FTEHIM TA' ASSOĊJAZZJONI

bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-enerġija atomika u l-istati membri tagħhom, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra

IR-RENJU TAL-BELĠJU,

IR-REPUBBLIKA TAL-BULGARIJA,

IR-REPUBBLIKA ĊEKA,

IR-RENJU TAD-DANIMARKA,

IR-REPUBBLIKA FEDERALI TAL-ĠERMANJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-ESTONJA,

L-IRLANDA,

IR-REPUBBLIKA ELLENIKA,

IR-RENJU TA' SPANJA,

IR-REPUBBLIKA FRANĊIŻA,

IR-REPUBBLIKA TAL-KROAZJA,

IR-REPUBBLIKA TALJANA,

IR-REPUBBLIKA TA' ĊIPRU,

IR-REPUBBLIKA TAL-LATVJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-LITWANJA,

IL-GRAN DUKAT TAL-LUSSEMBURGU,

L-UNGERIJA,

IR-REPUBBLIKA TA' MALTA,

IR-RENJU TAL-PAJJIŻI L-BAXXI,

IR-REPUBBLIKA TAL-AWSTRIJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-POLONJA,

IR-REPUBBLIKA PORTUGIŻA,

IR-RUMANIJA,

IR-REPUBBLIKA TAS-SLOVENJA,

IR-REPUBBLIKA SLOVAKKA,

IR-REPUBBLIKA TAL-FINLANDJA,

IR-RENJU TAL-ISVEZJA,

IR-RENJU UNIT TAL-GRAN BRITTANJA U L-IRLANDA TA' FUQ,

Partijiet Kontraenti fit-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, minn hawn 'il quddiem imsejħin “l-Istati Membri”,

L-UNJONI EWROPEA, minn hawn 'il quddiem imsejħa “l-Unjoni” jew “l-UE” u

Il-KOMUNITÀ EWROPEA TAL-ENERĠIJA ATOMIKA, minn hawn 'il quddiem imsejħa “l-Euratom”

minn naħa, u

IR-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA

min-naħa l-oħra,

minn hawn 'il quddiem imsejħin flimkien bħala “il-Partijiet”

WARA LI KKUNSIDRAW il-valuri komuni u r-rabtiet qawwija tal-Partijiet, stabbiliti fil-passat permezz tal-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra, u li qed jiġu żviluppati fil-qafas tal-Politika Ewropea tal-Viċinat u s-Sħubija tal-Lvant, u wara li għarfu x-xewqa komuni tal-Partijiet sabiex jiżviluppaw, isaħħu u jestendu r-relazzjonijiet tagħhom aktar;

WARA LI RRIKONOXXEW l-aspirazzjonijiet Ewropej u l-għażla Ewropea tar-Repubblika tal-Moldova;

WARA LI GĦARFU li l-valuri li fuqhom hija mibnija l-UE — jiġifieri d-demokrazija, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali, u l-istat tad-dritt — huma wkoll fil-qalba tal-assoċjazzjoni politika u l-integrazzjoni ekonomika kif previst f'dan il-Ftehim;

WARA LI QIESU li dan il-Ftehim mhux se jippreġudika l-iżviluppi futuri progressivi fir-relazzjonijiet bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova u jħalli t-triq miftuħa għalihom;

WARA LI RRIKONOXXEW li r-Repubblika tal-Moldova bħala pajjiż Ewropew tikkondividi storja komuni u valuri komuni mal-Istati Membri u hija impenjata li timplimenta u tippromwovi dawn il-valuri, li għar-Repubblika tal-Moldova jispiraw l-għażla Ewropea tagħha;

WARA LI GĦARFU l-importanza tal-Pjan ta' Azzjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat UE-Repubblika tal-Moldova ta' Frar 2005 fit-tisħiħ tar-relazzjonijiet bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova u bħala għajnuna biex jitmexxew 'il quddiem ir-riforma u l-proċess ta' approssimazzjoni fir-Repubblika tal-Moldova, u b'hekk jikkontribwixxi għal integrazzjoni ekonomika gradwali u l-approfondiment tal-assoċjazzjoni politika;

IMPENJATI li jsaħħu r-rispett għal-libertajiet fundamentali, id-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tal-persuni li jagħmlu parti minn minoranzi, il-prinċipji demokratiċi, l-istat tad-dritt kif ukoll il-governanza tajba;

WARA LI FAKKRU b'mod partikolari r-rieda tagħhom biex jippromwovu d-drittijiet tal-bniedem, id-demokrazija u l-istat tad-dritt, inkluż billi jikkooperaw għal dak l-għan fil-qafas tal-Kunsill tal-Ewropa;

LESTI li jikkontribwixxu għall-iżvilupp politiku u soċjoekonomiku tar-Repubblika tal-Moldova, permezz ta' firxa wiesgħa ta' kooperazzjoni f'medda kbira ta' oqsma ta' interess komuni, inkluż fil-qasam tal-governanza tajba, il-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja, l-integrazzjoni kummerċjali u kooperazzjoni ekonomika mtejba, l-impjiegi u l-politika soċjali, il-ġestjoni finanzjarja, l-amministrazzjoni pubblika u r-riforma tas-servizz ċivili, il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, il-bini tal-istituzzjonijiet, it-tnaqqis tal-faqar u l-iżvilupp sostenibbli;

IMPENJATI lejn il-prinċipji u d-dispożizzjonijiet kollha tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSKE), partikolarment tal-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa u d-dokumenti konklużivi tal-Konferenzi ta' Madrid u ta' Vjenna tal-1991 u tal-1992 rispettivament, u l-Karta ta' Pariġi għal Ewropa Ġdida tal-1990, kif ukoll id-Dikjrazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti tal-1948 u l-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali tal-1950;

WARA LI FAKKRU r-rieda tagħhom li jsaħħu l-paċi u s-sigurtà internazzjonali kif ukoll jimpenjaw ruħhom fil-multilateraliżmu effettiv u s-soluzzjoni paċifika għat-tilwim, b'mod partikolari billi jikkoperaw għal dan l-għan fil-qafas tan-Nazzjonijiet Uniti (NU) u l-OSKE;

WARA LI GĦARFU l-importanza tal-parteċipazzjoni attiva tar-Repubblika tal-Moldova f'formati ta' kooperazzjoni reġjonali;

BIX-XEWQA li jiżviluppaw aktar id-djalogu politiku regolari dwar kwistjonijiet bilaterali u internazzjonali ta' intererss reċiproku, inklużi l-aspetti reġjonali, filwaqt li iqisu l-Politika Estera u ta' Sigurtà Komuni (PESK) tal-UE, inkluż il-Politika ta' Sigurtà u ta' Difiża Komuni (PSDK);

WARA LI QIESU r-rieda tal-UE li tappoġġa l-isforz internazzjonali għat-tisħiħ tas-sovranità u l-integrità territorjali tar-Repubblika tal-Moldova u biex tikkontribwixxi għall-integrazzjoni mill-ġdid tal-pajjiż;

WARA LI GĦARFU l-importanza tal-impenn tar-Repubblika tal-Moldova għal soluzzjoni vijabbli għall-konflitt Transnistrijan, u l-impenn tal-UE li tappoġġa r-riabilitazzjoni wara l-kunflitti;

IMPENJATI fil-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-forom kollha ta' kriminalità organizzata, it-traffikar tal-bnedmin u l-korruzzjoni, u li jżidu l-kooperazzjoni fil-ġlieda kontra t-terroriżmu;

IMPENJATI biex japprofondixxu d-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom dwar il-mobilità, il-migrazzjoni, l-ażil u l-ġestjoni tal-fruntieri fi spirtu tal-qafas tal-politika tal-migrazzjoni esterna tal-UE bl-għan li jkun hemm kooperazzjoni fil-migrazzjoni legali, inkluża l-migrazzjoni ċirkolari u biex tiġi indirizzata l-migrazzjoni llegali, kif ukoll biex tiġi żgurata l-implimentazzjoni effiċjenti tal-Ftehim bejn il-Komunità Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova dwar ir-riammissjoni ta' persuni residenti mingħajr awtorizzazzjoni;

WARA LI GĦARFU l-passi gradwali li qed jittieħdu lejn reġim ħieles mill-viża għaċ-ċittadini tar-Repubblika tal-Moldova fiż-żmien dovut, sakemm il-kundizzjonijiet għall-mobbiltà ġestita tajjeb u sigura jkunu fis-seħħ,

WARA LI KKONFERMAW li d-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni ta-Titolu V tal-Parti Tlieta tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jorbtu lir-Renju Unit u lill-Irlanda bħala Partijiet Kontraenti separati, u mhux bħala parti mill-UE, sakemm l-UE flimkien mar-Renju Unit u/jew l-Irlanda ma jinnotifikawx b'mod konġunt lir-Repubblika tal-Moldova li r-Renju Unit jew l-Irlanda jintrabtu bħala parti mill-UE f'konformità mal-Protokoll Nru 21 dwar il-pożizzjoni tar-Renju Unit u tal-Irlanda fir-rigward tal-ispazju ta' Libertà, Sigurtà u Ġustizzja anness mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u mat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea. Jekk ir-Renju Unit u/jew l-Irlanda ma jibqgħux marbutin bħala parti mill-UE f'konformità mal-Artikolu 4a ta' dak il-Protokoll, l-UE flmkien mar-Renju Unit u/jew l-Irlanda għandhom jinfurmaw minnufih mir-Repubblika tal-Moldova bi kwalunkwe bidla fil-pożizzjoni tagħhom, li f'dan il-każ ikunu ser jibqgħu marbutin bid-diżpozzjonijiet ta' dan il-Ftehim f'isimhom stess. L-istess japplika għad-Danimarka, f'konformità mal-Protokoll Nru 22 dwar il-pożizzjoni tad-Danimarka, anness ma' dawn it-Trattati,

IMPENJATI lejn il-prinċipji tal-ekonomija tas-suq ħieles u wara li kkonfermaw ir-rieda tal-UE li tikkontribwixxi għar-riformi ekonomiċi fir-Repubblika tal-Moldova;

IMPENJATI li jirrispettaw il-ħtiġijiet ambjentali, inkluż il-kooperazzjoni transfruntiera fuq il-ftehimiet internazzjonali multilaterali u l-implimentazzjoni tagħhom, u li jirrispettaw il-prinċipji tal-iżvilupp sostenibbli;

BIX-XEWQA li jiksbu integrazzjoni ekonomika gradwali fis-suq intern tal-UE kif stipulat f'dan il-Ftehim, fost oħrajn permezz ta' Żona ta' Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva (DCFTA), bħala parti integrali ta' dan il-Ftehim;

LESTI li joħolqu Żona ta' Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva, li se tipprovdi għal approssimazzjoni regolatorja estensiva u liberalizzazzjoni tal-aċċess għas-suq, b'konformità mad-drittijiet u l-obbligi li jirriżultaw mis-sħubija tal-Partijiet mal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u l-applikazzjoni trasparenti ta' dawn id-drittijiet u l-obbligi;

FILWAQT LI JEMMNU li dan il-Ftehim se joħloq klima ġdida għar-relazzjonijiet ekonomiċi bejn il-Partijiet, u fuq kollox għall-iżvilupp tal-kummerċ u l-investiment u se jistimola l-kompetizzjoni, fatturi li huma kruċjali għar-ristrutturar ekonomiku u l-modernizzazzjoni;

IMPENJATI li jtejbu s-sigurtà tal-provvista tal-enerġija, li jiffaċilitaw l-iżvilupp ta' infrastruttura xierqa, ikabbru l-integrazzjoni tas-suq u l-approssimazzjoni regolatorja mal-elementi ewlenin tal-acquis tal-UE, u jippromwovu l-effiċjenza tal-enerġija u l-użu ta' sorsi ta' enerġija rinnovabbli;

WARA LI RRIKONOXXEW l-ħtieġa ta' kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-enerġija, u l-impenn tal-Partijiet li jimplimentaw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità tal-Enerġija (“it-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija”);

LESTI li jtejbu l-livell tas-sikurezza tas-saħħa pubblika u l-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem bħala prekundizzjoni għall-iżvilupp sostenibbli u t-tkabbir ekonomiku;

IMPENJATI li jsaħħu l-kuntatti bejn in-nies, inkluż permezz tal-kooperazzjoni u l-iskambji fl-oqsma tar-riċerka u l-iżvilupp, l-edukazzjoni u l-kultura;

IMPENJATI li jħeġġu l-kooperazzjoni transfruntiera u interreġjonali, fl-ispirtu ta' relazzjonijiet tajba mal-viċinat;

WARA LI RRIKONOXXEW l-impenn tar-Repubblika tal-Moldova għall-approsimazzjoni progressiva tal-leġiżlazzjoni tagħha fis-setturi rilevanti ma' dik tal-UE, u biex timplimentaha b'mod effettiv;

WARA LI RRIKONOXXEW l-impenn tar-Repubblika tal-Moldova biex tiżviluppa l-infrastruttura amministrattiva u istituzzjonali tagħha sa fejn ikun meħtieġ biex jiġi infurzat dan il-Ftehim;

WARA LI KKUNSIDRAW ir-rieda tal-UE li tipprovdi appoġġ għall-implimentazzjoni tar-riformi u li tuża l-istrumenti disponibbli kollha ta' kooperazzjoni u assistenza teknika, finanzjarja u ekonomika f'dak l-isforz,

FTIEHMU KIF ĠEJ:

Artikolu 1

Objettivi

1.   Hija b'dan stabbilita assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra.

2.   L-għanijiet ta' dik l-assoċjazzjoni huma:

TITOLU I

PRINĊIPJI ĠENERALI

Artikolu 2

1.   Ir-rispett lejn il-prinċipji demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, kif ipproklamati fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u kif definiti fil-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali, l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa u l-Karta ta' Pariġi għal Ewropa Ġdida tal-1990 jiffurmaw il-bażi tal-politiki domestiċi u esterni tal-Partijiet u jikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim. Il-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi tal-qerda massiva, l-materjali relatati u s-sistema ta' konsenja tagħhom jikkostitwixxu wkoll element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

2.   Il-Partijiet itennu l-impenn tagħhom għall-prinċipji ta' ekonomija tas-suq ħieles, l-iżvilupp sostenibbli u l-multilateriżmu effettiv.

3.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid ir-rispett tagħhom tal-prinċipji tal-istat tad-dritt u l-governanza tajba, kif ukoll l-obbligi internazzjonali tagħhom, notevolment taħt in-NU, il-Kunsill tal-Ewropa u l-OSKE.

4.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni u r-relazzjonijiet tajbin mal-viċinat, inkluż l-kooperazzjoni fl-iżvilupp ta' proġetti ta' interess komuni, notevolment dawk relatati mal-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-attivitajiet kriminali, organizzati jew le, inkluż dawk ta' natura transnazzjonali, u t-terroriżmu. Dak l-impenn jikkostitwixxi fattur ewlieni fl-iżvilupp tar-relazzjonijiet u l-kooperazzjoni bejn il-Partijiet u b'hekk jikkontribwixxi għall-paċi u l-istabbiltà reġjonali.

TITOLU II

ID-DJALOGU POLITIKU U R-RIFORMA, IL-KOOPERAZZJONI FIL-QASAM TAL-POLITIKA ESTERA U TA' SIGURTÀ

Artikolu 3

L-Għanijiet tad-Djalogu Politiku

1.   Id-djalogu politiku dwar l-oqsma kollha ta' interess reċiproku, inkluż kwistjonijiet esteri u ta' sigurtà kif ukoll ir-riforma domestika, jiġi żviluppat u msaħħaħ aktar bejn il-Partijiet. Dak se jżid l-effikaċja tal-kooperazzjoni politika u jippromwovi l-konverġenza dwar kwistjonijiet esteri u ta' sigurtà.

2.   L-għanijiet tad-djalogu politiku jkunu:

Artikolu 4

Ir-Riforma Domestika

Il-Partijiet jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

Artikolu 5

Il-Politika Estera u ta' Sigurtà

1.   Il-Partijiet jintensifikaw id-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom u jippromwovu konverġenza gradwali fil-qasam tal-politika estera u tas-sigurtà, inkluż il-Politika ta' Sigurtà u ta' Difiża Komuni (PSDK), u jindrizzaw b'mod partikolari kwistjonijiet ta' prevenzjoni tal-kunflitti u l-ġestjoni tal-kriżijiet, l-istabbiltà reġjonali, id-diżarm, in-nonproliferazzjoni, il-kontroll tal-armi u l-kontroll tal-esportazzjoni. Il-kooperazzjoni tkun ibbażata fuq valuri komuni u interessi reċiproċi, u timmira lejn iż-żieda tal-konverġenza u l-effikaċja politika, bl-użu ta' fora bilaterali, internazzjonali u reġjonali.

2.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom għall-prinċipji ta' rispett għas-sovranità u l-integrità territorjali, l-invjolabbiltà tal-fruntieri u l-indipendenza, kif stabbilit fil-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti u l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa, u l-impenn tagħhom għall-promozzjoni ta' dawk il-prinċipji fir-relazzjonijiet bilaterali u multilaterali tagħhom.

Artikolu 6

Il-Qorti Kriminali Internazzjonali

1.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid li l-aktar reati serji ta' tħassib għall-komunità internazzjonali b'mod ġenerali ma jistgħux ma jiġux puniti u li l-prosekuzzjoni effettiva tagħhom trid tiġi żgurata billi jittieħdu miżuri fil-livell nazzjonali u internazzjonali, inkluż il-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI).

2.   Il-Partijiet iqisu li l-istabbiliment u l-funzjonament effikaċi tal-QKI jikkostitwixxu żvilupp importanti għall-paċi u l-ġustizzja internazzjonali. Il-Partijiet jaqblu li jappoġġjaw il-QKI bl-implimentazzjoni tal-Istatut ta' Ruma tal-Qorti Kriminali Internazzjonali u l-istrumenti relatati tiegħu, filwaqt li iqisu kif xieraq iż-żamma tal-integrità tagħha.

Artikolu 7

Il-Prevenzjoni tal-Kunflitti u l-Ġestjoni tal-Kriżijiet

Il-Partijiet itejbu l-kooperazzjoni prattika fil-prevenzjoni tal-kunflitti u l-ġestjoni tal-kriżijiet, b'mod partikolari bil-ħsieb ta' parteċipazzjoni possibbli tar-Repubblika tal-Moldova f'operazzjonijiet ta' ġestjoni tal-kriżijiet ċivili u militari mmexxija mill-UE kif ukoll eżerċizzji u taħriġ rilevanti, fuq bażi ta' każ b'każ u wara stedina possibbli mill-UE.

Artikolu 8

L-Istabbiltà Reġjonali

1.   Il-Partijiet jintensifikaw l-isforzi konġunti tagħhom biex jippromwovu l-istabbiltà, is-sigurtà u l-iżvilupp demokratiku fir-reġjun, u b'mod partikolari jaħdmu flimkien għas-soluzzjoni paċifika ta' kunflitti reġjonali.

2.   Il-Partijiet itennu l-impenn tagħhom għal soluzzjoni sostenibbli għall-kwistjoni Transnistrijana, b'rispett sħiħ għas-sovranità u l-integrità territorjali tar-Repubblika tal-Moldova kif ukoll biex jiffaċilitaw b'mod konġunt ir-riabilitazzjoni wara l-kunflitti. Sakem tiġi riżolta u bla ħsara għall-format ta' negozjati stabbilit, il-kwistjoni Transnistrijana se tkun wieħed mis-suġġetti ċentrali fl-aġenda tad-djalogu u l-kooperazzjoni politiċi bejn il-Partijiet, kif ukoll fid-djalogu u l-kooperazzjoni ma' atturi internazzjonali interessati oħra.

3.   Dawk l-isforzi jsegwu prinċipji komuni kondiviżi għaż-żamma tal-paċi internazzjonali u s-sigurtà kif stabbiliti mill-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa u dokumenti multilaterali oħra relevanti.

Artikolu 9

L-Armi tal-Qerda Massiva

1.   Il-Partijiet jikkunsidraw li l-proliferazzjoni tal-armi tal-qerda massiva (AQM) u l-mezzi tal-konsenja tagħhom, kemm għand atturi statali u mhux statali, tirrappreżenta waħda mill-akbar theddidiet serji għall-paċi u l-istabbiltà internazzjonali. Il-Partijiet għalhekk jaqblu li jikkooperaw u jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi tal-konsenja tagħhom permezz ta' konformità sħiħa u l-implimentazzjoni nazzjonali tal-obbligi eżistenti tagħhom taħt it-trattati u l-ftehimiet internazzjonali dwar id-diżarm u n-nonproliferazzjoni, u obbligi internazzjonali rilevanti. Il-Partijiet jaqblu li din id-disposizzjoni tikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

2.   Barra minn hekk, il-Partijiet jaqblu li jikkoperaw u jikkontrobwixxu fil-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi tal-konsenja tagħhom billi:

3.   Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu djalogu politiku regolari li se jakkumpanja u jikkonsolida dawk l-elementi.

Artikolu 10

L-Armi Ħfief u ta' Kalibru Żgħir u l-Kontroll tal-Esportazzjoni tal-Armi Konvenzjonali

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-manifattura, it-trasferiment u ċ-ċirkolazzjoni illegali ta' armi ħfief u ta' kalibru żgħir (SALW), inkluż il-munizzjon tagħhom, u l-akkumulazzjoni eċċessiva tagħhom, il-ġestjoni ħażina, il-ħażniet mhux assigurati sewwa u l-firxa mhux ikkontrollata tagħhom, ikomplu joħolqu theddida serja għall-paċi u s-sigurtà internazzjonali.

2.   Il-Partijiet jaqblu li jsegwu u jimplimentaw bis-sħiħ l-obbligi rispettivi tagħhom li jindirizzaw il-kummerċ illegali tal-SALW, inkluż il-munizzjon tagħhom, skont il-ftehimiet internazzjonali eżistenti u r-riżoluzzjonijiet Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, kif ukoll l-impenji tagħhom fil-qafas ta' strumenti internazzjonali oħra li huma applikabbli għal dak il-qasam, bħal pereżempju l-Programm ta' Azzjoni tan-NU biex jipprevjeni, jikkombatti u jeradika l-kummerċ illegali tal-SALW fl-aspetti kollha tagħhom.

3.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jikkoperaw u jiżguraw il-koordinazzjoni, il-komplimentarjetà u s-sinerġija fl-isforzi tagħhom biex jiffaċċaw il-kummerċ illegali tal-SALW, inkluż il-munizzjon tagħhom u l-qerda ta' ħażniet eċċessivi, fil-livell globali, reġjonali, subreġjonali u nazzjonali.

4.   Barra minn hekk, il-Partijiet jaqblu li jkomplu jikkooperaw fil-qasam tal-kontroll tal-esportazzjonijiet tal-armi konvenzjonali, fid-dawl tal-Pożizzjoni Komuni tal-Kunsill 2008/944/CFSP tat-8 ta' Diċembru 2008 li tiddefinixxi regoli komuni li jirregolaw il-kontroll ta' esportazzjonijiet ta' teknoloġija u tagħmir militari.

5.   Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu djalogu politiku regolari li se jakkumpanja u jikkonsolida dawk l-impenji.

Artikolu 11

Il-Kooperazzjoni Internazzjonali fil-Ġlieda Kontra t-Terroriżmu

1.   Il-Partijiet jaqblu li jaħdmu flimkien fuq il-livelli bilaterali, reġjonali u internazzjonali biex jipprevjenu u jikkombattu t-terroriżmu skont il-liġi internazzjonali, ir-riżoluzzjonijiet rilevanti tan-NU, l-istandards internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem u l-liġi tar-refuġjati u dik umanitarja.

2.   Għal dak l-għan huma b'mod partikolari jikkooperaw sabiex jissaħħaħ il-kunsens internazzjonali dwar il-ġlieda kontra t-terroriżmu, inkluż dwar id-definizzjoni ġuridika tal-atti terroristiċi u billi jaħdmu favur ftehim dwar il-Konvenzjoni Komprensiva dwar it-Terroriżmu Internazzjonali.

3.   Fil-qafas tal-implimentazzjoni sħiħa tar-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU 1373 (2001) u strumenti oħra rilevanti tan-NU u tal-konvenzjonijiet u l-istrumenti internazzjonali applikabbli, il-Partijiet jiskambjaw informazzjoni dwar l-organizzazzjonijiet u l-gruppi terroristiċi u l-attivitajiet u n-netwerks ta' appoġġ tagħhom skont il-liġi internazzjonali u l-leġiżlazzjoni tal-Partijiet.

TITOLU III

IL-LIBERTÀ, IS-SIGURTÀ U L-ĠUSTIZZJA

Artikolu 12

L-Istat tad-Dritt

1.   Fil-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tal-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja l-Partijiet jagħtu importanza partikolari lill-promozzjoni tal-istat tad-dritt, inkluż l-indipendenza tal-ġudikatura, l-aċċess għall-ġustizzja, u d-dritt għal proċess ġust.

2.   Il-Partijiet jikkooperaw bis-sħiħ fil-funzjonament effettiv tal-istituzzjonijiet fl-oqsma tal-infurzar tal-liġi u l-amministrazzjoni tal-ġustizzja.

3.   Ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali se jiggwida l-kooperazzjoni kollha fil-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja.

Artikolu 13

Il-Protezzjoni tad-Dejta Personali

1.   Il-Partijiet jaqblu li jikkoperaw sabiex jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni tad-dejta personali skont l-UE, il-Kunsill tal-Ewropa u l-istandards u l-istrumenti ġuridiċi internazzjonali.

2.   Kull ipproċessar ta' dejta personali tkun soġġetta għad-dispożizzjonijiet ġuridiċi msemmija fl-Anness I għal dan il-Ftehim. It-trasferiment ta' dejta personali bejn il-Partijiet isseħħ biss jekk it-tali trasferiment ikun meħtieġ għall-implimentazzjoni, mill-awtoritajiet kompetenti tal-Partijiet, ta' dan il-Ftehim jew ftehimiet oħra konklużi bejn il-Partijiet.

Artikolu 14

Il-Kooperazzjoni dwar il-Migrazzjoni, l-Ażil u l-Ġestjoni tal-Fruntieri

1.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-importanza ta' ġestjoni konġunta tal-flussi migratorji bejn it-territorji tagħhom u jsaħħu d-djalogu komprensiv eżistenti fuq il-kwistjonijiet kollha relatati mal-migrazzjoni, inkluż il-migrazzjoni legali, il-protezzjoni internazzjonali, il-migrazzjoni illegali, il-kuntrabandu u t-traffikar tal-bnedmin.

2.   Il-kooperazzjoni se tkun ibbażata fuq valutazzjoni tal-ħtiġijiet speċifiċi li titwettaq b'konsultazzjoni reċiproka bejn il-Partijiet u li tiġi implimentata skont il-leġiżlazzjoni relevanti tagħhom li jkun hemm fis-seħħ. B'mod partikolari, din se tiffoka fuq:

3.   Il-kooperazzjoni tista' wkoll tiffaċilita l-migrazzjoni ċirkolari għall-benefiċċju tal-iżvilupp.

Artikolu 15

Il-Moviment tal-Persuni

1.   Il-Partijiet se jiżguraw l-implimentazzjoni sħiħa ta':

2.   Il-Partijiet jagħmlu l-almu tagħhom biex itejbu l-mobbiltà taċ-ċittadini u jieħdu passi gradwali lejn l-objettiv komuni ta' reġim ħieles mill-viża fi żmien debitu, sakemm il-kundizzjonijiet għal mobilità ġestita tajjeb u sigura, stabbiliti fil-Pjan ta' Azzjoni dwar il-Liberalizzazzjoni tal-Viża, huma fis-seħħ.

