KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI Tħejjija għall-Elezzjonijiet Ewropej tal-2014: aktar titjib tat-twettiq demokratiku u effiċjenti tagħhom /* COM/2013/0126 final */
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI
LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW
U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI Tħejjija għall-Elezzjonijiet Ewropej
tal-2014: aktar titjib tat-twettiq demokratiku u effiċjenti tagħhom 1. Introduzzjoni L-Elezzjonijiet Ewropej tal-2014 se jkunu
l-ewwel elezzjonijiet minn mindu daħal fis-seħħ it-Trattat ta’ Lisbona. Dawn se
jkunu dejjem aktar importanti hekk kif l-Unjoni Ewropea qed tieħu passi
importanti lejn Unjoni Ekonomika u Monetarja ġenwina, li minnhom il-leġittimità
demokratika hija l-pedament. It-Trattat ta’ Lisbona saħħaħ il-pedamenti
demokratiċi tal-Unjoni. Huwa jtejjeb ir-rwol taċ-ċittadin tal-UE bħala attur
politiku fl-UE[1]
billi jistabbilixxi rabta soda bejn iċ-ċittadini, l-eżerċitar tad-drittijiet
politiċi tagħhom u l-ħajja demokratika tal-Unjoni[2]. Ir-rwol tal-Parlament Ewropew
bħala l-assemblea demokratika rappreżentattiva tal-Unjoni ġie msaħħaħ
mit-Trattat ta’ Lisbona. Addizzjonalment, bl-introduzzjoni tal-inizjattiva
taċ-ċittadini, it-Trattat ta’ Lisbona jippermetti liċ-ċittadini jipparteċipaw
aktar direttament u bis-sħiħ fil-ħajja demokratika tal-Unjoni[3]. Il-Kummissjoni Ewropea hija impenjata biex
tisfrutta bis-sħiħ id-dispożizzjonijiet eżistenti ta’ Lisbona sabiex ittejjeb
aktar it-trasparenza u d-dimensjoni Ewropea tal-elezzjonijiet Ewropej u b’hekk
tissaħħaħ il-leġittimità demokratika tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet
tal-UE u tinġieb is-sistema eqreb għaċ-ċittadini tal-Unjoni. Dan huwa
partikolarment rilevanti fid-dawl tal-azzjonijiet meħtieġa fil-livell tal-UE
biex tiġi indirizzata l-kriżi finanzjarja u d-dejn sovran. Din tista’ taġixxi
wkoll bħala pass ’il quddiem lejn aktar riformi tat-Trattat għat-titjib
tal-pedament tal-Unjoni Ewropea bħala organizzazzjoni demokratika. Fil-livell tal-Unjoni, iċ-ċittadini huma
rappreżentati direttament fil-Parlament Ewropew[4].
Il-perspettiva taċ-ċittadini hija aktar msaħħa fid-definizzjoni l-ġdida ta’
membri tal-Parlament Ewropew bħala “rappreżentanti taċ-ċittadini tal-Unjoni”[5] u mhux sempliċement bħala
“rappreżentanti tal-popli tal-Istati miġburin flimkien fil-Komunità”[6]. Bl-istess ħsieb, it-Trattat
ta’ Lisbona jagħti setgħat aqwa lill-Parlament Ewropew, billi jikkonsolida
r-rwol tiegħu bħala koleġiżlatur sħiħ flimkien mal-Kunsill. Il-Parlament
Ewropew issa jiddeċiedi fuq il-maġġoranza l-kbira tal-leġiżlazzjoni tal-UE u
għandu s-setgħa fuq il-baġit kollu tal-UE fuq livell ugwali mal-Kunsill, waqt
li l-kunsens tiegħu hu meħtieġ għall-adozzjoni tal-Oqfsa Finanzjarji
Pluriennali. Fir-rapport tagħha tal-2010 li jevalwa
l-elezzjonijiet Ewropej tal-2009[7],
il-Kummissjoni vvalutat l-implimentazzjoni tal-liġi tal-UE, kif ukoll
il-parteċipazzjoni taċ-ċittadini u l-għarfien dwar l-elezzjonijiet u
d-drittijiet assoċjati tagħhom. Ir-Rapport dwar iċ-Ċittadinanza tal-UE tal-2010
“Inżarmaw l-ostakoli għad-drittijiet taċ-ċittadini tal-UE”[8] enfasizza l-bżonn li jiżdied
l-għarfien taċ-ċittadini tal-UE dwar l-elezzjonijiet Ewropej, dwar
id-drittijiet tagħhom, u l-impatt tal-politiki tal-UE fuq il-ħajja ta’ kuljum
tagħhom. Enfasizza wkoll il-bżonn li jiġu indirizzati nuqqasijiet
fl-applikazzjoni tal-prinċipji demokratiċi tal-elezzjonijiet Ewropej u biex
jitneħħew l-ostakoli li ċ-ċittadini jiffaċċjaw biex jeżerċitaw id-drittijiet
elettorali tagħhom b'mod effettiv. Fid-dawl tar-rwol imsaħħaħ u s-setgħat
tal-Parlament Ewropew, huwa essenzjali li jitjieb il-proċess sabiex jiġu eletti
l-Membri tiegħu u li tingħata iktar prominenza għal dan il-proċess. Waqt litalab għat-tkomplija ta’ unjoni
ekonomika profonda u ġenwina, ibbażata fuq unjoni politika, il-President
tal-Kummissjoni Ewropea, José Manuel Barroso, enfasizza fid-diskors tiegħu
“L-Istat tal-Unjoni 2012”[9]
li “il-kredibbiltà u s-sostenibbiltà tal-Unjoni Ekonomika u Monetarja
tiddependi fuq l-istituzzjonijiet u s-sisien politiċi warajhom. Din hija
r-raġuni għalfejn l-Unjoni Ekonomika u Monetarja tqajjem il-kwistjoni ta’
unjoni politika u d-demokrazija Ewropea li trid tirfidha'. B’unjoni politika
fl-orizzont, il-President Barroso ħabbar l-impenn tal-Kummissjoni biex tieħu passi
konkreti lejn l-iżvilupp ta’ spazju pubbliku Ewropew kif ukoll biex tressaq
