23.2.2011   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 48/1

(1)

Għadd ta’ bidliet sostanzjali jridu jsiru fid-Direttiva 2000/35/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ Ġunju 2000 dwar il-ġlieda kontra ħlasijiet tard fi transazzjonijiet kummerċjali (3). Huwa mixtieq, għal raġunijiet ta’ ċarezza u razzjonalizzazzjoni, li d-dispożizzjonijiet inkwistjoni jitfasslu mill-ġdid.

(2)

Il-biċċa l-kbira tal-prodotti u s-servizzi jiġu fornuti fi ħdan is-suq intern minn operaturi ekonomiċi lil operaturi ekonomiċi oħra u lil awtoritajiet pubbliċi fuq bażi ta’ ħlas iddifferit b’mod li l-fornitur jagħti lill-klijent tiegħu ċans li jħallas il-fattura, kif miftiehem bejn il-partijiet, kif stabbilit fil-fattura tal-fornitur jew kif stipulat fil-liġi.

(3)

Ħafna mill-ħlasijiet fi transazzjonijiet kummerċjali bejn operaturi ekonomiċi jew bejn operaturi ekonomiċi u awtoritajiet pubbliċi jsiru aktar tard milli jkun miftiehem fil-kuntratt jew milli jkun stipulat fil-kondizzjonijiet ġenerali kummerċjali. Għalkemm il-prodotti jiġu fornuti jew is-servizzi jseħħu, ħafna mill-fatturi korrispondenti jitħallsu ħafna wara l-iskadenza. Dan il-ħlas tard iħalli effett negattiv fuq il-likwidità u jikkomplika l-ġestjoni finanzjarja tal-intrapriżi. Iħalli effett ukoll fuq il-kompetittività u l-kapaċità ta’ profitt tagħhom meta l-kreditur ikollu ħtieġa jikseb finanzjament estern minħabba ħlas tard. Ir-riskju ta’ dawn l-effetti negattivi jiżdied ħafna f’perjodi ta’ kriżi ekonomika meta l-aċċess għall-finanzjament huwa aktar diffiċli.

(4)

Diġà jistgħu jsiru talbiet ġudizzjarji marbuta ma’ ħlas tard permezz tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 44/2001 tat-22 ta’ Diċembru 2000 dwar ġurisdizzjoni u rikonoxximent u eżekuzzjoni ta’ sentenzi f’materji ċivili u kummerċjali (4), ir-Regolament (KE) Nru 805/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ April 2004 li joħloq Ordni Ewropew ta’ Infurzar għal talbiet mhux kontestati (5), ir-Regolament (KE) Nru 1896/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2006 li joħloq proċedura għal ordni ta’ ħlas Ewropea (6) u r-Regolament (KE) Nru 861/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Lulju 2007 li jistabbilixxi Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar (7). Iżda, biex jiġi skuraġġut il-ħlas tard fit-transazzjonijiet kummerċjali, jeħtieġ li jiġu stipulati dispożizzjonijiet komplimentari.

(5)

L-intrapriżi għandhom ikunu jistgħu jinnegozjaw fis-suq intern kollu taħt kondizzjonijiet li jiżguraw li operazzjonijiet transkonfini ma jinvolvux riskji akbar mill-bejgħ domestiku. Jirriżultaw distorsjonijiet tal-kompetizzjoni jekk japplikaw regoli sostanzjalment differenti għall-operazzjonijiet domestiċi u dawk transkonfini.

(6)

Fil-Komunikazzjoni tagħha tal-25 ta’ Ġunju 2008 intitolata “‘Aħseb l-Ewwel fiż-Żgħir’ - ‘Att dwar in-Negozji ż-Żgħar’ għall-Ewropa”, il-Kummissjoni enfasizzat li għandu jiġi ffaċilitat l-aċċess tal-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) għall-finanzjamenti u li għandu jiġi żviluppat ambjent legali u kummerċjali li jkun ta’ appoġġ biex il-ħlasijiet isiru fil-ħin fit-transazzjonijiet kummerċjali. Wieħed għandu jinnota li l-awtoritajiet pubbliċi għandhom responsabilità speċjali f’dan ir-rigward. Il-kriterji għad-definizzjoni ta’ SMEs huma stipulati fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE tas-6 ta’ Mejju 2003 dwar it-tifsira ta’ mikrointrapriżi u intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (8).