Artikolu 16

Il-Prevenzjoni u l-Ġlieda kontra l-Kriminalità Organizzata, il-Korruzzjoni u Attivitajiet Illegali Oħra

1.   Il-Partijiet jikkooperaw dwar il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-forom kollha ta' attivitajiet kriminali u illegali, organizzati jew le, inkluż dawk ta' karattru transnazzjonali, bħal pereżempju:

2.   Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni bilaterali, reġjonali u internazzjonali fost il-korpi tal-infurzar tal-liġi inkluż it-tisħiħ tal-kooperazzjoni bejn l-Uffiċċju Ewropew tal-Pulizija (Europol) u l-awtoritajiet rilevanti tar-Repubblika tal-Moldova. Il-Partijiet huma impenjati li jimplimentaw b'mod effettiv l-istandards internazzjonali rilevanti, u b'mod partikolari dawk minquxa fil-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti kontra l-Kriminalità Organizzata Transnazzjonali (UNTOC) tal-2000 u t-tliet Protokolli tagħha, il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti kontra l-Korruzzjoni tal-2003 u l-istrumenti rilevanti tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni.

Artikolu 17

Il-Ġlieda Kontra d-Drogi Illegali

1.   Fi ħdan is-setgħat u l-kompetenzi rispettivi tagħhom, il-Partijiet jikkoperaw għall-iżgurar ta' approċċ bbilanċjat u integrat fir-rigward tal-kwistjonijiet dwar id-drogi. Il-politiki u l-azzjonijiet kontra d-droga għandhom l-għan li jsaħħu l-istrutturi għall-ġlieda kontra d-drogi illeċiti, inaqqsu l-provvista tad-drogi illeċiti u it-traffikar u d-domanda tagħhom, jimmaniġġaw il-konsegwenzi fuq is-saħħa u dawk soċjali tal-abbuż mid-drogi kif ukoll li jipprevjenu b'mod aktar effettiv id-devjazzjoni tal-prekursuri kimiċi użati għall-manifattura illeċita tad-drogi narkotiċi u s-sustanzi psikotropiċi.

2.   Il-Partijiet jiftiehmu dwar il-metodi neċessarji ta' kooperazzjoni għall-ksib ta' dawk l-objettivi. L-azzjonijiet ikunu bbażati fuq prinċipji li jkun sar qbil fuqhom b'mod komuni skont il-linji tal-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti, l-Istrateġija tal-UE dwar id-Drogi (2013-20), id-Dikjarazzjoni Politika dwar il-prinċipji ta' gwida rigward it-tnaqqis fid-domanda għad-drogi, li ġiet approvata mill-Għoxrin Sessjoni Speċjali dwar id-Drogi tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti f'Ġunju 1998.

Artikolu 18

Il-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu

1.   Il-Partijiet jikkoperaw sabiex jipprevjenu l-użu tas-sistemi finanzjarji u s-sistemi mhux finanzjarji rilevanti tagħhom sabiex isir ħasil tal-qligħ mill-attivitajiet kriminali, kif ukoll għall-finanzjament tat-terroriżmu. Dik il-kooperazzjoni testendi għall-irkupru tal-assi jew il-fondi li jkunu ġejjin mill-qligħ mill-kriminalità.

2.   Il-kooperazzjoni f'dan il-qasam tippermetti l-iskambju ta' informazzjoni rilevanti fil-qafas tal-leġiżlazzjonijiet rispettivi u l-adozzjoni ta' standards xierqa għall-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu ekwivalenti għal dawk adottati minn korpi internazzjonali rilevanti li jaħdmu f'dan il-qasam, bħal pereżempju t-Task Force ta' Azzjoni Finanzjarja dwar il-Ħasil tal-Flus (FATF).

Artikolu 19

Il-Ġlieda Kontra t-Terroriżmu

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-prevenzjoni u t-trażżin tal-atti terroristiċi b'rispett sħiħ għall-istat tad-dritt, id-drittijiet internazzjonali tal-bniedem, u d-dritt umanitarju u tar-refuġjati u skont l-Istrateġija Globali tan-NU Kontra t-Terroriżmu tal-2006 kif ukoll il-liġijiet u r-regolamenti rispettivi tagħhom. Il-Partijiet jagħmlu dan, b'mod partikolari fil-qafas tal-implimentazzjoni sħiħa tar-Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU 1267 (1999), 1373 (2001), 1540 (2004) u 1904 (2009) u strumenti oħra rilevanti tan-NU, u konvenzjonijiet u strumenti internazzjonali applikabbli:

Artikolu 20

Il-Kooperazzjoni Ġuridika

1.   Il-Partijiet jaqblu li jiżviluppaw kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet ċivili u kummerċjali fir-rigward tan-negozjati, r-ratifika u l-implimentazzjoni tal-konvenzjonijiet multilaterali dwar il-kooperazzjoni ġudizzjarja ċivili u, b'mod partikolari l-konvenzjonijiet tal-Konferenza tal-Aja dwar il-Liġi Internazzjonali Privata fil-qasam tal-kooperazzjoni ġuridika internazzjonali u l-litigazzjoni kif ukoll il-protezzjoni tat-tfal.

2.   Rigward il-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet kriminali, il-Partijiet se jfittxu li jtejbu l-kooperazzjoni dwar l-assistenza ġuridika reċiproka. Dak jinkludi, fejn xieraq, l-adeżjoni ma', u l-implimentazzjoni tal-istrumenti internazzjonali rilevanti tan-NU u tal-Kunsill tal-Ewropa u kooperazzjoni eqreb mal-Eurojust.

TITOLU IV

IL-KOOPERAZZJONI SETTORJALI EKONOMIKA U KOOPERAZZJONI SETTORJALI OĦRA

KAPITOLU 1

Ir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika

Artikolu 21

Il-kooperazzjoni tiffoka fuq l-iżvilupp ta' amministrazzjoni pubblika effiċjenti u responsabbli fir-Repubblika tal-Moldova, bl-għan li tiġi appoġġata l-implimentazzjoni tal-istat tad-dritt, filwaqt li jiġi żgurat li l-istituzzjonijiet jaħdmu għall-ġid tal-popolazzjoni kollha tar-Repubblika tal-Moldova, u jitħeġġeġ l-iżvilupp mingħajr xkiel tar-relazzjonijiet bejn ir-Repubblika tal-Moldova u s-sħab tagħha. Se tingħata attenzjoni partikolari għall-modernizzazzjoni u l-iżvilupp tal-funzjonijiet eżekuttivi, bl-għan li jiġu provduti servizzi ta' kwalità liċ-ċittadini tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 22

Il-kooperazzjoni tkopri l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 23

Il-kooperazzjoni tkopri l-livelli kollha tal-amministrazzjoni pubblika, inkluża l-amministrazzjoni lokali.

KAPITOLU 2

Id-djalogu ekonomiku

Artikolu 24

1.   L-UE u r-Repubblika tal-Moldova jiffaċilitaw il-proċess tar-riforma ekonomika billi jtejbu l-fehim tal-elementi fundamentali tal-ekonomiji rispettivi tagħhom. Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet ikollha l-għan li tippromwovi politiki ekonomiċi pertinenti għall-ekonomiji tas-suq li jiffunzjonaw kif ukoll il-formulazzjoni u l-implimentazzjoni ta' dawk il-politiki ekonomiċi.

2.   Ir-Repubblika tal-Moldova tagħmel ħilitha sabiex tistabbilixxi ekonomija tas-suq li tiffunzjona u sabiex gradwalment tapprossima l-politiki tagħha ma' dawk tal-UE, f'konformità mal-prinċipji gwida ta' politiki fiskali u makroekonomiċi sodi, inkluż l-indipendenza tal-banek u l-istabbiltà tal-prezzijiet, finanzi pubbliċi sodi u bilanċ tal-pagamenti sostenibbli.

Artikolu 25

1.   Għal dawk il-finijiet, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

2.   Il-kooperazzjoni tinkludi wkoll l-iskambju ta' informazzjoni dwar il-prinċipji u l-funzjonament tal-unjoni ekonomika u monetarja Ewropea.

Artikolu 26

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 3

Id-dritt soċetarju, il-kontabbiltà u l-awditjar u l-governanza korporattiva

Artikolu 27

1.   Filwaqt li jagħrfu l-importanza ta' set ta' regoli u prattiki effettiv fl-oqsma tad-dritt soċjetarju u l-governanza korporattiva, kif ukoll fil-kontabbiltà u l-awditjar, għall-ħolqien ta' ekonomija tas-suq li tiffunzjona tajjeb u biex iħeġġu l-kummerċ, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw:

2.   Ir-regoli u r-rakkomandazzjonijiet rilevanti tal-UE huma elenkati fl-Anness II għal dan il-Ftehim.

Artikolu 28

Il-Partijiet se jimmiraw li jaqsmu informazzjoni u għarfien espert dwar is-sistemi eżistenti u l-iżviluppi ġodda rilevanti f'dawk l-oqsma. Barra minn hekk, il-Partijiet se jippruvaw itejbu l-iskambju tal-informazzjoni bejn ir-reġistri tan-negozju tal-Istati Membri u r-reġistru nazzjonali tal-kumpaniji tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 29

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 30

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness II għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 4

L-impjiegi, il-politika soċjali u l-opportunitajiet indaqs

Artikolu 31

Il-Partijiet isaħħu d-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom fil-promozzjoni tal-Aġenda tax-Xogħol Deċenti tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), il-politika tal-impjiegi, is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol, id-djalogu soċjali, il-protezzjoni soċjali, l-inklużjoni soċjali, l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni, u d-drittijiet soċjali, u b'hekk jikkontribwixxu għall-promozzjoni ta' aktar impjiegi u impjiegi aħjar, it-tnaqqis tal-faqar, it-titjib tal-koeżjoni soċjali, l-iżvilupp sostenibbli u kwalità ta' ħajja aħjar.

Artikolu 32

Il-kooperazzjoni, ibbażata fuq l-iskambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki, tista' tkopri għadd ta' kwistjonijiet li jridu jiġu identifikati fost l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 33

Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-involviment tal-partijiet interessati kollha rilevanti, inkluż l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u b'mod partikolari s-sħab soċjali, fir-riformi u l-iżvilupp politiċi fir-Repubblika tal-Moldova u fil-koperazzjoni bejn il-Partijiet taħt dan il-Ftehim.

Artikolu 34

Il-Partijiet jimmiraw li jtejbu l-kooperazzjoni fil-kwistjonijiet tal-impjiegi u tal-politika soċjali fil-fora u fl-organizzazzjonijiet reġjonali, multilaterali u internazzjonali rilevanti kollha.

Artikolu 35

Il-Partijiet jippromwovu r-responsabbiltà soċjali korporattiva u jħeġġu prattiki ta' negozju responsabbli, bħal dawk promossi mid-dikjarazzjoni tripartitika tal-prinċipji tal-Patt Globali tan-NU u l-ILO dwar l-intrapriżi multinazzjonali u l-politika soċjali.

Artikolu 36

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 37

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness III għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 5

Il-protezzjoni tal-konsumaturi

Artikolu 38

Il-Partijiet jikkooperaw sabiex jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni tal-konsumatur u biex jilħqu kompatibbiltà bejn is-sistemi tagħhom tal-protezzjoni tal-konsumatur.

Artikolu 39

Sabiex jintlaħqu dawk l-objettivi, il-kooperazzjoni tista' tinkludi, fejn xieraq:

Artikolu 40

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness IV għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 6

L-istatistika

Artikolu 41

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet ta' statistika, u b'hekk jikkontribwixxu għall-objettiv fuq perjodu fit-tul li jipprovdu fil-ħin, dejta statistika komparabbli u kredibbli fil-livell internazzjonali. Huwa mistenni li sistema statistika nazzjonali sostenibbli, effiċjenti u professjonalment indipendenti tipproduċi informazzjoni rilevanti għaċ-ċittadini, għan-negozji u għal dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, li tippermettilhom jieħdu deċiżjonijiet infurmati fuq dik il-bażi. Is-sistema nazzjonali tal-istatistika għandha tirrispetta l-Prinċipji Fundamentali tal-Istatistika Uffiċjali tan-NU, billi tqis l-acquis tal-UE fl-istatistika, inkluż il-Kodiċi ta' Prattika tal-Istatistika Ewropea, sabiex tkun allinjata s-sistema nazzjonali tal-statistika man-normi u l-standards Ewropej.

Artikolu 42

Il-kooperazzjoni għandha l-għan li:

Artikolu 43

Il-Partijiet jikkoperaw fil-qafas tas-Sistema Statistika Ewropea, fejn l-Eurostat huwa l-awtorità Ewropea tal-istatistika. Tali koperazzjoni, fost oħrajn, tiffoka fuq:

Artikolu 44

Il-Partijiet, fost oħrajn, jiskambjaw informazzjoni u għarfien espert, u jiżviluppaw il-koperazzjoni tagħhom, filwaqt li jqisu l-esperjenza diġà akkumulata fir-riforma tas-sistema statistika mnedija fil-qafas ta' diversi programmi ta' assistenza. L-isforzi jiġu mmirati lejn aktar allinjament mal-acquis tal-UE fl-istatistika, fuq il-bażi tal-istrateġija nazzjonali għall-iżvilupp tas-sistema tal-istatistika tar-Repubblika tal-Moldova, filwaqt li jitqies l-iżvilupp tas-Sistema Statistika Ewropea. L-enfasi fil-proċess tal-produzzjoni tad-dejta statistika jkun l-iżvilupp ulterjuri ta' kampjuni ta' stħarriġ u l-użu ta' dokumenti amministrattivi, filwaqt li titqies il-ħtieġa li jitnaqqas il-piż tar-rispons. Id-dejta tkun rilevanti għat-tfassil u l-monitoraġġ tal-politiki fl-oqsma prinċipali tal-ħajja soċjali u ekonomika.

Artikolu 45

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu. Sa fejn ikun possibbli, l-attivitajiet li jsiru fi ħdan is-Sistema Ewropea tal-Istatistika, inkluż it-taħriġ, għandhom ikunu miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 46

1.   Il-Partijiet jintrabtu li jistabbilixxu u jirrevedu fuq bażi perjodika programm ta' approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova mal-acquis tal-UE fil-qasam tal-istatistika.

2.   L-acquis tal-UE fil-qasam tal-istatistika huwa stipulat fil-Kompendju tar-Rekwiżiti Statistiċi aġġornat kull sena, li hu meqjus mill-Partijiet bħala anness ma' dan il-Ftehim (l-Anness V).

KAPITOLU 7

Il-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi: il-politika baġitarja, il-kontroll intern, l-ispezzjoni finanzjarja u l-awditjar estern

Artikolu 47

Il-kooperazzjoni fil-qasam kopert b'dan il-Kapitolu se tiffoka fuq l-implimentazzjoni tal-istandards internazzjonali kif ukoll fuq il-prattika tajba tal-UE f'dan il-qasam, li se jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta' sistema moderna tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi fir-Repubblika tal-Moldova kompatibbli mal-prinċipji bażiċi tal-UE u dawk internazzjonali ta' trasparenza, responsabbiltà, ekonomija, effiċjenza u effikaċja.

Artikolu 48

Is-Sistemi tal-Kontabbiltà u tal-Baġit

Il-Partijiet jikkooperaw fir-rigward ta':

Artikolu 49

Il-Kontroll Intern, l-Ispezzjoni Finanzjarja u l-Awditjar Estern

Il-Partijiet jikkoperaw ukoll fir-rigward ta':

Artikolu 50

Il-Ġlieda Kontra l-Frodi u l-Korruzzjoni

Il-Partijiet jikkoperaw ukoll fir-rigward ta':

Artikolu 51

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 8

It-tassazzjoni

Artikolu 52

Il-Partijiet jikkoperaw sabiex itejbu l-governanza tajba fil-qasam tat-taxxa, bil-ħsieb li jtejbu aktar ir-relazzjonijiet ekonomiċi, il-kummerċ, l-investiment u l-kompetizzjoni ġusta.

Artikolu 53

B'referenza għall-Artikolu 52 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jirrikonoxxu u jimpenjaw ruħhom li jimplimentaw il-prinċipji ta' governanza tajba fil-qasam tat-taxxa, jiġifieri l-prinċipji ta' trasparenza, skambju ta' informazzjoni u kompetizzjoni ġusta tat-taxxa, kif huma marbuta li jagħmlu l-Istati Membri fil-livell tal-UE. Għal dan l-għan, bla ħsara għall-kompetenzi tal-UE u tal-Istati Membri, il-Partijiet se jtejbu l-kooperazzjoni internazzjonali fil-qasam tat-taxxa, jiffaċilitaw il-ġbir ta' dħul leġittimu tat-taxxa, u jiżviluppaw miżuri għall-implimentazzjoni effettiva tal-prinċipji msemmija hawn fuq.

Artikolu 54

Il-Partijiet itejbu u jsaħħu l-koperazzjoni tagħhom mmirata lejn it-titjib u l-iżvilupp tas-sistema ta' tassazzjoni u l-amministrazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova, inkluż it-titjib tal-ġbir u l-kapaċità ta' kontroll, b'attenzjoni speċifika fuq il-proċeduri ta' rifużjoni tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT), biex tiġi evitata akkumulazzjoni ta' arretrati, jiġi żgurat ġbir effettiv tat-taxxa u tissaħħaħ il-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evitar tat-taxxa. Il-Partijiet jistinkaw biex itejbu l-kooperazzjoni u l-kondiviżjoni tal-esperjenzi fil-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa, u b'mod partikolari l-frodi “karużell”.

Artikolu 55

Il-Partijiet jiżviluppaw il-kooperazzjoni tagħhom u jarmonizzaw il-politika fil-ġlieda kontra l-frodi u l-kuntrabandu ta' prodotti suġġetti għas-sisa. Dik il-koperazzjoni se tinkludi, fost oħrajn, l-approssimazzjoni gradwali tar-rati tas-sisa fuq il-prodotti tat-tabakk, safejn possibbli, filwaqt li jitqiesu r-restrizzjonijiet fil-kuntest reġjunali, inkluż permezz ta' djalogu fil-livell reġjunali u skont il-Konvenzjoni Qafas tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa dwar il-Kontroll tat-Tabakk tal-2003 (WHO FCTC). Għal dak l-għan, il-Partijiet se jagħmlu ħilthom biex isaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fil-kuntest reġjonali.

Artikolu 56

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 57

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VI għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 9

Is-servizzi finanzjarji

Artikolu 58

Filwaqt li jirrikonoxxu li sett ta' regoli u prattiki effettivi fil-qasam tas-servizzi finanzjarji huwa meħtieġ biex jistabbilixxu ekonomija tas-suq li tiffunzjona bis-sħiħ u sabiex irawmu skambji kummerċjali fost il-Partijiet, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-qasam tas-servizzi finanzjarji skont l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 59

1.   Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet regolatorji u superviżorji relevanti, inkluż l-iskambju ta' informazzjoni, il-kondiviżjoni ta' għarfien espert dwar is-swieq finanzjarji u miżuri oħra bħal dawn.

2.   Tingħata attenzjoni speċjali għall-iżvilupp tal-kapaċità amministrattiva ta' dawn l-awtoritajiet, inkluż permezz ta' skambju tal-persunal u taħriġ konġunt.

Artikolu 60

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 61

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XXVIII-A għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 10

Il-politika industrijali u tal-intrapriżi

Artikolu 62

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar il-politika industrijali u tal-intrapriżi, u b'hekk jittejjeb l-ambjent kummerċjali għall-operaturi ekonomiċi kollha, iżda b'enfasi partikolari fuq l-impriżi żgħar u medji (SMEs). Il-kooperazzjoni msaħħa għandha ttejjeb il-qafas amministrattiv u regolatorju kemm għan-negozi tal-UE u n-negozji tar-Repubblika tal-Moldova li joperaw fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, u għandha tkun bbażata fuq l-politiki industrijali u tal-SMEs tal-UE, filwaqt li jitqiesu l-prinċipji u l-prattiki rikonoxxuti internazzjonalment f'dan il-qasam.

Artikolu 63

Għal dawk il-finijiet, il-Partijiet jikkoperaw sabiex:

Artikolu 64

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu. Dak se jinvolvi wkoll rappreżentanti tan-negozji tal-UE u n-negozji tar-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 11

L-estrazzjoni minerarja u l-materja prima

Artikolu 65

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni li tkopri l-industriji tal-mijieri u l-kummerċ tal-materja prima, bil-ħsieb li jiġi promoss l-għarfien reċiproku, jitjieb l-ambjent tan-negozju, tiġi skambjata l-informazzjoni u jkun hemm kooperazzjoni dwar kwistjonijiet mhux tal-enerġija, li jirrigwardaw b'mod partikolari l-minjieri ta' minerali metalliċi u minerali industrijali.

Artikolu 66

Għal dak l-għan, il-Partijiet jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

KAPITOLU 12

L-agrikoltura u l-iżvilupp rurali

Artikolu 67

Il-Partijiet jikkooperaw biex jippromwovu l-iżvilupp agrikolu u rurali, b'mod partikolari permezz ta' konverġenza gradwali tal-politiki u l-leġiżlazzjoni.

Artikolu 68

Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet fil-qasam tal-agrikoltura u l-iżvilupp rurali tkopri, fost oħrajn, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 69

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 70

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 13

Is-sajd u l-politika marittima

Taqsima 1

Il-politika tas-sajd

Artikolu 71

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet li jkopru l-governanza marittima u tas-sajd, u b'hekk jiżviluppaw kooperazzjoni bilaterali u multilaterali eqreb fis-settur tas-sajd. Il-Partijiet jinkoraġġixxu wkoll approċċ integrat lejn kwistjonijiet tas-sajd u jippromwovu l-iżvilupp tas-sajd sostenibbli.

Artikolu 72

Il-Partijiet jieħdu azzjonijiet konġunti, jiskambjaw informazzjoni u jagħtu appoġġ lil xulxin sabiex jippromwovu:

Artikolu 73

Il-Partijiet se jappoġġjaw inizjattivi, bħal pereżempju l-iskambju reċiproku tal-esperjenza u l-provvista ta' appoġġ, sabiex jiżguraw l-implimentazzjoni ta' politika tas-sajd sostenibbli, inkluż:

Taqsima 2

Il-Politika marittima

Artikolu 74

Meta titqies il-kooperazzjoni tagħhom fl-oqsma tas-sajd, tat-trasport, tal-ambjent u politiki oħrajn relatati mal-baħar, il-Partijiet jiżviluppaw ukoll kooperazzjoni u appoġġ reċiproku, meta jkun xieraq, fuq kwistjonijiet marittimi, b'mod partikolari billi jappoġġaw b'mod attiv approċċ integrat lejn l-affarijiet marittimi u governanza tajba fil-Baħar l-Iswed fil-fora marittima internazzjonali rilevanti.

Artikolu 75

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 14

Il-kooperazzjoni fl-enerġija

Artikolu 76

Il-Partijiet jaqblu li jkomplu l-kooperazzjoni attwali tagħhom dwar kwistjonijiet li jirrigwardaw l-enerġija fuq il-bażi tal-prinċipji ta' sħubija, interess reċiproku, trasparenza u prevedibbiltà. Il-kooperazzjoni għandha timmira lejn l-effiċjenza tal-enerġija, l-integrazzjoni tas-suq u l-konverġenza regolatorja fis-settur tal-enerġija, filwaqt li titqies il-ħtieġa li jiġu żgurati l-kompetittività u l-aċċess għal enerġija sigura, ambjentalment sostenibbli u għall-bwiet ta' kulħadd, inkluż permezz tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija.

Artikolu 77

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-oqsma u l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 78

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 79

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VIII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 15

It-trasport

Artikolu 80

Il-Partijiet:

Artikolu 81

Dik il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 82

1.   Il-koperazzjoni timmira wkoll lejn it-titjib tal-moviment ta' passiġġieri u oġġetti, iż-żieda tal-fluwidità tal-flussi tat-trasport bejn ir-Repubblika tal-Moldova, l-UE u pajjiżi terzi fir-reġjun, billi tneħħi ostakli amministrattivi, tekniċi u oħrajn, ittejjeb in-netwerks tat-trasport u l-infrastruttura b'mod partikolari fuq l-assi prinċipali li jgħaqqdu l-Partijiet. Dik il-koperazzjoni tinkludi azzjonijiet biex jiffaċilitaw il-qsim tal-fruntieri.

2.   Il-kooperazzjoni tinkludi l-iskambju ta' informazzjoni u l-attivitajiet konġunti:

Artikolu 83

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 84

Il-Partijiet se jikkooperaw fuq it-titjib tal-konnessjonijiet tat-trasport skont id-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Anness IX għal dan il-Ftehim.

Artikolu 85

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness X, u fl-Anness XXVIII-D għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dawn l-Annessi.

KAPITOLU 16

L-ambjent

Artikolu 86

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet ambjentali, biex b'hekk ikun hemm kontribut għall-objettiv fit-tul tal-iżvilupp sostenibbli u l-ekonomija ekoloġika. Huwa mistenni li l-protezzjoni ambjentali msaħħa ġġib benefiċċji liċ-ċittadini u n-negozji fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, anki permezz ta' titjib tas-saħħa pubblika, il-preservazzjoni tar-riżorsi naturali, aktar effiċjenza ekonomika u ambjentali, l-integrazzjoni tal-ambjent f'oqsma oħra ta' politika, kif ukoll l-użu ta' teknoloġiji moderni u aktar nodfa li jikkontribwixxu għal tendenzi ta' produzzjoni aktar sostenibbli. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi ta' ugwaljanza u benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn il-Partijiet fil-qasam tal-protezzjoni tal-ambjent, u l-ftehimiet multilaterali f'dak il-qasam.

Artikolu 87

Il-kooperazzjoni timmira lejn il-preservazzjoni, l-protezzjoni, it-titjib u r-rijabilitazzjoni tal-kwalità tal-ambjent, il-ħarsien tas-saħħa umana, l-użu sostenibbli tar-riżorsi naturali u l-promozzjoni ta' miżuri fil-livell internazzjonali sabiex jiġu trattati l-problemi ambjentali reġjonali jew globali, inkluż fl-oqsma ta':

Artikolu 88

Il-Partijiet, fost oħrajn:

Il-Partijiet jagħtu importanza speċjali lill-kwistjonijiet transfruntiera u l-kooperazzjoni reġjonali.

Artikolu 89

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 90

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 91

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XI għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 17

L-azzjoni klimatika

Artikolu 92

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom biex jiġġieldu t-tibdil fil-klima. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi tal-ugwaljanza u l-benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn l-impenji bilaterali u multilaterali f'dan il-qasam.

Artikolu 93

Il-koperazzjoni tippromwovi miżuri fil-livell domestiku, reġjonali u internazzjonali, inkluż fl-oqsma ta':

Artikolu 94

Il-Partijiet, fost oħrajn:

Il-Partijiet jagħtu importanza speċjali lill-kwistjonijiet transfruntiera u l-kooperazzjoni reġjonali.

Artikolu 95

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta':

Artikolu 96

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 97

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 18

Is-soċjetà tal-informazzjoni

Artikolu 98

Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni dwar l-iżvilupp tas-Soċjetà tal-Informazzjoni għall-benefiċċju taċ-ċittadini u n-negozji permezz tad-disponibbiltà wiesgħa tat-Teknoloġija tal-Informazzjoni u l-Komunikazzjoni (ICT) u permezz ta' kwalità aħjar ta' servizzi bi prezzijiet raġonevoli. Dik il-kooperazzjoni għandha timmira biex tiffaċilta l-aċċess għas-swieq tal-komunikazzjoni elettronika, tħeġġeġ il-kompetizzjoni u l-investiment fis-settur, u tippromwovi l-iżvilupp tas-servizzi pubbliċi onlajn.

