Ir-Regolament (KE) Nru 261/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill

tal-11 ta' Frar 2004

li jistabbilixxi regoli komuni dwar il-kumpens u l-assistenza għal passiġġieri fil-każ li ma jitħallewx jitilgħu u ta' kanċellazzjoni jew dewmien twil ta' titjiriet, u li li jħassar ir-Regolament (KEE) Nru 295/91

(Test b'rilevanza għaż-ŻEE)

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KONSILL TA' L-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunitá Ewropea, u partikolarment l-Artikolu 80(2) tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mil-Kummissjoni [1],

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ewropew Ekonomiku u Soċjali [2],

Wara li kkonsultaw il-Kumitat tar-Reġjuni,

Waqt li jaġixxu skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 251 tat-Trattat [3]), u fid-dawl tat-test konġunt approvat mill-Kumitat ta' Konċiljazzjoni fl-1 ta' Diċembru 2003,

Billi:

(1) Azzjoni mil-Komunitá fil-qasam ta' transport permezz ta' l-ajru għandha jkollha l-iskop, fost affarijiet oħrajn, li tassigura livell ogħli ta' protezzjoni għall-passiġġieri. 'Il fuq minn dan, konsiderazzjoni sħiħa għandha tiġi meħuda tal-ħtiġijiet ta' protezzjoni tal-konsumatur b'mod ġenerali.

(2) Il-fatt li ma jitħallewx jitilgħu u l-kanċellazzjoni jew dewmien twil ta' titjiriet jistgħu jikkawżaw problemi serji u inkonvenjenza għall-passiġġieri.

(3) Filwaqt li r-Regolament tal-Konsill (KEE) Nru 295/91 ta' l-4 ta' Frar 1991 li jistabbilixxi regoli komuni għal sistema ta' kumpens għal meta ma jitħallewx jitilgħu f'trasport permezz ta' l-ajru skedat [4] ħoloq protezzjoni bażika għal passiġġieri, in-numru ta' passiġġieri li ma tħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom tibqa' għolja wisq, bħalma tibqa' dik affettwata minn kanċellazzjonijiet mingħajr notifika minn qabel u dik affettwata minn dewmien twal.

(4) Il-Komunitá għandha għalhekk togħla l-istandards ta' protezzjoni stabbiliti minn dak ir-Regolament kemm biex issaħħaħ id-drittijiet ta' passiġġieri u biex tassigura li trasportaturi ta' l-ajru jaħdmu taħt kondizzjonijiet armonizzati f'suq illiberalizzat.

(5) Peress illi d-distinzjoni bejn servizzi ta' l-ajru skedati u mhux skedati qed issir inqas b'saħħitha, din il-protezzjoni għandha tapplika għal passiġġieri mhux biss fuq titjiriet skedati imma wkoll fuq titjiriet mhux skedati, inklużi dawk li jifformaw parti minn package tours.

(6) Il-protezzjoni mogħtija lill-passiġġieri li jitilqu minn ajruport li jinstab fi Stat Membru għandha tiġi estiża għal dawk li jitilqu minn ajruport li jinstab f'pajjiż terz għal wieħed li jinstab fi Stat Membru, meta mezz tal-ġarr Komunitarju jopera t-titjira.

(7) Sabiex tiġi assigurata l-applikazzjoni effettiva ta' dan ir-Regolament, l-obbligazzjonijiet li joħloq għandhom jibqgħu mal-trasportatur ta' l-ajru li qed jopera li jwettaq jew li għandu l-ħsieb li jwettaq titjira, kemm jekk b'inġenji ta' l-ajru li qegħdin fil-proprjetá, taħt kiri dry jew wet, jew fuq kwalunkwe bażi oħra.

(8) Dan ir-Regolament m'għandux jirrestrinġi d-drittijiet tal-trasportatur ta' l-ajru li jopera biex ifittex kumpens minn kwalunkwe persuna, inklużi partijiet terzi, skond il-liġi applikabbli.

(9) In-numru ta' passiġġieri li ma tħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom għandu jiġi mnaqqas billi l-trasportaturi ta' l-ajru jiġu meħtieġa jsejħu volontarji biex jħallu r-reżervazzjonijiet tagħhom, bi skambju għal vantaġġi, minflok illi ma jħallux lill-passiġġieri jitilgħu, u billi jikkompensaw b'mod sħiħ dawk li fl-aħħar ma tħallewx jitilgħu.

(10) Passiġġieri li ma tħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom għandhom jitħallew jew jikkanċellaw it-titjiriet tagħhom, b'rimbors tal-biljetti tagħhom, jew ikompluhom taħt kondizzjonijiet sodisfaċjenti, u ħsieb xieraq tagħhom għandu jiġi meħud filwaqt li qed jistennew titjira li ser isseħħ aktar tard.

(11) Voluntiera għandhom ukoll jitħallew jikkanċellaw it-titjiriet tagħhom, b'rimbors tal-biljetti tagħhom, jew ikompluhom taħt kondizzjonijiet sodisfaċjenti, peress illi jsibu diffikultajiet ta' vjaġġar simili għal dawk li jgħaddu minnhom passiġġieri li ma tħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom.