(7)

Waħda mill-azzjonijiet ta’ prijorità tal-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tas-26 ta’ Novembru 2008 intitolata “Pjan Ewropew ta’ Rilanċ Ekonomiku” hija t-tnaqqis tal-piżijiet amministrattivi u l-promozzjoni tal-imprenditorjat billi, fost l-oħrajn, jiġi żgurat li, bħala kwistjoni ta’ prinċipju, il-fatturi, inklużi lill-SMEs, għal provvisti u servizzi jitħallsu fi żmien xahar biex jittaffew il-limitazzjonijiet tal-likwidità.

(8)

Il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva għandu jkun limitat għall-ħlasijiet magħmula bħala remunerazzjoni għal transazzjonijiet kummerċjali. Din id-Direttiva ma għandhiex tirregola transazzjonijiet mal-konsumaturi, imgħax b’konnessjoni ma’ ħlasijiet oħra, per eżempju ħlasijiet taħt il-liġijiet dwar ċekkijiet u kambjali, jew ħlasijiet magħmula bħala kumpens għall-danni inklużi ħlasijiet minn kumpaniji ta’ assigurazzjoni. Barra minn hekk, l-Istati Membri għandhom ikunu jistgħu jeskludu djun li huma soġġetti għall-proċedimenti ta’ insolvenza, inklużi proċedimenti mmirati lejn ir-ristrutturar ta’ dejn.

(9)

Din id-Direttiva għandha tirregola t-transazzjonijiet kummerċjali kollha irrispettivament jekk jitwettqux bejn intrapriżi privati jew pubbliċi jew bejn intrapriżi privati u awtoritajiet pubbliċi, ladarba l-awtoritajiet pubbliċi jittrattaw volum konsiderevoli ta’ ħlasijiet lill-intrapriżi. Għandha għalhekk tirregola wkoll it-transazzjonijiet kummerċjali kollha bejn il-kuntratturi ewlenin u l-fornituri u s-sottokuntratturi tagħhom.

(10)

Il-fatt li l-professjonijiet liberali huma koperti b’din id-Direttiva m’għandux jobbliga lill-Istati Membri biex jittrattawhom bħala intrapriżi jew negozjanti għall-għanijiet barra mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva.

(11)

Il-forniment ta’ prodotti u l-provvista ta’ servizzi għal remunerazzjoni li għalihom tapplika din id-Direttiva għandhom jinkludu wkoll it-tfassil u t-twettiq ta’ xogħlijiet pubbliċi u xogħlijiet ta’ bini u inġinerija ċivili.

(12)

Ħlas tard jikkostitwixxi ksur ta’ kuntratt li sar finanzjarjament attraenti għad-debituri fil-parti l-kbira tal-Istati Membri minħabba li fuq ħlasijiet tard jintalbu rati baxxi ta’ mgħax jew l-ebda mgħax u/jew li l-proċeduri ta’ rimedju jieħdu wisq żmien. Jeħtieġ tibdil deċiżiv lejn kultura ta’ ħlas fil-ħin, inkluż dik fejn l-esklużjoni tad-dritt li jintalab imgħax għandha dejjem titqies bħala kondizzjoni jew prassi kuntrattwali inġusta għall-aħħar biex titreġġa’ lura din it-tendenza u jiġi skoraġġit il-ħlas tard. Tali tibdil għandu jinkludi wkoll l-introduzzjoni ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi dwar il-perjodi ta’ ħlas u dwar il-kumpens tal-kredituri għall-ispejjeż imġarrba, u, fost l-oħrajn, li l-esklużjoni tad-dritt għall-kumpens għall-ispejjeż tal-irkupru għandha titqies bħala inġusta għall-aħħar.

