esterna sostenibbli għall-Moldova, u b’hekk tappoġġa l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tagħha.
(12)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni hija mistennija li timxi id f’id mal-implimentazzjoni ta’ ħlasijiet ta’ operazzjonijiet ta’ appoġġ baġitarju taħt is-SEV.
(13)Id-determinazzjoni tal-ammont tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni hija bbażata fuq valutazzjoni kwantitattiva kompleta tal-ħtiġijiet ta' finanzjament estern residwu tal-Moldova, u tqis il-kapaċità tagħha ta' awtofinanzjament bir-riżorsi proprji, partikolarment ir-riżervi internazzjonali għad-dispożizzjoni tagħha. L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tikkomplimenta l-programmi u r-riżorsi pprovduti mill-FMI u l-Bank Dinji. Id-determinazzjoni tal-ammont tal-assistenza tqis ukoll il-kontribuzzjonijiet finanzjarji mistennija mingħand donaturi multilaterali u l-ħtieġa li tiġi żgurata l-kondiviżjoni ġusta tal-piż bejn l-Unjoni u donaturi oħrajn, kif ukoll l-implimentazzjoni diġà eżistenti tal-istrumenti ta' finanzjament esterni l-oħrajn tal-Unjoni fil-Moldova u l-valur miżjud tal-involviment ġenerali tal-Unjoni.
(14)B’kont meħud tal-ħtiġijiet ta’ finanzjament estern residwi tal-Moldova, il-livell tal-iżvilupp ekonomiku tagħha, kif imkejjel skont id-dħul per capita u l-indiċijiet tal-faqar, il-kapaċità tagħha ta’ awtofinanzjament bir-riżorsi proprji, partikolarment ir-riservi internazzjonali għad-dispożizzjoni tagħha, u l-valutazzjoni tal-kapaċità tagħha li tħallas lura bbażata fuq analiżi tas-sostenibbiltà tad-dejn, parti mill-assistenza għandha tingħata fil-forma ta’ għotjiet.
(15)Il-Kummissjoni għandha tiżgura li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tkun legalment u sostanzjalment konformi mal-prinċipji, l-objettivi u l-miżuri ewlenin meħuda fl-oqsma differenti tal-azzjoni esterna u ta' linji ta' politika oħrajn rilevanti tal-Unjoni.
(16)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tappoġġa l-politika esterna tal-Unjoni rigward il-Moldova. Is-servizzi tal-Kummissjoni u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna għandhom jaħdmu flimkien mill-qrib matul l-operazzjoni ta' assistenza makrofinanzjarja kollha bl-għan li jikkoordinaw il-politika esterna tal-Unjoni u li jiżguraw il-konsistenza tagħha.
(17)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tappoġġa l-impenn tal-Moldova fir-rigward tal-valuri kondiviżi mal-Unjoni, fosthom id-demokrazija, l-istat tad-dritt, il-governanza tajba, ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, l-iżvilupp sostenibbli u t-tnaqqis tal-faqar, kif ukoll l-impenn tagħha lejn il-prinċipji ta' kummerċ miftuħ, ibbażat fuq regoli, u ġust.
(18)Prekondizzjoni għall-għoti tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tkun li l-Moldova tirrispetta l-mekkaniżmi demokratiċi effettivi – inklużi sistema parlamentari b'diversi partiti – u l-istat tad-dritt, u tiggarantixxi r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem. Barra minn hekk, l-objettivi speċifiċi tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandhom ikunu li jssaħħu l-effiċjenza, it-trasparenza u r-responsabbiltà fis-sistemi tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi fil-Moldova, u għandhom jipromwovu r-riformi strutturali li għandhom l-għan li jappoġġaw it-tkabbir sostenibbli u inklussiv, il-ħolqien tal-impjiegi u l-konsolidazzjoni fiskali. Kemm it-twettiq tal-prekondizzjonijiet kif ukoll il-kisba ta' dawk l-objettivi għandhom jiġu ssorveljati regolarment mill-Kummissjoni u mis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna.
(19)Sabiex tkun żgurata l-protezzjoni effikaċi tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni marbuta mal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, il-Moldova għandha tadotta l-miżuri xierqa relatati mal-prevenzjoni tal-frodi, il-korruzzjoni u kull irregolarità oħra marbuta ma’ din l-assistenza, u l-ġlieda kontrihom. Barra minn hekk, għandu jiġi previst li l-Kummissjoni twettaq verifiki u li l-Qorti tal-Awdituri twettaq il-kontrolli kontabilistiċi.
(20)Ir-rilaxx tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni huwa mingħajr preġudizzju għas-setgħat tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (bħala awtorità baġitarja).
(21)L-ammonti ta’ assistenza makrofinanzjarja mogħtija fil-forma ta’ għotjiet u l-ammonti tal-allokazzjonijiet meħtieġa għal assistenza makrofinanzjarja fil-forma ta’ self għandhom ikunu konsistenti mal-approprazzjonijiet baġitarji previsti fil-qafas finanzjarju pluriennali.
(22)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni jinħtieġ li tiġi ġestita mill-Kummissjoni. Sabiex ikun żgurat li l-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu jistgħu jsegwu l-implimentazzjoni ta' din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni għandha tinfurmahom regolarment bl-iżviluppi marbutin mal-assistenza u tipprovdilhom id-dokumenti rilevanti.
(23)Sabiex jiġu żgurati kondizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta' din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħat ta' implimentazzjoni. Dawk is-setgħat għandhom jiġu eżerċitati skont ir-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 6 .