(12) Il-problemi u l-inkonvenjenza għal passiġġieri kkawżati minn kanċellazzjoni ta' titjiriet għandhom ukoll jiġu mnaqqsin. Dan għandu jiġi miksub permezz tat-tħeġġiġ tal-trasportaturi biex jinfurmaw lill-passiġġieri b'kanċellazzjonijiet qabel il-ħin skedat tat-tluq u minn barra dan biex joffrulhom arranġament għall-vjaġġ ragonevoli, sabiex il-passġiġġieri jistgħu jagħmlu arranġamenti oħrajn. Trasportaturi ta' l-ajru għandhom jikkompensaw passiġġieri jekk jonqsu milli jagħmlu dan, ħlief għal meta l-kanċellazzjoni sseħħ f'ċirkostanzi straordinarji li ma setgħux jiġu evitati anki jekk il-miżuri raġonevoli kollha kienu ttieħdu.

(13) Passiġġieri li t-titjiriet tagħhom huma kkanċellati għandhom jitħallew jew jiksbu rimbors tal-biljetti tagħhom jew jiksbu arranġament ieħor taħt kondizzjonijiet sodisfaċjenti, u ħsieb xieraq tagħhom għandu jiġi meħud waqt li qed jistennew titjira ta' aktar tard.

(14) Bħal taħt il-Konvenzjoni ta' Montreal, obbligazzjonijiet dwar trasportaturi ta' l-ajru li jaħdmu għandhom ikunu limitati jew esklużi fejn xi ħaġa ġiet ikkawżata minn ċirkostanzi straordinarji li ma setgħux jiġu evitati anki jekk il-miżuri kollha raġonevoli kienu ttieħdu. Ċirkostanzi bħal dawn jistgħu, partikolarment, iseħħu f'każijiet ta' nuqqas ta' stabbilitá politika, kondizzjonijiet meteoroloġiċi li ma jaqblux ma' l-operazzjoni tat-titjira in kwistjoni, riskji tas-sigurtá, nuqqasijiet mhux mistennijin fir-rigward tas-sigurtá tat-titjira u strajkijiet li jaffettaw l-operazzjoni ta' trasportatur ta' l-ajru li jopera.

(15) Ċirkostanzi straordinarji għandhom jiġu meqjusin li jeżistu fejn l-impatt ta' deċiżjoni dwar il-ġestjoni tat-traffiku ta' l-ajru fir-rigward ta' inġenju ta' l-ajru partikolari fuq ġurnata partikolari tikkawża dewmien twil, dewmien ta' matul il-lejl, jew il-kanċellazzjoni ta' titjira waħda jew aktar titjiriet ta' dak l-inġenju ta' l-ajru, anki jekk il-miżuri raġonevoli kollha ttieħdu mil-trasportatur ta' l-ajru in kwistjoni biex jiġu evitati id-dewmien jew kanċellazzjonijiet.

(16) F'każijiet fejn package tour hu kkanċellat għal raġunijiet barra mill-kanċellazzjoni tat-titjira, dan ir-Regolament m'għandux jiġi applikat.

(17) Għandu jittieħed ħsieb xieraq ta' passiġġieri li t-titjiriet tagħhom huma mdewmin għal ħin speċifiku tagħhom u dawn għandhom jitħallew jikkanċellaw it-titjiriet tagħhom b'rimbors tal-biljetti tagħhom jew ikompluhom taħt kondizzjonijiet sodisfaċjenti.

(18) Ħsieb tal-passiġġieri li qed jistennew titjira oħra jew titjira li għandha d-dewmien jista' jiġi limitat jew miċħud jekk l-għoti ta' ħsieb innifsu kien jikkawża dewmien ulterjuri.

(19) Trasportaturi ta' l-ajru li jaħdmu għandhom jilħqu l-ħtiġijiet speċjali ta' persuni li għandhom mobbiltá mnaqqsa u kwalunkwe persuni li qegħdin magħhom.

(20) Passiġġieri għandhom jiġu informati b'mod sħiħ bid-drittijiet tagħhom fil-każ li ma jitħallewx jitilgħu u ta' kanċellazzjoni jew dewmien twil ta' titjiriet, sabiex ikunu jistgħu jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom b'mod effettiv.

(21) Stati Membri għandhom jistabbilixxu regoli dwar sanzjonijiet applikabbli għal vjolazzjonijiet tad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament u jassiguraw li dawn is-sanzjonijiet huma applikati. Is-sanzjonijiet għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u imġiegħla.

(22) Stati Membri għandhom jassiguraw u jissorveljaw ħarsien ġenerali mil-trasportaturi ta' l-ajru tagħhom ma' dan ir-Regolament u jinnominaw korp xieraq biex iwettaq dawn il-kompiti ta' infurzar. Din is-sorveljanza m'għandhiex taffettwa d-drittijiet ta' passiġġieri u trasportaturi ta' l-ajru biex ifittxu rimedju legali minn qrati taħt proċeduri ta' liġi nazzjonali.