(13)

Għaldaqstant, għandu jiġi previst li l-perjodi ta’ ħlas ta’ kuntratti bejn negozju u ieħor, bħala regola ġenerali, jiġu limitati għal 60 jum kalendarju. Madankollu, jista’ jkun hemm ċirkustanzi fejn l-intrapriżi jirrikjedu perjodi ta’ ħlas aktar estensivi, pereżempju meta l-intrapriżi jixtiequ jagħtu kreditu kummerċjali lill-klijenti tagħhom. Għandu għalhekk jibqa’ possibbli li l-partijiet jiftehmu espliċitament dwar perjodi ta’ ħlas itwal minn 60 jum kalendarju, sakemm, madankollu, estensjoni ta’ dan it-tip ma tkunx inġusta għall-aħħar għall-kreditur.

(14)

Fl-interess tal-konsistenza tal-leġislazzjoni tal-Unjoni, id-definizzjoni ta’ “awtoritajiet kontraenti” fid-Direttiva 2004/17/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-31 ta’ Marzu 2004 li tikkoordina l-proċeduri ta’ akkwisti ta’ entitajiet li joperaw fis-setturi tas-servizzi tal-ilma, l-enerġija, it-trasport u postali (9) u fid-Direttiva 2004/18/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-31 ta’ Marzu 2004 fuq kordinazzjoni ta’ proċeduri għall-għoti ta’ kuntratti għal xogħlijiet pubbliċi, kuntratti għal provvisti pubbliċi u kuntratti għal servizzi pubbliċi (10) għandha tapplika għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva.

(15)

L-imgħax statutorju dovut għal ħlas tard għandu jitkejjel fuq bażi ta’ kull jum bħala mgħax sempliċi, skont ir-Regolament tal-Kunsill (KEE, Euratom) Nru 1182/71 tat-3 ta’ Ġunju 1971 li jistabbilixxi r-regoli applikabbli għal perjodi, dati u limiti ta’ żmien (11).

(16)

Din id-Direttiva m’għandhiex tobbliga lil kreditur jitlob imgħax għal ħlas tard. Fil-każ ta’ ħlas tard, din id-Direttiva għandha tippermetti li kreditur jitlob imgħax għal ħlas tard mingħajr ma jagħti ebda avviż minn qabel ta’ nuqqas ta’ prestazzjoni jew avviż simili ieħor li jfakkar lid-debitur dwar l-obbligu tiegħu li jħallas.

(17)

Il-ħlas ta’ debitur għandu jitqies bħala ħlas tard, għall-għanijiet ta’ intitolament għal imgħax għal ħlas tard, meta l-kreditur ma jkollux is-somma dovuta għad-dispożizzjoni tiegħu fid-data miftehma sakemm ikun wettaq l-obbligi legali u kuntrattwali tiegħu.

(18)

Il-fatturi jattivaw talbiet għal ħlas u huma dokumenti importanti fil-katina ta’ valur tat-transazzjonijiet għall-provvista ta’ prodotti u servizzi, fost l-oħrajn biex jiġu stabbiliti l-iskadenzi għall-ħlas. Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jippromwovu sistemi li jagħtu ċertezza legali fir-rigward tad-data eżatta meta d-debituri jirċievu l-fatturi, inkluż fil-qasam tal-fatturazzjoni elettronika fejn il-wasla tal-fatturi tista’ tiġġenera evidenza elettronika u li hija parzjalment regolata mid-dispożizzjonijiet dwar il-fatturazzjoni li jinsabu fid-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat-28 ta’ Novembru 2006 dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (12).

(19)

Jeħtieġ kumpens ġust tal-kredituri għall-ispejjeż ta’ rkupru mġarrba minħabba ħlas tard biex jiġi skoraġġit il-ħlas tard. L-ispejjeż ta’ rkupru għandhom ukoll jinkludu l-irkupru ta’ spejjeż amministrattivi u kumpens għal spejjeż interni mġarrba minħabba ħlas tard li għalih din id-Direttiva għandha tiddetermina somma minima stabbilita li tista’ tingħadd mal-imgħax għall-ħlas tard. Il-kumpens fil-forma ta’ somma stabbilita għandu jkun immirat lejn it-trażżin tal-ispejjeż amministrattivi u interni marbuta mal-irkupru. Kumpens biex jiġu rkuprati l-ispejjeż għandu jkun determinat bla ħsara għad-dispożizzjonijiet nazzjonali li bis-saħħa tagħhom qorti nazzjonali tista’ tagħti kumpens lill-kreditur għal kwalunkwe ħsara addizzjonali rigward ħlas tard tad-debitur.

