dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri relatati mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi

Wara li kkunsidraw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 95 tiegħu,

Filwaqt li jaġixxu skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 251 tat-Trattat (2),

Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

1. Għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

2. Minbarra fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ Anness I:

3. Mingħajr preġudizzju għall-paragrafi 1 u 2, b’effett mill-1 ta’ Ottubru 2003 u ħlief fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem bil-gass li ma jikkonformawx mar-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VII:

4. Jekk ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 ikunu sodisfatti, b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-ebda Stat Membru ma jista’, għal raġunijiet relatati ma’ l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan minn magna:

5. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2005, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’ compression ignition jew bil-gass li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

6. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2006 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:

7. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2008 għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass, li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

8. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2009 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 ta’ l-Indiċi fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:

9. Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1, 2 u 3.

Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1 sa 3 u 5 sa 8.

10. Għall-magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass li għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu stabbiliti fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I taħt is-sistema ta’ l-approvazzjoni tat-tip, għandu japplika dan li ġej:

Taħt il-kondizzjonijiet ta’ tagħbija (load) kollha, magħżula fuq bażi każwali, li jagħmlu parti minn żona definita ta’ kontroll u bl-eċċezzjoni ta’ kondizzjonijiet speċifikati ta’ operazzjoni tal-magni li mhumiex soġġetti għal tali dispożizzjoni, l-emissjonijiet li tagħhom jittieħed kampjun matul perjodu qasir daqs 30 sekonda ma għandhomx jeċċedu b’iżjed minn 100 % l-valuri ta’ limitu fil-Linji B2 u Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I. Iż-żona ta’ kontroll li għaliha għandu japplika l-perċentwali li m’għandhiex tinqabeż, il-kondizzjonijiet ta’ l-operazzjoni tal-magna li huma esklużi u kondizzjonijiet xierqa l-oħra għandhom jiġu definiti skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 7(1).

1. Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, il-fabbrikant għandu juri li magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jikkonformaw ma’ dawk il-valuri ta’ limitu tul perjodu ta’ servizz utli ta’:

Mill-1 ta’ Ottubru 2005, għal tipi ġodda, u mill-1 ta’ Ottubru 2006, għat-tipi kollha, l-approvazzjonijiet tat-tip mogħtija lil vetturi għandhom jeħtieġu wkoll konferma tal-funzjonament korrett ta’ l-istrumenti tal-kontroll ta’ emissjonijiet tul il-perjodu ta’ servizz normali tal-vettura taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu (konformità ta’ vetturi fl-użu li huma mantenuti u wżati korrettament).

2. Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafu 1 għandhom jiġu adottati sat-28 ta’ Diċembru 2005.

1. Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda ta’ vetturi u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’ compression ignition tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jew vettura miġbuda minn tali magna għandhom jiġu mgħammra b’sistema dijanjostika fil-vettura (OBD) li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabella fil-paragrafu 3.

Fil-każ ta’ sistemi ta’ exhaust after-treatment, is-sistema OBD tista’ tagħmel monitoraġġ għall-ħsara funzjonali maġġura ta’ kwalunkwe wieħed mill-elementi li ġejjin:

2. Mill-1 ta’ Ottubru 2008 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2009 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I, jew vettura miġbuda minn tali magna għandha tkun mgħammra b’sistema OBD li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja C tat-Tabella fil-paragrafu 3.

Is-sistema OBD għandha tinkludi wkoll interface bejn l-apparat ta’ kontroll elettroniku tal-magna (engine electronic control unit, EECU) u kwalunkwe sistema elettrika jew elettronika oħra tal-magna jew tal-vettura li tipprovdi input jew tirċievi output mill-EECU u li taffettwa l-funzjonament korrett tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, bħall-interface bejn l-EECU u l-apparat ta’ kontroll elettroniku tat-trasmissjoni.

4. Għandu jiġi provdut aċċess sħiħ u uniformi għall-informazzjoni dwar l-OBD għall-finijiet ta’ eżamijiet, dijanjosi, servizzi ta’ manutenzjoni u tiswija skond id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva 70/220/KEE u d-dispożizzjonijiet dwar komponenti ta’ sostituzzjoni sabiex tiġi żgurata l-kompatibbiltà mas-sistemi ta’ l-OBD.

5. Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafi 1 sa 3 għandhom jiġu adottati sa mhux aktar tard mit-28 ta’ Diċembru 2005.

Il-Kummissjoni, meta tiddefinixxi l-miżuri meħtieġa għall-implementazzjoni ta’ l-Artikolu 4, kif previst mill-Artikolu 7(1), għandha, jekk ikun il-każ, tinkludi miżuri tekniċi sabiex ikun minimizzat ir-riskju li sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, li jużaw reaġenti konsumabbli, ma jkunux adegwatament mantenuti matul is-servizz tagħhom. Barra minn hekk, u jekk ikun il-każ, għandhom jinkludu miżuri sabiex jiġi żgurat li jiġu minimizzati emissjonijiet ta’ ammonja minħabba l-użu ta’ reaġenti konsumabbli.

1. L-Istati Membri jistgħu jipprovdu inċentivi fiskali biss fir-rigward ta’ vetturi li jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Tali inċentivi għandhom jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat, kif ukoll mal-paragrafu 2 jew mal-paragrafu 3 ta’ dan l-Artikolu.

2. L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw minn qabel mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.

L-inċentivi għandhom jiġu terminati b’effett mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B1, kif disposti fl-Artikolu 2(6), jew mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B2, kif stabbilit fl-Artikolu 2(8).

3. L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.

4. Minbarra l-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1, għal kull tip ta’ vettura, l-inċentivi ma għandhomx jaqbżu l-ispiża żejda tas-soluzzjonijiet tekniċi introdotti sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, u ta’ l-installazzjoni tagħhom fil-vettura.

5. L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni fi żmien suffiċjenti dwar pjanijiet sabiex jiġu introdotti jew mibdula l-inċentivi fiskali msemmija f’dan l-Artikolu, sabiex din tkun tista’ tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha.

1. Il-miżuri neċessarji għall-implementazzjoni ta’ l-Artikoli 2(10), 3 u 4 ta’ din id-Direttiva għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.

2. L-emendi lil din id-Direttiva li huma neċessarji sabiex din tiġi adattata għall-progress xjentifiku u tekniku għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.

1. Il-Kumissjoni għandha tirrivedi l-bżonn li jiġu introdotti limiti ġodda ta’ emissjonijiet applikabbli għal vetturi u magni tat-tip heavy-duty fir-rigward ta’ inkwinanti li għadhom mhumiex regolati. Ir-reviżjoni għandha tkun ibbażata fuq l-introduzzjoni aktar wiesgħa fis-suq ta’ karburanti alternattivi ġodda u fuq l-introduzzjoni ta’ sistemi ġodda ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ l-exhaust li jaħdmu bl-addittivi sabiex jintlaħqu standards futuri stabbiliti f’din id-Direttiva. Fejn ikun il-każ, il-Kummissjoni għandha tippreżenta proposta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.

2. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill proposti leġiżlattivi dwar limiti ulterjuri fuq l-NOx u emissjonijiet partikulati għal vetturi tat-tip heavy duty.

Jekk ikun meħtieġ, il-Kummissjoni għandha tinvestiga jekk huwiex meħtieġ l-iffissar ta’ limitu addizzjonali għal livelli u qisien ta’ partikulati separati, u, jekk hekk ikun il-każ, hija għandha tinkludih fil-proposti.

3. Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-progress fin-negozjati għal ftehim dwar duty cycle armonizzat dinji (world-wide harmonised duty cycle, WHDC).

4. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar ir-rekwiżiti għall-operazzjoni ta’ sistema ta’ kejl fil-vettura (on-board measurement system, OBM). Abbażi ta’ dak ir-rapport, il-Kummissjoni għandha, fejn ikun opportun, tippreżenta proposta għal miżuri sabiex jiġu inklużi l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi u l-annessi korrispondenti sabiex jipprovdu għall-approvazzjoni tat-tip ta’ sistemi OBM li jiżguraw almenu livelli ekwivalenti ta’ monitoraġġ għas-sistemi OBD u li huma kompatibbli magħhom.

1. L-Istati Membri għandhom jadottaw u jippubblikaw, qabel id-9 ta' Novembru 2006, il-liġijiet, o ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa sabiex jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 titardja iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, l-Istati Membri għandhom jikkonformaw ma’ dan l-obbligu sad-data ta’ traspożizzjoni prevista fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi. Huma għandhom minnufih jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet u t-tabella ta’ korrelazzjoni bejn dawk id-dispożizzjonijiet u din id-Direttiva.

Huma għandhom japplikaw dawk id-dispożizzjonijiet mid-9 ta' Novembru 2006, jew jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 tkun ittardjata iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, mid-data ta’ traspożizzjoni speċifikata fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi.

Meta l-Istati Membri jadottaw dawk id-dispożizzjonijiet, dawn għandhom jikkontjenu referenza għal din id-Direttiva jew ikunu akkumpanjati minn tali referenza meta jiġu ppubblikati uffiċjalment. Għandhom jinkludu wkoll dikjarazzjoni li r-referenzi f’liġijiet, regolamenti jew dispożizzjonijiet amministrattivi eżistenti għad-Direttivi mħassra minn din id-Direttiva għandhom jitqiesu bħala referenzi għal din id-Direttiva. L-Istati Membri għandhom jiddeterminaw kif tali referenza għandha tiġi magħmula u kif tali dikjarazzjoni għandha tiġi formulata.

2. L-Istati Membri għandhom jibagħtu lill-Kummissjoni t-test tad-dispożizzjonijiet prinċipali tal-liġi nazzjonali li huma jadottaw fil-qasam kopert minn din id-Direttiva.

Id-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti A jiġu mħassra b’effett mid-9 ta' Novembru 2006, mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ l-Istati Membri konnessi mal-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali u ma’ l-applikazzjoni tad-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti B.

Ir-referenzi għad-Direttivi mħassra għandhom jiġu interpretati bħala referenzi għal din id-Direttiva u għandhom jinqraw skond il-lista ta’ korrelazzjoni fl-Anness X.

Din id-Direttiva għandha tidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha fil-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea.

(2) Opinjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta’ Marzu 2004 (ĠU C 102 E, tat-28.4.2004, p. 272), u d-Deċiżjoni tal-Kunsill tat-19 ta’ Settembru 2005.

ANNESS 1

KAMP TA’ APPLIKAZZJONI, DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET, APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE, SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET U KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI

1. KAMP TA’ APPLIKAZZJONI

Din id-Direttiva tapplika għall-inkwinanti gassużi u partikulati mill-vetturi bil-mutur kollha li jkunu mgħammra b’magni li jaħdmu b’compression ignition u għall-inkwinanti gassużi mill-vetturi bil-mutur kollha mgħammra b’magni positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bl-LPG, u għall-magni compression ignition u positive ignition kif speċifikati fl-Artikolu 1 bl-eċċezzjoni ta’ dawk il-vetturi tal-kategoriji N1, N2 u M2 li għalihom tkun ingħatat l-approvazzjoni tat-tip skond id-Direttiva tal-Kunsill 70/220/KEE ta’ l-20 ta’ Marzu 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-inkwinament ta’ l-arja b’emissjonijiet minn vetturi b’mutur (1).

2. DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET

Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva:

2.1. “ċiklu ta’ test/tat-test” tfisser sekwenza ta’ punti ta’ prova, kull wieħed b’veloċità u b’torque definiti li l-magna jkollha ssegwi fi stat stabbli (it-test ta’ l-ESC) jew taħt kondizzjonijiet transitorji ta’ operazzjoni (ETC, it-test ta’ l-ETC, ELR);

2.2. “approvazzjoni ta’ magna (familja ta’ magni)” tfisser l-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna (familja ta’ magni) fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati;

2.3. “magna diesel”tfisser magna li taħdem fuq il-prinċipju tal-compression ignition;

2.4. “magna tal-gass” tfisser magna li taħdem bil-gass naturali (NG) jew bil-gass likwidu tal-petroljum (LPG);

2.5. “tip ta’ magna” tfisser il-kategorija ta’ magni li mhumiex differenti minn xulxin f’aspetti essenzjali bħall-karatteristiċi tal-magna kif definiti fl-Anness II ta’ din id-Direttiva;

2.6. “familja ta’ magna/i” tfisser ir-raggruppament ta’ magni mill-fabbrikant li, permezz tad-disinn tagħhom kif definit fl-Anness II, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva, għandhom karatteristiċi ta’ emissjoni ta’ l-exhaust simili; il-membri kollha tal-familja għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu applikabbli ta’ emissjonijiet;

2.7. “magna rappreżentattiva” tfisser magna magħżula minn familja ta’ magni b’tali mod li l-karatteristiċi ta’ l-emissjonijiet tagħha jkunu rappreżentattivi għal dik il-familja ta’ magni;

2.8. “inkwinanti gassużi” tfisser monossidu karboniku, idrokarbonji (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH1,85 għad-diesel, CH2,525 għall-LPG u CH2,93 għall-NG (NMHC), u b’suppożizzjoni ta’ molekula CH3O0,5 għall-magni diesel li jaħdmu bl-etanol), metanu (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH4 għall-NG) u ossidi tan-nitroġenu, l-aħħar wieħed imsemmi espress f’ekwivalenti ta’ dijossidu tan-nitroġenu (NO2);

2.9. “inkwinanti partikulati” tfisser kwalunkwe materjal miġbur fuq mezz ta’ filtrazzjoni speċifikat wara li l-exhaust jiġi dilwit b’arja filtrata nadifa sabiex it-temperatura ma taqbiżx 325 K (52 °C);

2.10. “duħħan” tfisser partikuli sospiżi fi fluss ta’ l-exhaust ta’ magna diesel li jassorbu, jew jirriflettu, jew jirrifranġu d-dawl;

2.11. “qawwa netta” tfisser il-qawwa f’kW tal-KE miksuba taħt kondizzjonijiet ta’ test fit-tarf tal-crankshaft, jew l-ekwivalenti tagħha, imkejla skond il-metodu tal-KE ta’ kejl tal-qawwa kif stabbilit fid-Direttiva tal-Kunsill 80/1269/KEE tas-16 ta’ Diċembru 1980 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li jirrelataw għall-qawwa tal-magna ta’ vetturi bil-mutur (2);

2.12. “qawwa massima dikjarata (Pmass)” tfisser il-qawwa massima f’kW tal-KE (qawwa netta) kif dikjarata mill-fabbrikant fl-applikazzjoni tiegħu għall-approvazzjoni tat-tip;

2.13. “tagħbija (perċentwali)” tfisser il-frazzjoni ta’ torque massimu disponibbli f’xi veloċità tal-magna;

2.14. “it-test ta’ l-ESC” ifisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 13-il modalità ta’ stat stabbli li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.15. “test ta’ l-ELR” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti f’sekwenza ta’ skali ta’ tagħbija f’veloċitajiet kostanti tal-magna li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.16. “test ta’ l-ETC” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 1 800 modalità transitorji attwati sekonda b’sekonda li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.17. “skala operattiva ta’ veloċità tal-magna” tfisser l-iskala tal-veloċità tal-magna, li l-aktar tintuża matul l-operazzjoni tal-magna, li tinsab bejn il-veloċitajiet baxxi u għolja, kif stabbilit fl-Anness III tad-Direttiva;

2.18. “veloċità baxxa (nloo)” tfisser l-anqas veloċità li fiha jseħħ 50 % tal-qawwa massima dikjarata;

2.19. “veloċità għolja (nhi)” tfisser l-ogħla veloċità li fiha jseħħ 70 % tal-qawwa massima dikjarata;

2.20. “veloċitajiet tal-magna A, B u C” tfisser il-veloċitajiet tat-test fl-iskala operattiva tal-veloċità tal-magna li għandhom jintużaw għat-test ta’ l-ESC u t-test ta’ l-ELR, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 1 ma’ din id-Direttiva;

2.21. “żona tal-kontroll” tfisser iż-żona bejn il-veloċitajiet A u C tal-magna u bejn tagħbija ta’ 25 sa 100 fil-mija;

2.22. “veloċità ta’ referenza (nref)” tfisser il-valur 100 fil-mija ta’ veloċità li għandu jintuża sabiex jiġu denormalizzati l-valuri relattivi ta’ veloċità tat-test ta’ l-ETC, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva;

2.23. “opacimeter” tfisser l-istrument maħsub sabiex ikejjel l-opaċità tal-partikuli tad-duħħan permezz tal-prinċipju ta’ l-estinzjoni tad-dawl;

2.24. “skala tal-gass NG” tfisser waħda mill-iskali H jew L kif definiti fil-European Standard EN 437, pubblikazzjoni datata Novembru 1993;

2.25. “awto-adattabbiltà” tfisser kwalunkwe apparat tal-magna li jippermetti li l-proporzjon arja-karburant jibqa’ kostanti;

2.26. “rikalibrazzjoni” tfisser l-issettjar tal-magna NG sabiex tagħti l-istess prestazzjoni (qawwa, karburant, konsum) fi skala differenti ta’ gass naturali;

2.27. “indiċi Wobbe (Wl ta’ isfel; jew Wu ta’ fuq)” tfisser il-proporzjon tal-valur kalorifiku korrispondenti ta’ xi gass għal kull unità ta’ volum u r-radiċi kwadrata tad-densità relattiva tiegħu taħt l-istess kondizzjonijiet ta’ referenza:

Formula

2.28. “fattur λ-shift (Sλ)” tfisser espressjoni li tiddeskrivi l-flessibbiltà meħtieġa tas-sistema ta’ l-immaniġġar tal-magna vis-à-vis bidla tal-proporzjon λ ta’ l-arja eċċessiva jekk il-magna taħdem b’kompożizzjoni ta’ gass differenti mill-metanu pur (ara l-Anness VII għall-kalkolu ta’ Sλ);

2.29. “strument ta’ riduzzjoni” tfisser l-istrument li jkejjel, jipperċepixxi jew jirreaġixxi għal kwantitajiet varjabbli fl-operazzjoni (eż. veloċità tal-vettura, veloċità tal-magna, ingranaġġ użat, temperatura, pressjoni fl-intake jew kwalunkwe parametru ieħor) għall-iskop ta’ l-attivazzjoni, il-modulazzjoni, l-ittardjar jew id-deattivazzjoni ta’ l-operazzjoni ta’ kwalunkwe komponent jew funzjoni tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet hekk li l-effikaċja tas-sistema ta’ kontroll ta’ l-emissjonijiet titnaqqas taħt il-kondizzjonijiet li jeżistu matul l-użu normali ta’ vetturi ħlief jekk l-użu ta’ tali strument ikun sostanzjalment inkluż fil-proċeduri applikati tat-test għaċ-ċertifikazzjoni ta’ l-emissjonijiet.

Figura 1

Definizzjonijiet speċifiċi taċ-ċikli ta’ test

Test ta 'immaġni

2.30. “strument ta’ kontroll awżiljarju” tfisser sistema, funzjoni jew strateġija ta’ kontroll installata f’magna jew f’vettura, li tintuża sabiex tipproteġi l-magna u/jew l-apparat anċillari minn kondizzjonijiet operattivi li jistgħu jirriżultaw fi ħsara jew waqfien, jew li jintuża sabiex jiffaċilita l-istartjar tal-magna. Strument ta’ kontroll awżiljarju jista’ jkun ukoll strateġija jew miżura li ntweriet b’mod sodisfaċenti li mhijiex strument ta’ riduzzjoni;

2.31. “strateġija irrazzjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni” tfisser kwalunkwe strateġija jew miżura li, meta l-vettura titħaddem taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu, tnaqqas l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet għal livell anqas minn dak mistenni fil-proċeduri applikabbli ta’ l-ittestjar ta’ l-emissjoni.

2.32. Simboli u abbrevjazzjonijiet

2.32.1. Simboli għall-parametri tat-test

Simbolu	Unità	Espressjoni
AP	m2	Żona cross section tas-sonda kampjunarja isokinetika
AT	m2	Żona cross section tal-pajp ta’ l-exhaust
CEE	—	Effiċjenza ta’ l-etanu
CEM	—	Effiċjenza tal-metanu
C1	—	Idrokarbonju ekwivalenti għall-karbonju
conc	ppm/vol. %	Subskritt li jindika konċentrazzjoni
D0	m3/s	Interserzjoni tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP
DF	—	Fattur ta’ dilwizzjoni
D	—	Kostanti tal-funzjoni Bessel
E	—	Kostanti tal-funzjoni Bessel
EZ	g/kWh	Emissjoni ta’ l-NOx x interpolata tal-punt ta’ kontroll
fa	—	Fattur atmosferiku tal-laboratorju
fc	s-1	Frekwenza cut off tal-filtru Bessel
FFH	—	Fattur speċifiku tal-karburant għall-kalkolu ta’ konċentrazzjoni mxarrba għall-konċentrazzjoni xotta
FS	—	Fattur stojkjometriku
GAIRW	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi mxarrba
GAIRD	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi xotta
GDILW	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi mxarrba
GEDFW	kg/h	Rata ekwivalenti tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba
GEXHW	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa ta’gass ta’ l-exhaust fuq bażi mxarrba
GFUEL	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa tal-karburant
GTOTW	kg/h	Rata tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba
H	MJ/m3	Valur kalorifiku
HREF	g/kg	Valur ta’ referenza ta’ l-umdità assoluta (10,71 g/kg)
Ha	g/kg	Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake
Hd	g/kg	Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni
HTCRAT	mol/mol	Proporzjon ta’ Idroġenu għall-Karbonju
i	—	Subskritt li jindika modalità individwali
K	—	Kostanti Bessel
k	m-1	Koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl
KH,D	—	Fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-NOx għall-magni diesel
KH,G	—	Fattur korrettiv ta’ l-umdita għall-NOx għall-magni tal-gass
KV		Funzjoni ta’ kalibrazzjoni CFV
KW,a	—	Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ l-intake
KW,d	—	Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni
KW,e	—	Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhust dilwit
KW,r	—	Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat
L	%	Perċentwali ta’ torque relatata mat-torque massimu għall-magna tat-test
La	m	Tul effettiv tal-passaġġ ottiku
m		Pendenza tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP
mass	g/h jew g	Subskritt li jindika l-fluss tal-massa ta’ l-emissjonijiet (rata)
MDIL	kg	Massa tal-kampjun ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati
Md	mg	Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni
Mf	mg	Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati
Mf,p	mg	Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru primarju
Mf,b	mg	Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru ta’ back up
MSAM		Massa ta’ kampjun ta’ l-exhaust dilwit mgħoddi minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati
MSEC	kg	Massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja
MTOTW	kg	Massa totali CVS tul iċ-ċiklu fuq bażi mxarrba
MTOTW,i	kg	Massa CVS istantanja fuq bażi mxarrba
N	%	Opaċità
NP	—	Rivoluzzjonijiet totali ta’ PDP tul iċ-ċiklu
NP,i	—	Rivoluzzjonijiet ta’ PDP tul intervall tal-ħin
n	min-1	Veloċità tal-magna
np	s-1	Veloċità tal-PDP
nhi	min-1	Veloċità għolja tal-magna
nlo	min-1	Veloċità baxxa tal-magna
nref	min-1	Veloċità ta’ referenza tal-magna għat-test ETC
pa	kPa	Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake tal-magna
pA	kPa	Pressjoni assoluta
pB	kPa	Pressjoni atmosferika totali
pd	kPa	Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni
ps	kPa	Pressjoni atmosferika xotta
p1	kPa	Tnaqqis ta’ pressjoni fil-bokka tal-pompa
P(a)	kW	Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra għat-test
P(b)	kW	Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jitneħħew għat-test
P(n)	kW	Qawwa netta mhux korretta
P(m)	kW	Qawwa kalkolata taħt kondizzjonijiet ta’ test
Ω	—	Kostanti Bessel
Qs	m3/s	Rata tal-fluss tal-volum CVS
q	—	Proporzjon ta’ dilwizzjoni
r	—	Proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust
Ra	%	Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ intake
Rd	%	Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni
Rf	—	Fattur ta’ reazzjoni FID
ρ	kg/m3	Densità
S	kW	Regolazzjoni tad-dinamometru
Si	m-1	Valur tad-duħħan istantanju
Sλ		Fattur λ-shift
T	K	Temperatura assoluta
Ta	K	Temperatura assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake
t	s	Ħin ta’ kejl
te	s	Ħin ta’ reazzjoni elettrika
tF	s	Ħin ta’ reazzjoni tal-filtru għall-funzjoni Bessel
tp	s	Ħin ta’ reazzjoni fiżika
Δt	s	Intervall ta’ ħin bejn data suċċessivi tad-duħħan (= 1/rata ta’ kampjunament)
Δti	s	Intervall ta’ ħin għal fluss istantanju ta’ CFV
τ	%	Trasmissjoni tad-duħħan
V0	m3/rev	Rata tal-fluss tal-volum PDP taħt il-kondizzjonijiet attwali
W	—	Indiċi Wobbe
Wact	kWh	Prestazzjoni tul iċ-ċiklu attwali ta’ l-ETC
Wref	kWh	Prestazzjoni tul iċ-ċiklu ta’ referenza ta’ l-ETC
WF	—	Fattur ta’ pesatura
WFE	—	Fattur effettiv ta’ pesatura
X0	m3/rev	Funzjoni ta’ kalibrazzjoni tar-rata tal-fluss tal-volum PDP
Yi	m-1	Valur tad-duħħan tal-medju Bessel għal sekonda (1s)

2.32.2. Simboli għall-komponenti kimiċi

CH4	Metanu
C2H6	Etanu
C2H5OH	Etanol
C3H8	Propan
CO	Monossidu karboniku
DOP	Di-octylphtalate
CO2	Dijossidu karboniku
HC	Idrokarboni
NMHC	Idrokarboni mhux tal-metanu
NOx	Ossidi tan-nitroġenu
NO	Ossid nitriku
NO2	Dijossidu tan-nitroġenu
PT	Partikulati.

2.32.3. Abbrevjazzjonijiet

CFV	Venturi ta’ fluss kritiku
CLD	Detector Kimi-luminixxenti
ELR	Test Ewropew ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija
ESC	Ċiklu Ewropew ta’ l-istat kostanti
ETC	Ċiklu transitorju Ewropew
FID	Flame ionisation detector
GC	Kromatografu tal-Gass
HCLD	Heated flame ionisation detector
HFID	Flame ionisation detector
LPG	Gass ta’ petroljum likwefatt
NDIR	Analizzatur infra-aħmar mhux dispersiv
NG	Gass naturali
NMC	Non Methane Cutter

3. APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE

3.1. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-tip tal-KE għal Tip ta’ Magna jew Familja ta’ Magni bħala Unità Teknikament Separata

3.1.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna jew familja ta’ magni fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati għal magni diesel u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi għal magni tal-gass għandha tiġi preżentata mill-fabbrikant tal-magna jew minn rappreżentant akkreditat.

3.1.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji partikolari li ġejjin:

3.1.2.1. Deskrizzjoni tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II ta’ din id-Direttiva li jikkonformaw mar-rekwiżiti ta’ l-Artikoli 3 u 4 tad-Direttiva 70/156/KEE tas-6 ta’ Frar 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom (3).

3.1.3. Magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tat-“tip tal-magna” jew “magna rappreżentattiva” deskritti fl-Anness II għandha tiġi ppreżentata lis-servizz tekniku responsabbli sabiex imexxi t-testijiet t’approvazzjoni definiti fit-Taqsima 6.

3.2. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għat-Tip ta’ Vettura fir-Rigward tal-Magna Tagħha

3.2.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.

3.2.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:

3.2.2.1. Deskrizzjoni tat-tip tal-vettura, jew tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna u tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Direttiva 70/156/KEE.

3.3. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għal Tip ta’ Vettura b’Magna Approvata

3.3.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni approvati tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni approvati tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.

3.3.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:

3.3.2.1. Deskrizzjoni tat-tip ta’ vettura u tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna li jkun fihom id-dettalji msemmija fl-Anness II, skond kif ikunu japplikaw, u kopja taċ-Ċertifikat ta’ Approvazzjoni tat-Tip tal-KE (Anness VI) għall-magna jew il-familja ta’ magni, jekk applikabbli, bħala unità teknika separata li tkun installata fit-tip ta’ vettura, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Dierttiva 70/156/KEE.

4. APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE

4.1. Għoti ta’ approvazzjoni tat-tip tal-KE għall-karburant universali

Approvazzjoni tat-tip tal-KE tal-karburant universali tingħata bla ħsara għar-rekwiżiti li ġejjin:

4.1.1. Fil-każ tal-karburant tad-diesel il-magna rappreżentattiva tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

4.1.2. Fil-każ ta’ gass naturali il-magna rappreżentattiva għandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant li jista’ jinstab fis-suq. Fil-każ tal-gass naturali ġeneralment ikun hemm żewġ tipi ta’ karburant, karburant kalorifiku għoli (gass- H) u karburant kalorifiku baxx (gass-L), iżda b’firxa sinfikattiva fiż-żewġ skali; dawn ivarjaw b’mod sinifikattiv fil-kontenut ta’ l-enerġija tagħhom espress bl-Indiċi Wobbe u fil-fattur λ shift (S λ) tagħhom. Il-formoli għall-kalkolu ta’ l-indiċi Wobbe u Sλ jingħataw fit-Taqsimiet 2.27 u 2.28. Gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn 0,89 u 1,08 (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,08) huma meqjusa li jaqgħu fl-iskala H, filwaqt li gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn il-1,08 u 1,19 (1,08 ≤ Sλ ≤ 1,19) jitqiesu li jaqgħu fl-iskala L. Il-kompożizzjoni tal-karburanti ta’ referenzal tirrifletti l-varjazzjonijiet estremi ta’ Sλ.

Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburanti ta’ referenza GR (karburant 1) u G25 (karburant 2), kif speċifikat fl-Anness IV, mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni ta’ karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar, il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.2.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.1.3. Fil-każ ta’ magna li taħdem bil-gass naturali li tadatta ruħha għall-iskala ta’ gassijiet H min-naħa waħda u l-iskala ta’ gassijiet L min-naħa l-oħra, u li taqleb bejn l-iskala H u l-iskala L permezz ta’ swiċċ, il-magna rappreżentattiva għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti kif speċifikat fl-Anness IV għal kull skala, f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva fiż-żewġ pożizzjonijiet ta’ l-iswiċċ mingħajr ebda riaġġustament għall-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.3.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.1.4. Fil-każ ta’ magni tal-gass naturali, il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

jew,

Formula

4.1.5. Fil-każ tal-gass LPG il-magna rappreżentattivagħandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ l-karburant li jista’ jinstab. Fil-każ ta’ LPG hemm varjazzjonijiet fil-kompożizzjoni C3/C4. Dawn il-varjazzjonijiet huma riflessi fil-karburanti ta’ referenza. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ emissjoni fuq il-karburanti ta’ referenza A u B kif speċifikati fl-Anness IV mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.5.1. Il-proporzjon tar-riżultati ta’ emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

4.2. Għoti ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE ristretta għal skala ta’ karburanti

Tingħata l-approvazzjoni tat-tip tal-KE limitata għal skala ta’ karburanti suġġetta għar-rekwiżiti li ġejjin.

4.2.1. L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem fuq il-gass naturali u magħmul għat-tħaddim fuq l-iskala ta’ gassijiet H jew l-iskala ta’ gassijiet L.

Il-magna rappreżentativa għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti, kif speċifikat fl-Anness IV, għall-iskala rilevanti. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva mingħajr ebda aġġustamenti lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar ta’ l-magna rappreżentativa għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.2.1.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.2.1.2. Il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

jew,

Formula

4.2.1.3. Mal-kunsinna lill-konsumatur, il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li turi l-iskala ta’ gassijiet li għalihom il-magna hija approvata.

4.2.2. L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem bil-gass naturali jew bl-LPG u magħmula sabiex taħdem b’kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed

4.2.2.1. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ l-emissjoni dwar il-karburanti ta’ referenza GR u G25 fil-każ tal-gass naturali, jew dwar il-karburanti ta’ referenza A u B fil-każ ta’ LPG, kif speċifikat fl-Anness IV. Bejn it-testijiet jista’ jsir l-issettjar preċiż tas-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant. L-issettjar għandu jikkonsisti f’rikalibrazzjoni tad-database ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant, mingħajr ebda modifika għall-istrateġija ta’ kontroll bażika jew għall-istruttura bażika tad-database. Jekk ikun hemm bżonn, jistgħu jinbidlu l-partijiet li huma relatati direttament ma’ l-ammont tal-fluss tal-karburant (bħal żennuni ta’ l-injezzjoni).

4.2.2.2. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq karburanti ta’ referenza GR u G23, jew fuq il-karburanti ta’ referenza G25 and G23, f’liema każ l-approvazzjoni tat-tip hija valida biss għall-iskala H jew l-iskala L ta’ gassijiet rispettivament.

4.2.2.3. Mal-kunsinna lill-klijent il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li tgħid għal liema kompożizzjoni tal-karburant il-magna kienet kalibrata.

4.3. Approvazzjoni ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust ta’ membru ta’ familja

4.3.1. Salv għall-każ imsemmi fil-paragrafu 4.3.2, l-approvazzjoni ta’ magna rappreżentattiva għandha tiġi estiża għall-membri kollha tal-familja mingħajr aktar ittestjar, għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant fl-iskala li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.2.2) jew l-istess sensiela ta’ karburanti (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.1 jew fil-paragrafu 4.2) li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva.

4.3.2. Magna tat-test sekondarja

Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip ta’ magna, jew ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, b’dik il-magna bħala parti minn familja ta’ magni, jekk is-servizz tekniku jiddeċiedi li, fir-rigward tal-magna rappreżentattiva magħżula l-applikazzjoni ppreżentata ma tirrapreżentax bis-sħiħ il-familja ta’ magni definita fl-Anness I, Apppendiċi 1, tista’ tintgħażel magna tat-test ta’ referenza alternattiva u jekk meħtieġa anke addizzjonali mis-servizz tekniku u tiġi ttestjata.

4.4. Ċertifikat ta’ l-Approvazzjoni tat-Tip

Ċertifikat li jikkonforma mal-mudell speċifikat fl-Anness VI għandu jinħareġ għall-approvazzjoni msemmija fit-Taqsimiet 3.1, 3.2 u 3.3.

5. IMMARKAR TAL-MAGNA

5.1. Il-magna approvata bħala unità teknika għandha jkollha:

5.1.1. it-trademark jew l-isem tan-negozju tal-fabbrikant tal-magna;

5.1.2. id-deskrizzjoni kummerċjali tal-fabbrikant;

5.1.3. in-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE u quddiemu l-ittra jew ittri distinttivi jew numru jew numri distinttivi tal-pajjiż li jagħti l-approvazzjoni tat-tip tal-KE (4).

5.1.4. fil-każ ta’ magna NG għandha titqiegħed waħda mill-marki li ġejjin wara n-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE:

—	H fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala H;

—	L fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala L;

—	HL fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata sew għall-iskala H u sew għall-iskala L ta’ gassijiet;

—	Ht fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala H ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor fl-iskala H ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

—	Lt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel f’gass speċifiku ieħor fl-iskala-L ta’ gassijiet wara l-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

—	HLt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor jew fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

5.1.5. Tikketti

Fil-każ ta’ magni li jaħdmu bl-NG u bil-LPG b’approvazzjoni tat-tip ristretta bi skala ta’ karburant, japplikaw it-tikketti li ġejjin:

5.1.5.1. Kontenut

Għandha tingħata l-informazzjoni li ġejja:

Fil-każ tal-paragrafu 4.2.1.3, it-tikketta għandha tgħid hekk:

“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI TA’ L-ISKALA H BISS”. Jekk applikabbli, l-ittra “H” għandha tinbidel bl-ittra “L”.

Fil-każ ta’ paragrafu 4.2.2.3, it-tikketta għandha jkollha

“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …” jew “GĦALL-UŻU BIL-GASS LIKWIDU TAL-PETROLJUM BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …”, skond kif applikabbli. Għandha tingħata l-informazzjoni kollha fit-Tabella/Tabelli pertinenti fl-Anness IV, bil-kostitwenti u l-limiti individwali speċifikati mill-fabbrikant tal-magna.

L-ittri u l-figuri għandhom ikunu twal almenu 4 mm.

Nota:

Jekk minħabba n-nuqqas ta’ spazju ma jkunx jista’ jsir dan l-ittikkettjar, jista’ jintuża kodiċi simplifikat. F’dan il-każ, in-noti ta’ spjegazzjoni li jkun fihom l-informazzjoni kollha ta’ hawn fuq għandhom ikunu faċilment aċċessibbli għal kwalunkwe persuna li timla t-tank tal-karburant jew li tagħmel manutenzjoni jew tiswija fuq il-magna jew l-aċċessorji tagħha, kif ukoll għall-awtoritajiet konċernati. Il-post u l-kontenut ta’ dawn in-noti spjegattivi għandhom jiġu determinati bi ftehim bejn il-fabbrikant u l-awtoritàli tagħti l-approvazzjoni.

5.1.5.2. Proprjetajiet

It-tikketti għandhom iservu għall-ħajja utli tal-magna. It-tikketti għandhom ikunu jistgħu jinqraw faċilment u l-ittri u l-figuri tagħhom għandhom ikunu indelibbli. Minnbarra dan, it-tikketti għandhom jiġu mwaħħla b’tali mod illi t-twaħħil tagħhom iservi għall-ħajja utli tal-magna, u t-tikketti ma jistgħux jinqalgħu mingħajr ma jitqattgħu jew jitħassrilhom il-wiċċ tagħhom.

5.1.5.3. Tqegħid

It-tikketti għandhom jiġu mqabbda ma’ parti tal-magna meħtieġa għat-tħaddim normali tal-magna u li mhux normalment ikollha bżonn tinbidel matul il-ħajja tal-magna. Minbarra dan, dawn it-tikketti għandhom ikunu mqiegħda b’post b’tali mod li jkunu jidhru malajr lill-persuna medja wara li l-magna tkun tlestiet bl-awżiljarji meħtieġa għat-tħaddim tal-magna.

5.2. Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għat-tip ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.

5.3. Fil-każ ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għal tip ta’ vettura b’magna approvata, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.

6. SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET

6.1. Ġenerali

6.1.1. Tagħmir għall-kontroll ta’ emissjonijiet

6.1.1.1. Il-komponenti li jistgħu jaffettwaw l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni diesel u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni tal-gass għandhom jiġu proġettati, mibnija, muntati u installati sabiex il-magna tkun tista’, fl-użu normali, tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva.

6.1.2. Il-funzjonijiet tat-tagħmir ta’ kontroll ta’ emissjonijiet

6.1.2.1. L-użu ta’ strument ta’ riduzzjoni u/jew strateġija ta’ kontroll ta’ emissjonijiet irrazjonali mhux permess.

6.1.2.2. Jista’ jiġi nstallat strument ta’ kontroll awżiljarju mal-magna, jew ma’ vettura, kemm-il darba dak l-istrument:

—	jaħdem biss barra l-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4, jew

—	jiġi attwat biss b’mod temporanju skond il-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4 għal dawk l-iskopijiet bħall-protezzjoni mill-ħsara tal-magna, ta’ protezzjoni ta’ strumenti ta’ qbid ta’ l-arja, l-immaniġġar tad-duħħan, cold start jew tisħin, jew

—	jiġi attwat biss permezz ta’ sinjali fuq il-vettura għal skopijiet bħal sigurtà operattiva u strateġiji limp-home.

6.1.2.3. Jista’ jkun hemm strument, funzjoni, sistema jew miżura ta’ kontroll tal-magna li taħdem matul il-kondizzjonijiet speċifikati fit-Taqsima 6.1.2.4 u li tirriżulta fl-użu ta’ strateġija ta’ kontroll tal-magna mibdula jew differenti minn dik li normalment tintuża matul iċ-ċikli tat-test ta’ l-emissjoni li japplikaw jekk, f’konformità mar-rekwiżiti tat-Taqsimiet 6.1.3 u/jew 6.1.4, jintwera bis-sħiħ li l-miżura ma tnaqqasx l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet. Fil-każijiet l-oħra kollha, dawn l-istrumenti għandhom jitqiesu li huma strumenti ta’ riduzzjoni.

6.1.2.4. Għall-iskopijiet tal-punt 6.1.2.2, il-kondizzjonijiet definiti ta’ użu fi stat kostanti u taħt kondizzjonijiet transitorji huma:

—	altitudni li ma taqbiżx l-1 000 metru (jew pressjoni atmosferika ekwivalenti ta’ 90 kPa),

—	temperatura ta’ l-atmosfera bejn 283 sa 303 K (10 sa 30 °C),

—	temperatura tal-likwidu li jkessaħ il-magna bejn 343 sa 368 K (70 sa 95 °C).

6.1.3. Rekwiżiti speċjali għas-sistemi elettroniċi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet.

6.1.3.1. Rekwiżiti ta’ dokumentazzjoni

Il-fabbrikant għandu jipprovdi pakkett ta’ dokumentazzjoni li jagħti aċċess għad-disinn bażiku tas-sistema u l-mezzi li biha din tikkontrolla l-varjabbli ta’ output tagħha, kemm jekk dak il-kontroll ikun dirett kif ukoll jekk ikun indirett.

Din id-dokumentazzjoni għandha tkun disponibbli f’żewġ partijiet:

(a)

il-pakkett tad-dokumentazzjoni formali, li għandu jingħata lis-servizz tekniku fil-ħin tal-preżentazzjoni ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip, għandu jkun fih deskrizzjoni sħiħa tas-sistema. Din id-dokumentazzjoni tista’ tkun fil-qosor, sakemm turi prova li ġew identifikati l-outputs kollha permessi minn matriċi li tinkiseb mill-iskala ta’ kontroll ta’ inputs ta’ l-unitajiet individwali. Din l-informazzjoni għandha takkompanja d-dokumentazzjoni meħtieġa fl-Anness I, tat-Taqsima 3;

(b)

materjal ieħor li juri l-parametri li jiġu modifikati minn kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u l-kondizzjonijiet tal-limitu li taħthom jaħdem l-istrument. Il-materjal addizzjonali għandu jinkludi deskrizzjoni tas-sistema loġika tal-kontroll tas-sistema tal-karburant, strateġiji ta’ kronoloġija u l-punti ta’ swiċċjar matul il-modalitajiet kollha ta’ l-operazzjoni.

Il-materjal addizzjonali għandu jkun fih ukoll ġustifikazzjoni għall-użu ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u jkun fih materjal addizzjonali u data tat-test sabiex juru l-effett fuq l-emissjonijiet ta’ exhaust ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju installat fil-magna jew fuq il-vettura.

Dan il-materjal addizzjonali għandu jibqa’ strettament kunfidenzjali u jinżamm mill-fabbrikant, iżda jkun disponibbli għall-ispezzjoni fiż-żmien ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew fi kwalunkwe żmien matul il-validità ta’ l-approvazzjoni tat-tip.

6.1.4. Sabiex jiġi verifikat jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ l-emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.29 u 2.31, l-awtorità li tagħti l-approvazzjoni tat-tip u/jew is-servizz tekniku jistgħu jitolbu ukoll test ta’ screening ta’ l-NOx li juża l-ETC li jkun jista’ jsir flimkien mat-test ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew mal-proċeduri għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni.

6.1.4.1. Bħala alternattiva għar-rekwiżiti ta’ l-Appendiċi 4 ta’ l-Anness III jistgħu jittieħdu kampjuni ta’ l-emissjonijiet tan-NOx matul it-test ta’ screening ETC permezz tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat u għandhom jiġu segwiti l-preskrizzjonijiet tekniċi ta’ l-ISO DIS 16183, bid-data tal-15 ta’ Ottubru 2000.