aktar ideat dwar kif l-Unjoni Ewropea tista’ tkun aktar miftuħa u demokratika
fil-ħin għal dibattitu qabel l-Elezzjonijiet Ewropej fl-2014. Fil-Komunikazzjoni tagħha tat-28 ta’
Novembru 2012 “Pjan ta’ azzjoni għal unjoni ekonomika u monetarja
profonda u ġenwina — It-tnedija ta’ Dibattitu Ewropew”[10] il-Kummissjoni pproponiet
“leġittimità u responsabbiltà demokratika msaħħa” bħala parti neċessarja
ta’ kwalunkwe riforma tal-Unjoni Ewropea. Kif enfasizzat aktar fir-rapport “Lejn
Unjoni Ekonomika u Monetarja Ġenwina” imħejji mill-President tal-Kunsill
Ewropew f'kooperazzjoni mill-qrib flimkien mal-Presidenti tal-Kummissjoni,
lill-Grupp tal-Euro u lill-Bank Ċentrali Ewropew[11], il-leġittimità demokratika u
r-responsabbiltà huma essenzjali għal unjoni ekonomika u monetarja ġenwina. Madwar l-Ewropa, qed iseħħ djalogu politiku
dwar il-futur tal-Ewropa fil-livelli kollha. Dan jinkludi serje ta’ djalogi
taċ-ċittadini bejn il-politiċi Ewropej u nazzjonali u ċ-ċittadini bħala parti
mis-Sena Ewropea taċ-Ċittadini[12].
Ħafna mill-ideat mqajma fil-proċess feġġew minħabba l-ħtieġa għal rabta iktar
b'saħħitha bejn l-UE u ċ-ċittadini tagħha. L-integrazzjoni u l-leġittimità għandhom jimxu
id f'id. Aktar demokrazija hija l-korollarju ta’ integrazzjoni istituzzjonali
akbar meħtieġa biex tippermetti lill-Unjoni Ewropea biex tkun lesta
għall-isfidi globali attwali. F'dan ir-rigward, hemm ħtieġa urġenti li jissaħħu
r-rabtiet bejn iċ-ċittadini tal-UE u l-proċess demokratiku tal-Unjoni. Inwettqu l-impenn tal-President Barroso li
napprofondixxu, bħala l-ewwel pass konkret, id-dibattitu pan-Ewropew u
tissaħħaħ id-dimensjoni Ewropea tal-elezzjonijiet Ewropej, din
il-Komunikazzjoni tispjega fil-qosor l-inizjattivi tal-Kummissjoni biex
tiffaċilita l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini għall-elezzjonijiet Ewropej
tal-2014 u biex tissalvagwardja r-rispett lejn il-prinċipji demokratiċi ta'
dawn l-elezzjonijiet. Din il-Komunikazzjoni hija akkumpanjata minn
Rakkomandazzjoni maħsuba li ttejjeb it-twettiq demokratiku u effiċjenti
tal-elezzjonijiet Ewropej[13]. 2. AKTAR TITJIB FIT-TWETTIQ DEMOKRATIKA
TAL-ELEZZJONIJIET EWROPEJ B’mod ġenerali, iċ-ċittadini tal-UE huma
konxji tal-importanza ta' elezzjonijiet Ewropej bħala mezz biex jieħdu sehem
fil-ħajja demokratika tal-Unjoni. Madankollu, dawn mhumiex konxji tal-effett li
dawn l-elezzjonijiet ikollhom fuq ħajjithom ta' kuljum, u lanqas tal-għażliet
politiċi disponibbli għalihom, u dan għandu impatt negattiv fuq
il-parteċipazzjoni tal-votanti fl-elezzjonijiet Ewropej. ·
Kważi sitta minn kull 10 ċittadini tal-UE jaħsbu
li jivvutaw fl-elezzjonijiet Ewropej huwa l-aħjar mod li bih jiġi żgurat li
leħinhom jinstema’ minn dawk li jieħdu
d-deċiżjonijiet fl-UE[14]. ·
Aktar minn seba’ minn kull 10 ċittadini tal-UE
jaħsbu li jekk il-partiti politiċi kollha juru fil-materjali kollha
tal-kampanja ma’ liema partit politiku Ewropew huma affiljati, l-ammont ta'
votanti jkun ogħla[15]. ·
Aktar minn tmienja minn kull 10 ċittadini tal-UE
jgħidu li jekk jirċievu aktar tagħrif dwar il-programmi u l-għanijiet
tal-kandidati u l-partiti fil-Parlament Ewropew, dwar l-impatt tal-UE fuq
ħajjithom u fuq l-elezzjonijiet infushom tingħata spinta lill-motivazzjoni
tagħhom li jivvutaw fl-elezzjonijiet Ewropej[16]. ·
Sitta minn kull 10 ċittadini tal-UE li
rrispondew għal konsultazzjoni pubblika jkunu mmotivati li jivvotaw bi programm
politiku li jtejjeb il-ħajja tagħhom ta’ kuljum – segwit minn programm li
jsaħħaħ l-ekonomija tal-UE u programm biex jingħelbu d-differenzi soċjali fl-UE[17]. L-istħarriġ ta’ hawn fuq juri li ċ-ċittadini
tal-UE huma interessati b’mod ċar biex jiġu offruti għażla bejn għażliet ta’
politika valida dwar kwistjonijiet Ewropej b'impatt dirett fuq ħajjithom. Għal
dan il-għan, jidher li d-dominanza ta’ suġġetti nazzjonali li joskuraw
kwistjonijiet ta' rilevanza għall-UE jaffettwaw negattivament l-ammont ta'
votanti fl-Elezzjonijiet Ewropej. Kif enfasizzat mill-President Barroso
fid-diskors tiegħu “L-Istat tal-Unjoni 2012”, id-dibattitu politiku huwa ta’
spiss maħsub bħallikieku kien biss bejn partiti nazzjonali. Bħala riżultat ta’
spiss m’hemmx kuntatt reali bejn il-partiti politiċi fil-livell nazzjonali u
l-partiti politiċi Ewropej. Biex nikkomunikaw aħjar ir-rabta bejn
il-proċessi politiċi fil-livell nazzjonali u tal-UE, huwa essenzjali li nagħmlu
r-rabtiet bejn l-atturi ewlenin involuti aktar viżibbli għaċ-ċittadini.
It-tisħiħ ta’ partiti politiċi Ewropej u ż-żieda fil-viżibbiltà tagħhom huwa
mezz kif dan jintlaħaq direttament. Il-partiti politiċi Ewropej, bħala atturi transnazzjonali
bi rwol ewlieni fl-artikulazzjoni tal-ilħna taċ-ċittadini fil-livell Ewropew,
huma fl-aħjar pożizzjoni biex jitqarrbu l-politika tal-UE u ċ-ċittadini.
It-Trattat ta’ Lisbona jagħti lill-partiti politiċi Ewropej rwol ewlieni f'dan,
jiġi assenjat lilhom il-missjoni biex “jikkontribwixxu għall-formazzjoni
tal-għarfien politiku Ewropew u għall-espressjoni tar-rieda taċ-ċittadini
tal-Unjoni”[18]. Biex jippermettu lill-partiti politiċi Ewropej
iwettqu bis-sħiħ il-missjoni tagħhom, il-Kummissjoni adottat proposta għal
Regolament dwar l-istatut u l-finanzjament tal-partiti politiċi Ewropej u
l-fondazzjonijiet politiċi Ewropej[19].
Il-proposta għandha l-għan li tiżgura li l-partiti politiċi Ewropej
jibbenefikaw minn status aktar viżibbli u qafas aktar flessibbli, trasparenti u
effiċjenti għall-finanzjament tagħhom. Din il-proposta tirrikjedi wkoll lill-partiti
politiċi pan-Ewropej biex jieħdu l-miżuri kollha xierqa biex jinfurmaw
liċ-ċittadini tal-UE bl-affiljazzjoni ta’ partiti politiċi nazzjonali u
l-kandidati tagħhom lill-partiti politiċi Ewropej[20] matul l-elezzjonijiet. Biex tkompli tenfasizza r-rabta bejn
il-partiti pan-Ewropej u dawk nazzjonali, il-Kummissjoni qed tirrakkomanda li
l-partiti nazzjonali jagħmluha ċara dwar l-affiljazzjoni tagħhom ma’ partiti politiċi
pan-Ewropej. Il-ħolqien ta’ rabta viżibbli bejn il-partiti
nazzjonali li għalihom iċ-ċittadini tal-UE jivvutaw u l-partiti politiċi
Ewropej li magħhom huma affiljati l-partiti nazzjonali kieku jkollha impatt
importanti fuq it-trasparenza tat-teħid tad-deċiżjonijiet fl-UE. Iż-żieda
fil-viżibbiltà ta’ partiti politiċi Ewropej matul il-proċess elettorali kollu,
mill-kampanja sat-tfigħ ta’ voti, se żżid ir-responsabilizzazzjoni tal-partiti
politiċi li qed jieħdu sehem fil-proċess elettorali Ewropew u ttejjeb
il-fiduċja tal-votanti f’dan il-proċess. Iġiegħel liċ-ċittadini Ewropej ikunu
aktar konxji tar-riperkussjoni ta’ vot mitfugħ għal partit nazzjonali. Huwa importanti li l-Istati Membri
jinkoraġġixxu u jiffaċilitaw fis-sistema elettorali tagħhom l-forniment ta’
informazzjoni lill-elettorat dwar affiljazzjonijiet bejn il-partiti nazzjonali
u l-partiti politiċi Ewropej. Fl-istess ħin, partiti politiċi nazzjonali li
jipparteċipaw fl-Elezzjonijiet Ewropej għandhom jagħrfu pubblikament
l-affiljazzjoni tagħhom lill-partiti politiċi Ewropej qabel l-elezzjonijiet. Elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew bħalissa
qed isiru fi ġranet differenti fi Stati Membri differenti. Dan isaħħaħ
il-perċezzjoni li l-Elezzjonijiet Ewropej huma primarjament elezzjonijiet
nazzjonali u jillimita l-impressjoni li l-Elezzjonijiet Ewropej huma impenn
komuni. Jum Ewropew għall-votazzjoni b’postijiet tal-votazzjoni li jagħlqu
fl-istess ħin jirrifletti aħjar il-parteċipazzjoni komuni taċ-ċittadini madwar
l-Unjoni, bħala parti mid-demokrazija rapreżentattiva li fuqha hija mibnija
l-UE. L-Istati Membri għandhom jaqblu fuq jum
komuni għal elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew, b’postijiet tal-votazzjoni
li jagħlqu fl-istess ħin. 3. RABTA IKTAR B’SAĦĦITHA BEJN IL-VOTI
TAĊ-ĊITTADINI TAL-UE U L-ELEZZJONI TAL-PRESIDENT TAL-KUMMISSJONI It-Trattat ta’ Lisbona jsaħħaħ ir-rwol
tal-Parlament Ewropew u r-responsabbiltà rigward il-Kummissjoni: il-Parlament
Ewropew jeleġġi l-President tal-Kummissjoni, fuq il-bażi ta’ proposta
mill-Kunsill Ewropew, li jrid iqis r-riżultati tal-elezzjonijiet Ewropej[21]. Il-President tal-Kummissjoni huwa l-figura
rappreżentattiv tal-eżekuttiv tal-UE, u għandu jiġi magħżul skont proċess ċar.
Kull partit politiku għandu jgħarraf il-kandidat tiegħu għal President
tal-Kummissjoni matul il-proċess elettorali. Skont it-Trattat,
ir-riżultat tal-Elezzjonijiet Ewropej għandu jkollu rwol importanti
fid-determinazzjoni ta’ liema kandidat isir il-President tal-Kummissjoni[22]. 1 minn kull 2 ċittadini tal-UE se jħossu aktar
inklinat li jivvota fl-elezzjonijiet Ewropej tal-2014 jekk kull wieħed
mill-alleanzi politiċi ewlenin Ewropej iressaq kandidat għall-funzjoni ta'
President tal-Kummissjoni Ewropea, abbażi ta’ programm komuni[23]. Kif misħuq mill-President Barroso fid-diskors
tiegħu l-“Istat tal-Unjoni 2012”, “mezz importanti biex tapprofondixxi
d-dibattitu politiku pan-Ewropew ikun il-preżentazzjoni mill-partiti politiċi
Ewropej tal-kandidat tagħhom għall-kariga ta’ President tal-Kummissjoni
fl-elezzjonijiet Parlamentari Ewropej diġà fl-2014 […] Dan ikun pass deċiżiv
biex tagħmel il-possibbiltà ta’ għażla Ewropea offruta minn dawn
l-elezzjonijiet aktar ċara.” Ir-riżoluzzjoni tal-Parlament tat-22 ta’
Novembru 2012 dwar l-elezzjonijiet tal-2014 għall-Parlament Ewropew[24] ħeġġet partiti politiċi Ewropej
biex jaħtru l-kandidati għall-Presidenza tal-Kummissjoni, waqt li nnutat li
kien mistenni li dawk il-kandidati jaqdu rwol ewlieni fil-kampanja elettorali
parlamentari, b’mod partikolari billi personalment jippreżentaw il-programm
tagħhom fl-Istati Membri kollha tal-Unjoni. Il-Parlament Ewropew saħaq ukoll
dwar l-importanza li tissaħħaħ il-leġittimità politika kemm tal-Parlament u
l-Kummissjoni billi tgħaqqad l-elezzjonijiet rispettivi tagħhom aktar
direttament mal-għażla tal-votanti. Il-Komunikazzjoni
tal-Kummissjoni tat-28 ta’ Novembru 2012 dwar “Pjan ta’ azzjoni għal
unjoni ekonomika u monetarja profonda u ġenwina — it-Tnedija ta’ Dibattitu
Ewropew”[25]
enfasizzat in-nomina tal-kandidati għall-uffiċċju ta' President tal-Kummissjoni
mill-partiti politiċi fil-kuntest tal-elezzjonijiet Ewropej tal-2014 bħala
wieħed mill-passi ta’ importanza sinifikanti li jistgħu jittieħdu sabiex ikun
promoss l-iżvilupp ta’ politika Ewropea ġenwina. Jekk il-partiti
politiċi Ewropej u l-partiti politiċi nazzjonali jagħmlu n-nomini tagħhom
magħrufa għall-funzjoni ta’ President tal-Kummissjoni u l-programm tal-kandidat
fil-kuntest tal-Elezzjonijiet Ewropej, dan se jagħmel ir-rabta aktar konkreta u
viżibbli bejn il-vot individwali taċ-ċittadini tal-UE għal kandidat
għas-sħubija tal-Parlament Ewropew u l-kandidat għal President tal-Kummissjoni
appoġġjat mill-partit tal-MEP kandidat. Dan jgħin liċ-ċittadini tal-UE biex jifhmu
aħjar liema kandidat għal President tal-Kummissjoni l-vot tagħhom fl-aħħar
mill-aħħar se jappoġġa. Dan iżid il-leġittimità tal-President tal-Kummissjoni u
b’mod aktar ġenerali l-leġittimità demokratika tal-proċess kollu tat-teħid
tad-deċiżjonijiet tal-UE. Jista’ wkoll jikkontribwixxi biex tiżdied
il-parteċipazzjoni fl-elezzjonijiet Ewropej billi ssaħħaħ ir-rabta bejn
l-elezzjoni tar-rappreżentanti taċ-ċittadini mal-għażla u l-proċess elettorali
tal-Kap Eżekuttiv Ewropew. Fl-Istati Uniti tal-Amerika, meta jseħħu
l-elezzjonijiet għall-Kungress fl-istess sena tal-elezzjonijiet presidenzjali,
aktar nies jispiċċaw jivvotaw milli fis-snin ta’ nofs it-terminu, meta biss
madwar 40% tal-votanti jmorru jivvutaw. Xandiriet politiċi għandhom l-għan li
jippermettu lill-elettorat jagħmel għazliet informati. Partiti politiċi
nazzjonali għandhom jużaw dan il-mezz biex jipprovdu l-informazzjoni dwar
il-kandidati u l-programmi tagħhom, f’ambjent li jippromwovi l-pluraliżmu
tal-midja f'dibattitu demokratiku miftuħ, billi jiġi kkunsidrat
l-Artikolu 11 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. 4. IKTAR TISĦIĦ TAT-TWETTIQ EFFIĊJENTI
TAL-ELEZZJONIJIET EWROPEJ FILWAQT LI JITNAQQAS IL-PIŻ AMMINISTRATTIV
GĦALL-ISTATI MEMBRI Il-liġi tal-UE tagħti liċ-ċittadini tal-UE li
jgħixu fi Stat Membru li mhuwiex tagħhom id-dritt tal-vot u d-dritt li joħorġu
bħala kandidati fl-elezzjonijiet Ewropej bl-istess kondizzjonijiet
bħaċ-ċittadini ta’ dak l-Istat[26]. Biex tiġi salvagwardjata l-leġittimità
tal-elezzjonijiet Ewropej, id-Direttiva 93/109/KE tipprovdi għal proċeduri
li jiżguraw li ċ-ċittadini tal-UE la jistgħu jivvutaw u lanqas joħorġu bħala