(20)

Minbarra li jkunu intitolati għal ħlas ta’ somma stabbilita biex ikopru l-ispejjeż interni ta’ rkupru, il-kredituri għandhom ukoll ikunu intitolati għal rimborż tal-ispejjeż l-oħra ta’ rkupru li jġarrbu minħabba ħlas tard minn debitur. Spejjeż ta’ dan it-tip għandhom jnkludu, b’mod partikolari, dawk l-ispejjeż imġarrba mill-kredituri biex iqabbdu avukat jew inkella aġenzija tal-ġbir tad-djun.

(21)

Din id-Direttiva għandha tkun mingħajr preġudizzju għad-dritt tal-Istati Membri li jipprovdu għal somom stabbiliti għall-kumpens tal-ispejjeż ta’ rkupru li jkunu ogħla u għaldaqstant aktar favorevoli għall-kreditu, jew li jżidu dawk is-sommom, fost l-oħrajn biex iżommu mar-rata tal-inflazzjoni.

(22)

Din id-Direttiva m’għandhiex tipprevjeni l-ħlasijiet bin-nifs jew il-pagamenti maqsuma. Madankollu, kull ħlas bin-nifs jew pagament għandu jitħallas skont il-kondizzjonijiet miftehma u għandu jkun soġġett għar-regoli dwar il-ħlas tard stipulati f’din id-Direttiva.

(23)

Bħala regola ġenerali, l-awtoritajiet pubbliċi jibbenefikaw minn flussi ta’ dħul aktar żguri, prevedibbli u kontinwi mill-intrapriżi. Barra minn hekk, ħafna awtoritajiet pubbliċi jistgħu jiksbu finanzjament b’kondizzjonijiet aktar attraenti mill-intrapriżi. Fl-istess ħin, l-awtoritajiet pubbliċi jiddependu inqas mill-intrapriżi privati fuq il-bini ta’ relazzjonijiet kummerċjali stabbli biex jiksbu l-objettivi tagħhom. Il-perjodi twal għall-ħlas u l-ħlas tard mill-awtoritajiet pubbliċi għall-prodotti u s-servizzi jwasslu għal spejjeż mhux ġustifikati għall-intrapriżi. Huwa għalhekk xieraq li jiġu introdotti regoli speċifiċi fir-rigward tat-transazzjonijiet kummerċjali għall-provvista ta’ prodotti jew servizzi minn intrapriżi lill-awtoritajiet pubbliċi, li għandhom jipprevedu b’mod partikolari perjodi għall-ħlas li normalment ma jaqbżux it-30 jum kalendarju, sakemm ma jiġix miftiehem mod ieħor espliċitament fil-kuntratt u sakemm ikun oġġettivament iġġustifkat meta jitqiesu n-natura jew il-karatteristiki partikulari tal-kuntratt u fl-ebda każ ma għandhom jaqbżu s-60 jum kalendarju.

(24)

Madankollu, għandha titqies is-sitwazzjoni speċifika tal-awtoritajiet pubbliċi li jwettqu attivitajiet ekonomiċi ta’ natura industrijali jew kummerċjali billi joffru prodotti jew servizzi fis-suq bħala intrapriża pubblika. Għal dak il-għan, l-Istati Membri għandhom jitħallew, taħt ċerti kondizzjonijiet, jestendu l-perjodu ta’ ħlas statutorju għal mhux aktar minn 60 jum kalendarju.