6.1.4.2. Fil-verifika jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.28 and 2.30, għandu jkun aċċetat marġiniaddizzjonali ta’ 10 %, relatat mal-valur ta’ limitu korrett ta’ l-NOx.

6.1.5. Dispożizzjonijiet transizzjonali għall-estensjoni ta’ l-approvazzjoni tat-tip

6.1.5.1. Din it-Taqsima għandha tapplika biss għal magni ġodda bil-compression ignition u vetturi ġodda li jaħdmu b’magna bil-compression ignition li ħadu l-approvazzjoni tat-tip skond ir-rekwiżiti tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1.

6.1.5.2. Bħala alternattiva għat-Taqsimiet 6.1.3 u 6.1.4, il-fabbrikant jista’ jippreżenta lis-servizz tekniku r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx li juża l-ETC fuq il-magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tal-magna rappreżentattiva deskritti fl-Anness II, b’kont meħud tad-dispożizzjonijiet tat-Taqsimiet 6.1.4.1 u 6.1.4.2. Il-fabbrikant għandu jipprovdi ukoll stqarrija bil-miktub li l-magna ma tuża ebda strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjonijiet kif definiti fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Anness.

6.1.5.3. Il-fabbrikant għandu jipprovdi wkoll stqarrija bil-miktub li r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx u d-dikjarazzjoni għall-magna rappreżentattiva, kif imsemmija fit-Taqsima 6.1.4, japplikaw ukoll għat-tipi kollha ta’ magni fi ħdan il-familja ta’ magni deskritti fl-Anness II.

6.2. Speċifikazzjonijiet Dwar l-Emissjoni ta’ Inkwinanti Gassużi u Partikulati u Duħħan

Għall-approvazzjoni tat-tip għal-Linja A fit-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1, l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC u ELR b’magni diesel konvenzjonali inklużi dawk mgħammra b’apparat elettroniku ta’ injezzjoni tal-karburant, bir-riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust (EGR), u/jew katalizzaturi ta’ l-ossidazzjoni. Magni diesel mgħammra b’sistemi avvanzati ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, inklużi l- katalizzaturi tan-NOx u/jew traps tal-partikulati, għandhom addizzjonalment jiġu ittestjati fuq it-test ETC.

Għall-ittestjar għall-finijiet ta’ l-approvazzjoni tat-tip għal-Linja B1 jew B2 jew Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC, ELR u ETC.

Għall-magni tal-gass, l-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu stabbiliti fuq it-test ETC.

Il-proċeduri tat-test ta’ l-ESC u ELR huma deskritti fl-Anness III, Appendiċi 1, il-proċedura tat-test ETC fl-Anness III, Appendiċi 2 u 3.

L-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u inkwinanti partikulati, jekk applikabbli, u d-duħħan, jekk applikabbli, mill-magna preżentata għall-ittestjar għandhom jitkejlu bil-metodi deskritti fl-Anness III, Appendiċi 4. L-Anness V jiddeskrivi s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-inkwinanti gassużi, is-sistemi tal-kampjunament tal-partikulati rakkomandati u s-sistema rakkomandata tal-kejl tad-duħħan.

Jistgħu jiġu approvati sistemi jew analizzaturi oħra mis-Servizz Tekniku jekk jinstab li dawn jagħtu riżultati ekwivalenti fuq iċ-ċiklu ta’ test rispettiv. Id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza tas-sistema għandha tkun ibbażata fuq studju ta’ korrelazzjoni ta’ seba’ pari (jew aktar) ta’ kampjuni bejn is-sistema kkunsidrata u waħda mis-sistemi ta’ referenza ta’ din id-Direttiva. Għall-emissjonijiet ta’ partikulati biss is-sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ hija magħrufa bħala s-sistema ta’ referenza. “Riżultati” tirreferi għal-valur ta’ l-emissjonijiet taċ-ċiklu speċifiku. L-ittestjar tal-korrelazzjoni għandu jsir fl-istess laboratorju, fl-istess kompartiment ta’ l-ittestjar, u fuq l-istess magna, u jkun aħjar li jsir fl-istess ħin. Il-kriterju ta’ l-ekwivalenza huwa definit bħala qbil ta’ ± 5 % tal-medji tal-pari tal-kampjun. Għall-introduzzjoni ta’ sistema ġdida fid-Direttiva id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza għandha tkun ibbażata fuq il-kalkolu ta’ ripetibbiltà u riproduċibbiltà, kif deskritt fl-SO 5725.

6.2.1. Valuri ta’ limitu

Il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni totali , ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati, kif stabbiliti fuq it-test ta’ l-ESC, u ta’ l-opaċità tad-duħħan, kif stabbilit fuq it-test ta’ l-ELR, ma għandhiex taqbeż l-ammonti indikati fit-tabella 1.

Tabella 1

Valuri ta’ limitu – Testijiet ESC u ELR

Linja	Massa tal-monossidu karboniku (CO) g/kWh	Massa tal-idro karboni (HC) g/kWh	Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh	Massa tal-partikulati (PT) g/kWh		Duħħan m–1
A (2000)	2,1	0,66	5,0	0,10	0,13 (5)	0,8
B 1 (2005)	1,5	0,46	3,5	0,02		0,5
B 2 (2008)	1,5	0,46	2,0	0,02		0,5
Ċ (VAAK)	1,5	0,25	2,0	0,02		0,15

Għall-magni diesel li huma addizzjonalment ittestjati fuq it-test ETC, u b’mod speċifiku għall-magni tal-gass, il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu, tal-metanu (fejn applikabbli), ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati (fejn applikabbli) ma għandhomx jaqbżu l-ammonti indikati fit-Tabella 2.

Tabella 2

Valuri ta’ limitu – Testijiet ETC

Linja	Massa tal-monossidu karboniku (CO) g/kWh	Massa ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu (NMHC) g/kWh	Massa tal-metanu (CH4) (6) g/kWh	Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh	Massa tal-partikulati (PT) (7) g/kWh
A (2000)	5,45	0,78	1,6	5,0	0,16	0,21 (8)
B 1 (2005)	4,0	0,55	1,1	3,5	0,03
B 2 (2008)	4,0	0,55	1,1	2,0	0,03
Ċ (VAAK)	3,0	0,40	0,65	2,0	0,02

6.2.2. Il-kejl ta’ l-idrokarbonju għall-magni li jaħdmu bid-diesel u bil-gass

6.2.2.1. Il-fabbrikant jista’ jagħżel li jkejjel il-massa ta’ l-idrokarbonji totali (THC) fuq it-test ETC minflok il-kejl tal-massa ta’ l-idrokarbonji mhux tal-metanu. F’dan il-każ, il-limitu tal-massa ta’ l-idrokarboni totali tkun l-istess bħal fit-Tabella 2 għall-massa ta’ idrokarboni mhux tal-matanu.

6.2.3. Rekwiżiti speċifiċi għall-magni diesel

6.2.3.1. Il-massa speċifika ta’ l-ossidi tan-nitroġenu mkejla f’punti każwali fiż-żona tal-kontroll tat-test ta’ l-ESC ma għandhiex taqbeż b’aktar minn 10 fil-mija l-valuri interpolati mill-modalitajiet viċini ta’ l-ittestjar (bħala referenza, ara l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsimiet 4.6.2 u 4.6.3).

6.2.3.2. Il-valur tad-duħħan fuq il-veloċità każwali tat-test ta’ l-ELR ma għandux jaqbeż l-ogħla valur tad-duħħan taż-żewġ veloċitajiet viċini tat-test b’aktar minn 20 fil-mija, jew b’aktar minn 5 fil-mija tal-valur tal-limitu, skond liema jkun l-akbar.

7. INSTALLAZZJONI FIL-VETTURA

7.1. L-installazzjoni tal-magna għandha tikkonforma mal-karatteristiċi li ġejjin fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magna:

7.1.1. l-intake depression ma għandhux jaqbeż dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.2. il-kontropressjoni ta’ l-exhaust ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.3. il-volum tas-sistema ta’ l-exhaust ma għandux ikun differenti b’iżjed minn 40 % ta’ dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.4. il-qawwa assorbita mill-awżiljarji meħtieġa sabiex titħaddem il-magna ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI.

8. FAMILJA TA’ MAGNI

8.1. Parametri li jiddefinixxu l-familja ta’ magni

Il-familja ta’ magni, kif stabbilita mill-fabbrikant tal-magna, tista’ tkun definita skond karatteristiċi bażiċi li għandhom ikunu komuni għall-magni fil-familja. F’ċerti każijiet jista’ jkun hemm interazzjoni ta’ parametri. Għandu jittieħed kont ta’ dawn l-effetti ukoll sabiex jiġi żgurat li magni b’karatteristiċi simili ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust biss jiġu nklużi fil-familja ta’ magni.

Sabiex dawn il-magni jistgħu jitqiesu li jagħmlu parti mill-istess familja ta’ magni, il-lista li ġejja ta’ parametri bażiċi għandha tkun komuni:

8.1.1. Ċiklu ta’ kombustjoni:

—

2 ċikli

—

4 ċikli

8.1.2. Mezz tat-tkessiħ:

—

arja

—

ilma

—

żejt

8.1.3. Għall-magni tal-gass u magni b’aftertreatment

—	numru taċ-ċilindri

(magni diesel oħra b’anqas ċilindri mill-magna rappreżentattiva jistgħu jitqiesu li huma ta’ l-istess familja ta’ magni sakemm is-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tkejjel il-karburant għal kull ċilindru individwali).

8.1.4. Ċilindrata (displacement taċ-ċilindri) individwali:

—	il-magni għandhom ikunu fil-limitu ta’ firxa totali ta’ 15 %

8.1.5. Metodu ta’ l-aspirazzjoni ta’ l-arja

—	aspirazzjoni b’mod naturali

—	pressure charged

—	pressure charged b’cooler ta’ l-arja taċ-charge

8.1.6. Tip/disinn tal-kompartiment ta’ kombustjoni:

—	pre-kompartiment

—	kompartiment swirl

—	kompartiment miftuħ

8.1.7. Valv u porting — konfigurazzjoni, daqs u numru:

—	cylinder head

—	cylinder wall

—

crankcase

8.1.8. Sistema ta’ l-injezzjoni tal-karburant (magni diesel):

—	injettatur tal-linja tal-pompa

—	pompa in-line

—	pompa tad-distributur

—	element wieħed

—	injettatur ta’ l-unità

8.1.9. Sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant (magni tal-gass):

—	unità tat-taħlit

—	induzzjoni/injezzjoni tal-gass (punt wieħed, diversi punti)

—	injezzjoni tal-likwidu (punt wieħed, diversi punti)

8.1.10. Sistema ta’ ignition (magni tal-gass):

8.1.11. Fatturi mixxellanji

—	riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust

—	injezzjoni/emulsjoni ta’ l-ilma

—	injezzjoni ta’ l-arja sekondarja

—	sistema tat-tkessiħ taċ-charge

8.1.12. Aftertreatment ta’ l-exhaust

—	katalizzatur 3-way

—	katalizzatur ta’ l-ossidazzjoni

—	katalizzatur ta’ riduzzjoni

—	reattur termali

—	trap tal-partikulati.

8.2. L-għażla tal-magna rappreżentattiva

8.2.1. Magni diesel

Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità massima tat-torque dikjarata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju sekondarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità nominali. Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat l-aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.

Jekk il-magni f’dik il-familja jinkorporaw fatturi varjabbli oħra li jistgħu jitqiesu li jaffettwaw l-emissjonijiet ta’ l-exhaust, dawn il-fatturi għandhom jiġu identifikati wkoll u għandu jittieħed kont tagħhom fl-għażla tal-magna rappreżentattiva.

8.2.2. Magni tal-gass

Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar ċilindrata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, għandha tintgħażel il-magna rappreżentattiva bl-użu tal-kriterji sekondarji fl-ordni li ġejja:

—	l-ogħla portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità tal-qawwa nominali dikjarata;

—	l-ispark timing l-aktar avvanzat;

—	l-anqas rata ta’ l-EGR;

—	mingħajr pompa ta’ l-arja jew il-pompa attwali tal-fluss ta’ l-arja l-aktar baxxa.

Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.

9. KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI

9.1. Għandhom jittieħdu l-miżuri li jiżguraw il-konformità tal-produzzjoni skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 10 tad-Direttiva 70/156/KEE. Il-konformità tal-produzzjoni hija kkontrollata fuq il-bażi tad-deskrizzjoni fiċ-ċertifikati ta’ l-approvazzjoni tat-tip disposti fl-Anness VI ta’ din id-Direttiva.

It-Taqsimiet 2.4.2 u 2.4.3 ta’ l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE japplikaw fejn l-awtoritajiet kompetenti mhumiex sodisfatti bil-proċedura tal-verifika tal-kontijiet tal-fabbrikant.

9.1.1. Jekk għandhom jitkejlu l-emissjonijiet ta’ inkwinanti u l-magna ta’ l-approvazzjoni tat-tip kellha estensjoni waħda jew iżjed, it-testijiet għandhom isiru fuq il-magna jew magni deskritti fil-pakkett ta’ informazzjoni konness ma’ l-estensjoni rilevanti.

9.1.1.1. Il-konformità tal-magna suġġetta għal test ta’ inkwinament:

Wara l-preżentazzjoni tal-magna lill-awtoritajiet, il-fabbrikant ma għandux iwettaq kwalunkwe modifika lill-magni magħżula.

9.1.1.1.1. Tliet magni jiġu magħżula b’mod każwali mis-serje. Il-magni li huma suġġetti għall-ittestjar biss fuq it-testijiet ESC u ELR jew biss fuq it-test ETC għall-approvazzjoni tat-tip tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għal dawk it-testijiet applikabbli għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Bil-qbil ta’ l-awtorità, it-tip ta’ magni l-oħra kollha approvati fil-Linja A, B1 jew B2, jew Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għall-ittestjar fuq iċ-ċikli ESC u ELR jew fuq iċ-ċiklu ETC għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Il-valuri ta’ limitu huma mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.1.2. It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorita’ kompetenti hija sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.

It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorità kompetenti mhijiex sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.

Fuq it-talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru skond l-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.1.3. Fuq il-bażi tat-test tal-magna permezz tat-teħid tal-kampjuni, il-produzzjoni tas-serje titqies bħala konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u bħala mhux konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ riġett għal inkwinant wieħed, skond il-kriterji tat-test applikati fl-Appendiċi rilevanti.

Fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għal inkwinant wieħed, din id-deċiżjoni ma tistax titbiddel bi kwalunkwe testijiet addizzjonali sabiex tittieħed deċiżjoni għal inkwinanti oħra.

Fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ riġett għal waħda mill-inkwinanti, isir test fuq magna oħra (ara d-Dijagramma 2).

Fejn ma tittieħed l-ebda deċiżjoni, il-fabbrikant jista’ fi kwalunkwe ħin jiddeċiedi li jwaqqaf l-ittestjar. F’dak il-każ, tiġi reġistrata deċiżjoni ta’ riġett.

9.1.1.2. It-testijiet għandhom isiru fuq magni li għadhom kemm ġew fabbrikati. Il-magni li jaħdmu bil-gass għandu jsirilhom running in billi tintuża l-proċedura imsemmija fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

9.1.1.2.1. Madankollu, fuq talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru fuq magni diesel jew tal-gass li jkun sarilhom runinng in għal aktar mill-perjodu msemmi fit-Taqsima 9.1.1.2, sa massimu ta’ 100 siegħa. F’dan il-każ, il-proċedura ta’ running in għandha ssir mill-fabbrikant li għandu jobbliga ruħu li ma jagħmilx xi modifiki lil dawk il-magni.

9.1.1.2.2. Meta l-fabbrikant jitlob li jsegwi proċedura tar-running-in skond it-Taqsima 9.1.1.2.1, din tista’ ssir fuq:

—	il-magni kollha li jiġu ttestjati,jew,

—

l-ewwel magna ttestjata, bid-determinazzjoni ta’ koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni kif ġej:

—	l-emissjonijiet ta’ l-inkwinanti għandhom jitkejlu fis-sigħat żero u “x” fuq l-ewwel magna ttestjata,

—

il-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni ta’ l-emissjonijiet bejn is-sigħat żero u “x” ikun kalkolat għal kull inkwinant:

—	Emissjonijiet siegħa “x” /Emissjonijiet siegħa zero

—	Jista’ jkun anqas minn wieħed.

Il-magni tat-test sussegwenti mhumiex sejrin ikunu suġġetti għall-proċedura tar-running-in, iżda l-emissjonijiet tas-siegħa żero tagħhom jiġu modifikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni.

F’dan il-każ, il-valuri li għandhom jittieħdu jkunu:

—	il-valuri fis-siegħa “x” għall-ewwel magna,

—	il-valuri fis-siegħa żero multiplikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni għall-magni l-oħra.

9.1.1.2.3. Għall-magni li jaħdmu bid-diesel u l-LPG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali. Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness, b’almenu tnejn mill-karburanti ta’ referenza għal kull magna tal-gass.

9.1.1.2.4. Għall-magni li jaħdmu bl-NG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali kif ġej:

—	għall-magni mmarkati H bil-karburant kummerċjali fl-iskala H (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,00),

—	għall-magni mmarkati L bil-karburant kummerċjali fl-iskala L (1,00 ≤ Sλ ≤ 1,19),

—	għall-magni mmarkati HL bil-karburant kummerċjali fl-iskala estrema tal-fattur λ-shift (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,19).

Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.2.5. Fil-każ ta’ kwistjoni kawżata min-nuqqas ta’ konformità mal-magni li jaħdmu bil-gass meta jintuża karburant kummerċjali, it-testijiet għandhom isiru bil-karburant ta’ referenza li fuqu l-magna rappreżentattiva ġiet ittestjata, jew bil-karburant 3 addizzjonali possibbli kif imsemmi fil-paragrafi 4.1.3.1 u 4.2.1.1 li fuqu setgħet ġiet ittestjata l-magna rappreżentattiva. Imbagħad, ir-riżultat għandu jiġi konvertit b’kalkolu li japplika l-fattur(i) relevanti “r”, “ra” jew “rb” kif deskritt fil-paragrafi 4.1.4, 4.1.5.1 u 4.2.1.2. Jekk “r”, “ra” jew “rb” ikunu anqas minn 1 ma ssir l-ebda korrezjoni. Ir-riżultati mkejla u r-riżultati kalkolati għandhom juru li l-magna tilħaq il-valuri ta’ limitu bil-karburanti rilevanti kollha (karburanti 1, 2 u, jekk applikabbli, karburant 3 fil-każ tal-magni tal-gass naturali u karburanti A u B fil-każ tal-magni LPG).

9.1.1.2.6. It-testijiet għall-konformità għall-produzzjoni ta’ magna li taħdem bil-gass proġettata għat-tħaddim fuq kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed għandhom isiru fuq il-karburant li għalih il-magna ġiet kalibrata.

Figura 2

Skematika ta’ l-ittestjar tal-konformità tal-produzzjoni

Test ta 'immaġni

(1) ĠU L 76, tas-6.4.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kummissjoni 2003/76/KE (ĠU L 206, tal-15.8.2003, p. 29).

(2) ĠU L 375, tal-31.12.1980, p. 46. Direttiva kif l-aħħar emendata bid-Direttiva tal-Kummissjoni 1999/99/KE (ĠU L 334, tat-28.12.1999, p. 32).

(3) ĠU L 42, tat-23.2.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva 2004/104/KE tal-Kummissjoni (ĠU L 337, tat-13.11.20004, p. 13).

(4) 1 = Ġermanja, 2 = Franza, 3 = Italja, 4 = Olanda, 5 = Żvezja, 6 = Belġju, 7 = Ungerija, 8 = Repubblika Ċeka, 9 = Spanja, 11 = Renju Unit, 12 = Awstrija, 13 = Lussemburgu, 17 = Finlandja, 18 = Danimarka, 20 = Polonja, 21 = Portugal, 23 = Greċja, 24 = Irlanda, 26 = Slovenja, 27 = Slovakkja, 29 = Estonja, 32 = Latvja, 36 = Litwanja.

(5) Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.

(6) Għall-magni ta’ l-NG biss.

(7) Mhux applikabbli għall-magni li jaħdmu bil-gass fl-istadju A u fl-istadji B1 u B2.

(8) Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.

Appendiċi 1

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD TKUN SODISFAĊENTI

1.	Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità ta’ produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant tkun sodisfaċenti.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull inkwinant mogħti fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):

Assumi:

L	=	il-logaritmu naturali tal-valur tal-limitu għal kull inkwinant;
χi	=	il-logaritmu naturali tal-kejl ta’ magna li tinsab f’ordni partikolari fil-kampjun;
s	=	stima tad-devjazzjoni standard tal-produzzjoni (wara li jittieħed il-logaritmu naturali tal-kejl);
n	=	in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.	Għal kull kampjun is-somma tad-devjazzjonijiet standardizzati sal-limitu tiġi kalkolata billi tintuża l-formola li ġejja:

Imbagħad:

—	jekk ir-riżultat statistiku tat-test ikun akbar min-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni għad-daqs tal-kampjun li hemm fit-Tabella 3, tintlaħaq deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinant;

—	jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun anqas min-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 3, tintlaħaq deċiżjoni ta’ riġett għall-inkwinant;

—	fin-nuqqas ta’ dan, tiġi ttestjata magna addizzjonali skond it-Taqsima 9.1.1.1 ta’ l-Anness I u l-proċedura tal-kalkolu tkun applikata għall-kampjun miżjud b’unità oħra.

Tabella 3

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 1

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)	Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An	Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn
3	3,327	– 4,724
4	3,261	– 4,790
5	3,195	– 4,856
6	3,129	– 4,922
7	3,063	– 4,988
8	2,997	– 5,054
9	2,931	– 5,120
10	2,865	– 5,185
11	2,799	– 5,251
12	2,733	– 5,317
13	2,667	– 5,383
14	2,601	– 5,449
15	2,535	– 5,515
16	2,469	– 5,581
17	2,403	– 5,647
18	2,337	– 5,713
19	2,271	– 5,779
20	2,205	– 5,845
21	2,139	– 5,911
22	2,073	– 5,977
23	2,007	– 6,043
24	1,941	– 6,109
25	1,875	– 6,175
26	1,809	– 6,241
27	1,743	– 6,307
28	1,677	– 6,373
29	1,611	– 6,439
30	1,545	– 6,505
31	1,479	– 6,571
32	– 2,112	– 2,112

Appendiċi 2

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD MA TKUNX SODISFAĊENTI JEW MA TKUNX DISPONIBBLI

1.	Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant ma tkunx sodisfaċenti jew ma tkunx disponibbli.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

Il-valuri ta’ l-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I jitqiesu li huma normalment distribwiti u għandhom jiġu trasformati billi jittieħdu l-logaritmi naturali tagħhom. Assumi li “m0” u “m” ifissru d-daqs minimu u massimu tal-kampjun rispettivament (m0 = 3 u m = 32) u ħalli li n-n tfisser in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.	Jekk il-logaritmi naturali tal-valuri mkejla fis-serje huma χ1, χ2 … χi u L ikun il-logaritmu naturali tal-valur ta’ limitu għall-inkwinant, isegwu d-definizzjonijiet u

It-Tabella 4 turi l-valuri tan-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni (An) u ta’ riġett (Bn) kontra n-numru tal-kampjun kurrenti. Ir-riżultat statistiku tat-test ikun il-proporzjon:

Formula

u għandu jintuża sabiex jiġi determinat jekk is-serje ġiet aċċettata jew ġiet riġettata kif ġej:

Għal m0 ≤ n < m:

—	is-serje tiġi aċċettata jekk

—	is-serje tiġi riġettata jekk

—	jittieħed kejl ieħor jekk .

6.	Rimarki Il-formoli rikursivi li ġejjin huma utli għall-kalkolu ta’ valuri suċċessivi ta’ l-istatistika tat-test:

Tabella 4

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 2

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)	Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An	Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn
3	- 0,80381	16,64743
4	- 0,76339	7,68627
5	- 0,72982	4,67136
6	- 0,69962	3,25573
7	- 0,67129	2,45431
8	- 0,64406	1,94369
9	- 0,61750	1,59105
10	- 0,59135	1,33295
11	- 0,56542	1,13566
12	- 0,53960	0,97970
13	- 0,51379	0,85307
14	- 0,48791	0,74801
15	- 0,46191	0,65928
16	- 0,43573	0,58321
17	- 0,40933	0,51718
18	- 0,38266	0,45922
19	- 0,35570	0,40788
20	- 0,32840	0,36203
21	- 0,30072	0,32078
22	- 0,27263	0,28343
23	- 0,24410	0,24943
24	- 0,21509	0,21831
25	- 0,18557	0,18970
26	- 0,15550	0,16328
27	- 0,12483	0,13880
28	- 0,09354	0,11603
29	- 0,06159	0,09480
30	- 0,02892	0,07493
31	- 0,00449	0,05629
32	- 0,03876	0,03876

Appendiċi 3

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI FUQ IT-TALBA TAL-FABBRIKANT

1.	Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata, fuq talba tal-fabbrikant, il-konformità tal-produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura tal-kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’30 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0.90 (riskju tal-produttur = 10 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull wieħed mill-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):

Assumi li:

L	=	il-valur ta’ limitu għall-inkwinant;
xi	=	il-valur tal-kejl naturali għal magna li tinsab f’ordni partikolari fil-kampjun;
n	=	in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.	Ikkalkula għall-kampjun l-istatistika tat-test li tikkwantifika n-numru tal-magni li ma jikkonformawx, i.e. xi ≥ L.

Imbagħad:

—	jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun anqas minn jew ugwali għan-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 5, tintlaħaq deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinant;

—	jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun aktar minn jew ugwali għan-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 5, tintlaħaq deċiżjoni ta’ riġett għall-inkwinant;

—	fin-nuqqas ta’ dan, tiġi ttestjata magna oħra skond it-Taqsima 9.1.1.1 ta’ l-Anness I u l-proċedura tal-kalkolu tiġi applikata lill-kampjun miżjud b’unità waħda.

Fit-Tabella 5 in-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni u ta’ riġett jiġu kalkolati permezz ta’ l-Istandard Internazzjonali ta’ l-ISO 8422/1991.

Tabella 5

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 3

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)	Numru ta’ deċiżjonijiet li għaddew	Numru ta’ deċiżjonijiet li ma għaddewx
3	—	3
4	0	4
5	0	4
6	1	5
7	1	5
8	2	6
9	2	6
10	3	7
11	3	7
12	4	8
13	4	8
14	5	9
15	5	9
16	6	10
17	6	10
18	7	11
19	8	9

ANNESS III

PROĊEDURA TAT-TEST

1. INTRODUZZJONI

1.1.

Dan l-Anness jiddeskrivi l-metodi kif jiġu determinati l-emissjonijiet ta’ komponenti gassużi, ta’ partikulati u ta’ duħħan mill-magni li għandhom jiġu ttestjati. Dan l-Anness jiddeskrivi tliet ċikli tat-test li għandhom jiġu applikati skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Anness I, Taqsima 6.2;

—	l-ESC li jikkonsisti minn ċiklu ta’ 13-il modalità ta’ stat stabbli,

—	l-ELR li jikkonsisti minn stadji transitorji ta’ tagħbija f’veloċitajiet differenti, li huma partijiet integrali ta’ proċedura ta’ test uniku, u li jiġu operati simultanjament,

—	l-ETC li jikkonsisti minn sekwenza sekonda b’sekonda ta’ modalitajiet transitorji.

1.2.

It-test għandu jsir bil-magna muntata fuq il-bank tat-test u konnessa ma’ dinamometru.

1.3. Prinċipju tal-kejl

L-emissjonijiet li għandhom jitkejlu mill-exhaust tal-magna jinkludu l-komponenti gassużi (monossidu karboniku, idrokarboni totali mill-magni diesel fit-test ta’ l-ESC biss; idrokarboni mhux tal-metanu għall-magni diesel u tal-gass fit-test ETC biss; metanu għall-magni tal-gass fit-test ETC biss u ossidi tan-nitroġenu), il-partikulati (magni diesel biss) u duħħan (magni diesel fit-test ta’ l-ELR biss). Minbarra dan, id-dijossidu karboniku ta’ spiss jintuża bħala gass tracer sabiex jiġi determinat il-proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ sistemi ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali u ta’ fluss sħiħ. Il-prattika tajba fl-inġinerija tirrakkomanda l-kejl ġenerali ta’ dijossidu karboniku bħala għodda eċċellenti għall-iskoperta tal-problemi ta’ kejl matul it-test run.

1.3.1. Test ta’ l-ESC

Matul sekwenza preskritta ta’ kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna l-ammonti ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ hawn fuq għandhom jiġu eżaminati kontinwament billi jittieħed kampjun mill-gass mhux trattat ta’ l-exhaust. Iċ-ċiklu tat-test jikkonsisti f’numru ta’ modalitajiet ta’ veloċità u ta’ qawwa li jkopru l-iskala operattiva tipika tal-magni diesel. Matul kull modalità għandhom jiġu determinati l-konċentrazzjoni ta’ kull inkwinant gassuż, il-fluss ta’ l-exhaust u l-output ta’ qawwa, u għandhom jiġu peżati l-valuri mkejla. Il-kampjun tal-partikulati għandu jiġi dilwit b’arja ambjentali kondizzjonata. Għandu jittieħed kampjun wieħed matul il-proċedura kompleta tat-test, u jiġi miġbur fuq filtri adatti. Il-grammi ta’ kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa għandhom jiġu kalkolati kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness. Addizzjonalment, l-NOx għandu jitkejjel fi tliet punti tat-test fil-limiti taż-żona ta’ kontroll magħżula mis-Servizz Tekniku (1) u l-valuri mkejla mqabbla mal-valuri kalkolati minn dawk il-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test li jkopru l-punti tat-test magħżula. Il-kontroll NOx jiżgura l-effikaċja tal-kontroll ta’ emissjonijiet tal-magna fil-limiti ta’ l-iskala operattiva tipika tal-magna.

1.3.2. Test ta’ l-ELR

Matul test predeterminat ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija , id-duħħan ta’ magna msaħħna għandu jiġi mkejjel permezz ta’ opacimeter. It-test jikkonsisti fit-tagħbija tal-magna f’veloċità kostanti minn tagħbija ta’ 10 % sa waħda ta’ 100 % fi tliet veloċitàjiet differenti tal-magna. Minbarra dan, għandu jiġi applikat stadju ieħor, ir-raba’, ta’ tagħbija magħzul mis-Servizz Tekniku (1), u l-valur imqabbel mal-valuri ta’ l-istadji preċedenti ta’ tagħbija. Il-punt massimu fil-misurazzjoni tad-duħħan għandu jiġi determinat billi jintuża algoritmu approssimattiv, kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness.

1.3.3. Test ETC

Matul ċiklu transitorju predeterminat tal-kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna, li jkun strettament ibbażat fuq xejriet tas-sewqan speċifiċi għat-tip ta’ triq ta’ magni tat-tip heavy-duty installati fuq trakkijiet u xarabankijiet, għandhom jiġu eżaminati l-inkwinanti msemmija hawn fuq wara li l-gass ta’ l-exhaust kollu jiġi dilwit ma’ l-arja ambjentali kondizzjonata. Bl-użu tas-sinjali ta’ feedback tad-dinamometru tal-magna li jindikaw it-torque u l-veloċità tal-magna, il-qawwa għandha tiġi integrata fir-rigward tal-ħin taċ-ċiklu li jirriżulta fil-prestazzjoni mogħtija mill-magna tul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u HC għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u CO2, u NMHC tista’ tiġi stabbilita bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur jew bil-kampjunament bil-borża. Għall-partikulati, għandu jinġabar kampjun proporzjonat fuq filtri adatti. Ir-rata tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu sabiex jiġu kkalkolati l-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa ta’ l-inkwinanti. Il-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa għandhom ikunu relatati mal-prestazzjoni tal-magna sabiex jinkisbu l-grammi għal kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa, kif deskritt fl-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness.

2. KONDIZZJONIJIET TAT-TEST

2.1. Kondizzjonijiet tat-Test tal-Magna

2.1.1.

It-temperatura assoluta (Ta) ta’ l-arja tal-magna fl-inlet tal-magna espressa f’Kelvin, u l-pressjoni atmosferika fix-xott (ps), espressa f’kPa għandhom jitkejlu u l-parametru F għandu jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijet li ġejjin:

(a)

għall-magni diesel:

Magni naturalment aspirati u mekkanikament supercharged:

Formula

Magni turbocharged bi jew mingħajr it-tkessiħ ta’ l-arja ta’ l-intake

Formula

(b)	għall-magni tal-gass:

2.1.2. Validità tat-test

Sabiex test jitqies bħala validu, il-parametru F għandu jkun tali li:

Formula

2.2. Magni bit-tkessiħ ta’ l-arja taċ-charge

It-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tiġi reġistrata u għandha tkun, fil-veloċità tal-qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ t-tagħbija sħiħa, fil-limiti ta’ ±5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3. It-temperatura tal-materjal tat-tkessiħ għandha tkun ta’ l-inqas 293 K (20 °C).

Jekk tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-testijiet jew jintuża external blower, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tkun fil-limiti ta’ ± 5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3 fil-veloċità ta’ qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa. L-istess regolazzjoni ta’ l-apparat li jkessaħ l-arja taċ-charge sabiex jiġu sodisfatti l-kondizzjonijiet ta’ hawn fuq għandha tintuża għaċ-ċiklu kollu tat-test.

2.3. Sistema ta’ l-Intake ta’ l-Arja tal-Magna

Għandha tintuża sistema ta’ l-intake ta’ l-arja tal-magna li timmanifesta restrizzjoni ta’ l-intake ta’ l-arja fil-limiti ta’ ± 100 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa.

2.4. Sistema ta’ l-Exhaust tal-Magna

Għandha tintuża sistema ta’ l-exhaust li timmanifesta kontropressjoni ta’ l-exhaust fil-limiti ta’ ± 1 000 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa u volum fil-limiti ta’ ± 40 % ta’ dak speċifikat mill-fabbrikant. Tista’ tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-test, sakemm din tirrappreżenta l-kondizzjonijiet operattivi attwali tal-magna. Is-sistema ta’ l-exhaust għandha tikkonforma mar-rekwiżiti għall-kampjunament tal-gass ta’ l-exhaust, kif disposti fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.4 u fl-Anness V, Taqsima 2.2.1, EP u Taqsima 2.3.1, EP.

Jekk il-magna tkun mgħammra b’tagħmir ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, il-pajp ta’ l-exhaust għandu jkollu l-istess dijametru kif jinsab fl-użu għal ta’ l-inqas 4 dijametri tal-pajp preċedenti (upstream) għad-daħla tal-bidu tat-parti ta’ l-espansjoni li tikkontjeni t-tagħmir ta’ aftertreatment. Id-distanza mill-flanġa tal-manifold ta’ l-exhaust jew mill-outlet tat-turbocharger sat-tagħmir ta’ l-aftertreatment ta’ l-exhaust għandhom ikunu l-istess bħal fil-konfigurazzjoni tal-vettura jew fl-ispeċifikazzjonijiet tad-distanza tal-fabbrikant. Il-kontropressjoni ta’ l-exhaust jew ir-restrizzjoni għandhom isegwu l-istess kriterji ta’ hawn fuq, u jistgħu jkunu regolati b’valv. Il-kontenitur ta’ l-aftertreatment jista’ jitneħħa fit-testijiet tal-prova u matul il-mapping tal-magna, u jitbiddel b’kontenitur ekwivalenti li jkollu l-appoġġ ta’ katalizzattur mhux attiv.

2.5. Sistema tat-tkessiħ

Għandha tintuża sistema tat-tkessiħ tal-magna b’kapaċità suffiċjenti sabiex iżżomm il-magna fit-temperaturi operattivi normali preskritti mill-fabbrikant.

2.6. Żejt Lubrikanti

L-ispeċifikazzjonijiet taż-żejt lubrikanti użat għat-test għandhom jiġu reġistrati u preżentati mar-riżultati tat-test, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 7.1.

2.7. Karburant

Il-karburant għandu jkun il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

It-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jiġu speċifikati mill-fabbrikant fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. It-temperatura tal-karburant ma għandhiex tkun anqas minn 306 K (33 °C). Jekk ma tkunx speċifikata, għandha tkun 311 K ± 5 K (38 °C ± 5 °C) fl-inlet ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant.

Għall-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG, it-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jibqgħu fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. jew fl-Anness II, Appendiċi 3, Taqsima 1.16.5 fil-każijiet fejn il-magna mhijiex magna rappreżentattiva.

2.8. L-Ittestjar tas-Sistemi ta’ l-Aftertreatment ta’ l-Exhaust

Jekk il-magna tkun mgħammra b’sistema ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, l-emissjonijiet imkejla tul iċ-ċiklu(i) tat-test għandhom ikunu rappreżentattivi ta’ l-emissjonijiet fil-kamp. Jekk dan ma jistax jintlaħaq b’ċiklu ta’ test wieħed (e.ż. għall-filtri tal-partikulati b’riġenerazzjoni perjodika) għandhom isiru diversi ċikli tat-test u r-riżultati tat-test jiġu approssimati u/jew jiġu pesati. Il-proċedura eżatta għandha tkun miftiehma bejn il-fabbrikant tal-magna u s-Servizz Tekniku bbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ inġinerija.

(1) Il-punti tat-test għandhom jiġu magħżula bl-użu ta’ metodi statistiċi ta’ randomizzazzjoni.

Appendiċi 1

IĊ-ĊIKLI TAT-TEST TA’ L-ESC U TA’ L-ELR

1. REGOLAZZJONIJIET TAL-MAGNA U TAD-DINAMOMETRU

1.1. Determinazzjoni tal-Veloċitajiet A, B u C

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu dikjarati mill-fabbrikant skond id-dispożizzjonijiet li ġejjin:

Il-veloċità għolja nhi għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 70 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. L-ogħla veloċità tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nhi.

Il-veloċità baxxa nlo għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 50 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Il-veloċità l-aktar baxxa tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nlo.

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu kalkolati kif ġej:

Formula

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C jistgħu jiġu verifikati b’xi wieħed minn dawn il-metodi li ġejjin:

(a)

għandu jsir kejl ta’ punti addizzjonali tat-test matul l-approvazzjoni tal-qawwa tal-magna skond id-Direttiva 80/1269/KEE sabiex jiġu determinati b’mod preċiż l-nhi u nlo. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi determinata mill-kurva tal-qawwa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq.

(b)

għandu jsir mapping tal-magna tul il-kurva tat-tagħbija sħiħa, mill-veloċità massima mingħajr tagħbija sal-veloċità fl-idling, billi jintużaw ta’ l-inqas 5 punti ta’ kejl għal kull intervall ta’ 1000 rpm u punti ta’ kejl fil-limiti ta’ ± 50 rpm tal-veloċità bil-qawwa massima dikjarata. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi stabbilita minn din il-kurva tal-mappa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq.

Jekk il-veloċitajiet mkejla tal-magna A, B u C ikunu fil-limiti ta’ ± 3 % tal-veloċitajiet tal-magna kif dikjarati mill-fabbrikant, il-veloċitajiet dikjarati tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet. Jekk tinqabeż it-tolleranza għal xi waħda mill-veloċitajiet tal-magna, il-veloċitajiet mkejla tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet.

1.2. Determinazzjonijiet tar-Regolazzjonijiet tad-Dinamometru

Il-kurva tat-torque f’kundizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa għandha tiġi determinata bl-esperimentazzjoni sabiex jiġu kalkolati l-valuri tat-torque għall-modalitajiet tat-test speċifikati taħt kondizzjonijiet netti, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Għandu jittieħed kont, jekk tkun applikabbli, tal-qawwa assorbita mill-apparat azzjonat mill-magna. Ir-regolazzjoni (setting) tad-dinamometru għal kull modalità tat-test għandha tiġi kalkolata billi tintuża din il-formola:

Formula jekk it-test isir taħt kondizzjonijiet netti

Formula jekk it-test ma jsirx taħt kondizzjonijiet netti

fejn:

s	=	regolazzjoni (setting) tad-dinamometru, kW
P(n)	=	il-qawwa netta tal-magna kif indikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2, kW
L	=	perċentwali ta’ tagħbija kif indikata fit-Taqsima 2.7.1, %
P(a)	=	il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.1
P(b)	=	il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jitneħħew kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.2

2. IT-TEST RUN TA’ L-ESC

Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test ta’ prova għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu ta’ kejl.

2.1. Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji

Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment ta’ l-użin għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas għandu jkun reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder tal-filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.

2.2. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u tal-kampjunament għandhom jiġu mgħammra kif meħtieġ. Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ għad-dilwizzjoni tal-gass ta’ l-exhaust, it-tailpipe għandu jkun imqabbad mas-sistema.

2.3. Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna

Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha jiġu stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.

2.4. Startjar tas-Sistema Kampjunarja tal-Partikulati

Is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem bil-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja dilwita jista’ jiġi determinat billi tiġi mgħoddija l-arja tad-dilwizzjoni mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tiġix filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu u fl-aħħar taċ-ċiklu, u tiġi determinata l-medja tal-valuri.

2.5. Aġġustament tal-Proporzjon tad-Dilwizzjoni

L-arja tad-dilwizzjoni għandha tiġi regolata sabiex it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust dilwit imkejla immedjatament qabel il-filtru primarju ma taqbiżx 325 K (52 °C) fi kwalunkwe modalità. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni (q) ma għandux ikun anqas minn 4.

Għal sistemi li jużaw kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx għall-kontroll tal-proporzjon tad-dilwizzjoni, il-kontenut CO2 jew NOx ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandu jitkejjel fil-bidu u fl-aħħar ta’ kull test. Il-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx ta’ l-isfond ta’ qabel u ta’ wara t-test għandhom ikunu fil-limiti ta’ 100 ppm jew 5 ppm ta’ xulxin, rispettivament.

2.6. Il-kontroll ta’ l-analizzaturi

L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq iż-żero u ikunu spanned.

2.7. Ċiklu ta’ test

2.7.1. Iċ-ċiklu ta’ 13-il modalità li ġej għandu jiġi applikat fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test

Numru tal-modalità	Veloċità tal-magna	Perċentwali ta’ Tagħbija	Fattur ta’ piż għall-kejl	Tul tal-modalità
1	wieqaf	—	0,15	4 minuti
2	A	100	0,08	2 minuti
3	B	50	0,10	2 minuti
4	B	75	0,10	2 minuti
5	A	50	0,05	2 minuti
6	A	75	0,05	2 minuti
7	A	25	0,05	2 minuti
8	B	100	0,09	2 minuti
9	B	25	0,10	2 minuti
10	C	100	0,08	2 minuti
11	C	25	0,05	2 minuti
12	C	75	0,05	2 minuti
13	C	50	0,05	2 minuti

2.7.2. Sekwenza tat-test

Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda. It-test għandu jsir fl-ordni tan-numri tal-modalitajiet kif stabbiliti fit-Taqsima 2.7.1.

Il-magna għandha titħaddem għaż-żmien preskritt f’kull modalità, u tgħaddi mill-bidliet indikati ta’ veloċità tal-magna u tat-tagħbija fl-ewwel 20 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 50 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.

Fuq it-talba tal-fabbrikant, is-sekwenza tat-test tista’ tiġi ripetuta għal numru suffiċjenti ta’ drabi għal aktar kampjuni ta’ partikulat fuq il-filtru. Il-fabbrikant għandu jagħti deskrizzjoni dettaljata tal-proċeduri tal-valutazzjoni tad-data u tal-kalkolu. L-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu determinati biss fuq l-ewwel ċiklu.