(24)L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tkun soġġetta għal kondizzjonijiet ta' politika ekonomika, li għandhom jiġu stabbiliti f'Memorandum ta' Qbil. Sabiex jiġu żgurati kondizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni u għal raġunijiet ta' effiċjenza, il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tinnegozja dawn il-kondizzjonijiet mal-awtoritajiet Moldovani taħt is-superviżjoni tal-kumitat tar-rappreżentanti tal-Istati Membri skont ir-Regolament (UE) Nru 182/2011. Skont dan ir-Regolament, bħala regola ġenerali għandha tapplika l-proċedura konsultattiva fil-każijiet kollha ħlief kif previst f'dan ir-Regolament. Meta jiġi kkunsidrat l-impatt potenzjalment sinifikanti tal-assistenza ta' aktar minn EUR 90 miljun, huwa xieraq li l-proċedura ta' eżami tintuża għal operazzjonijiet li jeċċedu dak il-limitu. Meta jitqies l-ammont ta' assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni lill-Moldova, il-proċedura ta' eżami għandha tapplika għall-adozzjoni tal-Memorandum ta' Qbil, u għal kwalunkwe tnaqqis, suspensjoni jew tħassir tal-assistenza,
ADOTTAW DIN ID-DEĊIŻJONI:
Artikolu 1
1.L-Unjoni għandha tagħmel assistenza makrofinanzjarja ta’ ammont massimu ta’ EUR 100 miljun disponibbli għall-Moldova (“l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni”), bil-ħsieb li tappoġġa l-istabbilizzazzjoni ekonomika tal-Moldova u aġenda ta’ riforma sostantiva. Minn dak l-ammont massimu, sa EUR 60 miljun għandhom jingħataw bħala self u sa EUR 40 miljun għandhom jingħataw bħala għotjiet. Ir-rilaxx tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni huwa soġġett fuq l-approvazzjoni tal-Baġit tal-Unjoni għas-sena rilevanti mill-Parlament Ewropew u l-Kunsill. L-assistenza għandha tikkontribwixxi biex tkopri l-ħtiġijiet tal-Moldova għall-bilanċ tal-pagamenti kif inhuma identifikati fil-programm tal-FMI.
2.Sabiex jiġi ffinanzjat il-komponent tas-self tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, il-Kummissjoni, f’isem l-Unjoni, għandu jkollha s-setgħa li tissellef il-fondi neċessarji fuq is-swieq tal-kapital jew minn istituzzjonijiet finanzjarji, biex imbagħad tislef min-naħa tagħha l-fondi mislufa lill-Moldova. Is-self għandu jkollu maturità medja massima ta’ 15-il sena.
3.Ir-rilaxx tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandu jiġi ġestit mill-Kummissjoni b'mod konsistenti mal-ftehimiet jew l-arranġamenti milħuqa bejn il-Fond Monetarju Internazzjonali (l-FMI) u l-Moldova u mal-prinċipji u l-objettivi prinċipali tar-riformi ekonomiċi stabbiliti fil-Ftehim ta' Assoċjazzjoni UE-Moldova, inkluż id-DCFTA, miftiehma skont il-Politika Ewropea tal-Viċinat (PEV).
Il-Kummissjoni għandha tinforma regolarment lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill bl-iżviluppi fir-rigward tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, inklużi l-iżborżi tagħha, u għandha tipprovdi lil dawk l-istituzzjonijiet bid-dokumenti rilevanti fi żmien xieraq.
4.L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha ssir disponibbli għal perjodu ta' sentejn u nofs, li jibda mill-ewwel jum wara d-dħul fis-seħħ tal-Memorandum ta' Qbil imsemmi fl-Artikolu 3(1).
5.Fejn il-ħtiġijiet ta' finanzjament tal-Moldova jonqsu b'mod fundamentali matul il-perjodu tal-iżborż tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni meta mqabbla mal-projezzjonijiet inizjali, il-Kummissjoni, filwaqt li taġixxi f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 7(2), għandha tnaqqas l-ammont tal-assistenza jew tissospendiha jew tħassarha.
Artikolu 2
1.Prekondizzjoni għall-għoti tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tkun li l-Moldova tirrispetta l-mekkaniżmi demokratiċi effettivi – inkluża sistema parlamentari b'diversi partiti – u l-istat tad-dritt, u tiggarantixxi r-rispett lejn id-drittijiet tal-bniedem.
2.Il-Kummissjoni u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna għandhom jimmonitorjaw li din il-prekundizzjoni tiġi ssodisfata matul iċ-ċiklu tal-ħajja sħiħ tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni.
3.Il-paragrafi 1 u 2 għandhom jiġu applikati skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2010/427/UE 7 .
Artikolu 3
1.Il-Kummissjoni, f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 7(2), għandha tilħaq ftehim mal-awtoritajiet Moldovani dwar politika ekonomika u kondizzjonijiet finanzjarji definiti b'mod ċar, ikkonċentrati fuq riformi strutturali u finanzi pubbliċi sodi, li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tkun soġġetta għalihom, li għandhom jitniżżlu f'Memorandum ta' Qbil (“il-Memorandum ta' Qbil”) li għandu jinkludi perijodu taż-żmien għat-twettiq ta' dawk il-kondizzjonijiet. Il-politika ekonomika u l-kondizzjonijiet finanzjarji stabbiliti fil-Memorandum ta' Qbil għandhom ikunu konsistenti mal-ftehimiet jew qbil imsemmija fl-Artikolu 1(3), inklużi l-programmi ta' aġġustament makroekonomiku u ta' riforma strutturali implimentati mill-Moldova bl-appoġġ tal-FMI.