(25)

Kawża partikolari għal tħassib b’rabta mal-ħlasijiet tard hija s-sitwazzjoni tas-servizzi tas-saħħa f’numru kbir ta’ Stati Membri. Is-sistemi għall-kura tas-saħħa, bħala parti fundamentali tal-infrastruttura soċjali tal-Ewropa, ta’ spiss huma obbligati jirrikonċiljaw bżonnijiet indiviwali mal-finanzi disponibbli, peress li l-popolazzjoni tal-Ewropa qed tixjieħ, l-istennijiet jogħlew u l-mediċina tavvanza. Is-sistemi kollha għandhom jitrattaw l-isfida li jagħtu prijorità lill-kura tas-saħħa b’mod li jibbilanċja l-bżonnijiet ta’ pazjenti individwali mar-riżorsi finanzjarji. L-Istati Membri għandhom għalhekk ikunu jistgħu jagħtu ċertu ammont ta’ flessibilità lill-entitajiet pubbliċi li jipprovdu servizzi ta’ kura tas-saħħa biex jissodisfaw l-impenji tagħhom. Għal dak il-għan, l-Istati Membri għandhom jitħallew, taħt ċerti kondizzjonijiet, jestendu l-perjodu ta’ ħlas statutorju sa massimu ta’ 60 jum kalendarju. Madankollu, l-Istati Membri għandhom jagħmlu kull sforz possibbli biex jiżguraw li l-ħlasijiet fis-settur tal-kura tas-saħħa jsiru fil-perjodi tal-ħlas statutorji.

(26)

Sabiex ma tiġix ipperikolata l-kisba tal-objettiv ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li, fit-transazzjonijiet kummerċjali, proċedura ta’ aċċettazzjoni jew verifika m’għandhiex iddum iktar minn 30 jum kalendarju, bħala regola ġenerali. Madankollu, għandu jkun possibbli li proċedura ta’ verifika taqbeż it-30 jum kalendarju, pereżempju fil-każ ta’ kuntratti partikolarment kumplessi, meta miftiehem espliċitament fil-kuntratt u fi kwalunkwe dokumenti relatati ma’ sejħa għall-offerti u jekk ma jkunx inġust għall-aħħar għall-kreditur.

(27)

L-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea qegħdin f’qagħda li tista’ titqabbel ma’ dik tal-awtoritajiet pubbliċi tal-Istati Membri f’dak li għandu x’jaqsam mar-relazzjonijiet ta’ finanzjament u kummerċjali tagħhom. Ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 tal-25 ta’ Ġunju 2002 rigward ir-Regolament Finanazjarju applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej (13) jispeċifika li l-validazzjoni, l-awtorizzazzjoni u l-ħlas tal-infieq mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni jridu jitlestew fil-limiti tal-iskadenzi stipulati fir-regoli implimentattivi tiegħu. Dawn ir-regoli implimentattivi huma attwalment stipulati fir-Regolament tal-Kummissjoni (KE, Euratom) Nru 2342/2002 tat-23 ta’ Diċembru 2002 li jippreskrivi regoli ddettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 dwar ir-Regolament Finanzjarju applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej (14) u jispeċifikaw iċ-ċirkustanzi meta kredituri li jitħallsu tard ikunu intitolati li jirċievu mgħax. Fil-kuntest tar-reviżjoni li qed issir ta’ dawn ir-Regolamenti, għandu jiġi żgurat li l-limiti ta’ żmien massimi għall-ħlas mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni jiġu allinjati mal-perjodi statutorji applikabbli għall-awtoritajiet pubbliċi b’mod konformi ma’ din id-Direttiva.

(28)