2.7.3. Reazzjoni ta’ l-analizzatur

L-output ta’ l-analizzaturi għandu jkun reġistrat fuq reġistratur bi strip chart jew imkejjel b’sistema ta’ data acquisition ekwivalenti bil-gass ta’ l-exhaust għaddej fl-analizzaturi matul iċ-ċiklu kollu tat-test.

2.7.4. Teħid ta’ kampjuni tal-partikulati.

Par ta’ filtri (filtri primarji u filtri back-up, ara l-Anness III, Appendiċi 4) għandhom jintużaw għall-proċedura sħiħa tat-test . Għandu jittieħed kont tal-fatturi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) speċifikati fil-proċedura taċ-ċiklu tat-test billi jittieħed kampjun proporzjonali għall-fluss tal-massa ta’ l-exhaust matul kull modalità individwali taċ-ċiklu. Dan jista’ jinkiseb billi jiġu aġġustati r-rata tal-fluss tal-kampjun, il-ħin tal-kampjunament, u/jew il-proporzjon tad-dilwizzjoni, skond kif meħtieġ, sabiex jintlaħaq il-kriterju għall-fatturi effettivi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) fit-Taqsima 5.6.

Il-ħin tal-kampjunament għal kull modalità għandu jkun ta’ l-inqas 4 sekondi għal kull fattur ta’ pesatura ta’ 0,01. Il-kampjunament għandu jsir l-aktar tard possibbli f’kull modalità. Il-kampjunament tal-partikulati għandu jitlesta mhux qabel 5 sekondi qabel t-tmiem ta’ kull modalità.

2.7.5. Kondizzjonijiet tal-magna

Il-veloċità u t-tagħbija tal-magna, it-temperatura ta’ l-arja fl-intake u l-intake depression, it-temperatura ta’ l-exhaust u l-kontropressjoni, il-fluss tal-karburant u l-fluss ta’ l-arja jew ta’ l-exhaust, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge, it-temperatura u l-umdità tal-karburant għandhom jiġu reġistrati matul kull modalità, bir-rekwiżiti tal-veloċità u tat-tagħbija (ara t-Taqsima 2.7.2) jintlaħqu matul il-ħin tal-kampjunament tal-partikulati, iżda fi kwalunkwe każ matul l-aħħar minuta ta’ kull modalità.

Kwalunkwe data addizzjonali meħtieġa għall-kalkolu għandha tiġi reġistrata (ara t-Taqsimiet 4 u 5).

2.7.6. Kontroll ta’ l-NOx fiż-Żona tal-Kontroll

Il-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll għandu jsir immedjatament meta titlesta l-modalità 13.

Il-magna għandha tiġi kondizzjonata fil-modalità 13 għal perjodu ta’ tliet minuti qabel il-bidu tal-kejl. Għandu jittieħed kejl tliet darbiet f’postijiet differenti fiż-żona tal-kontroll, magħżula mis-Servizz Tekniku (1). Il-ħin għal kull kejl għandu jkun ta’ 2 minuti.

Il-proċedura tal-kejl hija identika għall-kejl NOx fiċ-ċiklu tat 13-il modalità, u għandha ssir skond it-Taqsimiet 2.7.3, 2.7.5, u 4.1 ta’ dan l-Appendiċi, u l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.

Il-kalkolu għandu jsir skond it-Taqsima 4.

2.7.7. Il-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi

Wara t-test ta’ l-emissjoni għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid. It-test jitqies aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.

3. IT-TEST RUN TA’ L-ELR

3.1. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

L-opacimeter u s-sondi kampjunarji, jekk applikabbli, għandhom jiġu installati wara s-silencer ta’ l-exhaust jew kwalunkwe strument ta’ aftertreatment, jekk dan ikun installat, skond il-proċeduri ta’ l-installazzjoni ġenerali speċifikati mill-fabbrikant ta’ l-istrument. Minbarra dan, għandhom jiġu osservati, fejn ikun il-każ, ir-rekwiżiti tat-Taqsima 10 ta’ ISO IDS 11614.

Qabel kwalunkwe kontroll fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskala, l-opacimeter għandu jissaħħan u jiġi stabbilizzat skond ir-rakkomandazzjonijet tal-fabbrikant ta’ l-istrument. Jekk l-opacimeter huwa mgħammar b’sistema li tippurifika l-arja sabiex tevita t-tiġmid tal-lenti ta’ l-arloġġ, din is-sistema għandha tiġi attivata u aġġustata ukoll skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant.

3.2. Kontroll ta’ l-Opacimeter

Il-kontrolli fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskalagħandhom isiru fil-modalità tal-qari ta’ l-opaċità, minħabba li l-iskala ta’ opaċità toffri żewġ punti ta’ kalibrazzjoni verament definibbli, jiġifieri l-opaċità 0 % u l-opaċità 100 %. Il-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl imbagħad jiġi kalkolat korrettament abbażi ta’ l-opaċità mkejla u l-LA, kif mogħtija mill-fabbrikant ta’ l-opacimeter, meta l-istrument jitreġġa lura għall-modalità tal-qari ‘k’ għall-ittestjar.

Meta d-dawl ta’ l-opacimeter ma jkollu l-ebda ostakolu, il-qari għandu jkun aġġustat għal 0,0 % ± 1,0 % opaċità. Bid-dawl ostakolat sabiex ma jilħaqx ir-riċevitur, il-qari għandu jiġi aġġustat għal 100,0 % ± 1,0 % opaċità.

3.3. Ċiklu ta’ test

3.3.1. Kondizzjonament tal-Magna

Il-magna u s-sistema għandhom jiġu msaħħna bil-qawwa massima sabiex jiġu stabbilizzati l-parametri tal-magna skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant. Il-fażi tal-prekondizzjonamentgħandha wkoll tipproteġi l-kejl attwali mill-influwenza ta’ depożiti fis-sistema ta’ l-exhaust minn xi test preċedenti.

Meta l-magna tiġi stabbilizzata, iċ-ċiklu għandu jinbeda fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekondi wara l-fażi tal-prekondizzjonament. Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test dummy għal kondizzjonament addizzjonaliqabel iċ-ċiklu tal-kejl.

3.3.2. Sekwenza tat-test

It-test fih sekwenza ta’ tliet stadji ta’ tagħbija b’kull waħda mit-tliet veloċitajiet tal-magna, A (ċiklu 1), B (ċiklu 2) u C (ċiklu 3) determinati skond l-Anness III, Taqsima 1.1, u warajhom ċiklu 4 b’veloċità fiż-żona tal-kontroll u tagħbija bejn l-10 % u l-100 %, magħżula mis-Servizz Tekniku (2) . Is-sekwenza li ġejja għandha tiġi segwita fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test, kif indikat fid-Dijagramma 3

Dijagramma 3

Sekwenza tat-Test ta’ l-ELR

Test ta 'immaġni

(a)	Il-magna għandha titħaddem bil-veloċità A tal-magna u b’10 fil-mija tat-tagħbija għal 20 ± 2 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 20 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.

(b)

Fl-aħħar tas-segment preċedenti, il-lieva tal-kontroll tal-veloċità għandha titpoġġa rapidament u tinżamm fil-pożizzjoni miftuħa għal 10 ± 1 sekondi. Għandha tiġi applikata t-tagħbija neċessarja tad-dinamometru sabiex il-veloċità tal-magna tinżamm fil-limiti ta’ ± 150 rpm matul l-ewwel 3 sekondi, u fil-limiti ta’ ± 20 rpm matul il-bqija tas-segment.

(ċ)	Is-sekwenza deskritta f’(a) u (b) għandha tiġi ripetuta darbtejn.

(d)	Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità B tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(e)	Is-sekwenza (a) sa (ċ) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità B tal-magna.

(f)	Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità Ċ tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(g)	Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità Ċ tal-magna.

(h)	Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità magħżula tal-magna u għal kwalunkwe tagħbija ‘l fuq minn 10 fil-mija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(i)	Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità magħżula tal-magna.

3.4. Validazzjoni taċ-Ċiklu:

Id-devjazzjonijiet standard relattivi tal-valuri medji tad-duħħan f’kull veloċità tat-test (SVA, SVB, SVC, kif kalkolati skond it-Taqsima 6.3.3 ta’ dan l-Appendiċi mit-tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija f’kull veloċità tat-test) għandhom ikunu anqas minn 15 % tal-valur medju, jew 10 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I, skond liema jkun l-akbar. Jekk id-differenza tkun akbar, is-sekwenza għandha tiġi ripetuta sakemm tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija jilħqu l-kriterji tal-validazzjoni.

3.5. Kontroll mill-ġdid ta’ l-Opacimeter

Il-valur zero drift ta’ l-opacimeter ta’ wara t-test ma għandux jaqbeż il-± 5,0 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I.

4. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI

4.1. Valutazzjoni tad-Data

Għall-valutazzjoni ta’ l-emissjonijiet gassużi, għandu jittieħed il-medju tal-qari taċ-chart ta’ l-aħħar 30 sekonda ta’ kull modalità, u l-konċentrazzjonijiet medji (konċ) ta’ HC, CO u NOx matul kull modalità għandhom jiġu determinati mill-qari medju taċ-chart u d-data tal-kalibrazzjoni korrispondenti. Jista’ jintuża tip differenti ta’ reġistrazzjoni jekk jiżgura ksib tad-data ekwivalenti.

Għall-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll, ir-rekwiżiti ta’ hawn fuq japplikaw għal NOx, biss.

Il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust GEXHW jew il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit GTOTW, jekk jintuża fakultattivament, għandhom jiġi determinat skond l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 2.3.

4.2. Korrezzjoni xotta/mxarrba

Il-konċentrazzjoni mkejla għandha tiġi konvertita għal bażi mxarrba skond il-formoli li ġejjin, jekk ma tkunx diġa mkejla fuq bażi mxarrba.

Formula

Għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat:

Formula

Għall-gass ta’ l-exhaust dilwit:

Formula

jew,

Formula

Għall-arja tad-dilwizzjoni	Għall-arja ta’ l-intake (jekk differenti mill-arja tad-dilwizzjoni)

fejn:

Ha, Hd	=	g ilma kull kg ta’ arja xotta
Rd, Ra	=	umdità relattiva ta’ l-arja tad-dilwizzjoni/ arja ta’ l-intake, %
pd, pa	=	pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja tad-dilwizzjoni / l-arja ta’ l-intake, kPa
pB	=	pressjoni totali barometrika, kPa

4.3. Korrezzjoni NOx għall-Umdità u għat-Temperatura

Billi l-emissjoni tan-NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tan-NOx għandha tiġi korretta għat-temperatura u l-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:

Formula

bi:

A	=	0,309 GFUEL/GAIRD - 0,0266
B	=	- 0,209 GFUEL/GAIRD + 0,00954
Ta	=	temperatura ta’ l-arja, K
Ha	=	umdità ta’ l-arja ta’ l-intake, g ilma kull kg arja xotta
Ha	=

fejn:

Ra	=	umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, %
pa	=	pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa
pB	=	pressjoni totali barometrika, kPa

4.4. Kalkolu tar-Rati tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni

Ir-rati tal-fluss tal-massa ta’ l-emissjoni (g/h) għal kull modalità għandhom jiġu kalkolati kif ġej, bil-preżunzjoni li d-densità tal-gass ta’ l-exhaust tkun ta’ 273 K (0 °C) u 101,3 kPa:

Formula

fejn NOx conc, COconc, HCconc (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji (ppm) fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, kif determinati fit-Taqsima 4.1.

Jekk, b’mod fakultattiv l-emissjonijiet gassużi jiġu determinati b’sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ, għandhom jiġu applikati l-formoli li ġejjin.

Formula

fejni NOx conc, COconc, HCconc (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji korretti fl-isfond (ppm) ta’ kull modalità fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, kif determinati fl-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3.1.1.

4.5. Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi

L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:

Formula

Il-fatturi ta’ pesatura (WF) użati fil-kalkolu ta’ hawn fuq huma skond it-Taqsima 2.7.1.

4.6. Kalkolu tal-Valuri tal-Kontroll taż-Żona

Għat-tliet punti ta’ kontroll magħżula skond it-Taqsima 2.7.6, l-emissjoni NOx għandha titkejjel u tiġi kalkolata skond it-Taqsima 4.6.1 u ukoll stabbilita bl-interpolazzjoni mill-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test l-eqreb għall-punt ta’ kontroll rispettiv skond it-Taqsima 4.6.2. Il-valuri mkejla imbagħad jiġu mqabbla mal-valuri interpolati skond it-Taqsima 4.6.3.

4.6.1. Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika

L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll (Z) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

4.6.2. Determinazzjoni tal-Valur ta’ l-Emissjoni miċ-Ċiklu tat-Test

L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll għandha tiġi interpolata mill-erba’ modalitajiet l-aktar qrib taċ-ċiklu li jkopru punt ta’ kontroll magħżul Z kif muri fid-Dijagramma 4. Għal dawn il-modalitajiet (R, S, T, U), japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

Veloċità(R)	=	Veloċità (T) = nRT
Veloċità (S)	=	Veloċità (U) = nSU
Perċentwali ta’ tagħbija (R)	=	Perċentwali ta’ tagħbija (S)
Perċentwali ta’ tagħbija (T)	=	Perċentwali ta’ tagħbija (U)

L-emissjoni NOx tal-punt ta’ kontroll magħżul Z għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn,

ER, ES, ET, EU	=	emissjoni speċifika NOx tal-modalitajiet ta’ kopertura kalkolati skond it-Taqsima 4.6.1.
MR, MS, MT, MU	=	torque tal-magna tal-modalitajiet ta’ kopertura

Dijagramma 4

Interpolazzjoni tal-Punt ta’ Kontroll ta’ l-NOx

Test ta 'immaġni

4.6.3. Paragun tal-Valuri ta’ l-Emissjoni ta’ l-NOx

L-emissjoni NOx speċifika mkejla tal-punt ta’ kontroll Z (NOx,Z) tiġi mqabbla mal-valur interpolat (EZ) kif ġej:

Formula

5. KALKOLU TA’ L-EMISSJONI TA’ PARTIKULATI

5.1. Valutazzjoni tad-Data

Għall-valutazzjoni tal-partikulati, għandha tiġi reġistrata għal kull modalità il-massa totali tal-kampjuni (MSAM,i) mill-filtri .

Il-filtri għandhom jitqiegħdu lura fil-kompartiment ta’ l-użin u jiġu kondizzjonati għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa, u mbagħad jintiżnu. Għandu jiġi reġistrat il-piż gross tal-filtri u jiġi mnaqqas il-piż tarat (ara t-Taqsima 1 ta’ l-Appendiċi). Il-massa tal-partikulati Mf tkun it-total tal-massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtri primarji u l-filtri back-up.

Jekk għandha tiġi applikata xi korrezzjoni ta’ l-isfond, għandhom jiġu reġistrati l-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni (MDIL) mill-filtri u l-massa tal-partikulati (Md) . Jekk sar aktar minn kejl wieħed, għandu jiġi kalkolat il-kwozjent Md/MDIL għal kull kejl u jittieħed il-medju tal-valuri.

5.2. Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Parzjali

Ir-riżultati finali, li jiġu rapportati, tat-test ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Billi jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ kontroll tar-rata ta’ dilwizzjoni, japplikaw metodi differenti tal-kalkolu għall-GEDFW. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.

5.2.1. Sistemi Isokinetiċi

Formula

fejn “r” tikkorrispondi għall-proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust:

Formula

5.2.2. Sistemi b’Kejl tal-Konċentrazzjoni ta’ CO2 jew ta’ NOx

Formula

fejn:

concE	=	konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust mhux trattat
concD	=	konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust dilwit
concA	=	konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-arja tad-dilwizzjoni

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għall-bażi mxarrba skond it-Taqsima 4.2 ta’ dan l-Appendiċi.

5.2.3. Sistemi b’Kejl ta’ CO2 u bil-Metodu tal-Bilanċ tal-Karbonju (4)

Formula

fejn:

CO2D	=	konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-exhaust dilwit
CO2A	=	konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-arja tad-dilwizzjoni

(konċentrazzjonijiet f’ % ta’ volum fuq bażi mxarrba)

Din l-ekwazzjoni hija bbażata fuq is-suppożizzjoni tal-bilanċ tal-karbonju (l-atomi tal-karbonju fornuti lill-magna jiġu emessi bħala CO2) u determinata permezz tal-passi li ġejjin:

Formula

5.2.4. Sistemi b’ Kejl tal-Fluss

Formula

5.3. Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Sħiħ

Ir-riżultati tat-test, li jiġu rapportati, ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.

Formula

5.4. Kalkolu tar-Rata tal-Fluss tal-Massa tal-Partikulati

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn

Formula =

MSAM =

determinati fiċ-ċiklu tat-test permezz tas-sommazzjoni tal-valuri medji tal-modalitajiet individali matul il-perjodu kampjunarju.

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:

Formula

Jekk isir aktar minn kejl wieħed, għandu jinbidel Formula bi Formula .

Formula għall-modalitajiet individwali

jew,

Formula għall-modalitajiet individwali.

5.5. Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika

L-emissjoni tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

5.6. Fattur effettiv ta’ pesatura (ta’ piż għall-kejl)

Il-fattur effettiv ta’ pesatura għal kull modalità għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ pesatura għandu jkun fil-limiti ta’ ± 0,003 (± 0,005 għall-modalità ta’ l-idling) tal-fatturi ta’ pesaturadisposti fit-Taqsima 2.7.1.

6. KALKOLU TAL-VALURI TAD-DUĦĦAN

6.1. L-Algoritmu ta’ Bessel

L-algoritmu ta’ Bessel għandu jintuża sabiex jiġu kalkolati l-valuri medji ta’ kull 1 sekonda mir-riżultati istantanji tad-duħħan, konvertiti skond it-Taqsima 6.3.1. L-algoritmu jemula filtru low pass tat-tieni ordni, u l-użu tiegħu jitlob kalkoli iterattivi sabiex jiġu determinati l-koeffiċjenti. Dawn il-koeffiċjenti huma funzjoni tal-ħin tar-reazzjoni tas-sistema ta’ l-opacimeter u r-rata kampjunarja. Għaldaqstant, it-Taqsima 6.1.1 għandha tiġi ripetuta kull meta l-ħin tar-reazzjoni tas-sistema u/jew ir-rata kampjunarja jinbidlu.

6.1.1. Kalkolu tal-Ħin tar-Reazzjoni tal-Filtru u tal-Kostanti Bessel

Il-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ ta’ Bessel (tF) huwa funzjoni tal-ħinijiet tar-reazzjoni elettrika u tar-reazzjoni fiżika tas-sistema ta’ l-opacimeter, kif speċifikata fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5.2.4, u għandu jiġi kalkolat bl-ekwazzjoni li ġejja:

Formula

fejn:

tp	=	ħin ta’ reazzjoni fiżika, f’sekondi s
te	=	ħin ta’ reazzjoni elettrika, f’sekondi s

Il-kalkoli għall-istima tal-frekwenza tal-cut off tal-filtru (fc) huma bbażati fuq stadju ta’ input minn 0 sa 1 fi ≤ 0,01 sekonda (ara l-Anness VII). Il-ħin tar-reazzjoni huwa definit bħala l-ħin bejn meta l-qawwa Bessel tilħaq l-10 % (t10) u meta tilħaq 90 % (t90) ta’ din il-funzjoni ta’ stadju. Dan għandu jintlaħaq bl-iterazzjoni fuq fc sakemm t90-t10 ≈ tF. L-ewwel iterazzjoni għal fc hija mogħtija mill-formola li ġejja:

Formula

Il-kostanti Bessel E u K għandhom jiġu kalkolati bl-ekwazzjonijiet li ġejjin:

Formula

fejn:

D	=	0,618034
Δt	=
Ω	=

6.1.2. Kalkolu ta’ l-Algoritmu ta’ Bessel

Bl-użu tal-valuri ta’ E u K, ir-reazzjoni medja ta’ Bessel ta’ 1 sekonda għal stadju ta’ input Si għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Si-2	=	Si-1 = 0
Si	=	1
Yi-2	=	Yi-1 = 0

Għandhom interpolati l-ħinijiet t10 u t90. Id-differenza fil-ħin bejn t90 u t10 tiddefinixxi l-ħin ta’ reazzjoni tF għal dak il-valur ta’ fc. Jekk dan il-ħin ta’ reazzjoni mhuwiex qrib suffiċjentement għall-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ, għandha titkompla l-iterazzjoni sakemm il-ħin attwali ta’ reazzjoni jidħol fil-limitu ta’ 1 % ta’ reazzjoni meħtieġa kif ġej:

Formula

6.2. Valutazzjoni tad-Data

Il-kampjuni tal-valuri tal-kejl tad-duħħan għandhom jittieħedu b’rata minima ta’ 20 Hz.

6.3. Determinazzjoni tad-Duħħan

6.3.1. Konversjoni tad-Data

Billi l-unità ta’ kejl bażika ta’ l-opacimeters kollha hija t-trasmissjoni, il-valuri tad-duħħan għandhom jiġu konvertiti minn trasmissjoni (τ) għall-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl (k) kif ġej:

Formula

fejn:

k	=	koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl, m-1
LA	=	tul tal-passaġġ ottiku effettiv, kif mogħti mill-fabbrikant ta’ l-istrument, m
N	=	opaċità, %
τ	=	trasmissjoni, %

Għandha tiġi applikata l-konverżjoni qabel ma jsir kwalunkwe proċessar ieħor tad-data.

6.3.2. Kalkolu tad-Duħħan Medju ta’ Bessel

Il-frekwenza tal-cutoff korretta fc hija dik li tipproduċi l-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ tal-filtru tF. Meta din il-frekwenza tkun ġiet determinata permezz tal-proċess iterattiv tat-Taqsima 6.1.1, għandhom jiġu kalkolati l-kostanti korretti E u K ta’ l-algoritmu ta’ Bessel. L-algoritmu ta’ Bessel imbagħad jiġi applikat għat-traċċa istantanja tad-duħħan (valur k), kif spjegat fit-Taqsima 6.1.2:

Formula

L-algoritmu ta’ Bessel huwa tat-tip rikursiv. Għaldaqstant, għandu bżonn xi valuri inizjali ta’ l-input Si-1 u Si-2 u valuri inizjali ta’ l-output Yi-1 u Yi-2 sabiex jinbeda l-algoritmu. Dawn jistgħu jkunu preżunti bħala 0.

Għal kull stadju ta’ tagħbija tat-tliet veloċitajiet A, B u Ċ, il-valur ta’ 1 sekonda massimu Ymax għandu jiġi magħżul mill-valuri individwali Yi għal kull traċċa tad-duħħan.

6.3.3. Riżultat finali

Il-valuri medji tad-duħħan (SV) minn kull ċiklu (veloċità tat-test) għandhom jiġu kalkolati kif ġej:

Għall-veloċità A tat-test:	SVA = (Ymax1,A + Ymax2,A + Ymax3,A) / 3
Għall-veloċità B tat-test:	SVB = (Ymax1,B + Ymax2,B + Ymax3,B) / 3
Għall-veloċità C tat-test:	SVC = (Ymax1,C + Ymax2,C + Ymax3,C) / 3

fejn:

Ymax1, Ymax2, Ymax3

l-ogħla valur tad-duħħan medju ta’ Bessel ta’ 1 sekonda f’kull wieħed mit-tliet stadji ta’ tagħbija

Il-valur finali għandu jiġi kalkolat kif ġej:

SV = (0,43 × SVA) + (0,56 × SVB) + (0,01 × SVC)

(1) Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati approvati.

(2) Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati.

(3) Ibbażat fuq l-ekwivalent ta’ C1.

(4) Il-valur huwa validu biss għall-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

Appendiċi 2

IĊ-ĊIKLU TAT- TEST TA’ L-ETC

1. PROĊEDURA TAL-MAPPING TAL-MAGNA

1.1. Determinazzjoni ta’ l-iskala ta’ Veloċità għall-mapping

Għall-ġenerazzjoni ta’ l-ETC fuq il-kompartiment tat-test, hemm bżonn li jsir il-mapping tal-magna qabel iċ-ċiklu tat-test sabiex tiġi determinata l-kurva veloċità vs. torque. Il-veloċitajiet minimi u massimi tal-mapping huma definiti kif ġej:

Veloċità minima tal-mapping	=	veloċità fl-idling
Veloċità massima tal-mapping	=	nhi × 1,02 jew il-veloċità fejn it-torque taħt tagħbija sħiħa jaqa’ għal żero, ikun liema jkun l-inqas wieħed

1.2. Kif issir il-power map tal-magna

Il-magna għandha tissaħħan sal-qawwa massima sabiex il-parametri tal-magna jkunu stabbilizzati skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija. Meta l-magna tkun stabbilizzata, il-mapping tal-magna għandu jsir kif ġej:

(a)	għandha titneħħa t-tagħbija mill-magna, li għandha titħaddem bil-veloċità ta’ l-idling;

(b)	il-magna għandha titħaddem bir-regolazzjoni ta’ tagħbija sħiħa tal-pompa ta’ l-injezzjoni bil-veloċità minima tal-mapping;

(ċ)	il-veloċità tal-magna għandha tiġi miżjuda b’rata medja ta’ 8 ± 1 min-1 /s mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima. Il-veloċità tal-magna u l-punti tat-torque għandhom jiġu reġistrati b’rata ta’ kampjunament ta’ almenu punt wieħed kull sekonda.

1.3. Ġenerazzjoni ta’ Kurva tal-mapping

Il-punti kollha tad-data reġistrati skond it-Taqsima 1.2 għandhom jiġu konnessi permezz ta’ l-interpolazzjoni lineari bejn il-punti. Il-kurva tat-torque li tirriżulta hija l-kurva tal-mapping u għandha tintuża sabiex il-valuri normalizzati tat-torque taċ-ċiklu tal-magna jiġu konvertiti f’valuri attwali ta’ torque għaċ-ċiklu tat-test, kif deskritt fit-Taqsima 2.

1.4. Mapping alternattiv

Jekk xi fabbrikant iħoss li xi teknika tal-mapping ta’ hawn fuq hija perikoluża jew mhijiex rappreżentattiva għal kwalunkwe magna, tista’ tintuża teknika alternattiva tal-mapping. Il-metodi tekniċi alternattivi għandhom jissodisfaw l-iskop tal-proċeduri speċifikati tal-mapping sabiex jiġi determinat it-torque massimu possibbli fil-veloċitajiet tal-magna kollha milħuqa matul iċ-ċikli tat-test. Id-devjazzjonijiet mill-metodi tekniċi tal-mapping speċifikati f’din it-Taqsima għal raġunijiet tas-sigurta’ jew ta’ rappresentanza għandhom jiġu approvati mis-Servizz Tekniku flimkien mal-ġustifikazzjoni għall-użu tagħhom. Fl-ebda każ, madankollu, ma għandhom jintużaw sweeps kontinwi dixxendenti tal-veloċità tal-magna għall-magni li jkunu governati jew turbocharged.

1.5. Testijiet Replikati

Ma hemmx il-bżonn li jsir il-mapping ta’ magna qabel kull ċiklu tat-test. Għandu jsir il-mapping tal-magna mill-ġdid qabel iċ-ċiklu tat-test jekk:

—	ikun għadda ammont mhux raġonevoli ta’ żmien mill-aħħar mapping, kif determinat mill-prattika tajba fl-inġinerija, jew

—	ikunu saru tibdiliet fiżiċi jew rikalibrazzjonijiet lill-magna li jistgħu jolqtu l-operazzjoni tal-magna.

2. ĠENERAZZJONI TAĊ-ĊIKLU TAT-TEST TA’ REFERENZA

Iċ-ċiklu transitorju ta’ test huwa deskritt fl-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness. Il-valuri normalizzatti għat-torque u għall-veloċità għandhom jinbidlu għall-valuri attwali, kif ġej, li jirriżultaw fiċ-ċiklu ta’ referenza.

2.1. Veloċità Attwali

Il-veloċità għandha tiġi denormalizzata billi tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:

Formula

Il-veloċità ta’ referenza (nref) tikkorrispondi għall-100 % tal-valuri tal-veloċità speċifikati fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna ta’ l-Appendiċi 3. Hija definita kif ġej (ara d-Dijagramma 1 ta’ l-Anness I):

Formula

fejn nhi u nlo ikunu speċifikati skond l-Anness I, Taqsima 2 jew determinati skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 1.1.

2.2. Torque Attwali

It- torque jiġi normalizzat għat-torque massimu fil-veloċità rispettiva. Il-valuri tat-torque taċ-ċiklu ta’ referenza għandhom jiġu denormalizzati, bl-użu tal-kurva tal-mapping determinata skond it-Taqsima 1.3, kif ġej:

Torque attwali = (% torque × torque mass. /100)

għall-veloċità attwali rispettiva kif determinata fit-Taqsima 2.1.

Il-valuri negattivi tat-torque tal-punti tat-tħaddim (“m”) għandhom ikollhom, għall-finijiet tal-ġenerazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza, valuri denormalizzati determinati b’xi wieħed mill-metodi li ġejjin:

—	40 % negattiv tat-torque pożittiv disponibbli fil-punt assoċjat tal-veloċità,

—	mapping tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima,

—	determinazzjoni tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna bil-veloċità fl-idling u bil-veloċità ta’ referenza u interpolazzjoni lineari bejn dawn iż-żewġ punti.

2.3. Eżempju tal-Proċedura ta’ Denormalizzazzjoni

Bħala eżempju, il-punt tat-test li ġej għandu jiġi denormalizzat.

% veloċità	=	43
% torque	=	82

B’dawn il-valuri li ġejjin:

veloċità ta’ referenza	=	2 200 min- 1
veloċità fl-idling	=	600 min- 1

jirriżulta,

veloċità attwali = (43 × (2 200 – 600)/100) + 600 = 1 288 min-1

torque attwali = (82 × 700/100) = 574 Nm

fejn it-torque massimu osservat mill-kurva tal-mapping fuq 1 288 min-1 ikun ta’ 700 Nm.

3. IT-TEST RUN TA’ L-EMISSJONIJIET

Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir it-test dummy għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu tal-kejl.

Il-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG għandu jsirilhom run-in permezz tat-test ETC. Il-magna għandha titħaddem tul minimu ta’ żewġ ċikli ETC u sakemm l-emissjoni ta’ CO imkejla tul ċiklu wieħed ta’ l-ETC ma taqbiżx b’aktar minn 10 % l-emissjoni CO imkejla tul iċ-ċiklu ETC ta’ qabel.

3.1. Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji (Magni Diesel Biss)

Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment għall-kejl għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas (tarat) għandu jiġi reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder ta’ filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.

3.2. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u kampjunarji għandhom jiġu installati kif meħtieġ. It-tailpipe għandu jiġi mqabbad mas-sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ.

3.3. Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna

Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha ikunu ġew stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.

3.4. Startjar tas-Sistema tal-Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)

Is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem fuq il-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jista’ jiġi determinat billi l-arja tad-dilwizzjoni tiġi mgħoddija mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tkunx filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu jew fl-aħħar taċ-ċiklu, u jittieħed il-medju tal-valuri.

3.5. Aġġustament tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni ta’ Fluss Sħiħ

Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandu jiġi regolat sabiex tiġi eliminata l-kondensazzjoni ta’ l-ilma fis-sistema, u sabiex tinkiseb temperatura massima mal-filtru ta’ 325 K (52 °C) jew anqas (ara l-Anness V, Taqsima 2.3.1, DT).

3.6. Kontroll ta’ l-analizzaturi

L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq żero u spanned. Jekk jintużaw boroż kampjunarji, dawn għandhom jiġu żvujtati.

3.7. Proċedura Ta’ Startjar Tal-Magna

Il-magna stabbilizata għanda tiġi startjata skond il-proċedura ta’ l-istartjar rakkomandata mill-fabbrikant fil-manwali tas-sid, billi jintużaw mutur ta’ l-istartjar tal-produzzjoni jew id-dinamometru. Wieħed jista’ jagħżel li jibda t-test b’mod dirett mill-fażi tal-prekondizzjonament tal-magna mingħajr ma tintefa l-magna, meta l-magna tilħaq il-veloċità ta l-idling.

3.8. Ċiklu ta’ test

3.8.1. Sekwenza tat-test

Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda, jekk il-magna tilħaq il-veloċità ta’ l-idling. It-test għandu jsir skond iċ-ċiklu ta’ referenza kif dispost fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Appendiċi. Il-command set points tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jingħataw mal-5 Hz (10 Hz rakkomandati) jew akbar. Il-feedback tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jiġu reġistrati ta’ l-inqas darba kull sekonda matul iċ-ċiklu tat-test, u s-sinjali jistgħu jiġu filtrati elettronikament.

3.8.2. Reazzjoni ta’ l-analizzatur

Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, l-apparat tal-kejl għandu jiġi startjat, simultanjament:

—	jibda’ l-ġbir jew l-analiżi ta’ l-arja tad-dilwizzjoni

—	jibda’ l-ġbir jew l-analiżi tal-gass ta’ l-exhaust dilwit

—	jibda l-kejl ta’ l-ammont tal-gass ta’ l-exhaust dilwit (CVS) u tat-temperaturi u tal-pressjonijiet meħtieġa;

—	tibda r-reġistrazzjoni tal-feedback data tal-veloċità u tat-torque tad-dinamometru.

L-HC u l-NOx għandhom jitkejlu kontinwament fil-passaġġ tad-dilwit bi frekwenza ta’ 2 Hz. Il-konċentrazzjonijiet medji għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni tas-sinjali ta’ l-analizzatur matul iċ-ċiklu tat-test. Il-ħin ta’ reazzjoni tas-sistema ma għandux ikun itwal minn 20 sekonda, u għandu jkun koordinat ma’ l-oxxillazzjonijiet tal-fluss CVS u mal-bilanċi tal-ħin tal-kampjunament/ taċ-ċiklu tat-test, jekk ikun hemm bżonn. Is-CO, CO2, NMHC u CH4 għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bl-analiżi tal-konċentrazzjonijiet fil-borża kampjunarja, miġbura matul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjonijiet ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bil-ġbir fil-borża ta’ l-isfond. Il-valuri l-oħra kollha għandhom jiġu reġistrati b’minimu ta’ kejl wieħed kull sekonda (1 Hz).

3.8.3. Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)

Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi trasferita minn by-pass għall-ġbir ta’ partikulati.

Jekk ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss, il-pompa jew il-pompi kampjunarji għandhom jiġu aġġustati sabiex ir-rata tal-fluss tul is-sonda tal-kampjunament tal-partikulati jew it-tubu tat-trasferiment jinżammu f’valur fil-limiti ta’ ± 5 % tar-rata stabbilita tal-fluss. Jekk jintuża kumpens għall-fluss (i.e. kontroll proporzjonali tal-fluss kampjunarju), għandu jintwera li l-proporzjon tal-fluss tal-passaġġ prinċipali għall-fluss kampjunarju tal-partikulati ma jinbidilx b’aktar minn ± 5 % tal-valur stabbilit tiegħu (barra l-ewwel 10 sekondi tal-kampjunament).

Nota: Għall-operazzjoni tad-dilwizzjoni doppja, il-fluss kampjunarju jikkonsisti fid-differenza netta bejn ir-rata tal-fluss mill-filtri kampjunarji u r-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja.

It-temperatura u l-pressjoni medji fil-misuratur(i) tal-gass jew fl-inlet ta’ l-istrumentazzjoni tal-fluss għandhom jiġu reġistrati. Jekk ir-rata stabbilita tal-fluss ma tistax tinżamm tul ċiklu komplet (fil-limiti ta’ ± 5 %) minħabba tagħbija ‘għolja’ ta’ partikulati fuq il-filtru, it-test għandu jiġi annullat. It-test għandu jerġa jsir permezz ta’ rata ta’ fluss aktar baxxa u/jew b’filtru ta’ dijametru akbar.

3.8.4. Stalling tal-magna

Jekk il-magna tieqaf f’xi punt matul iċ-ċiklu tat-test, il-magna għandha tiġi prekondizzjonata u terġa tiġi startjata, u t-test ripetut. Jekk ikun hemm xi malfunzjoni fi kwalunkwe apparat tat-test meħtieġ matul iċ-ċiklu tat-test, it-test għandu jiġi annullat.

3.8.5. Operazzjonijiet wara t-Test

Mat-tlestija tat-test, il-kejl tal-volum tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, il-fluss tal-gass fil-boroż tal-ġbir u l-pompa tal-kampjunament tal-partikulati għandhom jitwaqqfu. Fil-każ ta’ sistema ta’ analizzatur integranti, il-kampjunament għandu jitkompla sakemm il-ħinijiet ta’ reazzoni tas-sistema jkunu għaddew.

Il-konċentrazzjonijiet tal-boroż tal-ġbir, jekk jintużaw, għandhom jiġu analizzati mill-aktar fis possibbli u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn 20 minuta wara t-tmiem taċ-ċiklu tat-test.

Wara t-test ta’ l-emissjoni, għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi. It-test jitqies bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.

Għall-magni diesel biss, il-filtri tal-partikulati għandhom jerġgħu jitqiegħdu fil-kompartiment ta’ l-użin mhux aktar tard minn siegħa wara t-tlestija tat-test u għandhom jiġu kondizzjonati f’petri dish magħluq iżda mhux siġillat għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa qabel il-kejl.

3.9. Verifika tat-Test Run

3.9.1. Data Shift

Sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni ta’ l-intervall tal-ħin bejn il-valuri tal-feedback u taċ-ċiklu ta’ referenza, is-sekwenza kollha tas-sinjali ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna tista’ tiġi avvanzata jew ittardjata fil-ħin fir-rigward tal-veloċità ta’ referenza u tas-sekwenza tat-torque. Jekk is-sinjali ta’ feedback juru bidla (shift), kemm il-veloċità kif ukoll it-torque għandhom jiġu aġġustati bl-istess ammont u fl-istess direzzjoni.

3.9.2. Kalkolu tal-Prestazzjoni fiċ-Ċiklu

Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact (kWh) għandha tiġi kalkolata bl-użu ta’ kull par ta’ valuri reġistrati ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna. Dan għandu jsir wara li sseħħ kwalunkwe bidla (shift) fid-data ta’ l-feedback, jekk jingħażel li jsir hekk. Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact tintuża għall-paragun għall-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza Wref u għall-kalkolu ta’ l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk (ara t-Taqsimiet 4.4 u 5.2). L-istess metodoloġija għandha tintuża sabiex jiġu integrati kemm il-qawwa ta’ referenza tal-magna kif ukoll il-qawwa attwali tal-magna. Jekk għandhom jiġu determinati valuri bejn il-valuri viċini ta’ referenza jew il-valuri viċini mkejla, għandha tintuża l-interpolazzjoni lineari.

Fl-integrazzjoni tal-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza u ta’ dik taċ-ċiklu attwali, il-valuri tat-torque negattivi kollha għandhom jiġu regolati ugwali għal żero u inklużi. Jekk issir l-integrazzjoni fi frekwenza ta’ anqas minn 5 Hertz, u jekk, matul kwalunkwe segment ta’ ħin, il-valur tat-torque imur mill-pożittiv għan-negattiv, jew viceversa, il-porzjoni negattiva għandha tiġi kalkolata u tiġi regolata ugwali għal żero. Il-porzjon pożittiv għandu jiġi inkluż fil-valur integrat.

Wact għandu jkun bejn - 15 % u + 5 % ta’ Wref

3.9.3. Statistika ta’ Validazzjoni taċ-Ċiklu tat-Test

Għandhom isiru rigressjonijiet lineari tal-valuri ta’ feedback fuq il-valuri ta’ referenza għandhom isiru għall-veloċità, għat- torque u għall-qawwa. Dan għandu jsir wara kwalunkwe bidla (shift) fid-data tal-feedback, jekk tingħażel din il-fakultà. Għandu jintuża l-metodu ta’ l-inqas kwadrati, bl-ekwazzjoni l-aktar adatta li jkollha l-forma:

Formula

fejn:

y	=	valur (attwali) ta’ feedback tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW)
m	=	pendenza tal-linja tar-rigressjoni
x	=	valur ta’ referenza tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW)
b	=	interċettazzjoni y tal-linja tar-rigressjoni

L-erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ y fuq x u l-koeffiċjent tad-determinazzjoni (r2) għandhom jiġu kalkolati għal kull linja ta’ rigressjoni.

Huwa rakkomandat li din l-analiżi ssir f’Hertz 1. Il-valuri negattivi kollha tat-torque ta’ referenza u l-valuri tal-feedback assoċjati għandhom jitħassru mill-kalkolu ta’ l-istatistika ta’ validazzjoni dwar it-torque u l-qawwa taċ-ċiklu. Sabiex test jitqies bħala validu, għandhom jintlaħqu l-kriterji tat-Tabella 6.

Tabella 6

Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni

	Veloċità	Torque	Qawwa
Erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ Y fuq X	Mass 100 min–1	Massimu ta’ 13 % (15 %) (*) tat-torque massimu tal-magna tal-mapping tal-qawwa	Massimu ta’ 8 % (15 %) (*) tal-qawwa massima tal-magna tal-mapping tal-qawwa
Pendenza tal-linja ta’ rigressjoni, m	0,95 sa 1,03	0,83–1,03	0,89–1,03(0,83–1,03) (*)
Koeffiċjent tad-determinazzjoni, r2	min 0,9700 (min 0,9500) (*)	min 0,8800 (min 0,7500) (*)	min 0,9100 (min 0,7500) (*)
Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, b	± 50 min-1	± 20 Nm jew ± 2 % (± 20 Nm jew ± 3 %) tat-torque massimu, ikun x’ikun l-akbar (*)	± 4 kW jew ± 2 % (± 4 kW jew ± 3 %) tal-qawwa massima ikun x’ikun l-akbar (*)

Jista’ jsir tħassir ta’ punti mill-analizi tar-rigressjoni skond it-Tabella 7.

Tabella 7

Tħassir Permess ta’ Punti mill-Analiżi tar-Rigressjoni

Kondizzjonijiet	Punti li għandhom jitħassru
Feedback dwar it-tagħbija sħiħa u tat-torque < referenza tat-torque	Torque u/jew qawwa
Feedback dwar l-ebda tagħbija, mhux punt ta’ l-idling, u tat-torque > referenza tat-torque	Torque u/jew qawwa
Ebda tagħbija/throttle magħluq, punt ta’ l-idling u veloċità > veloċità ta’ l-idling ta’ referenza	Veloċità u/jew qawwa

4. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI

4.1. Determinazzjoni tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit

Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (kg/test) għandu jiġi kalkolat mill-valuri tal-kejl matul iċ-ċiklu u d-data korrispondenti ta’ kalibrazzjoni ta’ l-istrument tal-kejl tal-fluss (V0 għal PDP jew KV għal CFV, kif determinat fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 2). Il-formoli li ġejjin għandhom jiġu applikati, jekk it-temperatura ta’ l-exhaust dilwit tinżamm kostanti matul iċ-ċiklu billi jintuża heat exchanger (± 6 K għal PDP-CVS, ± 11 K għal CFV-CVS, ara l-Anness V, Taqsima 2.3).

Għas-sistema PDP-CVS:

MTOTW = 1,293 × V0 × Np × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)

fejn:

MTOTW	=	massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta matul iċ-ċiklu, kg
V0	=	volum tal-gass ippompjat kull rivoluzzjoni taħt il-kondizzjonijiet tat-test, m3/rev
NP	=	rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull test
pB	=	pressjoni atmosferika fil-kompartiment tat-test, kPa
p1	=	tnaqqis tal-pressjoni taħt l-atmosferika fl-inlet tal-pompa, kPa
T	=	temperatura medja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fl-inlet tal-pompa matul iċ-ċiklu, K

Għas-sistema CFV-CVS:

MTOTW = 1,293 × t × Kv × pA / T0,5

fejn:

MTOTW	=	massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba matul iċ-ċiklu, kg
t	=	ħin taċ-ċiklu, sekondi
Kv	=	koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi tal-fluss kritiku għall-kondizzjonijiet standard
pA	=	pressjoni assoluta fl-inlet tal-venturi, kPa
T	=	temperatura assoluta fl-inlet tal-venturi, K

Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (i.e. mingħajr heat exchanger), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kalkolati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi kalkolata kif ġej.