Artikolu 99

Il-kooperazzjoni tista' tkopri s-suġġetti li ġejjin:

Artikolu 100

Il-Partijiet iħeġġu l-kooperazzjoni bejn ir-regolaturi tal-UE u l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali tar-Repubblika tal-Moldova fil-qasam tal-komunikazzjoni elettronika. Il-Partijiet jikkunsidraw wkoll il-kooperazzjoni f'oqsma rilevanti oħra, inkluż permezz ta' inizjattivi reġjonali.

Artikolu 101

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 102

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XXVIII-B għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 19

IT-turiżmu

Artikolu 103

Il-Partijiet jikkoperaw fil-qasam tat-turiżmu bl-għan li jissaħħaħ l-iżvilupp ta' industrija tat-turiżmu kompetittiva u sostenibbli bħala waħda li tiġġenera t-tkabbir ekonomiku, l-għoti ta' setgħa, l-impjiegi u l-kambju.

Artikolu 104

Il-kooperazzjoni fil-livelli bilaterali, reġjonali u Ewropew għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji li ġejjin:

Artikolu 105

Il-kooperazzjoni tiffoka fuq s-suġġetti li ġejjin:

Artikolu 106

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 20

L-iżvilupp reġjonali, il-kooperazzjoni fil-livell transfruntier u reġjonali

Artikolu 107

1.   Il-Partijiet jippromwovu l-fehim reċiproku u l-kooperazzjoni bilaterali fil-qasam tal-politika reġjonali, inkluż metodi ta' formulazzjoni u implimentazzjoni ta' politiki reġjonali, governanza u sħubija fuq diversi livelli, b'enfasi speċjali fuq l-iżvilupp ta' żoni żvantaġġati u l-kooperazzjoni territorjali, biex b'hekk jistabbilixxu mezzi ta' komunikazzjoni u jqawwu l-iskambju tal-informazzjoni u l-esperjenza bejn l-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali, l-atturi soċjo-ekonomiċi u s-soċjetà ċivili.

2.   B'mod partikolari, il-Partijiet jikkooperaw bl-għan li jallinjaw il-prattika tar-Repubblika tal-Moldova mal-prinċipji li ġejjin:

Artikolu 108

1.   Il-Partijiet jappoġġaw u jsaħħu l-involviment tal-awtoritajiet fil-livell lokali u dak reġjonali fil-kooperazzjoni transfruntiera u reġjonali u l-istrutturi ta' ġestjoni relatati, isaħħu l-kooperazzjoni permezz tal-istabbiliment ta' qafas leġiżlattiv li jippermetti dan, isostnu u jiżviluppaw miżuri tal-bini tal-kapaċità u jippromwovu n-netwerks ekonomiċi u tan-negozju transfruntiera u reġjonali.

2.   Il-Partijiet se jikkooperaw biex jikkonsolidaw il-kapaċitajiet istituzzjonali u operazzjonali tal-istituzzjonijiet nazzjonali u reġjonali fl-oqsma tal-iżvilupp reġjonali u l-ippjanar tal-użu tal-art permezz ta', fost oħrajn:

Artikolu 109

1.   Il-Partijiet isaħħu u jħeġġu l-iżvilupp ta' elementi transfruntiera u reġjonali, fost oħrajn, tat-trasport, tal-enerġija, tan-netwerks tal-komunikazzjoni, tal-kultura, tal-edukazzjoni, tat-turiżmu, tas-saħħa u oqsma oħra koperti minn dan il-Ftehim li għandhom influwenza fuq il-kooperazzjoni transfruntiera u reġjonali.

2.   Il-Partijiet jintensifikaw il-kooperazzjoni bejn ir-reġjuni tagħhom fil-forma ta' programmi transnazzjonali u transfruntiera, jikoraġixxu l-parteċipazzjoni tar-reġjuni tar-Repubblika tal-Moldova fl-istrutturi u l-organizzazzjonijiet reġjonali Ewropej u jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku u istituzzjonali tagħhom billi jimplimentaw proġetti ta' interess komuni.

Dawk l-attivitajiet se jitwettqu fil-kuntest ta':

Artikolu 110

1.   Il-Partijiet jintensifikaw u jiżguraw koordinazzjoni u kooperazzjoni aħjar bejn il-pajjiżi u r-reġjuni fl-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun tad-Danubju, li tiffoka, fost oħrajn, fuq it-titjib tal-konnessjonijiet tat-trasport u l-enerġija, l-ambjent, l-iżvilupp ekonomiku u soċjali u s-sigurtà li se jikkontribwixxi għal trasport bit-triq u bil-ferrovija aktar mgħaġġel, enerġija orħos u aktar sikura, ambjent aħjar b'ilma aktar nadif, bijodiversità protetta, u prevenzjoni tal-għargħar transfruntiera aktar effiċjenti.

2.   Il-Partijiet iżidu l-kooperazzjoni transfruntiera bl-għan li jerġa' jkun hemm navigazzjoni fix-xmara Prut u dan iwassal għall-prevenzjoni tal-għargħar fil-baċir tax-xmara, it-titjib tal-kwalità tal-ilma u l-irrigazzjoni agrikola, l-intensifikazzjoni tal-attivitajiet ekonomiċi, il-promozzjoni tat-turiżmu u l-attivitajiet kulturali u jikkontribwixxi għall-bini tal-kapaċità.

Artikolu 111

Il-Partijiet jiffaċilitaw il-moviment taċ-ċittadini tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova li huma msejħa biex jaqsmu l-fruntiera fuq bażi frekwenti u fuq distanzi qosra.

Artikolu 112

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 21

IS-saħħa pubblika

Artikolu 113

Il-Partijiet jaqblu li jiżviluppaw il-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tas-saħħa pubblika, biex jgħollu l-livell tas-sikurezza tas-saħħa pubblika u l-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem bħala prekundizzjoni għall-iżvilupp sostenibbli u t-tkabbir ekonomiku.

Artikolu 114

Il-kooperazzjoni tkopri, b'mod partikolari, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 115

Il-kooperazzjoni tippermetti:

Artikolu 116

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XIII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 22

IL-protezzjoni ċivili

Artikolu 117

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fid-diżastri naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi tal-ugwaljanza u l-benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn il-Partijiet u l-attivitajiet multilaterali fil-qasam tal-protezzjoni ċivili.

Artikolu 118

Il-kooperazzjoni għandha l-għan li ttejjeb il-prevenzjoni, it-tħejjija u r-reazzjoni għad-diżastri naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem.

Artikolu 119

Il-Partijiet fost oħrajn jiskambjaw informazzjoni u għarfien espert u jimplimentaw attivitajiet konġunti fil-livell nazzjonali, reġjonali u internazzjonali. Il-kooperazzjoni tinkludi l-implimentazzjoni ta' ftehimiet speċifiċi u arranġamenti amministrattivi f'dan il-qasam konklużi bejn il-Partijiet skont is-setgħat u l-kompetenzi rispettivi tal-UE u tal-Istati Membri tagħha u skont il-proċeduri legali tal-Partijiet.

Artikolu 120

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 121

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 23

Il-kooperazzjoni fl-edukazzjoni, it-taħriġ, il-multilingwiżmu, iż-żgħażagħ u l-isport

Artikolu 122

Il-Partijiet jikkooperaw biex jippromwovu t-tagħlim tul il-ħajja u jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni u t-trasparenza fil-livelli kollha tal-edukazzjoni u t-taħriġ, b'attenzjoni partikolari fuq l-edukazzjoni superjuri.

Artikolu 123

Dik il-kooperazzjoni tiffoka, fost oħrajn, fuq dawn l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 124

Il-Partijiet jippromwovu l-kooperazzjoni u l-iskambji f'oqsma ta' interess reċiproku, bħad-diversità lingwistika u t-tagħlim tal-lingwi tul il-ħajja, permezz ta' skambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki.

Artikolu 125

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-qasam taż-żgħażagħ biex:

Artikolu 126

Il-Partijiet iħeġġu l-kooperazzjoni fil-qasam tal-isport u l-attività fiżika permezz tal-iskambju ta' informazzjoni u prattiki tajba sabiex jippromwovu stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa, il-valuri soċjali u edukattivi tal-isport u l-governanza tajba fl-isport fi ħdan is-soċjetajiet tal-UE u r-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 24

Il-kooperazzjoni fir-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u d-dimostrazzjoni

Artikolu 127

Il-Partijiet jippromwovu l-kooperazzjoni fl-oqsma kollha tar-riċerka xjentifika ċivili u l-iżvilupp teknoloġiku u d-dimostrazzjoni (RTD) fuq il-bażi ta' benefiċċju reċiproku u soġġett għal protezzjoni adegwata u effettiva tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

Artikolu 128

Il-kooperazzjoni fl-RTD tkopri:

Artikolu 129

Fit-twettiq tal-attivitajiet ta' kooperazzjoni fl-RTD, għandhom jinstabu sinerġiji ma' attivitajiet iffinanzjati miċ-Ċentru tax-Xjenza u t-Teknoloġija (STCU) u attivitajiet oħra mwettqa fil-qafas tal-kooperazzjoni finanzjarja bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 25

Il-kooperazzjoni fil-kultura, il-politika awdjoviżiva u l-midja

Artikolu 130

Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni kulturali skont il-prinċipji mħaddna fil-Konvenzjoni tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (Unesco) dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali tal-2005. Il-Partijiet se jfittxu djalogu politiku regolari f'oqsma ta' interess reċiproku, inkluż l-iżvilupp tal-industriji kulturali fl-UE u r-Repubblika tal-Moldova. Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet se trawwem id-djalogu interkulturali, inkluż permezz tal-parteċipazzjoni tas-settur tal-kultura u s-soċjetà ċivili tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 131

1.   Il-Partijiet jiżviluppaw djalogu regolari u jikkoperaw sabiex jippromwovu l-industrija awdjoviżiva fl-Ewropa u jinkoraġġixxu l-koproduzzjoni fl-oqsma taċ-ċinema u tat-televiżjoni.

2.   Il-kooperazzjoni tinkludi, fost oħrajn, il-kwistjoni tat-taħriġ tal-ġurnalisti u ta' professjonisti oħra tal-midja, kif ukoll l-appoġġ lill-midja, sabiex jissaħħu l-indipendenza, il-professjonaliżmu u r-rabtiet tagħhom mal-midja tal-UE f'konformità mal-istandards Ewropej, inkluż l-istandards tal-Kunsill tal-Ewropa u l-Konvenzjoni tal-2005 tal-Unesco dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali.

Artikolu 132

Il-Partijiet jikkonċentraw l-kooperazzjoni tagħhom fuq għadd ta' oqsma:

Artikolu 133

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XIV għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 26

Il-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili

Artikolu 134

Il-Partijiet jistabbilixxu djalogu dwar il-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili, bl-objettivi li ġejjin:

Artikolu 135

Il-Partijiet jippromwovu djalogu u koperazzjoni bejn il-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili miż-żewġ naħat bħala parti integrali tar-relazzjonijiet bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova. L-għanijiet ta' tali djalogu u tali kooperazzjoni huma:

Artikolu 136

Se jsir djalogu regolari bejn il-Partijiet dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 27

Il-kooperazzjoni fil-protezzjoni u l-promozzjoni tad-drittijiet tat-tfal

Artikolu 137

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw biex jiżguraw il-promozzjoni tad-drittijiet tat-tfal skont il-liġijiet u l-istandards internazzjonali, b'mod partikolari l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tat-Tfal tal-1989, filwaqt li jqisu l-prijoritajiet identifikati fil-kuntest speċifiku tar-Repubblika tal-Moldova, b'mod partikolari għall-gruppi vulnerabbli.

Artikolu 138

Tali kooperazzjoni tinkludi, b'mod partikolari:

Artikolu 139

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 28

Il-parteċipazzjoni fil-programmi u l-aġenziji tal-unjoni

Artikolu 140

Ir-Repubblika tal-Moldova titħalla tipparteċipa fl-aġenziji kollha tal-Unjoni li huma miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova skont id-dispożizzjonijiet rilevanti li jistabbilixxu dawn l-aġenziji. Ir-Repubblika tal-Moldova tidħol fi ftehimiet separati mal-UE li jippermettu l-parteċipazzjoni tagħha f'kull waħda minn dawk l-aġenziji inkluż l-ammont tal-kontribuzzjoni finanzjarja.

Artikolu 141

Ir-Repubblika tal-Moldova titħalla tipparteċipa fil-programmi attwali u futuri kollha tal-Unjoni li huma miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova skont id-dispożizzjonijiet rilevanti li jistabbilixxu dawk il-programmi. Il-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-programmi tal-Unjoni tkun skont id-dispożizzjonijiet stabbiliti fil-Protokoll I għal dan il-Ftehim dwar Ftehim Qafas bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova dwar il-Prinċipji Ġenerali għall-Parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-Programmi tal-Unjoni.

Artikolu 142

Il-partijiet se jwettqu djalogu regolari dwar il-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-programmi u l-aġenziji tal-Unjoni. B'mod partikolari, l-UE tgħarraf lir-Repubblika tal-Moldova fil-każ tat-twaqqif ta' aġenziji u programmi ġodda tal-Unjoni, kif ukoll dwar bidliet f'termini ta' parteċipazzjoni fi programmi u l-aġenziji tal-Unjoni, imsemmija fl-Artikoli 140 u 141 ta' dan il-Ftehim.

TITOLU V

IL-KUMMERĊ U KWISTJONIJIET RELATATI MAL-KUMMERĊ

KAPITOLU 1

It-trattament nazzjonali u l-aċċess tas-suq għall-prodotti

Taqsima 1

Dispożizzjonijiet komuni

Artikolu 143

Objettiv

Il-partijiet jistabilixxu progressivament żona ta' kummerċ ħieles matul perjodu tranżitorju ta' 10 snin massimu li jibda mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim u skont l-Artikolu XXIV tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ tal-1994 (GATT tal-1994).

Artikolu 144

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u l-Kopertura

1.   Id-disposizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu japplikaw għall-kummerċ tal-oġġetti (1) bejn il-Partijiet.

2.   Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, “li joriġinaw” tfisser li jikkwalifikaw skont ir-regoli ta' oriġini stabbiliti fil-Protokoll II għal dan il-Ftehim.

Taqsima 2

L-Eliminazzjoni tad-dazji doganali, il-miżati u imposti oħra

Artikolu 145

Id-Definizzjoni tad-Dazji Doganali

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, “dazju doganali” jinkludi kull dazju jew ħlas ta' kull għamla li jkunu ġew imposti, jew b'rabta mal-importazzjoni jew l-esportazzjoni ta' oġġett, inkluż kull forma ta' soprataxxa jew jew ħlas żejjed imposti, jew b'rabta ma' din l-importazzjoni jew l-esportazzjoni. “Dazju doganali” ma jinkludi l-ebda wieħed minn dawn li ġejjin:

Artikolu 146

Il-Klassifikazzjoni tal-Oġġetti

Il-klassifikazzjoni tal-oġġetti fil-kummerċ bejn il-Partijiet tkun dik stabbilita skont is-Sistema Armonizzata ta' Deskrizzjoni u Kodifikazzjoni tal-Merkanzija tal-1983 (HS) fin-nomenklatura tat-tariffi tar-Repubblika tal-Moldova bbażata fuq HS 2007 u n-nomenklatura tat-tariffi tal-Unjoni bbażata fuq HS 2012 u fl-emendi sussegwenti għal dawk in-nomenklaturi.

Artikolu 147

L-Eliminazzjoni tad-Dazji Doganali fuq l-Importazzjonijiet

1.   Kull parti tnaqqas jew telimina d-dazji doganali fuq l-oġġetti li joriġinaw fil-Parti l-oħra skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

2.   Għal kull oġġett, ir-rata bażi tad-dazji doganali, li għaliha jridu jiġu applikati t-tnaqqis u t-tneħħija suċċessivi skont il-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu hija speċifikata fl-Anness XV għal dan il-Ftehim.

3.   Jekk, fi kwalunkwe mument wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, Parti tnaqqas ir-rata tad-dazju doganali applikata tan-nazzjon l-aktar favorit (MFN), tali rata tad-dazju tapplika bħala rata bażi jekk u sakemm tkun aktar baxxa mir-rata ta' dazju doganali kkalkolata skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

4.   Wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jistgħu jiftiehmu biex jikkunsidraw l-aċċellerazzjoni u t-twessigħ tal-kamp ta' applikazzjoni tat-tneħħija tad-dazji doganali fuq il-kummerċ bejn il-Partijiet. Deċiżjoni tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilita fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar l-aċċelereazzjoni jew t-tneħħija ta' dazju doganali fuq oġġett tħassar kwalunkwe rata ta' dazju jew kategorija tal-fażi determinata skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

5.   Tul it-tielet sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jivvalutaw is-sitwazzjoni, waqt li jqisu t-tendenza tal-kummerċ fil-prodotti agrikoli bejn il-Partijiet, is-sensitivitajiet partikolari ta' dawn il-prodotti u l-iżvilupp tal-politika agrikola fuq iż-żewġ naħat.

6.   Il-Partijiet jeżaminaw, fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, fuq bażi reċiproka xierqa, l-opportunitajiet li jagħtul lil xulxin konċessjonijiet oħra bil-ħsieb li titjieb il-liberalizzazzjoni fil-kummerċ ta' prodotti agrikoli, b'mod partikolari dawk soġġetti għall-kwoti tariffarji (TRQs).

Artikolu 148

Il-mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni għall-prodotti agrikoli u l-prodotti agrikoli proċessati

1.   Il-prodotti elenkati fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim huma soġġetti għall-mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni. Il-volum annwali medju tal-importazzjonijiet mir-Repubblika tal-Moldova fl-Unjoni għal kull kategorija ta' dawk il-prodotti huwa previst fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim.

2.   Meta l-volum tal-importazzjonijiet ta' waħda mill-kategoriji jew aktar ta' prodotti msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu jilħaq 70 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C fi kwalunkwe sena li tibda fl-1 ta' Jannar, l-Unjoni tinnotifika lir-Repubblika tal-Moldova dwar il-volum tal-importazzjonijiet tal-prodott(i) kkonċernat(i). Wara dik in-notifika u fi żmien 14-il jum kalendarju mid-data li fiha l-volum tal-importazzjonijiet ta' waħda mill-kategoriji jew aktar ta' prodotti msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu jilħaq 80 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi lill-Unjoni ġustifikazzjoni valida għaż-żieda tal-importazzjonijiet. Jekk dawk l-importazzjonijiet jilħqu 100 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim u fin-nuqqas ta' ġustifikazzjoni valida mir-Repubblika tal-Moldova, l-Unjoni tista' temporanjament tissospendi t-trattament preferenzjali għall-prodotti kkonċernati.

Is-sospensjoni tkun applikabbli għal perjodu ta' sitt xhur u tidħol fis-seħħ fid-data tal-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni li tissospendi t-trattament preferenzjali f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

3.   Is-sospensjonijiet temporanji kollha adottati skont il-paragrafu 2 jiġu nnotifikati mill-Unjoni lir-Repubblika tal-Moldova mingħajr dewmien żejjed.

4.   Sospensjoni temporanja tista' titneħħa qabel l-iskadenza ta' sitt xhur mid-dħul fis-seħħ tagħha mill-Unjoni jekk ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi evidenza fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, li l-volum tal-kategorija relevanti ta' prodotti importati li jaqbżu l-volum imsemmi fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim jirriżulta minn bidla fil-livell ta' produzzjoni u l-kapaċità ta' esportazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-prodott(i) kkonċernat(i).

5.   L-Anness XV-C għal dan il-Ftehim jista' jiġi emendat u l-volum modifikat b'kunsens reċiproku tal-Unjoni u r-Repubblika tal-Moldova fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fuq talba tar-Repubblika tal-Moldova, sabiex jirrifletti l-bidliet fil-livell ta' produzzjoni u l-kapaċità ta' esportazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-prodott(i) kkonċernat(i).

Artikolu 149

Status Quo

L-ebda Parti ma tista' żżid dazju doganali eżistenti, jew tadotta dazju doganali ġdid, fuq oġġett li joriġina fil-Parti l-oħra. Dak ma jipprekludi l-ebda Parti milli:

Artikolu 150

Id-Dazji Doganali fuq l-Esportazzjoni

L-ebda waħda mill-Partijiet ma tadotta jew iżżomm dazju jew taxxa, għajr l-imposti interni applikati skont l-Artikolu 152 ta' dan il-Ftehim, fuq jew in konnessjoni mal-esportazzjoni ta' oġġetti fit-territorju tal-Parti l-oħra.

Artikolu 151

Miżati u Imposti Oħra

Kull Parti tiżgura, skont l-Artikolu VIII tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih, li l-ammont tal-miżati u l-imposti kollha ta' kwalunkwe tip għajr id-dazji doganali jew miżuri oħra msemmija fl-Artikolu 147 ta' dan il-Ftehim, imposti fuq l-importazzjoni jew l-esportazzjoni ta' oġġetti jew konnessi magħhom huwa limitat għall-kost approssimativ tas-servizzi mogħtija u ma jirrapreżentax protezzjoni indiretta tal-oġġetti domestiċi jew tassazzjoni tal-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet għal raġunijiet fiskali.

Taqsima 3

Miżuri mhux tariffarji

Artikolu 152

It-Trattament Nazzjonali

Kull Parti tagħti trattament nazzjonali lill-oġġetti tal-Parti l-oħra skont l-Artikolu III tal-GATT tal-1994, inklużi n-noti interpretattivi għalih. Għal dak l-għan, l-Artikolu III tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti integrali minnu.

Artikolu 153

Ir-Restrizzjonijiet fuq l-Importazzjonijiet u l-Esportazzjonijiet

L-ebda waħda mill-Partijiet ma tadotta jew iżżomm xi projbizzjoni jew restrizzjoni fuq l-importazzjoni ta' kwalunkwe oġġett tal-Parti l-oħra jew fuq l-esportazzjoni jew il-bejgħ għall-esportazzjoni ta' kwlaunkwe oġġett maħsub għat-territorju tal-Parti l-oħra, għajr kif previst mod ieħor f'dan il-Ftehim jew skont l-Artikolu XI tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih. Għal dak l-għan, l-Artikolu XI tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti integrali minnu.

Taqsima 4

Dispożizzjonijiet speċifiċi relatati mal-oġġetti

Artikolu 154

Eċċezzjonijiet Ġenerali

1.   Xejn f'dan il-Kapitolu ma jkun miftiehem b'mod biex jipprevjeni l-adozzjoni jew l-infurzar ta' miżuri minn kwalunkwe Parti skont l-Artikoli XX u XXI tal-GATT tal-1994 u kull nota interepretattiva rilevanti għal dawn l-Artikoli skont il-GATT tal-1994, li huma b'dan inkorporati u magħmula parti integrali minnu.

2.   Il-Partijiet jifhmu li qabel ma jieħdu xi miżura li għaliha tista' tinkiseb il-ġustifikazzjoni fis-sottoparagrafi (i) u (j) tal-Artikolu XX tal-GATT tal-1994, il-Parti li tkun beħsiebha tieħu l-miżuri tipprovdi lill-Parti l-oħra l-informazzjoni kollha relevanti u ssib soluzzjoni aċċettabbli għall-Partijiet. Jekk ma jintlaħaq l-ebda ftehim fi żmien 30 jum li tiġi pprovduta tali informazzjoni, il-Parti tista' tapplika miżuri skont dan il-paragrafu fuq l-oġġett ikkonċernat. Meta ċirkustanzi eċċezzjonali u kritiċi jkunu jeħtieġu azzjoni immedjata u jagħmlu informazzjoni jew eżami minn qabel impossibbli, il-Parti li tkun beħsiebha tieħu l-miżuri tista' tapplika minnufih il-miżuri ta' prekawzjoni neċessarji sabiex tiġi indirizzata s-sitwazzjoni u tgħarraf immedjatament lill-Parti l-oħra dwarhom.

Taqsima 5

Il-Kooperazzjoni amministrattiva u l-kordinazzjoni ma' pajjiżi oħra

Artikolu 155

Dispożizzjonijiet Speċjali dwar il-Kooperazzjoni Amministrattiva

1.   Il-Partijiet jaqblu li l-kooperazzjoni u l-assistenza amminstrattivi huma essenzjali għall-implimentazzjoni u l-kontroll tat-trattament preferenzjali mogħti skont dan il-Kapitolu u jenfasizzaw l-impenn tagħhom li jiġġieldu kontra kull irregolarità u frodi fi kwistjonijiet doganali u fi kwistjonijiet relatati magħhom.

2.   Meta Parti ssib, fuq il-bażi ta' informazzjoni oġġettiva, li hemm nuqqas mill-Parti l-oħra li tipprovdi kooperazzjoni jew assistenza amministrattiva u/jew li hemm irregolaritajiet jew frodi skont dan il-Kapitolu, il-Parti kkonċernata tista' temporanjament tissospendi t-trattament preferenzjali rilevanti tal-prodott(i) kkonċernat(i) skont dan l-Artikolu u b'mod partikolari l-proċedura prevista fil-paragrafu 5.

3.   Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, nuqqas ta' kooperazzjoni jew assistenza amministrattiva jfisser, fost oħrajn:

4.   Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, sejba ta' irregolaritajiet jew frodi tista' tiġi determinata, fost oħrajn, fejn ikun hemm żieda rapida, mingħajr spjegazzjoni sodisfaċenti, fil-volum ta' importazzjonijiet ta' oġġetti li taqbeż il-livell tal-produzzjoni u l-kapaċità tal-esportazzjoni normali tal-Parti l-oħra, li tkun marbuta ma' informazzjoni oġġettiva dwar l-irregolaritajiet jew il-frodi.

5.   L-applikazzjoni ta' sospensjoni temporanja tkun soġġetta għall-kundizzjonijiet li ġejjin:

6.   Kull Parti tippubblika l-avviżi kollha lill-importaturi li jikkonċernaw kull notifika msemmija fil-paragrafu 5(a), kull deċiżjoni msemmija fil-paragrafu 5(b), u kull estensjoni jew terminazzjoni kif imsemmi fil-paragrafu 5(c), skont il-proċeduri nazzjonali tagħha.

Artikolu 156

Il-Ġestjoni tal-Iżbalji Amministrattivi

Fil-każ ta' żball min-naħa tal-awtoritajiet kompetenti fil-ġestjoni xierqa tas-sistema preferenzjali fl-esportazzjoni, u b'mod partikolari fl-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-Protokoll II għal dan il-Ftehim dwar id-definizzjoni tal-prodotti li joriġinaw u l-metodi ta' kooperazzjoni amministrattiva, meta dak l-iżball iwassal għal konsegwenzi f'termini ta' dazji tal-importazzjoni, il-Parti li qed tiffaċċja tali konsegwenzi tista' titlob lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim biex jeżamina l-possibbiltà li jkunu adottati l-miżuri kollha xierqa sabiex jinsab rimedju għas-sitwazzjoni.

Artikolu 157

Il-Ftehimiet ma' Pajjiżi Oħrajn

1.   Dan il-Ftehim ma jipprekludix iż-żamma jew l-istabbiliment ta' unjonijiet doganali, żoni oħra ta' kummerċ ħieles jew arranġamenti għal kummerċ bejn il-fruntieri ħlief jekk dawn ikunu f'kunflitt mal-arranġamenti tal-kummerċ previsti f'dan il-Ftehim.