Din id-Direttiva għandha tipprojbixxi l-abbuż tal-libertà tal-kuntratti għall-iżvantaġġ tal-kreditur. Bħala riżultat, meta kondizzjoni f’kuntratt jew prassi relatat mad-data jew il-perjodu għall-ħlas, ir-rata ta’ mgħax għall-ħlas tard jew il-kumpens għall-ispejjeż ta’ rkupru ma jkunx ġustifikat fuq il-bażi tal-kondizzjonijiet mogħtija lid-debitur, jew iservi prinċipalment għall-għan li jikseb liwidità addizzjonali għad-debitur għad-detriment tal-kreditur, jista’ jitqies li jikkostitwixxi abbuż ta’ dan it-tip. Għal dak il-għan, u b’mod konformi mal-“Abbozz ta’ Qafas ta’ Referenza Komuni” akkademiku, kwalunkwe kondizzjoni jew prassi kuntrattwali li tiddevja għall-aħħar mill-prassi kummerċjali tajba u hija kuntrarja għall-bona fide u n-negozjar ġust għandha titqies inġusta għall-kreditur. B’mod partikulari, jekk id-dritt li jintalab imgħax jiġi kompletament eskluż, din għandha dejjem tiġi kkunsidrata bħala inġusta għall-aħħar, waqt li jekk id-dritt għal kumpens għall-ispejjeż ta’ rkupru jiġi eskluż, din għandha titqies bħala inġusta għall-aħħar. Din id-Direttiva ma għandhiex taffettwa d-dispożizzjonijiet nazzjonali marbuta mal-mod kif il-kuntratti jiġu konklużi jew li jirregolaw il-validità ta’ kondizzjonijiet kuntrattwali li huma inġusti għad-debitur.

(29)

Fil-kuntest tal-isforzi imsaħħa għall-prevenzjoni tal-abbuż tal-libertà kuntrattwali għad-detriment tal-kredituri, l-organizzazzjonijiet rikonoxxuti uffiċjalment bħala li jirrappreżentaw lill-intrapriżi u l-organizzazzjonijiet b’interess leġittimu fir-rappreżentanza tal-intrapriżi għandhom ikunu jistgħu jieħdu azzjoni quddiem il-qrati nazzjonali jew il-korpi amministrattivi sabiex jipprevjenu t-tkomplija tal-użu ta’ kondizzjonijiet jew prassi kuntrattwali li huma inġusti għall-aħħar għall-kreditur.

(30)

Sabiex jikkontribwixxu biex jinkiseb l-objettiv ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom irawmu t-tixrid ta’ prassi tajba, anke billi jħeġġu l-pubblikazzjoni ta’ lista ta’ dawk li jħallsu fil-ħin.

(31)

Huwa mixtieq li jiġi żgurat li l-kredituri jkunu f’pożizzjoni li jeżerċitaw klawżola ta’ ritenzjoni ta’ titlu fuq bażi mhux diskriminatorja fl-Unjoni kollha, jekk il-klawżola tar-ritenzjoni tat-titlu hija valida skont id-dispożizzjonijiet nazzjonali applikabbli speċifikati mil-leġislazzjoni privata internazzjonali.

(32)

Din id-Direttiva tiddefinixxi biss l-espressjoni “titlu infurzabbli” iżda m’ għandhiex tirregola l-proċeduri varji għall-eżekuzzjoni furzata ta’ dan it-titlu jew il-kondizzjonijiet li bihom l-eżekuzzjoni furzata ta’ dan it-titolu jista’ tiġi mwaqqfa jew sospiża.

(33)

Il-konsegwenzi ta’ ħlas tard jistgħu jkunu dissważivi biss jekk ikunu akkumpanjati minn proċeduri għal rimedju li huma rapidi u effettivi għall-kreditur. B’konformità mal-prinċipju ta’ ebda diskriminazzjoni li jinsab fl-Artikolu 18 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, dawk il-proċeduri għandhom ikunu disponibbli għall-kredituri kollha li huma stabbiliti fl-Unjoni.

(34)

Sabiex jiffaċilitaw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jinkoraġġixxu l-partijiet biex jirrikorru għall-medjazzjoni jew għal mezzi oħrajn ta’ riżoluzzjoni alternattiva tat-tilwimiet. Id-Direttiva 2008/52/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Mejju 2008 dwar ċerti aspetti ta’ medjazzjoni f’materji ċivili u kummerċjali (15) diġà tistabbilixxi qafas għas-sistemi ta’ medjazzjoni fil-livell tal-Unjoni, speċjalment għat-tilwim transkonfini, mingħajr ma tipprevjeni l-applikazzjoni tagħha għal sistemi ta’ medjazzjoni interna. L-Istati Membri għandhom jikoraġġixxu wkoll lill-partijiet interessati jfasslu kodiċijiet ta’ kondotta volontarji mmirati biex, b’mod partikulari, jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva.