Għas-sistema PDP-CVS:

MTOTW,i = 1,293 × V0 × Np,i × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)

fejn:

MTOTW,i	=	massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba, kg
Np,i	=	rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull intervall ta’ ħin

Għas-sistema CFV-CVS:

MTOTW,i = 1,293 × Δti × Kv × pA / T0,5

fejn:

MTOTW,i	=	massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta, kg
Δti	=	intervall ta’ ħin, sekondi

Jekk il-massa totali tal-kampjuni tal-partikulati (MSAM) u l-inkwinanti gassużi jaqbżu 0,5 % tal-fluss CVS totali (MTOTW), il-fluss CVS għandu jiġi korrett għal MSAM jew il-fluss tal-kampjuni tal-partikulati għandu jerġa lura għal CVS qabel l-istrument tal-kejl tal-fluss (PDP jew CFV).

4.2. Korrezzjoni NOx għall-Umdità

Billi l-emissjoni NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni NOx għandha tiġi korretta għall-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:

(a)	għall-magni diesel:

(b)	għall-magni tal-gass:

fejn:

umdità ta’ l-ilma ta’ l-arja ta’ l-intake kull kg arja xotta

fejn:

Formula

Ra	=	umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, %
pa	=	pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa
pB	=	pressjoni totali barometrika, kPa

4.3. Kalkolu tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni

4.3.1. Sistemi bil-Fluss tal-Massa Kostanti

Għas-sistemi b’heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata mill-ekwazzjonijiet li ġejjin:

Formula

fejn:

NOx conc, COconc, HCconc (1), NMHCconc

konċentrazzjonijiet korretti medji ta’ l-isfond matul iċ-ċiklu mill-integrazzjoni (obbligatorju għall-NOx u HC) jew mill-kejl bil-borża, ppm

MTOTW	=	massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg
KH,D	=	fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2
KH,G	=	fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.

Id-determinazzjoni ta’ l-NMHCconc tiddependi fuq il-metodu wżat (ara l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.3.4). Fiż-żewġ każijiet, il-konċentrazzjoni CH4 għandha tiġi determinata u mnaqqsa mill-konċentrazzjoni HC kif ġej:

(a)

metodu GC

(b)	metodu NMC

fejn:

HC(wCutter)	=	konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju għaddej tul l-NMC
HC(w/oCutter)	=	konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju ma jgħaddix mill-NMC
CEM	=	effiċjenza tal-metanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.1
CEE	=	effiċjenza ta’ l-etanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.2

4.3.1.1. Determinazzjoni tal-Konċentrazzjonijiet Korretti ta’ l-Isfond

Il-konċentrazzjonijiet medji ta’ l-isfond ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jitnaqqsu mill-konċentrazzjonijiet imkejla sabiex jinkisbu l-konċentrazzjonijiet netti ta’ l-inkwinanti. Il-valuri medji tal-konċentrazzjonijiet ta’ l-isfond jistgħu jiġu determinati bil-metodu tal-borża kampjunarja jew b’kejl kontinwu bl-integrazzjoni. Għandha tintuża l-formola li ġejja:

Formula

fejn:

conc	=	konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, korreġut bl-ammont ta’ l-inkwinant rispettiv kontenut fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm
conce	=	konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm
concd	=	konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm
DF	=	fattur ta’ dilwizzjoni

Il-fattur ta’ dilwizzjoni għandu jiġi kalkolat kif ġej:

(a)	għall-magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel jew b’LPG

(b)	għall-magni tal-gass li jaħdmu bl-NG

fejn:

CO2, conce	=	konċentrazzjoni CO2 fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, % vol
HCconce	=	konċentrazzjoni HC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1
NMHCconce	=	konċentrazzjoni NMHC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1
COconce	=	konċentrazzjoni CO fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm
FS	=	fattur stojkjometriku

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.

Il-fattur stojkjometriku għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

fejn:

x, y

kompożizzjoni tal-karburant CxHy

Alternattivament, jekk il-kompożizzjoni tal-karburant mhijiex magħrufa, jistgħu jintużaw il-fatturi stojkjometriċi li ġejjin:

FS (diesel)	=	13,4
FS (LPG)	=	11,6
FS (NG)	=	9,5

4.3.2. Sistemi b’Kumpens għall-Fluss

Għas-sistemi mingħajr heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata bil-kalkolu ta’ l-emissjonijiet tal-massa istantanji u bl-integrazzjoni tal-valuri istantanji matul iċ-ċiklu. Minbarra dan, il-korrezzjoni ta’ l-isfond għandha tiġi applikata b’mod dirett għall-valur tal-konċentrazzjoni istantanja. Għandhom jintużaw l-formoli li ġejjin:

Formula

fejn:

conce	=	konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm
concd	=	konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm
MTOTW,i	=	massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, (ara t-Taqsima 4.1), kg
MTOTW	=	massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (ara t-Taqsima 4.1), kg
KH,D	=	fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2
KH,G	=	fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2
DF	=	fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1

4.4. Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi

L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:

Formula (magni diesel u tal-gass)

Formula (magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel u bl-LPG)

Formula (magni tal-gass li jaħdmu bl-NG)

fejn:

Wact

prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh

5. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET PARTIKULATI (MAGNI DIESEL BISS)

5.1. Kalkolu tal-Fluss tal-Massa

Il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Mf	=	massa tal-partikulati li tagħha jittieħed il-kampjun matul iċ-ċiklu, mg
MTOTW	=	massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg
MSAM	=	massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit meħuda mill-passaġġ tad-dilwit għall-ġabra tal-partikulati, kg

Mf	=	Mf,p + Mf,b jekk imwieżna separatment, mg
Mf,p	=	massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru primarju, mg
Mf,b	=	massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru back up, mg

Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni doppja, il-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja għandha titnaqqas mill-massa totali tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit li tiegħu ittieħed il-kampjun mill-filtri tal-partikulati

Formula

fejn:

MTOT	=	massa tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit mill-filtru tal-partikulati, kg
MSKE	=	massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja, kg

Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jiġi determinat skond it-Taqsima 3.4, il-massa tal-partikulati tista’ tkun korretta fl-isfond. F’dan il-każ, il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Mf, MSAM, MTOTW

ara hawn fuq

MDIL	=	massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja li tagħha ttieħed il-kampjun permezz ta’ apparat tal-kampjunament tal-partikulati fl-isfond, kg
Md	=	massa tal-partikulati fl-isfond miġbura ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja, mg
DF	=	fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1

5.2. Kalkolu ta’ l-emissjoni speċifika

L-emissjoni tal-partikolat (g/kWh) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Wact

prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh.

(*) Sal-1 ta’ Ottubru 2005, il-figuri indikati fil-parentesi jistgħu jintużaw għall-ittestjar ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magni tal-gass. (Qabel l-1 ta’ Ottubru 2004, il-Kummissjoni għandha tirrapporta dwar l-iżvilupp tat-teknoloġija tal-magna tal-gass sabiex tikkonferma jew timmodifika t-tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni li japplikaw għall-magni tal-gass mogħtija f’din it-Tabella.)

(1) Ibbażat fuq l-ekwivalenti ta’ C1.

Appendiċi 3

SKEDA TAD-DINAMOMETRU TAL-MAGNA ETC

Ħin s	Veloċità normali %	Torque normali %
1	0	0
2	0	0
3	0	0
4	0	0
5	0	0
6	0	0
7	0	0
8	0	0
9	0	0
10	0	0
11	0	0
12	0	0
13	0	0
14	0	0
15	0	0
16	0,1	1,5
17	23,1	21,5
18	12,6	28,5
19	21,8	71
20	19,7	76,8
21	54,6	80,9
22	71,3	4,9
23	55,9	18,1
24	72	85,4
25	86,7	61,8
26	51,7	0
27	53,4	48,9
28	34,2	87,6
29	45,5	92,7
30	54,6	99,5
31	64,5	96,8
32	71,7	85,4
33	79,4	54,8
34	89,7	99,4
35	57,4	0
36	59,7	30,6
37	90,1	“m”
38	82,9	“m”
39	51,3	“m”
40	28,5	“m”
41	29,3	“m”
42	26,7	“m”
43	20,4	“m”
44	14,1	0
45	6,5	0
46	0	0
47	0	0
48	0	0
49	0	0
50	0	0
51	0	0
52	0	0
53	0	0
54	0	0
55	0	0
56	0	0
57	0	0
58	0	0
59	0	0
60	0	0
61	0	0
62	25,5	11,1
63	28,5	20,9
64	32	73,9
65	4	82,3
66	34,5	80,4
67	64,1	86
68	58	0
69	50,3	83,4
70	66,4	99,1
71	81,4	99,6
72	88,7	73,4
73	52,5	0
74	46,4	58,5
75	48,6	90,9
76	55,2	99,4
77	62,3	99
78	68,4	91,5
79	74,5	73,7
80	38	0
81	41,8	89,6
82	47,1	99,2
83	52,5	99,8
84	56,9	80,8
85	58,3	11,8
86	56,2	“m”
87	52	“m”
88	43,3	“m”
89	36,1	“m”
90	27,6	“m”
91	21,1	“m”
92	8	0
93	0	0
94	0	0
95	0	0
96	0	0
97	0	0
98	0	0
99	0	0
100	0	0
101	0	0
102	0	0
103	0	0
104	0	0
105	0	0
106	0	0
107	0	0
108	11,6	14,8
109	0	0
110	27,2	74,8
111	17	76,9
112	36	78
113	59,7	86
114	80,8	17,9
115	49,7	0
116	65,6	86
117	78,6	72,2
118	64,9	“m”
119	44,3	“m”
120	51,4	83,4
121	58,1	97
122	69,3	99,3
123	72	20,8
124	72,1	“m”
125	65,3	“m”
126	64	“m”
127	59,7	“m”
128	52,8	“m”
129	45,9	“m”
130	38,7	“m”
131	32,4	“m”
132	27	“m”
133	21,7	“m”
134	19,1	0,4
135	34,7	14
136	16,4	48,6
137	0	11,2
138	1,2	2,1
139	30,1	19,3
140	30	73,9
141	54,4	74,4
142	77,2	55,6
143	58,1	0
144	45	82,1
145	68,7	98,1
146	85,7	67,2
147	60,2	0
148	59,4	98
149	72,7	99,6
150	79,9	45
151	44,3	0
152	41,5	84,4
153	56,2	98,2
154	65,7	99,1
155	74,4	84,7
156	54,4	0
157	47,9	89,7
158	54,5	99,5
159	62,7	96,8
160	62,3	0
161	46,2	54,2
162	44,3	83,2
163	48,2	13,3
164	51	“m”
165	50	“m”
166	49,2	“m”
167	49,3	“m”
168	49,9	“m”
169	51,6	“m”
170	49,7	“m”
171	48,5	“m”
172	50,3	72,5
173	51,1	84,5
174	54,6	64,8
175	56,6	76,5
176	58	“m”
177	53,6	“m”
178	40,8	“m”
179	32,9	“m”
180	26,3	“m”
181	20,9	“m”
182	10	0
183	0	0
184	0	0
185	0	0
186	0	0
187	0	0
188	0	0
189	0	0
190	0	0
191	0	0
192	0	0
193	0	0
194	0	0
195	0	0
196	0	0
197	0	0
198	0	0
199	0	0
200	0	0
201	0	0
202	0	0
203	0	0
204	0	0
205	0	0
206	0	0
207	0	0
208	0	0
209	0	0
210	0	0
211	0	0
212	0	0
213	0	0
214	0	0
215	0	0
216	0	0
217	0	0
218	0	0
219	0	0
220	0	0
221	0	0
222	0	0
223	0	0
224	0	0
225	21,2	62,7
226	30,8	75,1
227	5,9	82,7
228	34,6	80,3
229	59,9	87
230	84,3	86,2
231	68,7	“m”
232	43,6	“m”
233	41,5	85,4
234	49,9	94,3
235	60,8	99
236	70,2	99,4
237	81,1	92,4
238	49,2	0
239	56	86,2
240	56,2	99,3
241	61,7	99
242	69,2	99,3
243	74,1	99,8
244	72,4	8,4
245	71,3	0
246	71,2	9,1
247	67,1	“m”
248	65,5	“m”
249	64,4	“m”
250	62,9	25,6
251	62,2	35,6
252	62,9	24,4
253	58,8	“m”
254	56,9	“m”
255	54,5	“m”
256	51,7	17
257	56,2	78,7
258	59,5	94,7
259	65,5	99,1
260	71,2	99,5
261	76,6	99,9
262	79	0
263	52,9	97,5
264	53,1	99,7
265	59	99,1
266	62,2	99
267	65	99,1
268	69	83,1
269	69,9	28,4
270	70,6	12,5
271	68,9	8,4
272	69,8	9,1
273	69,6	7
274	65,7	“m”
275	67,1	“m”
276	66,7	“m”
277	65,6	“m”
278	64,5	“m”
279	62,9	“m”
280	59,3	“m”
281	54,1	“m”
282	51,3	“m”
283	47,9	“m”
284	43,6	“m”
285	39,4	“m”
286	34,7	“m”
287	29,8	“m”
288	20,9	73,4
289	36,9	“m”
290	35,5	“m”
291	20,9	“m”
292	49,7	11,9
293	42,5	“m”
294	32	“m”
295	23,6	“m”
296	19,1	0
297	15,7	73,5
298	25,1	76,8
299	34,5	81,4
300	44,1	87,4
301	52,8	98,6
302	63,6	99
303	73,6	99,7
304	62,2	“m”
305	29,2	“m”
306	46,4	22
307	47,3	13,8
308	47,2	12,5
309	47,9	11,5
310	47,8	35,5
311	49,2	83,3
312	52,7	96,4
313	57,4	99,2
314	61,8	99
315	66,4	60,9
316	65,8	“m”
317	59	“m”
318	50,7	“m”
319	41,8	“m”
320	34,7	“m”
321	28,7	“m”
322	25,2	“m”
323	43	24,8
324	38,7	0
325	48,1	31,9
326	40,3	61
327	42,4	52,1
328	46,4	47,7
329	46,9	30,7
330	46,1	23,1
331	45,7	23,2
332	45,5	31,9
333	46,4	73,6
334	51,3	60,7
335	51,3	51,1
336	53,2	46,8
337	53,9	50
338	53,4	52,1
339	53,8	45,7
340	50,6	22,1
341	47,8	26
342	41,6	17,8
343	38,7	29,8
344	35,9	71,6
345	34,6	47,3
346	34,8	80,3
347	35,9	87,2
348	38,8	90,8
349	41,5	94,7
350	47,1	99,2
351	53,1	99,7
352	46,4	0
353	42,5	0,7
354	43,6	58,6
355	47,1	87,5
356	54,1	99,5
357	62,9	99
358	72,6	99,6
359	82,4	99,5
360	88	99,4
361	46,4	0
362	53,4	95,2
363	58,4	99,2
364	61,5	99
365	64,8	99
366	68,1	99,2
367	73,4	99,7
368	73,3	29,8
369	73,5	14,6
370	68,3	0
371	45,4	49,9
372	47,2	75,7
373	44,5	9
374	47,8	10,3
375	46,8	15,9
376	46,9	12,7
377	46,8	8,9
378	46,1	6,2
379	46,1	“m”
380	45,5	“m”
381	44,7	“m”
382	43,8	“m”
383	41	“m”
384	41,1	6,4
385	38	6,3
386	35,9	0,3
387	33,5	0
388	53,1	48,9
389	48,3	“m”
390	49,9	“m”
391	48	“m”
392	45,3	“m”
393	41,6	3,1
394	44,3	79
395	44,3	89,5
396	43,4	98,8
397	44,3	98,9
398	43	98,8
399	42,2	98,8
400	42,7	98,8
401	45	99
402	43,6	98,9
403	42,2	98,8
404	44,8	99
405	43,4	98,8
406	45	99
407	42,2	54,3
408	61,2	31,9
409	56,3	72,3
410	59,7	99,1
411	62,3	99
412	67,9	99,2
413	69,5	99,3
414	73,1	99,7
415	77,7	99,8
416	79,7	99,7
417	82,5	99,5
418	85,3	99,4
419	86,6	99,4
420	89,4	99,4
421	62,2	0
422	52,7	96,4
423	50,2	99,8
424	49,3	99,6
425	52,2	99,8
426	51,3	100
427	51,3	100
428	51,1	100
429	51,1	100
430	51,8	99,9
431	51,3	100
432	51,1	100
433	51,3	100
434	52,3	99,8
435	52,9	99,7
436	53,8	99,6
437	51,7	99,9
438	53,5	99,6
439	52	99,8
440	51,7	99,9
441	53,2	99,7
442	54,2	99,5
443	55,2	99,4
444	53,8	99,6
445	53,1	99,7
446	55	99,4
447	57	99,2
448	61,5	99
449	59,4	5,7
450	59	0
451	57,3	59,8
452	64,1	99
453	70,9	90,5
454	58	0
455	41,5	59,8
456	44,1	92,6
457	46,8	99,2
458	47,2	99,3
459	51	100
460	53,2	99,7
461	53,1	99,7
462	55,9	53,1
463	53,9	13,9
464	52,5	“m”
465	51,7	“m”
466	51,5	52,2
467	52,8	80
468	54,9	95
469	57,3	99,2
470	60,7	99,1
471	62,4	“m”
472	60,1	“m”
473	53,2	“m”
474	44	“m”
475	35,2	“m”
476	30,5	“m”
477	26,5	“m”
478	22,5	“m”
479	20,4	“m”
480	19,1	“m”
481	19,1	“m”
482	13,4	“m”
483	6,7	“m”
484	3,2	“m”
485	14,3	63,8
486	34,1	0
487	23,9	75,7
488	31,7	79,2
489	32,1	19,4
490	35,9	5,8
491	36,6	0,8
492	38,7	“m”
493	38,4	“m”
494	39,4	“m”
495	39,7	“m”
496	40,5	“m”
497	40,8	“m”
498	39,7	“m”
499	39,2	“m”
500	38,7	“m”
501	32,7	“m”
502	30,1	“m”
503	21,9	“m”
504	12,8	0
505	0	0
506	0	0
507	0	0
508	0	0
509	0	0
510	0	0
511	0	0
512	0	0
513	0	0
514	30,5	25,6
515	19,7	56,9
516	16,3	45,1
517	27,2	4,6
518	21,7	1,3
519	29,7	28,6
520	36,6	73,7
521	61,3	59,5
522	40,8	0
523	36,6	27,8
524	39,4	80,4
525	51,3	88,9
526	58,5	11,1
527	60,7	“m”
528	54,5	“m”
529	51,3	“m”
530	45,5	“m”
531	40,8	“m”
532	38,9	“m”
533	36,6	“m”
534	36,1	72,7
535	44,8	78,9
536	51,6	91,1
537	59,1	99,1
538	66	99,1
539	75,1	99,9
540	81	8
541	39,1	0
542	53,8	89,7
543	59,7	99,1
544	64,8	99
545	70,6	96,1
546	72,6	19,6
547	72	6,3
548	68,9	0,1
549	67,7	“m”
550	66,8	“m”
551	64,3	16,9
552	64,9	7
553	63,6	12,5
554	63	7,7
555	64,4	38,2
556	63	11,8
557	63,6	0
558	63,3	5
559	60,1	9,1
560	61	8,4
561	59,7	0,9
562	58,7	“m”
563	56	“m”
564	53,9	“m”
565	52,1	“m”
566	49,9	“m”
567	46,4	“m”
568	43,6	“m”
569	40,8	“m”
570	37,5	“m”
571	27,8	“m”
572	17,1	0,6
573	12,2	0,9
574	11,5	1,1
575	8,7	0,5
576	8	0,9
577	5,3	0,2
578	4	0
579	3,9	0
580	0	0
581	0	0
582	0	0
583	0	0
584	0	0
585	0	0
586	0	0
587	8,7	22,8
588	16,2	49,4
589	23,6	56
590	21,1	56,1
591	23,6	56
592	46,2	68,8
593	68,4	61,2
594	58,7	“m”
595	31,6	“m”
596	19,9	8,8
597	32,9	70,2
598	43	79
599	57,4	98,9
600	72,1	73,8
601	53	0
602	48,1	86
603	56,2	99
604	65,4	98,9
605	72,9	99,7
606	67,5	“m”
607	39	“m”
608	41,9	38,1
609	44,1	80,4
610	46,8	99,4
611	48,7	99,9
612	50,5	99,7
613	52,5	90,3
614	51	1,8
615	50	“m”
616	49,1	“m”
617	47	“m”
618	43,1	“m”
619	39,2	“m”
620	40,6	0,5
621	41,8	53,4
622	44,4	65,1
623	48,1	67,8
624	53,8	99,2
625	58,6	98,9
626	63,6	98,8
627	68,5	99,2
628	72,2	89,4
629	77,1	0
630	57,8	79,1
631	60,3	98,8
632	61,9	98,8
633	63,8	98,8
634	64,7	98,9
635	65,4	46,5
636	65,7	44,5
637	65,6	3,5
638	49,1	0
639	50,4	73,1
640	50,5	“m”
641	51	“m”
642	49,4	“m”
643	49,2	“m”
644	48,6	“m”
645	47,5	“m”
646	46,5	“m”
647	46	11,3
648	45,6	42,8
649	47,1	83
650	46,2	99,3
651	47,9	99,7
652	49,5	99,9
653	50,6	99,7
654	51	99,6
655	53	99,3
656	54,9	99,1
657	55,7	99
658	56	99
659	56,1	9,3
660	55,6	“m”
661	55,4	“m”
662	54,9	51,3
663	54,9	59,8
664	54	39,3
665	53,8	“m”
666	52	“m”
667	50,4	“m”
668	50,6	0
669	49,3	41,7
670	50	73,2
671	50,4	99,7
672	51,9	99,5
673	53,6	99,3
674	54,6	99,1
675	56	99
676	55,8	99
677	58,4	98,9
678	59,9	98,8
679	60,9	98,8
680	63	98,8
681	64,3	98,9
682	64,8	64
683	65,9	46,5
684	66,2	28,7
685	65,2	1,8
686	65	6,8
687	63,6	53,6
688	62,4	82,5
689	61,8	98,8
690	59,8	98,8
691	59,2	98,8
692	59,7	98,8
693	61,2	98,8
694	62,2	49,4
695	62,8	37,2
696	63,5	46,3
697	64,7	72,3
698	64,7	72,3
699	65,4	77,4
700	66,1	69,3
701	64,3	“m”
702	64,3	“m”
703	63	“m”
704	62,2	“m”
705	61,6	“m”
706	62,4	“m”
707	62,2	“m”
708	61	“m”
709	58,7	“m”
710	55,5	“m”
711	51,7	“m”
712	49,2	“m”
713	48,8	40,4
714	47,9	“m”
715	46,2	“m”
716	45,6	9,8
717	45,6	34,5
718	45,5	37,1
719	43,8	“m”
720	41,9	“m”
721	41,3	“m”
722	41,4	“m”
723	41,2	“m”
724	41,8	“m”
725	41,8	“m”
726	43,2	17,4
727	45	29
728	44,2	“m”
729	43,9	“m”
730	38	10,7
731	56,8	“m”
732	57,1	“m”
733	52	“m”
734	44,4	“m”
735	40,2	“m”
736	39,2	16,5
737	38,9	73,2
738	39,9	89,8
739	42,3	98,6
740	43,7	98,8
741	45,5	99,1
742	45,6	99,2
743	48,1	99,7
744	49	100
745	49,8	99,9
746	49,8	99,9
747	51,9	99,5
748	52,3	99,4
749	53,3	99,3
750	52,9	99,3
751	54,3	99,2
752	55,5	99,1
753	56,7	99
754	61,7	98,8
755	64,3	47,4
756	64,7	1,8
757	66,2	“m”
758	49,1	“m”
759	52,1	46
760	52,6	61
761	52,9	0
762	52,3	20,4
763	54,2	56,7
764	55,4	59,8
765	56,1	49,2
766	56,8	33,7
767	57,2	96
768	58,6	98,9
769	59,5	98,8
770	61,2	98,8
771	62,1	98,8
772	62,7	98,8
773	62,8	98,8
774	64	98,9
775	63,2	46,3
776	62,4	“m”
777	60,3	“m”
778	58,7	“m”
779	57,2	“m”
780	56,1	“m”
781	56	9,3
782	55,2	26,3
783	54,8	42,8
784	55,7	47,1
785	56,6	52,4
786	58	50,3
787	58,6	20,6
788	58,7	“m”
789	59,3	“m”
790	58,6	“m”
791	60,5	9,7
792	59,2	9,6
793	59,9	9,6
794	59,6	9,6
795	59,9	6,2
796	59,9	9,6
797	60,5	13,1
798	60,3	20,7
799	59,9	31
800	60,5	42
801	61,5	52,5
802	60,9	51,4
803	61,2	57,7
804	62,8	98,8
805	63,4	96,1
806	64,6	45,4
807	64,1	5
808	63	3,2
809	62,7	14,9
810	63,5	35,8
811	64,1	73,3
812	64,3	37,4
813	64,1	21
814	63,7	21
815	62,9	18
816	62,4	32,7
817	61,7	46,2
818	59,8	45,1
819	57,4	43,9
820	54,8	42,8
821	54,3	65,2
822	52,9	62,1
823	52,4	30,6
824	50,4	“m”
825	48,6	“m”
826	47,9	“m”
827	46,8	“m”
828	46,9	9,4
829	49,5	41,7
830	50,5	37,8
831	52,3	20,4
832	54,1	30,7
833	56,3	41,8
834	58,7	26,5
835	57,3	“m”
836	59	“m”
837	59,8	“m”
838	60,3	“m”
839	61,2	“m”
840	61,8	“m”
841	62,5	“m”
842	62,4	“m”
843	61,5	“m”
844	63,7	“m”
845	61,9	“m”
846	61,6	29,7
847	60,3	“m”
848	59,2	“m”
849	57,3	“m”
850	52,3	“m”
851	49,3	“m”
852	47,3	“m”
853	46,3	38,8
854	46,8	35,1
855	46,6	“m”
856	44,3	“m”
857	43,1	“m”
858	42,4	2,1
859	41,8	2,4
860	43,8	68,8
861	44,6	89,2
862	46	99,2
863	46,9	99,4
864	47,9	99,7
865	50,2	99,8
866	51,2	99,6
867	52,3	99,4
868	53	99,3
869	54,2	99,2
870	55,5	99,1
871	56,7	99
872	57,3	98,9
873	58	98,9
874	60,5	31,1
875	60,2	“m”
876	60,3	“m”
877	60,5	6,3
878	61,4	19,3
879	60,3	1,2
880	60,5	2,9
881	61,2	34,1
882	61,6	13,2
883	61,5	16,4
884	61,2	16,4
885	61,3	“m”
886	63,1	“m”
887	63,2	4,8
888	62,3	22,3
889	62	38,5
890	61,6	29,6
891	61,6	26,6
892	61,8	28,1
893	62	29,6
894	62	16,3
895	61,1	“m”
896	61,2	“m”
897	60,7	19,2
898	60,7	32,5
899	60,9	17,8
900	60,1	19,2
901	59,3	38,2
902	59,9	45
903	59,4	32,4
904	59,2	23,5
905	59,5	40,8
906	58,3	“m”
907	58,2	“m”
908	57,6	“m”
909	57,1	“m”
910	57	0,6
911	57	26,3
912	56,5	29,2
913	56,3	20,5
914	56,1	“m”
915	55,2	“m”
916	54,7	17,5
917	55,2	29,2
918	55,2	29,2
919	55,9	16
920	55,9	26,3
921	56,1	36,5
922	55,8	19
923	55,9	9,2
924	55,8	21,9
925	56,4	42,8
926	56,4	38
927	56,4	11
928	56,4	35,1
929	54	7,3
930	53,4	5,4
931	52,3	27,6
932	52,1	32
933	52,3	33,4
934	52,2	34,9
935	52,8	60,1
936	53,7	69,7
937	54	70,7
938	55,1	71,7
939	55,2	46
940	54,7	12,6
941	52,5	0
942	51,8	24,7
943	51,4	43,9
944	50,9	71,1
945	51,2	76,8
946	50,3	87,5
947	50,2	99,8
948	50,9	100
949	49,9	99,7
950	50,9	100
951	49,8	99,7
952	50,4	99,8
953	50,4	99,8
954	49,7	99,7
955	51	100
956	50,3	99,8
957	50,2	99,8
958	49,9	99,7
959	50,9	100
960	50	99,7
961	50,2	99,8
962	50,2	99,8
963	49,9	99,7
964	50,4	99,8
965	50,2	99,8
966	50,3	99,8
967	49,9	99,7
968	51,1	100
969	50,6	99,9
970	49,9	99,7
971	49,6	99,6
972	49,4	99,6
973	49	99,5
974	49,8	99,7
975	50,9	100
976	50,4	99,8
977	49,8	99,7
978	49,1	99,5
979	50,4	99,8
980	49,8	99,7
981	49,3	99,5
982	49,1	99,5
983	49,9	99,7
984	49,1	99,5
985	50,4	99,8
986	50,9	100
987	51,4	99,9
988	51,5	99,9
989	52,2	99,7
990	52,8	74,1
991	53,3	46
992	53,6	36,4
993	53,4	33,5
994	53,9	58,9
995	55,2	73,8
996	55,8	52,4
997	55,7	9,2
998	55,8	2,2
999	56,4	33,6
1000	55,4	“m”
1001	55,2	“m”
1002	55,8	26,3
1003	55,8	23,3
1004	56,4	50,2
1005	57,6	68,3
1006	58,8	90,2
1007	59,9	98,9
1008	62,3	98,8
1009	63,1	74,4
1010	63,7	49,4
1011	63,3	9,8
1012	48	0
1013	47,9	73,5
1014	49,9	99,7
1015	49,9	48,8
1016	49,6	2,3
1017	49,9	“m”
1018	49,3	“m”
1019	49,7	47,5
1020	49,1	“m”
1021	49,4	“m”
1022	48,3	“m”
1023	49,4	“m”
1024	48,5	“m”
1025	48,7	“m”
1026	48,7	“m”
1027	49,1	“m”
1028	49	“m”
1029	49,8	“m”
1030	48,7	“m”
1031	48,5	“m”
1032	49,3	31,3
1033	49,7	45,3
1034	48,3	44,5
1035	49,8	61
1036	49,4	64,3
1037	49,8	64,4
1038	50,5	65,6
1039	50,3	64,5
1040	51,2	82,9
1041	50,5	86
1042	50,6	89
1043	50,4	81,4
1044	49,9	49,9
1045	49,1	20,1
1046	47,9	24
1047	48,1	36,2
1048	47,5	34,5
1049	46,9	30,3
1050	47,7	53,5
1051	46,9	61,6
1052	46,5	73,6
1053	48	84,6
1054	47,2	87,7
1055	48,7	80
1056	48,7	50,4
1057	47,8	38,6
1058	48,8	63,1
1059	47,4	5
1060	47,3	47,4
1061	47,3	49,8
1062	46,9	23,9
1063	46,7	44,6
1064	46,8	65,2
1065	46,9	60,4
1066	46,7	61,5
1067	45,5	“m”
1068	45,5	“m”
1069	44,2	“m”
1070	43	“m”
1071	42,5	“m”
1072	41	“m”
1073	39,9	“m”
1074	39,9	38,2
1075	40,1	48,1
1076	39,9	48
1077	39,4	59,3
1078	43,8	19,8
1079	52,9	0
1080	52,8	88,9
1081	53,4	99,5
1082	54,7	99,3
1083	56,3	99,1
1084	57,5	99
1085	59	98,9
1086	59,8	98,9
1087	60,1	98,9
1088	61,8	48,3
1089	61,8	55,6
1090	61,7	59,8
1091	62	55,6
1092	62,3	29,6
1093	62	19,3
1094	61,3	7,9
1095	61,1	19,2
1096	61,2	43
1097	61,1	59,7
1098	61,1	98,8
1099	61,3	98,8
1100	61,3	26,6
1101	60,4	“m”
1102	58,8	“m”
1103	57,7	“m”
1104	56	“m”
1105	54,7	“m”
1106	53,3	“m”
1107	52,6	23,2
1108	53,4	84,2
1109	53,9	99,4
1110	54,9	99,3
1111	55,8	99,2
1112	57,1	99
1113	56,5	99,1
1114	58,9	98,9
1115	58,7	98,9
1116	59,8	98,9
1117	61	98,8
1118	60,7	19,2
1119	59,4	“m”
1120	57,9	“m”
1121	57,6	“m”
1122	56,3	“m”
1123	55	“m”
1124	53,7	“m”
1125	52,1	“m”
1126	51,1	“m”
1127	49,7	25,8
1128	49,1	46,1
1129	48,7	46,9
1130	48,2	46,7
1131	48	70
1132	48	70
1133	47,2	67,6
1134	47,3	67,6
1135	46,6	74,7
1136	47,4	13
1137	46,3	“m”
1138	45,4	“m”
1139	45,5	24,8
1140	44,8	73,8
1141	46,6	99
1142	46,3	98,9
1143	48,5	99,4
1144	49,9	99,7
1145	49,1	99,5
1146	49,1	99,5
1147	51	100
1148	51,5	99,9
1149	50,9	100
1150	51,6	99,9
1151	52,1	99,7
1152	50,9	100
1153	52,2	99,7
1154	51,5	98,3
1155	51,5	47,2
1156	50,8	78,4
1157	50,3	83
1158	50,3	31,7
1159	49,3	31,3
1160	48,8	21,5
1161	47,8	59,4
1162	48,1	77,1
1163	48,4	87,6
1164	49,6	87,5
1165	51	81,4
1166	51,6	66,7
1167	53,3	63,2
1168	55,2	62
1169	55,7	43,9
1170	56,4	30,7
1171	56,8	23,4
1172	57	“m”
1173	57,6	“m”
1174	56,9	“m”
1175	56,4	4
1176	57	23,4
1177	56,4	41,7
1178	57	49,2
1179	57,7	56,6
1180	58,6	56,6
1181	58,9	64
1182	59,4	68,2
1183	58,8	71,4
1184	60,1	71,3
1185	60,6	79,1
1186	60,7	83,3
1187	60,7	77,1
1188	60	73,5
1189	60,2	55,5
1190	59,7	54,4
1191	59,8	73,3
1192	59,8	77,9
1193	59,8	73,9
1194	60	76,5
1195	59,5	82,3
1196	59,9	82,8
1197	59,8	65,8
1198	59	48,6
1199	58,9	62,2
1200	59,1	70,4
1201	58,9	62,1
1202	58,4	67,4
1203	58,7	58,9
1204	58,3	57,7
1205	57,5	57,8
1206	57,2	57,6
1207	57,1	42,6
1208	57	70,1
1209	56,4	59,6
1210	56,7	39
1211	55,9	68,1
1212	56,3	79,1
1213	56,7	89,7
1214	56	89,4
1215	56	93,1
1216	56,4	93,1
1217	56,7	94,4
1218	56,9	94,8
1219	57	94,1
1220	57,7	94,3
1221	57,5	93,7
1222	58,4	93,2
1223	58,7	93,2
1224	58,2	93,7
1225	58,5	93,1
1226	58,8	86,2
1227	59	72,9
1228	58,2	59,9
1229	57,6	8,5
1230	57,1	47,6
1231	57,2	74,4
1232	57	79,1
1233	56,7	67,2
1234	56,8	69,1
1235	56,9	71,3
1236	57	77,3
1237	57,4	78,2
1238	57,3	70,6
1239	57,7	64
1240	57,5	55,6
1241	58,6	49,6
1242	58,2	41,1
1243	58,8	40,6
1244	58,3	21,1
1245	58,7	24,9
1246	59,1	24,8
1247	58,6	“m”
1248	58,8	“m”
1249	58,8	“m”
1250	58,7	“m”
1251	59,1	“m”
1252	59,1	“m”
1253	59,4	“m”
1254	60,6	2,6
1255	59,6	“m”
1256	60,1	“m”
1257	60,6	“m”
1258	59,6	4,1
1259	60,7	7,1
1260	60,5	“m”
1261	59,7	“m”
1262	59,6	“m”
1263	59,8	“m”
1264	59,6	4,9
1265	60,1	5,9
1266	59,9	6,1
1267	59,7	“m”
1268	59,6	“m”
1269	59,7	22
1270	59,8	10,3
1271	59,9	10
1272	60,6	6,2
1273	60,5	7,3
1274	60,2	14,8
1275	60,6	8,2
1276	60,6	5,5
1277	61	14,3
1278	61	12
1279	61,3	34,2
1280	61,2	17,1
1281	61,5	15,7
1282	61	9,5
1283	61,1	9,2
1284	60,5	4,3
1285	60,2	7,8
1286	60,2	5,9
1287	60,2	5,3
1288	59,9	4,6
1289	59,4	21,5
1290	59,6	15,8
1291	59,3	10,1
1292	58,9	9,4
1293	58,8	9
1294	58,9	35,4
1295	58,9	30,7
1296	58,9	25,9
1297	58,7	22,9
1298	58,7	24,4
1299	59,3	61
1300	60,1	56
1301	60,5	50,6
1302	59,5	16,2
1303	59,7	50
1304	59,7	31,4
1305	60,1	43,1
1306	60,8	38,4
1307	60,9	40,2
1308	61,3	49,7
1309	61,8	45,9
1310	62	45,9
1311	62,2	45,8
1312	62,6	46,8
1313	62,7	44,3
1314	62,9	44,4
1315	63,1	43,7
1316	63,5	46,1
1317	63,6	40,7
1318	64,3	49,5
1319	63,7	27
1320	63,8	15
1321	63,6	18,7
1322	63,4	8,4
1323	63,2	8,7
1324	63,3	21,6
1325	62,9	19,7
1326	63	22,1
1327	63,1	20,3
1328	61,8	19,1
1329	61,6	17,1
1330	61	0
1331	61,2	22
1332	60,8	40,3
1333	61,1	34,3
1334	60,7	16,1
1335	60,6	16,6
1336	60,5	18,5
1337	60,6	29,8
1338	60,9	19,5
1339	60,9	22,3
1340	61,4	35,8
1341	61,3	42,9
1342	61,5	31
1343	61,3	19,2
1344	61	9,3
1345	60,8	44,2
1346	60,9	55,3
1347	61,2	56
1348	60,9	60,1
1349	60,7	59,1
1350	60,9	56,8
1351	60,7	58,1
1352	59,6	78,4
1353	59,6	84,6
1354	59,4	66,6
1355	59,3	75,5
1356	58,9	49,6
1357	59,1	75,8
1358	59	77,6
1359	59	67,8
1360	59	56,7
1361	58,8	54,2
1362	58,9	59,6
1363	58,9	60,8
1364	59,3	56,1
1365	58,9	48,5
1366	59,3	42,9
1367	59,4	41,4
1368	59,6	38,9
1369	59,4	32,9
1370	59,3	30,6
1371	59,4	30
1372	59,4	25,3
1373	58,8	18,6
1374	59,1	18
1375	58,5	10,6
1376	58,8	10,5
1377	58,5	8,2
1378	58,7	13,7
1379	59,1	7,8
1380	59,1	6
1381	59,1	6
1382	59,4	13,1
1383	59,7	22,3
1384	60,7	10,5
1385	59,8	9,8
1386	60,2	8,8
1387	59,9	8,7
1388	61	9,1
1389	60,6	28,2
1390	60,6	22
1391	59,6	23,2
1392	59,6	19
1393	60,6	38,4
1394	59,8	41,6
1395	60	47,3
1396	60,5	55,4
1397	60,9	58,7
1398	61,3	37,9
1399	61,2	38,3
1400	61,4	58,7
1401	61,3	51,3
1402	61,4	71,1
1403	61,1	51
1404	61,5	56,6
1405	61	60,6
1406	61,1	75,4
1407	61,4	69,4
1408	61,6	69,9
1409	61,7	59,6
1410	61,8	54,8
1411	61,6	53,6
1412	61,3	53,5
1413	61,3	52,9
1414	61,2	54,1
1415	61,3	53,2
1416	61,2	52,2
1417	61,2	52,3
1418	61	48
1419	60,9	41,5
1420	61	32,2
1421	60,7	22
1422	60,7	23,3
1423	60,8	38,8
1424	61	40,7
1425	61	30,6
1426	61,3	62,6
1427	61,7	55,9
1428	62,3	43,4
1429	62,3	37,4
1430	62,3	35,7
1431	62,8	34,4
1432	62,8	31,5
1433	62,9	31,7
1434	62,9	29,9
1435	62,8	29,4
1436	62,7	28,7
1437	61,5	14,7
1438	61,9	17,2
1439	61,5	6,1
1440	61	9,9
1441	60,9	4,8
1442	60,6	11,1
1443	60,3	6,9
1444	60,8	7
1445	60,2	9,2
1446	60,5	21,7
1447	60,2	22,4
1448	60,7	31,6
1449	60,9	28,9
1450	59,6	21,7
1451	60,2	18
1452	59,5	16,7
1453	59,8	15,7
1454	59,6	15,7
1455	59,3	15,7
1456	59	7,5
1457	58,8	7,1
1458	58,7	16,5
1459	59,2	50,7
1460	59,7	60,2
1461	60,4	44
1462	60,2	35,3
1463	60,4	17,1
1464	59,9	13,5
1465	59,9	12,8
1466	59,6	14,8
1467	59,4	15,9
1468	59,4	22
1469	60,4	38,4
1470	59,5	38,8
1471	59,3	31,9
1472	60,9	40,8
1473	60,7	39
1474	60,9	30,1
1475	61	29,3
1476	60,6	28,4
1477	60,9	36,3
1478	60,8	30,5
1479	60,7	26,7
1480	60,1	4,7
1481	59,9	0
1482	60,4	36,2
1483	60,7	32,5
1484	59,9	3,1
1485	59,7	“m”
1486	59,5	“m”
1487	59,2	“m”
1488	58,8	0,6
1489	58,7	“m”
1490	58,7	“m”
1491	57,9	“m”
1492	58,2	“m”
1493	57,6	“m”
1494	58,3	9,5
1495	57,2	6
1496	57,4	27,3
1497	58,3	59,9
1498	58,3	7,3
1499	58,8	21,7
1500	58,8	38,9
1501	59,4	26,2
1502	59,1	25,5
1503	59,1	26
1504	59	39,1
1505	59,5	52,3
1506	59,4	31
1507	59,4	27
1508	59,4	29,8
1509	59,4	23,1
1510	58,9	16
1511	59	31,5
1512	58,8	25,9
1513	58,9	40,2
1514	58,8	28,4
1515	58,9	38,9
1516	59,1	35,3
1517	58,8	30,3
1518	59	19
1519	58,7	3
1520	57,9	0
1521	58	2,4
1522	57,1	“m”
1523	56,7	“m”
1524	56,7	5,3
1525	56,6	2,1
1526	56,8	“m”
1527	56,3	“m”
1528	56,3	“m”
1529	56	“m”
1530	56,7	“m”
1531	56,6	3,8
1532	56,9	“m”
1533	56,9	“m”
1534	57,4	“m”
1535	57,4	“m”
1536	58,3	13,9
1537	58,5	“m”
1538	59,1	“m”
1539	59,4	“m”
1540	59,6	“m”
1541	59,5	“m”
1542	59,6	0,5
1543	59,3	9,2
1544	59,4	11,2
1545	59,1	26,8
1546	59	11,7
1547	58,8	6,4
1548	58,7	5
1549	57,5	“m”
1550	57,4	“m”
1551	57,1	1,1
1552	57,1	0
1553	57	4,5
1554	57,1	3,7
1555	57,3	3,3
1556	57,3	16,8
1557	58,2	29,3
1558	58,7	12,5
1559	58,3	12,2
1560	58,6	12,7
1561	59	13,6
1562	59,8	21,9
1563	59,3	20,9
1564	59,7	19,2
1565	60,1	15,9
1566	60,7	16,7
1567	60,7	18,1
1568	60,7	40,6
1569	60,7	59,7
1570	61,1	66,8
1571	61,1	58,8
1572	60,8	64,7
1573	60,1	63,6
1574	60,7	83,2
1575	60,4	82,2
1576	60	80,5
1577	59,9	78,7
1578	60,8	67,9
1579	60,4	57,7
1580	60,2	60,6
1581	59,6	72,7
1582	59,9	73,6
1583	59,8	74,1
1584	59,6	84,6
1585	59,4	76,1
1586	60,1	76,9
1587	59,5	84,6
1588	59,8	77,5
1589	60,6	67,9
1590	59,3	47,3
1591	59,3	43,1
1592	59,4	38,3
1593	58,7	38,2
1594	58,8	39,2
1595	59,1	67,9
1596	59,7	60,5
1597	59,5	32,9
1598	59,6	20
1599	59,6	34,4
1600	59,4	23,9
1601	59,6	15,7
1602	59,9	41
1603	60,5	26,3
1604	59,6	14
1605	59,7	21,2
1606	60,9	19,6
1607	60,1	34,3
1608	59,9	27
1609	60,8	25,6
1610	60,6	26,3
1611	60,9	26,1
1612	61,1	38
1613	61,2	31,6
1614	61,4	30,6
1615	61,7	29,6
1616	61,5	28,8
1617	61,7	27,8
1618	62,2	20,3
1619	61,4	19,6
1620	61,8	19,7
1621	61,8	18,7
1622	61,6	17,7
1623	61,7	8,7
1624	61,7	1,4
1625	61,7	5,9
1626	61,2	8,1
1627	61,9	45,8
1628	61,4	31,5
1629	61,7	22,3
1630	62,4	21,7
1631	62,8	21,9
1632	62,2	22,2
1633	62,5	31
1634	62,3	31,3
1635	62,6	31,7
1636	62,3	22,8
1637	62,7	12,6
1638	62,2	15,2
1639	61,9	32,6
1640	62,5	23,1
1641	61,7	19,4
1642	61,7	10,8
1643	61,6	10,2
1644	61,4	“m”
1645	60,8	“m”
1646	60,7	“m”
1647	61	12,4
1648	60,4	5,3
1649	61	13,1
1650	60,7	29,6
1651	60,5	28,9
1652	60,8	27,1
1653	61,2	27,3
1654	60,9	20,6
1655	61,1	13,9
1656	60,7	13,4
1657	61,3	26,1
1658	60,9	23,7
1659	61,4	32,1
1660	61,7	33,5
1661	61,8	34,1
1662	61,7	17
1663	61,7	2,5
1664	61,5	5,9
1665	61,3	14,9
1666	61,5	17,2
1667	61,1	“m”
1668	61,4	“m”
1669	61,4	8,8
1670	61,3	8,8
1671	61	18
1672	61,5	13
1673	61	3,7
1674	60,9	3,1
1675	60,9	4,7
1676	60,6	4,1
1677	60,6	6,7
1678	60,6	12,8
1679	60,7	11,9
1680	60,6	12,4
1681	60,1	12,4
1682	60,5	12
1683	60,4	11,8
1684	59,9	12,4
1685	59,6	12,4
1686	59,6	9,1
1687	59,9	0
1688	59,9	20,4
1689	59,8	4,4
1690	59,4	3,1
1691	59,5	26,3
1692	59,6	20,1
1693	59,4	35
1694	60,9	22,1
1695	60,5	12,2
1696	60,1	11
1697	60,1	8,2
1698	60,5	6,7
1699	60	5,1
1700	60	5,1
1701	60	9
1702	60,1	5,7
1703	59,9	8,5
1704	59,4	6
1705	59,5	5,5
1706	59,5	14,2
1707	59,5	6,2
1708	59,4	10,3
1709	59,6	13,8
1710	59,5	13,9
1711	60,1	18,9
1712	59,4	13,1
1713	59,8	5,4
1714	59,9	2,9
1715	60,1	7,1
1716	59,6	12
1717	59,6	4,9
1718	59,4	22,7
1719	59,6	22
1720	60,1	17,4
1721	60,2	16,6
1722	59,4	28,6
1723	60,3	22,4
1724	59,9	20
1725	60,2	18,6
1726	60,3	11,9
1727	60,4	11,6
1728	60,6	10,6
1729	60,8	16
1730	60,9	17
1731	60,9	16,1
1732	60,7	11,4
1733	60,9	11,3
1734	61,1	11,2
1735	61,1	25,6
1736	61	14,6
1737	61	10,4
1738	60,6	“m”
1739	60,9	“m”
1740	60,8	4,8
1741	59,9	“m”
1742	59,8	“m”
1743	59,1	“m”
1744	58,8	“m”
1745	58,8	“m”
1746	58,2	“m”
1747	58,5	14,3
1748	57,5	4,4
1749	57,9	0
1750	57,8	20,9
1751	58,3	9,2
1752	57,8	8,2
1753	57,5	15,3
1754	58,4	38
1755	58,1	15,4
1756	58,8	11,8
1757	58,3	8,1
1758	58,3	5,5
1759	59	4,1
1760	58,2	4,9
1761	57,9	10,1
1762	58,5	7,5
1763	57,4	7
1764	58,2	6,7
1765	58,2	6,6
1766	57,3	17,3
1767	58	11,4
1768	57,5	47,4
1769	57,4	28,8
1770	58,8	24,3
1771	57,7	25,5
1772	58,4	35,5
1773	58,4	29,3
1774	59	33,8
1775	59	18,7
1776	58,8	9,8
1777	58,8	23,9
1778	59,1	48,2
1779	59,4	37,2
1780	59,6	29,1
1781	50	25
1782	40	20
1783	30	15
1784	20	10
1785	10	5
1786	0	0
1787	0	0
1788	0	0
1789	0	0
1790	0	0
1791	0	0
1792	0	0
1793	0	0
1794	0	0
1795	0	0
1796	0	0
1797	0	0
1798	0	0
1799	0	0
1800	0	0