2.Il-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1 għandhom jimmiraw, b'mod partikolari, li jtejbu l-effiċjenza, it-trasparenza u r-responsabbiltà tas-sistemi ta' ġestjoni tal-finanzi pubbliċi fil-Moldova, inkluż għall-użu tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni. Il-progress rigward il-ftuħ reċiproku tas-swieq, l-iżvilupp ta' kummerċ ġust u bbażat fuq ir-regoli u prijoritajiet oħrajn fil-kuntest tal-politika esterna tal-Unjoni għandhom ukoll jitqiesu b'mod debitu fit-tfassil tal-miżuri ta' politika. Il-progress fil-ksib ta' dawn l-objettivi għandu jiġi mmonitorjat regolarment mill-Kummissjoni.
3.It-termini finanzjarji ddettaljati tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandhom jiġu stabbiliti fil-Ftehim tal-Għotja u fil-Ftehim tas-Self li għandhom jiġu miftehma bejn il-Kummissjoni u l-awtoritajiet Moldovani.
4.Il-Kummissjoni għandha tivverifika f'intervalli regolari li l-kondizzjonijiet imsemmijin fl-Artikolu 4(3) jibqgħu jiġu ssodisfati, inkluż jekk il-linji ta' politika ekonomika tal-Moldova jkunux f'konformità mal-objettivi tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni. Hija u tagħmel dan, il-Kummissjoni għandha tikkoordina mill-qrib mal-FMI u mal-Bank Dinji u, fejn ikun meħtieġ, mal-Parlament Ewropew u l-Kunsill.
Artikolu 4
1.Soġġett għall-kondizzjonijiet tal-paragrafu 3, l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha ssir disponibbli mill-Kummissjoni f’żewġ pagamenti parzjali, u kull wieħed minnhom għandu jkun jikkonsisti f’element ta’ għoti u element ta’ self. Id-daqs ta' kull ħlas parzjali għandu jiġi stabbilit fil-Memorandum ta' Qbil imsemmi fl-Artikolu 3.
2.L-ammonti tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni mogħtija f’forma ta’ self għandhom jiġu pprovduti, fejn meħtieġ, f’konformità mar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 480/2009 8 .
3.Il-Kummissjoni għandha tiddeċiedi dwar l-iżborż tal-ħlasijiet parzjali soġġetti għat-twettiq tal-kondizzjonijiet kollha li ġejjin:
(a)il-prekondizzjoni stipulata fl-Artikolu 2;
(b)rekord sodisfaċenti kontinwu fl-implimentazzjoni ta' programm ta' politika li fih miżuri ta' aġġustament u ta' riforma strutturali b'saħħithom appoġġati minn arranġament ta' kreditu mill-FMI mhux prekawzjonarju; kif ukoll
(c)l-implimentazzjoni sodisfaċenti tal-politika ekonomika u tal-kundizzjonijiet finanzjarji miftiehma fil-Memorandum ta’ Qbil.
Ir-rilaxx tat-tieni ħlas parzjali m'għandux, fil-prinċipju, isir qabel tliet xhur wara r-rilaxx tal-ewwel ħlas parzjali. L-iżborż tat-tielet ħlas parzjali m'għandux, fil-prinċipju, isir qabel tliet xhur wara li jsir it-tieni ħlas parzjali.
4.Meta l-kundizzjonijiet tal-paragrafu 3 ma jiġux issodisfati, il-Kummissjoni temporanjament tissospendi jew tħassar l-iżborż tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni. F'tali każijiet, hija għandha tinforma lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar ir-raġunijiet għal din is-sospensjoni jew it-tħassir.
5.L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tiġi żborzata lill-Bank Nazzjonali tal-Moldova. Soġġetti għad-dispożizzjonijiet li għandhom jiġu miftiehma fil-Memorandum ta' Qbil, inkluża konferma tal-ħtiġijiet finanzjarji baġitarji residwi, il-fondi tal-Unjoni jistgħu jiġu ttrasferiti lill-Ministeru tal-Finanzi Moldovan bħala l-benefiċjarju aħħari.
Artikolu 5
1.L-operazzjonijiet ta' għoti u teħid b'self marbutin mal-komponent ta’ self tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandhom isiru fil-munita euro bl-użu tal-istess data tal-valur u m’għandhomx jinvolvu lill-Unjoni fit-trasformazzjoni tal-maturitajiet, jew jesponuha għal kwalunkwe riskju marbut mar-rata tal-kambju jew mar-rata tal-imgħax, jew għal kwalunkwe riskju kummerċjali ieħor.
2.Fejn iċ-ċirkostanzi jippermettu, u jekk il-Moldova titlob dan, il-Kummissjoni tista' tieħu l-passi meħtieġa biex tiżgura li tiddaħħal klawżola dwar ir-rimborż bikri fit-termini u l-kondizzjonijiet tas-self u li din tkun appoġġata minn klawżola korrispondenti fit-termini u l-kondizzjonijiet tal-operazzjonijiet ta' teħid b'self.
3.Fejn iċ-ċirkostanzi jippermettu titjib fir-rata tal-imgħax tas-self u jekk il-Moldova titlob dan, il-Kummissjoni tista' tiddeċiedi li tiffinanzja mill-ġdid it-teħid b'self inizjali kollu jew parti minnu jew tista' tirristruttura l-kondizzjonijiet finanzjarji korrispondenti. L-operazzjonijiet ta' finanzjament mill-ġdid jew ta' ristrutturar għandhom isiru f'konformità mal-paragrafi 1 u 4 u ma għandux ikollhom l-effett li jestendu l-maturità tat-teħid ta' self ikkonċernat jew li jżidu l-ammont ta' kapital pendenti fid-data tal-finanzjament mill-ġdid jew tar-ristrutturar.