(35)

Jeħtieġ li jiġi żgurat li l-proċeduri ta’ rkupru għal talbiet mhux ikkontestati marbuta ma’ ħlas tard fi transazzjonijiet kummerċjali jiġu mitmuma f’perjodu qasir ta’ żmien, anke permezz ta’ proċedura mgħaġġla u irrispettivament mill-ammont tad-dejn.

(36)

Peress li l-objettiv ta’ din id-Direttiva, jiġifieri l-ġlieda kontra ħlas tard fis-suq intern, ma jistgħax jinkiseb biżżejjed mill-Istati Membri u jista’, għalhekk, minħabba l-iskala u l-effett tiegħu, jinkiseb aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, f’konformità mal-prinċipju ta’ sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. F’konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma teċċedix dak li hu meħtieġ sabiex jinkiseb dak l-objettiv.

(37)

L-obbligu li din id-Direttiva tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali għandu għalhekk ikun limitat għal dawk id-dispożizzjonijiet li jirrappreżentaw bidla sostantiva meta mqabblin mad-Direttiva 2000/35/KE. L-obbligu li jiġu trasposti d-dispożizzjonijiet li ma nbidlux ġej minn dik id-Direttiva.

(38)

Din id-Direttiva għandha tkun bla ħsara għall-obbligi tal-Istati Membri rigward il-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali u l-applikazzjoni tad-Direttiva 2000/35/KE.

(39)

F’konformità mal-punt 34 tal-Ftehim Interistituzzjonali dwar ir-regolamentazzjoni aħjar (16), l-Istati Membri huma mħeġġa biex ifasslu, għalihom infushom u fl-interess tal-Unjoni, it-tabelli proprji tagħhom, li, sa fejn ikun possibbli, juru l-korrelazzjoni bejn din id-Direttiva u l-miżuri ta’ traspożizzjoni tagħhom, u jagħmluhom pubbliċi,

(1)

“transazzjonijiet kummerċjali” tfisser transazzjonijiet bejn l-intrapriżi jew bejn l-intrapriżi u l-awtoritajiet pubbliċi li jwasslu għall-forniment ta’ prodotti jew il-provvista ta’ servizzi għar-remunerazzjoni;

(2)

“awtorità pubblika” tfisser kull awtorità kontraenti, kif definita fil-punt (a) tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2004/17/KE u fl-Artikolu 1(9) tad-Direttiva 2004/18/KE, indipendentement mis-suġġett jew il-valur tal-kuntratt;

(3)

“intrapriża” tfisser kull organizzazzjoni, għajr awtorità pubblika, li taġixxi fil-kors tal-attività ekonomika jew professjonali indipendenti tagħha, anke meta dik l-attività titwettaq minn persuna waħda;

(4)

“ħlas tard” tfisser ħlas li ma jsirx fil-perjodu ta’ ħlas kuntrattwali jew statutorju u fejn il-kondizzjonijiet stipulati fl-Artikolu 3(1) u l-Artikolu 4(1) jiġu sodisfatti;

(5)

“imgħax għal ħlas tard” tfisser imgħax statutorju għal ħlas tard jew imgħax b’rata miftehma bejn l-intrapriżi, soġġett għall-Artikolu 7;

(6)

“imgħax statutorju għal ħlas tard” tfisser imgħax sempliċi għal ħlas tard b’rata li hija ekwivalenti għas-somma tar-rata ta’ referenza u mill-inqas tmien punti perċentwali;

(7)

“rata ta’ referenza” tfisser waħda minn dawn li ġejjin:

(8)

“ammont dovut” tfisser is-somma prinċipali li għandha tkun tħallset fil-perjodu ta’ ħlas kuntrattwali jew statutorju, inklużi t-taxxi, dazji, imposti jew miżati speċifikati fil-fattura jew talba għal ħlas ekwivalenti;

(9)

“ritenzjoni ta’ titlu” tfisser il-ftehim kuntrattwali skont liema l-bejjiegħ iżomm it-titlu tal-oġġetti kkonċernati sakemm ikun tħallas il-prezz sħiħ;

(10)

“titlu infurzabbli” tfisser kull deċiżjoni, sentenza jew ordni għall-ħlas maħruġin minn qorti jew awtorità kompetenti oħra, inklużi dawk li jistgħu jiġu infurzati b’mod provviżorju, sew għall-ħlas immedjat u sew għall-ħlas bin-nifs, li jippermettu li t-talba tal-kreditur kontra d-debitur tinġabar permezz ta’ eżekuzzjoni furzata.