2.   Il-konsultazzjonijiet bejn il-Partijiet isiru fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar ftehimiet li jwaqqfu unjonijiet doganali, żoni oħra ta' kummerċ ħieles jew arranġamenti għal kummerċ bejn il-fruntieri u, fejn mitlub, dwar kwistjonijiet importanti oħra li huma relatati mal-politiki tal-kummerċ rispettivi tagħhom mal-pajjiżi terzi. B'mod partikolari, fil-każ li pajjiż terz isir membru tal-UE, it-tali konsultazzjonijiet isiru sabiex jiġi żgurat li qed jitqiesu l-interessi reċiproċi tal-Unjoni u tar-Repubblika tal-Moldova kif iddikjarati f'dan il-Ftehim.

KAPITOLU 2

Rimedji kummerċjali

Taqsima 1

Miżuri ta' salvagwardja globali

Artikolu 158

Dispożizzjonijiet ġenerali

1.   Il-Partijiet jikkonfermaw id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu XIX tal-GATT tal-1994 u l-Ftehim dwar is-Salvagwardji li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim li jistabbilixxi l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (“il-Ftehim tad-WTO”) (“il-Ftehim dwar is-Salvagwardji”) u l-Artikolu 5 tal-Ftehim dwar l-Agrikoltura, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar l-Agrikoltura”).

2.   Ir-regoli preferenzjali tal-oriġini stabbiliti taħt il-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess tas-Suq għall-Prodotti) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim ma japplikawx għal din it-Taqsima.

3.   Id-dispożizzjonijiet ta' din it-Taqsima mhumiex soġġetti għall-Kapitolu 14 (Is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 159

It-trasparenza

1.   Il-Parti li tagħti bidu għal investigazzjoni ta' salvagwardja tinnotifika lill-Parti l-oħra bit-tali bidu, sakemm din tal-aħħar ikollha interess ekonomiku sostanzjali.

2.   Minkejja l-Artikolu 158 ta' dan il-Ftehim, fuq talba tal-Parti l-oħra, il-Parti li tibda investigazzjoni ta' salvagwardja u li għandha l-intenzjoni li tapplika miżuri ta' salvagwardja tipprovdi immedjatment notifika ad hoc bil-miktub tal-informazzjoni pertinenti kollha li twassal għall-bidu tal-investigazzjoni ta' salvagwardja u l-impożizzjoni ta' miżuri ta' salvagwardja, inkluż fejn relevanti, informazzjoni dwar il-bidu ta' investigazzjoni ta' salvagwardja, dwar is-sejbiet proviżorji u dwar is-sejbiet finali tal-investigazzjonijiet kif ukoll toffri l-possibilità għal konsultazzjonijiet lill-Parti l-oħra.

3.   Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, Parti hija kkunsidrata li għandha interess ekonomiku sostanzjali meta tkun fost il-ħames l-akbar fornituri tal-prodott importat tul il-perjodu ta' tliet snin l-aktar riċenti, imkejjel f'termini ta' volum jew valur assolut.

Artikolu 160

L-Applikazzjoni tal-Miżuri

1.   Meta jkunu imposti miżuri ta' salvagwardja, il-Partijiet ifittxu li jimponuhom b'mod li l-inqas jaffettwa l-kummerċ bilaterali tagħhom.

2.   Għall-finijiet tal-paragrafu 1, jekk Parti tikkunsidra li r-rekwiżiti legali għall-impożizzjoni ta' miżuri definittivi ta' salvagwardja huma ssodisfati u jkollha l-intenzjoni li tapplika tali miżuri, dik il-Parti tinnotifika lill-Parti l-oħra u tagħtiha l-possibilita li twettaq konsultazzjonijiet bilaterali. Jekk ma tintlaħaqx l-ebda soluzzjoni sodisfaċenti fi żmien 30 ġurnata min-notifika, il-Parti li timporta tista' tieħu l-miżuri xierqa biex tirrimedja l-problema.

Taqsima 2

L-Antidumping u l-miżuri kompensatorji

Artikolu 161

Dispożizzjonijiet ġenerali

1.   Il-Partijiet jikkonfermaw id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu VI tal-GATT tal-1994, il-Ftehim dwar l-Implimentazzjoni tal-Artikolu VI tal-GATT tal-1994, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar l-Antidumping”) u l-Ftehim dwar is-Sussidji u l-Miżuri Kumpensatorji, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar is-SCM”).

2.   Ir-regoli preferenzjali tal-oriġini stabbiliti taħt il-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess tas-Suq għall-Prodotti) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim ma japplikawx għal din it-Taqsima.

3.   Id-dispożizzjonijiet ta' din it-Taqsima mhumiex soġġetti għall-Kapitolu 14 (Is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 162

It-trasparenza

1.   Il-Partijiet jaqblu li miżuri tal-antidumping u kumpensatorji għandhom jintużaw b'konformità sħiħa mar-rekwiżiti tal-Ftehim dwar l-Antidumping u l-Ftehim dwar is-SCM rispettivament u jkunu bbażati fuq sistema ġusta u trasparenti.

2.   Il-Partijiet jiżguraw, immedjatament wara l-impożizzjoni ta' miżuri provviżorji u qabel issir id-determinazzjoni finali, l-iżvelar sħiħ u sinifikanti tal-fatti u l-konsiderazzjonijiet essenzjali kollha li jiffurmaw il-bażi għad-deċiżjoni li jiġu applikati l-miżuri, bla ħsara għall-Artikolu 6(5) tal-Ftehim dwar l-Antidumping u l-Artikolu 12(4) tal-Ftehim dwar is-SCM. L-iżvelar għandu jsir bil-miktub u jippermetti lill-partijiet interessati żmien suffiċjenti sabiex jagħmlu l-kummenti tagħhom.

3.   Sakemm dan ma jittardjax bla bżonn l-andament tal-investigazzjoni, kull parti interessata tingħata l-opportunità ta' smigħ sabiex tesprimi l-opinjonijiet tagħha waqt l-investigazzjonijiet dwar l-antidumping jew l-antisussidji.

Artikolu 163

Il-Konsiderazzjoni tal-Interess Pubbliku

Il-miżuri ta' antidumping u kompensatorji ma jistgħux ikunu applikati minn Parti meta, abbażi tal-informazzjoni disponibbli matul l-investigazzjoni, jistgħa jkun konkluż b'mod ċar li mhux fl-interess pubbliku li jkunu applikati tali miżuri. Id-determinazzjoni tal-interess pubbliku tkun ibbażata fuq apprezzament tal-interessi varji kollha globali, inkluż l-interessi tal-industrija domestika, tal-utenti, tal-konsumaturi u tal-importaturi sakemm huma jkunu pprovdew informazzjoni relevanti lill-awtoritajiet investigattivi.

Artikolu 164

Ir-Regola tad-Dażju Inferjuri

Jekk Parti tiddeċiedi li timponi dazju proviżorju jew definittiv antidumping jew kumpensatorju, l-ammont ta' dan id-dazju ma jaqbiżx il-marġni ta' dumping jew l-ammont totali ta' sussidji kumpensatorji, iżda għandu jkun inqas mill-marġni tad-dumping jew l-ammont totali tas-sussidji kumpensatorji jekk tali dazju ikun biżżejjed sabiex ineħħi d-dannu għall-industrija domestika.

Taqsima 3

Il-Miżuri ta' salvagwardja bilaterali

Artikolu 165

L-Applikazzjoni ta' Miżura ta' Salvagwardja Bilaterali

1.   Jekk, b'riżultat tat-tnaqqis jew it-tneħħija ta' dazju doganali skont dan il-Ftehim, l-oġġetti li joriġinaw minn Parti jkunu qegħdin jiġu impurtati fit-territorju tal-Parti l-oħra f'tali kwantitajiet miżjuda, f'termini assoluti jew relattivi mal-produzzjoni domestika, u b'kundizzjonijiet li jikkawżaw jew li jheddu li jikkawżaw dannu serju lill-industrija domestika li tipproduċi oġġetti simili jew direttament kompetituri, il-Parti importatriċi tista' tadotta l-miżuri previsti fil-paragrafu 2 b'mod konformi mal-kundizzjonijiet u l-proċeduri stipulati f'din it-Taqsima.

2.   Il-Parti importatriċi tista' tieħu miżura ta' salvagwardja bilaterali li:

Artikolu 166

Kundizzjonijiet u Limitazzjonijiet

1.   Parti għandha tinnotifika lill-Parti l-oħra bil-miktub dwar il-ftuħ ta' investigazzjoni kif deskritt fil-paragrafu 2 u tikkonsulta mal-Parti l-oħra sa fejn ikun prattiku qabel ma tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali, bil-għan li tirrevedi l-informazzjoni li toħroġ mill-investigazzjoni u tiskambja opinjonijiet dwar il-miżura.

2.   Parti tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali biss wara investigazzjoni mill-awtoritajiet kompetenti tagħha skont l-Artikoli 3 u 4.2(c) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji. Għal dak l-għan, l-Artikoli 3 u 4.2(c) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu, mutatis mutandis.

3.   Meta titwettaq l-investigazzjoni deskritta fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, il-Parti tikkonforma mar-rekwiżiti tal-Artikolu 4.2(a) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji. Għal dak l-għan, l-Artikolu 4.2(a) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji huwa inkorporat f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu, mutatis mutandis.

4.   Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet kompetenti tagħha jtemmu kull investigazzjoni deskritta fil-paragrafu 2 fi żmien sena mid-data tal-bidu tagħha.

5.   L-ebda Parti ma tista' tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali:

6.   Meta Parti ttemm miżura ta' salvagwardja bilaterali, ir-rata tad-dazju doganali tkun ir-rata li, skont l-Iskeda tagħha inkluża fl-Anness XV għal dan il-Ftehim, kienet tkun fis-seħħ li ma kienx għall-miżura.

Artikolu 167

Il-Miżuri Provviżorji

F'ċirkustanzi kritiċi fejn id-dewmien jista' jikkawża dannu li jkun diffiċli jissewwa, Parti tista' tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali fuq bażi provviżorja skont determinazzjoni preliminari li teżisti evidenza ċara li l-importazzjonijiet ta' oġġett li joriġina mill-Parti l-oħra żdiedu b'riżultat tat-tnaqqis jew it-tneħħija ta' dazju doganali skont dan il-Ftehim, u dawn l-importazzjonijiet jikkawżaw dannu serju, jew theddida ta' dannu serju, għall-industrija domestika. Il-perjodu ta' kull miżura provviżorja ma għandux jaqbeż il-200 jum, li matulhom il-Parti tikkonforma mar-rekwiżiti tal-Artikoli 166(2) u 166(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti tħallas lura minnufih kull dazju imħallas li jkun aktar mid-dazju doganali stabbilit fl-Anness XV għal dan il-Ftehim jekk l-investigazzjoni deskritta fl-Artikolu 166(2) ta' dan il-Ftehim ma tirriżultax f'konklużjoni li r-rekwiżiti tal-Artikolu 165 ta' dan il-Ftehim ikunu ġew issodisfati. Il-perjodu ta' kull miżura provviżorja jingħadd bħala parti mill-perjodu preskritt fl-Artikolu 166(5)(b) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 168

Il-Kumpens

1.   Parti li tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali tikkonsulta mal-Parti l-oħra sabiex jiftiehmu reċiprokament dwar kumpens xieraq għal-liberalizzazzjoni tal-kummerċ fil-forma ta' konċessjonijiet li jkollhom effetti kummerċjali sostanzjalment ekwivalenti jew ekwivalenti għall-valur tad-dazji addizzjonali li jkunu mistennijin li jirriżultaw mill-miżura ta' salvagwardja. Il-Parti tipprovdi opportunità għal tali konsultazzjonijiet sa mhux aktar tard minn 30 jum wara l-applikazzjoni tal-miżura ta' salvagwardja bilaterali.

2.   Jekk il-konsultazzjonijiet skont il-paragrafu 1 ma jwasslux għal ftehim dwar kumpens għal-liberalizzazzjoni tal-kummerċ fi żmien 30 jum wara li jibdew il-konsultazzjonijiet, il-Parti li l-prodotti tagħha jkunu soġġetti għall-miżura ta' salvagwardja tista' tissospendi l-applikazzjoni ta' konċessjonijiet sostanzjalment ekwivalenti lill-Parti li tkun qiegħda tapplika l-miżura ta' salvagwardja.

3.   Id-dritt tas-sospensjoni li saret referenza għalih fil-paragrafu 2 ma għandux jiġi eżerċitat għall-ewwel 24 xahar li matulhom tkun fis-seħħ miżura ta' salvagwardja bilaterali, bil-kundizzjoni li l-miżura ta' salvagwardja tkun tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 169

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

KAPITOLU 3

L-ostakoli tekniċi għall-kummerċ, l-istandardizzazzjoni, il-metroloġija, l-akkreditazzjoni u l-valutazzjoni tal-konformità

Artikolu 170

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.   Dan il-Kapitolu japplika għall-preparazzjoni, l-adozzjoni u l-applikazzjoni tar-regolamenti tekniċi, l-istandards, u l-proċeduri ta' valutazzjoni ta' konformità kif definiti fil-Ftehim dwar Ostakli Tekniċi għall-Kummerċ, fl-Anness 1 A għall-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim TBT”), li jistgħu jaffettwaw l-kummerċ tal-oġġetti bejn il-Partijiet.

2.   Minkejja l-pargrafu 1 ta' dan l-Artikolu, dan il-Kapitolu ma japplikax għall-miżuri sanitarji u fitosanitarji kif definiti fl-Anness A għall-Ftehim dwar l-Applikazzjoni ta' Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji, fl-Anness 1 A għall-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim SPS”), u lanqas għall-ispeċifikazzjonijiet preparati mill-awtoritajiet pubbliċi għar-rekwiżiti proprji ta' produzzjoni jew konsum.

3.   Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, japplikaw id-definizzjonijiet tal-Anness 1 għall-Ftehim dwar it-TBT.

Artikolu 171

L-Affermazzjoni tal-Ftehim dwar it-TBT

Il-partijiet jaffermaw id-drittijiet u l-obbligi eżistenti tagħhom fir-rigward ta' xulxin skont il-Ftehim TBT, li huwa b'dan inkorporat f'dan il-Ftehim u magħmul parti minnu.

Artikolu 172

Il-Kooperazzjoni Teknika

1.   Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tar-regolamenti tekniċi, l-istandards, il-metroloġija, is-sorveljanza tas-suq, l-akkreditazzjoni u l-proċeduri għall-valutazzjoni tal-konformità bl-għan li jżiedu l-fehim reċiproku tas-sistemi rispettivi tagħhom u jiffaċilitaw l-aċċess għas-swieq rispettivi tagħhom. Għal dak l-għan, huma jistgħu jistabbilixxu djalogi regolatorji kemm fil-livelli orizzontali kif ukoll f'dawk settorjali.

2.   Fil-kooperazzjoni tagħhom, il-Partijiet ifittxu li jidentifikaw, jiżviluppaw u jippromwovu inizjattivi li jiffaċilitaw il-kummerċ li jistgħu jinkludu, iżda mhumiex limitati għal:

Artikolu 173

L-Approssimazzjoni tar-Regolamenti Tekniċi, l-Istandards u l-Valutazzjoni tal-Konformità

1.   Ir-Repubblika tal-Moldova tieħu l-miżuri meħtieġa sabiex gradwalment issir konformi mar-regolamenti tekniċi, l-istandards, il-metroloġija, l-akkreditazzjoni, il-valutazzjoni tal-konformità, is-sistemi li jikkorrispondu u s-sistema ta' sorveljanza tas-suq tal-Unjoni, u timpenja ruħha li ssegwi l-prinċipji u l-prattika stabbiliti fl-acquis rilevanti tal-Unjoni.

2.   Bl-għan li jintlaħqu l-objettivi stabbiliti fil-paragrafu 1, ir-Repubblika tal-Moldova:

3.   Ir-Repubblika tal-Moldova toqgħod lura milli temenda l-leġiżlazzjoni orizzontali u settorjali tagħha, ħlief għall-allinjament tat-tali leġiżlazzjoni progressivament mal-acquis tal-Unjoni korrispondenti u biex jinżamm dan l-allinjament, u tinnotifika lill-Unjoni bil-bidliet għa l-leġiżlazzjoni domestika tagħha.

4.   Ir-Repubblika tal-Moldova tiżgura l-parteċipazzjoni tal-korpi nazzjonali rilevanti tagħha f'organizzazzjonijiet Ewropej u Internazzjonali għall-istandardizzazzjoni, il-metroloġija legali u fundamentali, u l-valutazzjoni tal-konformità, inkluż l-akkreditazzjoni, skont l-oqsma rispettivi ta' attività ta' dawk il-korpi u l-istatus tas-sħubija disponibbli għalihom.

5.   Bil-ħsieb li tiġi integata s-sistema ta' standardizzazzjoni tagħha, ir-Repubblika tal-Moldova:

6.   Wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi lill-Unjoni rapporti dwar il-miżuri meħuda skont l-Anness XVI għal dan il-Ftehim darba fis-sena. Meta l-azzjonijiet elenkati fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim ma jkunux implimentati fiż-żmien stipulat fih, ir-Repubblika tal-Moldova tindika skeda ġdida għat-tlestija ta' tali azzjonijiet. L-Anness XVI għal dan il-Ftehim jista' jiġi adattat mill-Partijiet.

Artikolu 174

Ftehim dwar il-Valutazzjoni tal-Konformità u l-Aċċettazzjoni tal-Prodotti Industrijali (ACAA)

1.   Il-Partijiet fl-aħħar mill-aħħar jaqblu li jżidu Ftehim dwar il-Valutazzjoni tal-Konformità u l-Aċċettazzjoni ta' Prodotti Industrijali (ACAA) bħala Protokoll għal dan il-Ftehim, li jkopri setturi mil-lista fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim li huma meqjusa allinjati wara li jkunu ġew miftiehma, wara verifika mill-Unjoni, li leġiżlazzjoni orizzontali u settorjali rilevanti, l-istituzzjonijiet u l-istandards tar-Repubblika tal-Moldova ġew allinjati bis-sħiħ ma' dawk tal-Unjoni. Huwa maħsub li fl-aħħar mill-aħħar jiġi estiż l-ACAA biex ikopri s-setturi kollha elenkati fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim.

2.   L-ACCA se jipprevedi li l-kummerċ bejn il-Partijiet ta' prodotti fis-setturi koperti minnu jseħħ taħt l-istess kundizzjonijiet bħal dawk applikati għall-kummerċ ta' tali prodotti bejn l-Istati Membri.

Artikolu 175

L-Immarkar u t-Tikkettar

1.   Bla ħsara għall-Artikolu 173 u l-Artikolu 174 ta' dan il-Ftehim u fir-rigward tar-regolamenti tekniċi relatati mar-rekwiżiti tat-tikkettar u l-immarkar, il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid il-prinċipji tal-Kapitolu 2.2 tal-Ftehim TBT li tali rekwiżiti mhumiex preparati, adottati jew applikati bil-ħsieb li joħolqu ostakoli mhux neċessarji għall-kummerċ internazzjonali, jew li jkollhom tali effett. Għal dak l-għan, tali rekwiżiti ta' tikkettar u mmarkar ma jkunux aktar ta' restrizzjoni ta' kummerċ milli hu meħtieġ biex jintlaħaq objettiv leġittimu, filwaqt li jitqiesu r-riskji li jinħolqu jekk dan ma jseħħx.

2.   Fir-rigward tal-immarkar jew t-tikkettar obbligatorju b'mod partikolari, il-Partijiet jaqblu li:

KAPITOLU 4

Il-miżuri sanitarji u fitosanitarji

Artikolu 176

Objettiv

1.   L-objettiv ta' dan il-Kapitolu huwa li jiffaċilita l-kummerċ fil-prodotti bażiċi koperti mill-miżuri sanitarji jew fitosanitarji (miżuri SPS) bejn il-Partijiet, filwaqt li jkunu salvagwardati l-ħajja jew is-saħħa tal-bnedmin, tal-animmali u tal-pjanti, billi:

2.   Dan il-Kapitolu għandu l-għan li jilħaq fehim komuni bejn il-Partijiet dwar l-istandards tal-benesseri tal-annimali.

Artikolu 177

L-Obbligi Multilaterali

Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont il-Ftehimiet tad-WTO, u b'mod partikolari l-Ftehim SPS.

Artikolu 178

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Dan il-Kapitolu japplika għall-miżuri sanitarji u fitosanitarji kollha ta' Parti li jistgħu, direttament jew indirettament, jaffettwaw il-kummerċ bejn il-Partijiet, inkluż il-miżuri kollha elenkati fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim.

Artikolu 179

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

Artikolu 180

L-Awtoritajiet Kompetenti

Il-Partijiet jinformaw lil xulxin dwar l-istruttura, l-organizzazzjoni u l-kondiviżjoni tal-kompetenzi tal-awtoritajiet kompetenti tagħhom matul l-ewwel laqgħa tas-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju (“Sotto-kumitat tal-SPS”) imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim. Il-Partijiet jinfurmaw lil xulxin dwar kull tibdil fl-istruttura, l-organizzazzjoni u t-tqassim tal-kompetenzi, inkluż dwar il-punti ta' kuntatt, li jikkonċernaw tali awtoritajiet kompetenti.

Artikolu 181

L-Approssimazzjoni Gradwali

1.   Ir-Repubblika tal-Moldova tapprossima b'mod gradwali l-liġi tagħha sanitarja u fitosanitarja u dik dwar il-benessri tal-annimali ma' dik tal-Unjoni kif stipulat fl-Anness XXIV għal dan il-Ftehim.

2.   Il-Partijiet jikkooperaw dwar l-approssimazzjoni gradwali u l-bini ta' kapaċità-.

3.   Is-Sottokumitat tal-SPS jimmonitorja b'mod regolari l-implimentazzjoni tal-proċess ta' approssimazzjoni stipulat fl-Anness XXIV għal dan il-Ftehim sabiex jipprovdi rakkomandazzjonijiet neċessarji dwar l-approssimazzjoni.

4.   Mhux aktar tard minn tliet xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tissottometti lista tal-miżuri sanitarji u fitosanitarji tal-UE, dwar il-benessri tal-annimali u miżuri leġiżlattivi oħrajn li r-Repubblika tal-Moldova se tqarreb. Il-lista tkun maqsuma f'oqsma ta' prijorità li jirrigwardaw il-miżuri, definiti fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim, li jispeċifikaw il-komodità jew il-grupp ta' komoditajiet koperti b'dawn il-miżuri approssimati. Dik il-lista ta' approssimazzjoni sservi bħala dokument ta' referenza għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu.

5.   Il-lista ta' approssimazzjoni u l-prinċipji għall-evalwazzjoni tal-progress fil-proċess ta' approssimazzjoni se jiżdiedu mal-Anness XXIV għal dan il-Ftehim u se jkunu bbażati fuq ir-riżorsi tekniċi u finanzjarji tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 182

Ir-rikonoxximet għal raġunijiet ta' kummerċ tal-istatus tas-saħħa tal-annimali u tal-pesti u tal-kundizzjonijiet reġjunali

1.   Fir-rigward tal-mard tal-annimali u l-infezzjonijiet fl-annimali (inkluż żoonożi), japplika dan li ġej:

2.   Fir-rigward tal-pesti, japplika dan li ġej:

3.   Il-Partijiet jirrikonoxxu l-kunċett tar-reġjonalizzazzjoni u PFAs, kif speċifikat fil-Konvenzjoni Internazzjonali għall-Protezzjoni ta' Pjanti (IPPC) tal-1997 u l-Istandards Internazzjonali għall-Miżuri Fitosanitarji (ISPMs) tal-Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti (FAO), u taż-żoni protetti, kif definit fid-Direttiva tal-Kunsill 2000/29/KE tat-8 ta' Mejju 2000 dwar il-miżuri protettivi kontra l-introduzzjoni ġewwa l-Komunità ta' organiżmi ta' ħsara għall-pjanti jew għall-prodotti tal-pjanti u kontra t-tixrid tagħhom ġewwa l-Komunità, li huma jaqblu li japplikaw għall-kummerċ bejniethom.

4.   Il-Partijiet jaqblu li d-deċiżjonijiet ta' reġjunalizzazzjoni għall-mard tal-annimali u tal-ħut elenkati fl-Anness XVIII-A għal dan il-Ftehim u għall-pesti elenkati fl-Anness XVIII-B għal dan il-Ftehim jittieħdu skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness XIX il-Parti A u B għal dan il-Ftehim.

5.   Fir-rigward ta' mard tal-annimali u skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 184 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li tesporta li tfittex rikonoxximent tad-deċiżjonijiet ta' reġjunalizzazzjoni tagħha mill-Parti li timporta tavża bil-miżuri tagħha bi spjegazzjonijiet kompluti u d-dejta ta' sostenn għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet tagħha. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 185 ta' dan il-Ftehim, u sakemm il-Parti importatriċi ma tqajjimx oġġezzjoni espliċita u titlob informazzjoni addizzjonali, konsultazzjonijiet u/jew verifika fi żmien 15-il ġurnata wara l-irċevuta tan-notifika, id-deċiżjoni ta' reġjunalizzazzjoni notifikata b'dan il-mod tkun meqjusa aċċettata.

Il-konsultazzjonijiet imsemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu jsiru skont l-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti li timporta tivvaluta l-informazzjoni addizjonali fi żmien 15-il ġurnata wara l-irċevuta tal-informazzjoni addizzjonali. Il-verifika msemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu titwettaq skont l-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim fi żmien 25 jum ta' xogħol wara l-irċevuta tat-talba ta' verifika.

6.   Fir-rigward ta' pesti, kull Parti tiżgura li l-kummerċ fil-pjanti, prodotti tal-pjanti u oġġetti oħra, kif xieraq, tqis l-istatus tal-pesti f'żona rikonoxxuta bħala protetta jew PFA mill-Parti l-oħra. Parti li tfittex li tikseb rikonoxximent tal-PFA tagħha mill-Parti l-oħra tavża bil-miżuri tagħha u, meta mitluba, tipprovdi spjegazzjonijiet kompluti u dejta ta' sostenn għall-istabbiliment u ż-żamma, kif gwidata mill-FAO jew IPPC, inklużi l-ISPMs. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, u sakemm Parti ma tqajjimx oġġezzjoni espliċita u titlob informazzjoni addizzjonali, konsultazzjonijiet u/jew verifika fi żmien tliet xhur wara n-notifika, id-deċiżjoni ta' reġjunalizzazzjoni għal PFA notifikata b'dan il-mod tkun meqjusa aċċettata.

Il-konsultazzjonijiet imsemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu jsiru skont l-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti importatriċi tivvaluta l-informazzjoni addizjonali fi żmien tliet xhur wara l-irċevuta tal-informazzjoni addizzjonali. Il-verifika msemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu titwettaq skont l-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim fi żmien 12-il xahar wara l-irċevuta tat-talba ta' verifika, filwaqt li titqies il-bijoloġija tal-pesti u l-għalla kkonċernati.

7.   Wara l-finalizzazzjoni tal-proċeduri msemmija fil-paragrafi 4 sa 6 ta' dan l-Artikolu, u mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, mingħajr dewmien żejjed, kull Parti tieħu l-miżuri leġiżlattivi u amministrativi biex jippermettu l-kummerċ fuq dik il-bażi.

8.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jwettqu diskussjonijiet oħra bl-għan li jimplimentaw il-prinċipju ta' kompartimentalizzazzjoni.

Artikolu 183

Ir-Rikonoxximent tal-Ekwivalenza

1.   Ekwivalenza tista' tkun rikonoxxuta fir-rigward ta':

2.   Fir-rigward tad-determinazzjoni tal-ekwivalenza, il-Partijiet isegwu l-proċess stabbilit fil-paragrafu 3. Dak il-proċess jinkludi dimostrazzjoni oġġettiva tal-ekwivalenza mill-Parti esportatriċi u valutazzjoni oġġettiva tat-talba mill-Parti importatriċi. Dik il-valutazzjoni tista' tinkludi spezzjonijiet jew verifiki.