4.L-ispejjeż kollha mġarrba mill-Unjoni li huma marbutin mal-operazzjonijiet tal-għoti jew ta’ teħid b’self skont din id-Deċiżjoni, għandhom jitħallsu mill-Moldova.
5.Il-Kummissjoni għandha tinforma lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-iżviluppi fl-operazzjonijiet imsemmija fil-paragrafi 2 u 3.
Artikolu 6
1.L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tiġi implimentata f’konformità mar-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 9 u r-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 1268/2012 10 .
2.L-implimentazzjoni tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni għandha tkun taħt ġestjoni diretta.
3.Il-Ftehim tas-Self u l-Ftehim ta’ Għotjali jridu jiġu miftiehma mal-awtoritajiet Moldovani għandu jkun fihom dispożizzjonijiet:
(a)li jiżguraw li l-Moldova tivverifika regolarment li l-finanzjament ipprovdut mill-baġit tal-Unjoni jkun intuża kif suppost, li din tieħu miżuri xierqa biex tipprevjeni l-irregolaritajiet u l-frodi u, jekk ikun meħtieġ, tieħu azzjoni legali biex tirkupra kwalunkwe fondi pprovduti skont din id-Deċiżjoni li jkunu ġew miżapproprjati;
(b)li jiżguraw il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, b’mod partikolari billi jipprevedu miżuri speċifiċi fir-rigward tal-prevenzjoni tal-frodi, il-korruzzjoni u kwalunkwe irregolarità oħra li taffettwa l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni u l-ġlieda kontrihom, f’konformità mar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 11 , ir-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96 12 u r-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 13 ;
(c)li jawtorizzaw espressament lill-Kummissjoni, inkluż lill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi, jew lir-rappreżentanti tiegħu li jwettqu verifiki, inklużi verifiki u spezzjonijiet fuq il-post;
(d)jawtorizzaw espressament lill-Kummissjoni u lill-Qorti tal-Awdituri biex jagħmlu awditjar matul u wara l-perjodu ta’ disponibbiltà tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, inkluż awditjar ta’ dokumenti u awditjar fuq il-post, bħal pereżempju valutazzjonijiet operazzjonali;
(e)li jiżguraw li l-Unjoni tkun intitolata għal ħlas lura bikri tas-self u/jew għal ħlas lura sħiħ tal-għotja meta jkun stabbilit li, fir-rigward tal-ġestjoni tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, il-Moldova tkun ħadet sehem f'xi att ta' frodi jew ta' korruzzjoni jew f'xi attività illegali oħra li tkun ta' detriment għall-interessi finanzjarji tal-Unjoni.
4.Qabel l-implimentazzjoni tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni, il-Kummissjoni għandha tivvaluta, permezz ta' valutazzjoni operazzjonali, is-solidità tal-arranġamenti finanzjarji tat-Tuneżija, il-proċeduri amministrattivi, u l-mekkaniżmi ta' kontroll interni u esterni li huma rilevanti għall-assistenza.
Artikolu 7
1.Il-Kummissjoni għandha tiġi megħjuna minn kumitat. Dan il-kumitat għandu jkun kumitat skont it-tifsira tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.
2.Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandu japplika l-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.
Artikolu 8
1.Sat-30 ta' Ġunju ta' kull sena, il-Kummissjoni għandha tibgħat lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill rapport dwar l-implimentazzjoni ta' din id-Deċiżjoni fis-sena ta' qabel, inkluża evalwazzjoni ta' dik l-implimentazzjoni. Ir-rapport għandu:
(a)jeżamina l-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni;
(b)jivvaluta s-sitwazzjoni ekonomika u l-prospetti tal-Moldova, kif ukoll il-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-miżuri ta' politika msemmija fl-Artikolu 3(1);
(c)jindika r-rabta bejn il-kundizzjonijiet tal-politika ekonomika stipulati fil-Memorandum ta’ Qbil, il-prestazzjoni ekonomika u fiskali attwali tal-Moldova u d-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni li tirrilaxxa l-ħlasijiet parzjali tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni.
2.Sa mhux aktar tard minn sentejn wara li jiskadi l-perjodu ta’ disponibbiltà msemmi fl-Artikolu 1(4), il-Kummissjoni tibgħat rapport ta’ evalwazzjoni ex-post lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill, li jivvaluta r-riżultati u l-effiċjenza tal-assistenza makrofinanzjarja kompleta tal-Unjoni u sa liema punt din ikkontribwiet għall-għanijiet tal-assistenza.
Artikolu 9
Din id-Deċiżjoni għandha tidħol fis-seħħ fit-tielet jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.
Magħmul fi Brussell,
Għall-Parlament Ewropew Għall-Kunsill
Il-President Il-President
DIKJARAZZJONI FINANZJARJA LEĠIŻLATTIVA
1.QAFAS TAL-PROPOSTA/INIZJATTIVA
1.1. Titolu tal-proposta/inizjattiva:
Proposta għal Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tipprovdi assistenza makrofinanzjarja lir-Repubblika tal-Moldova
1.2. Qasam/Oqsma ta’ politika kkonċernat(i) fl-istruttura ABM/ABB 14
Qasam ta' politika: Titolu 01 – Affarijiet Ekonomiċi u Finanzjarji
Attività: 03 – L-affarijiet ekonomiċi u finanzjarji internazzjonali
1.3. Natura tal-proposta/inizjattiva
X Il-proposta/l-inizjattiva tirrigwarda azzjoni ġdida
1.4. Għanijiet
1.4.1. L-għan(ijiet) strateġika/ċi pluriennali tal-Kummissjoni fil-mira tal-proposta/inizjattiva
"Spinta ġdida għall-impjiegi, it-tkabbir u l-investiment: il-promozzjoni tal-prosperità lil hinn mill-UE”
Il-qasam ewlieni tal-attività marbuta mad-DĠ ECFIN huwa dan li ġej:
1. It-trawwim tal-implimentazzjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat permezz tal-approfondiment tal-analiżi ekonomika u t-tisħiħ tad-djalogu politiku kif ukoll bil-konsulenza dwar l-aspetti ekonomiċi tal-Pjanijiet ta’ Azzjoni.