(a)

il-kreditur ikun wettaq l-obbligi kuntrattwali u legali tiegħu; kif ukoll

(b)

il-kreditur ma jkunx irċieva l-ammont dovut fil-ħin u d-debitur ikun responsabbli għad-dewmien.

(a)

għall-ewwel semestru tas-sena kkonċernata għandha tkun ir-rata fis-seħħ mill-1 ta’ Jannar ta’ dik is-sena;

(b)

għat-tieni semestru tas-sena kkonċernata għandha tkun ir-rata fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju ta’ dik is-sena.

(a)

li l-kreditur hu intitolat għal imgħax għall-ħlas tard mill-għada tad-data jew it-tmiem tal-perjodu għall-ħlas stabbilit fil-kuntratt;

(b)

fejn id-data jew il-perjodu għall-ħlas ma jkunux stabbiliti fil-kuntratt, li l-kreditur hu intitolat għall-imgħax għall-ħlas tard malli jiskadi kwalunkwe wieħed minn dawn il-limiti ta’ żmien:

(a)

il-kreditur issodisfa l-obbligi kuntrattwali u legali tiegħu; u

(b)

il-kreditur ma rċeviex l-ammont dovut fil-ħin, sakemm id-debitur ma jkunx responsabbli għad-dewmien.

(a)

għall-ewwel semestru tas-sena kkonċernata għandha tkun ir-rata fis-seħħ mill-1 ta’ Jannar ta’ dik is-sena;

(b)

għat-tieni semestru tas-sena kkonċernata għandha tkun ir-rata fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju ta’ dik is-sena.

(a)

il-perjodu ta’ ħlas ma jaqbeż l-ebda wieħed mil-limiti ta’ żmien li ġejjin:

(b)

id-data meta tasal il-fattura mhijiex soġġetta għal ftehim kuntrattwali bejn id-debitur u l-kreditur.

(a)

kull awtorità pubblika li twettaq attivitajiet ekonomiċi ta’ natura industrijali jew kummerċjali billi toffri prodotti jew servizzi fis-suq u li, bħala intrapriża pubblika, hi soġġetta għar-rekwiżiti ta’ trasparenza stipulati fid-Direttiva tal-Kummissjoni 2006/111/KE tas-16 ta’ Novembru 2006 dwar it-trasparenza tar-relazzjonijiet finanzjarji bejn l-Istati Membri u l-impriżi pubbliċi kif ukoll dwar it-trasparenza finanzjarja fi ħdan ċerti impriżi (17);

(b)

l-entitajiet pubbliċi li jipprovdu servizz ta’ kura tas-saħħa li huma rikonoxxuti kif jixraq għal dak il-għan.

(a)

kull devjazzjoni kbira minn prassi kummerċjali tajba, li tmur kontra l-bona fide u n-negozjar ġust;

(b)

in-natura tal-prodott jew tas-servizz; u

(c)

jekk id-debitur kellux xi raġuni oġġettiva li jiddevja mir-rata ta’ mgħax statutorja għall-ħlas tard, mill-perjodu ta’ ħlas kif imsemmi fl-Artikolu 3(5), il-punt (a) tal-Artikolu 4(3), l-Artikolu 4(4) u l-Artikolu 4(6) jew mis-somma fissa kif imsemmi fl-Artikolu 6(1).

(a)

il-perjodi biex jiġu notifikati d-dokumenti;

(b)

kull dewmien kawżat mill-kreditur, bħal perjodi użati għall-korrezzjoni tal-applikazzjonijiet.