3.   Fuq talba tal-Parti esportatriċi dwar ir-rikonoxximent tal-ekwivalenza, kif stipulat fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, mingħajr dewmien u mhux aktar tard minn tliet xhur mill-irċevuta ta' tali talba mill-Parti importatriċi, il-Partijiet jibdew il-proċess ta' konsultazzjoni li jinkludi l-passi stabbiliti fl-Anness XXI għal dan il-Ftehim. Fil-każ li jsiru talbiet multipli mill-Parti esportatriċi, il-Partijiet, fuq talba tal-Parti importatriċi, fi ħdan is-Sottokumitat imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim jaqblu fuq skeda li matulha huma jagħtu bidu u jwettqu l-proċess imsemmi f'dan il-paragrafu.

4.   Ir-Repubblika tal-Moldova tinnotifika l-Unjoni hekk kif l-approssimazzjoni tinkseb bħala riżultat tas-sorveljanza prevista fl-Artikolu 181(3) ta' dan il-Ftehim. Dik in-notifika tkun ikkunsidrata bħala talba tar-Repubblika tal-Moldova biex jinbeda l-proċess għar-rikonoxximent tal-ekwivalenza tal-miżuri kkonċernati, kif stabbilit fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu.

5.   Sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor, il-Parti importatriċi tiffinalizza l-proċess għar-rikonoxximent tal-ekwivalenza msemmi fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu fi żmien 12-il xahar minn meta tkun irċeviet it-talba tal-Parti esportatriċi, inkluż dossier li juri l-ekwivalenza. Dak il-limitu ta' żmien jista' jiġi estiż fir-rigward tal-uċuħ staġjonali meta jkun ġustifikabbli li tiġi mdewma l-valutazzjoni li tippermetti l-verifika matul perjodu xieraq tat-tkabbir ta' wiċċ tar-raba'.

6.   Il-Parti importatriċi tiddetermina ekwivalenza fir-rigward ta' pjanti, prodotti tal-pjanti u oġġetti oħra skont l-ISPMs rilevanti.

7.   Il-Parti importatriċi tista' tirtira jew tissospendi ekwivalenza abbażi ta' kwalunkwe emenda minn wieħed mill-Partijiet ta' miżuri li jaffetwaw l-ekwivalenza, sakemm il-proċedeura li ġejja tkun segwita:

8.   Ir-rikonoxximent, is-sospensjoni jew l-irtirar tal-ekwivalenza huwa biss responsabbiltà tal-Parti importatriċi li taġixxi skont il-qafas amministrattiv u leġiżlattiv. Dik il-Parti tipprovdi lill-Parti esportatriċi, bil-miktub, spjegazzjoni sħiħa u d-dejta ta' sostenn użati għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet koperti b'dan l-Artikolu. Fil-każ ta' nuqqas ta' -rikonoxximent, sospensjoni jew irtirar ta' ekwivalenza, il-Parti importatriċi tindika lill-Parti esportatriċi l-kundizzjonijiet meħtieġa li abbażi tagħhom il-proċess imsemmi fil-paragrafu 3 jista' jinbeda mill-ġdid.

9.   Mingħajr ħsara għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li timporta tista'tirtira jew tissospendi ekwivalenza qabel ma l-miżuri ġodda proposti minn kwalunkwe Parti jidħlu fis-seħħ.

10.   Fil-każ li ekwivalenza tkun rikonoxxuta formalment mill-Parti importatriċi, abbażi tal-proċess ta' konsultazzjoni kif stipulat fl-Anness XXI għal dan il-Ftehim, is-Sottokumitat tal-SPS, f'konformità mal-proċedura stabbilita fl-Artikolu 191(5) ta' dan il-Ftehim, japprova r-rikonoxximent tal-ekwivalenza fil-kummerċ bejn il-Partijiet. Dik id-deċiżjoni ta' approvazzjoni tista' wkoll tipprovdi għat-tnaqqis tal-kontrolli fiżiċi fuq il-fruntieri, is-simplifikazzjoni taċ-ċertifikati u l-elenkar minn qabel ta' proċeduri għall-istabbilimenti, kif xieraq.

L-istatus ta' ekwivalenza jkun elenkat fl-Anness XXV għal dan il-Ftehim.

Artikolu 184

It-Trasparenza u l-Iskambju ta' Informazzjoni

1.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 185 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jikkooperaw sabiex itejbu l-fehim reċiproku tal-istruttura u l-mekkaniżmi ta' kontroll uffiċjali tal-Parti l-oħra li għandhom il-kompitu li japplikaw il-miżuri elenkati fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim u biex titjieb l-effettività ta' tali struttura u mekkaniżmu. Dak jista' jinkiseb, fost l-oħrajn, permezz ta' rapporti ta' awditi internazzjonali meta jiġu ppubblikati mill-Partijiet. Il-Partijiet jistgħu jiskambjaw informazzjoni dwar ir-riżultati ta' dawn l-awditi jew informazzjoni oħra, kif xieraq.

2.   Fil-qafas tal-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni kif imsemmi fl-Artikolu 181 ta' dan il-Ftehim jew tar-rikonoxximent tal-ekwivalenza kif imsemmi fl-Artikolu 183 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet iżommu lil xulxin infurmati dwar il-bidliet leġiżlattivi jew proċedurali adottati fl-oqsma kkonċernati.

3.   F'dak il-kuntest, l-Unjoni tinforma lir-Repubblika tal-Moldova ħafna qabel il-bidliet fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni li jippermettu lir-Repubblika tal-Moldova tqis il-modifikazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha kif xieraq.

Il-livell neċessarju ta' kooperazzjoni għandu jintlaħaq sabiex tkun iffaċilitata t-trażmissjoni tad-dokumenti leġiżlattivi fuq talba ta' waħda mill-Partijiet.

Għal dak l-għan, kull Parti tinnotifika mingħajr dewmien lill-Parti l-oħra bil-punti ta' kuntatt tagħha, inkluż kwalunkwe bidla f'dawk il-punti ta' kuntatt.

Artikolu 185

In-Notifika, il-Konsultazzjoni u l-Faċilitazzjoni tal-Komunikazzjoni

1.   Kull Parti tinnotifika bil-miktub lill-Parti l-oħra fi żmien jumejn ta' xogħol, bi kwalunkwe riskju serju jew sinifikanti għas-saħħa tan-nies, l-annimali jew il-pjanti, inkluż emerġenzi jew sitwazzjonijiet ta' kontroll alimentari fejn hemm risku identifikat b'mod ċar ta' effetti serji fuq is-saħħa assoċjati mal-konsum ta' prodotti mill-annimali jew mill-pjanti, partikolarment:

2.   Notifiki jintbagħtu lill-punti ta' kuntatt imsemmija fl-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim.

Notifika bil-miktub tfisser notifika bil-posta, bil-faks jew bil-posta elettronika. Notifiki jintbagħtu biss bejn il-Punti ta' kuntatt imsemmija fl-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim.

3.   Fejn Parti jkollha tħassib serju fir-rigward ta' riskju għas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti, iseħħu konsultazzjonijiet mill-aktar fis possibbli dwar is-sitwazzjoni fuq it-talba ta' dik il-Parti, u f'kull każ, fi żmien 15-il jum ta' xogħol minn meta tkun saret dik it-talba. F'tali sitwazzjonijiet, kull Parti tagħmel ħilitha biex tipprovdi l-informazzjoni kollha meħtieġa biex tevita l-interruzzjoni tal-kummerċ, u biex tasal għal soluzzjoni aċċettabbli għat-tnejn li tkun konsistenti mal-protezzjoni tas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti.

4.   Fuq talba ta' Parti, konsultazzjonijiet rigward il-benessri tal-annimali jsiru malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ fi żmien 20 jum ta' xogħol mid-data tan-notifika. F'tali sitwazzjonijiet, kull Parti tara li tipprovdi l-informazzjoni kollha mitluba.

5.   Fuq talba ta' Parti, isiru konsultazzjonijiet kif imsemmija fil-paragrafi 3 u 4 ta' dan l-Artikolu permezz ta' konferenza bil-vidjo jew awdjo. Il-Parti rikjedenti tiżgura l-preparazzjoni tal-minuti tal-konsultazzjoni, li jkunu formalment approvati mill-Partijiet. Għall-finijiet ta' dik l-approvazzjoni, id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim japplikaw.

6.   Ir-Repubblika tal-Moldova se tiżviluppa u timplimenta Sistema Nazzjonali ta' Twissija Rapida għall-Ikel u l-Għalf (NRASFF) u Mekkaniżmu Nazzjonali ta' Twissija Bikrija (NEWM) kompatibbli ma' dawk tal-UE. Wara li r-Repubblika tal-Moldova timplimenta l-leġiżlazzjoni meħtieġa f'dan il-qasam u toħloq kundizzjonijiet għall-funzjonament tajjeb tan-NRASFF u tan-NEWM fuq il-post, u fil-perjodu xieraq ta' żmien li jrid jiġi miftiehem bejn il-Partijiet, in-NRASFF u n-NEWM se jkunu konnessi mas-sistemi korrispondenti tal-UE.

Artikolu 186

Il-Kundizzjonijiet Kummerċjali

1.   Il-kundizzjonijiet ġenerali għall-importazzjoni:

2.   Il-kundizzjonijiet ta' importazzjoni dwar ir-rikonoxximent tal-ekwivalenza:

3.   Mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-komoditajiet imsemmija fl-Annessi XVII-A u XVII-C(2) għal dan il-Ftehim ma jkunux suġġetti għal awtorizzazzjoni għall-importazzjoni speċifika.

4.   Għal kundizzjonijiet li jaffettwaw il-kummerċ tal-komoditajiet imsemmija fil-pargarafu 1(a) ta' dan l-Artikolu, fuq talba tal-Parti esportatriċi, il-Partijiet jidħlu f'konsultazzjonijiet fis-Sottokumitat tal-SPS skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, sabiex jaqblu fuq kundizzjonijiet alternattivi jew addizzjonali ta' importazzjoni tal-Parti importatriċi. Tali alternattiva jew kundizzjonijiet addizzjonali għall-importazzjoni jistgħu, fejn xieraq, ikunu bbażati fuq miżuri tal-Parti esportatriċi rikonoxxuti bħala ekwivalenti mill-Parti importatriċi. Jekk jintlaħaq qbil, il-Parti importatriċi tieħu l-miżuri leġiżlattivi u/jew amministrattivi neċessarji biex tippermetti l-importazzjoni fuq il-bażi tal-kundizzjonijiet ta' importazzjoni miftiehma, fi żmien 90 ġurnata.

5.   Lista ta' stabbilimenti, approvazzjoni kundizzjonali:

6.   Fuq talba ta' Parti, il-Parti l-oħra tipprovdi l-ispjegazzjoni u d-dejta ta' sostenn għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet koperti minn dan l-Artikolu.

Artikolu 187

Il-Proċedura ta' Ċertifikazzjoni

1.   Għall-finijiet ta' proċeduri ta' ċertifikazzjoni u ħruġ ta' ċertifikati u dokumenti uffiċjali, il-Partijiet jaqblu dwar il-prinċipji stabbiliti fl-Anness XXIII għal dan il-Ftehim.

2.   Is-Sottokumitat tal-SPS imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim jista' jaqbel dwar ir-regoli li jkunu segwiti fil-każ ta' ċertifikazzjoni elettronika, irtirar ta' ċertifikati jew bdil tagħhom.

3.   Fil-qafas tal-leġiżlazzjoni approssimata kif imsemmija fl-Artikolu 181 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jaqblu fuq mudelli komuni ta' ċertifikati fejn dawn ikunu applikabbli.

Artikolu 188

Il-Verifika

1.   Sabiex tinżamm il-kunfidenza fl-implimentazzjoni effettiva tad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, kull Parti għandha d-dritt:

2.   Kwalunkwe Parti tista' taqsam ir-riżultati tal-verifiki msemmija fil-paragrafu 1(a) ma' partijiet terzi u tagħmel ir-riżultati disponibbli pubblikament kif jista' jkun rekwiżit mid-dispożizzjonijiet applikabbli għal kwalunkwe Parti. Id-dispożizzjonijiet ta' kunfidenzjallità applikabbli għal kwalunkwe Parti jkunu rispettati f'tali kondiviżjoni u/jew pubblikazzjoni tar-riżultati, fejn xieraq.

3.   Jekk il-Parti importatriċi tiddeċiedi li twettaq żjara ta' verifika fil-Parti li tesporta, il-Parti li timporta tgħarraf lill-Parti li tesporta dwar dik iż-żjara ta' verifika mill-inqas 3 xhur qabel ma titwettaq iż-żjara ta' verifika, ħlief f'każijiet ta' emerġenza jew jekk il-Partijiet jiftiehmu mod ieħor. Kull modifika għal dik iż-żjara tiġi miftiehma mill-Partijiet.

4.   L-ispejjeż imġarrba fit-twettiq ta' verifika tas-sistemi ta' spezzjoni u ċertifikazzjoni kollha jew parti minnhom tal-awtoritajiet kompetenti tal-Parti l-oħra, jew miżuri oħra, fejn applikabbli, jitħallsu mill-Parti li twettaq il-verifika jew l-ispezzjoni.

5.   L-abbozz ta' komunikazzjoni bil-miktub tal-verifiki jintbagħat lill-Parti li tesporta fi żmien tliet xhur wara t-tmiem tal-verifika. Il-Parti li tesporta jkollha 45 jum ta' xogħol biex tikkummenta dwar l-abbozz ta' komunikazzjoni bil-miktub. Il-kummenti li jsiru mill-Parti esportatriċi jiżdiedu mar-riżultat finali u, fejn xieraq, jiġu inklużi fih. Madankollu, meta jiġi identifikat riskju sinifikanti għas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti matul il-verifika, il-Parti li tesporta tiġi infurmata malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ fi żmien 10 ijiem mit-tmiem tal-verifika.

6.   Għaċ-ċarezza, ir-riżultati ta' verifika jistgħu jikkontribwixxu għall-proċeduri msemmija fl-Artikoli 181, 183 u 189 ta' dan il-Ftehim li jitmexxew mill-Partijiet jew minn waħda mill-Partijiet.

Artikolu 189

Il-Kontroll tal-Importazzjonijiet u l-Miżati tal-Ispezzjoni

1.   Il-Partijiet jaqblu li l-kontrolli fuq l-importazzjoni mill-Parti importatriċi ta' kunsinni mill-Parti esportatriċi jirrispettaw il-prinċipji stabbiliti fl-Anness XXII il-Parti A għal dan il-Ftehim. Ir-riżultati ta' dawk il-kontrolli jistgħu jikkontribwixxu għall-proċess ta' verifika msemmi fl-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim.

2.   Il-frekwenzi ta' kontrolli fiżiċi fuq l-importazzjoni applikati minn kull Parti huma stabbiliti fl-Anness XXII, il-Parti B għal dan il-Ftehim. Parti tista' temenda dawk il-frekwenzi, fil-kompetenza tagħha u skont il-leġiżlazzjoni interna tagħa, b'riżultat ta' progress li sar skont l-Artikoli 181, 183 u 186 ta' dan il-Ftehim, jew b'riżultat tal-verifiki, konsultazzjonijiet jew miżuri oħra previsti f'dan il-Ftehim. Is-Sottokumitat tal-SPS, imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, għaldaqstant jimmodifika kif xieraq l-Anness XXII il-Parti B għal dan il-Ftehim b'deċiżjoni.

3.   Miżati tal-spezzjoni jistgħu jkopru biss il-kostijiet imġarrba mill-awtorità kompetenti biex twettaq il-kontrolli fuq l-importazzjoni. Il-miżata tiġi kkalkolata fuq l-istess bażi tal-miżati mitluba għall-ispezzjoni ta' prodotti domestiċi simili.

4.   Il-Parti importatriċi, fuq talba tal-Parti esportatriċi, tinforma lill-Parti esportatriċi b'kull emenda, inklużi r-raġunijiet għal tali emenda, li jikkonċernaw il-miżuri li jaffetwaw il-kontrolli fuq l-importazzjoni u l-miżati ta' spezzjoni, u b'kull bidla sinifikanti fil-kondotta amministrattiva għal tali kontrolli.

5.   Il-Partijiet jistgħu jaqblu dwar il-kundizzjonijiet biex japprovaw, minn data li għandha tiġi ddeterminata mis-Sottokumitat tal-SPS imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, il-kontrolli ta' xulxin kif imsemmi fl-Artikolu 188(1)(b) ta' dan il-Ftehim bil-ħsieb li tiġi addattata u reċiprokament imnaqqsa, fejn applikabbli, il-frekwenza tal-kontrolli fiżiċi fuq l-importazzjoni għall-komoditajiet imsemmija fl-Artikolu 186(2)(a) ta' dan il-Ftehim.

Minn dik id-data 'l quddiem, il-Partijiet jistgħu japprovaw b'mod reċiproku l-kontrolli ta' xulxin għal ċertu komoditajiet u, konsegwentament inaqqsu jew ibiddlu l-kontrolli fuq l-importazzjoni għal dawk il-komoditajiet.

Artikolu 190

Il-Miżuri ta' Salvagwardja

1.   Jekk il-Parti esportatriċi tieħu xi miżuri fit-territorju tagħha biex tikkontrolla kull kawża li tista' tikkostitwixxi periklu serju jew riskju għas-saħħa tal-bniedem, tal-annimali jew tal-pjanti, il-Parti esportatriċi, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 2, tieħu miżuri ekwivalenti biex tipprevjeni l-introduzzjoni tal-periklu jew ir-riskju fit-territorju tal-Parti importatriċi.

2.   Għal raġunijiet ta' saħħa serja tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti, il-Parti importatriċi tista' tieħu l-miżuri proviżorji neċessarji għall-protezzjoni tas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti. Għall-kunsinni li jkunu fi triqithom bejn il-Partijiet, il-Parti importatriċi tikkunsdira l-aktar soluzzjoni xierqa u proporzjonata sabiex jiġu evitati interruzzjonijiet żejda għall-kummerċ.

3.   Il-Parti li tadotta l-miżuri skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, tinforma lill-Parti l-oħra mhux aktar tard minn jum ta' xogħol mid-data tal-adozzjoni tal-miżuri. Fuq talba ta' waħda mill-Partijiet, u skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet ikollhom konsultazzjonijiet dwar is-sitwazzjoni fi żmien 15-il jum ta' xogħol min-notifika. Il-Partijiet iqisu b'mod dovut kwalunkwe informazzjoni pprovduta permezz ta' tali konsultazzjonijiet u jfittxu li jevitaw interruzzjoni żejda għal kummerċ, waqt li jikkunsdraw, fejn xieraq, l-eżitu tal-konsultazzjonijiet previsti fl-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 191

Is-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju

1.   Is-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju (“Is-Sottokumitat tal-SPS”) huwa b'dan stabbilit. Dan jiltaqa' fi żmien tliet xhur, mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, fuq talba ta' kwalunkwe Parti, jew mill-inqas darba fis-sena. Soġġett għall-qbil tal-Partijiet, tista' ssir laqgħa tas-Sottokumitat tal-SPS permezz ta' konferenza vidjo jew awdjo. Is-Sottokumitat tal-SPS jista' wkoll jindirizza kwistjonijiet mingħajr ma jiltaqa', bil-korrispondenza.

2.   Is-Sottoumitat tal-SPS ikollu l-funzjonijiet li ġejjin:

3.   Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu gruppi ta' ħidma tekniċi, fejn xieraq, li jkunu magħmulin minn rappreżentanti ta' livell espert tal-Partijiet, li jidentifikaw u jindirizzaw kwistjonijiet tekniċi u xjentifiċi li joħorġu mill-applikazzjoni ta' dan il-Kapitolu. Meta tkun meħtieġa kompetenza esperta addizzjonali, il-Partijiet jistgħu jistabbilixxu gruppi ad hoc, inklużi gruppi xjentifiċi u esperti. Is-sħubija f'tali gruppi ad hoc ma tkunx ristretta għar-rappreżentanti tal-Partijiet.

4.   Is-Sottokumitat tal-SPS jinforma regolarment, permezz ta' rapport, lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar l-attivitajiet tiegħu u d-deċiżjonijiet meħuda fi ħdan il-kompetenza tiegħu.

5.   Is-Sottokumitat tal-SPS jadotta l-proċeduri ta' ħidma tiegħu fl-ewwel laqgħa tiegħu.

6.   Kwalunkwe deċiżjoni, rakkomandazzjoni, rapport jew azzjoni oħra mis-Sottokumitat tal-SPS jew kwalunkwe grupp stabbilit mis-Sottokumitat tal-SPS jiġu adottati b'kunsens bejn il-Partijiet.

KAPITOLU 5

Id-dwana u l-faċilitazzjoni tal-kummerċ

Artikolu 192

Objettivi

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tal-faċilitazzjoni tad-dwana u dik kummerċjali fl-ambjent tal-kummerċ bilaterali li qed jevolvi. Il-Partijiet jaqblu li jsaħħu l-kooperazzjoni f'dan il-qasam bil-għan li jiżguraw li l-leġiżlazzjoni u l-proċeduri rilevanti, kif ukoll il-kapaċità amministrattiva tal-amministrazzjonijiet rilevanti, jissodisfaw l-objettivi ta' kontroll effettiv u jsostnu l-faċilitazzjoni tal-kummerċ leġittimu bħala kwistjoni ta' prinċipju.

2.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-ogħla importanza tingħata lill-objettivi tal-politika pubblika leġittima inkluż il-faċilitazzjoni tal-kummerċ, is-sigurtà u l-prevenzjoni tal-frodi u approċċ ibbilanċjat għalihom.

Artikolu 193

Il-Leġiżlazzjoni u l-Proċeduri

1.   Il-Partijiet jaqblu li l-leġiżlazzjoni doganali u dwar il-kummerċ rispettiva tagħhom, bħala kwistjoni ta' prinċipju, tkun stabbli u komprensiva, kif ukoll li d-dispożizzjonijiet u l-proċeduri jkunu proporzjonati, trasparenti, previdibbli, mhux diskriminatorji, imparzjali u applikati uniformament u b'mod effettiv u fost l-oħrajn:

2.   Sabiex itejbu l-metodi ta' ħidma, u kif ukoll jiżguraw in-nondiskriminazzjoni, it-trasparenza, l-effiċjenza, l-integrità u r-responsabbiltà tal-operazzjonijiet, il-Partijiet:

3.   Il-Partijiet mhux se japplikaw:

4.   Għall-finijiet ta' dan il-Ftehim, japplikaw ir-regoli ta' tranżitu u d-definizzjonijiet kif stabbiliti fid-dispożizzjonijiet tad-WTO, b'mod partikolari l-Artikolu V tal-GATT tal-1994, u dispożizzjonijiet relatati, inkluż kwalunkwe kjarifika u emenda li jirriżultaw min-negozjati taċ-Ċiklu ta' Doha dwar il-faċilitazzjoni tal-kummerċ. Dawk id-dispożizzjonijiet japplikaw ukoll meta t-tranżitu tal-merkanzija jibda jew jispiċċa fit-territorju ta' Parti (tranżitu intern).

Il-Partijiet isegwu l-interkonnettività progressiva tas-sistemi ta' tranżitu doganali rispettivi tagħhom, bil-ħsieb tal-adeżjoni futura tar-Repubblika tal-Moldova mal-Konvenzjoni dwar proċedura komuni ta' tranżitu tal-1987.

Il-Partijiet jiżguraw il-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni bejn l-awtoritajiet ikkonċernati kollha fit-territorji tagħhom sabiex jiffaċilitaw it-traffiku fi tranżitu. Il-Partijiet jippromwovu wkoll il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet u s-settur privat fir-rigward tat-tranżitu.

Artikolu 194

Ir-Relazzjonijiet mal-Komunità tan-Negozju

Il-Partijiet jiftiehmu:

Artikolu 195

Il-Miżati u l-Imposti

1.   Mill-1 ta' Jannar tas-sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jipprojbixxu miżati amministrattivi li għandhom l-effett ekwivalenti ta' dazji u imposti fuq l-importazzjoni jew l-esportazzjoni.

2.   Fir-rigward tal-miżati u l-imposti kollha ta' kwalunkwe tip imposti mill-awtoritajiet doganali ta' kull Parti, inklużi miżati u imposti għal kompiti li saru f'isem l-imsemmija awtoritajiet, dwar jew f'konnessjoni mal-importazzjoni jew l-esportazzjoni u mingħajr preġudizzju għall-Artikoli rilevanti fil-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess għas-Suq għall-Merkanzija) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jaqblu li:

Artikolu 196

Il-Valutazzjoni Doganali

1.   Id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim dwar l-Implimentazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT tal-1994 fl-Anness 1 A mal-Ftehim tad-WTO, inkluża kull emenda segwenti, imexxu l-valutazzjoni doganali tal-merkanzija fil-kummerċ bejn il-Partijiet. Dawk id-dispożizzjonijiet huma b'dan inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu. Ma jintużawx valuri doganali minimi.

2.   Il-Partijiet jikkoperaw bil-għan li jilħqu approċċ komuni għal kwistjonijiet relatati ma' valutazzjoni doganali.

Artikolu 197

Il-Kooperazzjoni Doganali

Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni fil-qasam tad-dwana biex jiżguraw l-implimentazzjoni tal-objettivi ta' dan il-Kapitolu biex jiffaċilitaw aktar il-kummerċ, filwaqt li jiżguraw il-kontroll effettiv, is-sigurtà u l-prevenzjoni ta' frodi. Għal dak l-għan, il-Partijiet se jużaw, fejn xieraq, il-Pjanijiet ta' Azzjoni Doganali tal-Kummissjoni Ewropea tal-2007 bħala għodda ta' limitu referenzjarju.

Sabiex jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet fost l-oħrajn:

Artikolu 198

L-Assistenza Amministrattiva Reċiproka fi Kwistjonijiet Doganali

Mingħajr preġudizzju għall-forom oħra ta' kooperazzjoni previsti f'dan il-Ftehim, b'mod partikolari fl-Artikolu 197 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jipprovdu lil xulxin b'għajnuna amministrattiva reċiproka fi kwistjonijiet doganali skont id-dispożizzjonijiet tal-Protokoll III dwar l-Għajnuna Amministrattiva Reċiproka fi Kwistjonijiet Doganali għal dan il-Ftehim.

Artikolu 199

L-għajnuna teknika u l-infurzar tal-kapaċitajiet

Il-Partijiet jikkooperaw bil-għan li jipprovdu għajnuna teknika u infurzar tal-kapaċitajiet għall-implimentazzjoni tal-faċilitazzjoni tal-kummerċ u r-riformi doganali.

Artikolu 200

Is-Sottokumitat Doganali

1.   B'dan qed jiġi stabbilit is-Sottokumitat Doganali Dan jirrapporta lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-Konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

2.   Il-funzjoni tas-Sottokumitat tinkludi konsultazzjonijiet u monitoraġġ regolari tal-implimentazzjoni u l-amministrazzjoni ta' dan il-Kapitolu, inkluż il-materji ta' kooperazzjoni doganali, il-kooperazzjoni u l-ġestjoni doganali transfruntiera, l-għajnuna teknika, ir-regoli ta' oriġini, u l-faċilitazzjoni tal-kummerċ, kif ukoll l-għajnuna amministrattiva reċiproka fi kwistjonijiet doganali.