(23) Il-Kummissjoni għandha tannalizza l-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament u għandha teżamina partikolarment l-opportunitá li testendi l-iskop tiegħu għall-passiġġieri kollha li għandhom kuntratt ma' operatur tat-tour jew ma' trasportatur Komunitarju, meta jiltlaq minn ajruport ta' pajjiż terz għal ajruport ta' Stat Membru.

(24) Arranġamenti għal aktar kooperazzjoni dwar l-użu ta' l-ajruport ta' Ġibraltar kienu miftehma f'Londra fit-2 ta' Diċembru 1987 mir-Renju ta' l-Ispanja u mir-Renju Unit f'dikjarazzjoni konġunta mil-Ministeri ta' l-Affarijiet Barranin taż-żewġ pajjiżi. Dawn l-arranġamenti għad għandhom jibdew joperaw.

(25) Ir-Regolament (KEE) Nru 295/91 għandu jiġi mħassar skond dan,

ADOTTAW DAN IR-REGOLAMENT:

Artikolu 1

Soġġett

1. Dan ir-Regolament jistabbilixxi, taħt il-kondizzjonijiet speċifikati hawnhekk, drittijiet minimi għal passiġġieri meta:

(a) ma jitħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom;

(b) it-titjira tagħhom hi kkanċellata;

(ċ) it-titjira tagħhom hi mdewma.

2. L-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament għall-ajruport ta' Ġibraltar hi mifhumha li hu bla ħsara għall-posizzjonijiet legali rispettivi rar-Renju ta' l-Ispanja u tar-Renju Unit fir-rigward tal-kwistjoni diskutibbli dwar is-sovranitá fuq it-territorju ġo liema l-ajruport jinstab.

3. L-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament għall-ajruport ta' Ġibraltar għandha tiġi sospiża sakemm l-arranġamenti fid-Dikjarazzjoni Konġunta magħmula mill-Ministri Barranin tar-Renju ta' l-Ispanja u tar-Renju Unit fit-2 ta' Diċembru 1987 jibdew joperaw. Il-Gvernijiet ta' l-Ispanja u tar-Renju Unit għandhom jinformaw il-Konsill ta' din id-data ta' dħul f'operazzjoni.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-iskopijiet ta' dan ir-Regolament:

(a) "trasportatur ta' l-ajru" ifisser mpriża tat-trasport permezz ta' l-ajru b'liċenza valida ta' l-operazzjoni;

(b) "trasportatur ta' l-ajru li jopera" ifisser trasportatur ta' l-ajru li jwettaq jew li għandu l-ħsieb li jwettaq titjira taħt kuntratt ma' passiġġier jew f'isem persuna oħra, legali jew naturali, li għandha kuntratt ma' dak il-passiġġier;

(ċ) "trasportatur Komunitarju" ifisser trasportatur ta' l-ajru b'liċenza valida ta' l-operazzjoni mogħtija minn Stat Membru skond id-dispożizzjonijiet tar-Regolament tal-Konsill (KEE) Nru 2407/92 tat-23 ta' Lulju 1992 dwar l-għoti ta' liċenzi lill-trasportaturi ta' l-ajru [5];

(d) "operatur tat-tour" ifisser, bl-eċċezzjoni ta' trasportatur ta' l-ajru, organizzatur fis-sens ta' l-Artikolu 2, il-punt 2, tad-Direttiva tal-Konsill 90/314/KEE tat-13 ta' Ġunju 1990 dwar vjaġġar package, vaganzi package u package tours [6];

(e) "package" ifisser dawk is-servizzi mfissrin fl-Artikolu 2, il-punt 1, tad-Direttiva 90/314/KEE;

(f) "biljett" ifisser dokument validu li jagħti intitolament għal transport jew xi ħaġa ekwivalenti mhux fil-forma ta' karta, inkluża forma elettronika, maħruġ jew awtorizzat mil-trasportatur ta' l-ajru jew l-aġent awtorizzat tiegħu;

(g) "reżervazzjoni" tfisser il-fatt li l-passiġġier għandu biljett, jew prova oħra, li tindika li r-reżervazzjoni ġiet aċċettata u rreġistrata, mil-trasportatur ta' l-ajru jew mill-operatur tat-tour;

(h) "destinazzjoni finali" ifisser id-destinazzjoni fuq il-biljett ippreżentat fil-post taċ-check-in jew, fil-każ ta' titjiriet konnessi direttament, id-destinazzjoni ta' l-aħħar titjira; titjiriet konnessi alternattivi li qegħdin għad-dispożizzjoni m'għandhomx jiġu meħudin in konsiderazzjoni jekk il-ħin oriġinali tal-wasla hu mħares;

(i) "persuna b'mobilitá mnaqqsa" ifisser kwalunkwe persuna li l-mobilitá tagħha hi mnaqqsa meta tuża' transport minħabba kwalunkwe disabbilitá fiżika (sensorja jew lokomotorja, permanenti jew temporanja), ħsara intellettwali, etá jew kwalunkwe kawża oħra ta' disabbilitá, u li s-sitwazzjoni tagħha teħtieġ attenzjoni speċjali u addattament għall-ħtiġijiet tal-persuna tas-servizzi mqegħda għad-dispożizzjoni tal-passiġġieri kollha;