2. L-iżvilupp, il-monitoraġġ u l-implimentazzjoni tal-assistenza makrofinanzjarja għal pajjiżi terzi msieħba, b’kooperazzjoni mal-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali rilevanti.
1.4.2. Għan(ijiet) speċifiku/ċi u l-attività/ajiet ABM/ABB ikkonċernata/i
Għan speċifiku Nru 1: “Il-promozzjoni tal-prosperità lil hinn mill-UE: l-appoġġ tal-istabbiltà makroekonomika u l-promozzjoni tar-riformi favur it-tkabbir barra mill-UE, inkluż permezz ta’ djalogi ekonomiċi regolari mas-sħab ewlenin u bl-għoti ta' assistenza makrofinanzjarja”
Attività/ajiet ikkonċernata/i ABM/ABB Affarijiet Ekonomiċi u Finanzjarji Internazzjonali
1.4.3. Riżultat(i) u impatti mistennija
L-assistenza proposta tikkonsisti f’self mill-UE ta’ EUR 60 miljun u għotja sa EUR 40 miljun lir-Repubblika tal-Moldova ("il-Moldova"), bl-għan li jikkontribwixxi għal sitwazzjoni aktar sostenibbli fil-bilanċ tal-pagamenti. L-assistenza, li għandha tiġi żborżata fi tliet ħlasijiet parzjali, għandha tgħin lill-pajjiż jegħleb is-sitwazzjoni diffiċli ekonomika u tal-bilanċ tal-pagamenti li qed jesperjenza. L-assistenza se tippromwovi wkoll riformi strutturali mmirati biex iżidu t-tkabbir ekonomiku sostenibbli, inaqqsu l-vulnerabbiltajiet makroekonomiċi jtejbu l-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi.
1.4.4. Indikaturi tar-riżultati u tal-impatti
L-awtoritajiet se jkunu mitluba jirrappurtaw lis-servizzi tal-Kummissjoni fuq bażi regolari dwar sett ta’ indikaturi kif ukoll jipprovdu rapport komprensiv dwar il-konformità mal-kundizzjonijiet miftiehma ta' politika, qabel ma jiġu żborżati t-tliet ħlasijiet parzjali tal-assistenza.
Is-servizzi tal-Kummissjoni se jkomplu jimmonitorjaw il-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi, wara l-valutazzjoni operazzjonali taċ-ċirkwiti finanzjarji u l-proċeduri amministrattivi fil-Moldova, li se jitwettqu fil-preparazzjoni ta’ din l-operazzjoni. Id-Delegazzjoni tal-Unjoni Ewropea fil-Moldova se tipprovdi wkoll rapportar regolari dwar kwistjonijiet li huma relevanti għall-monitoraġġ tal-assistenza. Is-servizzi tal-Kummissjoni sejrin jibqgħu f’kuntatt mill-qrib mal-FMI u l-Bank Dinji sabiex jibbenefikaw mill-għarfien li jkollhom mill-attivitajiet kurrenti tagħhom fil-Moldova.
Fid-deċiżjoni leġiżlattiva proposta huwa previst rapport annwali lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew li jkun fih valutazzjoni tal-implimentazzjoni ta' din l-operazzjoni. Evalwazzjoni indipendenti ex-post dwar l-assistenza se titwettaq fi żmien sentejn wara l-iskadenza tal-perjodu ta’ disponibilità.
1.5. Raġunijiet għall-proposta/inizjattiva
1.5.1. Rekwiżit(i) li għandu/hom jiġi/u ssodisfat(i) fi żmien qasir jew twil
L-iżborż tal-assistenza jiddependi fuq rekord sodisfaċenti fl-implimentazzjoni tal-programm ekonomiku bejn il-Moldova u l-FMI, li ġie approvat mill-Bord fis-7 ta’ Novembru 2016, wara l-implimentazzjoni mill-awtoritajiet Moldovani ta’ għadd ta’ azzjonijiet preċedenti. Barra minn hekk, il-Kummissjoni għandha tilħaq ftehim mal-awtoritajiet Moldovani dwar għadd ta’ kundizzjonijiet speċifiċi ta' politika li għandhom jiġu ssodisfati qabel ma l-Kummissjoni tirrilaxxa t-tliet ħlasijiet parzjali.
1.5.2. Valur miżjud tal-involviment tal-UE
L-AMF proposta se tgħin lill-Moldova tegħleb ix-xokk ekonomiku kkawżat minn dgħufija tal-pożizzjoni fiskali u tal-bilanċ tal-pagamenti, b’segwitu ta’ frodi bankarju kbir f’Novembru 2014, u l-esportazzjoni u r-rimessi mnaqqsa kkawżata mir-reċessjoni f’xi sħab kummerċjali reġjonali ewlenin tal-Moldova. Permezz ta' dan, se tikkontribwixxi biex tippromwovi l-istabblità makroekonomika u r-riformi strutturali fil-pajjiż. Billi tikkumplimenta r-riżorsi li tqiegħdu għad-dispożizzjoni mill-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, mill-UE u minn donaturi oħrajn, hija se tikkontribwixxi għall-effettività ġenerali tal-pakkett ta’ appoġġ finanzjarju pprovdut mill-komunità internazzjonali ta’ donaturi.
Il-programm propost se jsaħħaħ ukoll l-impenn tal-gvern favur ir-riforma u l-aspirazzjoni tiegħu li jkollu relazzjonijiet aktar mill-qrib mal-UE. Dan ir-riżultat se jinkiseb, fost l-oħrajn, permezz ta’ kundizzjonalità xierqa għall-iżborż tal-assistenza. F’kuntest akbar, il-programm se juri lill-pajjiżi l-oħra fir-reġjun li l-UE tkompli tappoġġa lil pajjiżi li jkunu qed jaqbdu triq ċara lejn ir-riformi politiċi, fi żminijiet ta’ diffikultajiet ekonomiċi.
1.5.3. Tagħlim miksub minn esperjenzi simili fil-passat
Mill-2004 'l hawn saru b'kollox 16-il evalwazzjoni ex-post fuq operazzjonijiet ta’ assistenza makrofinanzjarja. Dawn l-evalwazzjonijiet sa issa jikkonkludu li l-operazzjonijet tal-AMF tabilħaqq jikkontribwixxu, għalkemm xi drabi jagħmlu dan modestament u indirettament, għat-titjib tas-sostenibbiltà esterna, għall-istabbilità makroekonomika u għall-kisba ta’ riformi strutturali fil-pajjiż riċevitur. Fil-biċċa l-kbira tal-każijiet l-operazzjonijiet tal-AMF kellhom effett pożittiv fuq il-bilanċ tal-pagamenti tal-pajjiż benefiċjarju u kkontribwew biex jonqsu l-pressjonijiet baġitarji tagħhom. Dawn wasslu wkoll biex ikun hemm tkabbir ekonomiku aktarx ogħla 15 .
1.5.4. Kompatibbiltà u sinerġija possibbli ma’ strumenti xierqa oħra
L-UE hija l-akbar donatur għall-Moldova. L-assistenza finanzjarja impenjata għall-Moldova permezz tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat u Sħubija (ENPI) għall-perjodu 2007–2013 ammontat għal EUR 561 miljun. Din kienet tinkludi EUR 63 miljun mogħtija fl-2012–2013 permezz ta’ programm ta’ Integrazzjoni u Kooperazzjoni fis-Sħubija tal-Lvant (EaPIC) ibbażat fuq l-inċentivi. Għall-perjodu 2014–2016, taħt l-Istrument Ewropew ta’ Viċinat (SEV), l-assistenza tal-UE għall-Moldova kienet tammonta għal EUR 310 miljun. Dawn il-fondi ġew ikkumplimentati minn finanzjament minn strumenti oħra tal-UE bħall-Faċilità ta’ Investiment tal-Viċinat (FIV). Minbarra l-programmi ta’ kooperazzjoni bilaterali, il-Moldova tibbenefika wkoll minn diversi programmi reġjonali l-aktar fil-qasam tat-trasport, l-enerġija u l-ambjent. Il-Moldova tipparteċipa wkoll f’inizjattivi miftuħa għal kull pajjiżi sħab tal-Viċinat bħal: Erasmus+, TAIEX, SIGMA. Barra mis-SEV, il-Moldova hija eliġibbli għal finanzjament taħt strumenti u programmi tematiċi tal-UE: l-Istrument Ewropew għad-Demokrazija u d-Drittijiet tal-Bniedem (EIDHR), l-Istrument li jikkontribwixxi għall-Istabbiltà u l-Paċi (IcSP), kif ukoll il-programmi dwar l-Organizzazzjonijiet tas-Soċjetà Ċivili u l-Awtoritajiet Lokali, l-Iżvilupp Uman u l-Migrazzjoni u l-Ażil. Il-Bank Ewropew tal-Investiment ipprovda wkoll self fl-ammont ta’ EUR 658 miljun mill-2007, li minnhom EUR 50 miljun fl-2016.
Il-valur miżjud ewlieni tal-AMF, meta mqabbel ma’ strumenti oħrajn tal-UE, ikun li din l-assistenza tgħin biex jinħoloq qafas makroekonomiku stabbli, inkluż billi tippromwovi bilanċ tal-pagamenti u sitwazzjoni baġitarja sostenibbli, kif ukoll qafas xieraq għar-riformi strutturali. L-AMF ma tipprovdix sostenn finanzjarju regolari għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-pajjiżi riċevituri. Hija għandha titwaqqaf hekk kif is-sitwazzjoni finanzjarja esterna tal-pajjiż tkun reġgħet qabdet triq sostenibbli. Wara, l-istrumenti regolari ta’ assistenza ta' kooperazzjoni tal-UE huma maħsuba biex jieħdu dan il-kompitu f'idejhom.
L-AMF hija maħsuba wkoll li tkun kumplementari għall-interventi mill-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, b’mod partikolari l-programm ta' aġġustament u riforma appoġġat mill-EFF tal-FMI u s-Self għall-Politika tal-Iżvilupp tal-Bank Dinji.
1.6. Tul taż-żmien u impatt finanzjarju
X Proposta/inizjattiva b’tul ta’ żmien limitat
X Proposta/inizjattiva fis-seħħ għal sentejn (2) u nofs minn meta jidħol fis-seħħ il-Memorandum ta’ Qbil, kif imsemmi fl-Artikolu (1.4) tad-Deċiżjoni
X L-impatt finanzjarju huwa mistenni li jseħħ mill-2016 16 sal-2020
1.7. Metodu/i ta' ġestjoni previst(i) 17
X Ġestjoni diretta min-naħa tal-Kummissjoni
2. MIŻURI TA’ ĠESTJONI
2.1. Regoli dwar il-monitoraġġ u r-rapportar
Din l-assistenza hija ta’ natura makroekonomika u hija mfassla b’mod li tkun konsistenti mal-programm ekonomiku appoġġat mill-FMI. Il-monitoraġġ tal-azzjoni mis-servizzi tal-Kummissjoni se jsir fuq il-bażi tal-progress fl-implimentazzjoni tal-programm tal-FMI u tal-miżuri ta’ riforma speċifiċi li għandhom jiġu miftiehma mal-awtoritajiet Moldovani f’Memorandum ta’ Qbil (ara wkoll il-punt 1.4.4).