3.   Is-Sottokumitat Doganali, fost l-oħrajn:

Artikolu 201

Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni doganali

Approssimazzjoni gradwali mal-liġi doganali tal-Unjoni u ċerta liġi internazzjonali titwettaq kif spjegat fl-Anness XXVI għal dan il-Ftehim.

KAPITOLU 6

L-istabbiliment, il-kummerċ fis-servizzi u l-kummerċ elettroniku

Taqsima 1

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 202

L-Objettiv, il-Kamp ta' Applikazzjoni u l-Kopertura

1.   Il-Partijiet, waqt li jaffermaw mill-ġdid l-impenji rispettivi tagħhom skont il-Ftehim tad-WTO, b'dan jistabbilixxu l-arranġamenti meħtieġa għal-liberalizzazzjoni progressiva reċiproka tal-istabbiliment u l-kummerċ fis-servizzi u għall-kooperazzjoni fil-kummerċ elettroniku.

2.   L-akkwist tal-gvern huwa kopert fil-Kapitolu 8 (l-Akkwist Pubbliku) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimponi xi obbligu fir-rigward tal-akkwist mill-gvern.

3.   Is-sussidji huma koperti fil-Kapitolu 10 (Kompetizzjoni) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu ma japplikawx għal sussidji mogħtija mill-Partijiet.

4.   Skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, kull Parti tirriserva d-dritt li tirregola u tintroduċi regolamenti ġodda sabiex ikunu sodisfatti l-objettivi leġittimi tal-politika.

5.   Dan il-Kapitolu ma japplikax għal miżuri li jaffettwaw persuni fiżiċi li jkunu qegħdin ifittxu aċċess għas-suq tax-xogħol ta' xi Parti, u lanqas ma japplika għal miżuri fir-rigward taċ-ċittadinanza, ir-residenza jew l-impjieg fuq bażi permanenti.

6.   Xejn f'dan il-Kapitolu ma jimpedixxi Parti milli tapplika miżuri sabiex tirregola d-dħul ta' persuni fiżiċi, jew is-soġġorn temporanju tagħhom, fit-territorju tagħha, inklużi dawk il-miżuri li jkunu meħtieġa sabiex iħarsu l-integrità, u jiżguraw il-moviment ordinat ta' persuni fiżiċi bejn il-fruntieri tagħha, sakemm dawk il-miżuri ma jkunux applikati b'mod li jħassru jew idgħajfu l-benefiċċji li jingħataw lil kwalunkwe Parti skont it-termini ta' impenn speċifiku f'dan il-Kapitolu u l-Annessi XXVII u XXVIII għal dan il-Ftehim (2).

Artikolu 203

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu:

Taqsima 2

L-Istabbiliment

Artikolu 204

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tapplika għall-miżuri adottati jew miżmuma mill-Partijiet li jaffettwaw l-istabbiliment fir-rigward tal-attivitajiet ekonomiċi kollha, bl-eċċezzjoni ta':

Artikolu 205

Trattament nazzjonali u trattament tal-pajjiż l-aktar favorit

1.   Soġġett għar-riservi elenkati fl-Anness XXVII-E għal dan il-Ftehim, mad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tagħti:

2.   Soġġett għar-riservi elenkati fl-Anness XXVII-A għal dan il-Ftehim, mad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, l-Unjoni tagħti:

3.   Soġġett għar-riservi elenkati fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E għal dan il-Ftehim, il-Partijiet ma jadottaw l-ebda regolament jew miżura ġodda li jintroduċu diskriminazzjoni fir-rigward tal-istabbiliment ta' persuni ġuridiċi tal-Unjoni jew tar-Repubblika tal-Moldova fuq it-territorju tagħhom jew fir-rigward tat-tħaddim tagħhom, ladarba stabbiliti, meta mqabbla mal-persuni ġuridiċi tagħhom.

Artikolu 206

Ir-Rieżami

1.   Bil-ħsieb li jkunu liberalizzati progressivament il-kundizzjonijiet ta' stabbiliment, il-Partijiet regolarment jirrevedu l-qafas ġuridiku ta' stabbiliment (10) u l-ambjent ta' stabbiliment, konsistenti mal-impenji tagħhom fil-ftehimiet internazzjonali.

2.   Fil-kuntest tar-rieżami msemmi fil-paragrafu 1, il-Partijiet jivvalutaw kwalunkwe ostaklu għall-istabbiliment li jkun inqala'. Bil-għan li jissaħħu d-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet isibu modi xierqa biex jindirizzaw dawn l-ostakli, li jistgħu jinkludu aktar negozjati, inkluż fir-rigward tal-protezzjoni tal-investiment u tal-proċeduri ta' soluzzjoni tat-tilwim bejn l-investitur u l-Istat.

Artikolu 207

Ftehimiet Oħra

Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jillimita d-drittijiet tal-intraprendituri tal-Partijiet li jibbenefikaw minn kwalunkwe trattament aktar favorevoli previst fi kwalunkwe ftehim internazzjonali eżistenti jew futur relatat mal-investiment li għalih ikunu partijiet Stat Membru u r-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 208

Standard ta' trattament għal fergħat u uffiċċji rappreżentattivi

1.   Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 205 ta' dan il-Ftehim ma jipprekludux l-applikazzjoni minn Parti ta' regoli partikolari li jikkonċernaw l-istabbiliment u t-tħaddim fit-territorju tagħha ta' fergħat u uffiċċji rappreżentattivi ta' persuni ġuridiċi ta' Parti oħra li mhumiex inkorporati fit-territorju tal-ewwel Parti, li huma ġustifikati minn differenzi ġuridiċi jew tekniċi bejn dawn il-fergħat u uffiċċji rappreżentattivi meta mqabbla ma' fergħat u uffiċċji rappreżentattivi ta' persuni ġuridiċi inkorporati fit-territorju tagħha jew, fir-rigward tas-servizzi finanzjarji, għal raġunijiet ta' prudenza.

2.   Id-differenza fit-trattament ma tmurx lil hinn minn dak strettament neċessarju bħala riżultat ta' dawn id-differenzi ġuridiċi jew tekniċi jew, fir-rigward tas-servizzi finanzjarji, għal raġunijiet ta' prudenza.

Taqsima 3

IL-Provvista transfruntiera tas-servizzi

Artikolu 209

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tapplika għal miżuri tal-Partijiet li jaffettwaw il-provvista transfruntiera tas-setturi tas-servizzi kollha bl-eċċezzjoni ta':

Artikolu 210

L-Aċċess għas-Suq

1.   Rigward l-aċċess għas-swieq permezz tal-provvista transfruntiera tas-servizzi, kull Parti tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra trattament mhux inqas favorevoli minn dak previst fl-impenji speċifiċi inklużi fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim.

2.   Fis-setturi fejn jittieħdu impenji dwar l-aċċess għas-suq, il-miżuri li Parti ma tadottax jew iżżomm fuq il-bażi ta' sottodiviżjoni reġjunali jew fuq il-bażi tat-territorju sħiħ tagħha, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim, huma definiti bħala:

Artikolu 211

It-Trattament Nazzjonali

1.   Fis-setturi fejn l-impenji dwar l-aċċess għas-suq ikunu stabbiliti fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim u suġġetti għal kwalunkwe kundizzjoni jew kwalifika stipulati fih, kull Parti tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra, fir-rigward tal-miżuri kollha li jaffettwaw il-provvista transfruntiera ta' servizzi, trattament mhux inqas favorevoli minn dak li tagħti lis-servizz u lill-fornituri ta' servizzi simili tagħha stess.

2.   Parti tista' tissodisfa r-rekwiżit previst fil-paragrafu 1 billi tagħti lis-servizzi u lill-fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra, trattament formalment identiku jew trattament formalment differenti għal dak li tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi simili tagħha stess.

3.   Trattament formalment identiku u trattament formalment differenti jiġu kkunsidrati bħala inqas favorevoli fil-każ li jimmodifikaw il-kundizzjonijiet ta' kompetizzjoni favur servizzi jew fornituri ta' servizzi tal-Parti meta pparagunat mas-servizzi jew il-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra.

4.   L-impenji speċifiċi li ttieħdu taħt dan l-Artikolu ma jiġux interpretati li jeħtieġu li xi Parti tikkumpensa għal żvantaġġ kompetittiv inerenti li jirriżulta mill-karattru barrani tas-servizzi jew il-fornituri tas-servizzi rilevanti.

Artikolu 212

Il-Listi tal-Impenji

1.   Is-setturi liberalizzati minn kull waħda mill-Partijiet skont din it-Taqsima u, permezz ta' riservi, il-limitazzjonijiet tal-aċċess għas-suq u t-trattament nazzjonali applikabbli għas-servizzi u għall-fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra f'dawk is-setturi huma stabbiliti fil-listi ta' impenji inklużi fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim.

2.   Mingħajr preġudizzju għad-drittijiet u l-obbligi tal-Partijiet kif jeżistu jew kif jistgħu jinqalgħu skont il-Konvenzjoni Ewropea dwar it-Televiżjoni Transfruntiera u l-Konvenzjoni Ewropea dwar il-Koproduzzjoni Ċinematografika, il-listi ta' impenji fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim ma jinkludux impenji dwar is-servizzi awdjoviżivi.

Artikolu 213

Ir-Rieżami

Minħabba l-liberalizzazzjoni progressiva tal-provvista transfruntiera ta' servizzi bejn il-Partijiet, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jirrevedi regolarment il-lista ta' impenji msemmija fl-Artikolu 212 ta' dan il-Ftehim. Dan ir-rieżami jqis, fost l-oħrajn, il-proċess ta' approssimazzjoni gradwali, imsemmi fl-Artikoli 230, 240, 249 u 253 ta' dan il-Ftehim u l-impatt tiegħu fuq l-eliminazzjoni tal-ostakli li jkun għad baqa' fuq il-provvista transfruntiera ta' servizzi bejn il-Partijiet.

Taqsima 4

IL-Preżenza temporanja ta' persuni fiżiċi għal skopijiet ta' negozju

Artikolu 214

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.   Din it-Taqsima tapplika għal miżuri tal-Partijiet li jirrigwardaw id-dħul u s-soġġorn temporanju fit-territorji tagħhom, ta' persunal ewlieni, apprentisti gradwati u bejjiegħa kummerċjali, fornituri ta' servizzi kuntrattwali u professjonisti indipendenti, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 202(5) ta' dan il-Ftehim.

2.   Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

Artikolu 215

Il-Persunal Ewlieni u l-Apprendisti Gradwati

1.   Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) ta' dan il-Kapitolu u soġġett għal kwalunkwe riserva elenkata fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E jew fl-Annessi XXVII-C u XXVII-G għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti l-intraprendituri tal-Parti l-oħra biex iqabbdu fl-istabbiliment tagħhom persuni fiżiċi ta' dik il-Parti l-oħra bil-kundizzjoni li tali impjegati jkunu persunal ewlieni jew apprentisti gradwati kif definiti fl-Artikolu 214 ta' dan il-Ftehim. Id-dħul u s-soġġorn temporanju ta' persunal ewlieni u ta' apprentisti gradwati jkunu għal perjodu ta' mhux aktar minn tliet snin għal ħaddiema bi trasferiment intra-ażjendali, 90 jum fi kwalunkwe perijodu ta' 12-il xahar għal viżitaturi għall-fini ta' negozju, u sena għall-apprentisti gradwati.

2.   Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) ta' dan il-Kapitolu, il-miżuri li Parti ma żżommx jew ma tadottax la fuq il-bażi ta' sottodiviżjoni reġjonali u lanqas fuq il-bażi tat-territorju kollu tagħha, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fl-Annessi XXVII-C u XXVII-G għal dan il-Ftehim, ġew definiti bħala limitazzjonijiet għan-numru totali ta' persuni fiżiċi li intraprenditur jista' jimpjega bħala persunal ewlieni u ta' apprentisti gradwati f'settur speċifiku, fil-forma ta' kwoti numeriċi jew ta' rekwiżit ta' test ta' ħtiġijiet ekonomiċi, u bħala limitazzjonijiet diskriminatorji.

Artikolu 216

Bejjiegħa tan-negozju

Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) jew it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) ta' dan il-Kapitolu u soġġett għal kwalunkwe riserva elenkata fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E, u XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti d-dħul u s-soġġorn temporanju ta' bejjiegħa tan-negozju għal perjodu ta' sa 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta' 12-il xahar.

Artikolu 217

Il-Fornituri ta' Servizz Kuntrattwali

1.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-obbligi rispettivi tagħhom li joħorġu mill-impenji tagħhom skont il-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS) fir-rigward tad-dħul u s-soġġorn temporanju ta' fornituri ta' servizzi kuntrattwali.

Skont l-Annessi XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti l-provvista ta' servizzi fit-territorju tagħha minn fornituri ta' servizzi kuntrattwali tal-Parti l-oħra, soġġetti għall-kundizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu.

2.   L-impenji li l-Partijiet jidħlu għalihom huma suġġetti għall-kundizzjonijiet segwenti:

Artikolu 218

Il-Professjonisti Indipendenti

1.   Skont l-Annessi XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim, il-Partijiet jippermettu l-provvista ta' servizzi fit-territorju tagħhom minn professjonisti indipendenti tal-Parti l-oħra, soġġetti għall-kundizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu.

2.   L-impenji li l-Partijiet jidħlu għalihom huma suġġetti għall-kundizzjonijiet segwenti:

Taqsima 5

Qafas regolatorju

Subtaqsima 1

Ir-Regolamentazzjoni domestika

Artikolu 219

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.   Id-dixxiplini li ġejjin japplikaw għal miżuri mill-Partijiet dwar rekwiżiti u proċeduri ta' liċenzjar, rekwiżiti ta' kwalifiki u proċeduri li jaffettwaw:

2.   Fil-każ tal-provvista transfruntiera ta' servizzi, dawk id-dixxiplini japplikaw biss għal setturi li għalihom il-Parti ħadet impenji speċifiċi u sal-punt li dawk l-impenji speċifiċi japplikaw. Fil-każ ta' stabbiliment, dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal setturi sal-punt li riserva hija elenkata skont l-Annessi XXVII-A u XXVII-E għal dan il-Ftehim. Fil-każ ta' soġġorn temporanju ta' persuni fiżiċi, dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal setturi sal-punt li riserva hija elenkata skont l-Annessi XXVII-C u XXVII-D u XXVII-G u XXVII-H għal dan il-Ftehim.

3.   Dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal miżuri sal-punt li dawn jikkostitwixxu limitazzjonijiet suġġetti għal skedar.

4.   Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

Artikolu 220

Il-Kundizzjonijiet għal-Liċenzjar u l-Kwalifika

1.   Kull Parti tiżgura li miżuri marbuta mar-rekwiżiti u l-proċeduri ta' liċenzjar, ir-rekwiżiti u l-proċeduri ta' kwalifika huma bbażati fuq kriterji li jżommu lill-awtoritajiet kompetenti milli jeżerċitaw is-setgħa tagħhom ta' valutazzjoni b'mod arbitrarju.

2.   Il-kriterji msemmija fil-paragrafu 1 ikunu:

3.   Awtorizzazzjoni jew liċenzja tingħata malli, fid-dawl ta' eżaminazzjoni xierqa, ikun stabbilit li l-kundizzjonijiet biex tinkiseb awtorizzazzjoni jew liċenzja kienu sodisfatti.

4.   Kull Parti żżomm jew tistabbilixxi tribunali ġudizzjarji, tal-arbitraġġ jew amministrattivi jew proċeduri li, fuq talba ta' intraprenditur jew ta' fornitur ta' servizz affettwat, jipprovdu għal rieżami fil-pront u, fejn ikun ġustifikat, rimedji xierqa għal, deċiżjonijiet amministrattivi li jaffettwaw l-istabbiliment, il-provvista transfruntiera ta' servizzi jew il-preżenza temporanja ta' persuni fiżiċi għal skopijiet ta' negozju. Fejn dawn il-proċeduri ma jkunux indipendenti mill-aġenzija fdata bid-deċiżjoni amministrattiva kkonċernata, kull Parti tiżgura li l-proċeduri fil-fatt jipprovdu għal rieżami oġġettiv u imparzjali.

5.   Fejn in-numru ta' liċenzji disponibbli għal attività partikolari hu limitat minħabba n-nuqqas ta' riżorsi naturali disponibbli jew in-nuqqas ta' kapaċità teknika, kull Parti tapplika proċedura ta' għażla għal kandidati potenzjali li tipprovdi garanziji sħaħ ta' imparzjalità u trasparenza, inkluż, b'mod partikolari, reklamar adegwat dwar it-tnedija, il-kondotta u t-tlestija tal-proċedura.

6.   Soġġett għad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu, fl-istabbiliment tar-regoli għal proċedura ta' għażla, kull Parti tista' tqis objettivi ta' politika pubblika inkluż kunsiderazzjonijiet ta' saħħa, sigurta, il-protezzjoni tal-ambjent u l-preservazzjoni tal-wirt kulturali.

Artikolu 221

Il-Proċeduri tal-Liċenzjar u tal-Kwalifika

1.   Il-proċeduri u l-formalitajiet ta' liċenzjar u kwalifika jkunu ċari, ikunu disponibbli għall-pubbliku minn qabel u jkunu tali li jipprovdu lill-applikanti b'garanzija li l-applikazzjoni tagħhom tkun indirizzata b'mod oġġettiv u imparzjali.

2.   Il-proċeduri u l-formalitajiet ta' liċenzjar u kwalifika jkunu sempliċi kemm jista' jkun u ma jikkomplikawx jew idewmu l-provvista tas-servizz mingħajr bżonn. Kwalunkwe miżati (21) għal-liċenzjar li l-applikanti jistgħu jġarrbu mill-applikazzjoni tagħhom għandhom ikunu raġonevoli u proporzjonati mal-kost tal-proċeduri ta' awtorizzazzjoni inkwistjoni.

3.   Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet tal-awtorità kompetenti u l-proċeduri li din tuża fil-proċess ta' liċenzjar jew awtorizzazzjoni huma imparzjali rigward l-applikanti kollha. L-awtorità kompetenti għandha tilħaq id-deċiżjoni tagħha b'mod indipendenti u ma għandha tkun responsabbli lejn l-ebda fornitur tas-servizzi li għalih hija meħtieġa liċenzja jew awtorizzazzjoni.

4.   Fejn jeżistu perjodi ta' żmien speċifiċi għall-applikazzjonijiet, applikant jingħata perjodu ta' żmien raġonevoli biex jippreżenta applikazzjoni. L-awtorità kompetenti tagħti bidu għall-ipproċessar ta' applikazzjoni mingħajr dewmien żejjed. Fejn possibbli, l-applikazzjonijiet għandhom jiġu aċċettati f'format elettroniku skont l-istess kundizzjonijiet ta' awtentiċità bħall-preżentazzjonijiet bil-karti.

5.   Kull Parti tiżgura li l-ipproċessar ta' applikazzjoni, inkluż meta tintlaħaq deċiżjoni finali, jintemm fi żmien raġonevoli mis-sottomissjoni ta' applikazzjoni kompluta. Kull Parti tagħmel ħilitha biex tistabbilixxi żmien normali għall-ipproċessar ta' applikazzjoni.

6.   L-awtorità kompetenti, fi żmien raġonevoli wara li tkun irċeviet applikazzjoni li hi tikkonsidra mhux kompluta, tinforma lill-applikant, sa fejn ikun fattibbli, tidentifika l-informazzjoni addizzjonali meħtieġa biex timtela l-applikazzjoni, u tipprovdi l-opportunità biex jiġu kkoreġuti n-nuqqasijiet.

7.   Il-kopji awtentikati għandhom jiġu aċċettati, fejn possibbli, minflok id-dokumenti oriġinali.

8.   Jekk applikazzjoni tiġi rrifjutata mill-awtorità kompetenti, l-applikant ikun infurmat bil-miktub u mingħajr dewmien bla bżonn. Fil-prinċipju, l-applikant, fuq talba, ikun informat ukoll bir-raġunijiet għar-rifjut tal-applikazzjoni u dwar il-perjodu ta' żmien li għandu biex jappella kontra d-deċiżjoni.

9.   Kull Parti tiżgura li liċenzja jew awtorizzazzjoni, ladarba tingħata, tidħol fis-seħħ mingħajr dewmien bla bżonn bi qbil mat-termini u l-kundizzjonijiet speċifikati fiha.

Subtaqsima 2

Id-Disposizzjonijiet ta' applikazzjoni ġenerali

Artikolu 222

Ir-Rikonoxximent Reċiproku

1.   Xejn f'dan il-Kapitolu ma jimpedixxi lil xi Parti milli teħtieġ li l-persuni fiżiċi jkollhom il-kwalifiki u/jew l-esperjenza professjonali neċessarja speċifikata fit-territorju fejn jiġi pprovdut is-servizz, għas-settur tal-attività kkonċernat.

2.   Kull Parti tinkoraġġixxi lill-korpi professjonali rilevanti biex jipprovdu rakkomandazzjonijiet dwar ir-rikonoxximent reċiproku lill-Kumitat Assoċjat għall-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, għall-iskop tat-twettiq, bħala parti jew b'mod sħiħ, mill-intraprendituri u l-fornituri tas-servizzi tal-kriterji applikati minn kull Parti għall-awtorizzazzjoni, il-liċenzjar, it-tħaddim u ċ-ċertifikazzjoni tal-intraprendituri u l-fornituri tas-servizzi u, b'mod partikolari, is-servizzi professjonali.

3.   Malli tasal rakkomandazzjoni kif imsemmija fil-paragrafu 2, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, fi żmien raġonevoli, jirrevedi dik ir-rakkomandazzjoni bil-ħsieb li jiddetermina jekk hijiex konsistenti ma' dan il-Ftehim u, fuq il-bażi tal-informazzjoni fir-rakkomandazzjoni, jivvaluta b'mod partikolari:

4.   Fejn dawk ir-rekwiżiti jkunu sodisfatti, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jistabbilixxi l-passi meħtieġa għan-negozjar. Wara dan, il-Partijiet jidħlu f'negozjati, permezz tal-awtoritajiet kompetenti tagħhom, għal Ftehim ta' Rikonoxximent Reċiproku.

5.   Kull Ftehim ta' Rikonoxximent Reċiproku msemmi fil-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu jkun skont id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Ftehim tad-WTO u, b'mod partikolari, l-Artikolu VII tal-GATS.

Artikolu 223

It-Trasparenza u l-Iżvelar tal-Informazzjoni Kunfidenzjali

1.   Kull Parti twieġeb fil-pront għat-talbiet kollha mill-Parti l-oħra għal informazzjoni speċifika dwar xi waħda mill-miżuri tagħha ta' applikazzjoni ġenerali jew dwar ftehimiet internazzjonali li jappartjenu għal dan il-Ftehim jew jaffettwawh. Kull Parti tistabbilixxi wkoll punt ta' informazzjoni wieħed jew aktar sabiex jipprovdu informazzjoni speċifika lil intraprendituri u lil fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra, fuq talba, dwar il-kwistjonijiet kollha bħal dawn. Il-Partijiet jinnotifikaw lil xulxin dwar il-punti ta' informazzjoni tagħhom fi żmien tliet xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim. Il-punti ta' informazzjoni mhemmx għalfejn ikunu depożitarji ta' liġijiet u regolamenti.

2.   Xejn f'dan il-Ftehim ma jeħtieġ li xi Parti tipprovdi informazzjoni kunfidenzjali, li l-iżvelar tagħha jista' jxekkel l-infurzar tal-liġi jew li jkun kuntrarju mod ieħor għall-interessi pubbliċi jew li jippreġudika l-interessi kummerċjali leġittimi ta' impriżi partikolari, pubbliċi jew privati.

Subtaqsima 3

Is-Servizzi tal-kompjuter

Artikolu 224

Fehim dwar is-Servizzi tal-Kompjuter

1.   Sal-punt li l-kummerċ fis-servizzi tal-kompjuter ikun liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għall-Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu.

2.   CPC (22) 84, il-kodiċi tan-NU li jintuża biex jiddeskrivi servizzi tal-kompjuter u servizzi relatati mal-kompjuter, ikopri l-funzjonijiet bażiċi li jintużaw sabiex ikunu pprovduti s-servizzi tal-kompjuter u s-servizzi relatati mal-kompjuter kollha:

L-iżviluppi teknoloġiċi wasslu għal żieda fl-offerta ta' dawk is-servizzi bħala grupp jew pakkett ta' servizzi relatati li jistgħu jinkludu dawk il-funzjonijiet kollha jew xi wħud minnhom. Pereżempju, servizzi bħal web hosting jew domain hosting, servizzi ta' estrazzjoni tad-dejta (data mining) u grid computing jikkonsistu f'taħlita ta' funzjonijiet bażiċi ta' servizzi tal-kompjuter.

3.   Is-servizzi tal-kompjuter u oħrajn relatati, irrispettivament minn jekk jitwasslux permezz ta' netwerk, fosthom l-Internet, jinkludu s-servizzi kollha li jipprovdu:

4.   Is-servizzi tal-kompjuter u s-servizzi relatati jippermettu l-provvista ta' servizzi oħrajn (pereżempju servizzi bankarji) kemm b'mezzi elettroniċi kif ukoll b'mezzi oħrajn. Madankollu, hemm distinzjoni importanti bejn is-servizz ta' awtorizzazzjoni (pereżempju web-hosting jew hosting ta' applikazzjonijiet) u l-kontenut jew is-servizz ċentrali li qed jitwassal elettronikament (pereżempju s-servizzi bankarji). F'każijiet bħal dawn, il-kontenut jew is-servizz ċentrali mhux kopert mis-CPC 84.

Subtaqsima 4

Is-Servizzi postali u tal-kurrier

Artikolu 225

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.   Din is-Sottotaqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għal kull servizz postali u bil-kurrier liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.   Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 226

Prevenzjoni tal-prattiki antikompetittivi fis-settur postali u tal-kurriera

Miżuri xierqa jinżammu jew ikunu introdotti għall-iskop li l-fornituri li għandhom l-abbiltà, waħedhom jew flimkien, jaffettwaw materjalment it-termini ta' parteċipazzjoni (fir-rigward ta' prezz u provvista) fis-suq rilevanti għas-servizzi postali u tal-kurrier b'riżultat tal-użu tal-pożizzjoni tagħhom fis-suq, ma jitħallewx jidħlu fi prattiki antikompetittivi jew ikompluhom.

Artikolu 227

Servizz universali

Kull Parti għandha d-dritt li tiddefinixxi t-tip ta' obbligu universali tas-servizz li tixtieq li żżomm. Obbligi tali ma jitqiesux antikompetittivi minnhom infushom, sakemm jiġu amministrati b'mod trasparenti, mhux diskriminatorju u kompetittivament newtrali u ma jxekklux aktar milli huwa meħtieġ għax-xorta ta' servizz universali definit mill-Parti.

Artikolu 228

Liċenzji

1.   Liċenzja tista' tkun meħtieġa biss għal servizzi li jkunu fil-kamp ta' applikazzjoni tas-servizz universali.

2.   Fejn tinħtieġ liċenzja, dawn li ġejjin isiru pubblikament disponibbli:

3.   Ir-raġunijiet li għalihom tinċaħad liċenzja jsiru magħrufa lill-applikant meta jintalbu. Proċedura ta' appell permezz ta' korp indipendenti tkun stabbilita minn kull Parti. Tali proċedura tkun trasparenti, mhux diskriminatorja u bbażata fuq kriterji oġġettivi.

Artikolu 229

L-indipendenza tal-korp regolatorju

Il-korp regolatorju jkun legalment separat minn kwalunkwe fornitur ta' servizzi postali u bil-kurrier u mhux responsabbli lejn l-ebda fornitur ta' tali servizzi. Id-deċiżjonijiet tal-korp regolatorju u l-proċeduri li jintużaw minnu jkunu imparzjali fir-rigward tal-parteċipanti kollha tas-suq.