(j) "il-fatt li persuna ma tħallietx titla" ifisser tiċħid għat-trasport ta' passiġġieri fuq titjira, minkejja li ppreżentaw lilhom infushom biex jitilgħu taħt il-kondizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(2), ħlief għal fejn hemm raġunijiet raġonevoli biex ma jitħallewx jitilgħu, bħal raġunijiet ta' saħħa, sigurezza u sigurtá, jew dokumentazzjoni ta' l-ivjaġġar mhux xierqa;

(k) "voluntier" ifisser persuna li ppreżenta lilu nnifsu biex jitla' taħt il-kondizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(2) u li jirrispondi b'mod pożittiv għas-sejħa għal passiġġieri tal-trasportatur ta' l-ajru preparati jħallu r-reżervazzjoni tagħhom b'skambju għal vantaġġi.

(l) "kanċellazzjoni" tfisser in-nuqqas ta' operazzjoni ta' titjira li kienet qabel ippjanata u fuq liema mill-inqas post wieħed kien irreżervat.

Artikolu 3

Skop

1. Dan ir-Regolament għandu japplika:

(a) għal passiġġieri li jitilqu minn ajruport li jinstab fit-territorju ta' Stat Membru għal liema japplika t-Trattat;

(b) għal passiġġieri li jitilqu minn ajruport li jinstab f'pajjiż terz għal ajruport li jinstab fit-territorju ta' Stat Mebru għal liema japplika t-Trattat, kemm-il darba rċievu vantaġġi jew kumpens u ġew mogħtija assistenza f'dak il-pajjiż terz, jekk il-trasportatur ta' l-ajru li qed jopera tat-titjira in kwistjoni hu trasportatur Komunitarju.

2. Il-paragrafu 1 għandu japplika fuq il-kondizzjoni li l-passiġġieri:

(a) għandhom reżervazzjoni kkonfermata fuq it-titjira in kwistjoni u. ħlife fil-każ ta' kanċellazzjoni msejħa fl-Artikolu 5, jippreżentaw lilhom infushom għal check-in,

- kif stabbilit u fil-ħin indikat minn qabel u bil-miktub (inkluż permezz ta' mezzi elettroniċi) mil-trasportatur ta' l-ajru, l-operatur tat-tourjew l-aġent tal-vjaġġ awtorizzat,

jew, jekk l-ebda ħin hu indikat,

- mhux aktar tard minn 45-il minuta qabel il-ħin tat-tluq ippubblikat; jew

(b) ġew ittrasferiti minn trasportatur ta' l-ajru jew operatur tat-tour mit-titjira għal liema kellhom reżervazzjoni għal titjira oħra, irrespettivament mir-raġuni.

3. Dan ir-Regolament m'għandux japplika għall-passiġġieri li jivvjaġġaw mingħajr ħlas jew bi prezz imnaqqas li mhux qiegħed għad-dispożizzjoni direttament jew indirettment għall-pubbliku. Madankollu, għandu japplika għall-passiġġieri li għandhom biljetti maħruġa taħt programm ta' min itir ta' spiss jew programm kummerċjali ieħor minn trasportatur ta' l-ajru jew operator tat-tour.

4. Dan ir-Regolament għandu japplika biss għall-passiġġieri ttrasportati permezz ta' inġenji ta' l-ajru bil-mutur bil-ġwienaħ imwaħħlin.

5. Dan ir-Regolament għandu japplika għal kwalunkwe trasportatur ta' l-ajru li jopera li jipprovdi trasport għall-passiġġieri koperti mil-paragrafi 1 u 2. Fejn trasportatur ta' l-ajru li jopera li m'għandu l-ebda kuntratt mal-passiġġier iwettaq obbligazzjonijiet taħt dan ir-Regolament, għandu jiġi meqjus li qed jagħmel dan f'isem il-persuna li għandha kuntratt ma' dak il-passiġġier.

6. Dan ir-Regolament m'għandux jaffetwa d-drittijiet ta' passiġġieri taħt id-Direttiva 90/314/KEE. Dan ir-Regolament m'għandux japplika f'każijiet fejn package tour hu kkanċellat għal raġunijiet barra minn kanċellazzjoni tat-titjira.

Artikolu 4

Passiġġieri li ma tħallewx jitilgħu

1. Meta trasportatur ta' l-ajru li jopera jistenna b'mod raġonevoli li ma jħallix passiġġieri jitilgħu fuq titjira, għandu l-ewwel jagħmel sejħa għal voluntiera biex iħallu r-reżervazzjonijiet tagġhom bi skambju għal vantaġġi taħt kondizzjonijiet li għandhom jinftehmu bejn il-passiġġier in kwistjoni u l-trasportatur ta' l-ajru li jopera. Voluntiera għandhom jiġu mogħtija għajnuna skond l-Artikolu 8, din l-assistenza hi addizzjonali għall-vantaġġi msemmijin f'dan il-paragrafu.

2. Jekk ikun hemm numru mhux suffiċjenti ta' voluntiera biex il-numru ta' passiġġieri b'reżervazzjonijiet li jibqa' ikunu jistgħu jitilgħu fuq it-titjira, il-trasportatur ta' l-ajru li jopera jista' imbagħad ma jħallix jitilgħu passiġġieri kontra l-volontá tagħhom.

3. Jekk passiġġieri ma jitħallewx jitilgħu kontra l-volontá tagħhom, il-trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu jagħtihom kumpens minnufih skond l-Artikolu 7 u jassistihom skond l-Artikoli 8 u 9.

Artikolu 5

Kanċellazzjoni

1. Fil-każ ta' kanċellazzjoni ta' titjira, il-passiġġieri in kwistjoni għandhom:

(a) jiġu offruti assistenza mil-trasportatur ta' l-ajru li jopera skond l-Artikolu 8; u

(b) jiġu offruti assistenza mil-trasportatur ta' l-ajru li jopera skond l-Artikolu 9(1)(a) u 9(2), kif ukoll, fil-każ ta' għemil ta' rotta differenti meta l-ħin tat-tluq raġonevolment mistenni tat-titjira ġdida hu mill-inqas il-ġurnata wara t-tluq kif kien ippjanat għat-titjira kkanċellata, l-assistenza speċifikata fl-Artikolu 9(1)(b) u 9(1)(ċ); u

(ċ) jkollhom id-dritt għal kumpens mil-trasportatur ta' l-ajru li jopera skond l-Artikolu 7, kemm-il darba:

(i) huma informati bil-kanċellazzjoni mill-inqas ġimgħatejn qabel il-ħin tat-tluq skedat; jew

(ii) huma informati bil-kanċellazzjoni bejn ġimgħatejn u sebat ijiem qabel il-ħin tat-tluq skedat u huma offruti rotta differenti, li tħallihom jitilqu mhux aktar minn sagħtejn qabel il-ħin tat-tluq skedat u jaslu fid-destinazzjoni finali tagħhom inqas minn erba' sigħat wara l-ħin tal-wasla skedat; jew

(iii) huma informati bil-kanċellazzjoni inqas minn sebat ijiem qabel il-ħin tat-tluq skedat u huma offruti rotta differenti, li tħallihom jitilqu mhux aktar minn siegħa qabel il-ħin tat-tluq skedat u jaslu fid-destinazzjoni finali tagħhom inqas minn sagħtejn wara l-ħin tal-wasla skedat.

2. Meta passiġġieri huma informati bil-kanċellazzjoni, spjegazzjoni għandha tiġi mogħtija fir-rigward ta' trasport alternattiv possibbli.

3. Trasportatur ta' l-ajru li jopera m'għandux ikun obbligat iħallas kumpens skond l-Artikolu 7, jekk jista' juri li l-kanċellazzjoni hi kkawżata minn ċirkostanzi staordinarji li ma setgħux jiġu evitati anki jekk il-miżuri raġonevoli kollha ġew meħudin.

4. L-onustal-provi fir-rigward tal-kwistjonijiet ta' jekk u meta l-passiġġier ġie informat bil-kanċellazzjoni tat-titjira għandha tkun ir-responsabbilitá tal-trasportatur ta' l-ajru li jopera.

Artikolu 6

Dewmien

1. Meta trasportatur ta' l-ajru li jopera jistenna b'mod raġonevoli li titjira tiġi mdewma lil hin mil-ħin tat-tluq tagħha skedat:

(a) għal sagħtejn jew aktar, fil-każ ta' titjiriet ta' 1500 kilometru jew inqas; jew

(b) għal tlett sigħat jew aktar, fil-każ tat-tijiriet intra-Komunitarji kollha ta' aktar minn 1500 kilometru u għat-titjiriet oħrajn kollha bejn 1500 u 3500 kilometru; jew

(ċ) għal erba' sigħat jew aktar, fil-każ tat-titjiriet kollha li ma jaqawx taħt (a) jew (b),

passiġġieri għandhom jiġu offruti mil-trasportatur ta' l-ajru li jopera:

(i) l-assistenza speċifikata fl-Artikolu 9(1)(a) u 9(2); u

(ii) meta l-ħin tat-tluq raġonevolment mistenni hu mill-inqas il-ġurnata wara l-ħin tat-tluq li kien imħabbar qabel, l-assistenza speċifikata fl-Artikolu 9(1)(b) u 9(1)(ċ); u

(iii) meta d-dewmien hu ta' mill-inqas ħames sigħat, l-assistenza speċifikata fl-Artikolu 8(1)(a).

2. Fi kwalunkwe każ, l-assistenza għandha tiġi offruta fil-limiti tal-ħin stabbiliti hawn fuq fir-rigward ta' kull parentesi ta' distanza.

Artikolu 7

Dritt għall-kumpens

1. Fejn referenza hi magħmula għal dan l-Artikolu, passiġġieri għandhom jirċievu kumpens li jammonta għal:

(a) EUR 250 għat-titjiriet kollha ta' 1500 kilometru jew inqas;

(b) EUR 400 għat-titjiriet intra-Komunitarji kollha ta' aktar minn 1500 kilometru, u għat-titjiriet oħrajn kollha bejn 1500 u 3500 kilomentru:

(ċ) EUR 600 għat-titjiriet kollha li ma jaqawx taħt (a) jew (b).

Fid-determinazzjoni tad-distanza, il-bażi għandha tkun l-aħħar destinazzjoni ġo liema l-fatt li l-persuna ma tħallietx titla' jew il-kanċellazzjoni ser iddewwem il-wasla tal-passiġġier wara l-ħin skedat.

2. Meta passiġġieri huma offruti possibiliá oħra biex jaslu fid-destinazzjoni finali tagħhom fuq titjira alternattiva skond l-Artikolu 8, il-ħin tal-wasla ta' liema ma taqbiżx il-ħin tal-wasla skedat tat-titjira rreġistrata oriġinarjament

(a) b'sagħtejn, fir-rigward tat-titjiriet kollha ta' 1500 kilometru jew inqas; jew

(b) b'tlett sigħat, fir-rigward tat-tijiriet intra-Komunitarji kollha ta' aktar minn 1500 kilometru u għat-titjiriet oħrajn kollha bejn 1500 u 3500 kilometru; jew

(ċ) b'erba' sigħat, fir-rigward tat-titjiriet kollha li ma jaqawx taħt (a) jew (b),

il-trasportatur ta' l-ajru li jopera jista' jnaqqas il-kumpens previst fil-paragrafu 1 bi 50 %.

3. Il-kumpens imsejjaħ fil-paragrafu 1 għandu jiġi mħallas fi flus, permezz ta' trasferiment tal-bank elettroniku, ordnijiet tal-bank jew ċekkijiet tal-bank jew, bil-ftehim iffirmat tal-passiġġier, f'irċevuti tal-vjaġġ u/jew servizzi oħrajn.

4. Id-distanzi mogħtija fil-paragrafi 1 u 2 għandhom jiġu mkejlin permezz tal-metodu tal-great circle route.

Artikolu 8

Dritt għar-rimbors jew rotta differenti

1. Fejn referenza hi magħmula għal dan l-Artikolu, passiġġieri għandhom jiġu offruti l-għażla bejn:

(a) - rimbors fi żmien sebat ijiem, permezz tal-mezzi previsti fl-Artikolu 7(3), tal-prezz sħiħ tal-biljett bil-prezz b'liema ġie mixtri, għall-parti jew partijiet tal-vjaġġ li ma ġewx magħmulin, u għall-parti jew partijiet li diġá ġew magħmulin jekk it-titjira m'għadhiex qed taqdi kwalunkwe skop fir-rigward tal-pjan ta' vjaġġ oriġinali tal-passiġġier, flimkien ma', meta rilevanti,

- titjira lura għall-ewwel punt ta' tluq, ma' l-ewwel opportunitá;

(b) rotta differenti, taħt kondizzjonijiet tat-trasport paragunabbli, għad-destinazzjoni finali tagħhom ma' l-ewwel opportunitá; jew

(ċ) rotta differenti, taħt kondizzjonijiet tat-trasport paragunabbli, għad-destinazzjoni finali tagħhom f'data aktar tard skond il-konvenjenza tal-passiġġier, soġġett għall-postijiet li qegħdin għad-dispożizzjoni.

2. Il-paragrafu 1(a) għandu japplika wkoll għal passiġġieri li t-titjiriet tagħhom jifformaw parti minn package, ħlief għad-dritt għal rimbors fejn dan id-dritt iqum taħt id-Direttiva 90/314/KEE.

3. Meta, fil-każ fejn belt, ċittá jew reġjuni hi moqdija minn bosta ajruporti, trasportatur ta' l-ajru joffri passiġġier titjira għal ajruport alternattiv għal dak għal liema l-prenotazzjoni ġiet magħmula, il-trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu jħallas l-ispiża tat-trasferiment tal-passiġġier minn dak l-ajruport alternattiv jew għal dak għal liema l-prenotazzjoni ġiet magħmula, jew għal destinazzjoni oħra li qegħda fil-qrib miftehma mal-passiġġier.

Artikolu 9

Id-dritt li ħsieb tal-passiġġieri jiġi meħud

1. Fejn referenza hi magħmula għal dan l-Artikolu, passiġġieri għandhom jiġu offruti mingħajr ħlas:

(a) ikliet u ħwejjeġ oħra ta' xorb u ta' ikel b'konnessjoni raġonevoli mal-ħin li għandhom jistennew;

(b) akkomodazzjoni f'lukanda f'każijiet

- fejn isir meħtieġ li joqogħdu għal lejl waħda jew aktar, jew

- fejn isir meħtieġ li l-passiġġier ikollu joqgħod għal żmien addizzjonali għal dak maħsub minnu;

(ċ) trasport bejn l-ajruport u l-post ta' l-akkomodazzjoni (il-lukanda jew post ieħor).

2. Barra minn dan, passiġġieri għandhom jiġu offruti mingħajr ħlas żewġ sejħiet bit-telefon, telex jew messaġġi bil-fax, jew e-mails.

3. Fl-applikazzjoni ta' dan l-Artikolu, il-trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu jagħti attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet ta' persuni li għandhom mobbilitá mnaqqsa u kwalunkwe persuni li qegħdin magħhom, kif ukoll għall-ħtiġijiet ta' tfal li qegħdin waħedhom.

Artikolu 10

Titjieb u tnaqqis fil-grad

1. Jekk trasportatur ta' l-ajru li jopera jpoġġi passiġġier f'klassi ogħla minn dak għal liema l-biljett ġie akkwistat, ma jista' jeħtieġ l-ebda ħlas supplimentari.

2. Jekk trasportatur ta' l-ajru li jopera jpoġġi passiġġier fi klassi aktar baxxa minn dik għal liema l-biljett ġie akkwistat, għandu fi żmien sebat ijiem, permezz tal-mezzi previsti fl-Artikolu 7(3), jagħti rimbors ta'

(a) 30 % tal-prezz tal-biljett għat-titjiriet kollha ta' 1500 kilometru jew inqas, jew

(b) 50 % tal-prezz tal-biljett għat-titjiriet kollha intra-Komunitarji ta' inqas minn 1500 kilometru, ħlief għal titjiriet bejn it-territorju Ewropew ta' l-Istati Membri u d-dipartimenti Franċiżi barranin, u għat-titjiriet oħrajn kollha bejn 1500 u 3500 kilometru, jew

(ċ) 75 % tal-prezz tal-biljett għat-titjiriet kollha li ma jaqawx taħt (a) jew (b), inklużi titjiriet bejn it-territorju Ewropew ta' l-Istati Membri u d-dipartimenti Franċiżi barranin.

Artikolu 11

Persuni b'mobbilitá mnaqqsa jew ħtiġijiet speċjali

1. Trasportaturi ta' l-ajru li joperaw għandhom jagħtu prijoritá lill-ġarr ta' persuni b'mobbilitá mnaqqsa u ta' kwalunkwe persuni jew klieb tas-servizz iċċertifikati li qegħdin magħhom, kif ukoll lit-tfal li qegħdin waħedhom.

2. F'każijiet fejn passiġġieri ma jitħallewx jitilgħu, kanċellazzjoni u dewmien ta' kwalunkwe tul, persuni b'mobbilitá mnaqqsa u kwalunkwe persuni li qegħdin magħhom, kif ukoll tfal li qegħdin waħedhom, għandhom ikollhom id-dritt li ħsieb tagħhom tiġi meħuda skond l-Artikolu 9 malli hu possibbli.

Artikolu 12

Kumpens ulterjuri

1. Dan ir-Regolament għandu japplika bla ħsara għad-drittijiet ta' passiġġier għal kumpens ulterjuri. Dan il-kumpens mogħti taħt dan ir-Regolament jista' jiġi mnaqqas minn dan il-kumpens.

2. Bla ħsara għal prinċipji rilevanti u regoli ta' liġi nazzjonali, inkluża l-każistika, il-paragrafu 1 m'għandux japplika għal passiġġieri li ħallew b'mod volontarju reżervazzjoni taħt l-Artikolu 4(1).

Artikolu 13

Dritt għal rimedju

F'każijiet fejn trasportatur ta' l-ajru li jopera jħallas kumpens jew jilħaq l-obbligazzjonijiet oħra li għandu d-dmir iwettaq taħt dan ir-Regolament, l-ebda dispożizzjoni ta' dan ir-Regolament ma jista' jiġi interpretat li jirrestrinġi d-dritt tiegħu li jfittex kumpens minn kwalunkwe persuna, inklużi partijiet terzi, skond il-liġi applikabbli. Partikolarment, dan ir-Regolament m'għandu bl-ebda mod jirrestrinġi d-dritt tal-trasportatur ta' l-ajru li jopera biex ifittex rimbors minn operatur tat-tour jew persuna oħra ma' liema l-trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu kuntratt. B'mod simili, l-ebda dispożizzjoni ta' dan ir-Regolament ma tista' tiġi interpretata li tirrestrinġi d-dritt ta' operatur tat-tour jew ta' parti terza, barra minn passiġġier, ma' liema trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu kuntratt, biex ifittex rimbors jew kumpens mil-trasportatur ta' l-ajru li jopera skond il-liġijiet applikabbli rilevanti.

Artikolu 14

Obbligazzjoni li passiġġieri jiġu informati tad-drittijiet tagħhom.

1. Il-trasportatur ta' l-ajru li jopera għandu jassigura li fiċ-check-in avviż li jista' jinqara' b'mod ċar li jkun jinsab fih it-test li ġej hu muri f'manjiera li hi viżibbli b'mod ċar għall-passiġġieri: "Jekk int miċħud milli titla' jew jekk it-titjira tiegħek hi kkanċellata jew mdewma għal mill-inqas sagħtejn, saqsi fil-post taċ-check-in jew fil-post minn fejn jitilgħu l-passiġġieri għat-test li jiddikjara d-drittijiet tiegħek, partikolarment fir-rigward tal-kumpens u assistenza".

2. Trasportatur ta' l-ajru li jopera li ma jħallix lill-passiġġieri jitilgħu jew li jikkanċella titjira għandu jipprovdi kull passiġġier affettwat b'avviż bil-miktub li jistabbilixxi r-regoli għall-kumpens u assistenza skond dan ir-Regolament. Għandu wkoll jipprovdi kull passiġġer affettwat minn dewmien ta' mill-inqas sagħtejn b'avviż ekwivalenti. Id-dettalji tal-kuntatt ta' l-organu nazzjonali nnominat imsejjaħ fl-Artikolu 16 għandu wkoll jinata' lill-passiġġier f'forma bil-miktub.

3. Fir-rigward ta' persuni għomja u li għandhom diffikultajiet tal-viżjoni, id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu għandhom jiġu applikati bl-użu ta' mezzi alternattivi xierqa.

Artikolu 15

Esklużjoni tar-rinunzja

1. Obbligazzjonijiet fir-rigward ta' passiġġieri skond dan ir-Regolament ma jistgħux jiġu limitati jew irrinunzjati, partikolarment permezz ta' deroga jew klawżola li tirrestrinġi fil-kuntratt ta' ġarr.

2. Jekk, minkejja dan, din id-deroga jew klawżola li tirrestrinġi hi applikata fir-rigward ta' passiġġier, jew jekk il-passiġġier mhuwiex informat b'mod korrett tad-drittijiet tiegħu u għal dik ir-raġuni aċċetta kumpens li hu inferjuri għal dak previst f'dan ir-Regolament, il-passiġġier għandu jibqa' intitolat li jieħu l-proċeduri neċessarji quddiem il-qrati jew organi kompetenti sabiex jikseb kumpens addizzjonali.

Artikolu 16

Ksur tar-Regolament

1. Kull Stat Membru għandu jinnomina organu responsabbli għall-infurzar ta' dan ir-Regolament fir-rigward ta' titjiriet minn ajruporti li jinstabu fit-territoju tiegħu u titjiriet minn pajjiż terz għal dawn l-ajruporti. Fejn xieraq, dan l-organu għandu jieħu l-miżuri meħtieġa biex jassigura li d-drittijiet ta' passiġġieri huma mħarsa. L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni ta' l-organu li ġie nnominat skond dan il-paragrafu.

2. Bla ħsara għall-Artikolu 12, kull passiġġier jista' jagħmel ilment lil kwalunkwe organu nnominat taħt il-paragrafu 1, jew lil kwalunkwe organu kompetenti ieħor innominat minn Stat Membru, dwar ksur allegat ta' dan ir-Regolament fi kwalunkwe ajruport li jinstab fit-territorju ta' Stat Membru jew fir-rigward ta' kwalunkwe titjira minn pajjiż terz għal ajruport li jinstab f'dak it-territorju.

3. Is-sanzjonijiet stabbiliti minn Stati Membri għal ksur ta' dan ir-Regolament għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u imġiegħla.

Artikolu 17

Rapport

Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Konsill sa l-1 ta' Jannar 2007 dwar l-operazzjoni u r-riżultati ta' dan ir-Regolament, partikolarment dwar:

- l-inċidenza ta' kemm il-persuna ma tħallietx titla' u ta' kanċellazzjoni ta' titjiriet,

- l-estenżjoni possibbli ta' l-iskop ta' dan ir-Regolament għal passiġġieri li għandhom kuntratt ma trasportatur Komunitarju jew li għandhom reżervazzjoni fuq titjira li tagħmel parti minn "package tour" għal liema d-Direttiva 90/314/KEE tapplika u li jitilqu minn ajruport ta' pajjiż terz għal ajruport ġo Stat Membru, fuq titjiriet mhux operati minn trasportaturi ta' l-ajru Komunitarji,

- ir-reviżjoni possibbli ta' l-ammonti ta' kumpens imsejħin fl-Artikolu 7(1).

Ir-rapport għandu jiġi akkumpanjat fejn meħtieġ minn proposti leġislattivi.

Artikolu 18

Tħassir

Ir-Regolament (KEE) Nru 295/91 għandu jiġi mħassar.

Artikolu 19

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-17 ta' Frar 2005.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi Strasbourg, fil-11 ta' Frar 2004.

Għall-Parlament Ewropew

Il-President

P. Cox

Għall-Konsill

Il-President

M. McDowell

[1] ĠU C 103 E, tat-30.4.2002, p. 225 u ĠU C 71 E, tal-25.3.2003, p. 188.

[2] ĠU C 241, tas-7.10.2002, p. 29.

[3] Opinjoni tal-Parlament Ewropew ta' l-24 ta' Ottubru 2002 (ĠU C 300 E, tal-11.12.2003, p. 443), Pożizzjoni Komuni tal-Konsill tat-18 ta' Marzu 2003 (ĠU C 125 E, tas-27.5.2003, p. 63) u l-Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew tat-3 ta' Lulju 2003. Ir-Riżoluzjoni Leġislattiva tal-Parlament Ewropew tat-18 ta' Diċembru 2003 u d-Deċiżjoni tal-Konsill tas-26 ta' Jannar 2004.

[4] ĠU L 36, tat-8.2.1991, p. 5.

[5] ĠU L 240, ta' l-24.8.1992, p. 1.

[6] ĠU L 158, tat-23.6.1990, p. 59.

--------------------------------------------------