kandidati kemm fl-Istat Membru ta' oriġini tagħhom u fil-pajjiż ta’ residenza
tagħhom fl-istess elezzjonijiet[27]. Ir-rapport tal-Kummissjoni dwar
l-elezzjonijiet Ewropej tal-2009[28]
ġibed l-attenzjoni għal problemi fit-tħaddim ta’ dawn il-proċeduri. Kif indikat
ukoll fir-Rapport dwar iċ-Ċittadinanza tal-UE tal-2010[29], dawn il-proċeduri jistgħu ta’
spiss jirriżultaw f'piż eċċessiv għall-amministrazzjonijiet nazzjonali,
sproporzjonat għad-daqs attwali tal-problema ta’ votazzjoni multipla u
kandidaturi multipli. Il-Kummissjoni għalhekk ħabbret l-intenzjoni tagħha biex
ittejjeb dawn il-proċeduri (azzjoni 19 tar-Rapport dwar iċ-Ċittadinanza
tal-UE tal-2010). B’użu ta’ konsultazzjonijiet ma’ esperti
elettorali mill-Istati Membri, il-Kummissjoni ħejjiet rakkomandazzjonijiet
lill-awtoritajiet elettorali nazzjonali dwar aspetti differenti ta' mekkaniżmu
li jipprevjeni votazzjoni multipla. Ir-rakkomandazzjonijiet jissimplifikaw
il-mekkaniżmu u jagħmluha aktar effettiva fil-prevenzjoni ta’ abbużi. Ir-Rakkomandazzjoni, adottata flimkien
mal-Komunikazzjoni attwali, tirrakkomanda li l-Istati Membri, b'mod
partikolari: ·
iwaqqfu awtorità ta’ kuntatt waħdanija f’kull Stat
Membru għal skambju bla xkiel tad-dejta ma’ Stati Membri oħra; ·
iqisu l-kalendarji elettorali differenti tal-Istati
Membri meta jiskambjaw id-dejta; ·
jipprovdu dejta personali addizzjonali li tista’
tkun meħtieġa għal identifikazzjoni aktar effiċjenti ta’ votanti rreġistrati
tal-UE fuq ir-reġistri elettorali tal-Istat Membru tar-residenza tagħhom. Dawn ir-rakkomandazzjonijiet, maħruġa sew
qabel l-Elezzjonijiet Ewropej li jmiss, għalhekk jistgħu jikkontribwixxu biex
itejbu sostanzjalment il-funzjonament tal-mekkaniżmu għall-prevenzjoni ta’
abbużi, sabiex issir aktar effiċjenti u jitnaqqas il-piż amministrattiv. 5. IT-TNEĦĦIJA TAL-OSTAKOLI GĦAD-DRITTIJIET
TAL-VOT TA’ ĊITTADINI TAL-UE U LI JIĠI ŻGURAT IR-RISPETT TAL-PRINĊIPJI KOMUNI
TAL-UE 5.1. L-infurzar tad-drittijiet
elettorali taċ-ċittadini tal-UE li jgħixu fi Stat Membru li mhuwiex tagħhom Fir-rapport dwar iċ-Ċittadinanza tal-UE
tal-2010[30],
il-Kummissjoni enfasizzat il-ħtieġa li jiġi żgurat li d-drittijiet tal-vot
taċ-ċittadini tal-UE li jgħixu fi Stat Membru li mhuwiex tagħhom jiġu infurzati
bis-sħiħ madwar l-UE (azzjoni nru 18). Il-Kummissjoni nnutat li xi Stati Membri
jeħtieġu ċittadini tal-UE minn Stati Membri oħra biex jissodisfaw
kondizzjonijiet għal reġistrazzjoni elettorali lil hinn minn dawk stabbiliti
fid-Direttiva 93/109/KE dwar l-eżerċizzju tad-dritt tal-vot u
tal-kandidatura fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Kondizzjonijiet
addizzjonali bħal dawn jinkludu, pereżempju, li jkollhom karta tal-identità
nazzjonali u l-obbligu li jġeddu r-reġistrazzjoni għal kull Elezzjoni Ewropea.
Il-Kummissjoni nnutat ukoll li xi Stati Membri jidhru li ma jinformawx
liċ-ċittadini tal-UE minn Stati Membri oħra b'mod xieraq dwar id-dritt tagħhom
li jieħdu sehem fl-Elezzjonijiet Ewropej. Bħala segwitu għar-rapport dwar
iċ-Ċittadinanza tal-UE tal-2010, il-Kummissjoni segwiet djalogu mal-Istati
Membri kkonċernati biex tiżgura li ċ-ċittadini tal-UE li jgħixu fi Stat Membru
li mhuwiex tagħhom jistgħu jipparteċipaw fl-elezzjonijiet Ewropej bl-istess
kondizzjonijiet bħal ċittadini nazzjonali, b'konformità mal-liġi tal-UE. Bħala riżultat ta’ dan id-djalogu, għadd ta'
Stati Membri emendaw il-leġiżlazzjoni tagħhom jew ħabbru emendi maħsuba sabiex
iġibu l-leġiżlazzjoni tagħhom f’konformità mar-rekwiżiti tal-liġi tal-UE[31]. Il-Kummissjoni qed tkompli
kuntatti ma’ dawn l-Istati Membri biex tiżgura li d-drittijiet elettorali
taċ-ċittadini tal-UE jkunu kompletament effettivi mal-UE, inkluż billi tniedi
proċedimenti ta’ ksur skont l-Artikolu 258 tat-Trattat dwar
il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) fejn xieraq. 5.2. Jiġi żgurat ir-rispett
tal-prinċipji komuni tal-Elezzjonijiet Ewropej Meta jkunu qed jorganizzaw elezzjonijiet
Ewropej, l-Istati Membri kollha għandhom jirrispettaw ċerti prinċipji komuni:
l-elezzjonijiet ikunu ħielsa, sigrieti u b'vot dirett universali[32]. Dawn il-prinċipji stipulati
fil-liġi tal-UE jipprojbixxu fost oħrajn il-pubblikazzjoni tar-riżultati fi
Stat Membru wieħed qabel ma l-votazzjoni tagħlaq fl-Istati Membri kollha.
L-għan hu li jiġi evitat li votanti tal-UE jiġu influwenzati minn riżultati
miksuba fl-Istati Membri fejn il-votazzjoni diġà spiċċat, u għalhekk biex jiġi
ssalvagwardjat element ewlieni tal-prinċipju ta’ vot liberu. Kif imħabbar fir-Rapport dwar iċ-Ċittadinanza
tal-UE tal-2010, (azzjoni nru 17), il-Kummissjoni ħadet azzjoni biex
tiżgura li dan il-prinċipju demokratiku huwa rrispettat madwar l-UE
fl-Elezzjonijiet Ewropej li jmiss. B’riżultat ta' dan, l-Istati Membri ħadu
l-miżuri meħtieġa biex jirrimedjaw il-problemi identifikati[33]. Il-Kummissjoni se tissorvelja mill-qrib
l-implimentazzjoni ta’ miżuri fl-elezzjonijiet Ewropej tal-2014 biex tiżgura li
dawn huma adegwati u li l-pubblikazzjoni uffiċjali tar-riżultati elettorali
ssir f'konformità sħiħa ma' dan il-prinċipju demokratiku fundamentali. 5.3. Għotja ta' deroga skont
l-Artikolu 22(2) tat-TFUE L-Artikolu 22(2) tat-TFUE jistipula li
ċ-ċittadini tal-UE li jgħixu fi Stat Membru li mhuwiex tagħhom ikollhom
id-dritt li jipparteċipaw fl-elezzjonijiet Ewropej bl-istess kondizzjonijiet
bħaċ-ċittadini ta’ dak l-Istat Membru. Dan jippermetti wkoll għal derogi għal
din ir-regola, fejn dan huwa ġġustifikat minn sitwazzjoni speċifika għal xi
Stat Membru. Tali deroga hija stabbilita fid-dettall
fl-Artikolu 14(1) tad-Direttiva 93/109/KE. Hija tippermetti
lill-Istati Membri li jirrikjedu kemm votanti u kandidati li jkunu spiċċaw
perjodu minimu ta’ residenza jekk il-proporzjon ta’ residenti li laħqu l-età
tal-vot li huma ċittadini ta' Stati Membri oħra teċċedi 20% tal-elettorat
totali. Il-Lussemburgu huwa l-uniku Stat Membru li
jikkwalifika għad-deroga. Dan għamel użu minn din id-deroga f'elezzjonijiet
tal-passat billi rrestrinġa d-dritt li jivvutaw u li joħorġu bħala kandidati
għal ċittadini barranin tal-UE li kellhom id-domiċilju legali fil-Lussemburgu u
kienu residenti hemm mill-anqas għal sentejn u ħames snin rispettivament qabel
ir-reġistrazzjoni. Skont informazzjoni li l-Lussemburgu għadda
lill-Kummissjoni fil-31 ta’ Awwissu 2012, l-għadd totali
taċ-ċittadini tal-UE li laħaq l-età tal-vot u li għandhom ir-residenza
fil-Lussumburgu huwa ta’ 383 485, filwaqt li n-numru ta' ċittadini
barranin tal-UE li laħqu l-età tal-vot u li jgħixu hemmhekk huwa ta’
151 126. Jirriżulta li l-proporzjon ta’ ċittadini barranin huwa ta’ 39.41 %,
li jaqbeż il-limitu ta' 20 %. Għalhekk jidher li r-raġunijiet li
jiġġustifikaw deroga skont l-Artikolu 22(2) tat-TFUE għadhom japplikaw. 6. TISĦIĦ TAL-PARTEĊIPAZZJONI TA’ KANDIDATI
TAL-UE MHUZ NAZZJONALI FL-ELEZZJONIJIET EWROPEJ: LI JEMENDA D-DIRETTIVA 93/109/KE Fost ir-raġunijiet differenti ta’ votazzjoni
baxxa fl-elezzjonijiet Ewropej, ir-rapport tal-Kummissjoni dwar l-elezzjonijiet
Ewropej tal-2009 indika li għadd żgħir biss ta’ ċittadini tal-UE li jirrisjedu
fi Stat Membru li mhuwiex tagħhom jużaw id-dritt tagħhom li jikkontestaw bħala
kandidati hemmhekk. Fl-2009, 81 ċittadin tal-UE biss ħarġu bħala kandidati. Il-Kummissjoni nnutat li ċ-ċittadini tal-UE li
jixtiequ joħorġu bħala kandidati fl-elezzjonijiet Ewropej fi Stat Membru li fih
ikunu marru jgħixu jiffaċċjaw proċeduri amministrattivi għalja u peżanti. Hija
ħabbret fir-Rapport dwar iċ-Ċittadinanza tal-Unjoni tal-2010, li se jitniedu
mill-ġdid in-negozjati dwar emenda tad-Direttiva 93/109/KE li
tissimplifika l-proċeduri attwali għaċ-ċittadini tal-UE li joħorġu bħala
kandidati, filwaqt li tissalvagwardja l-leġittimità tal-Elezzjonijiet Ewropej. Wara t-tnedija mill-ġdid ta’ negozjati
mill-Kummissjoni fl-20 ta’ Diċembru 2012, il-Kunsill adotta
d-Direttiva 2013/1/UE[34],
li temenda d-Direttiva 93/109/KE, li tipprovdi fost oħrajn li l-kandidati
m'għadhomx iridu jagħtu prova li huma ma jkunux ġew imċaħħda mid-drittijiet
elettorali tagħhom fl-Istat Membru tad-domiċilju tagħhom. Minflok, huma ser
ikollhom jagħmlu dikjarazzjoni formali għal dak il-għan, biex jiġi vverifikat
mill-awtoritajiet elettorali fl-Istat Membru fejn joqogħdu. Din il-proċedura
simplifikata se tapplika fl-Elezzjonijiet Ewropej tal-2014. 7. KONKLUŻJONI Din is-sena, l-2013, hija s-Sena Ewropea
taċ-Ċittadini. Din timmarka l-għeluq tal-20 sena mit-twaqqif taċ-ċittadinanza
tal-UE bit-Trattat ta' Maastricht. Firxa wiesgħa ta’ avvenimenti, konferenzi u
dibattiti pubbliċi qed jiġu organizzati madwar l-Ewropa fil-livell tal-Unjoni,
nazzjonali, reġjonali u lokali. Dawn l-avvenimenti għandhom l-għan li jqajmu
l-għarfien taċ-ċittadini tal-UE dwar id-drittijiet tagħhom taħt il-liġi tal-UE,
inkluż id-dritt li jieħdu sehem fil-ħajja demokratika tal-Unjoni u biex iħeġġu
l-parteċipazzjoni attiva tagħhom fil-forums ċiviċi dwar politiki u
kwistjonijiet tal-UE. Is-Sena Ewropea taċ-Ċittadini tipprovdi
opportunità f'waqtha primarjament biex jingħata leħen għat-tħassib
taċ-ċittadini Ewropej, iżda wkoll biex titqajjem kuxjenza dwar l-impatt
materjali tal-politiki tal-UE fuq ħajjithom, biex tiġi enfasizzata l-importanza
tal-kontribut tagħhom fit-tfassil tal-UE u biex jinvolvu ruħhom f’dibattiti
politiċi dwar kwistjonijiet Ewropej. Is-Sena Ewropea taċ-Ċittadini hija
opportunità għal ċittadini tal-Unjoni sabiex isemmgħu leħinhom. L-aħjar
okkażjoni għal dan il-għan huma l-Elezzjonijiet Ewropej Fid-dawl tal-Elezzjonijiet Ewropej tal-2014,
il-Kummissjoni temmen li: ·
il-votanti għandhom ikunu infurmati
bl-affiljazzjoni bejn partiti nazzjonali u l-partiti politiċi Ewropej qabel u
matul l-elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew; ·
L-Istati Membri għandhom jaqblu fuq jum komuni għal
elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew, b’postijiet tal-votazzjoni li jagħlqu
fl-istess ħin. ·
kull partit politiku għandu jinnomina l-kandidat
tiegħu għal President tal-Kummissjoni Ewropea; ·
il-partiti nazzjonali għandhom jiżguraw li
x-xandiriet politiċi tagħhom fid-dawl tal-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew
jinformaw liċ-ċittadini dwar il-kandidat li huma jappoġġjaw għal President
tal-Kummissjoni Ewropea u l-programm tal-kandidat. Il-Kummissjoni temmen li dawn
ir-rakkomandazzjonijiet prattiċi, evoluzzjonarji iżda mhux revoluzzjonarji,
jistgħu jiġu implimentati fil-ħin għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew
tal-2014. Dawn se jikkontribwixxu biex iqajmu dibattitu Ewropew u għall-ħolqien
ta’ spazju pubbliku Ewropew. Dawn se jgħinu biex l-Ewropa titqiegħed fil-qalba
tad-dibattiti nazzjonali madwar l-UE. Dan se jipprovdi pjattaforma għal passi
li jmiss tal-integrazzjoni Ewropea. [1] Skont l-Artikolu 10(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni
Ewropea (TUE) “Kull ċittadin għandu d-dritt li jipparteċipa fil-ħajja
demokratika tal-Unjoni. Id-deċiżjonijiet għandhom jittieħdu b’mod kemm jista’
jkun miftuħ u qrib iċ-ċittadin.” [2] It-Titolu II TUE tintegra iċ-ċittadinanza tal-UE
fid-dispożizzjonijiet dwar il-prinċipji demokratiċi (l-Artikolu 9 tat-TUE) u
tissaħħaħ ir-rabta bejn iċ-ċittadinanza u d-demokrazija (l-Artikoli 10 u 11
TUE). [3] Skont l-Artikolu 11(4) tat-TUE, "Ċittadini
tal-Unjoni, li l-għadd tagħhom ma jkunx inqas minn miljun, li jkunu ċittadini
ta' għadd sinifikanti mill-Istati Membri, jistgħu jieħdu l-inizjattiva li
jitolbu lill-Kummissjoni, fil-qafas tal-kompetenzi mogħtija lilha, sabiex
tippreżenta kull proposta xierqa dwar il-kwistjonijiet fejn iċ-ċittadini
jikkunsidraw li jkun meħtieġ att legali tal-għall-implimentazzjoni tat-Trattati". [4] L-Artikolu 10(2) TUE. [5] L-Artikolu 14(2) TUE. [6] L-Artikolu 189 tat-Trattat li Jistabbilixxi l-Komunità Ewropea. [7] COM(2010) 605 final — Rapport dwar l-elezzjoni tal-Membri
tal-Parlament Ewropew (l-Att tal-1976 kif emendat bid-Deċiżjoni 2002/772/KE,
Euratom) u dwar il-parteċipazzjoni taċ-ċittadini tal-Unjoni Ewropea
fl-elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew fl-Istati Membri ta' residenza
(Direttiva 93/109/KE) [8] COM(2010) 603 finali. [9] It-12 ta’ Settembr 2012, Is-Sessjoni Plenarja tal-Parlament
Ewropew, Strasburgu, disponibbli fuq http://ec.europa.eu/soteu2012/. [10] COM(2012) 777 final/2. [11] http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/ec/134069.pdf. [12] http://ec.europa.eu/european-debate/index_mt.htm. [13] C (2013)1303 final. [14] Ewrobarometru tal-Parlament Ewropew EB/EP 77.4, “Għad baqa’ sentejn
għall-elezzjonijiet Ewropej tal-2014” Brussell,
l-20 ta’ Awwissu 2012. [15] Flash Eurobarometer 364 dwar id-drittijiet elettorali taċ-ċittadini
tal-UE, Fieldwork f’Novembru 2012. [16] Idem. [17] Konsultazzjoni pubblika “Iċ-ċittadini tal-UE – id-drittijiet tiegħek,
il-Ġejjieni Tiegħek” imnedija mill-Kummissjoni bejn Mejju u Settembru 2012 dwar
2013 Rapport dwar iċ-Ċittadinanza tal-UE. [18] L-Artikolu 10(4) tat-TUE u l-Artikolu 12(2) tal-Karta tad-Drittijiet
Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. [19] COM(2012) 499 final. [20] Ara l-Artikolu 17(3)
tal-Proposta għal Regolament. [21] Skont l-Artikolu 17(7) TUE: “Waqt li jitqiesu l-elezzjonijiet
tal-Parlament Ewropew, u wara konsultazzjonijiet xierqa, il-Kunsill Ewropew, li
jaġixxi b'maġgoranza kwalifikata, għandu jipproponi lill-Parlament Ewropew
kandidat għall-funzjoni ta' President tal-Kummissjoni. Dan il-kandidat għandu jkun elett
mill-Parlament Ewropew b'maġgoranza tal-membri tiegħu.” Id-dikjarazzjoni Nru 11, dwar
l-Artikolu 17(6) u (7) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, tindika li
l-Parlament Ewropew u l-Kunsill Ewropew huma konġuntament responsabbli
għat-tmexxija bla xkiel tal-proċess li jwassal għall-elezzjoni tal-President
tal-Kummissjoni u tipprovdi indikazzjonijiet dwar il-konsultazzjonijiet
neċessarji f’dan il-qafas [22] Ara n-nota f’qiegħ il-paġna 21. [23] Stħarriġ tal-Ewrobarometru EB/EP
77.4, tal-20 ta’ Awwissu 2012, imsemmi hawn fuq. [24] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tat-22 ta’ Novembru 2012 dwar l-elezzjonijiet tal-Parlament
Ewropew fl-2014 (2012/2829(RSP)). [25] COM(2012) 777 final/2. [26] L-Artikolu 22(2) TFUE u
d-Direttiva tal-Kunsill 93/109/KE tas-6 ta' Diċembru 1993 dwar
arranġamenti dettaljati sabiex jiġi eżerċitat id-dritt għall-vot u
għall-kandidatura fl-elezzjonijiet għal-Parlament Ewropew għaċ-ċittadini
tal-Unjoni li joqgħodu fi Stat Membru li tiegħu ma jkunux ċittadini (ĠU
L 329 tal-30.12.1993, p. 34). [27] Il-mekkaniżmu jikkonsisti fi skambji
ta’ dejta bejn l-Istati Membri dwar iċ-ċittadini tal-UE li kienu rreġistrati
sabiex jivvutaw jew joħorġu bħala kandidati fl-Istat Membru ta' residenza
tagħhom. Fuq il-bażi tad-dejta
mibgħuta mill-Istat Membru tar-residenza, l-Istat Membru tal-oriġini għandu
jneħħi mil-lista elettorali dawk iċ-ċittadini kkonċernati (jew jżommhom milli
jivvutaw jew joħorġu bħala kandidati b'mezzi oħra). [28] COM(2010) 605 finali. [29] COM(2010) 603 finali. [30] COM(2010) 603 finali. [31] Ċipru, il-Polonja u r-Rumanija
adottaw leġiżlazzjoni ġdida; Ir-Repubblika
Ċeka, l-Ungerija, il-Litwanja, is-Slovakkja u s-Slovenja ħabbru emendi
tal-leġiżlazzjoni tagħhom li għandhom jidħlu fis-seħħ qabel l-elezzjonijiet
Ewropej tal-2014; Il-Bulgarija u
Malta riċentement adottaw leġiżlazzjoni ġdida li attwalment qed tiġi
analizzata. L-Estonja u l-Latvja ma
pprovdewx spjegazzjoni sodisfaċenti fir-rigward tal-konformità
tal-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom mal-liġi tal-UE. [32] Il-prinċipji komuni huma stipulati
fl-Att tal-1976 dwar l-elezzjoni tal-membri tal-Parlament Ewropew b'vot dirett
universali, anness mad-Deċiżjoni 76/787/KEFA, KEE, Euratom tal-20 ta’
Settembru 1976 u ġiet emendata l-aħħar bid-Deċiżjoni
tal-Kunsill 2002/772/KE, Euratom (ĠU L 283, 21.10.2002, p. 1). [33] Il-Pajjiżi l-Baxxi ħarġu
struzzjonijiet għal dan il-għan lil awtoritajiet muniċipali. [34] ĠU L 26, 26.1.2013, p. 28.