2.2. Sistema ta’ ġestjoni u kontroll
2.2.1. Riskju/i identifikat(i)
Hemm riskji fiduċjarji, politiċi kif ukoll ta’ politika marbutin mal-operazzjoni tal-AMF proposta.
Hemm ir-riskju li l-assistenza makrofinanzjarja, li ma tkunx dedikata għal spejjeż speċifiċi, tkun tista’ tintuża b’mod qarrieqi. F’termini ġenerali, dan ir-riskju huwa relatat ma’ fatturi bħalma huma l-kwalità tas-sistemi ta’ ġestjoni fil-bank ċentrali u fil-ministeru tal-finanzi, u ma' kemm huma adattati l-kapaċitajiet ta’ awditjar interni u esterni.
Riskju ieħor ewlieni għall-operazzjoni jiġi mill-inċertezza ekonomika u politika reġjonali, li għandha implikazzjonijiet diretti għall-ekonomija Moldovana. Il-prestazzjoni ekonomika tas-sħab reġjonali ewlenin tal-Moldova (b’mod partikulari r-Russja iżda anki l-Belarussja u l-Ukrajna), għandhom impatt dirett fuq l-esportazzjoni u r-rimessi. Fuq il-front domestiku, ir-riskju ewlieni huwa relatat ma’ diffikultajiet fil-proċess ta’ riforma ekonomika u l-vulnerabbiltajiet makroekonomiċi eżistenti.
Fl-aħħar nett, hemm riskji li joħorġu mill-possibbiltà li l-ambjent ekonomiku globali u Ewropew jiddgħajjef, u li l-prezzijiet internazzjonali tal-enerġija u tal-ikel jiżdiedu.
2.2.2. Metodu/i ta’ kontroll previst(i)
L-assistenza makrofinanzjarja se tkun suġġetta għal proċeduri ta’ verifika, ta' kontroll u ta' awditjar taħt ir-responsabbiltà tal-Kummissjoni, inklużi l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (l-OLAF), u l-Qorti Ewropea tal-Awdituri.
2.2.3. L-ispejjeż u l-benefiċċji tal-kontrolli u r-rata probabbli ta’ nuqqas ta’ konformità
Il-kostijiet bażiċi għall-Kummissjoni relatati mal-metodi ta’ verifika u kontroll huma deskritti fit-Tabella 3.2.1. Barra minn hekk, hemm kostijiet għall-Qorti Ewropea tal-Awdituri u għall-possibbiltà ta' interventi mill-OLAF. Il-Valutazzjoni Operazzjonali, konkluża mis-servizzi tal-Kummissjoni fl-2016, ma tgħinx biss biex jiġu vvalutati r-riskji tal-użu ħażin tal-fondi, iżda bħala benefiċċju kollaterali, din tipprovdi informazzjoni utli dwar ir-riformi meħtieġa fil-qasam tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi, li tista' mbagħad tiġi riflessa fil-kundizzjonalità ta' politika tal-operazzjoni. Dwar ir-rata ta' nonkonformità probabbli, ir-riskju ta’ nonkonformità (fil-forma ta’ nuqqas ta’ ħlas lura tas-self jew l-użu ħażin tal-fondi) huwa meqjus bħala baxx, abbażi tal-esperjenza bl-istrument tal-AMF sa minn meta nħoloq.
2.3. Miżuri għall-prevenzjoni ta’ frodi u ta' irregolaritajiet:
Sabiex jittaffew ir-riskji tal-użu qarrieqi se jittieħdu diversi miżuri:
L-ewwel nett, il-Ftehim dwar is-Self u l-Ftehim dwar l-Għotja se jipprevedu sensiela ta’ dispożizzjonijiet dwar l-ispezzjoni, il-prevenzjoni tal-frodi, l-awditjar, u l-irkupru ta’ fondi f’każ ta’ frodi jew ta' korruzzjoni. Barra minn hekk, l-assistenza titħallas f'kont dedikat fil-Bank Ċentrali tal-Moldova.
Barra minn hekk fi Frar tal-2016, is-servizzi tal-Kummissjoni iffinalizzaw, bl-appoġġ ta’ konsulenti esterni, Valutazzjoni Operazzjonali, sabiex jivvalutaw l-affidabbiltà taċ-ċirkwiti finanzjarji u l-proċeduri amministrattivi li huma rilevanti għal din it-tip ta’ assistenza. Din il-valutazzjoni tikkonkludi li l-istatus attwali ta’ ċirkwiti amministrattivi u finanzjarji tal-Moldova huwa ġeneralment adegwat għall-ġestjoni ta' operazzjoni ġdida tal-AMF għalkemm għad fadal nuqqasijiet sinifikanti.
Finalment, l-assistenza tkun suġġetta għal proċeduri ta’ verifika, ta' kontroll u ta' awditjar taħt ir-responsabbiltà tal-Kummissjoni, inklużi l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (l-OLAF), u l-Qorti Ewropea tal-Awdituri.
3. IMPATT FINANZJARJU STMAT TAL-PROPOSTA/TAL-INIZJATTIVA
3.1. Intestatura/i tal-qafas finanzjarju pluriennali u l-intestatura/i tal-baġit tan-nefqa affettwati:
Il-linji baġitarji eżistenti
01 03 02: Assistenza makrofinanzjarja
01 03 06 – Proviżjonament tal-Fond ta’ Garanzija
Skont l-ordni tal-intestaturi tal-qafas finanzjarju pluriennali u tal-linji baġitarji.
01 03 06 – Garanzija tal-Unjoni Ewropea għal self tal-UE miġbur għall-assistenza makrofinanzjarja lill-pajjiżi terzi: Il-Fond ta’ Garanzija għal azzjonijiet esterni għandu jiġi proviżjonat, skont ir-Regolament dwar il-Fondi 21 , bl-użu tal-approprjazzjonijiet taħt il-linja baġitarja 01 03 06 (“Proviżjonament tal-Fond ta’ Garanzija”), b’rata ta’ 9 % tal-obbligazzjonijiet pendenti totali. L-ammont ta' proviżjonament huwa kkalkolat fil-bidu tas-sena "n" bħala d-differenza bejn l-ammont fil-mira u l-attivi netti tal-Fond fi tmiem is-sena “n-1”. Dan l-ammont ta' proviżjonament jiddaħħal fis-sena “n” fl-abozz baġitarju tas-sena “n+1” u jitħallas effettivament f'tranżazzjoni waħda fil-bidu tas-sena “n+1”, mill-linja baġitarja 01 03 06. Minħabba dan, se jitqies 9% (jiġifieri massimu ta’ EUR 5.4-il miljun) tal-ammont effettivament imħallas fl-ammont fil-mira fi tmiem is-sena "n-1" għall-kalkolu tal-proviżjonament tal-Fond. Linji baġitarji ġodda mitluba: ma japplikax.
3.2. Impatt stmat fuq in-nefqa
3.2.1. Sommarju tal-impatt stmat fuq in-nefqa
miljuni ta’ EUR (aġġustati ’l fuq għal tliet pożizzjonijiet deċimali)
Jekk iżjed minn intestatura waħda hija affettwata mill-proposta/mill-inizjattiva:
miljuni ta’ EUR (aġġustati ’l fuq għal tliet pożizzjonijiet deċimali)
miljuni ta’ EUR (aġġustati ’l fuq għal tliet pożizzjonijiet deċimali)
3.2.2. Stima tal-impatt fuq l-approprjazzjonijiet operazzjonali
◻ Il-proposta/inizjattiva ma tirrikjedix l-użu ta' approprjazzjonijiet operazzjonali
X Il-proposta/inizjattiva teħtieġ l-użu ta’ approprjazzjonijiet operattivi, kif spjegat hawn taħt:
Approprjazzjonijiet ta' impenn f’miljuni ta’ EUR (aġġustati 'l fuq sa tliet punti deċimali)
3.2.3. Impatt stmat fuq l-approprjazzjonijiet ta’ natura amministrattiva
3.2.3.1. Sommarju
◻ Il-proposta/inizjattiva ma teħtieġx l-użu ta' approprjazzjonijiet ta’ natura amministrattiva
X Il-proposta/l-inizjattiva teħtieġ l-użu ta’ approprjazzjonijiet ta’ natura amministrattiva, kif spjegat hawn taħt:
miljuni ta’ EUR (aġġustati ’l fuq għal tliet pożizzjonijiet deċimali)
L-approprjazzjonijiet amministrattivi meħtieġa se jilħquhom l-approprjazzjonijiet tad-DĠ li diġà ġew assenjati għall-ġestjoni tal-azzjoni u/jew ġew riallokati fid-DĠ, flimkien ma', jekk ikun meħtieġ, kull allokazzjoni oħra li tista' tingħata lid-DĠ li jkun qed imexxi fil-proċedura annwali ta' allokazzjoni u fid-dawl tar-restrizzjonijiet baġitarji..
3.2.3.2. Stima tar-riżorsi umani meħtieġa
◻ Il-proposta/inizjattiva ma teħtieġx l-użu ta' riżorsi umani.
X Il-proposta/inizjattiva teħtieġ l-użu ta’ riżorsi umani, kif spjegat hawn taħt:
Stima li trid tingħata f’unitajiet ekwivalenti għall-full time
XX huwa l-qasam ta' politika jew it-titolu tal-baġit ikkonċernat.
Ir-riżorsi umani mitluba għandhom jiġu mill-persunal tad-DĠ li diġà jkun assenjat għall-immaniġġjar tal-azzjoni u/jew ġew riallokati fid-DĠ, flimkien, jekk inhu meħtieġ, ma' kwalunkwe allokazzjoni addizzjonali li tista' tingħata lid-DĠ li jimmaniġġja skont il-proċedura annwali ta' allokazzjoni u fid-dawl tal-limiti baġitarji.
L-ispiża tal-persunal meħtieġa hija stmata fuq il-bażi ta’ 30 % tan-nefqa annwali għal uffiċjal fil-grad minn AD5 sa AD12.
Deskrizzjoni tal-kompiti li jridu jitwettqu:
3.2.4. Kompatibbiltà mal-qafas finanzjarju pluriennali attwali
X Proposta/inizjattiva hija kompatibbli mal-qafas finanzjarju pluriennali attwali.
3.2.5. Kontribuzzjonijiet minn partijiet terzi
X Il-proposta/inizjattiva ma tipprevedix kofinanzjament minn partijiet terzi.
3.3. Impatt stmat fuq id-dħul
X Il-proposta/inizjattiva ma għandha l-ebda impatt finanzjarju fuq id-dħul.