Artikolu 230

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-C għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 5

Netwerks u servizzi tal-komunikazzjoni elettronika

Artikolu 231

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.   Din is-Sottotaqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għal kull servizz ta' komunikazzjoni elettronika liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.   Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 232

L-Awtorità Regolatorja

1.   Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet regolatorji għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika huma legalment distinti u funzjonalment indipendenti minn kwalunkwe fornitur ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika. Jekk Parti żżomm is-sjieda jew il-kontroll ta' fornitur li jipprovdi netwerks jew servizzi ta' komunikazzjoni elettronika, tali Parti tiżgura s-separazzjoni strutturali effettiva tal-funzjoni regolatorja mill-attivitajiet assoċjati mas-sjieda jew kontroll.

2.   Kull Parti tiżgura li l-awtorità regolatorja tingħata biżżejjed setgħa biex tirregola s-settur. Il-kompiti li jitwettqu minn awtorità regolatorja jsiru magħmula pubbliċi f'forma faċilment aċċessibbli u ċara, b'mod partikolari meta dawk il-kompiti jiġu assenjati lil aktar minn korp wieħed.

3.   Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet regolatorji u l-proċeduri li jintużaw minnhom ikunu imparzjali fir-rigward tal-parteċipanti kollha fis-suq u trasparenti.

4.   L-awtorità regolatorja jkollha s-setgħa li twettaq analiżi tas-swieq tal-prodotti u tas-servizzi rilevanti li jkunu suxxettibbli għal regolament ex ante. Fejn l-awtorità regolatorja, skont l-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim, hija meħtieġa tiddetermina jekk għandhiex timponi, iżżomm, temenda jew tirtira obbligi, hija tiddetermina abbażi ta' analiżi tas-suq jekk is-suq relevanti huwiex effetivament kompetittiv.

5.   Fejn l-awtorità regolatorja tiddetermina li suq rilevanti mhux efettivament kompetittiv, hija tidentifika u taħtar fornituri ta' servizzi b'saħħa sinifikanti fis-suq fuq dak is-suq u timponi, iżżomm jew temenda obbligi regolatorji speċifiċi msemmija fl-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim, kif xieraq. Fejn l-awtorità regolatorja tikkonkludi li s-suq huwa effettivament kompetittiv hija ma timponix jew iżżomm kwalunkwe mill-obbligi regolatorji msemmija fl-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim.

6.   Kull Parti tiżgura li fornitur ta' servizzi affettwat mid-deċiżjoni ta' awtorità regolatorja jkollu dritt li jappella kontra dik id-deċiżjoni quddiem korp tal-appell li jkun indipendenti mill-partijiet involuti fid-deċiżjoni. Kull Parti tiżgura li l-merti tal-każ jitqiesu kif dovut. Sakemm jinqata' dak l-appell, id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja tibqa' tgħodd, sakemm il-korp tal-appell ma jiddeċidix mod ieħor. Fejn il-korp tal-appell ma jkollux karattru ġuridiku, dejjem jingħataw raġunijiet bil-miktub għad-deċiżjoni tiegħu u d-deċiżjonijiet tiegħu jkunu wkoll suġġetti għal rieżami minn awtorità ġuridika imparzjali u indipendenti. Id-deċiżjonijiet li jieħdu l-korpi tal-appell ikunu infurzati b'mod effettiv.

7.   Kull Parti tiżgura li fejn l-awtoritajiet regolatorji ikollhom il-ħsieb li jieħdu miżuri relatati ma' kwalunkwe mid-dispożizzjonijiet ta' din is-Sottotaqsima li għandhom impatt sinifikanti għas-suq rilevanti, huma jagħtu lill-partijiet interessati l-opportunità li jikkummentaw fuq l-abbozz tal-miżura f'perjodu raġonevoli ta' żmien. L-awtoritajiet regolatorji jippubblikaw il-proċeduri ta' konsultazzjoni tagħhom. Ir-riżultati tal-proċedura ta' konsultazzjoni jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, ħlief fil-każ ta' informazzjoni kunfidenzjali.

8.   Kull Parti tiżgura li l-fornituri li jipprovdu n-netwerks u s-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika jipprovdu l-informazzjoni kollha, inkluża l-informazzjoni finanzjarja, meħtieġa mill-awtoritajiet regolatorji biex jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta' din is-Sottotaqsima jew mad-deċiżjonijiet meħuda skont din is-Sottotaqsima. Dawk il-fornituri jipprovdu dik l-infomazzjoni malajr, fuq talba u skont il-limiti ta' żmien u l-livell ta' dettall meħtieġa mill-awtorità regolatorja. L-informazzjoni mitluba mill-awtorità regolatorja tkun proporzjonata mat-twettiq ta' dak il-kompitu. L-awtorità regolatorja tagħti raġunijiet li jiġġustifikaw it-talba għal dik l-informazzjoni.

Artikolu 233

Awtorizzazzjoni biex jiġu pprovduti servizzi ta' komunikazzjoni elettronika

1.   Kemm jista' jkun, kull Parti tiżgura li l-provvista tas-servizzi tkun awtorizzata wara sempliċi notifika.

2.   Kull Parti tiżgura li liċenzja tista' tkun meħtieġa biex tindirizza kwistjonijiet ta' attribuzzjonijiet ta' numri u frekwenzi. It-termini u l-kundizzjonijiet għal tali liċenzji jkunu pubblikament disponibbli.

3.   Kull Parti tiżgura li fejn liċenzja tkun meħtieġa:

Artikolu 234

L-Aċċess u l-Interkonnessjoni

1.   Kull Parti tiżgura li kull fornitur tas-servizzi awtorizzat biex jipprovdi servizzi ta' komunikazzjoni elettronika jkollu d-dritt u l-obbligu jinnegozja l-aċċess u l-interkonnessjoni mal-fornituri l-oħra ta' netwerks u servizzi ta' komunikazzjoni elettronika disponibbli pubblikament. Fil-prinċipju, l-aċċess u l-interkonnessjoni għandhom ikunu miftiehma fuq il-bażi ta' negozjar kummerċjali bejn il-fornituri tas-servizzi kkonċernati.

2.   Kull Parti tiżgura li l-fornituri tas-servizzi li jiksbu informazzjoni mingħand fornitur ieħor waqt il-proċess tan-negozjar tal-arranġamenti dwar l-interkonnessjoni, jużaw dik l-informazzjoni biss għall-iskop li għalih tkun ingħatat u jirrispettaw dejjem il-kunfidenzjalità tal-informazzjoni mibgħuta jew miżmuma.

3.   Kull Parti tiżgura li, skont l-Artikolu 232 ta' dan il-Ftehim, malli jinstab li suq rilevanti mhuwiex effettivament kompetittiv, l-awtorità regolatorja jkollha s-setgħa timponi fuq il-fornitur maħtur bħala dak li għandu saħħa sinifikanti fis-suq obbligu wieħed jew aktar mis-segwenti rigward l-interkonnessjoni jew l-aċċess:

4.   Kull Parti tiżgura li fornitur ta' servizz li jitlob interkonnessjoni ma' fornitur ta' servizz maħtur bħala dak li għandu saħħa sinifikanti fis-suq ikollu rikors, fi kwalunkwe ħin jew wara perjodu ta' żmien raġonevoli li jkun sar mgħarraf pubblikament, lil korp domestiku indipendenti, li jista' jkun korp regolatorju kif imsemmi fl-Artikolu 231(2)(d) ta' dan il-Ftehim biex isolvi tilwim rigward patti u kundizzjonijiet għall-interkonnessjoni u/jew aċċess.

Artikolu 235

Ir-Riżorsi Skarsi

1.   Kull Parti tiżgura li kull proċedura għall-allokazzjoni u l-użu ta' riżorsi skarsi, fosthom il-frekwenzi, in-numri u d-drittijiet ta' aċċess, titwettaq b'mod oġġettiv, proporzjonat, fil-ħin, trasparenti u mhux diskriminatorju. L-istat preżenti tal-bnadi ta' frekwenzi allokati jkun magħmul disponibbli għall-pubbliku, iżda m'hemmx bżonn ta' identifikazzjoni dettaljata tal-frekwenzi allokati għal użu governattiv speċifiku.

2.   Kull Parti tiżgura l-ġestjoni effettiva tal-frekwenzi tar-radju għal servizzi ta' komunikazzjoni elettronika fit-territorju tagħha bil-għan li tiżgura użu effettiv u effiċjenti tal-ispektrum. Fejn it-talba għal frekwenzi speċifiċi taqbeż id-disponibbiltà tagħhom, proċeduri xierqa u trasparenti jkunu segwiti biex ikunu assenjati dawk il-frekwenzi sabiex ikun ottimizzat l-użu tagħhom u ffaċilitat l-iżvilupp tal-kompetizzjoni.

3.   Kull Parti tiżgura li d-distribuzzjoni tar-riżorsi nazzjonali ta' nnumerar u l-ġestjoni tal-pjanijiet nazzjonali ta' nnumerar ikunu fdati lill-awtorità regolatorja.

4.   Fejn l-awtoritajiet pubbliċi jew lokali jżommu s-sjieda jew il-kontroll tal-fornituri li joperaw in-netwerks u/jew servizzi ta' komunikazzjoni pubblika, jeħtieġ li tkun żgurata separazzjoni strutturali effettiva bejn il-funzjoni responsabbli biex tagħti d-drittijiet ta' aċċess mill-attivitajiet assoċjati mas-sjieda jew kontroll.

Artikolu 236

Servizz universali

1.   Kull Parti għandha d-dritt li tiddefinixxi t-tip ta' obbligi ta' servizz universali li tixtieq iżżomm.

2.   Fihom infushom dawn l-obbligi ma jitqiesux antikompetittivi, sakemm jiġu amministrati b'mod trasparenti, oġġettiv u mhux diskriminatorju. L-amministrazzjoni ta' tali obbligi tkun newtrali wkoll fir-rigward tal-kompetizzjoni u ma tkunx ta' aktar piż milli meħtieġ għat-tip ta' servizz universali definit mill-Parti.

3.   Kull Parti tiżgura li l-fornituri kollha jkunu eliġibbli biex jiżguraw servizz universali u li l-ebda fornitur tas-servizzi ma jiġi eskluż a priori. Il-ħatra ssir permezz ta' mekkaniżmu effiċjenti, trasparenti oġġettiv u mhux diskriminatorju. Fejn neċessarju, kull Parti tivvaluta jekk il-provvista ta' servizz universali tirrappreżentax piż li mhux ġust fuq l-organizzazzjoni(jiet) maħtura biex jipprovdu s-servizz universali. Fejn ikun iġġustifikat fuq il-bażi ta' tali kalkolu, u filwaqt li jitqies il-benefiċċju għas-suq, jekk ikun hemm, dovut lil organizzazzjoni li toffri servizz universali, l-awtoritajiet regolatorji jiddeterminaw jekk ikunx meħtieġ mekkaniżmu biex jikkumpensa lill-fornitur(i) ta' servizzi kkonċernat(i) jew biex jinqasam il-kost nett tal-obbligi tas-servizz universali.

4.   Kull Parti tiżgura li:

Artikolu 237

Il-provvista Transfruntierai ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika

L-ebda Parti ma tista' titlob li fornitur ta' servizz tal-Parti l-oħra jwaqqaf stabbiliment, iwaqqaf kwalunkwe tip ta' preżenza, jew li jkun residenti fit-territorju tagħha bħala kundizzjoni għall-provvista transfruntiera ta' servizz.

Artikolu 238

Il-Kunfidenzjalità tal-Informazzjoni

Kull Parti tiżgura l-kunfidenzjalità tad-dejta tal-komunikazzjoni elettronika u tad-dejta tat-traffiku relatata permezz ta' netwerk pubbliku ta' komunikazzjoni elettronika u servizzi ta' komunikazzjoni elettronika pubblikament disponibbli mingħajr ma tillimita l-kummerċ fis-servizzi.

Artikolu 239

It-Tilwim bejn il-Fornituri tas-Servizzi

1.   Kull Parti tiżgura li fil-każ ta' tilwim bejn il-fornituri ta' netwerks jew servizzi ta' komunikazzjoni elettronika f'konnessjoni mad-drittijiet u l-obbligi msemmija f'dan il-Kapitolu, l-awtorità regolatorja kkonċernata, fuq talba ta' Parti jew oħra, toħroġ deċiżjoni vinkolanti biex issolvi t-tilwima fl-iqsar żmien possibbli u fi kwalunkwe każ fi żmien erba' xhur.

2.   Id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja tkun disponibbli għall-pubbliku, wara li jkunu kkunsidrati r-rekwiżiti ta' kunfidenzjalità tan-negozju. Il-fornituri ta' servizz ikkonċernati jingħataw dikjarazzjoni sħiħa tar-raġunijiet li fuqhom tkun ibbażata.

3.   Meta tali tilwima tikkonċerna l-provvista transfruntiera tas-servizzi, l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali kkonċernati jikkoordinaw l-isforzi tagħhom sabiex tinstab soluzzjoni għat-tilwima.

Artikolu 240

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-B għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 6

Is-Servizzi finanzjarji

Artikolu 241

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjoni

1.   Din it-Taqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għas-servizzi finanzjarji kollha liberalizzati skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.   Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 242

Il-konċessjoni prudenzjali

1.   Kull Parti tista' tadotta jew iżżomm miżuri għal raġunijiet prudenzjali, fosthom:

2.   Dawk il-miżuri ma jkunux aktar ta' piż milli neċessarju biex jilħqu l-għan tagħhom, u ma jiddiskriminawx kontra fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra meta mqabbla mal-fornituri ta' servizzi finanzjarji proprji.

3.   Xejn f'dan il-Ftehim ma jiġi interpretat li jeħtieġ li xi Parti tiżvela informazzjoni relatata mal-affarijiet u l-kontijiet ta' konsumaturi individwali jew xi informazzjoni kunfidenzjali jew proprjetarja fil-pussess ta' entitajiet pubbliċi.

Artikolu 243

Ir-Regolamentazzjoni Effettiva u Trasparenti

1.   Kull Parti tagħmel ħilitha biex tipprovdi bil-quddiem lill-persuni kollha interessati kull miżura ta' applikazzjoni ġenerali li l-Parti tipproponi li tadotta sabiex tippermetti li tali persuni jkollhom l-opportunità li jikkummentaw dwar il-miżura. Tali miżura tkun ipprovduta:

2.   Kull Parti tqiegħed disponibbli għall-persuni interessati kollha r-rekwiżiti tagħha biex l-applikazzjonijiet relatati mal-provvista ta' servizzi finanzjarji jkunu kompluti.

Fuq talba ta' applikant, il-Parti kkonċernata tinforma lill-applikant dwar l-istatus tal-applikazzjoni tiegħu. Jekk il-Parti jkollha bżonn informazzjoni addizzjonali mingħand l-applikant, hija tinforma lill-applikant mingħajr dewmien bla bżonn.

3.   Kull Parti tagħmel ħilitha biex tiżgura li l-istandards maqbula internazzjonalment għar-regolamentazzjoni u s-superviżjoni fis-settur tas-servizzi finanzjarji u għall-ġlieda kontra l-evażjoni u l-evitar tat-taxxa, jiġu implimentati u applikati fit-territorju tagħha.. Tali standards maqbula internazzjonalment huma, fost l-oħrajn, “il-Prinċipji Bażiċi għal Superviżjoni Bankarja Effettiva” tal-Kumitat ta' Basel dwar is-Superviżjoni Bankarja, “il-Prinċipji Ewlenin tal-Assigurazzjoni” tal-Assoċjazzjoni Internazzjonali tas-Superviżuri tal-Assigurazzjoni, “L-Għanijiet u l-Prinċipji tar-Regolamentazzjoni tat-Titoli tas-Sigurtà” tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjoni dwar it-Titoli tas-Sigurtà, “il-Ftehim dwar l-Iskambju ta' Informazzjoni dwar Kwistjonijiet relatati mat-Taxxa” tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD), “Id-Dikjarazzjoni dwar it-Trasparenza u l-Iskambju ta' Informazzjoni għal Finijiet ta' Taxxa” tal-G20, u “L-Erbgħin Rakkomandazzjoni” dwar il-ħasil tal-flus u “D-Disa' Rakkomandazzjonijiet Speċjali” dwar l-iffinanzjar tat-terroriżmu tat-Task Force għall-Azzjoni Finanzjarja.

Il-Partijiet jieħdu nota wkoll tal-“Għaxar Prinċipji Ewlenin għall-Iskambju tal-Informazzjoni”, ippromulgati mill-Ministri tal-Finanzi tal-G7, u jieħdu l-passi kollha meħtieġa biex jippruvaw japplikawhom fil-kuntatti bilaterali tagħhom.

Artikolu 244

Is-servizzi finanzjarji ġodda

Kull Parti tippermetti li fornitur ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jipprovdi servizz finanzjarju ġdid ta' tip simili għal dawk is-servizzi li l-Parti kieku tippermetti li l-fornituri tas-servizzi finanzjarji proprji tagħha jipprovdu skont il-liġi domestika tagħha f'ċirkostanzi simili. Parti tista' tiddetermina l-forma ġuridika li permezz tagħha s-servizz jista' jkun ipprovdut u tista' teħtieġ awtorizzazzjoni għall-għoti ta' servizz. Fejn tali awtorizzazzjoni tkun meħtieġa, tittieħed deċiżjoni f'perjodu raġonevoli ta' żmien u l-awtorizzazzjoni tista' tiġi rrifjutata biss għal raġunijiet ta' prudenza.

Artikolu 245

L-Ipproċessar tad-Dejta

1.   Kull Parti tippermetti lil fornitur ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jittrasferixxi informazzjoni f'forma elettronika jew f'forma oħra, kemm fit-territorju tagħha kif ukoll barra mit-territorju tagħha, għall-ipproċessar tad-dejta meta dan l-ipproċessar huwa meħtieġ fil-proċess ordinarju tal-kummerċ ta' dan il-fornitur ta' servizzi finanzjarji.

2.   Kull Parti tadotta salvagwardji adegwati għall-protezzjoni tal-privatezza u d-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-individwi, partikolarment fir-rigward tat-trasferiment ta' dejta personali.

Artikolu 246

L-Eċċezzjonijiet Speċifiċi

1.   Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimpedixxi Parti, inklużi l-entitajiet pubbliċi tagħha, milli twettaq jew tipprovdi b'mod esklużiv fit-territorju tagħha attivitajiet jew servizzi li jiffurmaw parti minn pjan pubbliku tal-irtirar jew sistema statutorja tas-sigurtà soċjali, ħlief meta dawk l-attivitajiet jistgħu jitwettqu, kif previst fir-regolament domestiku tal-Parti, minn fornituri ta' servizzi finanzjarji f'kompetizzjoni ma' entitajiet pubbliċi jew istituzzjonijiet privati.

2.   Xejn f'dan il-Ftehim ma japplika għal attivitajiet imwettqa minn bank ċentrali jew awtorità monetarja jew minn kwalunkwe entità pubblika oħra sabiex jitwettqu politiki monetarji jew ta' rati tal-kambju.

3.   Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jipprevjeni Parti, inklużi l-entitajiet pubbliċi tagħha, milli esklużivament twettaq jew tipprovdi fit-territorju tagħha attivitajiet jew servizzi f'isem jew jew bil-garanzija jew bl-użu tar-riżorsi finanzjarji tal-Parti, jew tal-entitajiet pubbliċi tagħha.

Artikolu 247

L-organizzazzjonijiet awtoregolatorji

Meta Parti titlob sħubija jew parteċipazzjoni jew aċċess għal kwalunkwe korp -awtoregolatorju, skambju jew suq ta' titoli ta' sigurtà jew futuri, aġenzija tal-ikklerjar jew kwalunkwe organizzazzjoni jew assoċjazzjoni oħra, sabiex il-fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jkunu jistgħu jipprovdu servizzi finanzjarji fuq bażi ugwali mal-fornituri ta' servizzi finanzjarji ta' dik il-Parti, jew meta l-Parti tipprovdi tali entitajiet, b'mod dirett jew indirett, bi privileġġi jew vantaġġi fil-provvista ta' servizzi finanzjarji, il-Parti tiżgura l-osservanza tal-obbligi skont l-Artikolu 205(1) u l-Artikolu 211 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 248

Issistemi ta' kklerjar u pagament

Skont it-termini u l-kundizzjonijiet li jagħtu trattament nazzjonali, kull Parti tagħti lill-fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra stabbiliti fit-territorju tagħha, aċċess għal sistemi ta' ħlas u kklerjar operati minn entitajiet pubbliċi, u għal faċilitajiet uffiċjali ta' finanzjament u finanzjament mill-ġdid li huma disponibbli fil-proċess normali ta' negozju ordinarju. Dan l-Artikolu ma jagħtix aċċess lis-sellief tal-Parti għal faċilitajiet tal-aħħar istanza.

Artikolu 249

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova eżistenti u futura mal-istandards internazzjonali tal-aħjar prattiki elenkati skont l-Artikolu 243(3) ta' dan il-Ftehim kif ukoll mal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilit fl-Anness XXVIII-A għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 7

Is-Servizzi tat-trasport

Artikolu 250

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tistabbilixxi l-prinċipji rigward il-liberalizzazzjoni tas-servizzi internazzjonali ta' trasport skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

Artikolu 251

It-Trasport Marittimu Internazzjonali

1.   Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

2.   Fir-rigward tat-trasport marittimu internazzjonali, kull Parti taqbel li tiżgura l-applikazzjoni effettiva tal-prinċipju ta' aċċess mhux ristrett għal merkanzija fuq bażi kummerċjali, il-libertà li tipprovdi servizzi marittimi internazzjonali, kif ukoll trattament nazzjonali fil-qafas tal-provvista ta' servizzi bħal dawn.

Fid-dawl tal-livelli eżistenti ta' liberalizzazzjoni bejn il-Partijiet fit-trasport marittimu internazzjonali:

3.   Fl-applikazzjoni ta' dawk il-prinċipji, il-Partijiet:

4.   Kull Parti tippermetti lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu internazzjonali tal-Parti l-oħra li jkollhom stabbiliment fit-territorju tagħha b'kundizzjonijiet ta' stabbiliment u tħaddim mhux inqas favorevoli minn dawk mogħtija lill-fornituri ta' servizzi tagħha stess jew dawk ta' kwalunkwe pajjiż terz, skont liema jkunu l-aħjar.

5.   Skont termini u kondizzjonijiet raġonevoli u mhux diskriminatorji, kull Parti tagħmel aċċessibbli lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu tal-Parti l-oħra dawn is-servizzi fil-port: il-pilotaġġ, l-għajnuna għall-irmonk, il-provvista ta' bżonnijiet, fjuwil u ilma, il-ġbir taż-żibel u r-rimi tal-iskart tas-saborra, is-servizzi tal-kaptan tal-port, l-għajnuna għan-navigazzjoni, is-servizzi operattivi bbażati fuq l-art essenzjali għall-operazzjonijiet tal-vapuri, inklużi l-komunikazzjonijiet, il-provvisti tal-ilma u l-elettriku, il-faċilitajiet għat-tiswija ta' emerġenza, l-ankraġġ, l-irmiġġ u s-servizzi ta' rmiġġ.

6.   Kull Parti tippermetti l-moviment ta' tagħmir bħal kontejners vojta, li ma jinġarrux bħala merkanzija bi ħlas, bejn portijiet ta' Stat Membru jew bejn portijiet tar-Repubblika tal-Moldova.

7.   Kull Parti, soġġetta għall-awtorizzazzjoni tal-awtorità kompetenti, tippermetti lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu internazzjonali tal-Parti l-oħra li jipprovdu servizzi feeder bejn il-portijiet nazzjonali tagħhom.

Artikolu 252

It-Trasport bl-ajru

Liberalizzazzjoni progressiva tat-trasport tal-ajru bejn il-Partijiet, adatta għall-bżonnijiet kummerċjali reċiproċi tagħhom u l-kundizzjonijiet tal-aċċess reċiproku għas-suq hija koperta mill-Ftehim dwar l-Ispazju Komuni għall-Avjazzjoni bejn l-UE u l-Istati Membri tagħha u r-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 253

L-Approssimazzjoni Gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-D għal dan il-Ftehim.

Taqsima 6

Il-Kummerċ elettroniku

Subtaqsima 1

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 254

L-objettiv u l-prinċipji

1.   Il-Partijiet, filwaqt li jirrikonoxxu li l-kummerċ elettroniku jżid l-opportunijiet kummerċjali f'bosta setturi, jaqblu li jippromwovu l-iżvilupp tal-kummerċ elettroniku bejniethom, partikolarment billi jikkooperaw rigward il-kwistjonijiet li jirriżultaw mill-kummerċ elettroniku skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu.

2.   Il-Partijiet jaqblu li l-iżvilupp tal-kummerċ elettroniku jrid ikun għal kollox kompatibbli mal-ogħla standards internazzjonali tal-protezzjoni tad-dejta, sabiex tkun żgurata l-kunfidenza tal-utenti tal-kummerċ elettroniku.

3.   Il-Partijiet jaqblu li t-trażmissjonijiet elettroniċi jitqiesu bħala provvista ta' servizzi, fit-tifsira tat-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) ta' dan il-Kapitolu, li ma jistgħux ikunu soġġetti għal dazji doganali.

Artikolu 255

Il-Kooperazzjoni fil-Kummerċ Elettroniku

1.   Il-Partijiet iżommu djalogu fuq kwistjonijiet regolatorji mqajma mill-kummerċ elettroniku, li, jindirizza, fost l-oħrajn, il-kwistjonijiet li ġejjin:

2.   Tali kooperazzjoni tista' tieħu l-forma ta' skambju ta' informazzjoni dwar il-leġiżlazzjoni rispettiva tal-Partijiet dwar dawk il-kwistjonijiet kif ukoll dwar l-implimentazzjoni ta' tali leġiżlazzjoni.

Subtaqsima 2

Ir-Responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi

Artikolu 256

L-Użu tas-Servizzi tal-Intermedjarji

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li s-servizzi tal-intermedjarji jistgħu jintużaw minn partijiet terzi għal attivitajiet ta' ksur u jipprovdu l-miżuri stabbiliti f'din is-SottoTaqsima fir-rigward tal-fornituri intermedjarji ta' servizzi.

2.   Għall-finijiet tal-Artikolu 257 ta' dan il-Ftehim, “fornitur ta' servizzi” tfisser fornitur ta' trażmissjoni, routing, jew konnessjonijiet ta' komunikazzjoni onlajn diġitali bejn jew fost punti speċifikati mill-utent, ta' materjal li jagħżlu l-utent mingħajr ma jimmodifika l-kontenut tiegħu. Għall-finiijiet tal-Artikoli 258 u 259 ta' dan il-Ftehim, “fornitur ta' servizzi” tfisser fornitur jew operatur ta' faċilitajiet għal servizzi onlajn jew aċċess għan-netwerk.

Artikolu 257

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “mere conduit”

1.   Meta jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fit-trażmissjoni f'netwerk ta' komunikazzjoni, ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur tas-servizz ma jkunx responsabbli għall-informazzjoni trażmessa, sakemm il-fornitur:

2.   L-atti tat-trażmissjoni u l-provvediment ta' aċċess li hemm referenza għalihom fil-paragrafu 1 jinkludu l-ħażna awtomatika, intermedja u tranżitorja tal-informazzjoni trażmessa sakemm tkun seħħet għall-uniku skop li titwettaq it-trażmissjoni fin-netwerk tal-komunikazzjoni, u basta li l-informazzjoni ma tinħażinx għal perjodu itwal milli raġonevolment ikun meħtieġ għat-trażmissjoni.