Illustrazzjoni grafika ta’ l-iskeda tad-dinamometru ETC hija esposta fid-Dijagramma 5.

Dijagramma 5

Skeda tad-dinamometru ETC

Test ta 'immaġni

Appendiċi 4

PROĊEDURI TA’ KEJL U TA’ KAMPJUNAMENT

1. INTRODUZZJONI

Il-komponenti gassużi, il-partikulati, u d-duħħan emmessi mill-magna li tiġi preżentata għall-ittestjar għandhom jitkejlu bil-metodi deskritti fl-Anness V. It-Taqsimiet rispettivi ta’ l-Anness V jiddeskrivu s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-emissjonijiet gassużi (Taqsima 1), is-sistemi rakkomandati tad-dilwizzjoni tal-partikulati u tal-kampjunament (Taqsima 2), u l-opacimeters rakkomandati għall-kejl tad-duħħan (Taqsima 3).

Għall-ESC, il-komponenti gassużi għandhom jiġu determinati fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat. Fakultattivament, jistgħu jiġu determinati fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ għad-determinazzjoni tal-partikulati. Il-partikulati għandhom jiġu determinati permezz ta’ sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali jew ta’ sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ.

Għall-ETC, għandha tintuża biss sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ sabiex jiġu determinati l-emissjonijiet gassużi u partikulati, u din titqies bħala s-sistema ta’ referenza. Madankollu, jistgħu jiġu approvati sistemi ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali mis-Servizz Tekniku, jekk tinġieb prova ta’ l-ekwivalenza tagħhom skond it-Taqsima 6.2 ta’ l-Anness I, u jekk tiġi preżentata lis-Servizz Tekniku deskrizzjoni dettaljata tal-valutazzjoni tad-data u tal-proċeduri tal-kalkoli.

2. ID-DINAMOMETRU U L-APPARAT TAT-TEST KOMPARTIMENTALI

L-apparat li ġej għandu jintuża għat-testijiet ta’ l-emissjonijiet tal-magni fuq id-dinamometri tal-magna.

2.1. Id-dinamometru tal-magna

Għandu jintuża dinamometru tal-magna bil-karatteristiċi adegwati sabiex iwettaq iċ-ċikli tat-test deskritti fl-Appendiċi 1 u 2 ta’ dan l-Anness. Is-sistema tal-kejl tal-veloċità għandha jkollha akkuratezza ta’ ± 2 % tal-qari. Is-sistema tal-kejl tat- torque għandha jkollha akkuratezza ta’ ± 3 % tal-qari fil-medda > 20 % ta’ l-iskala sħiħa, u akkuratezza ta’ ± 0,6 % ta’ l-iskala sħiħa fil-limitu ≤ 20 % ta’ l-iskala sħiħa.

2.2. Strumenti oħra

Għandhom jintużaw istrumenti ta’ kejl għall-konsum tal-karburant, għall-konsum ta’ l-arja, għat-temperatura tal-coolant u l-lubrikant, għall-pressjoni tal-gass ta’ l-exhaust u għall-intake manifold depression, għat-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust, għat-temperatura ta’ l-arja ta’ l-intake, għall-pressjoni atmosferika, għall-umdità u għat-temperatura tal-karburant, skond il-bżonn. Dawn l-istrumenti għandhom jissodisfaw rekwiżiti disposti fit-Tabella 8:

Tabella 8

Akkuratezza ta’ l-Istrumenti tal-Kejl

Strument tal-kejl	Akkuratezza
Konsum tal-Karburant:	± 2 % tal-Valur Massimu tal-Magna
Konsum ta’ l-Arja	± 2 % tal-Valur Massimu tal-Magna
Temperaturi ≤ 600 K (327 °C)	± 2 K Assolut
Temperaturi >600 K (327 °C)	± 1 % tal-Qari
Pressjoni Atmosferika	± 0,1 kPa Assolut
Pressjoni tal-Gass ta’ l-Exhaust	± 0.2 kPa Assolut
Intake Depression	± 0.05 kPa Assolut
Pressjonijiet Oħra:	± 0,1 kPa Assolut
Umdità Relattiva:	± 3 % Assolut
Umdità Assoluta	± 5 % tal-Qari

2.3. Fluss tal-Gass ta’ l-Exhaust

Għall-kalkolu ta’ l-emissjonijiet fl-exhaust mhux trattat, huwa neċessarju li jkun magħruf il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust (ara t-Taqsima 4.4 ta’ l-Appendiċi 1). Sabiex jiġi determinat il-fluss ta’ l-exhaust jista’ jintuża xi wieħed mill-metodi li ġejjin:

a)	Kejl dirett tal-fluss ta’ l-exhaust permezz ta’ sistema li tkejjel miż-żennuna tal-fluss jew sistema ekwivalenti ta’ kejl;

b)	Kejl tal-fluss ta’ l-arja u tal-fluss tal-karburant permezz ta’ sistemi ta’ kejl adatti u bil-kalkolu tal-fluss ta’ l-exhaust bl-ekwazzjoni li ġejja: GEXHW = GAIRW + GFUEL (għall-massa ta’ l-exhaust imxarrab)

L-akkuratezza tad-determinazzjoni tal-fluss ta’ l-exhaust għandha tkun ta’ ± 2,5 % tal-qari jew aħjar.

2.4. Fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit

Għall-kalkolu ta’ l-emissjonijiet fl-exhaust dilwit li juża sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ (obbligatorju għall-ETC), huwa neċessarju li jkun magħruf il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit (ara t-Taqsima 4.3 ta’ l-Appendiċi 2). Ir-rata tal-fluss tal-massa totali ta’ l-exhaust dilwit (GTOTW) jew il-massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit tul iċ-ċiklu (MTOTW) għandhom jitkejlu b’PDP jew CFV (Anness V, Taqsima 2.3.1). L-akkuratezza għandha tkun ta’ ± 2 % tal-qari jew aħjar, u għandha tiġi determinata skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 2.4.

3. DETERMINAZZJONI TAL-KOMPONENTI GASSUŻI

3.1. Speċifikazzjonijiet ġenerali ta’ l-analizzatur

L-analizzaturi għandhom ikollhom skala ta’ kejl adatta għall-akkuratezza meħtieġa sabiex jitkejlu l-konċentrazzjonijiet tal-komponenti tal-gass ta’ l-exhaust (Taqsima 3.1.1). Huwa rakkomandat li l-analizzaturi jiġu operati b’mod li l-konċentrazzjoni mkejla tkun bejn il-15 % u l-100 % ta’ l-iskala sħiħa.

Jekk is-sistemi li jinqraw (komputers, data loggers) jistgħu jipprovdu akkuratezza suffiċjenti u riżoluzzjoni taħt il-15 % ta’ l-iskala sħiħa, il-kejl taħt il-15 % ta’ l-iskala sħiħa huwa aċċettabbli ukoll. F’dan il-każ, għandhom isiru kalibrazzjonijiet addizzjonali ta’ l-inqas 4 punti, mhux żero, distanzjati nominalment b’mod ugwali sabiex tiġi żgurata l-akkuratezza tal-kurvi tal-kalibrazzjoni skond l-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.5.5.2.

Il-kompatibbiltà elettromanjetika (EMC) ta’ l-apparat għandha tkun ta’ livell li jimminimizza erroneità addizzjonali.

3.1.1. Erroneità tal-kejl

L-erroneità totali tal-kejl, inkluża l-cross sensitivity għal gassijiet oħra (ara l-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.9), ma għandhiex taqbeż ± 5 % tal-qari jew ± 3,5 % ta’ l-iskala sħiħa, skond liema jkun l-iċken. Għall-konċentrazzjonijiet ta’ anqas minn 100 ppm l-erroneità tal-kejl ma għandhiex taqbeż ± 4 ppm.

3.1.2. Ripetibbiltà

Ir-ripetibbiltà definita bħala 2,5-il darba tad-devjazzjoni standard ta’ 10 reazzjonijiet ripetittivi għal gass partikolari ta’ kalibrazzjoni jew ta’ span, għandha tkun mhux aktar minn ± 1 % tal-konċentrazzjoni ta’ l-iskala sħiħa għal kull skala użata ‘l fuq minn 155 ppm (jew ppmC) jew ± 2 % ta’ kull skala użata taħt 155 ppm (jew ppmC).

3.1.3. Ħoss

Ir-reazzjoni peak-to-peak ta’ l-analizzatur għal żero u għal gassijiet ta’ kalibrazzjoni jew ta’ span matul kwalunkwe perjodu ta’ 10 sekondi ma għandhiex taqbeż 2 % ta’ l-iskala sħiħa fuq l-iskali kollha wżati.

3.1.4. Zero Drift

Iż-zero drift matul perjodu ta’ siegħa għandu jkun anqas minn 2 % ta’ l-iskala sħiħa fuq l-iskala l-aktar baxxa użata. Ir-reazzjoni żero hija definita bħala r-reazzjoni medja, inkluż il-ħoss, għall-gass żero matul intervall ta’ ħin ta’ 30 sekonda.

3.1.5. Span Drift

L-ispan drift matul perjodu ta’ siegħa għandu jkun anqas minn 2 % ta’ l-iskala sħiħa fuq l-iskala l-aktar baxxa użata. L-ispan hija definita bħala d-differenza bejn ir-reazzjoni ta’ l-ispan u r-reazzjoni żero. Ir-reazzjoni ta’ l-ispan hija definita bħala r-reazzjoni medja, inkluż il-ħoss, għall-gass ta’ l-ispan matul intervall ta’ ħin ta’ 30 sekonda.

3.2. Ixxottar tal-gass

L-istrument li jista’ jingħażel għall-ixxottar tal-gass għandu jkollu effett minimu fuq il-konċentrazzjoni tal-gassijiet imkejla. Dryers kimiċi mhumiex metodu aċċettabbli għat-tneħħija ta’ l-ilma mill-kampjun.

3.3. Analizzaturi

It-Taqsimiet 3.3.1 sa 3.3.4 jiddeskrivu l-prinċipji ta’ kejl li għandhom jintużaw. Deskrizzjoni dettaljata tas-sistemi ta’ kejl tingħata fl-Anness V. Il-gassijiet li jridu jitkejlu għandhom jiġu analizzati bl-istrumenti li ġejjin. Għall-analizzaturi mhux lineari, huwa permess l-użu ta’ ċirkwiti li jagħmlu l-operazzjoni tagħhom lineari.

3.3.1. Analiżi tal-Monossidu Karboniku (CO)

L-analizzatur tal-monossidu karboniku għandu jkun tat-tip ta’ l-assorbiment ta’ l-infra-aħmar mhux dispersiv (Non-Dispersive InfraRed, NDIR).

3.3.2. Analizi tad-Dijossidu tal-Karbonju (CO2)

L-analizzatur tad-dijossidu tal-karbonju għandu jkun tat-tip ta’ l-assorbiment ta’ l-infra-aħmar mhux dispersiv (Non-Dispersive InfraRed, NDIR).

3.3.3. Analiżi ta’ l-IdroKarbonju (HC)

Għall-magni diesel u li jaħdmu bil-gass LPG, l-analizzatur ta’ l-idrokarbonju għandu jkun detector tat-tip Heated Flame Ionisation Detector (HFID) b’detector, valvi, tubatura, eċċ. imsaħħna sabiex tinżamm temperatura tal-gass ta’ 463K ± 10K (190 ± 10 °C). Għall-magni tal-gass li jaħdmu bl-NG, l-analizzatur ta’ l-idrokarbonju jista’ jkun tat-tip ta’ detector ta’ Flame Ionisation Detector (FID) mhux imsaħħan skond il-metodu użat (ara l-Anness V, Taqsima 1.3).

3.3.4. Analiżi ta’ l-IdroKarbonju mhux tal-Metanu (NMHC) (Magni tal-Gass li Jaħdmu bl-NG biss)

L-idrokarbonji mhux tal-metanu għandhom jiġu determinati b’xi wieħed mill-metodi li ġejjin:

3.3.4.1. Metodu (GC) Kromatografu tal-Gass

L-idrokarbonji mhux tal-metanu għandhom jiġu determinati bit-tnaqqis tal-metanu analizzat bil-Kromatografu tal-Gass (GC) kondizzjonat fi 423 K (150 °C) mill-idrokarbonji mkejla skond it-Taqsima 3.3.3.

3.3.4.2. Metodu tan-Non Methane Cutter (NMC)

Id-determinazzjoni tal-frazzjoni mhux tal-metanu għandha ssir bl-NMC imsaħħan operat in-line ma’ FID skond it-Taqsima 3.3.3 billi jitnaqqas il-metanu mill-idrokarbonji.

3.3.5. Analiżi ta’ l-Ossidi tan-Nitroġenu (NOx)

L-ossidi ta’ l-analizzatur tan-nitroġenu għandhom ikunu tat-tip ta’ ChemiLuminescent Detector (CLD) jew tat-tip ta’ Heated ChemiLuminescent Detector (HCLD) b’konvertitur ta’ l-NO2/NO, jekk imkejla fuq bażi xotta. Jekk imkejla fuq bażi mxarrba, għandu jintuża HCLD b’konvertitur miżmum ‘il fuq minn 328 K (55 °C), sakemm ikun sodisfatt il-kontroll water quench (ara l-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.9.2.2).

3.4. Kampjunament ta’ Emissjonijiet Gassużi

3.4.1. Gass ta’ l-Exhaust Mhux Trattat (ESC biss)

Is-sondi tal-kampjunament ta’ l-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu mgħammra ta’ l-inqas 0,5 m jew 3 darbiet id-dijametru tal-pajp ta’ l-exhaust skond liema tkun l-akbar qabel (upstream) l-exit tas-sistema tal-gass ta’ l-exhaust sa fejn ikun applikabbli u suffiċjentement qrib tal-magna sabiex tiġi żgurata temperatura tal-gass ta’ l-exhaust ta’ l-inqas 343 K (70 °C) mas-sonda.

Fil-każ ta’ magna multi-ċilindrika bi branched exhaust manifold, l-inlet tas-sonda għandha titqiegħed l-isfel biżżejjed (downstream) sabiex tiżgura li l-kampjun ikun rappreżentattiv ta’ l-emissjonijiet medji ta’ l-exhaust miċ-ċilindri kollha. F’magni multi-ċilindriċi li għandhom gruppi distinti ta’ manifolds, bħal fil-magna b’konfigurazzjoni “Vee”, huwa permissibbli li jinkiseb kampjun minn kull grupp individwali u tiġi kalkolata l-emissjoni medja ta’ l-exhaust. Jistgħu jintużaw metodi oħra li ntwerew li jikkorrelataw mal-metodi ta’ hawn fuq. Għall-kalkolu ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust għandu jintuża l-fluss totali tal-massa ta’ l-exhaust.

Jekk il-magna hija mgħammra b’sistema ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, il-kampjun ta’ l-exhaust għandu jittieħed mill-parti ta’ l-aħħar (downstream) tas-sistema ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust.

3.4.2. Gass ta’ l-Exhaust Dilwit (obbligatorju għall-ETC, fakultattiv għall-ESC)

Il-pajp ta’ l-exhaust bejn il-magna u s-sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ għandha tikkonforma mar-rekwiżiti ta’ l-Anness V, Taqsima 2.3.1, EP.

Is-sonda jew sondi tal-kampjunament ta’ l-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu installati fil-passaġġ tad-dilwit f’punt fejn l-arja tad-dilwizzjoni u l-gass ta’ l-exhaust ikunu mħallta tajjeb, u viċin ħafna tas-sonda tal-kampjunament tal-partikulati.

Għall-ETC, il-kampjunament jista’ ġeneralment isir f’żewġ modi:

—	jittieħed il-kampjun ta’ l-inkwinanti f’borża kampjunarja matul iċ-ċiklu u dawn jiġu mkejla wara t-tlestija tat-test;

—	jittieħed kontinwament il-kampjun ta’ l-inkwinanti u dawn jiġu integrati matul iċ-ċiklu; dan il-metodu huwa obbligatorju għall-HC u l-NOx.

4. DETERMINAZZJONI TAL-PARTIKULATI

Sabiex jiġu determinati l-partikulati hemm il-ħtieġa ta’ sistema ta’ dilwizzjoni. Id-dilwizzjoni tista’ ssir b’sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali (ESC biss) jew b’sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ (obbligatorja għall-ETC). Il-kapaċità tal-fluss tas-sistema ta’ dilwizzjoni għandha tkun kbira biżżejjed sabiex telimina kompletament il-kondensazzjoni ta’ l-ilma fis-sistemi tad-dilwizzjoni u tal-kampjunament, u żżomm it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fi jew taħt 325K (52 °C) immedjatament qabel (upstream) il-holders tal-filtri. Id-deumidifikazzjoni ta’ l-arja tad-dilwizzjoni qabel id-dħul fis-sistema ta’ dilwizzjoni hija permessa, u hija speċjalment utli jekk l-umdità fl-arja tad-dilwizzjoni hija għolja. It-temperatura ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandha tkun 298 K ± 5 K (25 °C ± 5 °C). Jekk l-arja ambjentali hija taħt 293K (20 °C), huwa rakkomandat it-tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni ‘il fuq mill-limitu ta’ fuq tat-temperatura ta’ 303K (30 °C). Madankollu, it-temperatura ta’ l-arja tad-dilwizzjoni ma għandhiex taqbeż 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit.

Is-sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali għandha tkun proġettata sabiex tiddividi d-duħħan ta’ l-exhaust f’żewġ frazzjonijiet, bl-iżgħar waħda tkun dilwita bl-arja u sussegwentement użata għall-kejl tal-partikulati. Għal dan huwa essenzjali li l-proporzjon tad-dilwizzjoni ikun determinat b’mod preċiż ħafna. Jistgħu jkunu applikati metodi ta’ diviżjoni differenti, fejn it-tip ta’ diviżjoni li jintuża jiddeċiedi sa ċertu grad sinifikanti il-hardware tal-kampjunament u l-proċeduri li għandhom jintużaw (Anness V, Taqsima 2.2). Is-sonda tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi installata viċin ħafna tas-sonda tal-kampjunament ta’ l-emissjonijiet gassużi, u l-installazzjoni għandha tikkonforma mad-dispożizzjonijiet tat-Taqsima 3.4.1.

Sabiex tiġi determinata l-massa tal-partikulati, hemm il-ħtieġa ta’ sistema tal-kampjunament tal-partikulati, ta’ filtri tal-kampjunament tal-partikulati, ta’ miżien tal-mikrogrammi, u ta’ kompartiment ta’ l-użin bit-temperatura u l-umdità kkontrollati.

Għall-kampjunament tal-partikulati, għandu jkun applikat il-metodu tal-filtru uniku li juża par wieħed ta’ filtri (ara t-Taqsima 4.1.3) għaċ-ċiklu kollu tat-test. Għall-ESC, għandha tingħata attenzjoni konsiderevoli għall-ħinijiet tal-kampjunament u għall-flussi matul il-fażi kampjunarja tat-test.

4.1. Filtri tal-Kampjunament tal-Partikulati.

4.1.1. Speċifikazzjoni tal-Filtri

Hemm il-ħtieġa ta’ filtri tal-fibra tal-ħġieġ miksija bil-flworokarbonju jew filtri tal-membrani bbażati fuq il-flworokarbonju. It-tipi kollha tal-filtri għandhom ikollhom effiċjenza ta’ ġbir ta’ 0,3 ìm DOP (di-octylphthalate) li tkun ta’ l-anqas 95 % f’veloċita tal-gass bejn 35 u 80 cm/s.

4.1.2. Id-Daqs tal-Filtri

Il-filtri tal-partikulati għandhom ikollhom dijametru minimu ta’ 47 mm (37 mm dijametru ta’ stain). Filtri ta’ dijametru akbar huma aċċettabbli (Taqsima 4.1.5).

4.1.3. Filtri Primarji u Filtri Back Up

Għandu jittieħed kampjun ta’ l-exhaust dilwit permezz ta’ par ta’ filtri mqiegħda f’serje (wieħed primarju u wieħed back up) matul is-sekwenza tat-test. Il-filtru back up għandu jkun mhux aktar minn 100mm ‘l isfel (downstream) mill-filtru primarju u ma għandux ikollu kuntatt miegħu. Il-filtri jistgħu jintiżnu separatament jew bħala par bil-filtri mqiegħda bin-naħat stain tagħhom ma’ xulxin.

4.1.4. Filter Face Velocity

Għandha tintlaħaq veloċità tal-gass fil-filtru ta’ 35 sa 80 cm/s. Iż-żieda fil-waqa’ ta’ pressjoni bejn il-bidu u t-tmiem tat-test ma għandhiex tkun iżjed minn 25 kPa.

4.1.5. Tagħbija tal-Filtru

Il-tagħbija minimu rakkomandat tal-filtru għandu jkun ta’ stain area ta’ 0,5 mg/1 075 mm2 . Għad-daqsijiet l-aktar komuni ta’ filtri, il-valuri huma esposti fit-Tabella 9.

Tabella 9

Loadings Rakkomandati tal-Filtru

Dijametru tal-Filtru	Stain Rakkomandata	Tagħbija Minimu Rakkmandat
(mm)	(mm)	(mg)
47	37	0,5
70	60	1,3
90	80	2,3
110	100	3,6

4.2. Kompartiment ta’ l-Użin u Speċifikazzjonijiet tal-Bilanċ Analitiku

4.2.1. Kondizzjonijiet tal-Kompartiment ta’ l-Użin

It-temperatura tal-kompartiment (jew kamra) li fih jiġu kondizzjonati u mwieżna l-filtri tal-partikulati għandha tinżamm taħt 295K ± 3 K (22 °C ± 3 °C) matul il-kondizzjonament kollu u l-kejl kollu tal-filtru. L-umdità għandha tinżamm għal dewpoint ta’ 282,5K ± 3 K (9,5 °C ± 3 °C) u għal umdità relattiva ta’ 45 % ± 8 %.

4.2.2. Użin tal-Filtru ta’ Referenza

L-ambjent tal-kompartiment (jew tal-kamra) għandu jkun mingħajr kwalunkwe kontaminanti ambjentali (bħat-trab) li jista’ jpoġġi fuq il-filtri tal-partikulati matul l-istabbilizzazzjoni tagħhom. Għandhom jitħallew id-disturbi għall-ispeċifikazzjonijiet fil-kompartiment ta’ l-użin kif mogħtija fit-Taqsima 4.2.1 sakemm il-perjodu ta’ ħin tad-disturbi ma jaqbiżx it-30 minuta. Il-kompartiment ta’ l-użin għandu jilħaq l-ispeċifikazzjonijiet meħtieġa qabel id-dħul personali fil-kompartiment ta’ l-użin. Ta’ l-inqas żewġ filtri ta’ referenza mhux użati jew par filtri ta’ referenza għandhom jitkejlu fi żmien 4 sigħat ta’ l-użin tal-filtri tal-kampjun, iżda preferibbilment fl-istess ħin. Għandhom ikunu ta’ l-istess daqs u materjal bħall-filtri tal-kampjuni.

Jekk il-piż medju tal-filtri ta’ referenza (par filtri ta’ referenza) jinbidel bejn l-użin tal-filtri tal-kampjuni b’aktar minn ± 5 % (± 7,5 % għall-par filtri rispettivament) tal-loading minimu rakkomandat tal-filtru (Taqsima 4.1.5.), il-filtri kollha tal-kampjuni għandhom jintremew u t-test ta’ l-emissjonijiet jiġi ripetut.

Jekk il-kriterji ta’ l-istabbiltà tal-kompartiment ta’ l-użin mogħtija fit-Taqsima 4.2.1 ma jintlaħqux, iżda l-użin tal-filtri ta’ referenza jilħaq il-kriterji ta’ hawn fuq, il-fabbrikant tal-magna għandu l-għażla li jaċċetta l-piż tal-filtri tal-kampjun jew li jannulla t-testijiet, u jirranġa s-sistema tal-kontroll tal-kompartiment ta’ l-użin u jerġa jagħmel it-test.

4.2.3. Bilanċ Analitiku

Il-bilanċ analitiku użat sabiex jiġu determinati l-piżijiet tal-filtri kollha għandu jkollu preċiżjoni (devjazzjoni standard) ta’ 20 μg u riżoluzzjoni ta’ 10 μg (1 digit = 10 μg). Għall-filtri anqas minn 70 mm dijametru, il-preċiżjoni u r-riżoluzzjoni għandha tkun ta’ 2 μg u 1 μg, rispettivament.

4.3. Speċifikazzjonijiet Addizzjonali għall-Kejl tal-Partikulati

Il-partijiet kollha tas-sistema ta’ dilwizzjoni u s-sistema kampjunarja mill-pajp ta’ l-exhaust sal-holder tal-filtru, li huma f’kuntatt mal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat u dilwit, għandhom jiġu proġettati sabiex ikunu minimizzati d-depożitu u l-alterazzjoni tal-partikulati. Il-partijiet kollha għandhom isiru minn materjali elettrikament konduttivi li ma jagħmlux reazzjoni mal-komponenti tal-gass ta’ l-exhaust, u għandhom ikunu elettrikament grounded sabiex ikunu prevenuti l-effetti elettrostatiċi.

5. DETERMINAZZJONI TAD-DUĦĦAN

Din it-Taqsima tipprovdi speċifikazzjonijiet għall-apparat tat-test meħtieġ u fakultattiv li għandu jintuża għat-test ta’ l-ELR. Id-duħħan għandu jitkejjel b’opacimeter li jkollu opaċità u modalità tal-qari tal-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl. Il-modalità tal-qari ta’ l-opaċità għandha tintuża biss għall-kalibrazzjoni u l-kontroll ta’ l-opacimeter. Il-valuri tad-duħħan taċ-ċiklu tat-test għandhom jitkejlu fil-modalità tal-qari tal-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl.

5.1. Rekwiżiti Ġenerali

L-ELR jeħtieġ l-użu ta’ sistema tal-kejl tad-duħħan u ta’ l-ipproċessar tad-data li tinkludi tlitt unitajiet funzjonali. Dawn l-unitajiet jistgħu jkunu integrati f’komponent wieħed jew offruti bħala sistema ta’ komponenti interkonnessi. It-tlitt unitajiet funzjonali huma:

—	opacimeter li jilħaq l-ispeċifikazzjonijiet ta’ l-Anness V, Taqsima 3,

—	unità ta’ l-ipproċessar tad-data li kapaċi twettaq il-funzjonijiet deskritti fl-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 6,

—	stampatur u/jew mezz ta’ memorja elettronika sabiex jiġu reġistrati u provduti l-valuri tad-duħħan meħtieġa speċifikati fl-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 6.3.

5.2. Rekwiżiti Speċifiċi

5.2.1. Linearità

Il-linearità għandha tkun fil-limiti ta’ ± 2 % opaċità.

5.2.2. Zero Drift

Iż-zero drift matul perjodu ta’ siegħa ma għandux jaqbeż ± 1 % opaċità.

5.2.3. Id-Display u l-Iskala ta’ Kejl ta’ l-Opacimeter

Għad-display fl-opaċità, l-iskala ta’ kejl għandha tkun 0-100 % opaċità, u l-leġġibbiltà ta’ 0,1 % opaċità. Għad-display fil-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl, l-iskala ta’ kejl għandha tkun 0-30 m-1 tal-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl, u l-leġġibbiltà ta’ 0,01 m-1 tal-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl.

5.2.4. Ħin tar-Reazzjoni ta’ l-Istrument

Il-ħin tar-reazzjoni fiżika ta’ l-opacimeter ma għandux jaqbeż 0,2 s. Il-ħin tar-reazzjoni fiżika huwa d-differenza bejn il-ħinijiet meta l-output ta’ riċevitur tar-reazzjoni rapida jilħaq 10 u 90 % tad-devjazzjoni sħiħa meta l-opaċità tal-gass li tkun qiegħda titkejjel tinbidel f’anqas minn 0,1 s.

Il-ħin tar-reazzjoni elettrika ta’ l-opacimeter ma għandux jaqbeż 0.05 s. Il-ħin tar-reazzjoni elettrika hija d-differenza bejn il-ħinijiet meta l-output ta’ l-opacimeter jilħaq 10 u 90 % ta’ l-iskala sħiħa meta s-sors tad-dawl jiġi interrott jew jintefa kompletament f’anqas minn 0.01 s.

5.2.5. Filtri ta’ Densità Newtrali

Kwalunkwe filtru ta’ densità newtrali użat flimkien mal-kalibrazzjoni ta’ l-opacimeter, ma’ kejl ta’ linearità, jew ma’ regolarizzazzjoni ta’ span għandu jkollu l-valur tiegħu magħruf fil-limiti ta’ 1,0 % opaċità.

Il-valur nominali tal-filtru għandu jkun kontrollat għall-akkuratezza ta’ l-inqas darba fis-sena billi tintuża riferenza bażata fuq standard nazzjonali jew internazzjonali.

Il-filtri ta’ densità newtrali huma strumenti ta’ preċiżjoni u tista’ faċilment issirilhom ħsara matul l-użu. Il-maneġġ tagħhom għandu jkun minimizzat u, fejn meħtieġ, għandu jsir b’attenzjoni sabiex ikun evitat il-grif jew it-tħammiġ tal-filtru.

Appendiċi 5

PROĊEDURA TA’ KALIBRAZZJONI

1. KALIBRAZZJONI TA’ L-ISTRUMENTI ANALITIĊI

1.1. Introduzzjoni

Kull analizzatur għandu jkun kalibrat kull kemm ikun hemm bżonn sabiex jissodisfa r-rekwiżiti ta’ akkuratezza ta’ din id-Direttiva. Il-metodu tal-kalibrazzjoni li għandu jintuża huwa deskritt f’din it-Taqsima għall-analizzaturi indikati fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3 u fl-Anness V, Taqsima 1.

1.2. Gassijiet tal-Kalibrazzjoni

Id-data ta’ skadenza tal-perjodu ta’ idoneità tal-gassijiet kollha tal-kalibrazzjoni għandha tiġi rispettata.

Id-data ta’ skadenza tal-gassijiet tal-kalibrazzjoni li tingħata mill-fabbrikant għandha tiġi reġistrata.

1.2.1. Gassijiet Puri

Il-purità meħtieġa tal-gassijiet hija definita mil-limiti ta’ kontaminazzjoni mogħtija hawn taħt. Dawn il-gassijiet li ġejjin għandhom ikunu disponibbli għall-operazzjoni:

Nitroġenu purifikat

(Kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C1, ≤ 1 ppm CO, ≤ 400 ppm CO2, ≤ 0,1 ppm NO)

Ossiġnu purifikat

(Purità > 99,5 % vol O2)

Taħlita Idroġenu-Helium

(40 ± 2 % Idroġenu, helium tal-bilanċ)

(Kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C1, ≤ 400 ppm CO2)

Arja sintetika purifikata

(Kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C1, ≤ 1 ppm CO, ≤ 400 ppm CO2, ≤ 0,1 ppm NO)

(Kontenut ta’ l-ossiġnu bejn 18-21 % vol.)

Propan purifikat jew CO għall-verifika CVS

1.2.2. Gassijiet ta’ Kalibrazzjoni u ta’ Span

Għandhom ikunu disponibbli taħlitiet ta’ gassijiet li għandhom il-kompożizzjonijiet kimiċi li ġejjin:

C3H8 u arja sintetika purifikata (ara t-Taqsima 1.2.1);

CO u nitroġenu purifikat;

NOx u nitroġenu purifikat (l-ammont ta’ NO2 kontenut f’dan il-gas tal-kalibrazzjoni ma għandux jaqbeż il-5 % tal-kontenut NO);

CO2 u nitroġenu purifikat

CH4 u arja sintetika purifikata

C2H6 u arja sintetika purifikata

Nota: Huma permessi kombinazzjonijiet oħra ta’ gassijiet sakemm il-gassijiet ma jagħmlux reazzjoni ma’ xulxin.

Il-konċentrazzjoni vera ta’ gass tal-kalibrazzjoni u ta’ span għandha tkun fil-limiti ta’ ± 2 % tal-valur nominali. Il-konċentrazzjonijiet kollha tal-gass tal-kalibrazzjoni għandhom jingħataw abbażi tal-volum (perċentwali tal-volum jew volum ppm).

Il-gassijiet użati għall-kalibrazzjoni u għall-ispan jistgħu jinkisbu wkoll permezz ta’ diviżur tal-gass, b’dilwizzjoni b’N2 purifikat jew b’arja sintetika purifikata. L-akkuratezza ta’ l-istrument tat-taħlit għandha tkun tali li l-konċentrazzjoni tal-gassijiet dilwiti tal-kalibrazzjoni tista’ tiġi stabbilita fil-limiti ta’ ± 2 %.

1.3. Proċedura Operattiva għall-Analizzaturi u għas-Sistema Kampjunarja

Il-proċedura operattiva għall-analizzaturi għandha ssegwi l-istruzzjonijiet ta’ start up u ta’ l-operazzjoni mogħtija mill-fabbrikant ta’ l-istrument. Għandhom ikunu inklużi r-rekwiżiti minimi mogħtija fit-Taqsimiet 1.4 sa 1.9.

1.4. Test għat-telf tal-gassijiet (Leakage test)

Għandu jsir test għat-telf tal-gassijiet tas-sistema. Is-sonda għandha tiġi skonnessa minn mas-sistema ta’ l-exhaust u t-tarf jiġi magħluq. Għandha tiġi attivata l-pompa ta’ l-analizzatur. Wara perjodu inizjali ta’ stabbilizzazzjoni, il-misuraturi kollha tal-fluss għandhom jaqraw żero. Jekk le, il-linji kampjunarji għandhom jiġu kontrollati u d-difett korrett.

Ir-rata massima ta’ telf permessa fuq in-naħa tal-vakwu għandha tkun 0,5 % tar-rata tal-fluss fl-użu għall-porzjon tas-sistema li tkun kontrollata. Il-flussi ta’ l-analizzatur u l-flussi tal-bypass jistgħu jintużaw sabiex jiġu stmati r-rati tal-fluss fl-użu.

Metodu ieħor huwa l-introduzzjoni ta’ bidla skalari tal-konċentrazzjoni fil-bidu tal-linja kampjunarja permezz ta’ bidla mill-gass żero għall-gass ta’ span. Jekk wara perjodu adegwat ta’ ħin il-qari juri konċentrazzjoni anqas imqabbla mal-konċentrazzjoni introdotta, dan jindika problemi ta’ kalibrazzjoni jew problemi ta’ telf ta’ gass.

1.5. Proċedura ta’ Kalibrazzjoni

1.5.1. Muntatura ta’ l-Istrument

Il-muntatura ta’ l-istrument għandha tiġi kalibrata u l-kurvi tal-kalibrazzjoni kontrollati mal-gassijiet standard. L-istess rati tal-fluss tal-gass għandhom jintużaw bħal meta jittieħed il-kampjun ta’ l-exhaust.

1.5.2. Ħin għall-warm up

Il-ħin għall-warming up għandu jkun skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant. Jekk ma jkunx speċifikat, huwa rakkomandat minimu ta’ sagħtejn sabiex jisħnu l-analizzaturi.

1.5.3. L-Analizzaturi NDIR u HFID

L-analizzatur NDIR għandu jkun sintonizzat, skond kif meħtieġ, u għandha tiġi ottimizzata l-fjamma tal-kombustjoni ta’ l-analizzatur HFID (Taqsima 1.8.1).

1.5.4. Kalibrazzjoni

Kull skala operattiva normalment użata għandha tiġi kalibrata.

Bl-użu ta’ l-arja sintetika purifikata (jew nitroġenu), l-analizzaturi CO, CO2, NOx u HC għandhom jiġu regolati fuq iż-żero.

Il-gassijiet adatti tal-kalibrazzjoni għandhom jiġu introdotti fl-analizzaturi, għandhom jiġu reġistrati l-valuri, u għandha tiġi determinata l-kurva tal-kalibrazzjoni skond it-Taqsima 1.5.5.

Il-regolazzjoni żero għandha tiġi kontrollata mill-ġdid u, jekk ikun meħtieġ, għandha tiġi ripetuta l-proċedura tal-kalibrazzjoni.

1.5.5. Determinazzjoni tal-Kurva tal-Kalibrazzjoni

1.5.5.1. Linji Gwida Ġenerali

Il-kurva tal-kalibrazzjoni ta’ l-analizzatur għandha tiġi determinata b’almenu ħames punti ta’ kalibrazzjoni (minbarra ż-żero) distanzjati bl-aktar mod uniformi possibbli. L-ogħla konċentrazzjoni nominali għandha tkun ugwali għal 90 % jew aktar minn 90 % ta’ l-iskala sħiħa.

Il-kurva tal-kalibrazzjoni għandha tiġi kalkolata bil-metodu ta’ l-inqas kwadrati. Jekk il-grad riżultanti tal-polinomju ikun akbar minn 3, in-numru tal-punti tal-kalibrazzjoni (biż-żero inkluż) għandu jkun ta’ l-inqas ugwali għal dan il-grad polinomjali u 2.

Il-kurva tal-kalibrazzjoni ma għandhiex tkun differenti b’aktar minn ± 2 % mill-valur nominali ta’ kull punt ta’ kalibrazzjoni u b’aktar minn ± 1 % ta’ l-iskala sħiħa f’żero.

Mill-kurva tal-kalibrazzjoni u mill-punti tal-kalibrazzjoni, huwa possibbli li jiġi verifikat li l-kalibrazzjoni saret korrettament. Għandhom jiġu indikati l-parametri karatteristiċi differenti ta’ l-analizzatur, b’mod partikolari:

—	l-iskala tal-kejl,

—	is-sensittività,

—	id-data meta saret il-kalibrazzjoni.

1.5.5.2. Kalibrazzjoni taħt il-15 % ta’ l-Iskala Sħiħa

Il-kurva tal-kalibrazzjoni ta’ l-analizzatur għandha tiġi determinata b’almenu 4 punti addizzjonali ta’ kalibrazzjoni (minbarra ż-żero) distanzjati nominalment b’mod ugwali taħt il-15 % ta’ l-iskala sħiħa.

Il-kurva tal-kalibrazzjoni hija kalkolata bil-metodu ta’ l-inqas kwadrati.

Il-kurva tal-kalibrazzjoni ma għandhiex tkun differenti b’aktar minn ± 4 % mill-valur nominali ta’ kull punt ta’ kalibrazzjoni u b’aktar minn ± 1 % ta’ l-iskala sħiħa fuq iż-żero.

1.5.5.3. Metodi Alternattivi

Jekk jista’ jintwera li hemm teknoloġija alternattiva (e.ż. kompjuter, swiċċ skalat kontrollat elettronikament eċċ.) li tista’ tagħti akkuratezza ekwivalenti, jistgħu jintużaw l-alternattivi offerti minnha.

1.6. Verifika tal-Kalibrazzjoni

Kull skala operattiva normalment użata għandha tiġi kontrollata qabel kull analiżi skond il-proċedura li ġejja.

Il-kalibrazzjoni għandha tiġi kontrollata billi jintuża gass żero u gass ta’ span bil-valur nominali tiegħu aktar minn 80 % ta’ l-iskala sħiħa tal-medda ta’ kejl.

Jekk, għaż-żewġ punti kunsidrati, il-valur li jinstab ma jkunx differenti b’aktar minn ± 4 % ta’ l-iskala sħiħa mill-valur ta’ referenza dikjarat, il-parametri ta’ l-aġġustament jistgħu jiġu modifikati. Jekk dan ma jkunx il-każ, għandha tiġi determinata kurva ġdida ta’ kalibrazzjoni skond it-Taqsima 1.5.5.

1.7. Test ta’ l-effiċjenza tal-Konvertitur NOx

L-effiċjenza tal-konvertitur użat għall-konverżjoni ta’ l-NO2 f’ NO għandha tiġi ttestjata kif hemm indikat fit-Taqsimiet 1.7.1 sa 1.7.8 (Dijagramma 6).

1.7.1. Skema tat-Test

Bl-użu ta’ l-iskema tat-test kif esposta fid-Dijagramma 6 (ara ukoll l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.3.5) u l-proċedura ta’ hawn taħt, l-effiċjenza tal-konvertituri tista’ tiġi ttestjata permezz ta’ ożonatur (ozonator).

1.7.2. Kalibrazzjoni

Il-CLD u l-HCLD għandhom jiġu kalibrati fl-iskala operattiva l-aktar komuni skond l-ispeċifikazzjonijiet tal-fabbrikant billi jintuża gass żero u ta’ span (bil-kontenut NO tiegħu li jammonta għal xi 80 % ta’ l-iskala operattiva u l-konċentrazzjoni NO2 tat-taħlita tal-gass li tammonta għal anqas minn 5 % tal-konċentrazzjoni NO). L-analizzatur NOx għandu jkun fil-modalità NO sabiex il-gass ta’ span ma jgħaddix mill-konvertitur. Il-konċentrazzjoni indikata għandha tiġi reġistrata.

1.7.3. Kalkolu

L-effiċjenza tal-konvertitur NOx tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn,

a	=	tkun il-konċentrazzjoni NOx skond it-Taqsima 1.7.6
b	=	tkun il-konċentrazzjoni NOx skond it-Taqsima 1.7.7
c	=	tkun il-konċentrazzjoni NO skond it-Taqsima 1.7.4
d	=	tkun il-konċentrazzjoni NO skond it-Taqsima 1.75

1.7.4. Tiżjid ta’ l-Ossiġnu

Permezz ta’ attrezzatura “T” (T-fitting), l-ossiġnu jew l-arja żero jiġu miżjuda kontinwament mal-fluss tal-gass sakemm il-konċentrazzjoni indikata tkun bejn wieħed u ieħor 20 % anqas mill-konċentrazzjoni tal-kalibrazzjoni mogħtija fit-Taqsima 1.7.2 (L-analizzatur ikun fil-modalità NO). Il-konċentrazzjoni “c” indikata għandha tiġi reġistrata. L-ożonatur jinżamm deattivat matul il-proċess kollu.

1.7.5. Attivazzjoni ta’ l-Ożonatur

Hawnhekk jiġi attivat l-ożonatur sabiex jiġġenera biżżejjed ożonu sabiex inaqqas il-konċentrazzjoni NO sa bejn wieħed u ieħor 20 % (minimu 10 %) tal-konċentrazzjoni tal-kalibrazzjoni mogħtija fit-Taqsima 1.7.2. Il-konċentrazzjoni “d” indikata għandha tiġi reġistrata (L-analizzatur ikun fil-modalità NO).

1.7.6. Modalità NOx

L-analizzatur NO imbagħad jiġi swiċċjat għall-modalità NOx sabiex it-taħlita tal-gass (li tikkonsisti f’NO, NO2, O2 u N2) issa tgħaddi mill-konvertitur. Il-konċentrazzjoni ‘a’ indikata għandha tiġi reġistrata (L-analizzatur ikun fil-modalità NOx.)

1.7.7. Deattivazzjoni ta’ l-Ożonatur

Hawnhekk jiġi deattivat l-ożonatur. It-taħlita tal-gassijiet deskritta fit-Taqsima 1.7.6 tgħaddi mill-konvertitur għal ġewwa d-detector. Il-konċentrazzjoni “b” indikata għandha tiġi reġistrata. (L-analizzatur ikun fil-modalità NOx).

1.7.8. Modalità NO

Fil-modalità NO bl-ożonatur deattivat, il-fluss ta’ l-ossiġnu jew ta’ l-arja sintetika jiġi wkoll magħluq. Il-qari ta’ l-NOx ta’ l-analizzatur ma għandux jiddevja b’aktar minn ± 5 % mill-valur imkejjel skond it-Taqsima 1.7.2. (L-analizzatur ikun fil-modalità NO).

1.7.9. Intervall tat-test

L-effiċjenza tal-konvertitur għandha tiġi ttestjata qabel kull kalibrazzjoni ta’ l-analizzatur NOx.

1.7.10. Rekwiżit ta’ Effiċjenza

L-effiċjenza tal-konvertitur ma għandhiex tkun anqas minn 90 %, iżda effiċjenza ogħla ta’ 95 % hija ferm rakkomandata.

Nota: Jekk, bl-analizzatur fl-iskala fl-aktar komuni, l-ożonatur ma jistax jagħti tnaqqis minn 80 % sa 20 % skond it-Taqsima 1.7.5, għandha tintuza l-ogħla skala li tagħti t-tnaqqis.

Dijagramma 6

Skematika ta’ l-istrument ta’ l-effiċjenza tal-konvertitur NOx

Test ta 'immaġni

1.8. Aġġustament tal-FID

1.8.1. Ottimizzazzjoni tar-Reazzjoni tad-Detector

L-FID għandu jiġi aġġustat kif speċifikat mill-fabbrikant ta’ l-istrument. Għandu jintuża gass ta’ span ta’ propan fl-arja sabiex tiġi ottimizzata r-reazzjoni fl-iskala operattiva l-aktar komuni.

Bir-rati tal-fluss ta’ l-arja u tal-karburant regolati skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant, għandu jiġi introdott fl-analizzatur gass ta’ span ta’ 350 ± 75 ppm C. Ir-reazzjoni għal fluss partikolari tal-karburant għandha tiġi determinata mid-differenza bejn ir-reazzjoni tal-gass ta’ span u r-reazzjoni tal-gass żero. Il-fluss tal-karburant għandu jkun aġġustat inkrementalment ‘il fuq u ‘l isfel mill-ispeċifikazzjoni tal-fabbrikant. Ir-reazzjoni ta’ span u żero b’dawn il-flussi tal-karburant għandha tiġi reġistrata. Id-differenza bejn ir-reazzjoni ta’ span u żero għandha tiġi grafikament traċċjata u l-fluss tal-karburant għandu jiġi aġġustat lejn l-ogħla naħa tal-kurva.

1.8.2. Fatturi ta’ Reazzjoni ta’ l-Idrokarbonju

L-analizzatur għandu jiġi kalibrat bl-użu tal-propan fl-arja u ta’ l-arja sintetika purifikata, skond it-Taqsima 1.5.

Il-fatturi tar-reazzjoni għandhom jiġu determinati l-ewwel darba li jibda s-servizz tiegħu analizzatur u wara intervalli ta’ kull manutenzjoni maġġura tiegħu. Il-fattur tar-reazzjoni (Rf) għal speċi ta’ idrokarbonju partikolari huwa l-proporzjon tal-qari FID C1 għall-konċentrazzjoni tal-gass fiċ-ċilindru espress bħala ppm C1.

Il-konċentrazzjoni tal-gass tat-test għandha tkun ta’ livell li jagħti reazzjoni ta’ bejn wieħed u ieħor 80 % ta’ l-iskala sħiħa. Il-konċentrazzjoni għandha tkun magħrufa bi preċiżjoni ta’ ± 2 % b’referenza għal standard gravimetriku espress bħala volum. Addizzjonalment, iċ-ċilindru tal-gass għandu jkun prekondizzjonat għal 24 siegħa f’temperatura ta’ 298 K ± 5 K (25 °C ± 5 °C).

Il-gassijiet tat-test li għandhom jintużaw u l-limiti rakkomandati tal-fattur relattiv tar-reazzjoni huma kif ġej:

Metanu u arja sintetika purifikata 1,00 ≤ Rf ≤ 1,15

Propilin u arja sintetika purifikata 0,90 ≤ Rf ≤ 1,10

Toluene u arja sintetika purifikata 0,90 ≤ Rf ≤ 1,10

Dawn il-valuri huma relattivi għall-fattur ta’ reazzjoni (Rf) ta’ 1,00 għall-propan u għall-arja sintetika purifikata.

1.8.3. Kontroll ta’ l-Interferenza ta’ l-Ossiġnu

Il-kontroll ta’ l-interferenza ta’ l-ossiġnu għandu jiġi stabbilit l-ewwel darba li jibda s-servizz tiegħu analizzatur u wara intervalli ta’ kull manutenzjoni maġġura tiegħu.

Il-fattur tar-reazzjoni jiġi definit u għandu jiġi determinat kif deskritt fit-Taqsima 1.8.2. Il-gass tat-test li għandu jintuża u l-iskala rakkomandata tal-fattur relattiv tar-reazzjoni ikunu kif ġej:

Formula

Dan il-valur huwa relattiv għall-fattur ta’ reazzjoni (Rf) ta’ 1,00 għall-propan u għall-arja sintetika purifikata.

Il-konċentrazzjoni ta’ l-ossiġnu ta’ l-arja tal-burner FID għandu jkun fil-limiti ta’ ± 1 mole % tal-konċentrazzjoni ta’ l-ossiġnu ta’ l-arja tal-burner użat fl-aħħar kontroll ta’ l-interferenza ta’ l-ossiġnu. Jekk id-differenza tkun akbar, l-interferenza ta’ l-ossiġnu għandha tiġi kontrollata u l-analizzatur għandu jiġi aġġustat, jekk ikun meħtieġ.

1.8.4. Effiċjenza tan-Non Methane Cutter (NMC, għall-Magni li Jaħdmu bil-Gass NG Biss)

L-NMC jintuża għat-tneħħija ta’ l-idrokarbonji mhux tal-metanu mill-gass tal-kampjuni bl-ossidazzjoni ta’ l-idrokarbonji kollha għajr il-metanu. Idealment, il-konverżjoni għall-metanu hija ta’ 0 %, u għall-idrokarbonji l-oħra rappreżentati mill-etanu hija ta’ 100 %. Għall-kejl preċiż tal-NMHC, iż-żewġ effiċjenzi għandhom jiġu determinati u użati għall-kalkolu tar-rata tal-fluss tal-massa ta’ l-emissjoni NMHC (ara l-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3).

1.8.4.1. Effiċjenza tal-Metanu

Għandu jiġi mgħoddi l-gass tal-kalibrazzjoni tal-metanu fil-FID kemm bl-NMC evitat kif ukoll bl-NMC mhux evitat, u ż-żewġ konċentrazzjonijiet għandhom jiġu reġistrati. L-effiċjenza għandha tiġi determinata kif ġej:

Formula

fejn,

concw	=	konċentrazzjoni HC bil-CH4 jiċċirkola tul l-NMC
concw/o	=	konċentrazzjoni HC bil-CH4 jevita l-NMC

1.8.4.2. Effiċjenza ta’ l-Etanu

Għandu jiġi mgħoddi l-gass tal-kalibrazzjoni tal-etanu fil-FID kemm bl-NMC evitat kif ukoll bl-NMC mhux evitat, u ż-żewġ konċentrazzjonijiet għandhom jiġu reġistrati. L-effiċjenza għandha tiġi determinata kif ġej

Formula

fejn,

concw	=	konċentrazzjoni HC bil-C2H6 jiċċirkola tul l-NMC
concw/o	=	konċentrazzjoni HC bil-C2H6 jevita l-NMC

1.9. Effetti ta’ Interferenza fuq l-Analizzaturi CO, CO2, u NOx

Gassijiet li jkunu preżenti fl-exhaust barra dak li jkun analizzat jinterferixxu fil-qari f’diversi modi. Ikun hemm interferenza pożittiva fl-istrumenti NDIR fejn il-gass interferenti joħloq l-istess effett bħall-gass li jkun imkejjel, iżda sa grad anqas. Ikun hemm interferenza negattiva fi strumenti NDIR mill-gass interferenti meta dan jestendi l-limitu ta’ l-assorbiment tal-gass imkejjel, u fl-istrumenti CLD mill-gass interferenti billi dan jitfi (l-effett ta’ quench) r-radjazzjoni. Il-kontrolli ta’ l-interferenza msemmija fit-Taqsimiet 1.9.1 u 1.9.2 għandhom isiru qabel l-użu inizjali ta’ analizzatur u wara l-intervalli ta’ kull manutenzjoni maġġura tagħhom.

1.9.1. Kontroll ta’ l-Interferenza lill-Analizzatur CO

L-ilma u CO2 jistgħu jinterferixxu fil-prestazzjoni ta’ l-analizzatur CO. Għaldaqstant, għandu jiġi mgħoddi effervexxentement mill-ilma f’temperatura ambjentali l-gass ta’ span CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 sa’ 100 % ta’ l-iskala sħiħa operattiva użata matul l-ittestjar u r-reazzjoni ta’ l-analizzatur għandha tiġi reġistrata. Ir-reazzjoni ta’ l-analizzatur ma għandhiex tkun aktar minn 1 % ta’ l-iskala sħiħa għall-meded ugwali għal 300 ppm jew ‘il fuq minn 300 ppm, jew aktar minn 3 ppm għal meded taħt it-300 ppm.

1.9.2. Kontrolli ta’ Quench ta’ l-Analizzatur NOx

Iż-żewġ gassijiet kruċjali għall-analizzaturi CLD (u HCLD) huma CO2 u l-evaporazzjoni ta’ l-ilma. Ir-reazzjonijiet ta’ quench għal dawn il-gassijiet huma proporzjonali għall-konċentrazzjonijiet tagħhom, u għaldaqstant jeħtieġu metodi tekniċi tat-test sabiex tiġi determinata l-quench fl-ogħla konċentrazzjonijiet mistennija misjuba matul l-ittestjar.

1.9.2.1. Kontroll ta’ Quench tas-CO2

Għandu jiġi mgħoddi gass ta’ span CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 sa 100 % ta’ l-iskala sħiħa operattiva mill-analizzatur NDIR u l-valur CO2 għandu jiġi reġistrat bħala A. Imbagħad għandu jiġi dilwit bejn wieħed u ieħor 50 % b’gass ta’ span NO u mgħoddi mill-NDIR u (H)CLD, bil-valuri CO2 u NO reġistrati bħala B u C, rispettivament. Imbagħad għandu jiġi magħluq is-CO2 u jiġi mgħoddi biss il-gass ta’ span NO mill-(H)CLD, u l-valur NO għandu jiġi reġistrat bħala D.

Il-quench, li ma għandhiex tkun akbar minn 3 % ta’ l-iskala sħiħa, għandha mbagħad tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn,

A	=	li huwa valur tal-konċentrazzjoni CO2 mhux dilwita imkejla bl-NDIR f’ %
B	=	li huwa l-valur tal-konċentrazzjoni CO2 dilwita imkejla bl-NDIR f’ %
C	=	li huwa l-valur tal-konċentrazzjoni NO dilwita imkejla bi (H)CLD f’ ppm
D	=	li huwa l-valur tal-konċentrazzjoni NO mhux dilwita imkejla bi (H)CLD f’ ppm

Jistgħu jintużaw metodi alternattivi tad-dilwizzjoni u tal-kwantifikazzjoni tal-valuri tal-gass ta’ span CO2 u NO bħat-taħlit/blending dinamiku.

1.9.2.2. Kontroll ta’ Quench ta’ l-Ilma

Dan il-kontroll japplika għall-kejl ta’ konċentrazzjoni tal-gass imxarrab biss. Il-kalkolu tal-quench tal-ilma għandu jqis id-dilwizzjoni tal-gass ta’ span NO bl-evaporazzjoni ta’ l-ilma u l-iscaling tal-konċentrazzjoni ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma tat-taħlita għal dawk mistennija matul l-ittestjar.

Għandu jiġi mgħoddi gass ta’ span NO li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 sa 100 % ta’ l-iskala sħiħa operattiva normali mill-(H)CLD u l-valur NO għandu jiġi reġistrat bħala D. Il-gass ta’ span NO imbagħad għandu jiġi mgħoddi effervexxentement mill-ilma f’temperatura ambjentali u għandu jiġi mgħoddi mill-(H)CLD, u l-valur NO għandu jiġi reġistrat bħala C. Il-pressjoni operattiva assoluta ta’ l-analizzatur u t-temperatura ta’ l-ilma għandhom jiġu determinati u reġistrati bħala E u F, rispettivament. Il-pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni tat-taħlita li tikkorrispondi għat-temperatura F ta’ l-ilma effervexxenti għandha tiġi determinata u reġistrata bħala G. Il-konċentrazzjoni ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma (H, in %) tat-taħlita għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

Il-konċentrazzjoni (De) ta’ gass ta’ span NO (f’evaporazzjoni ta’ l-ilma) dilwit mistenni għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

Għall-exhaust tad-diesel, il-konċentrazzjoni massima ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma ta’ l-exhaust (Hm, fi %) mistennija matul l-ittestjar għandha tiġi stmata, bis-suppożizzjoni ta’ proporzjon H/C ta’ atomu tal-karburant ta’ 1,8:1, mill-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span CO2 mhux dilwit (A, kif imkejjel fit-Taqsima 1.9.2.1) kif ġej:

Formula

Il-quench ta’ l-ilma, li ma għandux ikun akbar minn 3 % , għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

fejn,

De	=	huwa l-valur tal-konċentrazzjoni NO dilwita mistennija f’ppm
C	=	huwa l-valur tal-konċentrazzjoni NO dilwita f’ppm
Hm	=	huwa l-valur tal-konċentrazzjoni massima ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma f’%
H	=	huwa l-konċentrazzjoni attwali ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma f’%

Nota: Huwa importanti li l-gass ta’ span NO ikun fih konċentrazzjoni NO minima għal dan il-kontroll, billi fil-kalkoli tal-quench ma jkunx ittieħed kont ta’ l-assorbiment ta’ NO2 fl-ilma.

1.10. Intervalli tal-Kalibrazzjoni

L-analizzaturi għandhom jiġu kalibrati skond it-Taqsima 1.5 ta’ l-inqas kull 3 xhur jew kull meta ssir tiswija jew bidla fis-sistema li tista’ tolqot il-kalibrazzjoni.

2. KALIBRAZZJONI TAS-SISTEMA CVS

2.1. Ġenerali

Is-sistema CVS għandha tiġi kalibrata bl-użu ta’ misuratur tal-fluss ibbażat fuq standards nazzjonali jew internazzjonali u bi strument ta’ restrizzjoni. Il-fluss fis-sistema għandu jitkejjel f’regolazzjonijiet differenti ta’ restrizzjoni, u l-parametri ta’ kontroll tas-sistema għandhom jitkejlu u jiġu relatati mal-fluss.

Jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ strumenti li jkejlu l-fluss, eż. venturi kalibrati, misuratur tal-fluss laminat u kalibrat, turbinemeter kalibrat.

2.2. Kalibrazzjoni tal-Pompa tal-Positive Displacement (PDP)

Il-parametri kollha relatati mal-pompa għandhom jitkejlu simultanjament mal-parametri relatati mal-misuratur tal-fluss li jkun konness f’serje mal-pompa. Ir-rata kalkolata tal-fluss (f’ m3/min fl-inlet tal-pompa, bi pressjoni u temperatura assoluti) għandha tiġi grafikament traċċjata versus funzjoni ta’ korrelazzjoni li tkun il-valur ta’ kombinazzjoni speċifika tal-parametri tal-pompa. L-ekwazzjoni lineari li tirrelata l-fluss tal-pompa mal-funzjoni ta’ korrelazzjoni għandha imbagħad tiġi determinata. Jekk sistema CVS għandha drive ta’ veloċità multipla, il-kalibrazzjoni għandha ssir għal kull skala użata. L-istabbiltà tat-temperatura għandha tinżamm matul il-kalibrazzjoni.

2.2.1. Analiżi tad-Data

Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja (Qs) f’kull regolazzjoni ta’ restrizzjoni (minimu ta’ 6 regolazzjonijiet) għandha tiġi kalkolata f’m3/min standard mid-data tal-misuratur tal-fluss bl-użu tal-metodu preskritt mill-fabbrikant. Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja imbagħad għandha tiġi konvertita għall-fluss tal-pompa (V0) f’m3/rev fit-temperatura u l-pressjoni assoluti ta’ l-inlet tal-pompa kif ġej:

Formula

fejn,

Qs	=	rata tal-fluss ta’ l-arja f’kondizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K), m3/s
T	=	temperatura fl-inlet tal-pompa, K
pA	=	pressjoni assoluta fl-inlet tal-pompa (pB-p1), kPa
n	=	veloċità tal-pompa, rev/s

Sabiex jittieħed kont ta’ l-interazzjoni tal-varjazzjonijiet tal-pressjoni fil-pompa u r-rata ta’ slip tal-pompa, il-funzjoni ta’ korrelazzjoni (X0) bejn il-veloċità tal-pompa, id-divrenzjali fil-pressjoni mill-inlet tal-pompa għall-outlet tal-pompa, u l-pressjoni assoluta fl-outlet tal-pompa għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn,

Δpp	=	divrenzjali fil-pressjoni mill-inlet tal-pompa sa l-outlet tal-pompa, kPa
pA	=	pressjoni assoluta ta’ emissjoni fl-outlet tal-pompa, kPa

Għandu jsir kalkolu ta’ l-anqas kwadrat lineari sabiex tiġi ġenerata l-ekwazzjoni tal-kalibrazzjoni kif ġej:

Formula

D0 u m huma l-kostanti ta’ l-interċetazzjoni u tal-pendenza tal-kurva, rispettivament, li jiddeskrivu l-linji tar-rigressjoni.

Għal sistema CVS b’veloċità multipla, il-kurvi ta’ kalibrazzjoni ġenerati għall-iskali differenti tal-fluss tal-pompa għandhom ikunu approssimament paralleli, u l-valuri ta’ l-interċetazzjoni (D0) għandhom jiżdiedu hekk kif l-iskala tal-fluss tal-pompa tonqos.

Il-valuri kalkolati mill-ekwazzjoni għandhom ikunu fil-limiti ta’ ± 0,5 % tal-valur imkejjel ta’ V0. Il-valuri ta’ ‘m’ ivarjaw minn pompa għall-oħra. L-influss tal-partikulati maż-żmien jikkawża t-tnaqqis tas-slip tal-pompa, kif jidher mill-valuri baxxi għal ‘m’. Għaldaqstant, għandha ssir kalibrazzjoni meta titqabbad il-pompa, wara manutenzjoni maġġura, u jekk il-verifika tas-sistema totali (Taqsima 2.4) turi bidla fir-rata tas-slip.

2.3. Kalibrazzjoni tal-Venturi tal-Fluss Kritiku (CFV)

Il-kalibrazzjoni tac-CFV hija bbażata fuq l-ekwazzjoni tal-fluss għal tubu venturi kritiku. Il-fluss tal-gass huwa funzjoni tal-pressjoni u t-temperatura ta’ l-inlet, kif muri hawn taħt:

Formula

fejn,

Kv	=	koeffiċjent tal-kalibrazzjoni
pA	=	pressjoni assoluta fl-inlet tal-venturi, kPa
T	=	temperatura fl-inlet tal-venturi, k

2.3.1. Analiżi tad-Data

Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja (Qs) f’kull regolazzjoni ta’ restrizzjoni (minimu ta’ 8 regolazzjonijiet) għandha tiġi kalkolata f’m3/min standard mid-data tal-misuratur tal-fluss bl-użu tal-metodu preskritt mill-fabbrikant. Il-koeffiċjent tal-kalibrazzjoni għandu jiġi kalkolat mid-data tal-kalibrazzjoni għal kull regolazzjoni kif ġej:

Formula

fejn,

Qs	=	rata tal-fluss ta’ l-arja f’kondizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K), m3/s
T	=	temperatura fl-inlet tal-venturi, K
pA	=	pressjoni assoluta fl-inlet tal-venturi, kPa

Sabiex tiġi determinata l-iskala tal-fluss kritiku, Kv għandu jiġi grafikament traċċjat bħala funzjoni tal-pressjoni fl-inlet tal-venturi. Għall-fluss kritiku (fgat), Kv ikollu valur relattivament kostanti. Hekk kif tonqos il-pressjoni (il-vakuum jiżdied), it-tubu venturi jinfetaħ u Kv jonqos, li juri li CFV jiġi operat barra l-iskala permissibbli.

Għal minimu ta’ tmien punti fir-reġjun tal-fluss kritiku, għandhom jiġu kalkolati l-medju Kv u d-devjazzjoni standard. Id-devjazzjoni standard ma għandhiex taqbeż ± 0,3 % tal-medju KV.

2.4. Verifika tas-Sistema Totali

L-akkuratezza totali tas-sistema kampjunarja u tas-sistema analitika għandha tiġi determinata billi tiġi introdotta massa magħrufa ta’ inkwinanti fis-sistema filwaqt li din tiġi operata b’mod normali. L-inkwinant jiġi analizzat, u l-massa kalkolata skond l-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3 għajr fil-każ ta’ propan fejn fattur ta’ 0,000472 jintuża minflok wieħed ta’ 0,000479 għal HC. Għandha tintuża waħda miż-żewġ proċedimenti tekniċi li ġejjin:

2.4.1. Kejl b’Orifizju ta’ Fluss Kritiku

Għandha tiġi injettata kwantità magħrufa ta’ gass pur (monossidu tal-karbonju jew propan) fis-sistema CVS minn orifizju kritiku kalibrat. Jekk il-pressjoni fl-inlet tkun għolja suffiċjentement, ir-rata tal-fluss, li tkun aġġustata permezz ta’ l-orifizju tal-fluss kritiku, tkun indipendenti mill-pressjoni fl-outlet ta’ l-orifizju (≡ fluss kritiku). Is-sistema CVS għandha tiġi operata bħal f’test normali ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust għal bejn 5 sa 10 minuti. Għandu jiġi analizzat kampjun tal-gass bl-apparat tas-soltu (bil-borża tal-kampjunament jew bil-metodu ta’ integrazzjoni), u l-massa tal-gass għandha tiġi kalkolata. Il-massa hekk determinata għandha tkun fil-limiti ta’ ± 3 % tal-massa magħrufa tal-gass injettat.

2.4.2. Kejl Permezz ta’ Teknika Gravimetrika

Il-piż ta’ ċilindru żgħir mimli bil-monossidu tal-karbonju jew bil-propan għandu jiġi determinat bi preċiżjoni ta’ ± 0,01 gramma. Għal bejn wieħed u ieħor 5 sa 10 minuti, is-sistema CVS għandha tiġi operata bħal f’test normali ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust filwaqt li monossidu tal-karbonju jew propan jiġi injettat fis-sistema. Il-kwantità ta’ gass pur emess għandha tiġi determinata permezz ta’ użin divrenzjali. Għandu jiġi analizzat kampjun tal-gass bl-apparat tas-soltu (bil-borża tal-kampjunament jew bil-metodu ta’ integrazzjoni), u l-massa tal-gass għandha tiġi kalkolata. Il-massa hekk determinata għandha tkun fil-limiti ta’ ± 3 % tal-massa magħrufa tal-gass injettat.

3. KALIBRAZZJONI TAS-SISTEMA TA’ KEJL TAL-PARTIKULATI

3.1. Introduzzjoni

Kull komponent għandu jiġi kalibrat kull meta jkun hemm bżonn sabiex ikunu sodisfatti r-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva. Il-metodu tal-kalibrazzjoni li għandu jintuża huwa deskritt f’din it-Taqsima għall-komponenti indikati fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 4 u fl-Anness V, Taqsima 2.

3.2. Kejl tal-Fluss

Il-kalibrazzjoni tal-misuraturi tal-fluss tal-gass jew ta’ l-istrumentazzjoni tal-kejl tal-fluss għandhom ikunu bbażati fuq standards internazzjonali u/jew nazzjonali. L-erroneità massima tal-valur imkejjel għandha tkun fil-limiti ta’ ± 2 % tal-qari.

Jekk il-fluss tal-gass jiġi determinat bil-kejl divrenzjali tal-fluss, l-erroneità massima tad-differenza għandha tkun tali li l-akkuratezza ta’ GEDF tkun fil-limiti ta’ ± 4 % (ara wkoll l-Anness V, Taqsima 2.2.1, EGA). Tista’ tiġi kalkolata billi jittieħed l-Għerq Kwadrat tal-Medju Aritmetiku ta’ l-erroneità kollha ta’ kull strument.

3.3. Kontroll tal-Kondizzjonijiet tal-Fluss Parzjali

L-iskala tal-veloċità tal-gass ta’ l-exhaust u l-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni għandhom jiġu kontrollati u aġġustati skond ir-rekwiżiti ta’ l-Anness V, Taqsima 2.2.1, EP, jekk applikabbli.

3.4. Intervalli tal-Kalibrazzjoni

L-istrumentazzjoni tal-kejl tal-fluss għandha tiġi kalibrata ta’ l-inqas kull 3 xhur jew kull meta ssir tiswija jew bidla fis-sistema li tista’ tolqot il-kalibrazzjoni.

4. KALIBRAZZJONI TA’ L-APPARAT TAL-KEJL TAD-DUĦĦAN

4.1. Introduzzjoni

L-opacimeter għandu jiġi kalibrat kull meta jkun hemm bżonn sabiex ikunu sodisfatti r-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva. Il-metodu tal-kalibrazzjoni li għandu jintuża huwa deskritt f’din it-Taqsima għall-komponenti indikati fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5 u fl-Anness V, Taqsima 3.

4.2. Proċedura tal-Kalibrazzjoni

4.2.1. Ħin ta’ Warm Up

L-opacimeter għandu jitħalla jisħon u jistabbilizza skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant. Jekk l-opacimeter ikun mgħammar b’sistema li tippurifika l-arja sabiex tevita t-tiġmid tal-lenti ta’ l-istrument, din is-sistema għandha tiġi attivata u aġġustata ukoll skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant.

4.2.2. Determinazzjoni tar-Reazzjoni Lineari

Il-kwalità tal-linearità ta’ l-opacimeter għandha tiġi kontrollata fil-modalità tal-qari ta’ l-opaċità skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant. Għandhom jiġu introdotti fl-opacimeter tliet filtri ta’ densità newtrali ta’ trasmissjoni magħrufa, li għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5.2.5, u l-valur għandu jiġi reġistrat. Il-filtri ta’ densità newtrali għandhom ikollhom opaċitajiet nominali ta’ bejn wieħed u ieħor 10 %, 20 % u 40 %.

Il-kwalità tal-linearità ma għandhiex tvarja b’aktar minn ± 2 % opaċita mill-valur nominali tal-filtru ta’ densità newtrali. Kwalunkew non-linearità li taqbeż il-valur ta’ hawn fuq għandha tiġi korretta qabel it-test.

4.3. Intervalli tal-Kalibrazzjoni

L-opacimeter għandu jiġi kalibrat skond it-Taqsima 4.2.2 ta’ l-inqas kull 3 xhur jew kull meta ssir tiswija jew bidla fis-sistema li tista’ tolqot il-kalibrazzjoni.

ANNESS V

SISTEMI ANALITIĊI U KAMPJUNARJI

1. DETERMINAZZJONI TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI

1.1. Introduzzjoni

It-Taqsima 1.2 u d-Dijagrammi 7 u 8 fihom deskrizzjonijiet dettaljati tas-sistemi kampjunarji u analitiċi rakkomandati. Billi diversi konfigurazzjonijiet jistgħu jipproduċu riżultati ekwivalenti, ma hemmx il-ħtieġa ta’ konformità eżatta mad-Dijagrammi 7 u 8. Jistgħu jintużaw komponenti addizzjonali bħal strumenti, valvi, solenojdi, pompi u swiċċijiet sabiex jipprovdu tagħrif addizzjonali u jikkordinaw il-funzjonijiet tas-sistemi komponenti. Komponenti oħra li mhumiex meħtieġa sabiex tinżamm l-akkuratezza f’ċerti sistemi jistgħu jiġu esklużi jekk l-esklużjoni tagħhom tkun ibbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ l-inġinerija.

Dijagramma 7

Dijagramma tal-fluss ta’ sistema ta’ analiżi tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat għal CO, CO2, NOx, HC ESC biss

Test ta 'immaġni

1.2. Deskrizzjoni tas-Sistema Analitika

Qiegħda tingħata deskrizzjoni ta’ sistema analitika għad-determinazzjoni ta’ l-emissjonijiet gassużi fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat (Dijagramma 7, ESC biss) jew dilwit (Dijagramma 8, ETC u ESC) abbażi ta’ l-użu ta’:

—	analizzatur HFID għall-kejl ta’ l-idrokarbonji;

—	analizzaturi NDIR għall-kejl tal-monossidu tal-karbonju u tad-dijossidu tal-karbonju;

—	HCLD jew analizzatur ekwivalenti għall-kejl ta’ l-ossidi tan-nitroġenu;

Il-kampjun għall-komponenti kollha jista’ jittieħed b’sonda kampjunarja waħda jew b’żewġ sondi kampjunarji sitwati viċin u diviżi internament fir-rigward ta’ l-analizzaturi differenti. Għandha tingħata attenzjoni sabiex ma jkun hemm l-ebda kondensazzjoni tal-komponenti ta’ l-exhaust (inkluż l-aċidu sulfuriku u l-ilma) fi kwalunkwe punt tas-sistema analitika.

Dijagramma 8

Dijagramma tal-fluss ta’ sistema ta’ analiżi tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għal CO, CO2, NOx, HC ETC, fakultattiva għall-ESC

Test ta 'immaġni

1.2.1. Komponenti tad-Dijagrammi 7 u 8

Pajp ta’ l-exhaust EP

Sonda tal-kampjunament tal-gass ta’ l-exhaust (Dijagramma 7 biss)

Hija rakkomandata sonda dritta ta’ l-istainless steel pluri-perforata bit-tarf magħluq . Id-dijametru intern ma għandux ikun akbar mid-dijametru intern tal-linja kampjunarja. Il-ħxuna tal-qoxra tas-sonda ma għandhiex tkun akbar minn 1 mm. Għandu jkun hemm minimu ta’ 3 toqob fi 3 pjanijiet radjali differenti, uniformament imdaqqsa sabiex jieħdu kampjuni ta’ bejn wieħed u ieħor l-istess fluss. Is-sonda għandha testendi tul għall-inqas 80 % tad-dijametru tal-pajp ta’ l-exhaust. Jistgħu jintużaw wieħed jew aktar sondi kampjunarji.

Sonda kampjunarja HC tal-gass ta’ l-exhaust dilwit SP2 (Dijagramma 8 biss)

Is-sonda għandha:

—	tkun definita bħala l-ewwel 254 mm sa 762 mm tal-linja kampjunarja msaħħna HSL1;

—	ikollha dijametru intern minimu ta’ 5 mm;

—	tkun installata fil-passaġġ tad-dilwizzjoni DT (ara t-Taqsima 2.3, Dijagramma 20) f’punt fejn l-arja tad-dilwizzjoni u l-gass ta’ l-exhaust jiġu mħallta sew (i.e. bejn wieħed u ieħor 10 dijametri tal-passaġġ ‘l isfel (downstream) mill-punt fejn l-exhaust jidħol fil-passaġġ tad-dilwit);

—	tkun distanti biżżejjed (radjalment) mis-sondi l-oħra u mill-ġenb tal-passaġġ sabiex tkun libera mill-influwenza ta’ kwalunkwe vortiċi jew rima;

—	tkun imsaħħna sabiex tiżdied it-temperatura tal-fluss tal-gass sa’ 463 K ± 10 K (190 °C ± 10 °C) fl-exit tas-sonda.

Sonda kampjunarja għall-CO, CO2, NOx tal-gass ta’ l-exhaust dilwit SP3 (Dijagramma 8 biss)

Is-sonda għandha:

—	tkun fl-istess pjan ta’ SP 2;

—	tkun distanti biżżejjed (radjalment) mis-sondi l-oħra u mill-ġenb tal-passaġġ sabiex tkun libera mill-influwenza ta’ kwalunkwe vortiċi jew rima;

—	tkun imsaħħna u insulata ma’ tulha kollu għal temperatura minima ta’ 328 K (55 °C) sabiex tiġi evitata l-kondensazzjoni ta’ l-ilma.

Linja kampjunarja msaħħna HSL1

Il-linja kampjunarja tipprovdi kampjun tal-gass minn sonda waħda għall-punt(i) diviżi(i) u l-analizzatur HC.

Il-linja kampjunarja għandha:

—	ikollha dijametru intern ta’ 5 mm minimu u ta’ 13,5 mm massimu;

—	tkun magħmula mill-istainless steel jew PTFE;

—	iżżomm temperatura ta’ 463 K ± 10 K (190 °C ± 10 °C) mal-ġenb tal-passaġġ kif imkejla f’kull taqsima msaħħna kontrollata separatament, jekk it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust fis-sonda kampjunarja tkun ekwivalenti għal jew taħt 463 K (190 °C);

—	iżżomm temperatura akbar minn 453 K (180 °C) mal-ġenb tal-passaġġ, jekk it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust fis-sonda kampjunarja tkun aktar minn 463 K (190 °C);

—	iżżomm temperatura tal-gass ta’ 463 K ± 10 K (190 °C ± 10 °C) immedjatament qabel il-filtru imsaħħan F2 u HFID;

Linja kampjunarja NOx imsaħħna HSL2

Il-linja kampjunarja għandha:

—	iżżomm temperatura ta’ 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C) mal-ġenb tal-passaġġ, sal-konvertitur C meta jintuża banju tat-tkessiħ B, u sa’ l-analizzatur meta l-banju tat-tkessiħ B ma jintużax.

—	tkun magħmula mill-istainless steel jew PTF.

Linja kampjunarja SL għal CO CO2

Il-linja għandha tkun magħmula mill-PTFE jew mill-istainless steel. Tista’ tkun imsaħħna jew mhux imsaħħna.

Borża fl-isfond BK (fakultattiva; Dijagramma 8 biss)

Għall-kampjunament tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond.

Borża tal-kampjunament BG (fakultattiva; Dijagramma 8 CO u CO2 biss)

Għall-kampjunament tal-konċentrazzjonijiet kampjunarji.

Pre-filtru msaħħan F1 (fakultattiv)

It-temperatura għandha tkun l-istess bħal HSL1.

Filtru Msaħħan F2

Il-filtru għandu jneħħi kwalunkwe partikuli solidi mill-kampjun tal-gass qabel l-analizzatur. It-temperatura għandha tkun l-istess bħal HSL1. Il-filtru għandu jinbidel skond kif ikun meħtieġ.

Pompa kampjunarja msaħħna P

Il-pompa għandha tiġi imsaħħna għat-temperatura ta’ HSL1.

Heated Flame Ionisation Detector (HFID) għad-determinazzjoni ta’ l-idrokarbonji. It-temperatura għandha tinżamm 453 K sa 473 K (180 °C ± 200 °C).

CO, CO2

Analizzaturi NDIR għad-determinazzjoni tal-monossidu tal-karbonju u tad-dijossidu tal-karbonju (fakultattivi għad-determinazzjoni tal-proporzjon tad-dilwizzjoni għall-kejl tal-PT).

Analizzatur CLD jew HCLD għad-determinazzjoni ta’ l-ossidi tan-nitroġenu. Jekk jintuża HCLD dan għandu jinżamm f’temperatura ta’ 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C).

Konvertitur C

Għandu jintuża konvertitur għar-riduzzjoni katalittika ta’ l-NO2 għall-NO qabel l-analiżi fil-CLD jew HCLD.

Banju tat-tkessiħ B (fakultattiv)

Sabiex ikessaħ u jikkondensa l-ilma mill-kampjun ta’ l-exhaust. Il-banju għandu jinżamm f’temperatura ta’ 273 K sa 277 K (0 °C sa 4 °C) bis-silġ jew bir-refriġerazzjoni. Dan huwa fakultattiv jekk l-analizzatur ikun liberu mill-interferenza ta’ l-evaporazzjoni ta’ l-ilma kif determinat fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsimiet 1.9.1 u 1.9.2. Jekk l-ilma jitneħħa permezz tal-kondensazzjoni, it-temperatura tal-gass kampjunarju jew id-dewpoint għandhom jiġu monitorjati fit-trap ta’ l-ilma jew aktar ‘l isfel (downstream). It-temperatura tal-gass kampjunarju jew id-dewpoint ma għandhomx jaqbżu l-280 K (7 °C). Mhumiex permessi dryers kimiċi għat-tneħħija ta’ l-ilma mill-kampjun.

Sensor tat-temperatura T1, T2, T3

Sabiex jimmonitorja t-temperatura tal-fluss tal-gass

Sensor tat-temperatura T4

Sabiex jimmonitorja t-temperatura tal-konvertitur NO2-NO.

Sensor tat-temperatura T5

Sabiex jimmonitorja t-temperatura tal-banju tat-tkessiħ

Misuratur tal-pressjoni G1, G2, G3

Sabiex jimmonitorja l-pressjoni fil-linji kampjunarji.

Regolatur tal-pressjoni R1, R2

Sabiex jikkontrolla l-pressjoni ta’ l-arja u tal-karburant, rispettivament, għall-HFID.

Regolatur tal-pressjoni R3, R4, R5

Sabiex jikkontrolla l-pressjoni fil-linji kampjunarji u l-fluss lill-analizzaturi.

Misuratur tal-fluss FL1, FL2, FL3

Sabiex jimmonitorja r-rata tal-fluss mill-bypass kampjunarju.

Misuratur tal-fluss FL4 sa FL6 (fakultattiv)

Sabiex jimmonitorja l-fluss tar-rata tal-fluss fl-analizzaturi.

Valv selettur V1 sa V5

Valv adattat sabiex jagħżel il-fluss tal-kampjun, jew tal-gass ta’ span jew tal-gass żero għall-analizzaturi.

Valv solenojdi V6, V7

Sabiex iservi ta’ bypass għall-konvertitur NO2-NO.

Valv tal-labra V8

Sabiex jibbilanċja l-fluss mill-konvertitur C NO2-NO u l-bypass.

Valv tal-labra V9, V10

Sabiex jirregola l-flussi lill-analizzaturi.

Valv Toggle (fakultattiv) V11, V12

Sabiex ibattal il-kondensat mill-banju B.

1.3. Analiżi NMHC (Magni tal-Gass li Jaħdmu bl-NG biss)

1.3.1. Metodu Kromatografu tal-Gass (GC, Dijagramma 9)

Meta jintuża l-metodu GC, jiġi injettat volum żgħir misurat ta’ kampjun fuq kolonna analitika minn fejn jinġarr minn gass trasportatur inert. Il-kolonna tissepara komponenti diversi skond il-punti ta’ ebollizzjoni tagħhom sabiex huma jinġarru mill-kolonna f’ħinijiet differenti. Imbaghad dawn jgħaddu minn detector li jagħti sinjal elettriku li jiddependi mill-konċentrazzjoni tagħhom. Billi din mhijiex teknika analitika kontinwa, tista’ tintuża biss flimkien mal-metodu ta’ kampjunament bil-borża kif deskritt fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.4.2.

Għall-NMHC, għandu jintuża GC awtomatizzat b’FID. Għandu jittieħed il-kampjun tal-gass ta’ l-exhaust f’borża tal-kampjunament li minnha għandha tittieħed parti u li tiġi injettata fil-GC. Il-kampjun jiġi separat f’żewġ partijiet (CH4/Arja/CO u NMHC/CO2/H2O) fuq il-kolonna Porapak. Il-kolonna ta’ l-għarbiel molekulari tissepara CH4 mill-arja u mis-CO qabel ma tgħaddih mill-FID fejn titkejjel il-konċentrazzjoni tiegħu. Jista’ jsir ċiklu komplet mill-injezzjoni ta’ kampjun wieħed sa l-injezzjoni tat-tieni kampjun fi 30 sekonda. Sabiex jiġi determinat l-NMHC, il-konċentrazzjoni CH4 għandha titnaqqas mill-konċentrazzjoni HC totali (ara l-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3.1).

Id-Dijagramma 9 turi GC tipiku muntat sabiex jiġi determinat rutinament is-CH4. Jistgħu jintużaw ukoll metodi oħra ta’ GC ibbażati fuq il-ġudizzju tajjeb ta’ l-inġinerija.

Dijagramma 9

Dijagramma tal-fluss għall-analiżi tal-metanu (metodu GC)

Test ta 'immaġni

Komponenti tad-Dijagramma 9

Kolonna Porapak PC

Porapak N, 180/300 ìm (50/80 mesh), 610 mm tul × 2,16 mm ID għandu jintuża u jiġi kondizzjonat ta’ l-anqas 12 h f’ 423 K (150 °C) bil-gass trasportatur qabel l-użu tal-bidu.

Kolonna ta’ l-għarbiel molekulari MSC

Tip 13X, 250/350 ìm (45/60 mesh), 1 220 mm tul × 2,16 mm ID għandu jintuża u jiġi kondizzjonat ta’ l-anqas 12 h f’ 423 K (150 °C) bil-gass trasportatur qabel l-użu tal-bidu.

Forn OV

Sabiex iżomm kolonni u valvi f’temperatura stabbli għall-operazzjoni ta’ l-analizzatur, u sabiex jikkondizzjona l-kolonni f’423 K (150 °C).

Anell kampjunarju SLP

Tubatura ta’ l-istainless steel twila suffiċjentement sabiex jinkiseb bejn wieħed u ieħor volum ta’ 1 cm3.

Pompa P

Sabiex twassal il-kampjun sal-kromatografu tal-gass

Dryer D

Għandu jintuża dryer li jkun fih għarbiel molekulari sabiex ineħħi l-ilma u kontaminanti oħra li jistgħu jkunu fil-gass trasportatur.

Flame ionisation detector (FID) sabiex ikejjel il-konċentrazzjoni tal-metanu.

Valv ta’ l-injezzjoni tal-kampjun V1

Sabiex jiġi injettat il-kampjun meħud mill-borża tal-kampjunament mill-SL tad-Dijagramma 8. Għandu jkun ta’ volum żgħir, siġillat kontra t-telf tal-gass, u li jista’ jissaħħan sa’ 423 K (150 °C).

Valv selettur V3

Sabiex jagħżel il-gass ta’ span, jew il-kampjun jew l-ebda fluss.

Valv tal-labra V2, V4, V5, V6, V7, V8

Sabiex jirregola l-flussi fis-sistema.

Regolatur tal-pressjoni R1, R2, R3

Sabiex jikkontrolla l-flussi tal-karburant (= gass trasportatur), tal-kampjun, u ta’ l-arja, rispettivament.

Tubu kapillari tal-fluss FC

Sabiex jikkontrolla r-rata tal-fluss ta’ l-arja għall-FID

Misuratur tal-pressjoni G1, G2, G3

Sabiex jikkontrolla l-flussi tal-karburant (= gass trasportatur), tal-kampjun, u ta’ l-arja, rispettivament.

Filtru F1, F2, F3, F4, F5

Filtri metalliċi sintered sabiex iżomm it-trab milli jidħol fil-pompa jew fl-istrument.

FL1

Sabiex ikejjel ir-rata tal-fluss kampjunarju mill-bypass.

1.3.2. Metodu tan-Non Methane Cutter (NMC, Dijagramma 10)

Il-cutter jossida l-idrokarbonji kollha għajr CH4 sa CO2 u H2O, sabiex meta l-kampjun jiġi mgħoddi mill-NMC, l-FID isib biss is-CH4. Jekk jintuża kampjunament bil-borża, għandha tiġi installata sistema ta’ devjazzjoni tal-fluss fl-SL (ara t-Taqsima 1.2, Dijagramma 8) li biha l-fluss jista’ alternattivament jiġi mgħoddi minn jew madwar il-cutter skond il-parti ta’ fuq tad-Dijagramma 10. Għall-kejl bl-NMHC, iż-żewġ valuri (HC u CH4) għandhom jiġu osservati fuq l-FID u reġistrati. Jekk jintuża l-metodu ta’ l-integrazzjoni, għandu jiġi installat NMC in-line ma’ FID ieħor parallelament mal-FID regolari fl-HSL1 (ara t-Taqsima 1.2, Dijagramma 8) skond il-parti ta’ isfel tad-Dijagramma 10. Għall-kejl bl-NMHC, il-valuri taż-żewġ FID (HC u CH4) għandhom jiġu osservati u reġistrati.

Il-cutter għandu jiġi karatterizzat f’600 K (327 °C) jew aktar qabel l-operazzjoni tat-test fir-rigward ta’ l-effett katalitiku tiegħu fuq CH4 u C2H6 f’valuri H2O rappreżentattivi tal-kondizzjonijiet tal-fluss ta’ l-exhaust. Id-dewpoint u l-livell O2 tal-fluss ta’ l-exhaust li ttieħed il-kampjun tiegħu għandhom ikunu magħrufa. Ir-reazzjoni relattiva tal-FID għas-CH4 għandha tiġi reġistrata (ara l-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 3.3.4).

Dijagramma 10

Dijagramma tal-fluss għall-analiżi tal-metanu permezz tan-Non Methane Cutter (NMC)

Test ta 'immaġni

Komponenti tad-Dijagramma 10

Non Methane Cutter NMC

Sabiex jossida l-idrokarbonji kollha għajr il-metanu.

Heated flame ionisation detector (HFID) sabiex ikejjel il-konċentrazzjonijiet HC u CH4. It-temperatura għandha tinżamm 453 K sa 473 K (180 °C ± 200 °C).

Valv selettur V1

Sabiex jagħżel il-gass tal-kampjun, il-gass żero u l-gass ta’ span. V1 huwa identiku għal V2 tad-Dijagramma 8.

Valv solenojdi V2, V3

Sabiex iservi bħala bypass għall-NMC

Valv tal-labra V4

Sabiex jibbilanċja l-fluss mill-NMC u l-bypass.

Regolatur tal-pressjoni R1

Sabiex jikkontrolla l-pressjoni fil-linja kampjunarja u l-fluss lill-HFID. R1 huwa identiku għal R3 tad-Dijagramma 8.

FL1 Misuratur tal-fluss

Sabiex ikejjel ir-rata tal-fluss kampjunarju mill-bypass. FL1 huwa identiku għall-FL2 tad-Dijagramma 8.

2. DILWIZZJONI TAL-GASS TA’ L-EXHAUST U DETERMINAZZJONI TAL-PARTIKULATI

2.1. Introduzzjoni

It-Taqsimiet 2.2, 2.3 u 2.4 u d-Dijagrammi 11 sa 22 fihom deskrizzjonijiet dettaljati tas-sistemi ta’ dilwizzjoni u kampjunarji rakkomandati. Billi diversi konfigurazzjonijiet jistgħu jipproduċu riżultati ekwivalenti, ma hemmx il-ħtieġa ta’ konformità eżatta ma’ dawn id-Dijagrammi. Jistgħu jintużaw komponenti addizzjonali bħal strumenti, valvi, solenojdi, pompi u swiċċijiet sabiex jipprovdu tagħrif addizzjonali u jikkordinaw il-funzjonijiet tas-sistemi komponenti. Komponenti oħra li mhumiex meħtieġa sabiex tinżamm l-akkuratezza f’ċerti sistemi, jistgħu jiġu esklużi jekk l-esklużjoni tagħhom tkun ibbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ l-inġinerija.

2.2. Sistema ta’ Dilwizzjoni ta’ Fluss Parzjali

Deskrizzjoni ta’ sistema ta’ dilwizzjoni tinsab fid-Dijagrammi 11 sa 19 ibbażata fuq id-dilwizzjoni ta’ parti tal-fluss ta’ l-exhaust. Id-diviżjoni tal-fluss ta’ l-exhaust u l-proċess ta’ dilwizzjoni li ġej jistgħu jsiru b’tipi differenti ta’ sistema ta’ dilwizzjoni. Għall-ġbir sussegwenti tal-partikulati, il-gass kollu ta’ l-exhaust dilwit jew proporzjon biss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit jiġi mgħoddi lis-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (Taqsima 2.4, Dijagramma 21). L-ewwel metodu jissejjaħ tip tal-kampjunament totali, it-tieni metodu jissejjaħ tip ta’ kampjunament frazzjonarju.

Il-kalkolu tal-proporzjon tad-dilwizzjoni jiddependi fuq it-tip tas-sistema wżata. It-tipi li ġejjin huma rakkomandati:

Sistemi isokinetiċi (Dijagrammi 11, 12)

B’dawn is-sistemi, il-fluss fit-tubu tat-trasferiment jitqabbel mal-fluss tal-massa ta’ l-exhaust skond il-veloċità u/jew il-pressjoni tal-gass, u għaldaqstant jinħtieġ fluss ta’ l-exhaust mhux ostakolat u uniformi mas-sonda kampjunarja. Normalment dan jinkiseb bl-użu ta’ resonatur u b’tubu ta’ approċċ dritt ‘il fuq (upstream) mill-punt tal-kampjunament. Il-proporzjon tad-diviżjoni imbagħad jiġi kalkolat minn valuri li jistgħu jitkejlu faċilment bħad-dijametri tat-tubi. Ta’ min jinnota li l-isokinetika tintuża biss għat-tqabbil tal-kondizzjonijiet tal-fluss u mhux għat-tqabbil tad-distribuzzjoni tad-daqs. Din ta’ l-aħħar mhijiex tipikament meħtieġa, għaliex il-partikulati huma suffiċjentement żgħar sabiex isegwu l-korsi tal-fluwidu.

Sistemi kontrollati mill-fluss bil-kejl tal-konċentrazzjoni (Dijagrammi 13 sa 17)

B’dawn is-sistemi, jittieħed kampjun mill-fluss tal-massa tal-exhaust billi jiġu aġġustati l-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni u l-fluss totali ta’ l-exhaust dilwit. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi determinat mill-konċentrazzjonijiet ta’ gassijiet tracer, bħal CO2 jew NOx li jseħħu b’mod naturali fl-exhaust tal-magna. Il-konċentrazzjonijiet fil-gass ta’ l-exhaust dilwit u fl-arja tad-dilwizzjoni jiġu mkejla, filwaqt li l-konċentrazzjoni fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jistgħu jitkejlu direttament jew determinati mill-fluss tal-karburant u mill-ekwazzjoni tal-bilanċ tal-karbonju, jekk tkun magħrufa l-kompożizzjoni tal-karburant. Is-sistemi jistgħu jiġu kontrollati bil-proporzjon kalkolat tad-dilwizzjoni (Dijagrammi 13, 14) jew bil-fluss fit-tubu tat-trasferiment (Dijagrammi 12, 13, 14).

Sistemi kontrollati mill-fluss bil-kejl tal-fluss (Dijagrammi 18, 19)

B’dawn is-sistemi, jittieħed kampjun mill-fluss tal-massa tal-exhaust billi jiġi regolat il-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni u l-fluss totali ta’ l-exhaust dilwit. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi determinat mid-differenza taż-żewġ rati ta’ flussi. Hija meħtieġa l-kalibrazzjoni korretta tal-misuraturi tal-fluss relattivament għal xulxin, billi l-kobor relattiv taż-żewġ rati ta’ fluss jista’ jwassal għal żbalji sinifikanti fi proporżjonijiet ogħla tad-dilwizzjoni (ta’ 15 u aktar). Il-kontroll tal-fluss huwa sempliċi billi r-rata tal-fluss ta’ l-exhaust dilwit tinżamm kostanti u r-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni tiġi varjata, jekk ikun hemm bżonn.

Meta jintużaw sistemi ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali, għandha tingħata attenzjoni sabiex jiġu evitati problemi potenzjali ta’ telf ta’ partikulati fit-tubu tat-trasferiment, u għandu jiġi żgurat li jittieħed kampjun rappreżentattiv mill-exhaust tal-magna, u li jiġi determinat il-proporzjon tad-diviżjoni. Is-sistemi deskritti jagħtu attenzjoni għal dawn iż-żoni kritiċi.

Dijagramma 11

Sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali b’sonda isokinetika u kampjunament frazzjonarju (kontroll SB)

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mit-tubu tat-trasferiment TT b’sonda kampjunarja isokinetika ISP. Il-pressjoni divrenzjali tal-gass ta’ l-exhaust bejn il-pajp ta’ l-exhaust u l-inlet għas-sonda titkejjel bil-pressure transducer DPT. Dan is-sinjal jiġi trasmess lill-kontrollur tal-fluss FC1 li jikkontrolla s-suction blower SB sabiex iżomm pressjoni divrenzjali ta’ żero fil-ponta tas-sonda. Taħt dawn il-kondizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass ta’ l-exhaust fl-EP u l-ISP huma identiċi, u l-fluss mill-ISP u t-TT huwa frazzjoni kostanti (diviża) tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust. Il-proporzjon tad-diviżjoni huwa determinat miż-żoni cross section ta’ EP u ISP. Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni titkejjel bl-istrument tal-kejl tal-fluss FM1. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kalkolat mir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni u l-proporzjon tad-diviżjoni.

Dijagramma 12

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali b’sonda isokinetika u b’kampjunament frazzjonarju (kontroll PB)

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mit-tubu tat-trasferiment TT b’sonda kampjunarja isokinetika ISP. Il-pressjoni divrenzjali tal-gass ta’ l-exhaust bejn il-pajp ta’ l-exhaust u l-inlet għas-sonda titkejjel bil-pressure transducer DPT. Dan is-sinjal jiġi trasmess lill-kontrollur tal-fluss FC1 li jikkontrolla l-pressure blower PB sabiex iżomm pressjoni divrenzjali ta’ żero fil-ponta tas-sonda. Dan isir billi tittieħed frazzjoni żgħira ta’ l-arja tad-dilwizzjoni li r-rata tal-fluss tiegħu tkun diġa tkejlet bil-misuratur tal-fluss FM1, u tiġi mgħoddija lit-TT permezz ta’ orifizju pnewmatiku. Taħt dawn il-kondizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass ta’ l-exhaust fl-EP u l-ISP ikunu identiċi, u l-fluss mill-ISP u TT ikun frazzjoni kostanti (diviża) tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust. Il-proporzjon tad-diviżjoni jiġi determinat miż-żoni cross section ta’ EP u ISP. L-arja tad-dilwizzjoni tinġibed mid-DT mis-suction blower SB, u r-rata tal-fluss titkejjel bl-FM1 fl-inlet għad-DT. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kalkolat mir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni u mill-proporzjon tad-diviżjoni.

Dijagramma 13

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali b’kejl tal-konċentrazzjoni CO2 jew NOx u b’kampjunament frazzjonarju

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer (CO2 jew NOx) jitkejlu fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat u dilwit kif ukoll fl-arja tad-dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass ta’ l-exhaust EGA. Dawn is-sinjali jiġu trasmessi lill-kontrollur tal-fluss FC2 li jikkontrolla l-pressure blower PB jew is-suction blower SB sabiex tinżamm id-diviżjoni mixtieqa ta’ l-exhaust u l-proporzjon tad-dilwizzjoni fid-DT. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kalkolat mill-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, mill-gass ta’ l-exhaust dilwit, u mill-arja tad-dilwizzjoni.

Dijagramma 14

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali b’kejl tal-konċentrazzjoni CO2, bil-bilanċ tal-karbonju u b’kampjunament totali

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT. Il-konċentrazzjonijiet CO2 jitkejlu fil-gass ta’ l-exhaust dilwit u fl-arja tad-dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass ta’ l-exhaust EGA. Is-sinjali CO2 u l-fluss tal-karburant GFUEL jiġu trasmessi lill-kontrollur tal-fluss FC2, jew il-kontrollur tal-fluss FC3 tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (ara d-Dijagramma 21). FC2 jikkontrolla l-pressure blower PB, FC3 jikkontrolla l-pompa kampjunarja P (ara d-Dijagramma 21), u b’hekk jiġu modifikati l-flussi lis-sistema u ‘l barra minnha sabiex tinżamm id-diviżjoni ta’ l-exhaust u l-proporzjon tad-dilwizzjoni fid-DT mixtieqa. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kalkolat mill-konċentrazzjonijiet CO2 u GFUEL bl-użu tal-preżunzjoni tal-bilanċ tal-karbonju.

Dijagramma 15

Sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali b’tubu venturi singolu, bil-kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunament frazzjonarju

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT minħabba l-pressjoni negattiva maħluqa mill-venturi VN fid-DT. Ir-rata tal-fluss tal-gass mit-TT tiddependi fuq l-iskambju tal-momentum fiż-żona tal-venturi, u hija għaldaqstant affettwata mit-temperatura assoluta tal-gass fl-exit tat-TT. Bħala konsegwenza, id-diviżjoni ta’ l-exhaust għal rata partikolari ta’ fluss fil-passaġġ mhijiex kostanti, u l-proporzjon tad-dilwizzjoni b’tagħbija ‘baxxa’ huwa ftit anqas milli b’tagħbija ‘għolja’. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer (CO2 jew NOx) jitkejlu fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, u fl-arja tad-dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass ta’ l-exhaust EGA, u l-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kalkolat mill-valuri hekk imkejla.

Dijagramma 16

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali b’venturi doppji jew orifizju doppju, bil-kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunament frazzjonarju

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT permezz ta’ divisur tal-fluss li jkun fih sett ta’ orifizji jew venturi. L-ewwel wieħed (FD1) ikun jinsab fl-EP, it-tieni wieħed (FD2) fit-TT. Addizzjonalment, huma meħtieġa żewġ valvi ta’ kontroll tal-pressjoni (PCV1 u PCV2) sabiex iżommu d-diviżjoni ta’ l-exhaust kostanti billi jikkontrollaw il-kontropressjoni fl-EP u l-pressjoni fid-DT. Il-PCV1 jinsab ‘l isfel (donstream) ta’ l-SP fl-EP, il-PCV2 bejn il-pressure blower PB u d-DT. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer (CO2 jew NOx) jitkejlu fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, u fl-arja tad-dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass ta’ l-exhaust EGA. Dawn ikunu meħtieġa għall-kontroll tad-diviżjoni ta’ l-exhaust, u jistgħu jintużaw sabiex jaġġustaw il-PCV1 u l-PCV2 għall-kontroll preċiż tad-diviżjoni. Ir-rata tad-dilwizzjoni tiġi kalkolata mill-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer.

Dijagramma 17

Sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali b’diviżjoni permezz ta’ tubatura multipla, bil-kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunament frazzjonarju

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT fit-tubu tat-trasferiment TT b’divisur tal-fluss FD3 li jkun fih numru ta’ tubi ta’ l-istess daqs (l-istess dijametru, tul u bend radius) installati fl-EP. Il-gass ta’ l-exhaust minn wieħed minn dawn it-tubi jitwassal għand id-DT, u l-gass ta’ l-exhaust mill-bqija tat-tubi jgħaddi mill-kompartiment tad-damping DC. Għaldaqstant, id-diviżjoni ta’ l-exhaust tiġi determinata min-numru totali tat-tubi. Il-kontroll kostanti tad-diviżjoni jeħtieġ pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn id-DC u l-outlet tat-TT, bil-pressure transducer DPT. Tinkiseb pressjoni divrenzjali ta’ żero billi tiġi injettata arja friskja fid-DT fl-outlet tat-TT. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer (CO2 jew NOx) jitkejlu fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, u l-arja tad-dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass ta’ l-exhaust EGA. Dawn ikunu meħtieġa għall-kontroll tad-diviżjoni ta’ l-exhaust, u jistgħu jintużaw sabiex jikkontrollaw ir-rata tal-fluss ta’ l-arja ta’ l-injezzjoni għall-kontroll preċiż tad-diviżjoni. Ir-rata tad-dilwizzjoni tiġi kalkolata mill-konċentrazzjonijiet tal-gass tracer.

Dijagramma 18

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali bil-kontroll tal-fluss u b’kampjunament totali

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT. Il-fluss totali mill-passaġġ jiġi aġġustat bil-kontrollur tal-fluss FC3 u bil-pompa kampjunarja P tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (ara d-Dijagramma 18). Il-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jiġi kontrollat mill-kontrollur tal-fluss FC2, li jista’ juża GEXHW, GAIRW, jew GFUEL bħala sinjali ta’ kmand, għad-diviżjoni mixtieqa ta’ l-exhaust . Il-fluss tal-kampjun fid-DT huwa d-differenza tal-fluss totali u l-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni. Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni titkejjel bil-misuratur tal-fluss FM1, ir-rata tal-fluss totali bil-misuratur tal-fluss FM3 tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (ara d-Dijagramma 21). Ir-rata tad-dilwizzjoni tiġi kalkolata minn dawn iż-żewġ rati ta’ fluss.

Dijagramma 19

Sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss parzjali bil-kontroll tal-fluss u b’kampjunament frazzjonarju

Test ta 'immaġni

Il-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi trasferit mill-pajp ta’ l-exhaust EP lill-passaġġ tad-dilwit DT mis-sonda kampjunarja SP u mit-tubu tat-trasferiment TT. Id-diviżjoni ta’ l-exhaust u l-fluss fid-DT jiġu kontrollati mill-kontrollur tal-fluss FC2 li jaġġusta l-flussi (jew veloċitajiet) tal-pressure blower PB u s-suction blower SB, skond kif meħtieġ. Dan ikun possibbli għaliex il-kampjun li jittieħed bis-sistema tal-kampjunament tal-partikulati jiġi ritornat fid-DT. Il-GEXHW, GAIRW, jew GFUEL jistgħu jintużaw bħala sinjali ta’ kmand għall-FC2. Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni titkejjel bil-misuratur tal-fluss FM1, il-fluss totali bil-misuratur tal-fluss FM2. Ir-rata tad-dilwizzjoni tiġi kalkolata minn dawn iż-żewġ rati ta’ fluss.

2.2.1. Komponenti tad-Dijagrammi 11 sa 19

Pajp ta’ l-exhaust EP

Il-pajp ta’ l-exhaust jista’ jkun iżolat. Sabiex titnaqqas l-inerzja termali tal-pajp ta’ l-exhaust huwa rakkomandat proporzjon ħxuna-dijametru ta’ 0,015 jew inqas. L-użu ta’ taqsimiet flessibbli għandu jkun limitat għal proporzjon ta’ dijametru ta’ 12 jew anqas. In-numru tal-liwjiet għandu jkun minimu sabiex titnaqqas id-depożizzjoni inerzjali. Jekk is-sistema tinkludi silencer tat-test, dan ukoll jista’ jiġi iżolat.

Għal sistema isokinetika, il-pajp ta’ l-exhaust ma għandux ikollu elbows, liwjiet u tibdiliet f’daqqa fid-dijametru għal ta’ l-anqas 6 dijametri tal-pajp ‘il fuq (upstream) u 3 dijametri tal-pajp ‘l isfel (downstream) mill-ponta tas-sonda. Il-veloċità tal-gass fiż-żona tal-kampjunament għandha tkun ogħla minn 10 m/s għajr fil-modalità ta’ l-idling. L-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni tal-gass ta’ l-exhaust ma għandhomx jaqbżu ± 500 Pa mill-medju. Kwalunkwe miżura sabiex jitnaqqsu l-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni lil hinn mill-użu ta’ sistema ta’ l-exhaust tat-tip chassis (inklużi s-silencer u l-istrumenti ta’ l-aftertreatment) ma għandhiex tbiddel il-prestazzjoni tal-magna jew toħloq depożizzjoni tal-partikulati.

Għas-sistemi b’sonda isokinetika, huwa rakkomandat pajp dritt ta’ 6 dijametri ta’ pajp ‘il fuq u 3 dijametri ta’ pajp ‘l isfel mill-ponta tas-sonda.

Sonda kampjunarja SP (Dijagrammi 10, 14, 15, 16, 18, 19)

Id-dijametru intern minimu għandu jkun ta’ 4 mm. Il-proporzjon tad-dijametru minimu bejn il-pajp ta’ l-exhaust u s-sonda għandu jkun ta’ 4. Is-sonda għandha tkun tubu miftuħ iħares ‘il fuq fil-linja taċ-ċentru tal-pajp ta’ l-exhaust, jew sonda pluri-perforata kif deskritt taħt SP1 fit-Taqsima 1.2.1, Dijagramma 5.

Sonda kampjunarja isokinetika ISP (Dijagrammi 11, 12)

Is-sonda kampjunarja isokinetika għandha tiġi installata tħares ‘il fuq fil-linja taċ-ċentru tal-pajp ta’ l-exhaust bil-kondizzjonijiet tal-fluss li huma stipulati fit-taqsima EP sodisfatti, u għandha tiġi proġettata sabiex tipprovdi kampjun proporzjonali tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat. Id-dijametru intern minimu għandu jkun ta’ 12 mm.

Hija meħtieġa sistema ta’ kontroll għad-diviżjoni ta’ l-exhaust isokinetiku billi tinżamm pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP. Taħt dawn il-kondizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass ta’ l-exhaust fl-EP u l-ISP huma identiċi u l-fluss tal-massa mill-ISP huwa frazzjoni kostanti tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust. L-ISP għandu jkun konness ma’ pressure transducer divrenzjali DPT. Il-kontroll li jipprovdi pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP isir mal-kontrollur tal-fluss FC1.

Divisur tal-fluss FD1, FD2 (Dijagramma 16)

Jiġi installat sett ta’ venturini jew orifizji fil-pajp ta’ l-exhaust EP u fit-tubu tat-trasferiment TT, rispettivament, sabiex jipprovdi kampjun proporzjonali tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat. Hija meħtieġa sistema ta’ kontroll li jkun fiha żewġ valvi ta’ kontroll tal-pressjoni PCV1 u PCV2 għad-diviżjoni proporzjonali bil-kontroll tal-pressjonijiet fl-EP u fid-DT.

FD3 Divisur il-fluss (Dijagramma 17)

Jiġi installat sett ta’ tubi (unità ta’ tubatura multipla) fil-pajp ta’ l-exhaust EP sabiex jipprovdi kampjun proporzjonali tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat. Wieħed mit-tubi jgħaddi l-gass ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit DT, filwaqt li t-tubi l-oħra jitfgħu gass ta’ l-exhaust lejn kompartiment tad-damping DC. It-tubi għandhom ikollhom l-istess dimensjonijiet (l-istess dijametru, tul u bend radius), sabiex id-diviżjoni ta’ l-exhaust tiddependi fuq in-numru totali tat-tubi. Tinħtieġ sistema ta’ kontroll għad-diviżjoni proporzjonali billi tinżamm pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn l-exit ta’ l-unità ta’ tubatura multipla fid-DC u l-exit tat-TT. Taħt dawn il-kondizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass ta’ l-exhaust fl-EP u l-FD3 huma proporzjonali, u l-fluss mill-ISP u t-TT huwa frazzjoni kostanti tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust. Iż-żewġ punti għandhom ikunu konnessi ma’ pressure transducer divrenzjali DPT. Il-kontroll li jipprovdi pressjoni divrenzjali ta’ żero jsir mal-kontrollur tal-fluss FC1.

Analizzatur tal-gass ta’ l-exhaust EGA (Dijagrammi 13, 14, 15, 16, 17)

Jistgħu jintużaw analizzaturi tas-CO2 jew ta’ l-NOx (bil-metodu ta’ bilanċ tal-karbonju CO2 biss). L-analizzaturi għandhom jiġu kalibrati bħall-analizzaturi għall-kejl ta’ l-emissjonijiet gassużi. Analizzatur wieħed jew diversi jistgħu jintużaw sabiex jistabbilixxu d-differenzi fil-konċentrazzjonijiet. L-akkuratezza tas-sistemi ta’ kejl għandha tkun tali li l-akkuratezza ta’ GEDFW,i tkun fil-limiti ta’ ± 4 %.

Tubu tat-trasferiment TT (Dijagrammi 11 sa 19)

It-tubu tat-trasferiment għandu jkun:

—	l-iqsar possibbli, iżda mhux aktar minn 5 m fit-tul,

—	ugwali għal jew ikbar mid-dijametru tas-sonda, iżda mhux aktar minn 25 mm fid-dijametru,

—	jagħti fil-linja taċ-ċentru tal-passaġġ tad-dilwit u jipponta ‘l isfel.

Jekk it-tubu ikun twil metru wieħed jew anqas, għandu jkun iżolat b’materjal ta’ konduttività termali massima ta’ 0,05 W/m*K bi ħxuna ta’ iżolament radjali li tikkorrispondi għad-dijametru tas-sonda. Jekk it-tubu huwa itwal minn metru, għandu jkun iżolat u msaħħan għat-temperatura minima mal-ħitan ta’ 523 K (250 °C).

Pressure transducer divrenzjali DPT (Dijagrammi 11, 12, 17)

Il-pressure transducer divrenzjali għandu jkollu medda ta’ ± 500 Pa jew anqas.

Kontrollur tal-fluss FC1 (Dijagrammi 11, 12, 17)

Għas-sistemi isokinetiċi (Dijagrammi 11, 12), huwa neċessarju kontrollur tal-fluss sabiex iżomm pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP. L-aġġustament jista’ jsir billi:

(a)	jkunu kontrollati l-veloċità jew il-fluss tas-suction blower SB u jinżammu kostanti l-veloċità jew il-fluss tal-pressure blower PB matul kull modalità (Dijagramma 11); jew

(b)	jiġi aġġustat is-suction blower SB għal fluss kostanti tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, u jkun kontrollat il-fluss tal-pressure blower PB, u għaldaqstant il-fluss tal-kampjun ta’ l-exhaust f’reġjun fit-tarf tat-tubu tat-trasferiment TT (Dijagramma 12).

Fil-każ ta’ sistema kontrollata bil-pressjoni, l-erroneità li tibqa’ fl-anell tal-kontroll ma għandhiex taqbeż ± 3 Pa. L-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni fil-passaġġ tad-dilwit ma għandhomx jaqbżu ± 250 Pa mill-medju.

Għal sistema ta’ tubatura multipla(Dijagramma 17), hemm il-ħtieġa ta’ kontrollur tal-fluss għad-diviżjoni proporzjonali ta’ l-exhaust sabiex tinżamm pressjoni divrenzjali ta’ żero bejn l-exit ta’ l-unità tat-tubatura multiplau l-exit tat-TT. L-aġġustament isir bil-kontroll tar-rata ta’ l-injezzjoni tal-fluss ta’ l-arja fid-DT fl-exit tat-TT.

Valv ta’ kontroll bil-pressjoni PCV1, PCV2 (Dijagramma 16)

Huma meħtieġa żewġ valvi tal-kontroll bil-pressjoni għas-sistema ta’ żewġ venturi/żewġ orifizji għad-diviżjoni proporzjonali tal-fluss bil-kontroll tal-kontropressjoni ta’ l-EP u l-pressjoni f’DT. Il-valvi għandhom ikunu ‘l isfel mill-SP fl-EP u bejn il-PB u d-DT.

Kompartiment tad-Damping (Dijagramma 17)

Għandu jkun installat kompartiment tad-damping fl-exit ta’ l-unità tat-tubatura multiplasabiex jiġu minimizzati l-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni fil-pajp ta’ l-exhaust EP.

Venturi VN (Dijagramma 15)

Jiġi installat tubu venturi fil-passaġġ tad-dilwit DT sabiex jipprovdi pressjoni negattiva fir-reġjun ta’ l-exit tat-tubu tat-trasferiment TT. Ir-rata tal-fluss tal-gass mit-TT tiġi determinata mill-iskambju tal-momentum fiż-żona tal-venturi, u tkun bażikament proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-pressure blower PB li twassal għall-proporzjon kostanti ta’ dilwizzjoni. Billi l-iskambju tal-momentum ikun affettwat mit-temperatura fl-exit tat-TT u mid-differenza fil-pressjoni bejn l-EP u d-DT, il-proporzjon attwali ta’ dilwizzjoni ikun ftit anqas b’tagħbija ‘baxxa’ milli b’tagħbija ‘għolja’.

Kontrollur tal-fluss FC2 (Dijagrammi 13, 14, 18, 19, fakultattiv)

Jista’ jintuża kontrollur tal-fluss sabiex jikkontrolla l-fluss tal-pressure blower PB u/jew tas-suction blower SB. Jista’ jkun imqabbad mas-sinjali tal-fluss ta’ l-exhaust, ta’ l-arja ta’ l-intake jew tal-karburant u/jew mas-sinjali divrenzjali ta’ CO2 jew NOx. Fl-użu ta’ provvista ta’ arja pressata (Dijagramma 18), FC2 jikkontrolla l-fluss ta’ l-arja direttament.

Misuratur tal-fluss FM1 (Dijagrammi 11, 12, 18, 19)

Misuratur tal-gass jew strumentazzjoni oħra tal-fluss sabiex jitkejjel il-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni. FM1 huwa fakultattiv jekk il-pressure blower PB ikun kalibrat sabiex ikejjel il-fluss.

Misuratur tal-fluss FM2 (Dijagramma 19)

Misuratur tal-gass jew strumentazzjoni oħra tal-fluss sabiex jitkejjel il-fluss ta’ l-exhaust dilwit. FM2 ikun fakultattiv jekk is-suction blower SB ikun kalibrat sabiex jitkejjel il-fluss.

Pressure blower PB (Dijagrammi 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19)

Sabiex isir kontroll tar-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, il-PB jista’ jkun konness mal-kontrolluri FC1 jew FC2 tal-fluss. Il-PB mhuwiex meħtieġ meta jintuża butterfly valve. Il-PB jista’ jintuża sabiex jitkejjel il-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, jekk ikun kalibrat.

Suction blower SB (Dijagrammi 11, 12, 13, 16, 17, 19)

Għas-sistemi tal-kampjunament frazzjonarju biss. L-SB jista’ jintuża sabiex jitkejjel il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, jekk ikun kalibrat.

Filtru ta’ l-arja tad-dilwizzjoni DAF (Dijagrammi 11 sa 19)

Huwa rakkomandat li l-arja tad-dilwizzjoni tkun filtrata u charcoal scrubbed sabiex jiġu eliminati l-idrokarbonji ta’ l-isfond. Fuq talba tal-fabbrikanti tal-magna għandu jittieħed kampjun ta’ l-arja tad-dilwizzjoni skond il-prattika tajba fl-inġinerija sabiex jiġu determinati l-livelli tal-partikulati ta’ l-isfond, li jistgħu imbagħad jitnaqqsu mill-valuri mkejla fl-exhaust dilwit.

Passaġġ (tunnel) tad-dilwit DT (Dijagrammi 11 sa 19)

Il-passaġġ tad-dilwit:

—	għandu jkollu tul suffiċjenti sabiex jikkawża taħlit komplet ta’ l-exhaust u l-arja tad-dilwizzjoni taħt kondizzjonijiet tal-fluss turbulenti;

—

għandu jkun magħmul mill-istainless steel bi:

—	proporzjon ħxuna/dijametru ta’ 0,025 jew anqas għall-passaġġi tad-dilwit bid-dijametru intern akbar minn 75 mm;

—	ħxuna nominali ta’ mhux anqas minn 1,5mm għall-passaġġi tad-dilwit bid-dijametri interni daqs jew anqas minn 75 mm;

—	jkollu dijametru ta’ l-anqas 75 mm għat-tip tal-kampjunament frazzjonarju;

—	huwa rakokmandat li jkollu dijametru ta’ l-anqas 25 mm għat-tip tal-kampjunament totali;

—	jista’ jissaħħan għal temperatura ta’ mhux aktar minn 325 K (52 °C) mal-ġnub tiegħu b’tisħin dirett jew tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, sakemm it-temperatura ta’ l-arja ma taqbiżx 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit;

—	jista’ jkun iżolat.

L-exhaust tal-magna għandu jitħallat sewwa ma’ l-arja tad-dilwizzjoni. Għas-sistemi tal-kampjunament frazzjonarju, il-kwalità tat-taħlit għandha tkun kontrollata wara l-ewwel operazzjoni permezz ta’ profil CO2 tal-passaġġ bil-magna taħdem (ta’ l-inqas erba’ punti ta’ kejl spazjati b’mod ugwali). Jekk ikun hemm bżonn, jista’ jintuża orifizju tat-taħlit.

Nota: Jekk it-temperatura ambjentali fil-viċinanza tal-passaġġ tad-dilwit (DT) tkun taħt 293K (20 °C), għandha tittieħed il-prekawzjoni li jkun evitat it-telf tal-partikulati fuq il-ġnub friski tal-passaġġ tad-dilwit. Għaldaqstant, it-tisħin u/jew l-iżolament tal-passaġġ fil-limiti mogħtija hawn fuq huma rakkomandati.

F’kondizzjonijiet ta’ tagħbijiet ‘għolja’ tal-magna, il-passaġġ jista’ jiġi mkessaħ b’mezzi mhux aggressivi bħal fann li jdur, sakemm it-temperatura tal-mezz tat-tkessiħ ma tkunx taħt 293K (20 °C).

Heat exchanger HE (Dijagrammi 16, 17)

Il-Heat exchanger għandu jkollu kapaċità suffiċjenti sabiex iżomm it-temperatura fl-inlet tas-suction blower SB fil-limiti ta’ ± 11K tat-temperatura operattiva medja osservata matul it-test.

2.3. Sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ

Sistema ta’ dilwizzjoni hija deskritta fid-Dijagramma 20 ibbażata fuq id-dilwizzjoni ta’ l-exhaust totali bl-użu tal-kunċett ta’ kampjunament kostanti tal-volum (Constant volume sampling) CVS. Il-volum totali tat-taħlita ta’ l-exhaust u l-arja tad-dilwizzjoni għandu jitkejjel. Tista’ tintuża is-sistema PDP jew CFV.

Għall-ġbir sussegwenti tal-partikulati, jiġi mgħoddi kampjun tal-gass ta’ l-exhaust dilwit lis-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (Taqsima 2.4, Dijagrammi 21u 22). Jekk dan isir direttament, jissejjaħ dilwizzjoni singola. Jekk il-kampjun ikun dilwit darba oħra fil-passaġġ sekondarju tad-dilwit, jissejjaħ dilwizzjoni doppja. Dan huwa utli, jekk ir-rekwiżit tat-temperatura tal-wiċċ tal-filtru ma jkunx jista’ jiġi sodisfatt b’dilwizzjoni waħda. Għalkemm hija parzjalment sistema ta’ dilwizzjoni, is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja hija deskritta bħala modifika tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati fit-Taqsima 2.4, Dijagramma 22, billi taqsam il-biċċa l-kbira tal-partijiet ma’ sistema tipika tal-kampjunament tal-partikulati.

Dijagramma 20

Sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ

Test ta 'immaġni

L-ammont totali tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat jiġi mħallat fil-passaġġ tad-dilwit DT ma’ l-arja tad-dilwizzjoni. Ir-rata tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit titkejjel b’Positive Displacement Pumb PDP jew b’Venturi tal-Fluss Kritiku CFV. Jista’ jintuża heat exchanger HE jew kumpens elettroniku tal-fluss EFC għall-kampjunament proporzjonali tal-partikulati u għad-determinazzjoni tal-fluss. Billi d-determinazzjoni tal-massa tal-partikulati hija bbażata fuq il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, ma hemmx il-bżonn li jiġi kalkolat il-proporzjon tad-dilwizzjoni.

2.3.1. Komponenti tad-Dijagramma 20

Pajp ta’ l-exhaust EP

It-tul tal-pajp ta’ l-exhaust mill-exit ta’ l-exhaust manifold tal-magna, mill-outlet tat-turbocharger jew mill-istrument ta’ l-aftertreatment għall-passaġġ tad-dilwit ma għandux jaqbeż 10m. Jekk il-parti tal-pajp ta’ l-exhaust ‘l isfel (downstream) mill-magna, mill-outlet taċ-charger tat-turbo jew mill-istrument ta’ l-aftertreatment jaqbeż 4 m fit-tul, it-tubi kollha li jaqbżu 4 m għandhom jiġu iżolati, salv misuratur tad-duħħan in-line, jekk użat. Il-ħxuna radjali ta’ l-iżolament għandha tkun ta’ l-anqas 25 mm. Il-konduttività termali tal-materjal ta’ l-iżolament għandha jkollha valur mhux akbar minn 0,1 W/mK imkejjel f’673 K (400 °C). Sabiex titnaqqas l-inerzja termali tal-pajp ta’ l-exhaust huwa rakkomandat proporzjon ħxuna-dijametru ta’ 0,015 jew anqas. L-użu ta’ taqsimiet flessibbli għandu jkun limitat għal proporzjon ħxuna-dijametru ta’ 12 jew anqas.

Pompa ta’ spostament pożittiv (Positive displacement pump) PDP

Il-PDP tkejjel il-fluss totali ta’ l-exhaust dilwit min-numru ta’ rivoluzzjonijiet tal-pompa u mill-ispostament fil-pompa. Il-kontropressjoni tas-sistema ta’ l-exhaust ma għandhiex titbaxxa b’mod artifiċjali mis-sistema tal-PDP jew ta’ l-inlet ta’ l-arja tad-dilwizzjoni. Il-kontropressjoni statika ta’ l-exhaust imkejla bl-operazzjoni tas-sistema PDP għandha tibqa’ fil-limiti ta’ ± 1,5 kPa tal-pressjoni statika mkejla mingħajr konnessjoni mal-PDP f’veloċità u b’tagħbija identiċi tal-magna. It-temperatura tat-taħlita tal-gass immedjatament quddiem il-PDP għandha tkun fil-limiti ta’ ± 6 K tat-temperatura operattiva medja osservata matul it-test, meta ma jintużax kumpens tal-fluss. Il-kumpens tal-fluss jista’ jintuża biss jekk it-temperatura fl-inlet tal-PDP ma taqbiżx 323K (50 °C).

Venturi tal-fluss kritiku CFV

Is-CFV ikejjel il-fluss ta’ l-exhaust dilwit billi jżomm il-fluss f’kondizzjonijiet ta’ choke (fluss kritiku). Il-kontropressjoni statika ta’ l-exhaust imkejla bl-operazzjoni tas-sistema CFV għandha tibqa’ fil-limiti ta’ ± 1,5 kPa tal-pressjoni statika mkejla mingħajr konnessjoni mas-CFV f’veloċità u b’tagħbija identiċi tal-magna. It-temperatura tat-taħlita tal-gass immedjatament quddiem is-CFV għandha tkun fil-limiti ta’ ± 11 K tat-temperatura operattiva medja osservata matul it-test, meta ma jintużax kumpens tal-fluss.

Heat exchanger HE (fakultattiv, jekk jintuza l-EFC)

Il-heat exchanger għandu jkollu kapaċità suffiċjenti li jżomm it-temperatura taħt il-limiti meħtieġa hawn fuq.

Kumpens elettroniku tal-fluss EFC (fakultattiv, jekk jintuza l-HE)

Jekk it-temperatura fl-inlet tal-PDP jew tas-CFV ma tinżammx fil-limiti mogħtija hawn fuq, hija meħtieġa sistema ta’ kumpens tal-fluss għall-kejl kontinwu tar-rata tal-fluss u l-kontroll tal-kampjunament proporzjonali fis-sistema tal-partikulati. Għal dak l-iskop, is-sinjali tar-rata tal-fluss imkejla b’mod kontinwu jintużaw sabiex jikkorreġu r-rata tal-fluss kampjunarju mill-filtri tal-partikulati tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (ara t-Taqsima 2.4, dijagrammi 21, 22), skond kif ikun meħtieġ.

Il-passaġġ tad-dilwit DT

Il-passaġġ tad-dilwit:

—	għandu jkun suffiċjentement żgħir fid-dijametru sabiex jikkawża fluss turbulenti (Numru Reynolds akbar minn 4 000) u ta’ tul suffiċjenti sabiex jikkawża taħlit komplet ta’ l-exhaust u l-arja tad-dilwizzjoni; jista’ jintuża orifizju tat-taħlit;

—	għandu jkollu dijametru ta’ l-anqas 460 mm b’sistema ta’ dilwizzjoni singola;

—	għandu jkollu dijametru ta’ l-anqas 210 mm b’sistema ta’ dilwizzjoni doppja;

—	jista’ jkun iżolat.

L-exhaust tal-magna għandu jkun dirett ‘l isfel (downstream) fil-punt fejn jiġi introdott fil-passaġġ tad-dilwit, u mħallat sewwa.

Meta tintuża dilwizzjoni singola, jiġi trasferit kampjun mill-passaġġ tad-dilwit lis-sistema tal-kampjunament tal-partikulati (Taqsima 2.4, Dijagramma 21). Il-kapaċità tal-fluss tal-PDP jew CFV għandha tkun suffiċjenti sabiex iżżomm l-exhaust dilwit f’temperatura ta’ anqas minn jew ekwivalenti għal 325 K (52 °C) immedjatament qabel il-filtru primarju tal-partikulati.

Meta jintuża dilwit doppju, kampjun mill-passaġġ tad-dilwit jiġi trasmess lill-passaġġ sekondarju tad-dilwit fejn jiġi dilwit aktar, u imbagħad jiġi mgħoddi mill-filtri kampjunarji (Taqsima 2.4, Dijagramma 22). Il-kapaċità tal-fluss tal-PDP jew CFV għandha tkun suffiċjenti sabiex iżżomm il-fluss ta’ l-exhaust dilwit fid-DT f’temperatura ta’ anqas minn jew ekwivalenti għal 464 K (191 °C) fiż-żona tal-kampjunament. Is-sistema ta’ dilwizzjoni sekondarja għandha tipprovdi arja tad-dilwizzjoni sekondarja biżżejjed sabiex iżżomm il-fluss ta’ l-exhaust doppjament dilwit f’temperatura ta’ anqas minn jew ekwivalenti għal 325 K (52 °C) immedjatament qabel il-filtru primarju tal-partikulati.

Filtru ta’ l-arja tad-dilwizzjoni DAF

Huwa rakkomandat li l-arja tad-dilwizzjoni tiġi iffiltrata u charcoal scrubbed sabiex jiġu eliminati l-idrokarbonji ta’ l-isfond. Fuq talba tal-fabbrikant tal-magna għandu jittieħed kampjun ta’ l-arja tad-dilwizzjoni skond il-prattika tajba fl-inġinerija sabiex jiġu determinati l-livelli tal-partikulati ta’ l-isfond, li jistgħu imbagħad jitnaqqsu mill-valuri mkejla fl-exhaust dilwit.

Sonda tal-kampjunament tal-partikulati PSP

Is-sonda hija l-parti ta’ quddiem tal-PTT u:

—	għandha tkun installata tħares ‘il fuq (upstream) f’punt fejn l-arja tad-dilwizzjoni u l-gass ta’ l-exhaust ikunu mħallta tajjeb, i.e. fuq il-linja taċ-ċentru tal-passaġġ tad-dilwit (DT) bejn wieħed u ieħor 10 dijametri tal-passaġġ ‘l isfel mill-punt fejn l-exhaust jidħol fil-passaġġ tad-dilwit;

—	għandha jkollha dijametru intern minimu ta’ 12 mm;

—	tista’ tissaħħan għal temperatura mhux aktar minn 325 K (52 °C) mal-ġnub b’tisħin dirett jew tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, sakemm it-temperatura ta’ l-arja ma taqbiżx 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit;

—	tista’ tkun iżolata.

2.4. Sistema ta’ Kampjunament tal-Partikulati

Is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati hija meħtieġa għall-ġbir tal-partikulati fuq il-filtru tal-partikulati. Fil-każ ta’ dilwizzjoni totali tal-fluss kampjunarju parzjali , fejn il-kampjun sħiħ ta’ l-exhaust dilwit jiġi mgħoddi mill-filtri, is-sistema ta’ dilwizzjoni (Taqsima 2.2, Dijagrammi 14, 18) u s-sistema kampjunarja ġeneralment jiffurmaw flimkien unitàintegrali. Fil-każ ta’ dilwizzjoni frazzjonarja tal-fluss kampjunarju parzjali jew ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ, fejn jiġi mgħoddi mill-filtri porzjon biss ta’ l-exhaust dilwit, is-sistemi ta’ dilwizzjoni (Taqsima 2.2, dijagrammi 11, 12, 13, 15, 16, 17, 19; Taqsima 2.3, Dijagramma 20) u tal-kampjunament ġeneralment jiffurmaw unitajiet differenti.

F’din id-Direttiva, is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja (Dijagramma 22) ta’ sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ titqies bħala modifika speċifika ta’ sistema tipika tal-kampjunament tal-partikulati kif indikata fid-Dijagramma 21. Is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja tinkludi l-partijiet kollha importanti tas-sistema tal-kampjunament tal-partikulati, bħall-holders tal-filtru u l-pompa kampjunarja.

Sabiex ikun evitat kwalunkwe impatt fuq l-anelli tal-kontroll, huwa rakkomandat li l-pompa kampjunarja titħaddem matul il-proċedura kollha tat-test. Għall-metodu tal-filtru wieħed, għandha tintuża sistema ta’ bypass sabiex il-kampjun jiġi mgħoddi mill-filtri kampjunarji fil-ħinijiet mixtieqa. Għandha tiġi minimizzata l-interferenza tal-proċedura ta’ l-iswiċċjar lill-anelli tal-kontroll.

Dijagramma 21

Sistema ta’ kampjunament tal-partikulati.

Test ta 'immaġni

Kampjun tal-gass ta’ l-exhaust dilwit jittieħed mill-passaġġ tad-dilwit DT ta’ sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali jew tal-fluss sħiħ mis-sonda tal-kampjunament tal-partikulati PSP u mit-tubu tat-trasferiment tal-partikulati PTT permezz tal-pompa kampjunarja P. Il-kampjun jgħaddi mill-holders tal-filtru FH li jkun fihom il-filtri tal-kampjunament tal-partikulati. Ir-rata tal-fluss tal-kampjun tkun kontrollata mill-kontrollur tal-fluss FC3. Jekk jintuża kumpens elettroniku tal-fluss EFC (ara d-Dijagramma 20), il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit jintuża bħala sinjal ta’ kmand għall-FC3.

Dijagramma 22

Sistema ta’ dilwizzjoni doppja (sistema ta’ fluss sħiħ biss)

Test ta 'immaġni

Kampjun tal-gass ta’ l-exhaust dilwit jiġi trasferit mill-passaġġ tad-dilwit DT tas-sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ mis-sonda tal-kampjunament tal-partikulati PSP u mit-tubu tat-trasferiment tal-partikulati PTT lill-passaġġ sekondarju tad-dilwit SDT, fejn jiġi dilwit darba oħra. Il-kampjun imbagħad jiġi mgħoddi mill-holders tal-filtru FH li jkun fihom il-filtri tal-kampjunament tal-partikulati. Ir-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni hija ġeneralment kostanti filwaqt li r-rata tal-fluss kampjunarju hija kontrollata mill-kontrollur tal-fluss FC3. Jekk jintuża kumpens elettroniku tal-fluss EFC (ara d-Dijagramma 20), il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit jintuża bħala sinjal ta’ kmand għall-FC3.

2.4.1. Komponenti tad-dijagrammi 21 u 22

Tubu tat-trasferiment tal-partikulati PTT (Dijagrammi 21, 22)

It-tubu tat-trasferiment tal-partikulati ma għandux jaqbeż 1 020 mm fit-tul, u t-tul tiegħu għandu jiġi minimizzat kull meta jkun possibbli. Fejn ikun applikabbli (i.e. għas-sistemi tal-kampjunament frazzjonarju tad-dilwizzjoni ta’ fluss parzjali u għas-sistemi tad-dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ), it-tul tas-sondi kampjunarji (SP, ISP, PSP, rispettivament, ara t-Taqsimiet 2.2 u 2.3) għandu jiġi inkluż.

Id-dimensjonijiet huma validi:

—	għat-tip tal-kampjunament frazzjonarju tad-dilwizzjoni tal-fluss parzjali u għas-sistema ta’ dilwizzjoni singola ta’ fluss sħiħ mill-ponta tas-sonda (SP, ISP, PSP, rispettivament) għall-holder tal-filtru;

—	għat-tip tal-kampjunament totali tad-dilwizzjoni tal-fluss parzjali mit-tarf tal-passaġġ tad-dilwit għall-holder tal-filtru;

—	għas-sistema ta’ dilwizzjoni doppja ta’ fluss sħiħ mill-ponta tas-sonda (PSP) għall-passaġġ sekondarju tad-dilwit.

It-tubu tat-trasferiment:

—	jista’ jissaħħan għal temperatura ta’ mhux aktar minn 325 K (52 °C) mal-ġnub b’tisħin dirett jew tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, sakemm it-temperatura ta’ l-arja ma taqbiżx 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit;

—	jista’ ikun iżolat.

Passaġġ sekondarju tad-dilwit SDT (Dijagramma 22)

Il-passaġġ sekondarju tad-dilwit għandu jkollu dijametru minimu ta’ 75 mm, u jkun ta’ tul suffiċjenti sabiex jipprovdi ħin ta’ tratteniment ta’ l-anqas 0,25 sekonda għall-kampjun doppjament dilwit. Il-holder tal-filtru primarju FH għandu jkun jinsab sa mhux aktar minn 300 mm mill-exit ta’ l-SDT.

Il-passaġġ sekondarju tad-dilwit:

—	jista’ jissaħħan għal temperatura mhux aktar minn 325 K (52 °C) mal-ġnub b’tisħin dirett jew tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, sakemm it-temperatura ta’ l-arja ma taqbiżx 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit;

—	jista’ jkun iżolat.

Holders tal-Filtru FH (Dijagrammi 21, 22)

Għall-filtri primarji u tal-back up jistgħu jintużaw housing jew housings separati fejn jitwaħħlu l-filtri. Ir-rekwiżiti ta’ l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 4.1.3 għandhom jiġu sodisfatti.

Il-holder jew holders tal-filtru:

—	jistgħu jissaħħnu għal temperatura mhux aktar minn 325 K (52 °C) mal- ġnub b’tisħin dirett jew tisħin minn qabel ta’ l-arja tad-dilwizzjoni, sakemm it-temperatura ta’ l-arja ma taqbiżx 325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni ta’ l-exhaust fil-passaġġ tad-dilwit;

—	jistgħu jkunu iżolati.

Pompa kampjunarja (Dijagrammi 21, 22)

Il-pompa tal-kampjunament tal-partikulati għandha tkun suffiċjentement distanti mill-passaġġ sabiex it-temperatura tal-gass fl-inlet tinżamm kostanti (± 3 K), jekk ma tintużax il-korrezzjoni tal-fluss mill-FC3.

Pompa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni DP (Dijagramma 22)

Il-pompa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandha titqiegħed b’mod li l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja tiġi fornita f’temperatura ta’ 298 K ± 5 K (25 °C ± 5 °C), jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tkunx imsaħħna minn qabel.

Kontrollur tal-fluss FC3 (Dijagrammi 21, 22)

Għandu jintuża kontrollur tal-fluss sabiex jikkumpensa r-rata tal-fluss tal-kampjun tal-partikulati għall-varjazzjonijiet tat-temperatura u tal-kontropressjoni fil-triq tal-kampjun, jekk ma hemmx mezzi oħra disponibbli. Il-kontrollur tal-fluss huwa meħtieġ jekk jintuża l-kumpens elettroniku tal-fluss EFC (ara d-Dijagramma 20).

Misuratur tal-fluss FM3 (Dijagramma 21, 22)

Il-misuratur tal-gass jew l-istrumentazzjoni tal-fluss għall-fluss tal-kampjun tal-partikulati għandhom ikunu suffiċjentement distanti mill-pompa kampjunarja P sabiex it-temperatura tal-gass fl-inlet tinżamm kostanti (± 3 K), jekk ma tintużax il-korrezzjoni tal-fluss mill-FC3.

Misuratur tal-fluss FM4 (Dijagramma 22)

Il-misuratur tal-gass jew l-istrumentazzjoni tal-fluss għall-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandhom jitpoġġew f’post fejn it-temperatura tal-gass fl-inlet tibqa 298 K ± 5 K (25 °C ± 5 °C).

Valv tal-Ballun BV (fakultattiv)

Il-valv tal-ballun għandu jkollu dijametru intern mhux anqas mid-dijametru intern tat-tubu tat-trasferiment tal-partikulati PTT, u ħin ta’ swiċċjar ta’ anqas minn 0,5 sekonda.

Nota: Jekk it-temperatura ambjentali fil-viċinanza ta’ PSP, PTT, SDT, u FH tkun taħt 293K (20 °C), għandha tittieħed il-prekawzjoni li jkun evitat it-telf tal-partikulati fuq il-ġenb frisk ta’ dawn il-partijiet. Għaldaqstant, it-tisħin u/jew iżolament ta’ dawn il-partijiet fil-limiti mogħtija fid-deskrizzjonijiet rispettivi hawn fuq huma rakkomandati. Huwa rakkomandat ukoll li t-temperatura tal-wiċċ tal-filtru matul il-kampjunament ma tkunx anqas minn 293K (20 °C).

F’kondizzjonijiet ta’ tagħbijiet ‘għolja’ tal-magna, il-partijiet ta’ hawn fuq jistgħu jitkessħu b’mezzi mhux aggressivi bħal fann li jdur, sakemm it-temperatura tal-mezz tat-tkessiħ ma tkunx taħt 293K (20 °C).

3. DETERMINAZZJONI TAD-DUĦĦAN

3.1. Introduzzjoni

It-Taqsimiet 3.2 u 3.3 u d-dijagrammi 3,3 u 23 fihom deskrizzjonijiet dettaljati tas-sistemi rakkomandati ta’ l-opacimeter. Billi diversi konfigurazzjonijiet jistgħu jipproduċu riżultati ekwivalenti, ma hemmx il-ħtieġa ta’ konformità eżatta mad-Dijagrammi 23 u 24. Komponenti addizzjonali bħal strumenti, valvi, solenojdi, pompi u swiċċijiet jistgħu jintużaw sabiex jipprovdu tagħrif addizzjonali u jikkordinaw il-funzjonijiet tas-sistemi komponenti. Komponenti oħra li mhumiex meħtieġa sabiex tinżamm l-akkuratezza fuq ċertu sistemi, jistgħu jiġu esklużi jekk l-esklużjoni tagħhom tkun ibbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ l-inġinerija.

Il-prinċipju tal-kejl huwa li jiġi trasmess dawl li għal tul speċifiku tad-duħħan li għandu jitkejjel u li dak il-proporzjon tad-dawl inċidenti li jilħaq ir-riċevitur jintuża sabiex issir stima tal-proprjetajiet ta’ l-oskurament tad-dawl tal-mezz. Il-kejl tad-duħħan jiddependi fuq id-disinn ta’ l-apparat, u jista’ jsir fil-pajp ta’ l-exhaust (in-line opacimeter ta’ fluss sħiħ), fit-tarf tal-pajp ta’ l-exhaust (end-of-line opacimeter ta’ fluss sħiħ) jew billi jittieħed kampjun mill-pajp ta’ l-exhaust (opacimeter tal-fluss parzjali). Sabiex jiġi determinat il-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl mis-sinjal ta’ l-opaċità, il-fabbrikant ta’ l-istrument għandu jipprovdi t-tul tal-passaġġ ottiku ta’ l-istrument.

3.2. Opacimeter ta’ Fluss Sħiħ

Jistgħu jintużaw żewġ tipi ġenerali ta’ opacimeters ta’ fluss sħiħ (Dijagramma 23). Bl- in-line opacimeter , titkejjel l-opaċità tad-duħħan ta’ l-exhaust sħiħ fil-pajp ta’ l-exhaust. B’dan it-tip ta’ opacimeter, it-tul tal-passaġġ ottiku effettiv ikun funzjoni tad-disinn ta’ l-opacimeter.

Bl- end-of-line opacimeter , titkejjel l-opaċità tad-duħħan ta’ l-exhaust sħiħ kif toħroġ mill-pajp ta’ l-exhaust. B’dan it-tip ta’ opacimeter, it-tul effettiv tal-passaġġ ottiku ikun funzjoni tad-disinn tal-pajp ta’ l-exhaust u d-distanza bejn it-tarf tal-pajp ta’ l-exhaust u l-opacimeter.

Dijagramma 23

Opacimeter ta’ fluss sħiħ

Test ta 'immaġni

3.2.1. Komponenti tad-Dijagramma 23

Pajp ta’ l-Exhaust EP

B’in-line opacimeter , id-dijametru tal-pajp ta’ l-exhaust ma għandux ivarja għal tliet dijametri tal-pajp ta’ l-exhaust qabel jew wara ż-żona ta’ kejl. Jekk id-dijametru taż-żona tal-kejl ikun akbar mid-dijametru tal-pajp ta’ l-exhaust, huwa rakkomandat pajp gradwalment konverġenti qabel iż-żona tal-kejl.

B’end-of-line opacimeter, il-parti terminali ta’ 0,6 m tal-pajp ta’ l-exhaust għandha tkun ta’ cross-section ċirkolari u ma għandhiex ikollha elbows u liwjiet. It-tarf tal-pajp ta’ l-exhaust għandu jinqata’ għad-dritt. L-opacimeter għandu jiġi muntat ċentralment għad-duħħan fil-limiti ta’ 25 ± 5 mm mit-tarf tal-pajp ta’ l-exhaust.

Tul tal-Passaġġ Ottiku OPL

It-tul tal-passaġġ ottiku oskurat mid-duħħan bejn is-sors tad-dawl ta’ l-opacimeter u r-riċevitur, korrett kif meħtieġ għan-nuqqas ta’ uniformità minħabba l-pendenzi tad-densità u l-effett periferiku. It-tul tal-passaġġ ottiku għandu jingħata mill-fabbrikant ta’ l-istrument filwaqt li jittieħed kont ta’ kwalunkwe miżuri kontra t-tiġmid (e.ż. purifikazzjoni ta’ l-arja). Jekk it-tul tal-passaġġ ottiku mhux disponibbli, għandu jiġi determinat skond l-ISO IDS 11614, Taqsima 11.6.5. Sabiex jiġi determinat b’mod korrett it-tul tal-passaġġ ottiku, hija meħtieġa veloċità minima tal-gass ta’ l-exhaust ta’ 20 m/s.

Sors tad-dawl LS

Is-sors tad-dawl għandu jkun lampa inkandexxenti b’temperatura tal-kulur fil-medda ta’ 2 800 sa 3 250 K jew light emitting diode (LED) aħdar b’punt massimu (peak) spettrali bejn 550 u 570 nm. Is-sors tad-dawl għandu jkun proteġut kontra t-tiġmid b’mezzi li ma jinfluwenzawx it-tul tal-passaġġ ottiku lil hinn mill-ispeċifikazzjonijiet tal-fabbrikanti.

Detector tad-dawl LD

Id-detector għandu jkun photocell jew photodiode (b’filtru, jekk ikun hemm bżonn). F’każ ta’ sors ta’ dawl inkandexxenti, ir-riċevitur għandu jkollu reazzjoni spettrali tal-peak simili għall-kurva fototopika ta’ l-għajn umana (reazzjoni massima) fil-medda ta’ 550 sa 570 nm, għal anqas minn 4 % ta’ dik ir-reazzjoni massima taħt il-430 nm u ‘l fuq minn 680 nm. Id-detector tad-dawl għandu jkun proteġut kontra t-tiġmid b’mezzi li ma jinfluwenzawx it-tul tal-passaġġ ottiku lil hinn mill-ispeċifikazzjonijiet tal-fabbrikanti.

Lenti kollimanti CL

L-output tad-dawl għandu jiġi kollimat b’raġġ b’dijametru massimu ta’ 30 mm. Il-komponenti tar-raġġ tad-dawl għandhom ikunu paralleli b’tolleranza ta’ 3° ta’ l-assi ottiku.

Sensor tat-temperatura T1 (fakultattiv)

It-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust tista’ tiġi monitorjata matul it-test.

3.3. Opacimeter ta’ Fluss Parzjali

Permezz ta’ opacimeter ta’ fluss parzjali (Dijagramma 24), jittieħed kampjun rappreżentattiv ta’ l-exhaust mill-pajp ta’ l-exhaust u jiġi mgħoddi minn linja tat-trasferiment għall-kompartiment tal-kejl. B’dan it-tip ta’ opacimeter, it-tul effettiv tal-passaġġ ottiku ikun funzjoni tad-disinn ta’ l-opacimeter. Il-ħinijiet tar-reazzjoni msemmija fit-Taqsima li ġejja japplikaw għar-rata tal-fluss minima ta’ l-opacimeter, kif speċifikat mill-fabbrikant ta’ l-istrument.

Dijagramma 24

Opacimeter tal-fluss parzjali

Test ta 'immaġni

3.3.1. Komponenti tad-Dijagramma 24

Pajp ta’ l-Exhaust EP

Il-pajp ta’ l-exhaust għandu jkun pajp dritt ta’ l-inqas 6 dijametri tal-pajp ‘il fuq (upstream) u 3 dijametri tal-pajp ‘l isfel (downstream) mill-ponta tas-sonda.

Sonda kampjunarja SP

Is-sonda kampjunarja għandha tkun tubu miftuħ iħares ‘l fuq jew madwar il-linja taċ-ċentru tal-pajp ta’ l-exhaust. Il-clearance mill-ġenb tal-pajp ta’ l-exhaust għandu jkun ta’ l-inqas 5mm. Id-dijametru tas-sonda għandu jiżgura kampjunament rappreżentattiv u fluss suffiċjenti madwar l-opacimeter.

Tubu tat-trasferiment TT

It-tubu tat-trasferiment għandu:

—	jkun l-aktar qasir possibbli u jiżgura temperatura tal-gass ta’ l-exhaust ta’ 373 ± 30 K (100 °C ± 30 °C) fl-inlet tal-kompartiment tal-kejl.

—	jkollu temperatura mal-ġnub suffiċjentement iżjed mid-dewpoint tal-gass ta’ l-exhaust sabiex tkun evitata l-kondensazzjoni.

—	jkun ekwivalenti għad-dijametru tas-sonda kampjunarja ma’ tulu kollu.

—	jkollu ħin ta’ reazzjoni ta’ anqas minn 0,05 s bil-fluss minimu ta’ l-istrument, kif determinat skond l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5.2.4.

—	ma jkollux effett sinifikanti fuq il-peak tad-duħħan.

Strument ta’ kejl tal-fluss FM

Strumentazzjoni tal-fluss sabiex tipperċepixxi l-fluss korrett fil-kompartiment ta’ kejl. Ir-rati tal-fluss minimi u massimi għandhom ikunu speċifikati mill-fabbrikant ta’ l-istrument, u għandhom ikunu tali li jiġu sodisfatti r-rekwiżit tal-ħin tar-reazzjoni tat-TT u l-ispeċifikazzjonijiet tat-tul tal-passaġġ ottiku. L-istrument tal-kejl tal-fluss jista’ jkun qrib tal-pompa kampjunarja, P, jekk użata.

Kompartiment tal-kejl MC

Il-kompartiment tal-kejl għandu jkollu superfiċje interna mhux riflettiva, jew ambjent ottiku ekwivalenti. L-inċidenza ta’ dawl mhux kontrollat fuq id-detector minħabba r-riflessjonijiet interni ta’ l-effetti tad-diffużjoni għandhom jitnaqqsu għall-minimu.

Il-pressjoni tal-gass fil-kompartiment tal-kejl ma għandhiex tkun differenti mill-pressjoni atmosferika b’aktar minn 0,75 kPa. Fejn dan mhuwiex possibbli mid-disinn, il-qari ta’ l-opacimeter għandu jiġi konvertit għal pressjoni atmosferika.

It-temperatura mal-ġnub tal-kompartiment tal-kejl għandha tiġi stabbilita fil-limiti ta’ ± 5 K bejn 343 K (70 °C) u 373 K (100 °C), iżda fi kwalunkwe każ suffiċjentement iżjed mid-dewpoint tal-gass ta’ l-exhaust sabiex tkun evitata l-kondensazzjoni. Il-kompartiment ta’ kejl għandu jkun mgħammar bi strumenti adatti għall-kejl tat-temperatura.

Tul tal-Passaġġ Ottiku OPL

It-tul tal-passaġġ ottiku oskurat mid-duħħan bejn is-sors tad-dawl ta’ l-opacimeter u r-riċevitur, korrett kif meħtieġ għan-nuqqas ta’ uniformità minħabba l-pendenzi tad-densità u l-effett periferiku. It-tul tal-passaġġ ottiku għandu jingħata mill-fabbrikant ta’ l-istrument filwaqt li jittieħed kont ta’ kwalunkwe miżura kontra t-tiġmid (e.ż. purifikazzjoni ta’ l-arja). Jekk it-tul tal-passaġġ ottiku mhuwiex disponibbli, għandu jiġi determinat skond ISO IDS 11614, Taqsima 11.6.5.

Sors tad-dawl LS

Is-sors tad-dawl għandu jkun lampa inkandexxenti b’temperatura tal-kulur fil-medda ta’ 2 800 sa 3 250 K jew light emitting diode (LED) aħdar b’punt massimu (peak) spettrali bejn 550 u 570 nm. Is-sors tad-dawl għandu jkun protett kontra t-tiġmid b’mezzi li ma jinfluwenzawx it-tul tal-passaġġ ottiku lil hinn mill-ispeċifikazzjonijiet tal-fabbrikanti.

Detector tad-dawl LD

Id-detector għandu jkun photocell jew photodiode (b’filtru, jekk ikun hemm bżonn). F’każ ta’ sors ta’ dawl inkandexxenti, ir-riċevitur għandu jkollu reazzjoni spettrali tal-peak simili għall-kurva fototopika ta’ l-għajn umana (reazzjoni massima) fil-medda ta’ 550 sa 570 nm, għal anqas minn 4 % ta’ dik ir-reazzjoni massima taħt il-430 nm u ‘l fuq minn 680 nm. Id-detector tad-dawl għandu jkun protett kontra t-tiġmid b’mezzi li ma jinfluwenzawx it-tul tal-passaġġ ottiku lil hinn mill-ispeċifikazzjonijiet tal-fabbrikanti.

Lenti kollimanti CL

L-output ta’ dawl għandu jiġi kollimat b’raġġ ta’ dijametru massimu ta’ 30 mm. Il-komponenti tar-raġġ tad-dawl għandhom ikunu paralleli b’tolleranza ta’ 3° ta’ l-assi ottiku.

Sensor tat-temperatura T1

Sabiex jimmonitorja t-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust fl-inlet tal-kompartiment tal-kejl.

Pompa kampjunarja P (fakultattiva)

Tista’ tintuża pompa kampjunarja ‘l isfel mill-kompartiment tal-kejl sabiex tgħaddi l-gass tal-kampjun mill-kompartiment tal-kejl.

Linja	Magni li jaħdmu b’compression ignition
Linja	Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh	Massa tal-partikulati (PT) g/kWh
B1 (2005)	7,0	0,1
B2 (2008)	7,0	0,1
Ċ (VAAK)	7,0	0,1

Parametru	Unità	Limiti (2)		Metodu tat-Test	Pubblikazzjoni
Parametru	Unità	Minimu	Massimu	Metodu tat-Test	Pubblikazzjoni
Numru taċ-ċetanu (3)		52,0	54,0	EN-ISO 5165	1998 (4)
Densità fi 15 °C	kg/m3	833	837	EN-ISO 3675	1995
Distillazzjoni:
– 50 % punt	°C	245	—	EN-ISO 3405	1998
– 95 % punt	°C	345	350	EN-ISO 3405	1998
– temperatura finali ta’ ebollizzjoni	°C	—	370	EN-ISO 3405	1998
Flash point:	°C	55	—	EN 27719	1993
CFPP	°C	—	- 5	EN 116	1981
Viskożità ma’ l-40 °C	mm2/s	2,5	3,5	EN-ISO 3104	1996
Idrokarbonji aromatiċi poliċikliċi	% m/m	3,0	6,0	IP 391 (*)	1995
Kontenut tas-sulfur (5)	mg/kg	—	300	pr. EN-ISO/DIS 14596	1998 (4)
Korrożjoni tar-ram		—	1	EN-ISO 2160	1995
Residwu tal-karbonju Conradson (10 % DR)	% m/m	—	0,2	EN-ISO 10370
Kontenut ta’ l-irmied	% m/m	—	0,01	EN-ISO 6245	1995
Kontenut ta’ l-ilma	% m/m	—	0,05	EN-ISO 12937	1995
Numru tan-newtralizzazzjoni (aċidu qawwi)	mg KOH/g	—	0,02	ASTM D 974-95	1998 (4)
Stabbiltà ta’ l-ossidazzjoni (6)	mg/ml	—	0,025	EN-ISO 12205	1996
	% m/m	—	—	EN 12916	[2000] (4)

Parametru	Unita’	Limiti (8)		Metodu tat-test (9)
Parametru	Unita’	Minimu	Massimu	Metodu tat-test (9)
Alkoħol, massa	% m/m	92,4	—	ASTM D 5501
Alkoħol ieħor minbarra l-etanol li jkun fl-alkol totali, massa	% m/m	—	2	ADTM D 5501
Densità fi 15 °C	kg/m3	795	815	ASTM D 4052
Kontenut ta’ l-irmied	% m/m		0,001	ISO 6245
Flash point	°C	10		ISO 2719
Aċidità, kalkolata bħala aċidu aċetiku	% m/m	—	0,0025	ISO 1388-2
Numru ta’ newtralizzazzjoni (aċidu qawwi)	KOH mg/l	—	1
Kulur	Skond l-iskala	—	10	ASTM D 1209
Residwu xott f’ 100 °C	mg/kg		15	ISO 759
Kontenut ta’ l-ilma	% m/m		6,5	ISO 760
Aldeidi kalkolati bħala aċti aċetiċi	% m/m		0,0025	ISO 1388-4
Kontenut tas-sulfur	mg/kg	—	10	ASTM D 5453
Esteri, kalkolati bħala ethylacetate	% m/m	—	0,1	ASSTM D 1617

Karatteristiċi	Unitajiet	Bażi	Limiti		Metodu tat-Test
Karatteristiċi	Unitajiet	Bażi	Minimu	Massimu	Metodu tat-Test
Kompożizzjoni:
Metanu		87	84	89
Etanu		13	11	15
Bilanċ (10)	%-mole	—	—	1	ISO 6974
Kontenut tas-sulfur	mg/m3 (11)	—	—	10	ISO 6326-5

Parametru	Unità	Limiti Karburant A		Limiti Karburant B		Metodu tat-Test
Parametru	Unità	Minimu	Maximum	Minimum	Maximum	Metodu tat-Test
Numru ta’ l-Octane tal-Mutur		92,5 (16)		92,5		EN 589 Anness B
Kompożizzjoni:
Kontenut C3	% vol	48	52	83	87
Kontenut C4	% vol	48	52	13	17	ISO 7941
Olefins	% vol		12		14
Residwu ta’ l-evaporazzjoni	mg/kg		50		50	NFM 41015
Kontenut totali tas-sulfur	ppm piż (16)		50		50	EN 24260
Sulfid ta’ l-idroġenu	—	Xejn		Xejn		ISO 8819
Korrożjoni ta’ l-istrixxa tar-ram	kejl	Klassi 1		Klassi 1		ISO 6251 (17)
Ilma 0 °C		Ħieles		Ħieles		Spezzjoni viżwali

nZ	=	1 600 min-1
MZ	=	495 Nm
NOx mass.Z	=	487,9 g/h (kalkolati skond il-formoli preċedenti)
P(n)Z	=	83 kW
NOx,Z	=	487,9/83 = 5,878 g/kWh

nRT	nSU	ER	ES	ET	EU	MR	MS	MT	MU
1 368	1 785	5,943	5,565	5,889	4,973	515	460	681	610

	=
	=	3 604,6 kg/h
	=	0,226 + 0,122 + 0,151 + 0,152 + 0,076 + 0,076 + 0,076 + 0,136 + 0,151 + 0,121 + 0,076 + 0,076 + 0,075
	=	1,515 kg

Parametru		1. Iterazzjoni	2. Iterazzjoni
fc	(Hz)	0,318152	0,344126
E	(-)	7,07948 E-5	8,272777 E-5
K	(-)	0,970783	0,968410
t10	(s)	0,200945	0,185523
t90	(s)	1,276147	1,179562
tF,iter	(s)	1,075202	0,994039
Δ	(-)	0,081641	0,006657
fc,new	(Hz)	0,344126	0,346417

Indiċi i [-]	Ħin [s]	Sinjal ta’ input fi skala waħda Si [-]	Sinjal ta’ output Filtrat Yi [-]
Indiċi i [-]	Ħin [s]	Sinjal ta’ input fi skala waħda Si [-]	1. Iterazzjoni	2. Iterazzjoni
- 2	- 0,013333	0	0,000000	0,000000
- 1	- 0,006667	0	0,000000	0,000000
0	0,000000	1	0,000071	0,000083
1	0,006667	1	0,000352	0,000411
2	0,013333	1	0,000908	0,001060
3	0,020000	1	0,001731	0,002019
4	0,026667	1	0,002813	0,003278
5	0,033333	1	0,004145	0,004828
~	~	~	~	~
24	0,160000	1	0,067877	0,077876
25	0,166667	1	0,072816	0,083476
26	0,173333	1	0,077874	0,089205
27	0,180000	1	0,083047	0,095056
28	0,186667	1	0,088331	0,101024
29	0,193333	1	0,093719	0,107102
30	0,200000	1	0,099208	0,113286
31	0,206667	1	0,104794	0,119570
32	0,213333	1	0,110471	0,125949
33	0,220000	1	0,116236	0,132418
34	0,226667	1	0,122085	0,138972
35	0,233333	1	0,128013	0,145605
36	0,240000	1	0,134016	0,152314
37	0,246667	1	0,140091	0,159094
~	~	~	~	~
175	1,166667	1	0,862416	0,895701
176	1,173333	1	0,864968	0,897941
177	1,180000	1	0,867484	0,900145
178	1,186667	1	0,869964	0,902312
179	1,193333	1	0,872410	0,904445
180	1,200000	1	0,874821	0,906542
181	1,206667	1	0,877197	0,908605
182	1,213333	1	0,879540	0,910633
183	1,220000	1	0,881849	0,912628
184	1,226667	1	0,884125	0,914589
185	1,233333	1	0,886367	0,916517
186	1,240000	1	0,888577	0,918412
187	1,246667	1	0,890755	0,920276
188	1,253333	1	0,892900	0,922107
189	1,260000	1	0,895014	0,923907
190	1,266667	1	0,897096	0,925676
191	1,273333	1	0,899147	0,927414
192	1,280000	1	0,901168	0,929121
193	1,286667	1	0,903158	0,930799
194	1,293333	1	0,905117	0,932448
195	1,300000	1	0,907047	0,934067
~	~	~	~	~

LA (m)	0,430
Indiċi i	272
N ( %)	16,783
S271 (m-1)	0,427392
S270 (m-1)	0,427532
Y271 (m-1)	0,542383
Y270 (m-1)	0,542337

Veloċità	Ymax (m-1)
Veloċità	Ċiklu 1	Ċiklu 2	Ċiklu 3
A	0,5424	0,5435	0,5587
B	0,5596	0,5400	0,5389
C	0,4912	0,5207	0,5177

Veloċità	SV (m-1) Medju	devjazzjoni standard assoluta (m-1)	devjazzjoni standard relattiva (%)
A	0,5482	0,0091	1,7
B	0,5462	0,0116	2,1
C	0,5099	0,0162	3,2

Indiċi i [-]	Ħin [s]	Opaċità N [%]	valur k mhux filtrat [m-1]	valur k filtrat [m-1]
- 2	0,000000	0,000000	0,000000	0,000000
- 1	0,000000	0,000000	0,000000	0,000000
0	0,000000	0,000000	0,000000	0,000000
1	0,006667	0,020000	0,000465	0,000000
2	0,013333	0,020000	0,000465	0,000000
3	0,020000	0,020000	0,000465	0,000000
4	0,026667	0,020000	0,000465	0,000001
5	0,033333	0,020000	0,000465	0,000002
6	0,040000	0,020000	0,000465	0,000002
7	0,046667	0,020000	0,000465	0,000003
8	0,053333	0,020000	0,000465	0,000004
9	0,060000	0,020000	0,000465	0,000005
10	0,066667	0,020000	0,000465	0,000006
11	0,073333	0,020000	0,000465	0,000008
12	0,080000	0,020000	0,000465	0,000009
13	0,086667	0,020000	0,000465	0,000011
14	0,093333	0,020000	0,000465	0,000012
15	0,100000	0,192000	0,004469	0,000014
16	0,106667	0,212000	0,004935	0,000018
17	0,113333	0,212000	0,004935	0,000022
18	0,120000	0,212000	0,004935	0,000028
19	0,126667	0,343000	0,007990	0,000036
20	0,133333	0,566000	0,013200	0,000047
21	0,140000	0,889000	0,020767	0,000061
22	0,146667	0,929000	0,021706	0,000082
23	0,153333	0,929000	0,021706	0,000109
24	0,160000	1,263000	0,029559	0,000143
25	0,166667	1,455000	0,034086	0,000185
26	0,173333	1,697000	0,039804	0,000237
27	0,180000	2,030000	0,047695	0,000301
28	0,186667	2,081000	0,048906	0,000378
29	0,193333	2,081000	0,048906	0,000469
30	0,200000	2,424000	0,057067	0,000573
31	0,206667	2,475000	0,058282	0,000693
32	0,213333	2,475000	0,058282	0,000827
33	0,220000	2,808000	0,066237	0,000977
34	0,226667	3,010000	0,071075	0,001144
35	0,233333	3,253000	0,076909	0,001328
36	0,240000	3,606000	0,085410	0,001533
37	0,246667	3,960000	0,093966	0,001758
38	0,253333	4,455000	0,105983	0,002007
39	0,260000	4,818000	0,114836	0,002283
40	0,266667	5,020000	0,119776	0,002587

V0 (m3/rev)	0,1776
Np (rev)	23 073
pB (kPa)	98,0
p1 (kPa)	2,3
T (K)	322,5
Ha (g/kg)	12,8
NOx conce (ppm)	53,7
NOx concd (ppm)	0,4
COconce (ppm)	38,9
COconcd (ppm)	1,0
HCconce (ppm)	9,00
HCconcd (ppm)	3,02
CO2,conce (%)	0,723
Wact (kWh)	62,72

MTOTW (kg)	4 237,2
Mf,p (mg)	3,030
Mf,b (mg)	0,044
MTOT (kg)	2,159
MSEC (kg)	0,909
Md (mg)	0,341
MDIL (kg)	1,245
DF	18,69
Wact (kWh)	62,72

Sλ	=	λ-shift factor;
inert %	=	% tal-volum ta’ gassijiet inerti fil-karburant (i.e. N2, CO2, He, eċċ.);
O2 *	=	% tal-volum ta’ l-ossiġnu oriġinali fil-karburant;
n u m	=	jirreferu għall-medju ta’ CnHm li jirrappreżenta l-idrokarbonji tal-karburant, i.e:

CH4	=	% tal-volum ta’ metanu fil-karburant;
C2	=	tal-volum ta’ idrokarbonji C2 kollha (e.ż.: C2H6, C2H4, eċċ.) fil-karburant;
C3	=	tal-volum ta’ idrokarbonji C3 kollha (e.ż.: C3H8, C3H6, eċċ.) fil-karburant;
C4	=	% tal-volum ta’ idrokarbonji C4 kollha (e.ż.: C4H10, C4H8, eċċ.) fil-karburant
C5	=	% tal-volum ta’ idrokarbonji C5 kollha (e.ż.: C5H12, C5H10, eċċ.) fil-karburant;
dilwent	=	% tal-volum ta’ gassijiet tad-dilwizzjoni fil-karburant (i.e.: O2 *, N2, CO2, He, eċċ.).

A	=	0,181 GFUEL/GAIRD – 0,0266
B	=	– 0,123 GFUEL/GAIRD + 0,00954
Ta	=	temperatura ta’ l-arja, K
Ha	=	umdità ta’ l-arja fl-intake, g ilma kull kg arja xotta

CO2conce	=	konċentrazzjoni CO2 fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, % vol
HCconce	=	konċentrazzjoni HC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1
COconce	=	konċentrazzjoni CO fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm
FS	=	fattur stojkjometriku

Direttivi	Ġurnal Uffiċjali
Direttiva 88/77/KEE	L 36, 9.2.1988, p. 33.
Direttiva 91/542/KEE	L 295, 25.10.1991, p. 1.
Direttiva 96/1/KE	L 40, 17.2.1996, p. 1.
Direttiva 1999/96/KE	L 44, 16.2.2000, p. 1.
Direttiva 2001/27/KE	L 107, 18.4.2001, p. 10.

Direttiva	Limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni	Data ta’ l-applikazzjoni
Direttiva 88/77/KEE	1 Lulju 1988
Direttiva 91/542/KEE	1 Jannar 1992
Direttiva 96/1/KE	1 Lulju 1996
Direttiva 1999/96/KE	1 Lulju 2000
Direttiva 2001/27/KE	1 Ottubru 2001	1 Ottubru 2001