3.   Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibilità għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi ġuridiċi tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur tas-servizz jittermina jew jipprevjeni ksur.

Artikolu 258

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “caching”

1.   Fejn jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fit-trażmissjoni f'netwerk tal-komunikazzjoni, ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur tas-servizzi ma jkunx responsabbli għall-ħażna awtomatika, intermedja u temporanja ta' dik l-informazzjoni, imwettqa għall-uniku skop li t-trażmissjoni suċċessiva tal-informazzjoni ssir iżjed effiċjenti għal riċevituri oħra tas-servizz meta jitolbuha, bil-kundizzjoni li:

2.   Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibilità għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi ġuridiċi tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur tas-servizz jittermina jew jipprevjeni ksur.

Artikolu 259

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “hosting”

1.   Meta jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fil-ħażna ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur ta' servizzi ma jkunx responsabbli għall-informazzjoni maħżuna fuq talba ta' riċevitur tas-servizz, bil-kundizzjoni li:

2.   Il-paragrafu 1 m'għandux japplika meta r-riċevitur tas-servizz ikun qiegħed jaġixxi bl-awtorità jew il-kontroll tal-fornitur.

3.   Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibiltà għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi legali tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur ta' servizz iwaqqaf jew jipprevjeni ksur, l-anqas ma taffettwa l-possibbiltà għall-Partijiet li jistabbilixxu proċeduri li jirregolaw it-tneħħija jew id-diżattivazzjoni tal-aċċess għall-informazzjoni.

Artikolu 260

L-ebda obbligu ġenerali ta' monitoraġġ

1.   Il-Partijiet ma jimponux obbligu ġenerali fuq il-fornituri, meta dawn jipprovdu s-servizzi koperti mill-Artikoli 257, 258 u 259 ta' dan il-Ftehim, sabiex jimmonitorjaw l-informazzjoni li jittrażmettu jew jaħżnu, u lanqas ma jimponu obbligu ġenerali sabiex ifittxu attivament fatti jew ċirkustanzi li jindikaw attività illegali.

2.   Parti tista' tistabbilixxi obbligi għall-fornituri ta' servizzi tas-soċjetà tal-informazzjoni sabiex jinfurmaw fil-pront lill-awtoritajiet kompetenti dwar allegati attivitajiet illegali mwettqa jew informazzjoni pprovduta mir-riċevituri tas-servizz tagħhom, jew obbligi li jikkomunikaw lill-awtoritajiet kompetenti, meta jiġu mitluba, informazzjoni li tippermetti l-identifikazzjoni ta' riċevituri tas-servizz tagħhom li magħhom ikollhom ftehimiet ta' ħażna.

Taqsima 7

L-Eċċezzjonijiet

Artikolu 261

Eċċezzjonijiet Ġenerali

1.   Mingħajr preġudizzju għall-eċċezzjonijiet ġenerali stabbiliti fl-Artikolu 446 ta' dan il-Ftehim, id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu u l-Annessi XXVII-A u XXVII-E, XXVII-B u XXVII-F, XXVII-C u XXVII-G, XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim huma soġġetti għall-eċċezzjonijiet previsti f'dan l-Artikolu.

2.   Soġġett għar-rekwiżit li tali miżuri ma jiġux applikati b'mod li jikkostitwixxu mezz ta' diskriminazzjoni arbitrarja jew mhux ġustifikabbli bejn pajjiżi fejn ikun hemm kundizzjonijiet simili, jew restrizzjoni moħbija fuq l-istabbiliment jew il-provvista transfruntiera ta' servizzi, xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimpedixxi l-adozzjoni jew l-infurzar min-naħa ta' kwalunkwe Parti ta' miżuri:

3.   Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu u tal-Annessi XXVII-A u XXVII-E, XXVII-B u XXVII-F, XXVII-C u XXVII-G, XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim ma japplikawx għas-sistemi rispettivi tas-sigurtà soċjali tal-Partijiet jew għal attivitajiet fit-territorju ta' kull Parti li huma konnessi, anke okkażjonalment, mat-tħaddim ta' awtorità uffiċjali.

Artikolu 262

Il-miżuri ta' tassazzjoni

It-trattament tal-pajjiż l-aktar favorit mogħti skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu ma japplikax għat-trattament tat-taxxa li l-Partijiet qed jipprovdu jew se jipprovdu fil-futur abbażi ta' ftehimiet bejn il-Partijiet imfasslin biex jevitaw it-tassazzjoni doppja.

Artikolu 263

L-eċċezzjonijiet dwar is-sigurtà

Xejn f'dan il-Ftehim ma jkun interpretat li:

KAPITOLU 7

Pagamenti kurrenti u moviment ta' kapital

Artikolu 264

Il-Pagamenti Kurrenti

Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jawtorizzaw, f'munita liberament konvertibbli, skont id-disposizzjonijiet tal-Artikolu VIII tal-Ftehim tal-Fond Monetarju Internazzjonali, kwalunkwe pagament u trasferiment fil-kont kurrenti ta' bilanċ ta' pagamenti bejn il-Partijiet.

Artikolu 265

Il-movimenti tal-kapital

1.   Fir-rigward ta' tranżazzjonijiet fuq il-kont kapitali u finanzjarju tal-bilanċ tal-pagamenti, minn meta jidħol fis-seħħ dan il-Ftehim, il-Partijiet jiżguraw il-moviment ħieles tal-kapital relatat ma' investimenti diretti, inkluż l-akkwist tal-propjetà, skont il-liġijiet tal-pajjiż ospitanti, l-investimenti magħmula skont id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu 6 (l-Istabbiliement, il-Kummerċ fis-Servizzi u l-Kummerċ Elettroniku) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, u l-likwidazzjoni jew ir-ripatrijazzjoni tal-kapital investit u ta' kwalunkwe profitt li joħroġ minnu.

2.   Fir-rigward ta' tranżazzjonijiet fuq il-kont kapitali u finanzjarju tal-bilanċ tal-pagamenti għajr it-tranżazzjonijiet elenkati fil-paragrafu 1, mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, kull Parti tiżgura, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet l-oħra ta' dan il-Ftehim,

Artikolu 266

Il-Miżuri ta' Salvagwardja

Fejn, f'ċirkustanzi eċċezzjonali, pagamenti jew movimenti ta' kapital jikkawżaw, jew jheddu li jikkawżaw, diffikultajiet serji għat-tħaddim tal-politika monetarja jew il-politika dwar ir-rata tal-kambju, inklużi diffikultajiet serji ta' bilanċ ta' pagamenti, f'wieħed jew aktar mill-Istati Membri jew fir-Repubblika tal-Moldova, il-Partijiet ikkonċernati jistgħu jieħdu miżuri ta' salvagwardja għal perjodu li ma jaqbiżx is-sitt xhur jekk miżuri bħal dawn ikunu strettament meħtieġa. Il-Parti li tadotta l-miżura ta' salvagwardja tinforma lill-Parti l-oħra minnufih dwar l-adozzjoni ta' kwalunkwe miżura ta' salvagwardja u, kemm jista' jkun malajr, dwar skeda taż-żmien għat-tneħħija tagħha.

Artikolu 267

Il-faċilitazzjoni u d-dispożizzjonijiet ta' evoluzzjoni

1.   Il-Partijiet jikkonsultaw sabiex jiffaċilitaw il-moviment tal-kapital bejn il-Partijiet sabiex jippromwovu l-objettivi ta' dan il-Ftehim.

2.   Matul l-ewwel erba' snin wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jieħdu miżuri li jippermettu l-ħolqien tal-kundizzjonijiet meħtieġa għal applikazzjoni gradwali addizzjonali tar-regoli tal-Unjoni fir-rigward tal-moviment ħieles tal-kapital.

3.   Sal-aħħar tal-ħames sena mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jirrevedi l-miżuri meħuda u jiddetermina t-termini għal liberalizzazzjoni ulterjuri.

KAPITOLU 8

L-akkwist pubbliku

Artikolu 268

Objettivi

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu l-kontribut li sejħiet għall-offerti li jkunu trasparenti, mhux diskriminatorji, kompetittivi u miftuħa jagħtu lill-iżvilupp ekonomiku sostenibbli u jiffissaw bħala l-objettiv tagħhom, il-ftuħ effettiv, reċiproku u gradwali tas-swieq tal-akkwist rispettiv tagħhom.

2.   Dan il-Kapitolu jipprevedi aċċess reċiproku għas-swieq tal-akkwist pubbliku abbażi tal-prinċipju ta' trattament nazzjonali fuq livell nazzjonali, reġjunali u lokali għal kuntratti u konċessjonijiet pubbliċi fis-settur pubbliku u kif ukoll fis-settur tal-utilitajiet. Dan jipprovdi għall-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist pubbliku fir-Repubblika tal-Moldova mal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku, akkumpanjata b'riforma istituzzjonali u l-ħolqien ta' sistema effiċjenti ta' akkwist pubbliku abbażi tal-prinċipji li jiggvernaw l-akkwist pubbliku fl-Unjoni u l-patti u d-definizjonijiet stabbiliti fid-Direttiva 2004/18/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-31 ta' Marzu 2004 fuq koordinazzjoni ta' proċeduri għall-għoti ta' kuntratti għal xogħlijiet pubbliċi, kuntratti għal provvisti pubbliċi u kuntratti għal servizzi pubbliċi u d-Direttiva 2004/17/KE tal-Parlament Ewroepw u tal-Kunsill tal-31 ta' Marzu 2004 li tikkoordina l-proċeduri ta' akkwisti ta' entitajiet li joperaw fis-setturi tas-servizzi tal-ilma, l-enerġija, it-trasport u postali.

Artikolu 269

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

1.   Dan il-Kapitolu japplika għal kuntratti pubbliċi ta' xogħlijiet, provvisti u servizzi, kif ukoll kuntratti ta' xogħlijiet, provvista u servizzi fis-settur tal-utilitajiet u konċessjonijiet ta' xogħlijiet u servizzi.

2.   Dan il-Kapitolu japplika għal kwalunkwe awtorità kontraenti jew kwalunkwe entità kontraenti li tissodisfa d-definizzjonijiet tal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku (minn issa 'l quddiem it-tnejn imsejħa “entitajiet kontraenti”). Dan ikopri wkoll il-korpi mmexxija mil-liġi pubblika u l-impriżi pubbliċi fil-qasam tal-utilitajiet, bħall-intrapriżi bi sjieda statali li jwettqu attivitajiet rilevanti u impriżi privati li joperaw abbażi ta' drittijiet speċjali u esklużivi fil-qasam tal-utilitajiet.

3.   Dan il-Kapitolu japplika għal kuntratti bil-valur ikbar mil-limiti minimi stipulati fl-Anness XXIX-A għal dan il-Ftehim:

4.   Il-kalkolu tal-valur stmat ta' kuntratt pubbliku jkun ibbażat fuq l-ammont totali pagabbli, nett mit-taxxi fuq il-valur miżjud. Meta tapplika dawk il-limiti minimi, ir-Repubblika tal-Moldova se tikkalkola u tikkonverti l-valuri tal-kuntratti fil-munita nazzjonali tagħha, bl-użu tar-rata tal-kambju tal-Bank Nazzjonali tagħha.

5.   Il-limiti ta' valur li jistgħu jingħataw jibdew jiġu riveduti regolarment kull sentejn mis-sena tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, abbażi tal-medja ta' kuljum tal-valur tal-ewro, espress fi Drittijiet Speċjali ta' Prelevament, matul il-perjodu ta' 24 xahar li jispiċċa fl-aħħar jum ta' Awwissu qabel ir-reviżjoni, b'effett mill-1 ta' Jannar. Il-valur tal-limiti reveduti b'dan il-mod, fejn meħtieġ, jitqarreb lejn l-eqreb elf ewro. Ir-reviżjoni tal-limiti tkun adottata b'deċiżjoni tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 270

L-isfond istituzzjonali

1.   Kull Parti tistabbilixxi jew iżżomm qafas istituzzjonali xieraq u l-mekkaniżmi neċessarji għall-funzjonament tajjeb tas-sistema ta' akkwist pubbliku u l-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu.

2.   Fil-qafas ta' riforma istituzzjonali, ir-Repubblika tal-Moldova tagħżel partikolarment:

3.   Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet meħuda mill-awtoritajiet responsabbli għar-rieżami tal-ilmenti minn operaturi ekonomiċi rigward ksur tal-liġi domestika jkunu infurzati b'mod effettiv.

Artikolu 271

L-istandards bażiċi li jirregolaw l-għoti tal-kuntratti

1.   Mhux aktar tard minn disa' xhur mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jikkonformaw ma' sett ta' standards bażiċi għall-għoti tal-kuntratti kollha kif stipulat fil-paragrafi 2 sa 15. Dawk l-istandards bażiċi joħorġu direttament mir-regoli u l-prinċipji tal-akkwist pubbliku, kif regolat fl-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku, inklużi l-prinċipji tan-nondiskriminazzjoni, trattament ugwali, trasparenza u proporzjonalità.

2.   Kull Parti tiżgura li l-akkwisti kollha meħtieġa jkunu ppubblikati f'mezz xieraq b'mod li huwa suffiċjenti biex:

3.   Il-pubblikazzjoni tkun xierqa għall-interess ekonomiku tal-kuntratt għall-operaturi ekonomiċi.

4.   Il-pubblikazzjoni jkun fiha mill-inqas id-dettalji essenzjali tal-kuntratt li għandu jingħata, il-kriterji għall-għażla kwalitattiva, il-metodu tal-għotja, il-kriterji biex jingħata l-kuntratt u kwalunkwe informazzjoni addizzjonali oħra li l-operaturi ekonomiċi raġonevolment jeħtieġu biex jiddeċiedu dwar jekk għandhomx jesprimu l-interess tagħhom fil-kisba tal-kuntratt.

5.   Il-kuntratti kollha jingħataw permezz ta' proċeduri ta' għoti trasparenti u imparzjali li jipprevjenu l-prattiki korrotti. Dik l-imparzjalità tkun żgurata b'mod partikolari permezz tad-deskrizzjoni mhux diskriminatorja tas-suġġett tal-kuntratt, aċċess ugwali għall-operaturi ekonomiċi kollha, limiti taż-żmien xierqa u approċċ trasparenti u oġġettiv.

6.   Meta jkunu deskritti l-karatteristiċi tax-xogħol, provvista jew servizz rikjest, l-entitajiet kontraenti jużaw deskrizzjonijiet ġenerali ta' prestazzjoni u funzjonijiet u standards internazzjonali, Ewropej jew nazzjonali.

7.   Id-deskrizzjoni tal-karatteristiċi rikjesti għal xogħol, provvista jew servizz ma jirreferux għal ditta jew sors speċifiċi, jew proċess partikolari, jew marki kummerċjali, privattivi, tipi jew oriġini jew produzzjoni speċifika sakemm tali referenza ma tkunx ġustifikata mis-suġġett tal-kuntratt u akkumpanjata mill-kliem “jew ekwivalenti”. Tingħata preferenza għall-użu ta' deskrizzjonijiet ġenerali ta' prestazzjoni jew funzjonijiet.

8.   Entitajiet kontraenti ma jimponux kundizzjonijiet li jirriżultaw minn diskriminazzjoni diretta jew indiretta kontra operaturi ekonomiċi tal-Parti l-oħra, bħar-rekwiżi li l-operaturi ekonomiċi interessati fil-kuntratt huma meħtieġa jkunu stabbiliti fl-istess pajjiż, reġjun jew territorju bħall-entità kontraenti.

Minkejja l-ewwel subparagrafu, f'każijiet fejn huwa ġustifikat minn ċirkostanzi speċifiċi tal-kuntratt, l-applikant b'suċċess jista' jkun meħtieġ jistabilixxi ċerta infrastruttura tan-negozju fuq il-post tat-twettiq tal-kuntratt.

9.   Il-limiti taż-żmien għall-espressjoni ta' interess u għall-preżentazzjoni tal-offerti jkunu twal biżżejjed biex jippermettu lill-operaturi ekonomiċi mill-Parti l-oħra jagħmlu valutazzjoni xierqa tas-sejħa għall-offerti u jippreparaw l-offerta tagħhom.

10.   Il-parteċianti kollha huma rikjesti li jkunu jafu r-regoli, il-kriterji tal-għażla u dawk ta' għoti applikabbli minn qabel. Dawk ir-regoli jridu japplikaw b'mod ugwali għall-parteċipanti kollha.

11.   Entitajiet kontraenti jistgħu jistiednu għadd limitat ta' applikanti biex jippreżentaw offerta, sakemm:

Meta jkunu mistiedna għadd limitat ta' applikanti biex jippreżentaw offerta, jiġi kkunsidrat il-bżonn li tkun żgurata kompetizzjoni adegwata.

12.   Entitajiet kontraenti jistgħu jużaw proċeduri negozjati biss f'każijiet eċċezzjonali u definiti meta l-użu ta' tali proċedura effettivament ma jfixkilx il-kompetizzjoni.

13.   Entitajiet kontraenti jistgħu jużaw sistemi ta' kwalifika biss bil-kundizzjoni li l-lista ta' operaturi kwalifikati tkun kumpilata permezz ta' proċedura rreklamata, trasparenti u miftuħa biżżejjed. Kuntratti li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni ta' tali sistema jingħataw ukoll fuq bażi mhux diskriminatorja.

14.   Kull Parti tiżgura li kuntratti jingħataw b'mod trasparenti lill-applikant li jkun ressaq l-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża jew l-offerta bl-irħas prezz, abbażi tal-kriteri għas-sejħa għall-offerti u r-regoli proċedurali stabbiliti u kkomunikati minn qabel. Id-deċiżjonijiet finali jkunu kkomunikati lill-applikanti kollha mingħajr dewmien żejjed. Fuq talba tal-applikant irrifjutat, iridu jkunu pprovduti raġunijiet f'dettall suffiċjenti li jippermetti r-rieżami ta' tali deċiżjoni.

15.   Kull Parti tiżgura li kwalunkwe persuna li għandha jew li kellha interess li tikseb kuntratt partikolari u li kienet danneġġata, jew qiegħda fis-riskju li tkun danneġġata, b'allegat ksur hija intitolata għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva u imparzjali kontra kwalunkwe deċiżjoni tal-entità kontraenti fir-rigwarda tal-għoti ta' dak il-kuntratt. Id-deċiżjonijiet matul tali reviżjoni jew fit-tmiem tagħha jkunu disponibbli għall-pubbliku b'mod li jkun suffiċjenti biex jinforma lill-operaturi ekonomiċi kollha interessati.

Artikolu 272

L-ippjanar tal-approssimazzjoni gradwali

1.   Qabel il-bidu tal-approssimazzjoni gradwali, ir-Repubblika tal-Moldova tissottometti lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, pjan direzzjonali komprensiv għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu bi skedi ta' żmien u miri importanti li jinkludu r-riformi kollha f'termini ta' approssimazzjoni għall-acquis tal-Unjoni u l-bini ta' kapaċità istituzzjonali. Dan il-pjan direzzjonali jikkonforma mal-fażijiet u l-iskedi ta' żmien stabbiliti fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim

2.   Il-pjan direzzjonali jkopri l-aspetti kollha tar-riforma u l-qafas ġuridiku ġenerali għall-implimentazzjoni ta' attivitajiet ta' akkwist pubbliku, b'mod partikolari, lejn l-approssimazzjoni għal kuntratti pubbliċi, kuntratti fis-settur tas-servizzi, konċessjonijiet ta' xogħlijiet u proċeduri ta' rieżami, u t-tisħiħ tal-kapaċità amministrattiva fil-livelli kollha, inklużi l-korpi ta' rieżami u l-mekkaniżmi ta' infurzar.

3.   Wara opinjoni favorevoli mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, dan il-pjan direzzjonali jkun ikkunsidrat bħala dokument ta' referenza għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu. L-Unjoni tagħmel mill-aħjar biex tassisti lir-Repubblika tal-Moldova fl-implimentazzjoni tal-pjan direzzjonali.

Artikolu 273

L-Approssimazzjoni Gradwali

1.   Ir-Repubblika tal-Moldova tiżgura li leġiżlazzjoni eżistenti u futura dwar l-akkwist pubbliku se ssir gradwalment kompatibbli mal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku.

2.   L-approssimazzjoni mal-acquis tal-Unjoni titwettaq f'fażijiet konsekuttivi kif stabbilit fl-iskeda fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim u speċifikat aktar fl-Annessi XXIX-C sa XXIX-F, XXIX-H, XXIX-I, u XXIX-K tiegħu. L-Annessi XXIX-G u XXIX-J għal dan il-Ftehim jidentifikaw l-elementi li mhumiex obbligatorji li ma jeħtiġux li jitqarrbu, filwaqt li l-Annessi XXIX-L sa XXIX-O għal dan il-Ftehim jidentifikaw l-elementi tal-acquis tal-Unjoni li jibqgħu barra mill-kamp ta' applikazzjoni tal-approssimazzjoni. F'dak il-proċess, tingħata kunsiderazzjoni dovuta lill-każistika korrispondenti tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u l-miżuri ta' implimentazzjoni adottati mill-Kummissjoni Ewropea u, jekk dan ikun neċessarju, kwalunkwe bidla lill-acquis tal-UE li sseħħ sadanittant. L-implimentazzjoni ta' kull fażi se tkun evalwata mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim u, wara valutazzjoni pożittiva minn dak il-Kumitat, tintrabat mal-għoti reċiproku ta' aċċess għas-suq kif stabbilit fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim. Il-Kummisjoni Ewropea tinnotifika mingħajr dewmien żejjed lir-Repubblika tal-Moldova bi kwalunkwe modifiki lill-acquis tal-Unjoni. Din tipprovdi parir u għajnuna teknika xierqa għall-għan li jkunu implimentati tali modifiki.

3.   Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jipproċedi biss għall-evalwazzjoni tal-fażi li jmiss ladarba l-miżuri biex jimplimentaw il-fażi preċedenti jkunu twettqu u ġew approvati skont it-termini stabbiliti fil-paragrafu 2.

4.   Kull Parti tiżgura li dawk l-aspetti u l-oqsma tal-akkwist pubbliku li mhumiex koperti minn dan l-Artikolu jikkonformaw mal-prinċipji ta' trasparenza, nondiskriminazzjoni u trattament ugwali kif stabbilit fl-Artikolu 271 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 274

L-aċċess għas-suq

1.   Il-Partijiet jaqblu li l-ftuħ effettiv u reċiproku tas-swieq rispettivi tagħhom jintlaħaq gradwalment u simultanjament. Matul dan il-proċess ta' approssimazzjoni, il-punt sa fejn l-aċċess għas-suq mogħti reċiprokament ikun marbut mal-progress li sar f'dak il-proċess kif stipulat fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim.

2.   Id-deċiżjoni biex jipproċedu għal fażi ulterjuri ta' ftuħ tas-suq issir abbażi tal-valutazzjoni tal-kwalità tal-leġiżlazzjoni adottata kif ukoll l-implimentazzjoni prattika tagħha. Din il-valutazzjoni titwettaq regolarment mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

3.   Sa fejn Parti, skont l-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim, tkun fetħet is-suq tal-akkwist tagħha lill-Parti l-oħra:

4.   Wara l-implimentazzjoni tal-aħħar fażi fil-proċess tal-approssimazzjoni, il-Partijiet se jeżaminaw il-possibilità li jagħtu aċċess reċiproku għas-suq fir-rigward ta' akkwisti inqas mil-limiti minimi ta' valur stabbiliti fl-Anness XXIX-A għal dan il-Ftehim.

5.   Il-Finlandja tirriżerva l-pożizzjoni tagħha fir-rigward tal-Gżejjer Åland.

Artikolu 275

L-Informazzjoni

1.   Kull Parti tiżgura li l-entitjiet kontraenti u l-operaturi ekonomiċi jkunu informati b'mod xieraq dwar il-proċeduri ta' akkwist pubbliku, anke permezz tal-pubblikazzjoni tal-leġiżlazzjoni u s-sentenzi amministrattivi rilevanti.

2.   Kull Parti tiżgura t-tixrid effettiv ta' informazzjoni dwar opportunitajiet għal tfigħ ta' offerti.

Artikolu 276

Il-kooperazzjoni

1.   Il-Partijiet itejbu l-kooperazzjoni tagħhom permezz ta' skambju ta' esperjenzi u informazzjoni relatati mal-aħjar prattiki u oqfsa regolatorji tagħhom.

2.   L-Unjoni tiffaċilita l-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu, inkluż permezz ta' għajnuna teknika fejn xieraq. F'konformità mad-dispożizzjonijiet fit-Titolu VI (l-Għajnuna Finanzjarja u Dispożizzjonijiet ta' Kontroll u Kontra l-Frodi) ta' dan il-Ftehim, deċiżjonijiet speċifiċi dwar l-għajnuna finanzjarja jgħaddu mill-mekkaniżmi u strumenti ta' finanzjar tal-Unjoni.

3.   Lista indikattiva ta' kwistjonijiet għal kooperazzjoni hija inkluża fl-Anness XXIX-P għal dan il-Ftehim.

KAPITOLU 9

Id-drittijiet ta' proprjetà intellettwali

Taqsima 1

Id-dispożizzjonijiet ġenerali u prinċipji

Artikolu 277

Objettivi

L-objettivi ta' dan il-Kapitolu huma:

Artikolu 278

In-natura u l-kamp ta' applikazzjoni tal-obbligi

1.   Il-Partijiet jiżguraw l-implimentazzjoni adegwata u effettiva tal-ftehimiet internazzjonali li jirrigwardaw il-proprjetà internazzjonali li tagħhom huma partijiet fosthom il-Ftehim tad-WTO dwar l-Aspetti tad-Drittijiet tal-Proprjetà Intellettwali Relatati mal-Kummerċ (“il-Ftehim TRIPS”). Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu jikkumplimentaw u jispeċifikaw ulterjorment id-drittijiet u l-obbligi bejn il-Partijiet skont il-Ftehim TRIPS u ftehimiet internazzjonali oħra fil-qasam tal-proprjetà intellettwali.

2.   Għall-finijiet ta' dan il-Ftehim, l-espressjoni “proprjetà intellettwali” tirreferi mill-inqas għall-kategoriji kollha tal-proprjetà intellettwali koperti mill-Artikoli 280 sa 317 ta' dan il-Ftehim.

3.   Il-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali tinkludi l-protezzjoni kontra l-kompetizzjoni inġusta kif imsemmija fl-Artikolu 10bis tal-Konvenzjoni ta' Pariġi għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Industrijali tal-1967 (“il-Konvenzjoni ta' Pariġi”).

Artikolu 279

L-eżawriment

Kull Parti tipprovdi għal reġim ta' eżawriment domestiku jew reġjonali tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

Taqsima 2

L-Istandards li jirrigwardaw id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali

Subtaqsima 1

Id-Drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati

Artikolu 280

Il-protezzjoni mogħtija

Il-Partijiet jikkonformaw mad-drittijiet u l-obbligi stabbiliti fil-ftehimiet internazzjonali li ġejjin:

Artikolu 281

L-Awturi

Kull Parti tipprovdi lill-awturi d-dritt esklużiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu:

Artikolu 282

L-artisti

Kull Parti tipprovdi lill-artisti d-dritt esklużiv li:

Artikolu 283

Il-produtturi ta' fonogrammi

Kull Parti tipprovdi lill-produtturi ta' fonogrammi d-dritt esklużiv li:

Artikolu 284

L-organizzazzjonijiet tax-xandir

Kull Parti tipprovdi lill-organizzazzjonijiet tax-xandir id-dritt esklużiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu: