It-testi oriġinali NU/KEE biss għandhom effett legali skont id-dritt internazzjonali pubbliku. L-istatus u d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament għandhom jiġu vverifikati fl-aħħar verżjoni tad-dokument tal-istatus NU/KEE TRANS/WP.29/343, disponibbli fuq:
Regolament Nru 96 tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (NU/KEE) – Dispożizzjonijiet uniformi dwar l-approvazzjoni ta’ magni li jaqbdu bil-kompressjoni (C.I.) li għandhom jiġu installati fi tratturi agrikoli u forestali u f’makkinarju mobbli mhux tat-triq fir-rigward tal-emissjonijiet tas-sustanzi li jniġġsu li tarmi l-magna
Is-serje 04 ta’ emendi għar-Regolament - Id-data tad-dħul fis-seħħ: 13 ta’ Frar 2014
Dan ir-Regolament japplika għall-emissjoni ta’ sustanzi gassużi u ta’ partikulati li jniġġsu minn magni C.I.:
Is-simboli ġew spjegati fil-paragrafu 1.4. tal-Anness 4A, u fil-paragrafu 3.2. tal-Anness 4B rispettivament.
Il-komponenti li jistgħu jaffettwaw l-emissjoni ta’ sustanzi gassużi u ta’ partikulati li jniġġsu għandhom ikunu ddisinjati, mibnija u assemblati b’tali mod li l-magna, meta tintuża b’mod normali, minkejja l-vibrazzjonijiet li tista’ tiġi soġġetta għalihom, tista’ tkun konformi mad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament.
5.1.1. Il-miżuri tekniċi meħuda mill-manifattur għandhom ikunu tali li jiżguraw li l-emissjonijiet imsemmija jiġu tabilħaqq limitati, skont dan ir-Regolament, matul il-ħajja normali tal-magna u f’kundizzjonijiet normali ta’ użu. Jitqies li dawn id-dispożizzjonijiet ikunu ġew issodisfati:
5.1.2. Għal magni tal-firxiet ta’ potenza H u ’l fuq, il-manifattur għandu jipprova d-durabbiltà tal-magna u tal-apparat tat-trattament ta’ wara, jekk ikun applikabbli, skont l-Anness 8.
5.1.3. Is-sostituzzjoni sistematika tal-komponenti relatati mal-emissjonijiet, wara ċertu ħin ta’ tħaddim tal-magna, hija permissibbli. Kwalunkwe aġġustament, tiswija, żarmar, tindif jew sostituzzjoni ta’ komponenti jew ta’ sistemi tal-magna li jsir fuq bażi perjodika sabiex tiġi pprevenuta ħsara fil-magna, għandu jsir biss sakemm dan ikun teknoloġikament meħtieġ sabiex jiġi żgurat funzjonament xieraq tas-sistema ta’ kontroll tal-emissjonijiet. Għaldaqstant, fil-manwal tal-klijent għandhom jiġu inklużi rekwiżiti għal manutenzjoni skedata li għandhom jiġu approvati qabel ma tingħata approvazzjoni. Għal magni tal-firxiet ta’ potenza L u l’ fuq, għandha tiġi inkluża iktar informazzjoni skont ir-rekwiżiti tal-paragrafu 5.3.3.
5.1.4. Is-silta korrispondenti mill-manwal fir-rigward tal-manutenzjoni/tas-sostituzzjonijiet tal-apparat(i) tat-trattament ta’ wara għandha tiġi inkuża fid-dokument ta’ informazzjoni kif ġie stabbilit fl-appendiċijiet tal-Anness 1A għal dan ir-Regolament.
Il-komponenti gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati li tarmi l-magna mressqa għall-ittestjar għandhom jiġu mkejla bil-metodi deskritti fl-Anness 4A għall-firxiet ta’ potenza sa P, u fl-Anness 4B għall-firxiet ta’ potenza Q u R. Fuq it-talba tal-manifattur u bil-qbil tal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip, il-metodi deskritti fl-Anness 4B jistgħu jintużaw għall-firxiet ta’ potenza sa P.
5.2.1. L-emissjonijiet tal-monossidu tal-karbonju, l-emissjonijiet tal-idrokarburi, l-emissjonijiet tal-ossidi tan-nitroġenu u l-emissjonijiet tal-materja partikulata miksuba ma għandhomx jaqbżu l-ammont muri fit-tabella ta’ hawn taħt:
Il-valuri ta’ limitu għall-firxiet ta’ potenza H sa R għandhom jinkludu l-fatturi ta’ deterjorazzjoni kkalkulati skont l-Anness 8.
5.2.2. Fejn, kif ġie ddefinit, skont l-Anness 1B, familja waħda ta’ magni tkopri iktar minn firxa waħda ta’ potenza, il-valuri tal-emissjonijiet tal-magna ġenitur (approvazzjoni tat-tip) u tat-tipi kollha ta’ magni fi ħdan l-istess familja (COP – konformità tal-produzzjoni) għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti iktar strinġenti tal-firxa ta’ potenza ogħla.
5.3.1. Dan il-paragrafu għandu japplika għall-approvazzjoni tat-tip ta’ magni kkontrollati b’mod elettroniku li jużaw kontroll elettroniku sabiex jiddeterminaw kemm il-kwantità kif ukoll it-tajming meta jiġi injettat il-fjuwil (iktar ’il quddiem il-“magna”). Dan il-paragrafu għandu japplika irrispettivament mit-teknoloġija applikata għal magni ta’ din ix-xorta sabiex ikun hemm konformità mal-valuri ta’ limitu tal-emissjoni stabbiliti fil-paragrafu 5.2.1. ta’ dan ir-Regolament.
5.3.2.1.1. L-istrateġija bażi għall-kontroll tal-emissjonijiet, attivata tul il-medda operattiva kollha tal-veloċitajiet u tat-torques tal-magna, għandha tkun iddisinjata b’tali mod li l-magna tista’ tkun konformi mad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament.
5.3.2.1.2. Kwalunkwe strateġija bażi għall-kontroll tal-emissjonijiet li tista’ tiddistingwi t-tħaddim tal-magna bejn test standardizzat tal-approvazzjoni tat-tip u kundizzjonijiet operattivi oħrajn, u sussegwentement tnaqqas il-livell tal-kontroll tal-emissjonijiet meta ma tkunx qiegħda taħdem f’kundizzjonijiet sostanzjalment inklużi fil-proċedura tal-approvazzjoni tat-tip, hija pprojbita.
5.3.2.2.1. Strateġija awżiljarja għall-kontroll tal-emissjonijiet tista’ tintuża minn magna jew minn makkinarju mobbli mhux tat-triq, sakemm l-istrateġija awżiljarja għall-kontroll tal-emissjonijiet, meta tiġi applikata, timmodifika l-istrateġija bażi għall-kontroll tal-emissjonijiet b’reazzjoni għal sett speċifiku ta’ kundizzjonijiet ambjentali u/jew operattivi, iżda ma tnaqqasx b’mod permanenti l-effettività tas-sistema ta’ kontroll tal-emissjonijiet.
5.3.2.2.2. Il-kundizzjonijiet tal-kontroll applikabbli għall-faxex ta’ potenza L sa P u l-faxex ta’ potenza Q sa R huma li ġejjin:
5.3.2.2.3. Strateġija awżiljarja għall-kontroll tal-emissjonijiet tista’ tiġi attivata b’mod partikolari għall-finijiet li ġejjin:
5.3.2.2.4. Meta jsir it-test tal-approvazzjoni tat-tip, il-manifattur għandu juri lis-servizz tekniku li l-użu ta’ kwalunkwe strateġija awżiljarja tal-emissjonijiet huwa konformi mad-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 5.3.2.2. It-turija għandha tikkonsisti f’evalwazzjoni tad-dokumentazzjoni msemmija fil-paragrafu 5.3.2.3.
5.3.2.2.5. Kwalunkwe użu ta’ strateġija awżiljarja għall-kontroll tal-emissjonijiet li ma tkunx konformi mal-paragrafu 5.3.2.2. huwa pprojbit.
5.3.2.3.1. Il-manifattur għandu jipprovdi folder ta’ informazzjoni li jakkumpanja l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip meta din titressaq quddiem is-servizz tekniku, li jiżgura l-aċċess għal kwalunkwe element tad-disinn u tal-istrateġija għall-kontroll tal-emissjonijiet kif ukoll il-mezzi li bihom l-istrateġija awżiljarja tikkontrolla, direttament jew indirettament, il-varjabbli tal-output. Il-folder ta’ informazzjoni għandu jkun disponibbli f’żewġ partijiet:
5.3.2.3.2. Il-materjal addizzjonali msemmi fis-subparagrafu (b) tal-paragrafu 5.3.2.3.1. għandu jiġi ttrattat bħala strettament kunfidenzjali. Dan għandu jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip meta ssir talba għalih. L-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip għandha tittratta dan il-materjal bħala wieħed kunfidenzjali.
5.3. 3.1. Il-manifattur għandu jipprovdi informazzjoni li tiddeskrivi b’mod sħiħ il-karatteristiċi operattivi funzjonali tal-miżuri ta’ kontroll tal-NOx, billi juża d-dokumenti stabbiliti fil-paragrafu 2. tal-Appendiċi 1 u fil-paragrafu 2. tal-Appendiċi 3 tal-Anness 1A.
5.3.3.2. Jekk is-sistema ta’ kontroll tal-emissjonijiet tkun teħtieġ reaġent, il-karatteristiċi ta’ dak ir-reaġent, inklużi t-tip ta’ reaġent, l-informazzjoni dwar il-konċentrazzjoni meta r-reaġent ikun f’soluzzjoni, il-kundizzjonijiet operattivi tat-temperatura u referenza għall-istandards internazzjonali fir-rigward tal-kompożizzjoni u tal-kwalità għandhom jiġu speċifikati mill-manifattur, fil-paragrafu 2.2.1.13. tal-Appendiċi 1 u fil-paragrafu 3.2.1.13. tal-Appendiċi 3 tal-Anness 1A.
5.3.3.3. L-istrateġija għall-kontroll tal-emissjonijiet mill-magna għandha tkun operattiva fil-kundizzjonijiet ambjentali kollha li jappartjenu b’mod regolari lit-territorju tal-Partijiet Kontraenti, b’mod speċjali f’temperaturi ambjentali baxxi.
5.3.3.4. Il-manifattur għandu juri li l-emissjoni tal-ammonja matul iċ-ċiklu tat-test tal-emissjonijiet applikabbli tal-proċedura tal-approvazzjoni tat-tip, meta jintuża reaġent, ma taqbiżx valur medju ta’ 25 ppm.
5.3.3.5. Jekk kontenituri separati tar-reaġenti jiġu installati fuq jew jiġu konnessi ma’ makkinarju mobbli mhux tat-triq, għandhom jiġu inklużi l-mezzi biex jittieħed kampjun tar-reaġent li jkun hemm fil-kontenituri. Il-punt kampjunarju għandu jkun faċilment aċċessibbli mingħajr ma għandu jkun hemm għalfejn tintuża xi għodda speċjalizzata jew xi apparat speċjalizzat.
5.3.3.6.1. L-approvazzjoni tat-tip għandha tkun kundizzjonali, skont il-paragrafu 5.1.3., għalli kull operatur ta’ makkinarju mobbli mhux tat-triq jingħata struzzjonijiet bil-miktub li jinkludu dawn li ġejjin:
L-istruzzjonijiet għandhom ikunu miktuba b’mod ċar u mhux tekniku, billi jintuża l-istess lingwaġġ li jintuża fil-manwal tal-operatur għall-makkinarju mobbli mhux tat-triq jew għall-magna.
5.3.3.7.1. L-approvazzjoni tat-tip għandha tkun waħda kundizzjonali, skont id-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 6.1., għalli jingħataw indikaturi jew mezzi xierqa oħrajn, skont il-konfigurazzjoni tal-makkinarju mobbli mhux tat-triq, li jinformaw lill-operatur dwar:
5.3.3.7.2. Skont l-għażla tal-manifattur, ir-rekwiżiti tal-konformità tar-reaġent mal-karatteristiċi ddikjarati u mat-tolleranza assoċjata tal-emissjoni tal-NOx għandhom jiġu ssodisfati permezz ta’ wieħed mill-mezzi li ġejjin:
5.3.4.1. Il-manifattur għandu jipprovdi t-tagħrif li jiddeskrivi bis-sħiħ il-karatteristiċi operazzjonali funzjonali tal-miżuri ta' kontroll ta' NOx billi juża d-dokumenti stipulati fil-paragrafu 2 tal-Appendiċi 1 għall-Anness 1A u fil-paragrafu 2 tal-Appendiċi 3 għall-Anness 1A.
5.3.4.2. L-istrateġija ta' kontroll tal-emissjonijiet tal-magna għandha tkun operazzjonali fil-kundizzjonijiet ambjentali kollha li japplikaw b'mod regolari fit-territorju tal-Partijiet Kontraenti speċjalment f'temperaturi ambjentali baxxi. Dan ir-rekwiżit mhuwiex limitat għall-kundizzjonijiet li fihom trid tintuża strateġija ta' kontroll tal-emissjonijiet bażi kif stipulata fil-paragrafu 5.3.2.2.2.
5.3.4.3. Meta jintuża reaġent, il-manifattur għandu juri li l-emissjoni tal-ammonijaka fuq l-NRTC jew l-NRSC jaħraq bil-proċedura ta' approvazzjoni tat-tip ma taqbiżx valur medju ta' 10 ppm.
5.3.4.4. Jekk il-kontenituri tar-reaġent ikunu installati fuq jew kollegati ma' vettura mobbli mhux tat-triq, irid ikun inkluż mezz għat-teħid ta' kampjun tar-reaġent ġewwa l-kontenituri. Il-punt ta' kampjunar irid ikun faċilment aċċessibbli bla ma jkun hemm bżonn tal-użu ta' xi għodda jew tagħmir speċjalizzat.
5.3.4.5. L-approvazzjoni tat-tip għandha tingħata, skont il-paragrafu 6.1., diment li jkunu ssodisfati l-kundizzjonijiet li ġejjin:
Għal magni b'firxiet ta' potenza Q sa R l-emissjonijiet fil-kampjun fi ħdan iż-żona ta' kontroll definita fil-paragrafu 5.3.5. ma għandhomx jaqbżu b'iktar minn 100 fil-mija l-valuri limitu tal-emissjonijiet fil-paragrafu 5.2.1. ta' dan ir-Regolament.
Is-servizz tekniku għandu jagħżel sa tliet punti aleatorji ta' tagħbija u veloċità fi ħdan iż-żona ta' kontroll għall-ittestjar. Is-servizz tekniku għandu jiddetermina wkoll ordni sekwenzjali tal-punti tat-test. It-test għandu jsir skont ir-rekwiżiti prinċipali tal-NRSC, iżda kull punt tat-test għandu jiġi evalwat b'mod separat. Kull punt tat-test għandu jilħaq il-valuri limitu definiti fil-paragrafu 5.3.5.
Għandhom jintużaw Veloċità għolja u Veloċità baxxa kif definiti fl-Anness 4B għal dan ir-Regolament.
Jekk il-veloċità A mkejla tal-magna taqa' fi ħdan ±3 fil-mija tal-veloċità tal-magna ddikjarata mill-manifattur, għandhom jintużaw il-veloċitajiet iddikjarati tal-magna. Jekk tinqabeż it-tolleranza għal xi waħda mill-veloċitajiet tat-test, għandhom jintużaw il-veloċitajiet tal-magna mkejlin.
5.3.5.3.2. Il-kundizzjonijiet operattivi li ġejjin tal-magna għandhom ikunu esklużi mill-ittestjar:
Il-manifattur jista' jitlob sabiex is-Servizz Tekniku jeskludi l-punti operattivi miż-żona ta' kontroll definita fil-paragrafu 5.5.1. u 5.5.2. matul l-approvazzjoni taċ-ċertifikazzjoni/tat-tip. Is-Servizz Tekniku jista' jagħti din l-esklużjoni jekk il-manifattur kapaċi juri li l-magna qatt ma hija kapaċi topera f'dawk il-punti meta tintuża fi kwalunkwe taħlita ta' vetturi.
5.3.6. Verifika tal-Emissjonijiet ta' Gassijiet tal-Kaxxa tal-Krank għal magni b'firxiet ta' potenza Q sa R
5.3.6.1. Ebda emissjonijiet tal-kaxxa tal-krank ma għandhom jintreħew direttament fl-atmosfera ambjentali, bl-eċċezzjoni kif stipulata fil-paragrafu 5.3.6.3.
5.3.6.2. Il-magni jistgħu jerħu emissjonijiet tal-kaxxa tal-krank fl-egżost fuq il-pompa li toħloq vakwu ta' xi vettura wara t-trattament matul l-operazzjoni kollha.
5.3.6.3. Magni mgħammrin b'turboċarġers, pompi, blowers, jew superċarġers għall-induzzjoni tal-arja jafu jerħu emissjonijiet tal-kaxxa tal-krank fl-atmosfera ambjentali. F'dan il-każ, l-emissjonijiet tal-kaxxa tal-krank għandhom jiżdiedu mal-emissjonijiet tal-egżost (jew b'mod fiżiku jew matematiku) matul it-testijiet kollha tel-emissjonijiet skont il-paragrafu 6.10. tal-Anness 4B għal dan ir-Regolament.
5.4.1. Sabiex tiġi stabbilita l-konformità tal-magni b'veloċità varjabbli definita mill-paragrafi 1.1. u 1.2. ta' dan ir-Regolament bil-limiti ta' emissjoni mogħtija fil-paragrafu 5.2.1. ta' dan ir-Regolament, dawn għandhom ikunu allokati għal firxiet ta' potenza fuq il-bażi tal-ogħla valur tal-potenza netta mkejla skont il-paragrafu 2.1.49. ta' dan ir-Regolament.
5.4.2. Għal tipi ta' magni oħrajn, għandha tintuża l-potenza netta klassifikata.
Jekk id-detentur tal-approvazzjoni jieqaf kompletament jimmanifattura t-tip approvat jew il-familja approvata skont dan ir-Regolament, huwa għandu jinforma b’dan lill-awtorità li tkun tat l-approvazzjoni. Malli tirċievi l-komunikazzjoni rilevanti, dik l-awtorità għandha tinforma b’dan lill-Partijiet l-oħra għall-Ftehim li japplikaw dan ir-Regolament permezz ta’ formula ta’ komunikazzjoni li tkun konformi mal-mudell fl-Anness 2 għal dan ir-Regolament.
12. ISMIJIET U INDIRIZZI TAS-SERVIZZI TEKNIĊI RESPONSABBLI MIT-TWETTIQ TAT-TESTIJIET TAL-APPROVAZZJONI U TAL-AWTORITAJIET TAL-APPROVAZZJONI TAT-TIP.
Il-Partijiet Kontraenti għall-Ftehim tal-1958 li japplikaw dan ir-Regolament għandhom jikkomunikaw lis-Segretarjat tan-Nazzjonijiet Uniti l-ismijiet u l-indirizzi tas-Servizzi Tekniċi responsabbli mit-twettiq tat-testijiet tal-approvazzjoni u tal-Awtoritajiet tal-Approvazzjoni tat-Tip li jagħtu l-approvazzjoni u li lilhom għandhom jintbagħtu l-formuli li jiċċertifikaw approvazzjoni jew estensjoni jew rifjut jew irtirar ta’ approvazzjoni, maħruġa f’pajjiżi oħrajn.
ANNESS 4A
METODU BIEX JIĠU DDETERMINATI L-EMISSJONIJIET TA’ SUSTANZI GASSUŻI U TA’ PARTIKULATI LI JNIĠĠSU
1. INTRODUZZJONI
1.1. Dan l-Anness jiddeskrivi l-metodu sabiex jiġu ddeterminati l-emissjonijiet ta’ sustanzi gassużi u ta’ partikulati li jniġġsu mill-magna li għandha tiġi ttestjata.
Għandhom japplikaw iċ-ċikli tat-test li ġejjin:
|
|
L-NRSC (ċiklu stabbli mhux tat-triq) xieraq għall-ispeċifikazzjoni tat-tagħmir li għandu jintuża għall-kejl tal-emissjonijiet tal-monossidu tal-karbonju, tal-idrokarburi, tal-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati għall-firxiet ta’ potenza kollha tal-magni deskritti fil-paragrafi 1.1., 1.2. u 1.3. ta’ dan ir-Regolament, u l-NRTC (ċiklu tranżitorju mhux tat-triq) li għandu jintuża għall-kejl tal-emissjonijiet tal-monossidu tal-karbonju, tal-idrokarburi, tal-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati għall-firxiet ta’ potenza L u ’l fuq tal-magni deskritti fil-paragrafi 1.1. u 1.2. ta’ dan ir-Regolament.
|
|
|
Il-komponenti gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati li tarmi l-magna mressqa għall-ittestjar għandhom jiġu mkejla bil-metodi deskritti fl-Appendiċi 4 tal-Anness 4A.
|
|
|
Jistgħu jiġu aċċettati sistemi jew analizzaturi oħrajn jekk dawn jagħtu riżultati ekwivalenti għas-sistemi ta’ referenza li ġejjin:
|
(a)
|
Għall-emissjonijiet gassużi mkejla fl-egżost mhux ittrattat, is-sistema murija fil-Figura 2 tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A;
|
|
(b)
|
Għall-emissjonijiet gassużi mkejla fl-egżost dilwit ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, is-sistema murija fil-Figura 3 tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A;
|
|
(c)
|
Għall-emissjonijiet f’forma ta’ partikulati, is-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ li taħdem b’filtru separat għal kull modalità, murija fil-Figura 13 tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A.
|
|
|
|
Id-determinazzjoni tal-ekwivalenza tas-sistema għandha tkun ibbażata fuq studju ta’ korrelazzjoni ta’ seba’ ċikli tat-test (jew iżjed) bejn is-sistema kkunsidrata u sistema ta’ referenza waħda jew iktar minn dawk imsemmija iktar ’il fuq.
|
|
|
Il-kriterju ta’ ekwivalenza ġie ddefinit bħala qbil ta’ ± 5 fil-mija tal-medji tal-valuri ppeżati tal-emissjonijiet taċ-ċiklu. Iċ-ċiklu li għandu jintuża għandu jkun dak mogħti fil-paragrafu 3.6.1. tal-Anness 4A.
|
|
|
Għall-introduzzjoni ta’ sistema ġdida fir-Regolament, id-determinazzjoni tal-ekwivalenza għandha tkun ibbażata fuq il-kalkolu tar-ripetibbiltà u tar-riproduċibbiltà, kif ġie deskritt fl-ISO 5725.
|
1.2. It-test għandu jsir bil-magna mmuntata fuq bank tat-test u konnessa ma’ dinamometru.
1.3. Prinċipju tal-kejl:
L-emissjonijiet tal-egżost tal-magna li għandhom jiġu mkejla jinkludu l-komponenti gassużi (il-monossidu tal-karbonju, l-idrokarburi totali u l-ossidi tan-nitroġenu), u l-partikulati. Barra minn hekk, id-diossidu tal-karbonju ta’ spiss jintuża bħala gass traċċatur sabiex jiġi ddeterminat il-proporzjon tad-dilwizzjoni tas-sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali u tas-sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ. Prattika inġineristika tajba tirrakkomanda l-kejl ġenerali tad-diossidu tal-karbonju bħala għodda eċċellenti għall-individwazzjoni tal-problemi bil-kejl matul il-prova tat-test.
1.3.1. Test tal-NRSC:
Matul sekwenza preskritta ta’ kundizzjonijiet operattivi, bil-magni msaħħna, l-ammonti tal-emissjonijiet tal-egżost imsemmija iktar ’il fuq għandhom jiġu eżaminati b’mod kontinwu billi jittieħed kampjun mill-gass tal-egżost mhux ittrattat. Iċ-ċiklu tat-test jikkonsisti f’numru ta’ modalitajiet ta’ veloċità u ta’ torque (tagħbija) li jkopru l-medda operattiva tipika tal-magni diżil. Matul kull modalità għandhom jiġu ddeterminati l-konċentrazzjoni ta’ kull sustanza gassuża li tniġġes, il-fluss tal-egżost u l-output tal-potenza, u l-valuri mkejla għandhom jiġu ppeżati, (jew b’fatturi ta’ ppeżar jew bil-ħin kampjunarju). Il-kampjun tal-partikulati għandu jiġi dilwit b’arja ambjentali kkundizzjonata. Tul il-proċedura kompluta tat-test, għandu jittieħed kampjun wieħed li għandu jinġabar fuq filtri idonei.
Inkella, għaċ-ċikli b’modalitajiet diskreti, kampjun jista’ jittieħed fuq filtri separati, wieħed għal kull modalità, u r-riżultati ppeżati għaċ-ċiklu għandhom jiġu kkalkulati.
Il-grammi ta’ kull sustanza li tniġġes emessa għal kull kilowatt-siegħa għandhom jiġu kkalkulati kif ġie deskritt fl-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness.
1.3.2. Test tal-NRTC:
Iċ-ċiklu tat-test tranżitorju preskritt, ibbażat mill-qrib fuq il-kundizzjonijiet operattivi tal-magni diżil installati f’makkinarju mhux tat-triq, isir darbtejn:
|
(a)
|
L-ewwel darba (startjar ta’ magna kiesħa) wara li l-magna tkun laħqet it-temperatura ambjentali u t-temperaturi tal-likwidu tat-tkessiħ u taż-żejt tal-magna, tas-sistemi ta’ trattament ta’ wara u tal-apparati awżiljari ta’ kontroll tal-magna kollha jiġu stabbilizzati f’temperatura ta’ bejn 20 °C u 30 °C.
|
|
(b)
|
It-tieni darba (startjar ta’ magna sħuna) wara perjodu ta’ tgħaddi sħun (hot soak) ta’ għoxrin (20) minuta li jibda immedjatament wara li jiġi kkompletat iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa.
|
Matul din is-sekwenza tat-test, għandhom jiġu eżaminati s-sustanzi li jniġġsu msemmija iktar ’il fuq. Is-sekwenza tat-test tikkonsisti f’ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa wara tkessiħ naturali jew sfurzat tal-magna, perjodu ta’ tgħaddis sħun u ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna, li jwasslu għal kalkolu ta’ emissjonijiet kompożiti. Permezz tas-sinjali ta’ feedback tat-torque u tal-veloċità tal-magna tad-dinamometru tal-magna, il-potenza għandha tiġi integrata fir-rigward tal-ħin taċ-ċiklu, li jirriżulta fix-xogħol prodott mill-magna matul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjonijiet tal-komponenti gassużi għandhom jiġu ddeterminati matul iċ-ċiklu, jew fil-gass tal-egżost mhux ittrattat bl-integrazzjoni tas-sinjal tal-analizzatur skont l-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness, jew fil-gass tal-egżost dilwit ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ ta’ CVS bl-integrazzjoni jew bil-kampjunar bil-borża skont l-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness. Għall-partikulati, għandu jinġabar kampjun proporzjonali mill-gass tal-egżost dilwit fuq filtru speċifikat jew permezz ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali jew permezz ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ. Jiddependi mill-metodu li jintuża, ir-rata tal-fluss tal-gass tal-egżost dilwit jew mhux dilwit għandha tiġi ddeterminata matul iċ-ċiklu sabiex jiġu kkalkulati l-valuri tal-emissjonijiet tal-massa tas-sustanzi li jniġġsu. Il-valuri tal-emissjonijiet tal-massa għandhom ikunu relatati max-xogħol tal-magna sabiex jingħataw il-grammi ta’ kull sustanza li tniġġes emessa għal kull kilowatt-siegħa.
L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu mkejla kemm matul iċ-ċikli ta’ startjar ta’ magna kiesħa kif ukoll matul iċ-ċikli ta’ startjar ta’ magna sħuna. L-emissjonijiet kompożiti ppeżati għandhom jiġu kkalkulati billi r-riżultati tal-istartjar ta’ magna kiesħa jiġu ppeżati b’10 fil-mija filwaqt li r-riżultati tal-istartjar ta’ magna sħuna jiġu ppeżati b’90 fil-mija. Ir-riżultati kompożiti ppeżati għandhom josservaw il-limiti.
1.4. Simboli għall-parametri tat-testijiet
|
Simbolu
|
Unità
|
Terminu
|
|
Ap
|
m2
|
L-erja trażversali tas-sonda kampjunarja isokinetika.
|
|
AT
|
m2
|
L-erja trażversali tal-pajp tal-egżost.
|
|
aver
|
|
Valuri medji ppeżati għal:
|
|
|
m3/h
|
il-fluss tal-volum;
|
|
|
kg/h
|
il-fluss tal-massa;
|
|
|
g/kWh
|
emissjoni speċifika.
|
|
α
|
—
|
Il-proporzjon tal-idroġenu għall-karbonju tal-fjuwil.
|
|
C1
|
—
|
Idrokarbur ekwivalenti għall-Karbonju 1.
|
|
conc
|
ppm
|
Konċentrazzjoni (bis-suffiss ta’ Vol % il-komponent li qed jinnomina).
|
|
concc
|
ppm
|
Il-konċentrazzjoni korretta fl-isfond. Vol %
|
|
concd
|
ppm
|
Il-konċentrazzjoni tal-arja ta’ dilwizzjoni. Vol %
|
|
DF
|
—
|
Il-fattur ta’ dilwizzjoni.
|
|
fa
|
—
|
Il-fattur atmosferiku tal-laboratorju.
|
|
FFH
|
—
|
Il-fattur speċifiku għall-fjuwil użat għall-kalkoli tal-proporzjon tal-idroġenu għall-karbonju tal-konċentrazzjonijiet fl-imxarrab mill-konċentrazzjonijiet xotti.
|
|
GAIRW
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
GAIRD
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi xotta.
|
|
GDILW
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
GEDFW
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
GEXHW
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
GFUEL
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil.
|
|
GTOTW
|
kg/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
HREF
|
g/kg
|
Il-valur ta’ referenza tal-umdità assoluta 10,71 g/kg għall-kalkolu tal-fatturi ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx u għall-partikulati.
|
|
Ha
|
g/kg
|
L-umdità assoluta tal-arja li tidħol.
|
|
Hd
|
g/kg
|
L-umdità assoluta tal-arja ta’ dilwizzjoni.
|
|
i
|
—
|
Ittra miktuba taħt il-vers li tindika modalità individwali.
|
|
KH
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx.
|
|
Kp
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati.
|
|
KW,a
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja li tidħol.
|
|
KW,d
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni.
|
|
KW,e
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost dilwit.
|
|
KW,r
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost mhux ittrattat.
|
|
L
|
%
|
Il-perċentwal tat-torque relatat mat-torque massimu għall-veloċità tat-test.
|
|
mass
|
g/h
|
Terminu miktub taħt il-vers li jindika rata tal-fluss tal-massa tal-emissjonijiet.
|
|
MDIL
|
kg
|
Il-massa tal-kampjun tal-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati.
|
|
MSAM
|
kg
|
Il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati.
|
|
Md
|
mg
|
Il-massa tal-kampjun tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni miġbura.
|
|
Mf
|
mg
|
Il-massa tal-kampjun tal-partikulati miġbura.
|
|
pa
|
kPa
|
Il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol tal-magna (ISO 3046 psy = ambjent tat-test PSY).
|
|
pB
|
kPa
|
Il-pressjoni barometrika totali (ISO 3046: Px = Il-pressjoni totali ambjentali tas-sit PX; Py = Il-pressjoni totali ambjentali tat-test PY).
|
|
pd
|
kPa
|
Il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja ta’ dilwizzjoni.
|
|
ps
|
kPa
|
Il-pressjoni atmosferika xotta.
|
|
P
|
kW
|
Il-potenza, tal-brejk mhux korretta.
|
|
PAE
|
kW
|
Il-potenza totali ddikjarata assorbita mill-awżiljarji mwaħħla għat-test li mhumiex meħtieġa mill-paragrafu 2.1.49. ta’ dan ir-Regolament.
|
|
PM
|
kW
|
Il-potenza massima mkejla fil-veloċità tat-test f’kundizzjonijiet tat-test (ara l-Anness 1A).
|
|
Pm
|
kW
|
Il-potenza mkejla f’modalitajiet differenti tat-test.
|
|
q
|
—
|
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni.
|
|
r
|
—
|
Il-proporzjon tal-erjas trażversali tas-sonda isokinetika u tal-pajp tal-egżost.
|
|
Ra
|
%
|
L-umdità relattiva tal-arja li tidħol.
|
|
Rd
|
%
|
L-umdità relattiva tal-arja ta’ dilwizzjoni.
|
|
Rf
|
—
|
Il-fattur ta’ rispons tal-FID.
|
|
S
|
kW
|
Is-setting tad-dinamometru.
|
|
Ta
|
K
|
It-temperatura assoluta tal-arja li tidħol.
|
|
TDd
|
K
|
It-temperatura assoluta tal-punt tan-nida.
|
|
TSC
|
K
|
It-temperatura tal-arja li ġiet imkessħa fl-intercooler.
|
|
Tref
|
K
|
It-temperatura ta’ referenza (tal-arja ta’ kombusjoni 298 K (25 °C)).
|
|
TSCRef
|
K
|
It-temperatura ta’ referenza tal-arja li ġiet imkessħa fl-intercooler.
|
|
VAIRD
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-arja li tidħol fuq bażi xotta.
|
|
VAIRW
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
VDIL
|
m3
|
Il-volum tal-kampjun tal-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddi mill-filtri tal-kampjuni tal-partikulati.
|
|
VDILW
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
VEDFW
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
VEXHD
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-gass tal-egżost fuq bażi xotta.
|
|
VEXHW
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
VSAM
|
m3
|
Il-volum tal-kampjun mgħoddi mill-filtri kampjunarji tal-partikulati.
|
|
VTOTW
|
m3/h
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab.
|
|
WF
|
—
|
Il-fattur ta’ ppeżar.
|
|
WFE
|
—
|
Il-fattur effettiv ta’ ppeżar.
|
2. KUNDIZZJONIJIET TAT-TEST
2.1. Rekwiżiti ġenerali
Il-volumi u r-rati tal-fluss volumetriku kollha għandhom ikunu relatati ma’ 273 K (0 °C) u ma’ 101,3 kPa.
2.2. Kundizzjonijiet tat-test tal-magna
2.2.1. It-temperatura assoluta Ta
tal-arja li tidħol tal-magna espressa f’Kelvin, u l-pressjoni atmosferika xotta ps
, espressa f’kPa, għandhom jiġu mkejla, u l-parametru fa
għandu jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonjiet li ġejjin:
|
|
Magni aspirati b’mod naturali u mekkanikament iċċarġjati ħafna:
|
|
|
Magna b’turboċarġer bi tkessiħ tal-arja li tidħol jew mingħajr tkessiħ tal-arja li tidħol:
|
2.2.2. Validità tat-test
Biex test jiġi rikonoxxut bħala validu, il-parametru fa
għandu jkun tali li:
0,96 ≤ fa ≤ 1,06
2.2.3. Magni bit-tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ
It-temperatura tal-arja taċ-ċarġ għandha tiġi rreġistrata u fil-veloċità kklassifikata u bit-tagħbija sħiħa ddikjarati, għandha tkun fi ħdan ± 5 K tat-temperatura massima tal-arja taċ-ċarġ speċifikata mill-manifattur. It-temperatura tal-midjum tat-tkessiħ għandha tkun mill-inqas ta’ 293 K (20 °C).
Jekk tintuża sistema ta’ laboratorju tat-testijiet jew blower estern, it-temperatura tal-arja taċ-ċarġ għandha tiġi ssettjata fi ħdan ± 5 K tat-temperatura massima tal-arja taċ-ċarġ speċifikata mill-manifattur fil-veloċità tal-potenza massima u bit-tagħbija sħiħa ddikjarati. It-temperatura tal-likwidu tat-tkessiħ u r-rata tal-fluss tal-likwidu tat-tkessiħ tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ fil-punt stabbilit ta’ iktar ’il fuq ma għandhomx jinbidlu għaċ-ċiklu kollu tat-test. Il-volum tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ għandu jkun ibbażat fuq prattika inġineristika tajba u fuq applikazzjonijiet tipiċi tal-vettura/makkinarju.
Fakultattivament, l-issettjar tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ jista’ jsir skont is-SAE J 1937 kif ġie ppubblikat f’Jannar 1995.
2.3. Sistema tal-bokka tal-arja tal-magna
Il-magna tat-test għandha tiġi mgħammra b’sistema ta’ bokka tal-arja li jkollha restrizzjoni fil-bokka tal-arja fi ħdan ± 300 Pa tal-valur speċifikat mill-manifattur għal apparat nadif li jnaddaf l-arja fil-kundizzjonijiet operattivi tal-magna kif ġew speċifikati mill-manifattur, li jirriżultaw fi fluss massimu tal-arja. Ir-restrizzjonijiet għandhom jiġu ssettjati f’veloċità kklassifikata u b’tagħbija sħiħa. Tista’ tintuża sistema ta’ laboratorju tat-testijiet, sakemm din tiddupplika l-kundizzjonijiet operattivi proprji tal-magna.
2.4. Sistema tal-egżost tal-magna
Il-magna tat-test għandha tiġi mgħammra b’sistema tal-egżost b’kontropressjoni tal-egżost fi ħdan ± 650 Pa tal-valur speċifikat mill-manifattur fil-kundizzjonijiet operattivi tal-magna li jirriżultaw fil-potenza massima ddikjarata.
Jekk il-magna tkun mgħammra b’apparat tat-trattament ta’ wara tal-egżost, il-pajp tal-egżost għandu jkollu l-istess dijametru bħalma jinstab waqt l-użu, għal mill-inqas erba’ (4) dijametri ta’ pajp ’il fuq mill-bokka tal-bidu tas-sezzjoni tal-espansjoni li jkun fiha l-apparat tat-trattament ta’ wara. Id-distanza mill-flanġ tal-manifold tal-egżost jew mill-iżbokk tat-turboċarġer sal-apparat tat-trattament ta’ wara tal-egżost għandha tkun l-istess bħal fil-konfigurazzjoni tal-magna jew fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tad-distanza tal-manifattur. Il-kontropressjoni jew ir-restrizzjoni tal-egżost għandha ssegwi l-istess kriterji ta’ iktar ’il fuq, u tista’ tiġi ssettjata b’valv. Il-kontenitur tat-trattament ta’ wara jista’ jitneħħa waqt it-testijiet bi prova u matul l-immappjar tal-magna, u jista’ jiġi sostitwit b’kontenitur ekwivalenti li jkollu appoġġ ta’ katalist inattiv.
2.5. Sistema ta’ tkessiħ
Is-sistema ta’ tkessiħ tal-magna b’kapaċità biżżejjed sabiex il-magna tinżamm f’temperaturi operattivi normali għandha tiġi preskritta mill-manifattur.
2.6. Żejt lubrikanti
L-ispeċifikazzjonijiet taż-żejt lubrikanti użat għat-test għandhom jiġu rreġistrati u ppreżentati mar-riżultati tat-test.
2.7. Fjuwil tat-test
Il-fjuwil għandu jkun il-fjuwil ta’ referenza speċifikat fl-Anness 6 għall-firxa ta’ potenza rispettiva:
|
|
It-Tabella 1 tal-Anness 6 għall-firxiet ta’ potenza D sa G
|
|
|
It-Tabella 2 tal-Anness 6 għall-firxiet ta’ potenza H sa K
|
|
|
It-Tabella 3 tal-Anness 6 għall-firxiet ta’ potenza L sa P
|
|
|
Fakultattivament, il-fjuwil ta’ referenza speċifikat fit-Tabella 1 tal-Anness 6 jista’ jintuża għall-firxiet ta’ potenza H sa K.
|
|
|
In-numru taċ-ċetan u l-kontenut ta’ kubrit tal-fjuwil ta’ referenza użat għat-test għandhom jiġu rreġistrati fil-paragrafu 1.1. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 2.
|
It-temperatura tal-fjuwil fil-bokka tal-pompa ta’ injezzjoni għandha tkun ta’ 306-316 K (33-43 °C).
3. PROVA TAT-TEST (TEST TAL-NRSC)
3.1. Determinazzjoni tas-settings tad-dinamometru
Il-bażi tal-kejl tal-emissjonijiet speċifiċi hija l-potenza mhux korretta tal-brejk skont ir-Regolament Nru 120.
Waqt it-test, l-awżiljarji meħtieġa għat-tħaddim tal-magna għandhom jiġu installati skont ir-rekwiżiti tal-Anness 7.
Fejn l-awżiljari ma jkunux tneħħew, għandha tiġi ddeterminata l-potenza assorbita minnhom fil-veloċitajiet tat-test sabiex jiġu kkalkulati s-settings tad-dinamometru, ħlief għall-magni fejn awżiljari ta’ din ix-xorta jifformaw parti integrali mill-magna (pereżempju, il-fannijiet tat-tkessiħ għall-magni mkessħa bl-arja).
Is-settings tal-kontropressjoni fir-restrizzjoni tal-bokka u fil-pajp tal-egżost għandhom jiġu aġġustati f’konformità mal-limiti massimi tal-manifattur, skont il-paragrafi 2.3. u 2.4.
Il-valuri tat-torque massimu fil-veloċitajiet speċifikati tat-test għandhom jiġu ddeterminati permezz ta’ sperimentazzjoni sabiex jiġu kkalkulati l-valuri tat-torque għall-modalitajiet speċifikati tat-test. Għall-magni li ma jkunux iddisinjati sabiex jaħdmu fuq medda ta’ kurva tat-torque b’tagħbija sħiħa, it-torque massimu fil-veloċitajiet tat-test għandu jiġi ddikjarat mill-manifattur.
Is-setting tal-magna għal kull modalità tat-test għandu jiġi kkalkulat permezz tal-formula:
Jekk il-proporzjon,
il-valur ta’ P
AE jista’ jiġi vverifikat mill-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip li tagħti l-approvazzjoni tat-tip.
3.2. Preparazzjoni tal-filtri kampjunarji
Mill-inqas siegħa qabel it-test, kull filtru (par filtri) għandu jitqiegħed f’dixx Petri magħluq iżda mhux issiġillat li min-naħa tiegħu jitqiegħed f’kompartiment tal-kejl sabiex jistabbilizza. Fi tmiem il-perjodu ta’ stabbilizzazzjoni, kull filtru (par filtri) għandu jintiżen u l-piż tat-tara għandu jiġi rreġistrat. Il-filtru (par filtri) imbagħad għandu jinħażen f’dixx Petri jew f’kontenitur tal-filtri magħluq sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-filtru (par filtri) ma jintużax fi żmien tmien (8) sigħat minn meta jitneħħa mill-kompartiment tal-kejl, huwa għandu jerġa’ jintiżen qabel jintuża.
3.3. Installazzjoni tat-tagħmir tal-kejl
L-istrumentazzjoni u s-sondi tal-kampjun għandhom jiġu installati kif ikun meħtieġ. Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ għad-dilwizzjoni tal-gass tal-egżost, il-pajp tal-egżost għandu jkun konness mas-sistema.
3.4. Startjar tas-sistema ta’ dilwizzjoni u tal-magna
Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u għandhom jiġu msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha jkunu stabbilizzaw irwieħhom b’tagħbija sħiħa u f’veloċità kklassifikata (paragrafu 3.6.2.).
3.5. Aġġustament tal-proporzjon tad-dilwizzjoni
Għall-metodu b’filtru uniku (fakultattiv għall-metodu b’filtri multipli), is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi startjata u għandha titħaddem fuq bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni jista’ jiġi ddeterminat billi l-arja ta’ dilwizzjoni tiġi mgħoddija mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża arja ta’ dilwizzjoni ffiltrata, kejl wieħed jista’ jsir fi kwalunkwe ħin qabel, matul jew wara t-test. Jekk l-arja ta’ dilwizzjoni ma tiġix iffiltrata, il-kejl għandu jsir fuq kampjun wieħed meħud għad-durata tat-test.
L-arja ta’ dilwizzjoni għandha tiġi ssettjata sabiex tinkiseb temperatura tal-wiċċ tal-filtru ta’ bejn 315 K (42 °C) u 325 K (52 °C) f’kull modalità. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni totali għandu jkun ta’ inqas minn erbgħa (4).
Nota: Għal firxiet ta’ potenza sa u inkluża K li jużaw ċikli b’modalitajiet diskreti, it-temperatura tal-filtru tista’ tinżamm f’temperatura massima jew taħt temperatura massima ta’ 325 K (52 °C) minflok ma tiġi rispettata l-medda tat-temperaturi ta’ 42 °C sa 52 °C.
Għall-metodi b’filtru uniku u b’filtri multipli, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-kampjun mill-filtru għandha tinżamm fi proporzjon kostanti tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost dilwit għas-sistemi bi fluss sħiħ għall-modalitajiet kollha. Dan il-proporzjon tal-massa għandu jkun fi ħdan ± 5 fil-mija fir-rigward tal-valur medju tal-modalità, ħlief għall-ewwel 10 s ta’ kull modalità għas-sistemi mingħajr kapaċità ta’ bypass. Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’metodu b’filtru uniku, ir-rata tal-fluss tal-massa mill-filtru għandha tkun kostanti fi ħdan ± 5 fil-mija fir-rigward tal-valur medju tal-modalità, ħlief għall-ewwel 10 s ta’ kull modalità għas-sistemi mingħajr kapaċità ta’ bypass.
Għal sistemi b’konċentrazzjoni ta’ CO2 jew ta’ NOx ikkontrollata, il-kontenut ta’ CO2 jew ta’ NOx tal-arja ta’ dilwizzjoni għandu jiġi mkejjel fil-bidu u fit-tmiem ta’ kull test. Il-kejl tal-konċentrazzjoni fl-isfond ta’ CO2 jew ta’ NOx tal-arja ta’ dilwizzjoni ta’ qabel u ta’ wara t-test għandu jkun fi ħdan 100 ppm jew 5 ppm minn xulxin, rispettivament.
Meta tintuża sistema ta’ analiżi tal-gass tal-egżost dilwit, il-konċentrazzjonijiet fl-isfond rilevanti għandhom jiġu ddeterminati permezz ta’ kampjunar tal-arja ta’ dilwizzjoni f’borża kampjunarja matul is-sekwenza kompleta tat-test.
Il-konċentrazzjoni fl-isfond kontinwa (mhux tal-borża) tista’ tittieħed f’minimu ta’ tliet (3) punti, fil-bidu, fit-tmiem u f’punt qrib nofs iċ-ċiklu biex imbagħad tiġi kkalkulata l-medja. Fuq it-talba tal-manifattur, il-kejl fl-isfond jista’ jitħalla barra.
3.6. Kontroll tal-analizzaturi
L-analizzaturi tal-emissjonijiet għandhom jiġu ssettjati fuq żero u soġġetti għal span.
3.7. Ċiklu tat-test
3.7.1. Speċifikazzjoni tal-makkinarju skont il-paragrafi 1.1. sa 1.3.:
3.7.1.1. Speċifikazzjoni A
Għall-magni koperti mill-paragrafi 1.1. u 1.2. ta’ dan ir-Regolament, fit-tħaddim tad-dinamometru fuq il-magna tat-test għandu jiġi segwit iċ-ċiklu bi tmien (8) modalitajiet diskreti (1) tas-subparagrafu (a) tal-paragrafu 1.1. tal-Anness 5.
Fakultattivament, jista’ jintuża ċ-ċiklu modali bir-rampa b’9 modalitajiet korrispondenti tas-subparagrafu (a) tal-paragrafu 1.2. tal-Anness 5. F’dan il-każ, iċ-ċiklu għandu jsir skont il-paragrafu 7.8.2. tal-Anness 4B minflok ma jiġu segwiti l-proċeduri fil-paragrafi 3.7.2. sa 3.7.6.
3.7.1.2. Speċifikazzjoni B
Għall-magni koperti mill-paragrafu 1.3. ta’ dan ir-Regolament, fit-tħaddim tad-dinamometru fuq il-magna tat-test għandu jiġi segwit iċ-ċiklu b’ħames (5) modalitajiet diskreti (2) tas-subparagrafu (b) tal-paragrafu 1.1. tal-Anness 5.
Fakultattivament, jista’ jintuża ċ-ċiklu modali bir-rampa b’ħames (5) modalitajiet tas-subparagrafu (b) tal-paragrafu 1.2. tal-Anness 5. F’dan il-każ, iċ-ċiklu għandu jsir skont il-paragrafu 7.8.2. tal-Anness 4B minflok ma jiġu segwiti l-proċeduri fil-paragrafi 3.7.2. sa 3.7.6.
Il-figuri tat-tagħbija huma valuri perċentwali tat-torque li jikkorrispondu għall-klassifikazzjoni tal-potenza primarja ddefinita bħala l-potenza massima disponibbli matul sekwenza ta’ potenza varjabbli, li tista’ tibqa’ għaddejja għal numru bla limitu ta’ sigħat fis-sena sena, bejn l-intervalli ta’ manutenzjoni ddikjarati u f’kundizzjonijiet ambjentali ddikjarati, fejn il-manutenzjoni ssir kif ikun ġie preskritt mill-manifattur.
3.7.2. Kundizzjonament tal-magna
It-tisħin tal-magna u tas-sistema għandu jkun b’veloċità u b’torque massimi sabiex il-parametri tal-magni jiġu stabbilizzati skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur.
Nota: Il-perjodu ta’ kundizzjonament għandu jipprevjeni anki l-influwenza tad-depożiti minn test preċedenti fis-sistema tal-egżost. Hemm ukoll perjodu meħtieġ ta’ stabbilizzazzjoni bejn il-punti tat-test li jkun ġie inkluż sabiex l-influwenzi minn punt għal punt jitnaqqsu.
3.7.3. Sekwenza tat-test
Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda. It-test għandu jsir fl-ordni tan-numri tal-modalitajiet kif ġie stabbilit iktar ’il fuq għaċ-ċikli tat-test.
Matul kull modalità taċ-ċiklu tat-test partikolari wara l-perjodu tranżitorju inizjali, il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fi ħdan ± 1 fil-mija tal-veloċità kklassifikata jew ± 3 min–1, liema minnhom tkun l-ikbar, ħlief għal veloċità baxxa mingħajr ingranaġġ li għandha tkun fi ħdan it-tolleranzi ddikjarati mill-manifattur. It-torque speċifikat għandu jinżamm b’tali mod li l-medja tul il-perjodu li matulu jkun qed isir il-kejl tkun fi ħdan ± 2 fil-mija tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.
Għal kull punt ta’ kejl, huwa meħtieġ ħin minimu ta’ għaxar (10) minuti. Jekk għall-ittestjar ta’ magna, ikunu meħtieġa ħinijiet kampjunarji itwal sabiex tinkiseb biżżejjed massa tal-partikulati fuq il-filtru tal-kejl, il-perjodu tal-modalità tat-test jista’ jiġi estiż kif ikun meħtieġ.
It-tul tal-modalità għandu jiġi rreġistrat u rrapportat.
Il-valuri tal-konċentrazzjonijiet tal-emissjonijiet gassużi tal-egżost għandhom jiġu mkejla u rreġistrati matul l-aħħar tliet (3) minuti tal-modalità.
Il-kampjunar tal-partikulati u l-kejl tal-emissjonijiet gassużi ma għandhomx jibdew qabel ma tkun inkisbet l-istabbilizzazzjoni tal-magna, kif ġie ddefinit mill-manifattur, u l-ikkompletar tagħhom għandu jikkoinċidi.
It-temperatura tal-fjuwil għandha tiġi mkejla fil-bokka għall-pompa ta’ injezzjoni tal-fjuwil jew kif ikun ġie speċifikat mill-manifattur, u l-post fejn ikun sar il-kejl għandu jiġi rreġistrat.
3.7.4. Rispons tal-analizzatur
L-output tal-analizzaturi għandu jiġi rreġistrat fuq reġistratur bi strip chart jew għandu jiġi mkejjel b’sistema ekwivalenti ta’ kisba tad-dejta bil-gass tal-egżost jiċċirkola mill-analizzaturi għall-inqas matul l-aħħar tliet (3) minuti ta’ kull modalità. Jekk għall-kejl ta’ CO u ta’ CO2 dilwiti jiġi applikat kampjunar bil-borża (ara l-paragrafu 1.4.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A,), il-kampjun għandu jiddaħħal fil-borża matul l-aħħar tliet (3) minuti ta’ kull metodu, u l-kampjun tal-borża għandu jiġi analizzat u rreġistrat.
3.7.5. Kampjunar tal-partikulati
Il-kampjunar tal-partikulati jista’ jsir jew permezz tal-metodu b’filtru uniku jew permezz tal-metodu b’filtri multipli (paragrafu 1.5. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A). Peress li r-riżultati tal-metodi jista’ jkunu xi ftit differenti, il-metodu użat għandu jiġi ddikjarat mar-riżultati.
Għall-metodu b’filtru uniku, matul il-kampjunar għandhom jitqiesu l-fatturi ta’ ppeżar modali speċifikati fil-proċedura taċ-ċiklu tat-test billi r-rata tal-fluss tal-kampjun u/jew il-ħin kampjunarju jiġu aġġustati b’mod xieraq.
F’kull modalità, il-kampjunar għandu jsir tard kemm jista’ jkun. Il-ħin kampjunarju għal kull modalità għandu jkun ta’ mill-inqas 20 s għall-metodu b’filtru uniku u ta’ mill-inqas 60 s għall-metodu b’filtri multipli. Għal sistemi mingħajr kapaċità ta’ bypass, il-ħin kampjunarju għal kull modalità għandu jkun ta’ mill-inqas 60 s għall-metodu b’filtru uniku u għall-metodu b’filtri multipli.
3.7.6. Kundizzjonijiet tal-magna
Il-veloċità u t-tagħbija tal-magna, it-temperatura tal-arja li tidħol, il-fluss tal-fjuwil u l-fluss tal-gass tal-egżost jew tal-arja għandhom jiġu mkejla għal kull modalità la darba l-magna tkun ġiet stabbilizzata.
Jekk il-kejl tal-fluss tal-gass tal-egżost jew il-kejl tal-arja ta’ kombustjoni u tal-konsum tal-fjuwil ma jkunx possibbli, dan jista’ jiġi kkalkulat billi jintuża l-metodu tal-bilanċ tal-karbonju u tal-ossiġnu (ara l-paragrafu 1.2.3. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A).
Kwalunkwe dejta addizzjonali meħtieġa għall-kalkolu għandha tiġi rreġistrata (ara l-paragrafi 1.1. u 1.2. tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4A).
3.8. Kontroll mill-ġdid tal-analizzaturi
Wara t-test tal-emissjonijiet, għall-kontroll mill-ġdid għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span. It-test jiġi kkunsidrat bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn iż-żewġ riżultati tal-kejl tkun ta’ inqas minn 2 fil-mija.
4. PROVA TAT-TEST (TEST TAL-NRTC)
4.1. Introduzzjoni
Iċ-ċiklu tranżitorju mhux tat-triq (NRTC) huwa elenkat fl-Anness 5 bħala sekwenza sekonda b’sekonda ta’ valuri normalizzati tal-veloċità u tat-torque applikabbli għall-magni diżil kollha koperti minn dan ir-Regolament. Sabiex it-test isir fuq ċellula tat-test tal-magna, il-valuri normalizzati għandhom jiġu kkonvertiti fil-valuri proprji għall-magna individwali li tkun qed tiġi ttestjata, abbażi tall-kurva tal-immappjar tal-magna. Din il-konverżjoni tissejjaħ denormalizzazzjoni, u ċ-ċiklu tat-test żviluppat jissejjaħ ċiklu ta’ referenza tal-magna li għandha tiġi ttestjata. B’dawn il-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza, iċ-ċiklu għandu jsir fuq iċ-ċellula tat-test, u l-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ feedback għandhom jiġu rreġistrati. Sabiex tiġi vvalidata l-prova tat-test, malli jiġi kkompletat it-test għandha ssir analiżi ta’ rigressjoni bejn il-valuri ta’ referenza u l-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ feedback.
4.1.1. L-użu ta’ tagħmir ta’ invalidazzjoni jew ta’ kontroll irrazzjonali jew ta’ strateġiji irrazzjonali għall-kontroll tal-emissjonijiet għandu jiġi pprojbit.
4.2. Proċedura ta’ mmappjar tal-magna
Meta l-NRTC jiġi ġġenerat fuq iċ-ċellula tat-test, il-magna għandha tiġi mmappjata qabel ma jsir iċ-ċiklu tat-test sabiex tiġi ddeterminata l-kurva tal-veloċità kontra t-torque.
4.2.1. Determinazzjoni tal-medda tal-veloċità tal-immappjar
Il-veloċitajiet minimi u massimi tal-immappjar huma ddefiniti kif ġej:
|
Veloċità minima tal-immappjar
|
=
|
veloċità mingħajr ingranaġġ
|
|
Veloċità massima tal-immappjar
|
=
|
n
hi x 1,02 jew veloċità fejn it-torque ta’ tagħbija sħiħa jinżel għal żero, liema minnhom tkun l-iktar waħda baxxa (fejn n
hi hija l-veloċità għolja, iddefinita bħala l-ogħla veloċità tal-magna fejn titwassal 70 fil-mija tal-potenza kklassifikata).
|
4.2.2. Kurva tal-immappjar tal-magna
Il-magna għandha tiġi msaħħna sal-potenza massima sabiex il-parametri tal-magna jiġu stabbilizzati skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur u prattika inġineristika tajba. Meta l-magna tiġi stabbilizzata, l-immappjar tal-magna għandu jsir skont il-proċeduri li ġejjin.
4.2.2.1. Mappa tranżitorja
|
(a)
|
It-tagħbija għandha tinħatt minn fuq il-magna u din għandha titħaddem bil-veloċità mingħajr ingranaġġ.
|
|
(b)
|
Il-magna għandha titħaddem bis-setting ta’ tagħbija sħiħa tal-pompa ta’ injezzjoni f’veloċità minima tal-immappjar.
|
|
(c)
|
Il-veloċità tal-magna għandha tiġi miżjuda b’rata medja ta’ 8 ± 1 min–1/s mill-veloċità minima tal-immappjar sal-veloċità massima tal-immappjar. Il-punti tal-veloċità u tat-torque tal-magna għandhom jiġu rreġistrati b’rata tal-kampjunar ta’ mill-inqas punt wieħed fis-sekonda.
|
4.2.2.2. Mappa tal-passi (step map)
|
(a)
|
It-tagħbija għandha tinħatt minn fuq il-magna u din għandha titħaddem bil-veloċità mingħajr ingranaġġ.
|
|
(b)
|
Il-magna għandha titħaddem bis-setting ta’ tagħbija sħiħa tal-pompa ta’ injezzjoni f’veloċità minima tal-immappjar.
|
|
(c)
|
Filwaqt li tinżamm tagħbija sħiħa, il-veloċità minima tal-immappjar għandha tinżamm għal mill-inqas 15 s, u matul l-aħħar 5 s għandu jiġi rreġistrat it-torque medju. Il-kurva tat-torque massimu mill-veloċità mimima tal-immappjar sa dik massima tal-immappjar għandha tiġi ddeterminata f’inkrementi ta’ veloċità mhux ikbar minn 100 ± 20 min–1. Kull punt tat-test għandu jinżamm għal mill-inqas 15 s, u matul l-aħħar 5 s għandu jiġi rreġistrat it-torque medju.
|
4.2.3. Ġenerazzjoni tal-kurva tal-immappjar
Il-punti kollha tad-dejta rreġistrati fil-paragrafu 4.2.2. għandhom jiġu konnessi permezz ta’ interpolazzjoni lineari bejn il-punti. Il-kurva tat-torque li tirriżulta hija l-kurva tal-immappjar u għandha tintuża sabiex il-valuri normalizzati tat-torque tal-iskeda tad-dinamometru tal-magna tal-Anness 5 jiġu kkonvertiti fil-valuri proprji tat-torque għaċ-ċiklu tat-test, kif ġie deskritt fil-paragrafu 4.3.3.
4.2.4. Immappjar alternattiv
Jekk manifattur iħoss li t-tekniki tal-immappjar imsemmija iktar ’il fuq la huma sikuri għal u lanqas huma rappreżentattivi ta’ xi magna partikolari, jistgħu jintużaw tekniki tal-immappjar alternattivi. Dawn it-tekniki alternattivi għandhom jissodisfaw l-intenzjoni tal-proċeduri speċifikati tal-immappjar sabiex jiġi ddeterminat it-torque massimu disponibbli fil-veloċitajiet kollha tal-magna milħuqa matul iċ-ċikli tat-test. Id-devjazzjonijiet mit-tekniki tal-immappjar speċifikati f’dan il-paragrafu għal raġunijiet ta’ sigurtà jew ta’ rappreżentattività għandhom jiġu approvati mil-partijiet involuti flimkien mal-ġustifikazzjoni għall-użu tagħhom. Fl-ebda każ, madankollu, il-kurva tat-torques ma għandha ssir minn veloċitajiet tal-magna dixxendenti għal magni rregolati jew għal magni b’turboċarġer.
4.2.5. Testijiet replikati
Magna ma għandhiex għalfejn tiġi mmappjata qabel kull ċiklu tat-test. Magna għandha terġa’ tiġi mmappjata qabel ċiklu tat-test jekk:
|
(a)
|
Ikun għadda ammont irraġonevoli ta’ ħin mill-aħħar mappa, kif jiġi ddeterminat permezz ta’ ġudizzju inġineristiku, jew,
|
|
(b)
|
Ikunu saru bidiliet fiżiċi jew rikalibrazzjonijiet lill-magna li potenzjalment jistgħu jaffettwaw il-prestazzjoni tal-magna.
|
4.3. Ġenerazzjoni taċ-ċiklu tat-test ta’ referenza
4.3.1. Veloċità ta’ referenza
Il-veloċità ta’ referenza (n
ref) tikkorrispondi għal 100 fil-mija tal-valuri normalizzati tal-veloċità speċifikati fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna tal-Anness 5. Iċ-ċiklu proprju tal-magna li jirriżulta mid-denormalizzazzjoni tal-veloċità ta’ referenza jiddependi prinċipalment fuq l-għażla tal-veloċità ta’ referenza xierqa. Il-veloċità ta’ referenza għandha tiġi ddeterminata permezz tal-formula li ġejja:
(Il-veloċità għolja hija l-ogħla veloċità tal-magna fejn titwassal 70 % tal-potenza kklassifikata, filwaqt li l-veloċità baxxa hija l-iktar veloċità baxxa tal-magna fejn titwassal 50 % tal-potenza kklassifikata).
Jekk il-veloċità ta’ referenza mkejla tkun fi ħdan ± 3 fil-mija tal-veloċità ta’ referenza kif tkun ġiet iddikjarata mill-manifattur, il-veloċità ta’ referenza ddikjarata tista’ tintuża għat-test tal-emissjonijiet. Jekk it-tolleranza tinqabeż, għat-test tal-emissjonijiet għandha tintuża l-veloċità ta’ referenza mkejla. (Dan huwa konsistenti mal-istandard ISO 8178-11:2006.)
4.3.2. Denormalizzazzjoni tal-veloċità tal-magna
Il-veloċità għandha tiġi denormalizzata permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
4.3.3. Denormalizzazzjoni tat-torque tal-magna
Il-valuri tat-torque fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna tal-Anness 5 jiġu normalizzati sat-torque massimu fil-veloċità rispettiva. Il-valuri tat-torque taċ-ċiklu ta’ referenza għandhom jiġu denormalizzati, billi tintuża l-kurva tal-immappjar iddeterminata skont il-paragrafu 4.2.2., kif ġej:
għall-veloċità proprja rispettiva kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.3.2.
4.3.4. Eżempju tal-proċedura ta’ denormalizzazzjoni
Pereżempju, il-punt tat-test li ġej għandu jiġi denormalizzat:
% speed jiġifieri % tal-veloċità= 43 fil-mija
% torque jiġifieri % tat-torque= 82 fil-mija
Fid-dawl tal-valuri li ġejjin:
referencespeed jiġifieri l-veloċità ta’ referenza= 2 200 min–1
idlespeed jiġifieri l-veloċità mingħajr ingranaġġ= 600 min–1
jirriżulta fi
Bit-torque massimu ta’ 700 Nm osservat mill-kurva tal-immappjar f’1 288 min–1
4.4. Dinamometru
4.4.1. Meta tintuża ċellula ta’ tagħbija, is-sinjal tat-torque għandu jiġi ttrasferit lill-assi tal-magna u l-inerzja tad-dinamometru għandha tiġi kkunsidrata. It-torque proprju tal-magna huwa t-torque li jinqara fuq iċ-ċellula ta’ tagħbija flimkien mal-moment tal-inerzja tal-brejk immultiplikat bl-aċċellerazzjoni angulari. Is-sistema ta’ kontroll għandha tagħmel dan il-kalkolu f’ħin reali.
4.4.2. Jekk il-magna tiġi ttestajata b’dinamometru b’belliegħat żgħar tal-kurrent, huwa rrakkomandat li n-numru ta’ punti, fejn id-differenza
tkun iżgħar minn – 5 fil-mija tat-torque tal-ogħla intensità, ma jaqbżux it-30 (fejn Tsp
hija t-torque mitlub, nsp
hija d-derivattiv tal-veloċità tal-magna, u ΘD hija l-inerzja tar-rotazzjoni tad-dinamometru b’belliegħat żgħar tal-kurrent).
4.5. Prova ta’ test tal-emissjonijiet
Id-dijagramma sekwenzjali (flow chart) li ġejja tiddeskrivi fil-qosor is-sekwenza tat-test:
Jista’ jsir ċiklu ta’ prattika wieħed jew iktar, skont kif ikun meħtieġ, biex jiġu kkontrollati s-sistemi tal-magna, taċ-ċellula tat-test u tal-emissjonijiet qabel iċ-ċiklu tal-kejl.
4.5.1. Preparazzjoni tal-filtri kampjunarji
Mill-inqas siegħa qabel it-test, kull filtru għandu jitqiegħed f’dixx Petri, li jiġi protett minn kontaminazzjoni minn trab u li jippermetti l-bdil tal-arja, u għandu jitqiegħed f’kompartiment tal-użin sabiex jistabbilizza. Fi tmiem il-perjodu ta’ stabbilizzazzjoni, kull filtru għandu jintiżen u l-piż għandu jiġi rreġistrat. Imbagħad, il-filtru għandu jinħażen f’dixx Petri magħluq jew f’kontenitur tal-filtri ssiġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Il-filtru għandu jintuża fi żmien tmien (8) sigħat minn meta jitneħħa mill-kompartiment tal-użin. Il-piż tat-tara għandu jiġi rreġistrat.
4.5.2. Installazzjoni tat-tagħmir tal-kejl
L-istrumentazzjoni u s-sondi kampjunarji għandhom jiġu installati kif ikun meħtieġ. Il-pajp tal-egżost għandu jiġi konness mas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, jekk din tintuża.
4.5.3. Startjar tas-sistema ta’ dilwizzjoni
Is-sistema ta’ dilwizzjoni għandha tiġi startjata. Il-fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ jew il-fluss tal-gass tal-egżost dilwit li jgħaddi minn sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali għandu jiġi ssettjat sabiex tiġi eliminata l-kondensazzjoni tal-ilma fis-sistema, u sabiex tinkiseb temperatura tal-wiċċ tal-filtru ta’ bejn 315 K (42 °C) u 325 K (52 °C).
4.5.4. Startjar tas-sistema kampjunarja tal-partikulati
Is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi startjata u għandha titħaddem fuq bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni jista’ jiġi ddeterminat billi jittieħdu kampjuni mill-arja ta’ dilwizzjoni qabel id-dħul tal-egżost fil-mina tad-dilwizzjoni. Ikun aħjar jekk il-kampjun tal-partikulati fl-isfond jinġabar matul iċ-ċiklu tranżitorju jekk tkun disponibbli sistema kampjunarja oħra tal-PM. Inkella tista’ tintuża s-sistema kampjunarja tal-PM li ntużat biex tinġabar il-PM taċ-ċiklu tranżitorju. Jekk tintuża arja ta’ dilwizzjoni ffiltrata, kejl wieħed jista’ jsir qabel jew wara t-test. Jekk l-arja ta’ dilwizzjoni ma tiġix iffiltrata, il-kejl għandu jsir qabel il-bidu u wara t-tmiem taċ-ċiklu u għandha tiġi kkalkulata l-medja tal-valuri.
4.5.5. Kontroll tal-analizzaturi
L-analizzaturi tal-emissjonijiet għandhom jiġu ssettjati fuq żero u għandhom jiġu soġġetti għal span. Jekk jintużaw il-boroż tal-kampjuni, dawn għandhom jiġu mbasttla.
4.5.6. Rekwiżiti ta’ tkessiħ
Tista’ tiġi applikata proċedura ta’ tkessiħ naturali jew sfurzat. Għal tkessiħ sfurzat, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu stabbiliti sistemi ħalli tintbagħat arja li tkessaħ fuq il-magna, ħalli żejt kiesaħ jiġi mgħoddi mis-sistema ta’ lubrikazzjoni tal-magna, ħalli titneħħa s-sħana mil-likwidu tat-tkessiħ fis-sistema ta’ tkessiħ tal-magna, u ħalli titneħħa s-sħana mis-sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost. Fil-każ ta’ tkessiħ sfurzat tat-trattament ta’ wara, l-arja li tkessaħ ma għandhiex tiġi applikata qabel ma s-sistema ta’ trattament ta’ wara tkun kesħet taħt it-temperatura tal-attivazzjoni katalitika tagħha. Mhija permessa l-ebda proċedura ta’ tkessiħ li tirriżulta f’emissjonijiet mhux rappreżentattivi.
It-test tal-emissjonijiet tal-egżost ta’ ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa jista’ jibda wara tkessiħ biss meta t-temperaturi taż-żejt, tal-likwidu tat-tkessiħ u tat-trattament ta’ wara tal-magna jkunu ġew stabbilizzati f’medda ta’ bejn l-20 °C u t-30 °C għal minimu ta’ ħmistax-il (15) minuta.
4.5.7. Prova taċ-ċiklu
4.5.7.1. Ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
Is-sekwenza tat-test għandha tibda b’ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa malli jiġi kkompletat it-tkessiħ meta r-rekwiżiti kollha speċifikati fil-paragrafu 4.5.6. ikunu ġew issodisfati.
Il-magna għandha tiġi startjata skont il-proċedura tal-istartjar irrakkomandata mill-manifattur fil-manwal tas-sid, jew permezz ta’ mutur starter tal-produzzjoni jew permezz tad-dinamometru.
Malli jiġi ddeterminat li l-magna ġiet startjata, startja tajmer għal veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu (“free idle” timer). Ħalli l-magna b’veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu mingħajr tagħbija għal 23 ± 1 s. Agħti bidu għaċ-ċiklu tranżitorju tal-magna b’tali mod li l-ewwel reġistrazzjoni mhux f’veloċità mingħajr ingranaġġ taċ-ċiklu sseħħ fi 23 ± 1 s. Il-ħin ta’ veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu jkun inkluż fit-23 ± 1 s.
It-test għandu jsir skont iċ-ċiklu ta’ referenza kif ġie stabbilit fl-Anness 5. Il-punti stabbiliti ta’ kmand tal-veloċità u tat-torque tal-magna għandhom jinħarġu bi frekwenza ta’ 5 Hz (frekwenza rakkomandata 10 Hz) jew bi frekwenza ikbar. Il-punti stabbiliti għandhom jiġu kkalkulati b’interpolazzjoni lineari bejn il-punti stabbiliti ta’ 1 Hz taċ-ċiklu ta’ referenza. Matul iċ-ċiklu tat-test, il-veloċità u t-torque ta’ feedback tal-magna għandhom jiġu rreġistrati mill-inqas darba kull sekonda u s-sinjali jistgħu jiġu ffiltrati b’mod elettroniku.
4.5.7.2. Rispons tal-analizzatur
Meta tiġi startjata l-magna, fl-istess ħin għandu jiġi startjat it-tagħmir tal-kejl:
|
(a)
|
Ibda iġbor jew analizza l-arja ta’ dilwizzjoni, jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ;
|
|
(b)
|
Ibda iġbor jew analizza l-gass tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit, skont il-metodu użat;
|
|
(c)
|
Ibda kejjel l-ammont ta’ gass tal-egżost dilwit u t-temperaturi u l-pressjonijiet meħtieġa;
|
|
(d)
|
Ibda rreġistra r-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost, jekk tintuża analiżi tal-gass tal-egżost mhux ittrattat;
|
|
(e)
|
Ibda rreġistra d-dejta ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tad-dinamometru.
|
Jekk jintuża kejl tal-egżost mhux ittrattat, il-konċentrazzjonijiet tal-emissjonijiet (HC, CO u NOx) u r-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost għandhom jiġu mkejla b’mod kontinwu u għandhom jinħażnu bi frekwenza ta’ mill-inqas 2 Hz fis-sistema tal-kompjuter. Id-dejta l-oħra kollha tista’ tiġi rreġistrata b’rata tal-kampjunar ta’ mill-inqas 1 Hz. Għal analizzaturi analogi, ir-rispons għandu jiġi rreġistrat u d-dejta tal-kalibrazzjoni tista’ tiġi applikata onlajn jew offlajn matul l-evalwazzjoni tad-dejta.
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, l-HC u l-NOx għandhom jiġu mkejla b’mod kontinwu fil-mina tad-dilwizzjoni bi frekwenza ta’ mill-inqas 2 Hz. Il-konċentrazzjonijiet medji għandhom jiġu ddeterminati bl-integrazzjoni tas-sinjali tal-analizzatur matul iċ-ċiklu tat-test. Il-ħin tar-rispons tas-sistema ma għandux ikun ikbar minn 20 s, u għandu jiġi kkoordinat mal-varjazzjonijiet fil-fluss tas-CVS u mal-bilanċi tal-ħin kampjunarju/taċ-ċiklu tat-test, jekk ikun meħtieġ. Is-CO u s-CO2 għandhom jiġu ddeterminati bl-integrazzjoni jew bl-analiżi tal-konċentrazzjonijiet fil-borża tal-kampjuni miġbura matul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjonijiet tas-sustanzi gassużi li jniġġsu fl-arja ta’ dilwizzjoni għandhom jiġu ddeterminati bl-integrazzjoni jew bil-ġbir fil-borża tal-isfond. Il-parametri l-oħra kollha li għandhom jiġu mkejla għandhom jiġu rreġistrati b’minimu ta’ kejl wieħed fis-sekonda (1 Hz).
4.5.7.3. Kampjunar tal-partikulati
Meta tiġi startjata l-magna, is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tinqaleb minn bypass għall-ġbir tal-partikulati.
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, il-pompa(i) tal-kampjuni għandha(hom) tiġi(jiġu) aġġustata(i) sabiex ir-rata tal-fluss li jgħaddi mis-sonda tal-kampjun tal-partikulati jew mit-tubu ta’ trasferiment tinżamm proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost.
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, il-pompa(i) tal-kampjuni għandha(hom) tiġi(jiġu) aġġustata(i) sabiex ir-rata tal-fluss li jgħaddi mis-sonda tal-kampjun tal-partikulati jew mit-tubu ta’ trasferiment tinżamm f’valur fi ħdan ± 5 fil-mija tar-rata tal-fluss stabbilita. Jekk jintuża kumpens għall-fluss (jiġifieri kontroll proporzjonali tal-fluss tal-kampjun), għandu jintwera li l-proporzjon tal-fluss tal-mina prinċipali għall-fluss tal-kampjun tal-partikulati ma jinbidilx b’iktar minn ± 5 fil-mija tal-valur stabbilit tiegħu (ħlief għall-ewwel 10 s tal-kampjunar).
Nota: Għal operazzjoni ta’ dilwizzjoni doppja, il-fluss tal-kampjun huwa d-differenza netta bejn ir-rata tal-fluss mill-filtri tal-kampjuni u r-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja.
Għandhom jiġu rreġistrati t-temperatura u l-pressjoni medji fil-miter(s) tal-gass jew fil-bokka tal-istrumentazzjoni tal-flussi. Jekk ir-rata tal-fluss stabbilita ma tistax tinżamm matul iċ-ċiklu sħiħ (fi ħdan ± 5 fil-mija) minħabba tagħbija għolja ta’ partikulati fuq il-filtru, it-test għandu jiġi annullat. It-test għandu jsir mill-ġdid billi tintuża rata tal-fluss iktar baxxa tal-fluss u/jew filtru b’dijametru ikbar.
4.5.7.4. Waqfien tal-magna matul iċ-ċiklu tat-test bi startjar ta’ magna kiesħa
Jekk il-magna tieqaf x’imkien matul iċ-ċiklu tat-test bi startjar ta’ magna kiesħa, il-magna għandha tiġi prekundizzjonata, u mbagħad għandha tiġi ripetuta l-proċedura ta’ tkessiħ; fl-aħħarnett il-magna għandha tiġi startjata mill-ġdid, u t-test għandu jiġi ripetut. Jekk matul iċ-ċiklu tat-test tinqala’ xi ħsara fi kwalunkwe wieħed mit-tagħmir tat-test meħtieġ, it-test għandu jiġi annullat.
4.5.7.5. Operazzjonijiet wara ċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
Meta jiġi kkompletat iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa tat-test, il-kejl tar-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost, il-volum tal-gass tal-egżost dilwit, il-fluss tal-gass fil-boroż tal-ġbir u l-pompa tal-kampjun tal-partikulati għandhom jitwaqqfu. Għal sistema ta’ analizzatur integranti, il-kampjunar għandu jitkompla sakemm il-ħinijiet tar-rispons tas-sistema jkunu għaddew.
Il-konċentrazzjonijiet tal-boroż tal-ġbir, jekk jintużaw, għandhom jiġu analizzati mill-iktar fis possibbli u fi kwalunkwe każ mhux iktar tard minn 20 minuta wara t-tmiem taċ-ċiklu tat-test.
Wara t-test tal-emissjonijiet, għall-kontroll mill-ġdid tal-analizzaturi għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span. It-test jiġi kkunsidrat bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u dawk ta’ wara t-test tkun inqas minn 2 fil-mija tal-valur tal-gass ta’ span.
Il-filtri tal-partikulati għandhom jitreġġgħu lura fil-kompartiment tal-użin sa mhux iktar tard minn siegħa wara li jiġi kkompletat it-test. Dawn għandhom jiġu kkundizzjonati f’dixx Petri, li jiġi protett minn kontaminazzjoni minn trab u li jippermetti l-bdil tal-arja, għal mill-inqas siegħa, u wara għandhom jintiżnu. Il-piż gross tal-filtri għandu jiġi rreġistrat.
4.5.7.6. Tgħaddis sħun
Immedjatament wara li tintefa l-magna, għandhom jintfew il-fann(ijiet) tat-tkessiħ tal-magna, jekk ikunu qed jintużaw, u l-blower tas-CVS (jew skonnettja s-sistema tal-egżost minn mas-CVS), jekk ikun qed jintuża.
Ħalli l-magna għaddejja bit-tgħaddis għal 20 ± 1 minuta. Ipprepara l-magna u d-dinamometru għat-test bi startjar ta’ magna sħuna. Ikkonnettja l-boroż tal-ġbir tal-kampjuni mbattla mas-sistemi tal-ġbir tal-kampjuni tal-egżost dilwit u tal-arja ta’ dilwizzjoni. Startja s-CVS (jekk ikun qed jintuża jew jekk ikun għadu ma nxtegħelx) jew ikkonnettja s-sistema tal-egżost mas-CVS (jekk tkun skonnettjata). Startja l-pompi tal-kampjun (ħlief għall-pompa(i) tal-kampjun tal-partikulati), il-fann(ijiet) tat-tkessiħ tal-magna u s-sistema ta’ ġbir tad-dejta.
L-iskambjatur tas-sħana tal-kampjunarju ta’ volum kostanti (jekk se jintuża) u l-komponenti msaħħna ta’ kwalunkwe sistema kampjunarja kontinwa (jekk ikun applikabbli) għandhom jiġu msaħħna minn qabel sat-temperaturi operattivi indikati tagħhom qabel ma jibda t-test.
Aġġusta r-rati tal-fluss tal-kampjun għar-rata tal-fluss mixtieqa u ssettja l-apparati tal-kejl tal-fluss tal-gass tas-CVS għal żero. Installa b’attenzjoni filtru nadif tal-partikulati f’kull wieħed mill-kontenituri tal-filtri u installa l-kontenituri tal-filtri assemblati fil-linja tal-fluss tal-kampjun.
4.5.7.7. Ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
Malli jiġi ddeterminat li l-magna ġiet startjata, startja tajmer għal veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu (“free idle” timer). Ħalli l-magna b’veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu mingħajr tagħbija għal 23 ± 1 s. Agħti bidu għaċ-ċiklu tranżitorju tal-magna b’tali mod li l-ewwel reġistrazzjoni mhux f’veloċità mingħajr ingranaġġ taċ-ċiklu sseħħ fi 23 ± 1 s. Il-ħin ta’ veloċità mingħajr ingranaġġ b’mod liberu jkun inkluż fit-23 ± 1 s.
It-test għandu jsir skont iċ-ċiklu ta’ referenza kif ġie stabbilit fl-Anness 5. Il-punti stabbiliti ta’ kmand tal-veloċità u tat-torque tal-magna għandhom jinħarġu bi frekwenza ta’ 5 Hz (frekwenza rakkomandata 10 Hz) jew bi frekwenza ikbar. Il-punti stabbiliti għandhom jiġu kkalkulati b’interpolazzjoni lineari bejn il-punti stabbiliti ta’ 1 Hz taċ-ċiklu ta’ referenza. Matul iċ-ċiklu tat-test, il-veloċità u t-torque ta’ feedback tal-magna għandhom jiġu rreġistrati mill-inqas darba kull sekonda u s-sinjali jistgħu jiġu ffiltrati b’mod elettroniku.
Imbagħad, għandha tiġi ripetuta l-proċedura deskritta fil-paragrafi 4.5.7.2. u 4.5.7.3. preċedenti.
4.5.7.8. Waqfien tal-magna matul iċ-ċiklu tat-test bi startjar ta’ magna sħuna
Jekk il-magna tieqaf x’imkien matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna, il-magna tista’ tintefa u terġa’ tiġi mgħaddsa għal 20 minuta. Imbagħad, iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna jista’ jerġa’ jsir. Il-magna tista’ terġa’ tiġi soġġetta għal tgħaddi sħun wieħed biss u jista’ jkun hemm startjar mill-ġdid wieħed biss ta’ ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna.
4.5.7.9. Operazzjonijiet wara ċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
Meta jiġi kkompletat iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna, il-kejl tar-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost, il-volum tal-gass tal-egżost dilwit, il-fluss tal-gass fil-boroż tal-ġbir u l-pompa tal-kampjun tal-partikulati għandhom jitwaqqfu. Għal sistema ta’ analizzatur integranti, il-kampjunar għandu jitkompla sakemm il-ħinijiet tar-rispons tas-sistema jkunu għaddew.
Il-konċentrazzjonijiet tal-boroż tal-ġbir, jekk jintużaw, għandhom jiġu analizzati mill-iktar fis possibbli u fi kwalunkwe każ mhux iktar tard minn 20 minuta wara t-tmiem taċ-ċiklu tat-test.
Wara t-test tal-emissjonijiet, għall-kontroll mill-ġdid tal-analizzaturi għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span. It-test jiġi kkunsidrat bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u dawk ta’ wara t-test tkun inqas minn 2 fil-mija tal-valur tal-gass ta’ span.
Il-filtri tal-partikulati għandhom jitreġġgħu fil-kompartiment tal-użin sa mhux iktar tard minn siegħa wara li jiġi kkompletat it-test. Dawn għandhom jiġu kkundizzjonati f’dixx Petri, li jiġi protett minn kontaminazzjoni minn trab u li jippermetti l-bdil tal-arja, għal mill-inqas siegħa, u wara għandhom jintiżnu. Il-piż gross tal-filtri għandu jiġi rreġistrat.
4.6. Verifika tal-prova tat-test
4.6.1. Ċaqliq tad-dejta
Sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni tal-intervall ta’ ħin bejn il-valuri taċ-ċiklu ta’ feedback u ta’ referenza, is-sekwenza kollha tas-sinjali ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna tista’ tiġi avvanzata jew imdewma mil-lat tal-ħin meta pparagunata mas-sekwenza tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza. Jekk is-sinjali ta’ feedback jiġu mċaqilqa, kemm il-veloċità kif ukoll it-torque għandhom jiġu mċaqilqa bl-istess ammont u fl-istess direzzjoni.
4.6.2. Kalkolu tax-xogħol taċ-ċiklu
Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu W
act (kWh) għandu jiġi kkalkulat billi jintużaw kull par ta’ valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ feedback tal-magna rreġistrati. Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu W
act jintuża għal paragun max-xogħol taċ-ċiklu ta’ referenza W
ref u biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk. L-istess metodoloġija għandha tintuża sabiex jiġu integrati kemm il-potenza ta’ referenza tal-magna kif ukoll il-potenza proprja tal-magna. Jekk għandhom jiġu ddeterminati valuri bejn il-valuri viċini ta’ referenza jew il-valuri viċini mkejla, għandha tintuża l-interpolazzjoni lineari.
Fl-integrazzjoni tax-xogħol taċ-ċiklu ta’ referenza u dak proprju, il-valuri negattivi kollha tat-torque għandhom jiġu stabbiliti bħala żero u għandhom jiġu inklużi. Jekk l-integrazzjoni ssir bi frekwenza ta’ inqas minn 5 Hz, u jekk, matul segment ta’ ħin partikolari, il-valur tat-torque jinbidel minn pożittiv għal negattiv jew minn negattiv għal pożittiv, il-porzjon negattiv għandu jiġi kkalkulat u stabbilit bħala żero. Il-porzjon pożittiv għandu jiġi inkluż fil-valur integrat.
W
act għandu jkun bejn – 15 fil-mija u + 5 fil-mija ta’ W
ref.
4.6.3. Statistika ta’ validazzjoni taċ-ċiklu tat-test
Għandhom isiru rigressjonijiet lineari tal-valuri ta’ feedback fuq il-valuri ta’ referenza għall-veloċità, għat-torque u għall-potenza. Dan għandu jsir wara li jkun hemm kwalunkwe ċaqliq fid-dejta ta’ feedback, jekk tingħażel din il-possibbiltà. Għandu jintuża l-metodu tal-inqas kwadrati, bl-ekwazzjoni l-iktar adattata jkollha l-forma ta’:
fejn:
|
y
|
=
|
il-valur ta’ feedback (proprju) tal-veloċità (min–1), tat-torque (N·m), jew tal-potenza (kW)
|
|
m
|
=
|
l-inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
x
|
=
|
il-valur ta’ referenza tal-veloċità (min–1), tat-torque (N·m), jew tal-potenza (kW)
|
|
b
|
=
|
l-interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni
|
Għal kull linja ta’ rigressjoni għandhom jiġu kkalkulati l-iżball standard tal-istima (SE) ta’ y fuq x u l-koeffiċjent ta’ determinazzjoni (r
2).
Huwa rrakkomandat li din l-analiżi ssir f’1 Hz. Sabiex test jiġi kkunsidrat validu, għandhom jiġu ssodisfati l-kriterji tat-Tabella 1.
Tabella 1
Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
Veloċità
|
Torque
|
Potenza
|
|
Żball standard tal-istima (SEE) ta’ y fuq x
|
mass 100 min–1
|
mass 13 % tat-torque massimu tal-magna tal-immappjar tal-potenza
|
mass 8 % tal-potenza massima tal-magna tal-immappjar tal-potenza
|
|
Inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni, m
|
0,95 sa 1,03
|
0,83 – 1,03
|
0,89 – 1,03
|
|
Koeffiċjent ta’ determinazzjoni, r
2
|
min 0,9700
|
min 0,8800
|
min 0,9100
|
|
Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, b
|
± 50 min–1
|
± 20 Nm jew ± 2 % tat-torque massimu liema minnhom ikun l-ikbar
|
± 4 kW jew ± 2 % tal-potenza massima, liema minnhom ikun l-ikbar
|
Għal finijiet ta’ rigressjoni biss, it-tħassir tal-punti huwa permess fejn ġie annotat fit-Tabella 2 qabel ma jsir il-kalkolu tar-rigressjoni. Madankollu, dawk il-punti ma għandhomx jitħassru għall-kalkolu tax-xogħol taċ-ċiklu u tal-emissjonijiet. Punt ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata jiġi ddefinit bħala punt li jkollu torque ta’ referenza normalizzat ta’ 0 fil-mija u veloċità ta’ referenza normalizzata ta’ 0 fil-mija. It-tħassir tal-punti jista’ jiġi applikat għaċ-ċiklu kollu jew għal kwalunkwe parti tiegħu.
Tabella 2
Tħassir permess ta’ punti mill-analiżi ta’ rigressjoni (il-punti li jiġu soġġetti għat-tħassir tal-punti għandhom jiġu speċifikati)
|
Kundizzjoni
|
Punti ta’ veloċità u/jew ta’ torque u/jew ta’ potenza li jistgħu jitħassru b’referenza għall-kundizzjonijiet elenkati fil-kolonna tax-xellug
|
|
L-ewwel 24 (± 1) s u l-aħħar 25 s
|
Veloċità, torque u potenza
|
|
Aċċelleratur miftuħ kollu u feedback tat-torque < 95 % tar-referenza tat-torque
|
Torque u/jew potenza
|
|
Aċċelleratur miftuħ kollu u feedback tal-veloċità < 95 % tar-referenza tal-veloċità
|
Veloċità u/jew potenza
|
|
Aċċelleratur magħluq, feedback tal-veloċità > veloċità mingħajr ingranaġġ + 50 min–1, u feedback tat-torque > 105 % tar-referenza tat-torque
|
Torque u/jew potenza
|
|
Aċċelleratur magħluq, feedback tal-veloċità ≤ veloċità mingħajr ingranaġġ + 50 min–1, u feedback tat-torque = Torque tat-tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata ddefinit mill-manifattur/imkejjel ± 2 % tat-torque massimu
|
Veloċità u/jew potenza
|
|
Aċċelleratur magħluq u feedback tal-veloċità > 105 % tar-referenza tal-veloċità
|
Veloċità u/jew potenza
|
(1) Identiku għaċ-ċiklu C1 kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.3.1.1. tal-ISO 8178-4: 2007 (corr. 2008).
(2) Identiku għaċ-ċiklu D2 kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.4.1. tal-ISO 8178-4: 2007 (corr. 2008).
Appendiċi 1
Proċeduri ta’ kejl u proċeduri kampjunarji (NRSC, NRTC)
1. PROĊEDURI TA’ KEJL U PROĊEDURI KAMPJUNARJI (TEST TAL-NRSC)
Il-komponenti gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati li tarmi l-magna mressqa għall-ittestjar għandhom jiġu mkejla bil-metodi deskritti fl-Appendiċi 4 tal-Anness 4A. Il-metodi tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A jiddeskrivu s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-emissjonjiet gassużi (paragrafu 1.1.) u s-sistemi ta’ dilwizzjoni u kampjunarji tal-partikulati rakkomandati (paragrafu 1.2.).
Fuq it-talba tal-manifattur u bil-qbil tal-awtorità tal-approvazzjoni, il-metodi deskritti fil-paragrafu 9. tal-Anness 4B jistgħu jintużaw bħala alternattiva għal dawk fil-paragrafu 1. ta’ dan l-appendiċi.
1.1. Speċifikazzjoni tad-dinamometru
Għandu jintuża dinamometru tal-magna li jkollu karatteristiċi adegwati sabiex isir iċ-ċiklu tat-test deskritt fil-paragrafu 3.7.1. tal-Anness 4A. L-istrumentazzjoni għall-kejl tat-torques u tal-veloċitajiet għandha tippermetti l-kejl tal-potenza fil-limiti mogħtija. Jistgħu jkunu meħtieġa kalkoli addizzjonali. L-akkuratezza tat-tagħmir tal-kejl għandha tkun tali li t-tolleranzi massimi tal-figuri mogħtija fil-paragrafu 1.3. ma jinqabżux.
1.2. Fluss tal-gass tal-egżost
Il-fluss tal-gass tal-egżost għandu jiġi ddeterminat b’wieħed mill-metodi msemmija fil-paragrafi 1.2.1. sa 1.2.4.
1.2.1. Metodu ta’ kejl dirett
Kejl dirett tal-fluss tal-egżost b’żennuna tal-fluss jew b’sistema ta’ kejl ekwivalenti (għad-dettalji ara l-ISO 5167:2000).
Nota: Il-kejl dirett tal-fluss gassuż huwa kompitu diffiċli. Għandhom jittieħdu prekawzjonijiet sabiex jiġu evitati żbalji fil-kejl li jkollhom impatt fuq l-iżbalji fil-valuri tal-emissjonijiet.
1.2.2. Metodu ta’ kejl tal-arja u tal-fjuwil
Kejl tal-fluss tal-arja u tal-fluss tal-fjuwil.
Għandhom jintużaw miters tal-fluss tal-arja u miters tal-fluss tal-fjuwil bl-akkuratezza ddefinita fil-paragrafu 1.3.
Il-kalkolu tal-fluss tal-gass tal-egżost huwa kif ġej:
(għal massa tal-egżost imxarrab)
1.2.3. Metodu tal-bilanċ tal-karbonju
Kalkolu tal-massa tal-egżost mill-konsum tal-fjuwil u mill-konċentrazzjonijiet tal-gass tal-egżost billi jintuża l-metodu tal-bilanċ tal-karbonju (Appendiċi 3 tal-Anness 4A).
1.2.4. Metodu ta’ kejl tat-traċċatur
Dan il-metodu jinvolvi l-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ gass traċċatur fl-egżost. Ammont magħruf ta’ gass inerti (pereżempju, l-elju pur) għandu jiġi injettat fil-fluss tal-gass tal-egżost bħala traċċatur. Il-gass jiġi mħallat u dilwit bil-gass tal-egżost imma ma għandux jirreaġixxi fil-pajp tal-egżost. Il-konċentrazzjoni tal-gass imbagħad għandha tiġi mkejla fil-kampjun tal-gass tal-egżost.
Biex jiġi żgurat it-taħlit komplet tal-gass traċċatur, is-sonda kampjunarja tal-gass tal-egżost għandha tkun mill-inqas 1 m jew 30 darba d-dijametru tal-pajp tal-egżost, liema minnhom ikun l-ikbar, ’l isfel mill-punt ta’ injezzjoni tal-gass traċċatur. Is-sonda kampjunarja tista’ tkun eqreb tal-punt ta’ injezzjoni jekk it-taħlit komplet jiġi vverifikat billi l-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur tiġi pparagunata mal-konċentrazzjoni ta’ referenza meta l-gass traċċatur jiġi injettat ’il fuq mill-magna.
Ir-rata tal-fluss tal-gass traċċatur għandha tiġi ssettjata b’tali mod li l-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur, b’veloċità mingħajr ingranaġġ tal-magna, wara t-taħlit issir iktar baxxa mill-iskala sħiħa tal-analizzatur tal-gass traċċatur
Il-kalkolu tal-fluss tal-gass tal-egżost għandu jkun kif ġej:
fejn:
|
G
EXHW
|
=
|
il-fluss istantanju tal-massa tal-egżost (kg/s)
|
|
G
T
|
=
|
il-fluss tal-gass traċċatur (cm3/min)
|
|
conc
mix
|
=
|
il-konċentrazzjoni istantanja tal-gass traċċatur wara t-taħlit, (ppm)
|
|
ρ
EXH
|
=
|
id-densità tal-gass tal-egżost (kg/m3)
|
|
conc
a
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-isfond tal-gass traċċatur fl-arja li tidħol (ppm)
|
Il-konċentrazzjoni fl-isfond tal-gass traċċatur (conc
a) tista’ tiġi ddeterminata bil-medja tal-konċentrazzjoni fl-isfond imkejla immedjatament qabel u wara l-prova tat-test.
Meta l-konċentrazzjoni fl-isfond tkun inqas minn 1 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur wara t-taħlit (conc
mix.) bi fluss massimu tal-egżost, il-konċentrazzjoni fl-isfond tista’ tiġi injorata.
Is-sistema totali għandha tissodisfa r-rekwiżiti ta’ akkuratezza għall-fluss tal-gass tal-egżost u għandha tiġi kkalibrata skont il-paragrafu 1.11.2. tal-Appendiċi 2.
1.2.5. Metodu ta’ kejl tal-fluss tal-arja u tal-proporzjon tal-arja għall-fjuwil
Dan il-metodu jinvolvi l-kalkolu tal-massa tal-egżost mill-fluss tal-arja u mill-proporzjon tal-arja għall-fjuwil. Il-kalkolu tal-fluss istantanju tal-massa tal-gass tal-egżost huwa kif ġej:
b’ 
fejn:
|
A/F
st
|
=
|
il-proporzjon stojkjometriku tal-arja/fjuwil (kg/kg)
|
|
λ
|
=
|
il-proporzjon relattiv tal-arja/fjuwil
|
|
conc
CO2
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO2 ( %)
|
|
conc
CO
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO (ppm)
|
|
conc
HC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC (ppm)
|
Nota: Il-kalkolu jirreferi għal fjuwil diżil bi proporzjon ta’ H/C daqs 1.8.
Il-miter tal-fluss tal-arja għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza fit-Tabella 3, l-analizzatur tas-CO2 użat għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 1.4.1., u s-sistema totali għandha tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza għall-fluss tal-gass tal-egżost.
Fakultattivament, għall-kejl tal-proporzjon relattiv tal-arja għall-fjuwil jista’ jintuża tagħmir tal-kejl tal-proporzjon tal-arja għall-fjuwil, bħal senser tat-tip żirkonja, skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 1.4.4.
1.2.6. Fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit
Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, il-fluss totali tal-egżost dilwit (G
TOTW) għandu jiġi mkejjel b’PDP jew b’CFV jew b’SSV (paragrafu 1.2.1.2. tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A). L-akkuratezza għandha tkun konformi mad-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 2.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A.
1.3. Akkuratezza
Il-kalibrazzjoni tal-istrumenti kollha tal-kejl għandha tkun traċċabbli għal standards nazzjonali jew internazzjonali u għandha tkun konformi mar-rekwiżiti elenkati fit-Tabella 3.
Tabella 3
Akkuratezza tal-istrumenti tal-kejl
|
Nru.
|
Strument tal-kejl
|
Akkuratezza
|
|
1
|
Veloċità tal-magna
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
2
|
Torque
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
3
|
Konsum tal-fjuwil
|
± 2 % tal-valur massimu tal-magna
|
|
4
|
Konsum tal-arja
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
5
|
Fluss tal-gass tal-egżost
|
± 2,5 % tal-qari jew ± 1,5 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
6
|
Temperaturi ≤ 600 K
|
± 2 K assoluti
|
|
7
|
Temperaturi > 600 K
|
± 1 % tal-qari
|
|
8
|
Pressjoni tal-gass tal-egżost
|
± 0,2 kPa assoluti
|
|
9
|
Depressjoni tal-arja li tidħol
|
± 0,05 kPa assoluti
|
|
10
|
Pressjoni atmosferika
|
± 0,1 kPa assoluti
|
|
11
|
Pressjonijiet oħrajn
|
± 0,1 kPa assoluti
|
|
12
|
Umdità assoluta
|
± 5 % tal-qari
|
|
13
|
Fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
± 2 % tal-qari
|
|
14
|
Fluss tal-gass tal-egżost dilwit
|
± 2 % tal-qari
|
1.4. Determinazzjoni tal-komponenti gassużi
1.4.1. Speċifikazzjonijiet ġenerali tal-analizzatur
L-analizzaturi għandu jkollhom medda ta’ kejl adattata għall-akkuratezza meħtieġa sabiex jiġu mkejla l-konċentrazzjonijiet tal-komponenti tal-gass tal-egżost (paragrafu 1.4.1.1.). Huwa rrakkomandat li l-analizzaturi jitħaddmu b’tali mod li l-konċentrazzjoni mkejla taqa’ bejn 15 fil-mija u 100 fil-mija ta’ skala sħiħa.
Jekk il-valur ta’ skala sħiħa ikun ta’ 155 ppm (jew ppm C) jew inqas jew jekk jintużaw sistemi ta’ qari (kompjuters, reġistraturi tad-dejta) li jipprovdu biżżejjed akkuratezza u riżoluzzjoni taħt il-15 fil-mija ta’ skala sħiħa, il-konċentrazzjonijiet ta’ taħt il-15 fil-mija ta’ skala sħiħa jkunu aċċettabbli wkoll. F’dan il-każ, għandhom isiru kalibrazzjonijiet addizzjonali biex tiġi żgurata l-akkuratezza tal-kurvi tal-kalibrazzjoni – paragrafu 1.5.5.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A.
Il-kompatibbiltà elettromanjetika (EMC) tat-tagħmir għandha tkun fuq livell tali li jiġu minimizzati l-iżbalji addizzjonali.
1.4.1.1. Żball fil-kejl
L-analizzatur ma għandux jiddevja mill-punt tal-kalibrazzjoni nominali b’iktar minn ± 2 fil-mija tal-qari jew b’± 0,3 fil-mija ta’ skala sħiħa, liema minnhom ikun l-ikbar.
Nota: Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, l-akkuratezza hija ddefinita bħala d-devjazzjoni tal-qari tal-analizzatur mill-valuri tal-kalibrazzjoni nominali billi jintuża gass ta’ kalibrazzjoni (≡ valur reali).
1.4.1.2. Ripetibbiltà
Ir-ripetibbiltà, iddefinita bħala 2,5 darbiet id-devjazzjoni standard ta’ għaxar (10) risponsi ripetittivi għal gass ta’ kalibrazzjoni jew għal gass ta’ span partikolari, ma għandhiex tkun ikbar minn ± 1 fil-mija tal-konċentrazzjoni ta’ skala sħiħa għal kull medda użata ’l fuq minn 155 ppm (jew ppm C) jew ± 2 fil-mija ta’ kull medda użata taħt il-155 ppm (jew ppm C).
1.4.1.3. Storbju
Ir-rispons minn punt tal-ogħla intensità għall-ieħor tal-analizzatur għall-gassijiet żero u ta’ kalibrazzjoni jew ta’ span tul kwalunkwe perjodu ta’ għaxar (10) sekondi ma għandux jaqbeż it-2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq il-meded kollha użati.
1.4.1.4. Drift żero
Id-drift żero matul perjodu ta’ siegħa għandha tkun ta’ inqas minn 2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq l-iktar medda baxxa użata. Ir-rispons żero huwa ddefinit bħala r-rispons medju, inkluż l-istorbju, għal gass żero matul intervall ta’ ħin ta’ 30 s.
1.4.1.5. Drift tal-ispan
Id-drift tal-ispan matul perjodu ta’ siegħa għandha tkun ta’ inqas minn 2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq l-iktar medda baxxa użata. L-ispan huwa ddefinit bħala d-differenza bejn ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero. Ir-rispons tal-ispan huwa ddefinit bħala r-rispons medju, inkluż l-istorbju, għal gass ta’ span matul intervall ta’ ħin ta’ 30 s.
1.4.2. Ixxottar ta’ gassijiet
L-apparat fakultattiv tal-ixxottar tal-gassijiet għandu jkollu effett minimu fuq il-konċentrazzjoni tal-gassijiet imkejla. Is-sustanzi kimiċi li jixxottaw mhumiex metodu aċċettabbli biex jitneħħa l-ilma mill-kampjun.
1.4.3. Analizzaturi
Il-paragrafi 1.4.3.1. sa 1.4.3.5. ta’ dan l-appendiċi jiddeskrivu l-prinċipji tal-kejl li għandhom jintużaw. Deskrizzjoni dettaljata tas-sistemi ta’ kejl qed tingħata fl-Appendiċi 4 tal-Anness 4A.
Il-gassijiet li għandhom jiġu mkejla għandhom jiġu analizzati bl-istrumenti li ġejjin. Għall-analizzaturi mhux lineari, huwa permess l-użu ta’ ċirkwiti ta’ linearizzazzjoni.
1.4.3.1. Analiżi tal-monossidu tal-karbonju (CO)
L-analizzatur tal-monossidu tal-karbonju għandu jkun tat-tip b’assorbiment tal-infraaħmar mhux dispersiv (NDIR).
1.4.3.2. Analizi tad-diossidu tal-karbonju (CO2)
L-analizzatur tad-diossidu tal-karbonju għandu jkun tat-tip b’assorbiment tal-infraaħmar mhux dispersiv (NDIR).
1.4.3.3. Analiżi tal-idrokarburi (HC)
L-analizzatur tal-idrokarburi għandu jkun tat-tip individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma msaħħan (HFID) b’individwatur, b’valvijiet, b’pajpijiet, eċċ. imsaħħna sabiex tinżamm temperatura tal-gass ta’ 463 K (190 °C) ± 10 K.
1.4.3.4. Analiżi tal-ossidi tan-nitroġenu (NOx)
L-analizzatur tal-ossidi tan-nitroġenu għandu jkun tat-tip individwatur kemiluminexxenti (CLD) jew individwatur kemiluminexxenti msaħħan (HCLD) b’konvertitur tal-NO2 f’NO jekk il-kejl isir fuq bażi xotta. Jekk il-kejl isir fuq bażi fl-imxarrab, għandu jintuża HCLD b’konvertitur miżmum ’il fuq minn 328 K (55 °C) sakemm jgħaddi mill-kontroll tal-estinzjoni (quenching) bl-ilma (paragrafu 1.9.2.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A).
Kemm għas-CLD kif ukoll għall-HCLD, il-mogħdija kampjunarja għandha tinżamm f’temperatura tal-ħajt ta’ 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C) sal-konvertitur għal kejl xott, u sal-analizzatur għal kejl imxarrab.
1.4.4. Kejl tal-arja għall-fjuwil
It-tagħmir tal-kejl tal-arja għall-fjuwil li jintuża sabiex jiġi ddeterminat il-fluss tal-gass tal-egżost kif ġie speċifikat fil-paragrafu 1.2.5. għandu jkun senser bi proporzjon tal-arja għall-fjuwil jew senser lambda tat-tip żirkonja b’medda wiesgħa.
Is-senser għandu jiġi mmuntat direttament fuq il-pajp tal-egżost fejn it-temperatura tal-gass tal-egżost tkun għolja biżżejjed biex il-kondensazzjoni tal-ilma tiġi eliminata.
L-akkuratezza tas-senser bl-elettronika inkorporata għandha tkun fi ħdan:
|
|
± 3 fil-mija tal-qari λ < 2
|
|
|
± 5 fil-mija tal-qari 2 ≤ λ < 5
|
|
|
± 10 fil-mija tal-qari 5 ≤ λ
|
Sabiex tintlaħaq l-akkuratezza msemmija hawn fuq, is-senser għandu jiġi kkalibrat kif ġie speċifikat mill-manifattur tal-istrument.
1.4.5. Kampjunar għall-emissjonijiet gassużi
Is-sondi kampjunarji tal-emissjonijiet gassużi għandhom jitwaħħlu mill-inqas 0,5 m jew tliet (3) darbiet id-dijametru tal-pajp tal-egżost (liema minnhom ikun l-ikbar) ’il fuq mill-ħruġ tas-sistema tal-gass tal-egżost kemm jista’ jkun ’il bogħod iżda qrib biżżejjed tal-magna sabiex tiġi żgurata temperatura tal-gass tal-egżost li tkun mill-inqas ta’ 343 K (70 °C) fis-sonda.
Fil-każ ta’ magna b’ħafna ċilindri b’manifold tal-egżost ramifikat, il-bokka tas-sonda għandha tkun biżżejjed ’l isfel sabiex jiġi żgurat li l-kampjun ikun rappreżentattiv tal-emissjonijiet medji tal-egżost miċ-ċilindri kollha. F’magni b’ħafna ċilindri li jkollhom gruppi distinti ta’ manifolds, bħal f’konfigurazzjoni ta’ magna “V”, huwa permissibbli li jinkiseb kampjun minn kull grupp b’mod individwali u li tiġi kkalkulata emissjoni medja tal-egżost. Jistgħu jintużaw metodi oħrajn li ntwera li jikkorelataw mal-metodi msemmija iktar ’il fuq. Sabiex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet tal-egżost għandu jintuża l-fluss totali tal-massa tal-egżost.
Meta għad-determinazzjoni tal-partikulati tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, l-emissjonijiet gassużi jistgħu jiġu ddeterminati anki fil-gass tal-egżost dilwit. Is-sondi kampjunarji għandhom ikunu qrib is-sonda kampjunarja tal-partikulati fil-mina tad-dilwizzjoni (paragrafu 1.2.1.2., DT u paragrafu 1.2.2., PSP tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A). Is-CO u s-CO2 jistgħu jiġu ddeterminati anki b’kampjunar f’borża u b’kejl sussegwenti tal-konċentrazzjoni fil-borża kampjunarja.
1.5. Determinazzjoni tal-partikulati
Id-determinazzjoni tal-partikulati teħtieġ sistema ta’ dilwizzjoni. Id-dilwizzjoni tista’ ssir b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali jew b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ. Il-kapaċità tal-fluss tas-sistema ta’ dilwizzjoni għandha tkun kbira biżżejjed sabiex il-kondensazzjoni tal-ilma fis-sistemi ta’ dilwizzjoni u fis-sistemi kampjunarji tiġi eliminata kompletament u sabiex it-temperatura tal-gass tal-egżost dilwit tinżamm bejn 315 K (42 °C) u 325 K (52 °C) immedjatament ’il fuq mill-kontenituri tal-filtri. Jekk l-umdità tal-arja tkun għolja, l-arja ta’ dilwizzjoni tista’ tiġi deumidifikata qabel ma tidħol fis-sistema ta’ dilwizzjoni. It-tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni ’l fuq mil-limitu tat-temperatura ta’ 303 K (30 °C) huwa rrakkomandat, jekk it-temperatura ambjentali tkun taħt il-293 K (20 °C). Madankollu, it-temperatura tal-arja dilwita ma għandhiex taqbeż it-325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni tal-egżost fil-mina tad-dilwizzjoni.
Nota: Għal firxiet ta’ potenza sa u li jinkludu K li jużaw ċikli b’modalitajiet diskreti, it-temperatura tal-filtru tista’ tinżamm f’temperatura massima ta’ 325 K (52 °C) jew taħt din it-temperatura minflok ma tiġi rispettata l-medda ta’ temperaturi ta’ 42 °C sa 52 °C.
Għal sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, is-sonda kampjunarja tal-partikulati għandha titwaħħal qrib ta’ u ’l fuq mis-sonda gassuża kif ġie ddefinit fil-paragrafu 4.4. u skont il-Figura 4-12 EP u SP tal-paragrafu 1.2.1.1. tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A.
Is-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali għandha tkun iddisinjata sabiex taqsam l-fluss tal-egżost f’żewġ frazzjonijiet, bl-iżgħar waħda tiġi dilwita bl-arja u sussegwentement tintuża għall-kejl tal-partikulati. Għaldaqstant, huwa essenzjali li l-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi ddeterminat b’mod ferm akkurat. Jistgħu jiġu applikati metodi differenti ta’ qsim, fejn it-tip ta’ qsim użat jiddetta b’mod sinifikanti l-ħardwer u l-proċeduri kampjunarji li għandhom jintużaw (paragrafu 1.2.1.1. tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A).
Biex tiġi ddeterminata l-massa tal-partikulati, huma meħtieġa sistema kampjunarja tal-partikulati, filtri kampjunarji tal-partikulati, miżien tal-mikrogrammi, u kompartiment tal-użin bit-temperatura u bl-umdità kkontrollati.
Għall-kampjunar tal-partikulati, jistgħu jiġu applikati żewġ metodi:
|
(a)
|
Il-metodu b’filtru uniku juża par wieħed ta’ filtri (paragrafu 1.5.1.3. ta’ dan l-appendiċi) għall-modalitajiet kollha taċ-ċiklu tat-test. Matul il-fażi tal-kampjunar tat-test, għandha tingħata attenzjoni kbira lill-ħinijiet u lill-flussi kampjunarji. Madankollu, għaċ-ċiklu tat-test ikun meħtieġ par wieħed biss ta’ filtri,
|
|
(b)
|
Il-metodu b’filtri multipli jeħtieġ li għal kull waħda mill-modalitajiet individwali taċ-ċiklu tat-test jintuża par wieħed ta’ filtri (paragrafu 1.5.1.3. ta’ dan l-appendiċi). Dan il-metodu jippermetti proċeduri tal-kampjuni inqas stretti imma juża iktar filtri.
|
1.5.1. Filtri kampjunarji tal-partikulati
1.5.1.1. Speċifikazzjoni tal-filtri
Għat-testijiet ta’ ċertifikazzjoni huma meħtieġa filtri tal-fibri tal-ħġieġ miksija bil-fluworokarburi jew filtri tal-membrana b’bażi ta’ fluworokarburi. Għal applikazzjonijiet speċjali jistgħu jintużaw materjali tal-filtri differenti. It-tipi kollha ta’ filtri għandu jkollhom effiċjenza ta’ ġbir ta’ 0,3 μm ta’ DOP (diottilftalat) ta’ mill-inqas 99 fil-mija f’veloċità tal-wiċċ tal-gass ta’ bejn 35 cm/s u 100 cm/s. Meta jsiru testijiet ta’ korrelazzjoni bejn il-laboratorji jew bejn manifattur u awtorità tal-approvazzjoni, għandhom jintużaw filtri ta’ kwalità identika.
1.5.1.2. Daqs tal-filtri
Il-filtri tal-partikulati għandu jkollhom dijametru minimu ta’ 47 mm (dijametru tat-tebgħa ta’ 37 mm). Filtri b’dijametru ikbar huma aċċettabbli (paragrafu 1.5.1.5.).
1.5.1.3. Filtri primarji u dawk ta’ riżerva
Matul is-sekwenza tat-test, il-kampjuni tal-egżost dilwit għandhom jittieħdu permezz ta’ par filtri mqiegħda f’serje (filtru primarju u filtru ta’ riżerva). Il-filtru ta’ riżerva għandu jkun mhux iktar minn 100 mm ’l isfel mill-filtru primarju u ma għandux jidħol f’kuntatt miegħu. Il-filtri jistgħu jintiżnu b’mod separat jew bħala par bil-filtri jitqiegħdu b’tali mod li l-lat tat-tebgħa ta’ filtru jmiss mal-lat tat-tebgħa tal-filtru l-ieħor.
1.5.1.4. Veloċità tal-wiċċ tal-filtru
Għandha tintlaħaq veloċità tal-wiċċ tal-gass mill-filtru ta’ 35 cm/s sa 100 cm/s. Iż-żieda fit-tnaqqis ta’ pressjoni bejn il-bidu u t-tmiem tat-test ma għandhiex tkun ikbar minn 25 kPa.
1.5.1.5. Tagħbija tal-filtru
It-tagħbijiet minimi rakkomandati tal-filtri għall-iktar daqsijiet komuni tal-filtri qed jintwerew fit-tabella li ġejja. Għal daqsijiet ikbar ta’ filtri, it-tagħbija minima tal-filtru għandha tkun erja ta’ filtru ta’ 0,065 mg/1 000 mm2.
|
Dijametru tal-filtru
(mm)
|
Dijametru rakkomandat tat-tebgħa
(mm)
|
Tagħbija minima rakkomandata
(mg)
|
|
47
|
37
|
0,11
|
|
70
|
60
|
0,25
|
|
90
|
80
|
0,41
|
|
110
|
100
|
0,62
|
Għall-metodu b’filtri multipli, it-tagħbija minima rakkomandata tal-filtru għas-somma tal-filtri kollha għandha tkun il-prodott tal-valur xieraq ta’ iktar ’il fuq u l-għerq kwadrat tan-numru totali ta’ modalitajiet.
1.5.2. Speċifikazzjonijiet tal-kompartiment tal-użin u tal-miżien analitiku
1.5.2.1. Kundizzjonijiet tal-kompartiment tal-użin
It-temperatura tal-kompartiment (jew tal-kamra) li fih jiġu kundizzjonati u jintiżnu l-filtri tal-partikulati għandha tinżamm fi ħdan 295 K (22 °C) ± 3 K matul il-kundizzjonament u l-użin kollu tal-filtri. L-umdità għandha tinżamm sa punt tan-nida ta’ 282,5 (9,5 °C) ± 3 K u sa umdità relattiva ta’ 45 ± 8 fil-mija.
1.5.2.2. Użin tal-filtru ta’ referenza
L-ambjent tal-kompartiment (jew tal-kamra) għandu jkun ħieles minn kwalunkwe kontaminant ambjentali (bħat-trab) li jista’ jpoġġi fuq il-filtri tal-partikulati matul l-istabbilizzazzjoni tagħhom. Jiġu permessi disturbi fl-ispeċifikazzjonijiet tal-kamra tal-użin kif ġie deskritt fil-qosor fil-paragrafu 1.5.2.1. jekk id-durata tad-disturbi ma taqbiżx it-30 minuta. Il-kamra tal-użin għandha tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet meħtieġa qabel ma l-persunal jidħol fil-kamra tal-użin. Mill-inqas żewġ filtri ta’ referenza jew żewġ pari filtri ta’ referenza mhux użati għandhom jintiżnu fi żmien erba’ (4) sigħat mill-użin tal-filtru (par filtri) tal-kampjun, iżda ikun aħjar jekk dan isir fl-istess ħin. Dawn għandhom ikunu tal-istess daqs u tal-istess materjal bħall-filtri tal-kampjuni.
Jekk il-piż medju tal-filtri ta’ referenza (tal-pari ta’ filtri ta’ referenza) bejn l-użin tal-filtri tal-kampjuni jinbidel b’iktar minn 10 μg, allura l-filtri kollha tal-kampjuni għandhom jitwarrbu u t-test tal-emissjonijiet għandu jiġi ripetut.
Jekk il-kriterji ta’ stabbiltà tal-kamra tal-użin deskritti fil-qosor fil-paragrafu 1.5.2.1. ma jiġux issodisfati, iżda l-użin tal-filtru (par filtri) ta’ referenza jissodisfa l-kriterji ta’ iktar ’il fuq, il-manifattur tal-magna għandu l-possibbiltà li jaċċetta l-piżijiet tal-filtri tal-kampjuni jew li jannulla t-testijiet, jirranġa s-sistema ta’ kontroll tal-kamra tal-użin u jerġa’ jagħmel it-test.
1.5.2.3. Miżien analitiku
Il-miżien analitiku użat sabiex jiġu ddeterminati l-piżijiet tal-filtri kollha għandu jkollu preċiżjoni (devjazzjoni standard) ta’ 2 μg u riżoluzzjoni ta’ 1 μg (figura waħda = 1 μg) speċifikati mill-manifattur tal-miżien.
1.5.2.4. Eliminazzjoni tal-effetti tal-elettriku statiku
Sabiex jiġu eliminati l-effetti tal-elettriku statiku, il-filtri għandhom jiġu newtralizzati qabel ma jintiżnu, pereżempju, permezz ta’ newtralizzatur tal-polonju, jew apparat li jkollu effett simili.
1.5.3. Speċifikazzjonijiet addizzjonali għall-kejl tal-partikulati
Il-partijiet kollha tas-sistema ta’ dilwizzjoni u tas-sistema kampjunarja mill-pajp tal-egżost sal-kontenitur tal-filtri, li jkunu f’kuntatt mal-gass tal-egżost mhux ittrattat u dilwit, għandhom jiġu ddisinjati sabiex jimminimizzaw id-depożitu jew l-alterazzjoni tal-partikulati. Il-partijiet kollha għandhom ikunu magħmula minn materjali konduttivi tal-elettriku li ma jirreaġixxux mal-komponenti tal-gass tal-egżost, u għandhom ikunu elettrikament ertjati sabiex jipprevjenu l-effetti elettrostatiċi.
2. PROĊEDURI TA’ KEJL U PROĊEDURI KAMPJUNARJI (TEST TAL-NRTC)
2.1. Introduzzjoni
Il-komponenti gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati li tarmi l-magna mressqa għall-ittestjar għandhom jiġu mkejla bil-metodi deskritti fl-Appendiċi 4 tal-Anness 4A. Il-metodi tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A jiddeskrivu s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-emissjonjiet gassużi (paragrafu 1.1.) u s-sistemi ta’ dilwizzjoni u kampjunarji tal-partikulati rakkomandati (paragrafu 1.2.).
2.2. Dinamometru u tagħmir taċ-ċellula tat-test
It-tagħmir li ġej għandu jintuża għat-testijiet tal-emissjonijiet tal-magni fuq id-dinamometri tal-magni:
2.2.1. Dinamometru tal-magna
Għandu jintuża dinamometru tal-magna li jkollu karatteristiċi adegwati sabiex isir iċ-ċiklu tat-test deskritt fl-Appendiċi 4 għal dan l-Anness. L-istrumentazzjoni għall-kejl tat-torque u tal-veloċità għandha tippermetti l-kejl tal-potenza fil-limiti mogħtija. Jistgħu jkunu meħtieġa kalkoli addizzjonali. L-akkuratezza tat-tagħmir tal-kejl għandha tkun tali li t-tolleranzi massimi tal-figuri mogħtija fit-Tabella 4 ma jinqabżux.
2.2.2. Strumenti oħrajn
Għandhom jintużaw strumenti tal-kejl għall-konsum tal-fjuwil, għall-konsum tal-arja, għat-temperatura tal-likwidu li jkessaħ u tal-lubrikant, għall-pressjoni tal-gass tal-egżost u għad-depressjoni tal-manifold tad-dħul, għat-temperatura tal-gass tal-egżost, għat-temperatura tal-bokka tal-arja, għall-pressjoni atmosferika, għall-umdità u għat-temperatura tal-fjuwil, kif ikun meħtieġ. Dawn l-istrumenti għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti mogħtija fit-Tabella 4:
Tabella 4
Akkuratezza tal-istrumenti tal-kejl
|
Nru.
|
Strument tal-kejl
|
Akkuratezza
|
|
1
|
Veloċità tal-magna
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
2
|
Torque
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
3
|
Konsum tal-fjuwil
|
± 2 % tal-valur massimu tal-magna
|
|
4
|
Konsum tal-arja
|
± 2 % tal-qari jew ± 1 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
5
|
Fluss tal-gass tal-egżost
|
± 2,5 % tal-qari jew ± 1,5 % tal-valur massimu tal-magna, liema minnhom ikun l-ikbar
|
|
6
|
Temperaturi ≤ 600 K
|
± 2 K assoluti
|
|
7
|
Temperaturi > 600 K
|
± 1 % tal-qari
|
|
8
|
Pressjoni tal-gass tal-egżost
|
± 0,2 kPa assoluti
|
|
9
|
Depressjoni tal-arja li tidħol
|
± 0,05 kPa assoluti
|
|
10
|
Pressjoni atmosferika
|
± 0,1 kPa assoluti
|
|
11
|
Pressjonijiet oħrajn
|
± 0,1 kPa assoluti
|
|
12
|
Umdità assoluta
|
± 5 % tal-qari
|
|
13
|
Fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
± 2 % tal-qari
|
|
14
|
Fluss tal-gass tal-egżost dilwit
|
± 2 % tal-qari
|
2.2.3. Fluss tal-gass tal-egżost mhux ittrattat
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet fil-gass tal-egżost mhux ittrattat u biex tiġi kkontrollata sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost għandha tkun magħrufa. Biex tiġi ddeterminata r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost, jista’ jintuża kwalunkwe wieħed mill-metodi li ġew deskritti iktar ’l isfel.
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet, il-ħin tar-rispons ta’ kwalunkwe wieħed mill-metodi deskritti iktar ’l isfel għandu jkun daqs jew inqas mir-rekwiżit għall-ħin tar-rispons tal-analizzatur, kif ġie ddefinit fil-paragrafu 1.11.1. tal-Appendiċi 2,
Biex tiġi kkontrollata sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, huwa meħtieġ rispons iktar veloċi. Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kontroll onlajn, huwa meħtieġ ħin tar-rispons ta’ ≤ 0,3 s. Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kontroll antiċipat (look ahead control) ibbażat fuq prova tat-test prereġistrata, huwa meħtieġ ħin tar-rispons tas-sistema ta’ kejl tal-fluss tal-egżost ta’ ≤ 5 s b’ħin ta’ żieda ta’ ≤ 1 s. Il-ħin tar-rispons tas-sistema għandu jiġi speċifikat mill-manifattur tal-istrument. Ir-rekwiżiti kkombinati tal-ħin tar-rispons għall-fluss tal-gass tal-egżost u għas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali ġew indikati fil-paragrafu 2.4.
|
|
Metodu ta’ kejl dirett
Il-kejl dirett tal-fluss istantanju tal-egżost jista’ jsir minn sistemi, bħal:
|
(a)
|
Apparati tad-differenzjal tal-pressjoni, bħal żennuna tal-fluss (għad-dettalji ara l-ISO 5167: 2000);
|
|
(b)
|
Miter tal-fluss ultrasoniku;
|
|
(c)
|
Miter tal-fluss ta’ vortiċi.
|
Għandhom jittieħdu prekawzjonijiet biex jiġu evitati żbalji fil-kejl li jkollhom impatt fuq l-iżbalji fil-valuri tal-emissjonijiet. Prekawzjonijiet ta’ din ix-xorta jinkludu l-installazzjoni bir-reqqa tal-apparat fis-sistema tal-egżost tal-magna skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifatturi tal-istrumenti u skont prattika inġineristika tajba. B’mod speċjali, il-prestazzjoni tal-magna u l-emissjonijiet ma għandhomx jiġu affettwati mill-installazzjoni tal-apparat.
Il-miters tal-fluss għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjoni tal-akkuratezza tat-Tabella 3.
|
|
|
Metodu ta’ kejl tal-arja u tal-fjuwil
Dan jinvolvi l-kejl tal-fluss tal-arja u tal-fluss tal-fjuwil b’miters tal-fluss idonei. Il-kalkolu tal-fluss istantanju tal-gass tal-egżost huwa kif ġej:  (għall-massa tal-egżost imxarrab)
Il-miters tal-fluss għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza tat-Tabella 3, iżda għandhom ikunu biżżejjed akkurati sabiex jissodisfaw ukoll l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza għall-fluss tal-gass tal-egżost.
|
|
|
Metodu ta’ kejl tat-traċċatur
Dan jinvolvi l-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ gass traċċatur fl-egżost.
Ammont magħruf ta’ gass inerti (pereżempju, l-elju pur) għandu jiġi injettat fil-fluss tal-gass tal-egżost bħala traċċatur. Il-gass jiġi mħallat u dilwit bil-gass tal-egżost imma ma għandux jirreaġixxi fil-pajp tal-egżost. Il-konċentrazzjoni tal-gass imbagħad għandha tiġi mkejla fil-kampjun tal-gass tal-egżost.
Biex jiġi żgurat it-taħlit komplet tal-gass traċċatur, is-sonda kampjunarja tal-gass tal-egżost għandha tkun mill-inqas 1 m jew 30 darba d-dijametru tal-pajp tal-egżost, liema minnhom ikun l-ikbar, ’l isfel mill-punt ta’ injezzjoni tal-gass traċċatur. Is-sonda kampjunarja tista’ tkun eqreb tal-punt ta’ injezzjoni jekk it-taħlit komplet jiġi vverifikat billi l-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur tiġi pparagunata mal-konċentrazzjoni ta’ referenza meta l-gass traċċatur jiġi injettat ’il fuq mill-magna.
Ir-rata tal-fluss tal-gass traċċatur għandha tiġi ssettjata b’tali mod li l-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur, b’veloċità mingħajr ingranaġġ tal-magna wara t-taħlit issir iktar baxxa mill-iskala sħiħa tal-analizzatur tal-gass traċċatur.
Il-kalkolu tal-fluss tal-gass tal-egżost huwa kif ġej:
b’ 
fejn:
|
A/F
st
|
=
|
il-proporzjon stojkometriku tal-arja/fjuwil (kg/kg)
|
|
λ
|
=
|
il-proporzjon relattiv tal-arja/fjuwil
|
|
conc
CO2
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO2 ( %)
|
|
conc
CO
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO (ppm)
|
|
conc
HC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC (ppm)
|
Nota: Il-kalkolu jirreferi għal fjuwil diżil bi proporzjon ta’ H/C ta’ 1,8.
Il-miter tal-fluss tal-arja għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza fit-Tabella 3, l-analizzatur tas-CO2 użat għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 2.3.1., u s-sistema totali għandha tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza għall-fluss tal-gass tal-egżost.
Fakultattivament, tagħmir tal-kejl tal-proporzjon tal-arja għall-fjuwil, bħal senser tat-tip żirkonja jista’ jintuża għall-kejl tal-proporzjon ta’ arja żejda skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 2.3.4.
|
2.2.4. Fluss tal-gass tal-egżost dilwit
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet fil-gass tal-egżost dilwit, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit għandha tkun magħrufa. Il-fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu (kg/test) għandu jiġi kkalkulat mill-valuri tal-kejl matul iċ-ċiklu u mid-dejta tal-kalibrazzjoni korrispondenti tal-apparat tal-kejl tal-fluss (V
0 għall-PDP, K
V għas-CFV, C
d għal-SSV): għandhom jintużaw il-metodi korrispondenti deskritti fil-paragrafu 2.2.1. tal-Appendiċi 3. Jekk il-massa totali tal-kampjun tal-partikulati u tas-sustanzi gassużi li jniġġsu taqbeż iż-0,5 fil-mija tal-fluss totali tas-CVS, il-fluss tas-CVS għandu jiġi korrett jew il-fluss tal-kampjun tal-partikulati għandu jitreġġa’ għas-CVS qabel l-apparat tal-kejl tal-fluss.
2.3. Determinazzjoni tal-komponenti gassużi
2.3.1. Speċifikazzjonijiet ġenerali tal-analizzaturi
L-analizzaturi għandu jkollhom medda ta’ kejl adattata għall-akkuratezza meħtieġa sabiex jiġu mkejla l-konċentrazzjonijiet tal-komponenti tal-gass tal-egżost (paragrafu 1.4.1.1.). Huwa rrakkomandat li l-analizzaturi jitħaddmu b’tali mod li l-konċentrazzjoni mkejla taqa’ bejn 15 fil-mija u 100 fil-mija ta’ skala sħiħa.
Jekk il-valur ta’ skala sħiħa ikun ta’ 155 ppm (jew ppm C) jew inqas jew jekk jintużaw sistemi ta’ qari (kompjuters, reġistraturi tad-dejta) li jipprovdu biżżejjed akkuratezza u riżoluzzjoni taħt il-15 fil-mija ta’ skala sħiħa, il-konċentrazzjonijiet ta’ taħt il-15 fil-mija ta’ skala sħiħa jkunu aċċettabbli wkoll. F’dan il-każ, għandhom isiru kalibrazzjonijiet addizzjonali sabiex tiġi żgurata l-akkuratezza tal-kurvi tal-kalibrazzjoni – paragrafu 1.5.5.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A.
Il-kompatibbiltà elettromanjetika (EMC) tat-tagħmir għandha tkun ta’ livell tali li jiġu minimizzati l-iżbalji addizzjonali.
2.3.1.1. Żball fil-kejl
L-analizzatur ma għandux jiddevja mill-punt tal-kalibrazzjoni nominali b’iktar minn ± 2 fil-mija tal-qari jew b’± 0,3 fil-mija ta’ skala sħiħa, liema minnhom ikun l-ikbar.
Nota: Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, l-akkuratezza hija ddefinita bħala d-devjazzjoni tal-qari tal-analizzatur mill-valuri tal-kalibrazzjoni nominali billi jintuża gass ta’ kalibrazzjoni (≡ valur reali).
2.3.1.2. Ripetibbiltà
Ir-ripetibbiltà, iddefinita bħala 2,5 darbiet id-devjazzjoni standard ta’ għaxar (10) risponsi ripetittivi għal gass ta’ kalibrazzjoni jew għal gass ta’ span partikolari, ma għandhiex tkun ikbar minn ± 1 fil-mija tal-konċentrazzjoni ta’ skala sħiħa għal kull medda użata ’l fuq minn 155 ppm (jew ppm C) jew ± 2 fil-mija għal kull medda użata taħt il-155 ppm (jew ppm C).
2.3.1.3. Storbju
Ir-rispons mill-punt tal-ogħla intensità għall-ieħor tal-analizzatur għall-gassijiet żero u ta’ kalibrazzjoni jew ta’ span tul kwalunkwe perjodu ta’ 10 s ma għandux jaqbeż it-2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq il-meded kollha użati.
2.3.1.4. Drift żero
Id-drift żero matul perjodu ta’ siegħa għandha tkun ta’ inqas minn 2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq l-iktar medda baxxa użata. Ir-rispons żero huwa ddefinit bħala r-rispons medju, inkluż l-istorbju, għal gass żero matul intervall ta’ ħin ta’ 30 s.
2.3.1.5. Drift tal-ispan
Id-drift tal-ispan matul perjodu ta’ siegħa għandu jkun ta’ inqas minn 2 fil-mija ta’ skala sħiħa fuq l-iktar medda baxxa użata. L-ispan huwa ddefinit bħala d-differenza bejn ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero. Ir-rispons tal-ispan huwa ddefinit bħala r-rispons medju, inkluż l-istorbju, għal gass ta’ span matul intervall ta’ ħin ta’ 30 s.
2.3.1.6. Ħin ta’ żieda
Għal analiżi tal-gass tal-egżost mhux ittrattat, il-ħin ta’ żieda tal-analizzatur installat fis-sistema ta’ kejl ma għandux jaqbeż iż-2,5 s.
Nota: L-evalwazzjoni biss tal-ħin tar-rispons tal-analizzatur waħdu ma tiddefinixxix b’mod ċar l-idoneità tas-sistema totali għall-ittestjar tranżitorju. Volumi u speċjalment volumi mejta fis-sistema kollha mhux biss jaffettwaw il-ħin ta’ trasport mis-sonda sal-analizzatur, iżda jaffettwaw ukoll il-ħin ta’ żieda. Anke l-ħinijiet ta’ trasport f’analizzatur jiġu ddefiniti bħala ħin tar-rispons ta’ analizzatur, bħall-konvertitur jew imqabad tal-ilma f’analizzatur tal-NOx. Id-determinazzjoni tal-ħin tar-rispons tas-sistema totali ġiet deskritta fil-paragrafu 1.11.1. tal-Appendiċi 2
2.3.2. Ixxottar ta’ gassijiet
Japplikaw l-istess speċifikazzjonijiet bħal taċ-ċiklu tat-test tal-NRSC (paragrafu 1.4.2.) kif ġie deskritt iktar ’l isfel.
L-apparat fakultattiv tal-ixxottar tal-gassijiet għandu jkollu effett minimu fuq il-konċentrazzjoni tal-gassijiet imkejla. Is-sustanzi kimiċi li jixxottaw mhumiex metodu aċċettabbli biex jitneħħa l-ilma mill-kampjun.
2.3.3. Analizzaturi
Japplikaw l-istess speċifikazzjonijiet bħal taċ-ċiklu tat-test tal-NRSC (paragrafu 1.4.3.) kif ġie deskritt iktar ’l isfel.
Il-gassijiet li għandhom jiġu mkejla għandhom jiġu analizzati bl-istrumenti li ġejjin. Għall-analizzaturi mhux lineari, huwa permess l-użu ta’ ċirkwiti ta’ linearizzazzjoni.
2.3.3.1. Analiżi tal-monossidu tal-karbonju (CO)
L-analizzatur tal-monossidu tal-karbonju għandu jkun tat-tip b’assorbiment tal-infraaħmar mhux dispersiv (NDIR).
2.3.3.2. Analizi tad-diossidu tal-karbonju (CO2)
L-analizzatur tad-diossidu tal-karbonju għandu jkun tat-tip b’assorbiment tal-infraaħmar mhux dispersiv (NDIR).
2.3.3.3. Analiżi tal-idrokarburi (HC)
L-analizzatur tal-idrokarburi għandu jkun tat-tip individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma msaħħan (HFID) b’individwatur, b’valvijiet, b’pajpijiet, eċċ. imsaħħna sabiex tinżamm temperatura tal-gass ta’ 463 K (190 °C) ± 10 K.
2.3.3.4. Analiżi tal-ossidi tan-nitroġenu (NOx)
L-analizzatur tal-ossidi tan-nitroġenu għandu jkun tat-tip individwatur kemiluminexxenti (CLD) jew individwatur kemiluminexxenti msaħħan (HCLD) b’konvertitur tal-NO2 f’NO jekk il-kejl isir fuq bażi xotta. Jekk il-kejl isirr fuq bażi fl-imxarrab, għandu jintuża HCLD b’konvertitur miżmum ’il fuq minn 328 K (55 °C), sakemm jgħaddi mill-kontroll tal-estinzjoni bl-ilma (paragrafu 1.9.2.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A).
Kemm għas-CLD kif ukoll għall-HCLD, il-mogħdija kampjunarja għandha tinżamm f’temperatura tal-ħajt ta’ 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C) sal-konvertitur għal kejl xott, u sal-analizzatur għal kejl imxarrab.
2.3.4. Kejl tal-arja għall-fjuwil
It-tagħmir tal-kejl tal-arja għall-fjuwil li jintuża sabiex jiġi ddeterminat il-fluss tal-gass tal-egżost kif ġie speċifikat fil-paragrafu 2.2.3. għandu jkun senser bi proporzjon tal-arja għall-fjuwil jew senser lambda tat-tip żirkonja b’medda wiesgħa.
Is-senser għandu jiġi mmuntat direttament fuq il-pajp tal-egżost fejn it-temperatura tal-gass tal-egżost tkun għolja biżżejjed biex il-kondensazzjoni tal-ilma tiġi eliminata.
L-akkuratezza tas-senser bl-elettronika inkorporata għandha tkun fi ħdan:
|
|
± 3 fil-mija tal-qari λ < 2
|
|
|
± 5 fil-mija tal-qari 2 ≤ λ < 5
|
|
|
± 10 fil-mija tal-qari 5 ≤ λ
|
Sabiex tintlaħaq l-akkuratezza msemmija hawn fuq, is-senser għandu jiġi kkalibrat kif ġie speċifikat mill-manifattur tal-istrument.
2.3.5. Kampjunar tal-emissjonijiet gassużi
2.3.5.1. Fluss tal-gass tal-egżost mhux ittrattat
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet fil-gass tal-egżost mhux ittrattat japplikaw l-istess speċifikazzjonijiet bħal taċ-ċiklu tat-test tal-NRSC (paragrafu 1.4.4.), kif ġie deskritt iktar ’l isfel.
Is-sondi kampjunarji tal-emissjonijiet gassużi għandhom jitwaħħlu mill-inqas 0,5 m jew tliet (3) darbiet id-dijametru tal-pajp tal-egżost – liema minnhom ikun l-ikbar – ’il fuq mill-ħruġ tas-sistema tal-gass tal-egżost kemm jista’ jkun ’il bogħod iżda qrib biżżejjed tal-magna sabiex tiġi żgurata temperatura tal-gass tal-egżost li tkun mill-inqas ta’ 343 K (70 °C) fis-sonda.
Fil-każ ta’ magna b’ħafna ċilindri b’manifold tal-egżost ramifikat, il-bokka tas-sonda għandha tkun biżżejjed ’l isfel sabiex jiġi żgurat li l-kampjun ikun rappreżentattiv tal-emissjonijiet medji tal-egżost miċ-ċilindri kollha. F’magni b’ħafna ċilindri li jkollhom gruppi distinti ta’ manifolds, bħal f’konfigurazzjoni ta’ magna “V”, huwa permissibbli li jinkiseb kampjun minn kull grupp b’mod individwali u li tiġi kkalkulata emissjoni medja tal-egżost. Jistgħu jintużaw metodi oħrajn li ntwera li jikkorelataw mal-metodi msemmija iktar ’il fuq. Sabiex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet tal-egżost għandu jintuża l-fluss totali tal-massa tal-egżost.
2.3.5.2. Fluss tal-gass tal-egżost dilwit
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, japplikaw l-ispeċifikazzjonijiet li ġejjin.
Il-pajp tal-egżost bejn il-magna u s-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ għandu jkun konformi mar-rekwiżiti tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A.
Is-sonda(i) kampjunarja(i) tal-emissjonijiet gassużi għandha(hom) tiġi(jiġu) installata(i) fil-mina tad-dilwizzjoni f’punt fejn l-arja ta’ dilwizzjoni u l-gass tal-egżost jiġu mħallta sew, u qrib ħafna tas-sonda kampjunarja tal-partikulati.
Il-kampjunar ġeneralment jista’ jsir b’żewġ modi:
|
(a)
|
Il-kampjuni mis-sustanzi li jniġġsu jittieħdu f’borża kampjunarja matul iċ-ċiklu u dawn jiġu mkejla wara li t-test jiġi kkompletat.
|
|
(b)
|
Il-kampjuni mis-sustanzi li jniġġsu jittieħdu b’mod kontinwu u jiġu integrati matul iċ-ċiklu; dan il-metodu huwa mandatorju għall-HC u għall-NOx.
|
Għandhom jittieħdu kampjuni tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond ’il fuq mill-mina tad-dilwizzjoni f’borża kampjunarja u dawn għandhom jitnaqqsu mill-konċentrazzjoni tal-emissjonijiet skont il-paragrafu 2.2.3 tal-Appendiċi 3.
2.4. Determinazzjoni tal-partikulati
Id-determinazzjoni tal-partikulati teħtieġ sistema ta’ dilwizzjoni. Id-dilwizzjoni tista’ ssir b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali jew b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ. Il-kapaċità tal-fluss tas-sistema ta’ dilwizzjoni għandha tkun kbira biżżejjed sabiex il-kondensazzjoni tal-ilma fis-sistemi ta’ dilwizzjoni u fis-sistemi kampjunarji tiġi eliminata kompletament u sabiex it-temperatura tal-gass tal-egżost dilwit tinżamm bejn 315 K (42 °C) u 325 K (52 °C) immedjatament ’il fuq mill-kontenituri tal-filtri. Jekk l-umdità tal-arja tkun għolja, l-arja ta’ dilwizzjoni tista’ tiġi deumidifikata qabel ma tidħol fis-sistema ta’ dilwizzjoni. It-tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni ’l fuq mil-limitu tat-temperatura ta’ 303 K (30 °C) huwa rrakkomandat, jekk it-temperatura ambjentali tkun taħt il-293 K (20 °C). Madankollu, it-temperatura tal-arja dilwita ma għandhiex taqbeż it-325 K (52 °C) qabel l-introduzzjoni tal-egżost fil-mina tad-dilwizzjoni.
Is-sonda kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi installata qrib ħafna tas-sonda kampjunarja tal-emissjonijiet gassużi, u l-installazzjoni għandha tkun konformi mad-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 2.3.5.
Biex tiġi ddeterminata l-massa tal-partikulati, huma meħtieġa sistema kampjunarja tal-partikulati, filtri kampjunarji tal-partikulati, miżien tal-mikrogrammi, u kompartiment tal-użin bit-temperatura u bl-umdità kkontrollati.
Speċifikazzjonijiet tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
Is-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali għandha tkun iddisinjata sabiex taqsam il-fluss tal-egżost f’żewġ frazzjonijiet, bl-iżgħar waħda tiġi dilwita bl-arja u sussegwentement tintuża għall-kejl tal-partikulati. Għaldaqstant, huwa essenzjali li l-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi ddeterminat b’mod ferm akkurat. Jistgħu jiġu applikati metodi differenti ta’ qsim, fejn it-tip ta’ qsim użat jiddetta b’mod sinifikanti l-ħardwer u l-proċeduri kampjunarji li għandhom jintużaw (paragrafu 1.2.1.1. tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A).
Għall-kontroll ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, huwa meħtieġ rispons veloċi tas-sistema. Il-ħin ta’ trasformazzjoni għas-sistema għandu jiġi ddeterminat bil-proċedura deskritta fil-paragrafu 1.11.1. tal-Appendiċi 2.
Jekk il-ħin ta’ trasformazzjoni ikkombinat tal-kejl tal-fluss tal-egżost (ara l-paragrafu preċedenti) u tas-sistema bi fluss parzjali jkun inqas minn 0,3 s, jista’ jintuża kontroll onlajn. Jekk il-ħin ta’ trasformazzjoni jaqbeż iż-0,3 s, għandu jintuża kontroll antiċipat ibbażat fuq prova tat-test prereġistrata. F’dan il-każ, il-ħin ta’ żieda għandu jkun ta’ ≤ 1 s u l-ħin ta’ dewmien tal-kombinazzjoni ta’ ≤ 10 s.
Ir-rispons tas-sistema totali għandu jkun maħsub sabiex jiżgura kampjun rappreżentattiv tal-partikulati, G
SE, proporzjonali għall-fluss tal-massa tal-egżost. Sabiex tiġi ddeterminata l-proporzjonalità, għandha ssir analiżi ta’ rigressjoni ta’ G
SE kontra G
EXHW fuq rata minima ta’ kisba tad-dejta ta’ 5 Hz, u għandhom jiġu ssodisfati l-kriterji li ġejjin:
|
(a)
|
Il-koeffiċjent ta’ korrelazzjoni r tar-rigressjoni lineari bejn G
SE u G
EXHW ma għandux ikun inqas minn 0,95;
|
|
(b)
|
L-iżball standard tal-istima ta’ G
SE fuq G
EXHW ma għandux jaqbeż il-5 fil-mija tal-G
SE massima;
|
|
(c)
|
L-interċettazzjoni G
SE tal-linja ta’ rigressjoni ma għandhiex taqbeż ± 2 fil-mija tal-G
SE massima.
|
Fakultattivament, jista’ jsir test ta’ qabel, u s-sinjal tal-fluss tal-massa tal-egżost tat-test ta’ qabel jista’ jintuża għall-kontroll tal-fluss tal-kampjun fis-sistema tal-partikulati (kontroll antiċipat). Proċedura ta’ din ix-xorta tkun meħtieġa jekk il-ħin ta’ trasformazzjoni tas-sistema tal-partikulati, t
50,P jew/u l-ħin ta’ trasformazzjoni tas-sinjal tal-fluss tal-massa tal-egżost, t
50,F ikunu > 0,3 s. Jinkiseb kontroll korrett tas-sistema ta’ dilwizzjoni parzjali, jekk it-traċċa tal-ħin ta’G
EXHW,pre ta’ qabel it-test, li tikkontrolla G
SE, tiġi mċaqilqa b’ħin “antiċipat” ta’ t
50,P + t
50,F.
Sabiex tiġi stabbilita l-korrelazzjoni bejn G
SE u G
EXHW għandha tintuża d-dejta meħuda waqt it-test proprju, bil-ħin ta’ G
EXHW allinjat b’t
50,F relattiv għall-G
SE (l-ebda kontribuzzjoni minn t
50,P għall-allinjament tal-ħin). Dan ifisser, li ċ-ċaqliq ta’ ħin bejn G
EXHW u G
SE huwa d-differenza fil-ħinijiet ta’ trasformazzjoni tagħhom li ġew iddeterminati fil-paragrafu 2.6 tal-Appendiċi 2.
Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, l-akkuratezza ta’ G
SE tal-fluss tal-kampjun tagħti lok għal tħassib speċjali, jekk ma tiġix imkejla direttament, iżda tiġi ddeterminata b’kejl tal-fluss differenzjali:
F’dan il-każ akkuratezza ta’ ± 2 fil-mija għal G
TOTW u għal G
DILW mhijiex biżżejjed biex tiggarantixxi akkuratezzi aċċettabbli ta’ G
SE. Jekk il-fluss tal-gass jiġi ddeterminat b’kejl tal-fluss differenzjali, l-iżball massimu tad-differenza għandu jkun tali li l-akkuratezza ta’ G
SE tkun fi ħdan ± 5 fil-mija meta l-proporzjon tad-dilwizzjoni jkun inqas minn 15. Dan jista’ jiġi kkalkulat billi jittieħed l-għerq kwadrat tal-medja tal-iżbalji ta’ kull strument.
L-akkuratezzi aċċettabbli ta’ G
SE jistgħu jinkisbu b’wieħed mill-metodi li ġejjin:
|
(a)
|
L-akkuratezzi assoluti ta’ G
TOTW u ta’ G
DILW huma ± 0,2 fil-mija li jiggarantixxi akkuratezza ta’ G
SE ta’ ≤ 5 fil-mija bi proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ 15. Madankollu, fi proporzjonijiet ogħla tad-dilwizzjoni jseħħu żbalji ikbar.
|
|
(b)
|
Il-kalibrazzjoni ta’ G
DILW relattiva għal G
TOTW issir b’tali mod li jinkisbu l-istess akkuratezzi għal G
SE bħal f’(a). Għad-dettalji ta’ kalibrazzjoni ta’ din ix-xorta ara l-paragrafu 2.6. tal-Appendiċi 2.
|
|
(c)
|
L-akkuratezza ta’ G
SE tiġi ddeterminata indirettament mill-akkuratezza tal-proporzjon tad-dilwizzjoni kif ikun ġie ddeterminat b’gass traċċatur, pereżempju s-CO2. Għal darba oħra, għal G
SE huma meħtieġa l-akkuratezzi ekwivalenti għall-metodu (a).
|
|
(d)
|
L-akkuratezza assoluta ta’ G
TOTW u ta’ G
DILW hija fi ħdan ± 2 fil-mija ta’ skala sħiħa, l-iżball massimu tad-differenza bejn G
TOTW u G
DILW huwa fi ħdan 0,2 fil-mija, u l-iżball tal-linearità huwa fi ħdan ± 0,2 fil-mija tal-ogħla G
TOTW osservata waqt it-test.
|
2.4.1. Filtri kampjunarji tal-partikulati
2.4.1.1. Speċifikazzjoni tal-filtri
Għat-testijiet ta’ ċertifikazzjoni huma meħtieġa filtri tal-fibri tal-ħġieġ miksija bil-fluworokarburi jew filtri tal-membrana b’bażi ta’ fluworokarburi. Għal applikazzjonijiet speċjali jistgħu jintużaw materjali tal-filtri differenti. It-tipi kollha ta’ filtri għandu jkollhom effiċjenza ta’ ġbir ta’ 0,3 μm ta’ DOP (diottilftalat) ta’ mill-inqas 99 fil-mija f’veloċità tal-wiċċ tal-gass ta’ bejn 35 cm/s u 100 cm/s. Meta jsiru testijiet ta’ korrelazzjoni bejn il-laboratorji jew bejn manifattur u awtorità tal-approvazzjoni, għandhom jintużaw filtri ta’ kwalità identika.
2.4.1.2. Daqs tal-filtri
Il-filtri tal-partikulati għandu jkollhom dijametru minimu ta’ 47 mm (dijametru tat-tebgħa ta’ 37 mm). Filtri b’dijametru ikbar huma aċċettabbli (paragrafu 2.4.1.5).
2.4.1.3. Filtri primarji u dawk ta’ riżerva
Matul is-sekwenza tat-test, il-kampjuni mill-egżost dilwit għandhom jittieħdu permezz ta’ par filtri mqiegħda f’serje (filtru primarju u filtru ta’ riżerva). Il-filtru ta’ riżerva għandu jkun mhux iktar minn 100 mm ’l isfel mill-filtru primarju u ma għandux jidħol f’kuntatt miegħu. Il-filtri jistgħu jintiżnu b’mod separat jew bħala par bil-filtri jitqiegħdu b’tali mod li l-lat tat-tebgħa ta’ filtru jmiss mal-lat tat-tebgħa tal-filtru l-ieħor.
2.4.1.4. Veloċità tal-wiċċ tal-filtru
Għandha tintlaħaq veloċità tal-wiċċ tal-gass mill-filtru ta’ 35 cm/s sa 100 cm/s. Iż-żieda fit-tnaqqis tal-pressjoni bejn il-bidu u t-tmiem tat-test ma għandhiex tkun ikbar minn 25 kPa.
2.4.1.5. Tagħbija tal-filtru
It-tagħbijiet minimi rakkomandati tal-filtri għall-iktar daqsijiet komuni tal-filtri qed jintwerew fit-tabella li ġejja. Għal daqsijiet ikbar tal-filtri, it-tagħbija minima tal-filtru għandha tkun erja ta’ filtru ta’ 0,065 mg/1 000 mm2.
|
Dijametru tal-filtru
(mm)
|
Dijametru rakkomandat tat-tebgħa
(mm)
|
Tagħbija minima rakkomandata
(mg)
|
|
47
|
37
|
0,11
|
|
70
|
60
|
0,25
|
|
90
|
80
|
0,41
|
|
110
|
100
|
0,62
|
2.4.2. Speċifikazzjonijiet tal-kompartiment tal-użin u tal-miżien analitiku
2.4.2.1. Kundizzjonijiet tal-kompartiment tal-użin
It-temperatura tal-kompartiment (jew tal-kamra) li fih jiġu kkundizzjonati u jintiżnu l-filtri tal-partikulati għandha tinżamm fi ħdan 295 K (22 °C) ± 3 K matul il-kundizzjonament u l-użin kollu tal-filtri. L-umdità għandha tinżamm sa punt tan-nida ta’ 282,5 (9,5 °C) ± 3 K u sa umdità relattiva ta’ 45 ± 8 fil-mija.
2.4.2.2. Użin tal-filtru ta’ referenza
L-ambjent tal-kompartiment (jew tal-kamra) għandu jkun ħieles minn kwalunkwe kontaminant ambjentali (bħat-trab) li jista’ jpoġġi fuq il-filtri tal-partikulati matul l-istabbilizzazzjoni tagħhom. Jiġu permessi disturbi fl-ispeċifikazzjonijiet tal-kamra tal-użin kif ġie deskritt fil-qosor fil-paragrafu 1.5.2.1. jekk id-durata tad-disturbi ma taqbiżx it-30 minuta. Il-kamra tal-użin għandha tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet meħtieġa qabel ma l-persunal jidħol fil-kamra tal-użin. Mill-inqas żewġ filtri ta’ referenza jew żewġ pari filtri ta’ referenza mhux użati għandhom jintiżnu fi żmien erba’ (4) sigħat mill-użin tal-filtru (par filtri) tal-kampjun, iżda ikun aħjar jekk dan isir fl-istess ħin. Dawn għandhom ikunu tal-istess daqs u tal-istess materjal bħall-filtri tal-kampjuni.
Jekk il-piż medju tal-filtri ta’ referenza (tal-pari ta’ filtri ta’ referenza) bejn l-użin tal-filtri tal-kampjuni jinbidel b’iktar minn 10 μg, allura l-filtri kollha tal-kampjuni għandhom jitwarrbu u t-test tal-emissjonijiet għandu jiġi ripetut.
Jekk il-kriterji ta’ stabbiltà tal-kamra tal-użin deskritti fil-qosor fil-paragrafu 1.5.2.1. ma jiġux issodisfati, iżda l-użin tal-filtru (par filtri) ta’ referenza jissodisfa l-kriterji ta’ iktar ’il fuq, il-manifattur tal-magna għandu l-possibbiltà li jaċċetta l-piżijiet tal-filtri tal-kampjuni jew li jannulla t-testijiet, jirranġa s-sistema ta’ kontroll tal-kamra tal-użin u jerġa’ jagħmel it-test.
2.4.2.3. Miżien analitiku
Il-miżien analitiku użat sabiex jiġu ddeterminati l-piżijiet tal-filtri kollha għandu jkollu preċiżjoni (devjazzjoni standard) ta’ 2 μg u riżoluzzjoni ta’ 1 μg (figura waħda = 1 μg) speċifikati mill-manifattur tal-miżien.
2.4.2.4. Eliminazzjoni tal-effetti tal-elettriku statiku
Sabiex jiġu eliminati l-effetti tal-elettriku statiku, il-filtri għandhom jiġu newtralizzati qabel ma jintiżnu, pereżempju, permezz ta’ newtralizzatur tal-polonju, jew apparat li jkollu effett simili.
2.4.3. Speċifikazzjonijiet addizzjonali għall-kejl tal-partikulati
Il-partijiet kollha tas-sistema ta’ dilwizzjoni u tas-sistema kampjunarja mill-pajp tal-egżost sal-kontenitur tal-filtri, li jkunu f’kuntatt mal-gass tal-egżost mhux ittrattat u dilwit, għandhom jiġu ddisinjati sabiex jimminimizzaw id-depożitu jew l-alterazzjoni tal-partikulati. Il-partijiet kollha għandhom ikunu magħmula minn materjali konduttivi tal-elettriku li ma jirreaġixxux mal-komponenti tal-gass tal-egżost, u għandhom ikunu elettrikament ertjati sabiex jipprevjenu l-effetti elettrostatiċi.
Appendiċi 2
Proċedura ta’ kalibrazzjoni (NRSC, NRTC
(1)
)
1. KALIBRAZZJONI TAL-ISTRUMENTI ANALITIĊI
1.1. Introduzzjoni
Kull analizzatur għandu jiġi kkalibrat ta’ spiss daqskemm ikun meħtieġ sabiex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti ta’ akkuratezza ta’ dan ir-Regolament. Il-metodu ta’ kalibrazzjoni li għandu jintuża għall-analizzaturi indikati fil-paragrafu 1.4.3 tal-Appendiċi 1 qed jiġi deskritt f’dan il-paragrafu.
Fuq it-talba tal-manifattur u bil-qbil tal-awtorità tal-approvazzjoni, il-metodi deskritti fil-paragrafi 8.1. u 8.2. tal-Anness 4B jistgħu jintużaw bħala alternattiva għal dawk fil-paragrafu 1. ta’ dan l-appendiċi.
1.2. Gassijiet ta’ kalibrazzjoni
Il-perjodu ta’ konservazzjoni tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni kollha għandu jiġi rrispettat.
Id-data ta’ skadenza tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni ddikjarata mill-manifattur għandha tiġi rreġistrata.
1.2.1. Gassijiet puri
Il-purità meħtieġa tal-gassijiet hija ddefinita mil-limiti ta’ kontaminazzjoni mogħtija hawn taħt. Il-gassijiet li ġejjin għandhom ikunu disponibbli għat-tħaddim:
|
(a)
|
Nitroġenu ppurifikat
(kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C, ≤ 1 ppm CO, ≤ 400 ppm CO2, ≤ 0,1 ppm NO)
|
|
(b)
|
Ossiġnu ppurifikat
(purità > 99,5 fil-mija tal-volum ta’ O2)
|
|
(c)
|
Taħlita ta’ idroġenu u ta’ elju
(40 ± 2 fil-mija ta’ idroġenu, il-bqija elju)
(kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C, ≤ 400 ppm CO2)
|
|
(d)
|
Arja sintetika ppurifikata
(kontaminazzjoni ≤ 1 ppm C, ≤ 1 ppm CO, ≤ 400 ppm CO2, ≤ 0,1 ppm NO)
(kontenut ta’ossiġnu bejn 18-21 fil-mija tal-volum)
|
1.2.2. Gassijiet ta’ kalibrazzjoni u ta’ span
Għandhom ikunu disponibbli t-taħlitiet ta’ gassijiet li jkollhom il-kompożizzjonijiet kimiċi li ġejjin:
|
(a)
|
C3H8 u arja sintetika ppurifikata (ara l-paragrafu 1.2.1.);
|
|
(b)
|
CO u nitroġenu ppurifikat;
|
|
(c)
|
NO u nitroġenu ppurifikat (l-ammont ta’ NO2 inkluż f’dan il-gass ta’ kalibrazzjoni ma għandux jaqbeż il-5 fil-mija tal-kontenut ta’ NO);
|
|
(d)
|
O2 u nitroġenu ppurifikat;
|
|
(e)
|
CO2 u nitroġenu ppurifikat;
|
|
(f)
|
CH4 u arja sintetika ppurifikata;
|
|
(g)
|
C2H6 u arja sintetika ppurifikata.
|
Nota: Huma permessi kombinazzjonijiet oħrajn ta’ gassijiet sakemm il-gassijiet ma jirreaġixxux ma’ xulxin.
Il-konċentrazzjoni reali ta’ gass ta’ kalibrazzjoni u ta’ gass ta’ span għandha tkun fi ħdan ± 2 fil-mija tal-valur nominali. Il-konċentrazzjonijiet kollha tal-gass ta’ kalibrazzjoni għandhom jingħataw abbażi tal-volum (fil-mija tal-volum jew ppm tal-volum).
Il-gassijiet użati għall-kalibrazzjoni u għall-ispan jistgħu jinkisbu wkoll permezz ta’ diviżur tal-gass, fejn issir dilwizzjoni b’N2 ippurifikat jew b’arja sintetika ppurifikata. L-akkuratezza tal-apparat tat-taħlit għandha tkun tali li l-konċentrazzjoni tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni dilwiti tista’ tiġi ddeterminata fi ħdan ± 2 fil-mija.
Din l-akkuratezza timplika li l-gassijiet primarji użati għat-taħlit għandu jkun magħruf li jkollhom akkuratezza ta’ mill-inqas ± 1 fil-mija, traċċabli għal standards nazzjonali jew internazzjonali tal-gass. Il-verifika għandha ssir bejn 15 fil-mija u 50 fil-mija ta’ skala sħiħa għal kull kalibrazzjoni li tinkorpora apparat tat-taħlit. Jekk l-ewwel verifika ma tkunx irnexxiet, tista’ ssir verifika addizzjonali billi jintuża gass ta’ kalibrazzjoni ieħor.
Fakultattivament, l-apparat tat-taħlit jista’ jiġi kkontrollat bi strument li min-natura tiegħu huwa lineari, pereżempju, l-użu tal-gass NO b’CLD. Il-valur tal-ispan tal-istrument għandu jiġi aġġustat bil-gass ta’ span konness direttament mal-istrument. L-apparat tat-taħlit għandu jiġi kkontrollat fis-settings użati u l-valur nominali għandu jiġi pparagunat mal-konċentrazzjoni mkejla tal-istrument. Din id-differenza f’kull punt għandha tkun fi ħdan ± 1 fil-mija tal-valur nominali.
Jistgħu jintużaw metodi oħrajn ibbażati fuq prattika inġineristika tajba u bil-qbil minn qabel tal-partijiet involuti.
Nota: Biex tiġi stabbilita l-kurva akkurata tal-kalibrazzjoni tal-analizzatur huwa rrakkomandat diviżur tal-gass ta’ preċiżjoni b’akkuratezza fi ħdan ± 1 fil-mija. Id-diviżur tal-gass għandu jiġi kkalibrat mill-manifattur tal-istrument.
1.3. Proċedura operattiva għall-analizzaturi u għas-sistema kampjunarja
Il-proċedura operattiva għall-analizzaturi għandha ssegwi l-istruzzjonijiet għall-istartjar u għat-tħaddim tal-manifattur tal-istrument. Ir-rekwiżiti minimi mogħtija fil-paragrafi 1.4. sa 1.9. għandhom jiġu inklużi.
1.4. Test tat-tnixxija
Għandu jsir test tat-tnixxija tas-sistema. Is-sonda għandha tiġi skonnessa minn mas-sistema tal-egżost u t-tarf għandu jiġi misdud. Il-pompa tal-analizzatur għandha tinxtegħel. Wara perjodu ta’ stabbilizzazzjoni inizjali, il-miters kollha tal-fluss għandhom jindikaw valur żero. Jekk le, il-linji kampjunarji għandhom jiġu kkontrollati u d-difett korrett. Ir-rata massima permissibbli ta’ tnixxija fuq in-naħa tal-vakwu għandha tkun ta’ 0,5 % tar-rata tal-fluss waqt l-użu għall-porzjon tas-sistema li jkun qed jiġi kkontrollat. Il-flussi tal-analizzatur u l-flussi tal-bypass jistgħu jintużaw sabiex jiġu stmati r-rati tal-fluss waqt l-użu.
Metodu ieħor huwa l-introduzzjoni ta’ bidla f’daqqa u diskontinwa fil-konċentrazzjoni fil-bidu tal-linja kampjunarja permezz ta’ bidla minn gass żero għall-gass ta’ span.
Jekk wara perjodu adegwat ta’ ħin il-qari juri konċentrazzjoni iktar baxxa meta pparagunata mal-konċentrazzjoni introdotta, dan jindika problemi ta’ kalibrazzjoni jew ta’ tnixxija.
1.5. Proċedura ta’ kalibrazzjoni
1.5.1. Assemblaġġ tal-istrument
L-assemblaġġ tal-istrument għandu jiġi kkalibrat u l-kurvi tal-kalibrazzjoni għandhom jiġu kkontrollati mal-gassijiet standard. Għandhom jintużaw l-istess rati tal-fluss tal-gass bħal meta jittieħdu kampjuni mill-egżost.
1.5.2. Ħin għat-tisħin
Il-ħin għat-tisħin għandu jkun skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur. Jekk ma jiġix speċifikat, għat-tisħin tal-analizzaturi huwa rrakkomandat minimu ta’ sagħtejn.
1.5.3. Analizzaturi NDIR u tal-HFID
L-analizzatur NDIR għandu jiġi sintonizzat, skont kif ikun meħtieġ, u l-fjamma ta’ kombustjoni tal-analizzatur tal-HFID għandha tiġi ottimizzata (paragrafu 1.8.1.).
1.5.4. Kalibrazzjoni
Kull medda operattiva li tintuża normalment għandha tiġi kkalibrata.
Bl-użu ta’ arja sintetika ppurifikata (jew ta’ nitroġenu), l-analizzaturi tas-CO, tas-CO2, tal-NOx, tal-HC u tal-O2 għandhom jiġu ssettjati fuq iż-żero.
Il-gassijiet ta’ kalibrazzjoni adattati għandhom jiġu introdotti fl-analizzaturi, il-valuri għandhom jiġu rreġistrati, u l-kurva tal-kalibrazzjoni għandha tiġi stabbilita skont il-paragrafu 1.5.6.
Is-setting taż-żero għandu jiġi kkontrollat mill-ġdid u, jekk ikun meħtieġ, il-proċedura tal-kalibrazzjoni għandha tiġi ripetuta.
1.5.5. Stabbiliment tal-kurva tal-kalibrazzjoni
1.5.5.1. Linji gwida ġenerali
Il-kurva tal-kalibrazzjoni tal-analizzatur tiġi stabbilita b’mill-inqas sitt (6) punti ta’ kalibrazzjoni (minbarra ż-żero) iddistanzjati bl-iktar mod uniformi possibbli. L-ogħla konċentrazzjoni nominali għandha tkun ta’ jew ogħla minn 90 fil-mija ta’ skala sħiħa.
Il-kurva tal-kalibrazzjoni għandha tiġi kkalkulata bil-metodu tal-inqas kwadrati. Jekk il-grad polinomjali li jirriżulta ikun ikbar minn tlieta (3), in-numru ta’ punti ta’ kalibrazzjoni (biż-żero inkluż) għandu jkun mill-inqas daqs dan il-grad polinomjali biż-żieda ta’ tnejn (2).
Il-kurva tal-kalibrazzjoni ma għandhiex tvarja b’iktar minn ± 2 fil-mija mill-valur nominali ta’ kull punt ta’ kalibrazzjoni u b’iktar minn ± 0,3 fil-mija ta’ skala sħiħa fiż-żero.
Mill-kurva tal-kalibrazzjoni u mill-punti ta’ kalibrazzjoni, jista’ jiġi vverifikat li l-kalibrazzjoni tkun saret sew. Għandhom jiġu indikati l-parametri differenti tal-karatteristiċi tal-analizzatur, b’mod partikolari:
|
(c)
|
Id-data għat-twettiq tal-kalibrazzjoni.
|
1.5.5.2. Kalibrazzjoni taħt il-15 fil-mija ta’ skala sħiħa
Il-kurva tal-kalibrazzjoni tal-analizzatur għandha tiġi stabbilita b’mill-inqas għaxar (10) punti ta’ kalibrazzjoni (minbarra ż-żero) iddistanzjati b’tali mod li 50 fil-mija tal-punti ta’ kalibrazzjoni jkunu taħt l-10 fil-mija ta’ skala sħiħa.
Il-kurva tal-kalibrazzjoni tiġi kkalkulata bil-metodu tal-inqas kwadrati.
Il-kurva tal-kalibrazzjoni ma għandhiex tvarja b’iktar minn ± 4 fil-mija mill-valur nominali ta’ kull punt ta’ kalibrazzjoni u b’iktar minn ± 0,3 fil-mija ta’ skala sħiħa fiż-żero.
1.5.5.3. Metodi alternattivi
Jekk jista’ jintwera li teknoloġija alternattiva (pereżempju, kompjuter, swiċċ bil-medda kkontrollata b’mod elettroniku eċċ.) tista’ tagħti akkuratezza ekwivalenti, allura dawn l-alternattivi jkunu jistgħu jintużaw.
1.6. Verifika tal-kalibrazzjoni
Kull medda operattiva li tintuża normalment għandha tiġi kkontrollata qabel kull analiżi skont il-proċedura li ġejja.
Il-kalibrazzjoni tiġi kkontrollata billi jintuża gass żero u gass ta’ span li l-valur nominali tagħhom ikun ta’ iktar minn 80 fil-mija ta’ skala sħiħa tal-medda ta’ kejl.
Jekk, għaż-żewġ punti kkunsidrati, il-valur li jinstab ma jvarjax b’iktar minn ± 4 fil-mija ta’ skala sħiħa mill-valur ta’ referenza ddikjarat, il-parametri tal-aġġustament jistgħu jiġu mmodifikati. Jekk dan ma jkunx il-każ, għandha tiġi stabbilita kurva ġdida tal-kalibrazzjoni skont il-paragrafu 1.5.4.
1.7. Test tal-effiċjenza tal-konvertitur tal-NOx
L-effiċjenza tal-konvertitur użat għall-konverżjoni tal-NO2 f’NO għandha tiġi ttestjata kif ġie indikat fil-paragrafi 1.7.1. sa 1.7.8. (Figura 1).
1.7.1. Arranġament tat-test
Billi jintużaw l-arranġament tat-test kif intwera fil-Figura 1 (ara wkoll il-paragrafu 1.4.3.5. tal-Appendiċi 1) u l-proċedura ta’ iktar ’l isfel, l-effiċjenza tal-konvertituri tista’ tiġi ttestjata permezz ta’ ożonatur.
Figura 1
Dijagramma skematika tal-apparat ta’ effiċjenza tal-konvertitur tal-NO2
1.7.2. Kalibrazzjoni
Is-CLD u l-HCLD għandhom jiġu kkalibrati fl-iktar medda operattiva komuni skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur billi jintużaw gass żero u gass ta’ span (il-kontenut ta’ NO tagħhom għandu jammonta għal madwar 80 fil-mija tal-medda operattiva u l-konċentrazzjoni tal-NO2 tat-taħlita ta’ gassijiet għandha tammonta għal inqas minn 5 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-NO). L-analizzatur tal-NOx għandu jkun fil-modalità NO sabiex il-gass ta’ span ma jgħaddix mill-konvertitur. Il-konċentrazzjoni indikata għandha tiġi rreġistrata.
1.7.3. Kalkolu
L-effiċjenza tal-konvertitur tal-NOx tiġi kkalkulata kif ġej:
fejn:
|
a
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NOx skont il-paragrafu 1.7.6.
|
|
b
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NOx skont il-paragrafu 1.7.7.
|
|
c
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NO skont il-paragrafu 1.7.4.
|
|
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NO skont il-paragrafu 1.7.5.
|
1.7.4. Żieda ta’ ossiġnu
Permezz ta’ fitting f’forma ta’ “T” (T-fitting), l-ossiġnu jew l-arja żero jiġi miżjud b’mod kontinwu mal-fluss tal-gass sakemm il-konċentrazzjoni indikata tkun bejn wieħed u ieħor 20 fil-mija inqas mill-konċentrazzjoni tal-kalibrazzjoni indikata mogħtija fil-paragrafu 1.7.2. (L-analizzatur ikun fil-modalità NO.)
Il-konċentrazzjoni indikata c għandha tiġi rreġistrata. L-ożonatur jinżamm diżattivat matul il-proċess kollu.
1.7.5. Attivazzjoni tal-ożonatur
Issa jiġi attivat l-ożonatur sabiex jiġġenera biżżejjed ożonu ħalli l-konċentrazzjoni tal-NO titnaqqas għal madwar 20 fil-mija (minimu 10 fil-mija) tal-konċentrazzjoni tal-kalibrazzjoni mogħtija fil-paragrafu 1.7.2. Il-konċentrazzjoni indikata d għandha tiġi rreġistrata (L-analizzatur ikun fil-modalità NO).
1.7.6. Modalità NOx
L-analizzatur tal-NO mbagħad jinbidel għall-modalità NOx sabiex it-taħlita ta’ gassijiet (li tikkonsisti f’NO, f’NO2, f’O2 u f’N2) issa tgħaddi mill-konvertitur. Il-konċentrazzjoni indikata a għandha tiġi rreġistrata (L-analizzatur ikun fil-modalità NOx.)
1.7.7. Diżattivazzjoni tal-ożonatur
Issa jiġi diżattivat l-ożonatur. It-taħlita ta’ gassijiet deskritta fil-paragrafu 1.7.6. tgħaddi mill-konvertitur għal ġewwa l-individwatur. Il-konċentrazzjoni indikata b għandha tiġi rreġistrata. (L-analizzatur ikun fil-modalità NOx.)
1.7.8. Modalità NO
B’bidla għall-modalità NO bl-ożonatur diżattivat, il-fluss tal-ossiġnu jew tal-arja sintetika jiġi magħluq ukoll. Il-qari tal-NOx tal-analizzatur ma għandux jiddevja b’iktar minn ± 5 fil-mija mill-valur imkejjel skont il-paragrafu 1.7.2. (L-analizzatur ikun fil-modalità NO.)
1.7.9. Intervall tat-test
L-effiċjenza tal-konvertitur għandha tiġi ttestjata qabel kull kalibrazzjoni tal-analizzatur tal-NOx.
1.7.10. Rekwiżit ta’ effiċjenza
L-effiċjenza tal-konvertitur ma għandhiex tkun inqas minn 90 fil-mija, iżda effiċjenza ogħla ta’ 95 fil-mija hija ferm rakkomandata.
Nota: Jekk, bl-analizzatur fl-iktar medda komuni, l-ożonatur ma jkunx jista’ jagħti tnaqqis minn 80 fil-mija għal 20 fil-mija skont il-paragrafu 1.7.5., allura għandha tintuza l-ogħla medda li tagħti t-tnaqqis.
1.8. Aġġustament tal-FID
1.8.1. Ottimizzazzjoni tar-rispons tal-individwatur
L-HFID għandu jiġi aġġustat kif ġie speċifikat mill-manifattur tal-istrument. Għandu jintuża gass ta’ span ta’ propan fl-arja sabiex jiġi ottimizzat ir-rispons fl-iktar medda operattiva komuni.
Bir-rati tal-fluss tal-fjuwil u tal-arja ssettjati skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur, fl-analizzatur għandu jiġi introdott gass ta’ span ta’ 350 ± 75 ppm C. Ir-rispons għal fluss partikolari tal-fjuwil għandu jiġi ddeterminat mid-differenza bejn ir-rispons tal-gass ta’ span u r-rispons tal-gass żero. Il-fluss tal-fjuwil għandu jiġi aġġustat b’mod inkrementali ’l fuq u ’l isfel mill-ispeċifikazzjoni tal-manifattur. Ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero f’dawn il-flussi tal-fjuwil għandhom jiġu rreġistrati. Id-differenza bejn ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero għandha tiġi plottjata u l-fluss tal-fjuwil għandu jiġi aġġustat lejn in-naħa għolja tal-kurva.
1.8.2. Fatturi ta’ rispons tal-idrokarburi
L-analizzatur għandu jiġi kkalibrat billi jintużaw il-propan fl-arja u l-arja sintetika ppurifikata, skont il-paragrafu 1.5.
Il-fatturi ta’ rispons għandhom jiġu ddeterminati l-ewwel darba li jitħaddem analizzatur u wara intervalli ta’ manutenzjoni maġġuri. Il-fattur ta’ rispons (R
f) għal speċi ta’ idrokarbur partikolari huwa l-proporzjon tal-qari tas-C1 tal-FID għall-konċentrazzjoni tal-gass fiċ-ċilindru espress bħala ppm C1.
Il-konċentrazzjoni tal-gass tat-test għandha tkun fuq livell tali sabiex jingħata rispons ta’ madwar 80 fil-mija ta’ skala sħiħa. Il-konċentrazzjoni għandha tkun magħrufa b’akkuratezza ta’ ± 2 fil-mija b’referenza għal standard gravimetriku espress f’volum. Barra minn hekk, iċ-ċilindru tal-gass għandu jiġi prekundizzjonat għal 24 siegħa f’temperatura ta’ 298 K (25 °C) ± 5 K.
Il-gassijiet tat-test li għandhom jintużaw u l-meded tal-fatturi ta’ rispons relattivi rrakkomandati huma kif ġej:
|
Metanu u arja sintetika ppurifikata
|
:
|
1,00 ≤ R
f ≤ 1,15
|
|
Propilen u arja sintetika ppurifikata
|
:
|
0,90 ≤ R
f ≤ 1,1
|
|
Toluwen u arja sintetika ppurifikata
|
:
|
0,90 ≤ R
f ≤ 1,10
|
Dawn il-valuri huma relattivi għall-fattur ta’ rispons (R
f) ta’ 1,00 għall-propan u għall-arja sintetika ppurifikata.
1.8.3. Kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu
Il-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu għandu jiġi ddeterminat l-ewwel darba li jitħaddem analizzatur u wara intervalli ta’ manutenzjoni maġġuri.
Għandha tingħażel medda fejn il-gassijiet tal-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu jaqgħu fl-ogħla 50 fil-mija. It-test għandu jsir bit-temperatura tal-forn tiġi ssettjata kif ikun meħtieġ.
1.8.3.1. Gassijiet tal-interferenza tal-ossiġnu
Il-gassijiet tal-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu għandu jkun fihom propan b’idrokarburi minn 350 ppmC sa 75 ppmC. Il-valur tal-konċentrazzjoni għandu jiġi ddeterminat skont tolleranzi tal-gass ta’ kalibrazzjoni b’analiżi kromatografika tal-idrokarburi totali flimkien mal-impuritajiet jew b’taħlit dinamiku. In-nitroġenu għandu jkun id-dilwent predominanti bil-bqija jkun ossiġnu. It-taħlitiet meħtieġa għall-ittestjar ta’ magna diżil huma:
|
Konċentrazzjoni tal-O2
|
Il-bqija
|
|
21 (20 sa 22)
|
Nitroġenu
|
|
10 (9 sa 11)
|
Nitroġenu
|
|
5 (4 sa 6)
|
Nitroġenu
|
1.8.3.2. Proċedura
|
(a)
|
L-analizzatur għandu jiġi azzerat.
|
|
(b)
|
L-analizzatur għandu jiġi soġġett għal span bit-taħlita ta’ 21 fil-mija ta’ ossiġnu.
|
|
(c)
|
Ir-rispons żero għandu jiġi kkontrollat mill-ġdid. Jekk ikun inbidel b’iktar minn 0,5 fil-mija ta’ skala sħiħa, is-subparagrafi (a) u (b) għandhom jiġu ripetuti.
|
|
(d)
|
Għandhom jiġu introdotti gassijiet tal-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu ta’ 5 fil-mija u ta’ 10 fil-mija.
|
|
(e)
|
Ir-rispons żero għandu jiġi kkontrollat mill-ġdid. Jekk ikun inbidel b’iktar minn ± 1 fil-mija ta’ skala sħiħa, it-test għandu jiġi ripetut.
|
|
(f)
|
L-interferenza tal-ossiġnu (%O2I) għandha tiġi kkalkulata għal kull taħlita f’(d) kif ġej:
|
A
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-idrokarburi (ppmC) tal-gass ta’ span użat f’(b)
|
|
B
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-idrokarburi (ppmC) tal-gassijiet tal-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu f’(d)
|
|
C
|
=
|
ir-rispons tal-analizzatur
|
|
D
|
=
|
il-perċentwal tar-rispons ta’ skala sħiħa tal-analizzatur minħabba A.
|
|
|
(g)
|
Il-perċentwal tal-interferenza tal-ossiġnu (%O
2
I) għandu jkun inqas minn ± 3,0 fil-mija għall-gassijiet kollha tal-kontroll tal-interferenza tal-ossiġnu meħtieġa qabel l-ittestjar.
|
|
(h)
|
Jekk l-interferenza tal-ossiġnu tkun ikbar minn ± 3,0 fil-mija, il-fluss tal-arja ’l fuq u ’l isfel mill-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur għandu jiġi aġġustat b’mod inkrementali, fejn il-paragrafu 1.8.1. jiġi ripetut għal kull fluss.
|
|
(i)
|
Jekk l-interferenza tal-ossiġnu tkun ikbar minn ± 3,0 fil-mija wara l-aġġustament tal-fluss tal-arja, il-fluss tal-fjuwil u sussegwentement il-fluss tal-kampjun għandhom jiġu varjati, fejn il-paragrafu 1.8.1. jiġi ripetut għal kull setting ġdid.
|
|
(j)
|
Jekk l-interferenza tal-ossiġnu tkun għadha ikbar minn ± 3,0 fil-mija, l-analizzatur, il-fjuwil tal-FID, jew l-arja tal-berner għandu jissewwa jew jiġi sostitwit qabel l-ittestjar. Imbagħad, dan il-paragrafu għandu jiġi ripetut bit-tagħmir jew bil-gassijiet imsewwi jew sostitwit.
|
1.9. Effetti ta’ interferenza bl-analizzaturi NDIR u tas-CLD
Il-gassijiet li jkunu preżenti fl-egżost għajr dak li jkun qed jiġi analizzat jistgħu jinterferixxu fil-qari b’diversi modi. Ikun hemm interferenza pożittiva fl-istrumenti NDIR fejn il-gass interferenti jagħti l-istess effett bħall-gass li jkun qed jiġi mkejjel, iżda fi grad inqas. Ikun hemm interferenza negattiva fl-istrumenti NDIR meta l-gass interferenti jestendi l-firxa tal-assorbiment tal-gass imkejjel, u fl-istrumenti tas-CLD mill-gass interferenti meta dan jestingwi r-radjazzjoni. Il-kontrolli tal-interferenza fil-paragrafi 1.9.1. u 1.9.2. għandhom isiru qabel l-użu inizjali ta’ analizzatur u wara intervalli ta’ manutenzjoni maġġuri.
1.9.1. Kontroll tal-interferenza tal-analizzatur tas-CO
L-ilma u s-CO2 jistgħu jinterferixxu fil-prestazzjoni tal-analizzatur tas-CO. Għaldaqstant, gass ta’ span CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 fil-mija sa 100 fil-mija ta’ skala sħiħa tal-medda operattiva massima użata waqt l-ittestjar għandu jiġi mbaqbaq mill-ilma f’temperatura ambjentali u r-rispons tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat. Ir-rispons tal-analizzatur ma għandux ikun ikbar minn 1 fil-mija ta’ skala sħiħa għal meded ta’ jew ikbar minn 300 ppm jew ikbar minn 3 ppm għal meded taħt it-300 ppm.
1.9.2. Kontrolli tal-estinzjoni tal-analizzatur tal-NOx
Iż-żewġ gassijiet kruċjali għall-analizzaturi tas-CLD (u tal-HCLD) huma s-CO2 u l-fwar tal-ilma. Ir-risponsi tal-estinzjoni ta’ dawn il-gassijiet huma proporzjonali għall-konċentrazzjonijiet tagħhom, u għaldaqstant jeħtieġu tekniki tat-test sabiex tiġi ddeterminata l-estinzjoni fl-ogħla konċentrazzjonijiet mistennija esperjenzati waqt l-ittestjar.
1.9.2.1. Kontroll tal-estinzjoni bis-CO2
Gass ta’ span CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 fil-mija sa 100 fil-mija ta’ skala sħiħa tal-medda operattiva massima għandu jiġi mgħoddi mill-analizzatur NDIR u l-valur tas-CO2 għandu jiġi rreġistrat bħala A. Imbagħad għandu jiġi dilwit għal madwar 50 fil-mija b’gass ta’ span NO u mgħoddi mill-NDIR u mill-(H)CLD, bil-valuri tas-CO2 u tal-NO rreġistrati bħala B u C, rispettivament. Is-CO2 għandu jingħalaq, mill-(H)CLD għandu jiġi mgħoddi biss il-gass ta’ span NO, u l-valur tal-NO għandu jiġi rreġistrat bħala D.
L-estinzjoni għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
u ma għandhiex tkun ikbar minn 3 fil-mija ta’ skala sħiħa.
fejn:
|
A
|
=
|
il-konċentrazzjoni mhux dilwita tas-CO2 imkejla bl-NDIR (fil-mija)
|
|
B
|
=
|
il-konċentrazzjoni dilwita tas-CO2 imkejla bl-NDIR (fil-mija)
|
|
C
|
=
|
il-konċentrazzjoni dilwita tal-NO mkejla bis-CLD (ppm)
|
|
D
|
=
|
il-konċentrazzjoni mhux dilwita tal-NO mkejla bis-CLD (ppm)
|
1.9.2.2. Kontroll tal-estinzjoni bl-ilma
Dan il-kontroll japplika għall-kejl ta’ konċentrazzjoni fl-imxarrab ta’ gass biss. Il-kalkolu tal-estinzjoni bl-ilma għandu jikkunsidra d-dilwizzjoni tal-gass ta’ span NO bil-fwar tal-ilma u l-iskalar tal-konċentrazzjoni tal-fwar tal-ilma tat-taħlita għal dik mistennija waqt l-ittestjar. Gass ta’ span NO li jkollu konċentrazzjoni ta’ 80 fil-mija sa 100 fil-mija ta’ skala sħiħa għall-medda operattiva normali għandu jiġi mgħoddi mill-(H)CLD u l-valur tal-NO għandu jiġi rreġistrat bħala D. Il-gass NO għandu jiġi mbaqbaq mill-ilma f’temperatura ambjentali, għandu jiġi mgħoddi mill-(H)CLD, u l-valur tal-NO għandu jiġi rreġistrat bħala C. It-temperatura tal-ilma għandha tiġi ddeterminata u rreġistrata bħala F. Il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tat-taħlita li tikkorrispondi għat-temperatura tal-ilma li jbaqbaq (F) għandha tiġi ddeterminata u rreġistrata bħala G. Il-konċentrazzjoni tal-fwar tal-ilma (f’perċentwal) tat-taħlita għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
u għandha tiġi rreġistrata bħala H. Il-konċentrazzjoni mistennija tal-gass ta’ gass ta’ span NO dilwit (fil-fwar tal-ilma) għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
u għandha tiġi rreġistrata bħala De. Għall-egżost tad-diżil, il-konċentrazzjoni massima tal-fwar tal-ilma tal-egżost (f’perċentwal) mistennija waqt l-ittestjar għandha tiġi stmata, fejn jiġi preżunt proporzjon atomiku tal-H/C tal-fjuwil ta’ 1,8 għal 1,0, mill-konċentrazzjoni massima tas-CO2 fil-gass tal-egżost jew mill-konċentrazzjoni mhux dilwita tal-gass ta’ span CO2 (A, kif ġie mkejjel fil-paragrafu 1.9.2.1.) kif ġej:
u għandha tiġi rreġistrata bħala Hm.
L-estinzjoni bl-ilma għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
u ma għandhiex tkun ikbar minn 3 fil-mija ta’ skala sħiħa.
|
De
|
=
|
il-konċentrazzjoni dilwita mistennija tal-NO (ppm)
|
|
C
|
=
|
il-konċentrazzjoni dilwita tal-NO (ppm)
|
|
Hm
|
=
|
il-konċentrazzjoni massima tal-fwar tal-ilma (fil-mija)
|
|
H
|
=
|
il-konċentrazzjoni proprja tal-fwar tal-ilma (fil-mija)
|
Nota: Huwa importanti li l-gass ta’ span NO ikun fih konċentrazzjoni minima tal-NO2 għal dan il-kontroll, billi fil-kalkoli tal-estinzjoni l-assorbiment tal-NO2 fl-ilma ma ġiex ikkunsidrat.
1.10. Intervalli ta’ kalibrazzjoni
L-analizzaturi għandhom jiġu kkalibrati skont il-paragrafu 1.5. mill-inqas kull tliet (3) xhur jew kull meta ssir tiswija jew bidla fis-sistema li tista’ tinfluwenza l-kalibrazzjoni.
1.11. Rekwiżiti addizzjonali tal-kalibrazzjoni għall-kejl tal-egżost mhux ittrattat waqt test tal-NRTC
1.11.1. Kontroll tal-ħin tar-rispons tas-sistema analitika
Is-settings tas-sistema għall-evalwazzjoni tal-ħin tar-rispons għandhom ikunu eżattament l-istess bħal meta jsir il-kejl tal-prova tat-test (jiġifieri, il-pressjoni, ir-rati tal-fluss, is-settings tal-filtru fuq l-analizzaturi u l-influwenzi l-oħra kollha tal-ħin tar-rispons). Id-determinazzjoni tal-ħin tar-rispons għandha ssir bil-bidla tal-gass direttament fil-bokka tas-sonda tal-kampjun. Il-bidla tal-gass għandha ssir f’inqas minn 0,1 s. Il-gassijiet użati għat-test għandhom jikkawżaw bidla fil-konċentrazzjoni ta’ mill-inqas 60 fil-mija ta’ skala sħiħa (FS).
It-traċċa ta’ konċentrazzjoni ta’ kull wieħed mill-komponenti tal-gass għandha tiġi rreġistrata. Il-ħin tar-rispons huwa ddefinit bħala d-differenza fil-ħin bejn il-bidla tal-gass u l-bidla xierqa tal-konċentrazzjoni rreġistrata. Il-ħin tar-rispons tas-sistema (t
90) jikkonsisti fil-ħin ta’ dewmien għall-individwatur tal-kejl u fil-ħin ta’ żieda tal-individwatur. Il-ħin ta’ dewmien huwa ddefinit bħala l-ħin mill-bidla (t
0) sakemm ir-rispons ikun 10 fil-mija tal-qari finali (t
10). Il-ħin ta’ żieda huwa ddefinit bħala l-ħin bejn ir-rispons ta’ 10 fil-mija u ta’ 90 fil-mija tal-qari finali (t
90 – t
10).
Għall-allinjament tal-ħin tal-analizzatur u tas-sinjali tal-fluss tal-egżost fil-każ ta’ kejl mhux ittrattat, il-ħin ta’ trasformazzjoni huwa ddefinit bħala l-ħin mill-bidla (t
0) sakemm ir-rispons ikun 50 fil-mija tal-qari finali (t
50).
Il-ħin tar-rispons tas-sistema għandu jkun ta’ ≤ 10 s b’ħin ta’ żieda ≤ 2,5 s għall-komponenti limitati kollha (CO, NOx, HC) u u għall-meded kollha użati.
1.11.2. Kalibrazzjoni tal-analizzatur tal-gass traċċatur għall-kejl tal-fluss tal-egżost
L-analizzatur għall-kejl tal-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur, jekk jintuża, għandu jiġi kkalibrat billi jintuża gass standard.
Il-kurva tal-kalibrazzjoni għandha tiġi stabbilita b’mill-inqas għaxar (10) punti ta’ kalibrazzjoni (minbarra ż-żero) iddistanzjati b’tali mod li nofs il-punti ta’ kalibrazzjoni jitqiegħdu bejn l-4 fil-mija u l-20 fil-mija ta’ skala sħiħa tal-analizzatur u l-bqija jkunu bejn l-20 fil-mija u l-100 fil-mija ta’ skala sħiħa. Il-kurva tal-kalibrazzjoni tiġi kkalkulata bil-metodu tal-inqas kwadrati.
Il-kurva tal-kalibrazzjoni ma għandhiex tvarja b’iktar minn ± 1 fil-mija ta’ skala sħiħa mill-valur nominali ta’ kull punt ta’ kalibrazzjoni, fil-medda mill-20 fil-mija sal-100 fil-mija ta’ skala sħiħa. Hija lanqas ma għandha tvarja b’iktar minn ± 2 fil-mija mill-valur nominali fil-medda mill-4 fil-mija sal-20 fil-mija ta’ skala sħiħa.
L-analizzatur għandu jiġi ssettjat fuq iż-żero u għandu jiġi soġġett għal span qabel il-prova tat-test billi jintużaw gass żero u gass ta’ span li l-valur nominali tiegħu ikun ta’ iktar minn 80 % ta’ skala sħiħa tal-analizzatur.
2. KALIBRAZZJONI TAS-SISTEMA TA’ KEJL TAL-PARTIKULATI
2.1. Introduzzjoni
Kull komponent għandu jiġi kkalibrat ta’ spiss daqskemm ikun meħtieġ sabiex jissodisfa r-rekwiżiti ta’ akkuratezza ta’ dan ir-Regolament. Għall-komponenti indikati fil-paragrafu 1.5. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A u fl-Appendiċi 4, il-metodu ta’ kalibrazzjoni li għandu jintuża qed jiġi deskritt f’dan il-paragrafu.
Fuq it-talba tal-manifattur u bil-qbil tal-awtorità tal-approvazzjoni, il-metodi deskritti fil-paragrafi 8.1. u 8.2. tal-Anness 4B, jistgħu jintużaw bħala alternattiva għal dawk fil-paragrafu 2. ta’ dan l-appendiċi.
2.2. Kejl tal-flussi
Il-kalibrazzjoni tal-miters tal-fluss tal-gassijiet jew tal-istrumentazzjoni tal-kejl tal-flussi għandha tkun traċċabbli għal standards nazzjonali u/jew internazzjonali.
L-iżball massimu tal-valur imkejjel għandu jkun fi ħdan ± 2 fil-mija tal-qari.
Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, l-akkuratezza tal-G
SE tal-fluss tal-kampjun tagħti lok għal tħassib speċjali, jekk ma tiġix imkejla direttament, iżda tiġi ddeterminata b’kejl tal-fluss differenzjali:
F’dan il-każ akkuratezza ta’ ± 2 fil-mija għal G
TOTW u għal G
DILW mhijiex biżżejjed biex tiggarantixxi akkuratezzi aċċettabbli ta’ G
SE. Jekk il-fluss tal-gass jiġi ddeterminat b’kejl tal-fluss differenzjali, l-iżball massimu tad-differenza għandu jkun tali li l-akkuratezza ta’ G
SE tkun fi ħdan ± 5 fil-mija meta l-proporzjon tad-dilwizzjoni jkun inqas minn 15. Dan jista’ jiġi kkalkulat billi jittieħed l-għerq kwadrat tal-medja tal-iżbalji ta’ kull strument.
2.3. Kontroll tal-proporzjon tad-dilwizzjoni
Meta jintużaw sistemi kampjunarji tal-partikulati mingħajr EGA (paragrafu 1.2.1.1. tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A), ir-rata tad-dilwizzjoni għandha tiġi kkontrollata għal kull installazzjoni ta’ magna ġdida bil-magna taħdem u bl-użu jew tal-kejl tal-konċentrazzjoni tas-CO2 jew tal-NOx fl-egżost mhux ittrattat u fl-egżost dilwit.
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni imkejjel għandu jkun fi ħdan ± 10 fil-mija tal-proporzjon tad-dilwizzjoni kkalkulat mill-kejl tal-konċentrazzjoni tas-CO2 jew tal-NOx.
2.4. Kontroll tal-kundizzjonijiet ta’ fluss parzjali
Il-medda tal-veloċità tal-gass tal-egżost u l-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni għandhom jiġu kkontrollati u aġġustati skont ir-rekwiżiti tal-paragrafu 1.2.1.1., EP tal-Appendiċi 4 tal-Anness 4A, jekk ikun applikabbli.
2.5. Intervalli ta’ kalibrazzjoni
L-istrumentazzjoni tal-kejl tal-flussi għandha tiġi kkalibrata mill-inqas kull tliet (3) xhur jew kull meta ssir bidla fis-sistema li tista’ tinfluwenza l-kalibrazzjoni.
2.6. Rekwiżiti addizzjonali tal-kalibrazzjoni għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
2.6.1. Kalibrazzjoni perjodika
Jekk il-fluss tal-gass tal-kampjun jiġi ddeterminat b’kejl tal-fluss differenzjali, il-miter tal-fluss jew l-istrumentazzjoni tal-kejl tal-fluss għandu jiġi kkalibrat b’waħda mill-proċeduri li ġejjin, b’tali mod li l-G
SE tal-fluss tas-sonda fil-mina jissodisfa r-rekwiżiti ta’ akkuratezza tal-paragrafu 2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A:
Il-miter tal-fluss għall-G
DILW jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-G
TOTW, id-differenza bejn iż-żewġ miters tal-fluss tiġi kkalibrata għal mill-inqas ħames (5) punti stabbiliti b’valuri tal-fluss iddistanzjati b’mod ugwali bejn l-iktar valur baxx ta’ G
DILW użat waqt it-test u l-valur ta’ G
TOTW użat waqt it-test. Il-mina tad-dilwizzjoni tista’ tiġi evitata.
Apparat tal-fluss tal-massa kkalibrat jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-G
TOTW u l-akkuratezza tiġi kkontrollata għall-valur użat għat-test. Imbagħad l-apparat tal-fluss tal-massa kkalibrat jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-G
DILW, u l-akkuratezza tiġi kkontrollata għal mill-inqas ħames (5) settings li jikkorrispondu għal proporzjon tad-dilwizzjoni bejn 3 u 50, relattiv għall-G
TOTW użat waqt it-test.
It-tubu ta’ trasferiment TT jiġi skonness mill-egżost, u apparat tal-kejl tal-fluss ikkalibrat b’medda xierqa għall-kejl ta’ G
SE jiġi konness mat-tubu ta’ trasferiment. Imbagħad il-G
TOTW jiġi ssettjat għall-valur użat waqt it-test, u l-G
DILW jiġi ssettjat b’mod sekwenzjali f’mill-inqas ħames (5) valuri li jikkorrispondu għal proporzjonijiet tad-dilwizzjoni q bejn 3 u 50. Inkella, tista’ tiġi pprovduta mogħdija ta’ fluss ta’ kalibrazzjoni speċjali, fejn il-mina tiġi evitata, iżda l-fluss tal-arja totali u tal-arja ta’ dilwizzjoni mill-miters korrispondenti jinżammu bħal fit-test proprju.
Il-gass traċċatur jiġi alimentat fit-tubu ta’ trasferiment TT. Dan il-gass traċċatur jista’ jkun komponent tal-gass tal-egżost, bħas-CO2 jew l-NOx. Wara d-dilwizzjoni fil-mina l-komponent tal-gass traċċatur jiġi mkejjel. Dan għandu jsir għal ħames (5) proporzjonijiet tad-dilwizzjoni bejn 3 u 50. L-akkuratezza tal-fluss tal-kampjun tiġi ddeterminata mill-proporzjon tad-dilwizzjoni q:
L-akkuratezzi tal-analizzaturi tal-gass għandhom jitqiesu sabiex tiġi ggarantita l-akkuratezza ta’ G
SE.
2.6.2. Kontroll tal-fluss tal-karbonju
Kontroll tal-fluss tal-karbonju billi jintuża l-egżost proprju huwa ferm rakkomandat biex jiġu individwati problemi bil-kejl u bil-kontrolli u biex jiġi vverifikat li s-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali tkun qed taħdem sew. Il-kontroll tal-fluss tal-karbonju għandu jsir mill-inqas kull darba li tiġi installata magna ġdida, jew tinbidel xi ħaġa sinifikanti fil-konfigurazzjoni taċ-ċellula tat-test.
Il-magna għandha titħaddem b’tagħbija u b’veloċità tat-torque tal-ogħla intensità jew bi kwalunkwe modalità oħra fi stat stabbli li tipproduċi 5 fil-mija jew iktar ta’ CO2. Is-sistema kampjunarja bi fluss parzjali għandha titħaddem b’fattur ta’ dilwizzjoni ta’ madwar 15 għal 1.
2.6.3. Kontroll ta’ qabel it-test
Il-kontroll ta’ qabel it-test għandu jsir fi żmien sagħtejn qabel il-prova tat-test bil-mod li ġej:
L-akkuratezza tal-miters tal-fluss għandha tiġi kkontrollata bl-istess metodu li jkun intuża għall-kalibrazzjoni għal mill-inqas żewġ (2) punti, inklużi l-valuri tal-fluss ta’ G
DILW li jikkorrispondu għal proporzjonijiet tad-dilwizzjoni ta’ bejn 5 u 15 għall-valur ta’ G
TOTW użat waqt it-test.
Jekk jista’ jintwera mir-reġistrazzjonijiet tal-proċedura ta’ kalibrazzjoni deskritta iktar ’il fuq li l-kalibrazzjoni tal-miter tal-fluss tkun stabbli matul perjodu itwal ta’ żmien, il-kontroll ta’ qabel it-test jista’ jitħalla barra.
2.6.4. Determinazzjoni tal-ħin ta’ trasformazzjoni
Is-settings tas-sistema għall-evalwazzjoni tal-ħin ta’ trasformazzjoni għandhom ikunu eżattament l-istess bħal meta jsir il-kejl tal-prova tat-test. Il-ħin ta’ trasformazzjoni għandu jiġi ddeterminat bil-metodu li ġej:
Miter tal-fluss ta’ referenza indipendenti b’medda ta’ kejl adattata għall-fluss tas-sonda għandu jitqiegħed f’serje mas-sonda u jiġi akkoppjat mill-qrib magħha. Dan il-miter tal-fluss għandu jkollu ħin ta’ trasformazzjoni ta’ inqas minn 100 ms għad-daqs tal-pass tal-fluss użat fil-kejl tal-ħin tar-rispons, b’restrizzjoni tal-fluss biżżejjed baxxa ħalli ma taffettwax il-prestazzjoni dinamiku tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, u li tkun konsistenti ma’ prattika inġineristika tajba.
Għandha tiġi introdotta bidla f’daqqa u diskontinwa fl-input tal-fluss tal-egżost (jew tal-fluss tal-arja jekk il-fluss tal-egżost jiġi kkalkulat) tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, minn fluss baxx sa mill-inqas 90 fil-mija ta’ skala sħiħa. L-ixprun għall-bidla f’daqqa u diskontinwa għandu jkun l-istess wieħed bħal dak li ntuża biex jinbeda l-kontroll antiċipat fl-ittestjar proprju. L-istimulu tal-pass tal-fluss tal-egżost u r-rispons tal-miter tal-fluss għandhom jiġu rreġistrati b’rata tal-kampjunar ta’ mill-inqas 10 Hz.
Minn din id-dejta, għandu jiġi ddeterminat il-ħin ta’ trasformazzjoni għas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, li huwa l-ħin mill-bidu tal-istimulu tal-pass sal-punt ta’ 50 fil-mija tar-rispons tal-miter tal-fluss. Bl-istess mod, għandhom jiġu ddeterminati l-ħinijiet ta’ trasformazzjoni tas-sinjal tal-G
SE tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali u tas-sinjal tal-G
EXHW tal-miter tal-fluss tal-egżost. Dawn is-sinjali jintużaw fil-kontrolli tar-rigressjoni li jsiru wara kull test (paragrafu 2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.).
Il-kalkolu għandu jiġi ripetut għal mill-inqas ħames (5) stimuli ta’ żieda u ta’ tnaqqis, u għandha tiġi kkalkulata l-medja tar-riżultati. Il-ħin ta’ trasformazzjoni interna (< 100 ms) tal-miter tal-fluss ta’ referenza għandu jiġi mnaqqas minn dan il-valur. Dan huwa l-valur “antiċipat” tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, li għandu jiġi applikat skont il-paragrafu 2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.
3. KALIBRAZZJONI TAS-SISTEMA TAS-CVS
3.1. Ġenerali
Is-sistema tas-CVS għandha tiġi kkalibrata permezz ta’ miter tal-fluss akkurat u ta’ mezzi sabiex jitbiddlu l-kundizzjonijiet operattivi.
Il-fluss mis-sistema għandu jiġi mkejjel b’settings operattivi tal-fluss differenti u l-parametri tal-kontroll tas-sistema għandhom jiġu mkejla u jkunu relatati mal-fluss.
Jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ miters tal-fluss, pereżempju, venturi kkalibrat, miter tal-fluss laminari kkalibrat, miter tat-turbini kkalibrat.
Fuq it-talba tal-manifattur u bil-qbil tal-awtorità tal-approvazzjoni, il-metodi deskritti fil-paragrafi 8.1. u 8.2. tal-Anness 4B jistgħu jintużaw bħala alternattiva għal dawk fil-paragrafu 3. ta’ dan l-appendiċi.
3.2. Kalibrazzjoni tal-pompa b’ċaqliq pożittiv (PDP)
Il-parametri kollha relatati mal-pompa għandhom jiġu mkejla fl-istess ħin mal-parametri relatati ma’ venturi ta’ kalibrazzjoni li jkun konness f’serje mal-pompa. Ir-rata kkalkulata tal-fluss (f’m3/min fil-bokka tal-pompa, bi pressjoni u b’temperatura assoluti) għandha tiġi pplottjata kontra funzjoni tal-korrelazzjoni li tkun il-valur ta’ kombinazzjoni speċifika ta’ parametri tal-pompa. Għandha tiġi ddeterminata l-ekwazzjoni lineari li tirrelata l-fluss tal-pompa u l-funzjoni tal-korrelazzjoni. Jekk CVS ikollu trażmissjoni b’veloċitajiet multipli, il-kalibrazzjoni għandha ssir għal kull medda użata.
Matul il-kalibrazzjoni, għandha tinżamm l-istabbiltà tat-temperatura.
It-tnixxijiet fil-konnessjonijiet u fil-kanali kollha bejn il-venturi ta’ kalibrazzjoni u l-pompa tas-CVS għandhom jinżammu inqas minn 0,3 fil-mija tal-iktar punt baxx tal-fluss (l-ogħla punt ta’ restrizzjoni u l-iktar punt baxx tal-veloċità tal-PDP).
3.2.1. Analiżi tad-dejta
Ir-rata tal-fluss tal-arja (Q
s) f’kull setting ta’ restrizzjoni (minimu ta’ sitt (6) settings) għandha tiġi kkalkulata f’m3/min. standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Ir-rata tal-fluss tal-arja mbagħad għandha tiġi kkonvertita fil-fluss tal-pompa (V
0) f’m3/rev fit-temperatura u fil-pressjoni assoluti fil-bokka tal-pompa kif ġej:
fejn:
|
Q
s
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K) (m3/s)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-pompa (K)
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-pompa (p
B – p
1) (kPa)
|
|
n
|
=
|
il-veloċità tal-pompa (rev/s)
|
Sabiex jitqiesu l-interazzjoni tal-varjazzjonijiet tal-pressjoni fil-pompa u r-rata ta’ slip tal-pompa, il-funzjoni tal-korrelazzjoni (X
0) bejn il-veloċità tal-pompa, id-differenzjal tal-pressjoni mill-bokka tal-pompa sal-iżbokk tal-pompa, u l-pressjoni assoluta fl-iżbokk tal-pompa għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
fejn,
|
Δpp
|
=
|
id-differenzjal tal-pressjoni mill-bokka tal-pompa sal-iżbokk tal-pompa (kPa)
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta tal-iżbokk fl-iżbokk tal-pompa (kPa)
|
Għandu jsir kalkolu tal-inqas kwadrati lineari sabiex l-ekwazzjoni tal-kalibrazzjoni tiġi ġġenerata kif ġej:
D
0 u m huma l-kostanti tal-interċettazzjoni u tal-inklinazzjoni, rispettivament, li jiddeskrivu l-linji ta’ rigressjoni.
Għal sistema tas-CVS b’veloċitajiet multipli, il-kurvi tal-kalibrazzjoni ġġenerati għall-meded differenti tal-fluss tal-pompa għandhom ikunu bejn wieħed u ieħor paralleli, u l-valuri tal-interċettazzjoni (D
0) għandhom jiżdiedu hekk kif il-medda tal-fluss tal-pompa tonqos.
Il-valuri kkalkulati mill-ekwazzjoni għandhom ikunu fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur imkejjel ta’ V
0. Il-valuri ta’ m ivarjaw minn pompa għall-oħra. L-influss tal-partikulati maż-żmien iwassal biex is-slip tal-pompa tonqos, kif jiġi rifless minn valuri iktar baxxi għal m. Għaldaqstant, għandha ssir kalibrazzjoni meta tiġi startjata l-pompa, wara manutenzjoni maġġuri, u jekk il-verifika tas-sistema totali (paragrafu 3.5.) tindika bidla fir-rata ta’ slip.
3.3. Kalibrazzjoni tal-venturi bi fluss kritiku (CFV)
Il-kalibrazzjoni tac-CFV hija bbażata fuq l-ekwazzjoni tal-fluss għal venturi kritiku. Il-fluss tal-gass huwa funzjoni tal-pressjoni u tat-temperatura fil-bokka, kif jintwera hawn taħt:
fejn,
|
K
v
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi (kPa)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi (K)
|
3.3.1. Analiżi tad-dejta
Ir-rata tal-fluss tal-arja (Q
s) f’kull setting ta’ restrizzjoni (minimu ta’ tmien (8) settings) għandha tiġi kkalkulata f’m3/min. standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni għandu jiġi kkalkulat mid-dejta tal-kalibrazzjoni għal kull setting kif ġej:
fejn:
|
Q
s
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K) (m3/s)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi (K)
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi (kPa)
|
Sabiex tiġi ddeterminata l-medda tal-fluss kritiku, K
v għandu jiġi pplottjat bħala funzjoni tal-pressjoni fil-bokka tal-venturi. Għall-fluss kritiku (fgat), K
v għandu jkollu valur relattivament kostanti. Hekk kif tonqos il-pressjoni (il-vakwu jiżdied), il-venturi ma jibqax fgat u u K
v jonqos, li jindika li s-CFV ikun qed jitħaddem barra mill-medda permissibbli.
Għal minimu ta’ tmien (8) punti fir-reġjun tal-fluss kritiku, għandhom jiġu kkalkulati l-K
V medju u d-devjazzjoni standard. Id-devjazzjoni standard ma għandhiex taqbeż ± 0,3 fil-mija tal-K
V medju.
3.4. Kalibrazzjoni tal-venturi subsoniku (SSV)
Il-kalibrazzjoni tal-SSV hija bbażata fuq l-ekwazzjoni tal-fluss għal venturi subsoniku. Il-fluss tal-gass huwa funzjoni tal- pressjoni u tat-temperatura fil-bokka u tat-tnaqqis fil-pressjoni bejn il-bokka u l-gerżuma tal-SSV, kif jintwera hawn taħt:
fejn:
A
0
= ġabra ta’ konverżjonijiet ta’ kostanti u ta’ unitajiet =
0,006111 f’unitajiet SI
d
= id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV (m)
C
d
= il-koeffiċjent ta’ rilaxx tal-SSV
p
A
= il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi (kPa)
T
= it-temperatura fil-bokka tal-venturi (K)
r
= il-proporzjon tal-pressjoni statika assoluta fil-gerżuma tal-SSV għall-pressjoni statika assoluta 
ß
= il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma tal-SSV, d, għad-dijametru ta’ ġewwa 
3.4.1. Analiżi tad-dejta
Ir-rata tal-fluss tal-arja (Q
SSV) f’kull setting tal-fluss (minimu ta’ 16-il setting) għandha tiġi kkalkulata f’m3/min standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Il-koeffiċjent ta’ rilaxx għandu jiġi kkalkulat mid-dejta tal-kalibrazzjoni għal kull setting kif ġej:
fejn:
|
Q
SSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K), m3/s
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi (K)
|
|
d
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV (m)
|
|
r
|
=
|
il-proporzjon tal-pressjoni statika assoluta fil-gerżuma tal-SSV għall-pressjoni statika assoluta 
|
|
ß
|
=
|
il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma tal-SSV, d, għad-dijametru ta’ ġewwa tal-pajp 
|
Sabiex tiġi ddeterminata l-medda tal-fluss subsoniku, C
d għandu jiġi pplottjat bħala funzjoni tan-numru Reynolds fil-gerżuma tal-SSV. Ir-Re fil-gerżuma tal-SSV jiġi kkalkulat bil-formula li ġejja:
fejn:
|
A
1
|
=
|
ġabra ta’ konverżjonijiet ta’ kostanti u ta’ unitajiet
|
|
Q
SSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,3 kPa, 273 K) (m
3/s)
|
|
d
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV (m)
|
|
μ
|
=
|
il-viskożità assoluta jew dinamika tal-gass, ikkalkulata bil-formula li ġejja:
fejn:
|
b
|
=
|
|
|
S
|
=
|
il-kostant empiriku = 104,4 K
|
|
Peress li Q
SSV hija input għall-formula tar-Re, il-kalkoli għandhom jinbdew b’suppożizzjoni inizjali għall-Q
SSV jew għas-C
d tal-venturi ta’ kalibrazzjoni, li jiġu ripetuti sakemm Q
SSV tikkonverġi. Il-metodu ta’ konverġenza għandu jkun akkurat sa 0,1 fil-mija jew aħjar.
Għal minimu ta’ 16-il punt fir-reġjun tal-fluss subsoniku, il-valuri kkalkulati ta’ C
d mill-ekwazzjoni tal-aġġustament tal-kurva tal-kalibrazzjoni li tirriżulta għandhom ikunu fi ħdan ± 0,5 fil-mija tas-C
d imkejjel għal kull punt ta’ kalibrazzjoni.
3.5. Verifika tas-sistema totali
L-akkuratezza totali tas-sistema kampjunarja u tas-sistema analitika tas-CVS għandha tiġi ddeterminata billi fis-sistema tiġi introdotta massa magħrufa ta’ gass li jniġġes filwaqt li s-sistema tkun qed tiġi mħaddma b’mod normali. Is-sustanza li tniġġes tiġi analizzata, u l-massa tiġi kkalkulata skont il-paragrafu 2.4.1. tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4A, għajr fil-każ tal-propan fejn jintuża fattur ta’ 0,000472 minflok fattur ta’ 0,000479 għall-HC. Għandha tintuża kwalunkwe waħda miż-żewġ tekniki li ġejjin.
3.5.1. Kejl b’orifizju tal-fluss kritiku
Fis-sistema tas-CVS, għandha tiġi injettata kwantità magħrufa ta’ gass pur (propan) minn orifizju kritiku kkalibrat. Jekk il-pressjoni fil-bokka tkun għolja biżżejjed, ir-rata tal-fluss, li tiġi aġġustata permezz tal-orifizju tal-fluss kritiku, tkun indipendenti mill-pressjoni fl-iżbokk tal-orifizju (fluss kritiku). Is-sistema tas-CVS għandha titħaddem bħal f’test normali tal-emissjonijiet tal-egżost għal madwar ħamsa (5) sa għaxar (10) minuti. Kampjun tal-gass għandu jiġi analizzat bit-tagħmir tas-soltu (borża kampjunarja jew metodu integranti), u l-massa tal-gass għandha tiġi kkalkulata. Il-massa li tkun ġiet iddeterminata b’dan il-mod għandha tkun fi ħdan ± 3 fil-mija tal-massa magħrufa tal-gass injettat.
3.5.2. Kejl permezz ta’ teknika gravimetrika
Il-piż ta’ ċilindru żgħir mimli bil-propan għandu jiġi ddeterminat bi preċiżjoni ta’ ± 0,01 g. Għal madwar ħamsa (5) sa għaxar (10) minuti, is-sistema tas-CVS għandha titħaddem bħal f’test normali tal-emissjonijiet tal-egżost, filwaqt li l-monossidu tal-karbonju jew il-propan jiġi injettat fis-sistema. Il-kwantità ta’ gass pur rilaxxat għandha tiġi ddeterminata permezz ta’ wżin differenzjali. Kampjun tal-gass għandu jiġi analizzat bit-tagħmir tas-soltu (borża kampjunarja jew metodu integranti), u l-massa tal-gass għandha tiġi kkalkulata. Il-massa li tkun ġiet iddeterminata b’dan il-mod għandha tkun fi ħdan ± 3 fil-mija tal-massa magħrufa tal-gass injettat.
(1) Il-proċedura ta’ kalibrazzjoni hija komuni kemm għat-testijiet tal-NRSC kif ukoll għal dawk tal-NRTC, bl-eċċezzjoni tar-rekwiżiti speċifikati fil-paragrafi 1.11. u 2.6.
Appendiċi 3
Evalwazzjoni tad-dejta u kalkoli
1. EVALWAZZJONI TAD-DEJTA U KALKOLI – TEST TAL-NRSC
1.1. Evalwazzjoni tad-dejta tal-emissjonijiet gassużi
Għall-evalwazzjoni tal-emissjonijiet gassużi, għandha tiġi kkalkulata l-medja tal-qari taċ-ċart tal-aħħar 60 s ta’ kull modalità, u l-konċentrazzjonijiet medji (conc) tal-HC, tas-CO, tal-NOx u tas-CO2, jekk jintuża l-metodu tal-bilanċ tal-karbonju, matul kull modalità għandhom jiġu ddeterminati mill-qari medju taċ-ċart u mid-dejta tal-kalibrazzjoni korrispondenti. Jista’ tintuża tip differenti ta’ reġistrazzjoni jekk din tiżgura kisba ta’ dejta ekwivalenti.
Il-konċentrazzjonijiet medji fl-isfond (conc
d) jistgħu jiġu ddeterminati mill-qari tal-borża tal-arja ta’ dilwizzjoni jew mill-qari kontinwu (mhux tal-borża) fl-isfond u mid-dejta tal-kalibrazzjoni korrispondenti.
Jekk jintużaw iċ-ċikli modali bir-rampa tas-subparagrafu (a) jew (b) tal-paragrafu 1.2. tal-Anness 5, rispettivament, għandhom japplikaw il-proċeduri tal-evalwazzjoni tad-dejta u tal-kalkoli tal-paragrafu 7.8.2.2. tal-Anness 4B, u tat-taqsimiet applikabbli tal-paragrafi A.8.2., A.8.3. u A.8.4. Ir-riżultati finali tat-test għandhom jiġu kkalkulati skont l-ekwazzjonijiet A.8-60 u A.8-61 jew A.7-49 u A.7-50, rispettivament.
1.2. Emissjonijiet tal-partikulati
Għall-evalwazzjoni tal-partikulati, għandhom jiġu rreġistrati l-mases totali tal-kampjuni (M
SAM,i) permezz tal-filtri għal kull modalità. Il-filtri għandhom jitreġġgħu fil-kompartiment tal-użin u għandhom jiġu kundizzjonati għal mill-inqas siegħa, iżda għal mhux iktar minn 80 siegħa, u mbagħad għandhom jintiżnu. Għandu jiġi rreġistrat il-piż gross tal-filtri u għandu jitnaqqas il-piż tat-tara (ara l-paragrafu 3.1. tal-Anness 4A). Il-massa tal-partikulati (M
f għall-metodu b’filtru uniku; M
f,i għall-metodu b’filtri multipli) hija s-somma tal-mases tal-partikulati miġbura fuq il-filtri primarji u l-filtri ta’ riżerva. Jekk għandha tiġi applikata korrezzjoni fl-isfond, il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni (M
DIL) permezz tal-filtri u l-massa tal-partikulati (M
d) għandhom jiġu rreġistrati. Jekk ikun sar iktar minn kejl wieħed, il-kwozjent M
d/M
DIL għandu jiġi kkalkulat għal kull kejl u mbagħad għandha tiġi kkalkulata l-medja tal-valuri.
Jekk jintużaw iċ-ċikli modali bir-rampa tas-subparagrafu (a) jew (b) tal-paragrafu 1.2. tal-Anness 5, rispettivament, għandhom japplikaw il-proċeduri tal-evalwazzjoni tad-dejta u tal-kalkoli tal-paragrafu 7.8.2.2. tal-Anness 4B, u tat-taqsimiet applikabbli tal-paragrafi A.8.2., A.8.3. u A.8.4. Ir-riżultati finali tat-test għandhom jiġu kkalkulati skont l-ekwazzjoni A.8-64 jew A.7-53, rispettivament.
1.3. Kalkolu tal-emissjonijiet gassużi
Ir-riżultati tat-test finalment irrapportati għandhom ikunu derivati permezz tal-passi li ġejjin:
1.3.1. Determinazzjoni tal-fluss tal-gass tal-egżost
Ir-rata tal-fluss tal-gass tal-egżost (G
EXHW,i) għandha tiġi ddeterminata għal kull modalità skont il-paragrafi 1.2.1. sa 1.2.3. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.
Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ, ir-rata tal-fluss tal-gass tal-egżost dilwit totali (G
TOTW,i) għandha tiġi ddeterminata għal kull modalità skont il-paragrafu 1.2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.
1.3.2. Korrezzjoni xott/imxarrab
Il-korrezzjoni xott/imxarrab (G
EXHW,i) għandha tiġi ddeterminata għal kull modalità skont il-paragrafi 1.2.1. sa 1.2.3. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.
Meta tiġi applikata l-G
EXHW il-konċentrazzjoni mkejla għandha tiġi kkonvertita f’bażi fl-imxarrab skont il-formuli li ġejjin, jekk ma tkunx diġà ġiet imkejla fuq bażi fl-imxarrab:
Għall-gass tal-egżost mhux ittrattat:
Għall-gass dilwit:
jew:
Għall-arja ta’ dilwizzjoni:
Għall-arja li tidħol (jekk tkun differenti mill-arja ta’ dilwizzjoni):
fejn:
|
Ha
|
=
|
l-umdità assoluta tal-arja li tidħol (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta)
|
|
Hd
|
=
|
l-umdità assoluta tal-arja ta’ dilwizzjoni (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta)
|
|
Rd
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja ta’ dilwizzjoni (fil-mija)
|
|
Ra
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
|
|
pd
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja ta’ dilwizzjoni (kPa)
|
|
pa
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
|
|
pB
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali (kPa).
|
Nota: Ha
u Hd
jistgħu jkunu derivati minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
1.3.3. Korrezzjoni tal-umdità għall-NOx
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għat-temperatura u għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fatturi K
H mogħtija fil-formula li ġejja:
fejn:
(bazi ta' arja xotta)
|
T
a
|
=
|
it-temperaturi tal-arja f’(K)
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta):
fejn:
|
R
a
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
|
|
p
a
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
|
|
p
B
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali (kPa).
|
|
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
1.3.4. Kalkolu tar-rati tal-fluss tal-massa tal-emissjonijiet
Ir-rati tal-fluss tal-massa tal-emissjonijiet għal kull modalità għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
|
(a)
|
Għall-gass tal-egżost mhux ittrattat (1):
|
|
(b)
|
Għall-gass tal-egżost dilwit (2):
|
fejn:
conc
c hija l-konċentrazzjoni korretta fl-isfond
jew:
Il-koeffiċjenti u – imxarrab għandhom jintużaw skont it-Tabella 5:
Tabella 5
Valuri tal-koeffiċjent u – imxarrab għal diversi komponenti tal-egżost
|
Gass
|
U
|
conc
|
|
NOx
|
0,001587
|
ppm
|
|
CO
|
0,000966
|
ppm
|
|
HC
|
0,000479
|
ppm
|
|
CO2
|
15,19
|
fil-mija
|
Id-densità tal-HC hija bbażata fuq proporzjon medju tal-karbonju għall-idroġenu ta’ 1:1,85.
1.3.5. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjoni speċifika (g/kWh) għandha tiġi kkalkulata għall-komponenti individwali kollha kif ġej:
fejn:
Il-fatturi ta’ ppeżar u n-numru ta’ modalitajiet (n) użati fil-kalkolu ta’ hawn fuq huma skont il-paragrafu 3.7.1. tal-Anness 4A.
1.4. Kalkolu tal-emissjoni tal-partikulati
L-emissjoni tal-partikulati għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
1.4.1. Fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati
Peress li l-emissjoni tal-partikulati tal-magni diżil tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur K
p mogħti fil-formula li ġejja:
fejn:
H
a
= l-umdità tal-arja li tidħol, grammi ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta
fejn:
R
a
= l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
p
a
= il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
p
B
= il-pressjoni barometrika totali (kPa).
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
1.4.2. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
Ir-riżultati finali rrapportati tat-test tal-emissjoni tal-partikulati għandhom ikunu derivati permezz tal-passi li ġejjin. Peress li jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ kontroll tar-rata ta’ dilwizzjoni, għar-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti G
EDF japplikaw metodi ta’ kalkolu differenti. Il-kalkoli kollha għandhom ikunu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali (i) matul il-perjodu kampjunarju.
1.4.2.1. Sistemi isokinetiċi
fejn r tikkorrispondi għall-proporzjon tal-erjas trażversali tas-sonda isokinetika A
p u tal-pajp tal-egżost A
T:
1.4.2.2. Sistemi b’kejl tal-konċentrazzjoni tas-CO2 jew tal-NOx
fejn:
|
Conc
E
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tal-gass traċċatur fl-egżost mhux ittrattat
|
|
Conc
D
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tal-gass traċċatur fl-egżost dilwit
|
|
Conc
A
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tal-gass traċċatur fl-arja ta’ dilwizzjoni
|
Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu kkonvertiti f’bażi fl-imxarrab skont il-paragrafu 1.3.2.
1.4.2.3. Sistemi b’kejl tas-CO2 u b’metodu tal-bilanċ tal-karbonju
fejn:
|
CO
2D
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 tal-egżost dilwit
|
|
CO
2A
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
(il-konċentrazzjonijiet f’perċentwal tal-volum fuq bażi fl-imxarrab)
Din l-ekwazzjoni hija bbażata fuq is-suppożizzjoni tal-bilanċ tal-karbonju (l-atomi tal-karbonju pprovduti lill-magna jiġu emessi bħala CO2) u tiġi derivata permezz tal-passi li ġejjin:
u:
1.4.2.4. Sistemi b’kejl tal-fluss
1.4.3. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ
Ir-riżultati finali rrapportati tat-test tal-emissjoni tal-partikulati għandhom ikunu derivati permezz tal-passi li ġejjin.
Il-kalkoli kollha għandhom ikunu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali (i) matul il-perjodu kampjunarju.
G
EDFW,i
= G
TOTW,i
1.4.4. Kalkolu tar-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati
Ir-rata tal-fluss tal-mass tal-partikulati għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
Għall-metodu b’filtru uniku:
fejn:
(G
EDFW)aver matul iċ-ċiklu tat-test għandha tiġi ddeterminata bl-addizzjoni tal-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju:
fejn i = 1, … n
|
|
|
Għall-metodu b’filtri multipli:
fejn i = 1, … n
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:
|
|
Għall-metodu b’filtru uniku:
Jekk isir iktar minn kejl wieħed, (Md/MDIL) għandha tiġi sostitwita b’(M
d/M
DIL)aver
jew:
|
|
|
Għall-metodu b’filtri multipli:
Jekk isir iktar minn kejl wieħed, (M
d/M
DIL) għandha tiġi sostitwita b’(M
d/M
DIL)aver
jew:
|
1.4.5. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjoni speċifika tal-partikulati PT (g/kWh) għandha tiġi kkalkulata kif ġej (3):
|
|
Għall-metodu b’filtru uniku:
|
|
|
Għall-metodu b’filtri multipli:
|
1.4.6. Fattur effettiv ta’ ppeżar
Għall-metodu b’filtru uniku, il-fattur effettiv ta’ ppeżar WF
E, i
għal kull modalità għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
fejn i = l, … n.
Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ ppeżar għandu jkun fi ħdan ± 0,005 (valur assolut) tal-fatturi ta’ ppeżar elenkati fil-paragrafu 3.7.1. tal-Anness 4A
2. EVALWAZZJONI TAD-DEJTA U KALKOLI (TEST TAL-NRTC)
Iż-żewġ prinċipji tal-kejl li ġejjin li jistgħu jintużaw għall-evalwazzjoni tal-emissjonijiet tas-sustanzi li jniġġsu matul iċ-ċiklu NRTC qed jiġu deskritti f’dan il-paragrafu:
|
(a)
|
Il-komponenti gassużi jiġu mkejla fil-gass tal-egżost mhux ittrattat fuq bażi ta’ ħin reali, u l-partikulati jiġu ddeterminati billi tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali;
|
|
(b)
|
Il-komponenti gassużi u l-partikulati jiġu ddeterminati billi tintuża sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ (sistema tas-CVS).
|
2.1. Kalkolu tal-emissjonijiet gassużi fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, u tal-emissjonijiet tal-partikulati b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
2.1.1. Introduzzjoni
Is-sinjali ta’ konċentrazzjoni istantanja tal-komponenti gassużi jintużaw biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet tal-massa permezz ta’ multiplikazzjoni bir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost. Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost tista’ tiġi mkejla direttament, jew tista’ tiġi kkalkulata billi jintużaw il-metodi deskritti fil-paragrafu 2.2.3. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A (kejl tal-fluss tal-arja li tidħol u tal-fluss tal-fjuwil, il-metodu tat-traċċatur, kejl tal-arja li tidħol u tal-proporzjon tal-arja/fjuwil). Għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-ħinijiet tar-rispons tal-istrumenti differenti. Dawn id-differenzi għandhom jitqiesu permezz tal-allinjament fil-ħin tas-sinjali.
Għall-partikulati, is-sinjali tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost jintużaw għall-kontroll tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali sabiex jittieħed kampjun li jkun proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost. Il-kwalità tal-proporzjonalità tiġi kkontrollata billi tiġi applikata analiżi ta’ rigressjoni bejn il-fluss tal-kampjun u l-fluss tal-egżost kif ġie deskritt fil-paragrafu 2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A.
2.1.2. Determinazzjoni tal-komponenti gassużi
2.1.2.1. Kalkolu tal-emissjoni tal-massa
Il-massa tas-sustanzi li jniġġsu M
gas (g/test) għandha tiġi ddeterminata billi l-emissjonijiet istantanji tal-massa jiġu kkalkulati mill-konċentrazzjonijiet mhux ittrattati tas-sustanzi li jniġġsu, mill-valuri ta’ u mit-Tabella 6 (ara wkoll il-paragrafu 1.3.4.) u mill-fluss tal-massa tal-egżost, allinjati għall-ħin ta’ trasformazzjoni filwaqt li l-valuri istantanji jiġu integrati matul iċ-ċiklu. Preferibbilment, il-konċentrazzjonijiet għandhom jiġu mkejla fuq bażi fl-imxarrab. Jekk jiġu mkejla fuq bażi xotta, il-korrezzjoni xott/imxarrab kif ġie deskritt iktar ’l isfel għandha tiġi applikata għall-valuri tal-konċentrazzjoni istantanja qabel ma jsir kwalunkwe kalkolu ieħor.
Tabella 6
Valuri tal-koeffiċjent u – imxarrab għal diversi komponenti tal-egżost
|
Gass
|
u
|
conc
|
|
NOx
|
0,001587
|
ppm
|
|
CO
|
0,000966
|
ppm
|
|
HC
|
0,000479
|
ppm
|
|
CO2
|
15,19
|
fil-mija
|
Id-densità tal-HC hija bbażata fuq proporzjon medju tal-karbonju għall-idroġenu ta’ 1:1,85.
Għandha tiġi applikata l-formula li ġejja:
(f’g/test)
fejn:
|
u
|
=
|
il-proporzjon bejn id-densità tal-komponent tal-egżost u d-densità tal-gass tal-egżost
|
|
conc
i
|
=
|
il-konċentrazzjoni istantanja tal-komponent rispettiv fil-gass tal-egżost mhux ittrattat (ppm)
|
|
G
EXHW, i
|
=
|
il-fluss istantanju tal-massa tal-egżost (kg/s)
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta (Hz)
|
|
n
|
=
|
in-numru ta’ kejl
|
Għall-kalkolu tal-NOx, għandu jintuża l-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità k
H, kif ġie deskritt iktar ’l isfel.
Il-konċentrazzjoni mkejla b’mod istantanju għandha tiġi kkonvertita f’bażi fl-imxarrab kif ġie deskritt iktar ’l isfel, jekk ma tkunx diġà mkejla fuq bażi fl-imxarrab.
2.1.2.2. Korrezzjoni xott/imxarrab
Jekk il-konċentrazzjoni mkejla b’mod istantanju tiġi mkejla fuq bażi xotta, hija għandha tiġi kkonvertita f’bażi fl-imxarrab skont il-formuli li ġejjin:
fejn:
bi:
fejn:
|
conc
CO2
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO2 (fil-mija)
|
|
conc
CO
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO (fil-mija)
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol, (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta)
fejn:
|
R
a
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
|
|
p
a
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
|
|
p
B
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali (kPa).
|
|
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
2.1.2.3. Korrezzjoni tal-NOx għall-umdità u għat-temperatura
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għall-umdità u għat-temperatura tal-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formula li ġejja:
bi:
|
Ta
|
=
|
it-temperatura tal-arja li tidħol, K
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol, g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta
fejn:
|
R
a
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
|
|
p
a
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
|
|
p
B
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali (kPa).
|
|
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
2.1.2.4. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjonijiet speċifiċi (g/kWh) għandhom jiġu kkalkulati għal kull komponent individwali bil-mod li ġej:
fejn:
|
M
gas,cold
|
=
|
il-massa totali tas-sustanza gassuża li tniġġes matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa (g)
|
|
M
gas,hot
|
=
|
il-massa totali tas-sustanza gassuża li tniġġes matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna (g)
|
|
W
act,cold
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A (kWh)
|
|
W
act,hot
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A (kWh)
|
2.1.3. Determinazzjoni tal-partikulati
2.1.3.1. Kalkolu tal-emissjoni tal-massa
Il-mases tal-partikulati M
PT,cold u M
PT,hot (g/test) għandhom jiġu kkalkulati permezz ta’ kwalunkwe wieħed mill-metodi li ġejjin:
|
(a)
|
fejn:
|
M
PT
|
=
|
M
PT,cold għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
M
PT
|
=
|
M
PT,hot għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
M
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha (mg)
|
|
M
EDFW
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti matul iċ-ċiklu (kg)
|
|
M
SAM
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati (kg)
|
Il-massa totali tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti matul iċ-ċiklu għandha tiġi ddeterminata kif ġej:
fejn:
|
G
EDFW,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost dilwit ekwivalenti (kg/s)
|
|
G
EXHW,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost (kg/s)
|
|
q
i
|
=
|
il-proporzjon istantanju tad-dilwizzjoni
|
|
G
TOTW,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost dilwit mill-mina tad-dilwizzjoni (kg/s)
|
|
G
DILW,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni (kg/s)
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta (Hz)
|
|
n
|
=
|
in-numru ta’ kejl
|
|
|
(b)
|
fejn:
|
M
PT
|
=
|
M
PT,cold għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
M
PT
|
=
|
M
PT,hot għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
M
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha (mg)
|
|
r
s
|
=
|
il-proporzjon medju tal-kampjun matul iċ-ċiklu tat-test
fejn:
|
M
SE
|
=
|
il-massa tal-egżost li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha (kg)
|
|
M
EXHW
|
=
|
il-fluss totali tal-massa tal-egżost matul iċ-ċiklu (kg)
|
|
M
SAM
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati (kg)
|
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-mina tad-dilwizzjoni (kg)
|
|
|
Nota: Fil-każ ta’ sistema tat-tip kampjunarja totali, M
SAM u M
TOTW jkunu identiċi.
2.1.3.2. Fattur ta’ korrezzjoni tal-partikulati għall-umdità
Peress li l-emissjoni tal-partikulati tal-magni diżil tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-partikulati għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur kp mogħti fil-formuli li ġejjin.
fejn:
H
a
= l-umdità tal-arja li tidħol f’g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta
fejn:
R
a
= l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
p
a
= il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
p
B
= il-pressjoni barometrika totali (kPa).
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
2.1.3.3. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjonijiet speċifiċi (g/kWh) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
fejn:
|
M
PT,cold
|
=
|
il-massa tal-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa (g/test)
|
|
M
PT,hot
|
=
|
il-massa tal-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna (g/test)
|
|
K
p, cold
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
K
p, hot
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
W
act, cold
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A, (kWh)
|
|
W
act, hot
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A, (kWh)
|
2.2. Determinazzjoni tal-komponenti gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati b’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet fil-gass tal-egżost dilwit, jeħtieġ li tkun magħrufa r-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit. Il-fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu M
TOTW (kg/test) għandu jiġi kkalkulat mill-valuri tal-kejl matul iċ-ċiklu u mid-dejta tal-kalibrazzjoni korrispondenti tal-apparat tal-kejl tal-fluss (V
0 għall-PDP, K
V għas-CFV, C
d għall-SSV): jistgħu jintużaw il-metodi korrispondenti deskritti fil-paragrafu 2.2.1. Jekk il-massa totali tal-kampjun tal-partikulati (M
SAM) u tas-sustanzi gassużi li jniġġsu taqbeż iż-0,5 fil-mija tal-fluss totali tas-CVS (M
TOTW), il-fluss tas-CVS għandu jiġi korrett għall-M
SAM jew il-fluss tal-kampjun tal-partikulati għandu jitreġġa’ lura għas-CVS qabel l-apparat tal-kejl tal-fluss.
2.2.1. Determinazzjoni tal-fluss tal-gass tal-egżost dilwit
Sistema tas-CVS tal-PDP
Il-kalkolu tal-fluss tal-massa matul iċ-ċiklu, jekk matul iċ-ċiklu t-temperatura tal-egżost dilwit tinżamm fi ħdan ± 6 K billi jintuża skambjatur tas-sħana, huwa kif ġej:
fejn:
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab matul iċ-ċiklu
|
|
V
0
|
=
|
il-volum tal-gass ippompjat għal kull dawra f’kundizzjonijiet ta’ test (m3/rev)
|
|
N
P
|
=
|
id-dawriet totali tal-pompa għal kull test
|
|
p
B
|
=
|
il-pressjoni assoluta fiċ-ċellula tat-test (kPa)
|
|
p
1
|
=
|
it-tnaqqis fil-pressjoni taħt il-pressjoni atmosferika fil-bokka tal-pompa (kPa)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura medja tal-gass tal-egżost dilwit fil-bokka tal-pompa matul iċ-ċiklu (K)
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kkalkulati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass tal-egżost dilwit għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
fejn:
N
P, i
= id-dawriet totali tal-pompa għal kull intervall ta’ ħin
Sistema tas-CVS tas-CFV
Il-kalkolu tal-fluss tal-massa matul iċ-ċiklu, jekk matul iċ-ċiklu t-temperatura tal-egżost dilwit tinżamm fi ħdan ± 11 K billi jintuża skambjatur tas-sħana, huwa kif ġej:
fejn:
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab matul iċ-ċiklu
|
|
t
|
=
|
il-ħin taċ-ċiklu (s)
|
|
K
V
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi bi fluss kritiku għal kundizzjonijiet standard,
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi (kPa)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi (K)
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kkalkulati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass tal-egżost dilwit għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
fejn:
Δti
= l-intervall ta’ ħin (s)
Sistema tas-CVS tal-SSV
Il-kalkolu tal-fluss tal-massa matul iċ-ċiklu huwa kif ġej, jekk matul iċ-ċiklu t-temperatura tal-egżost dilwit tinżamm fi ħdan ± 11 K billi jintuża skambjatur tas-sħana:
fejn:
|
A
0
|
=
|
ġabra ta’ konverżjonijiet ta’ kostanti u ta’ unitajiet
= 0,006111 f’unitajiet SI 
|
|
d
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV (m)
|
|
C
d
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ rilaxx tal-SSV
|
|
p
A
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi (kPa)
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi (K)
|
|
r
|
=
|
il-proporzjon tal-pressjoni statika assoluta fil-gerżuma tal-SSV 
|
|
β
|
=
|
il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma tal-SSV, d, 
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kkalkulati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass tal-egżost dilwit għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
fejn:
Δti
= l-intervall ta’ ħin (s)
Il-kalkolu tal-ħin reali għandu jinbeda jew b’valur raġonevoli ta’ C
d, bħal 0,98, jew b’valur raġonevoli ta’ Q
ssv. Jekk il-kalkolu jinbeda bil-Q
ssv, il-valur inizjali tal-Q
ssv għandu jintuża biex jiġi evalwat ir-Re.
Waqt it-testijiet kollha tal-emissjonijiet, in-numru Reynolds fil-gerżuma tal-SSV għandu jkun fil-medda tan-numri Reynolds użati biex tiġi derivata l-kurva tal-kalibrazzjoni żviluppata fil-paragrafu 3.2 tal-Appendiċi 2.
2.2.2. Korrezzjoni tal-NOx għall-umdità
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formuli li ġejjin.
fejn:
|
T
a
|
=
|
it-temperatura tal-arja (K)
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta)
fejn:
|
R
a
|
=
|
l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
|
|
p
a
|
=
|
il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
|
|
p
B
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali (kPa).
|
|
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
2.2.3. Kalkolu tal-fluss tal-massa ta’ emissjoni
2.2.3.1. Sistemi bi fluss kostanti tal-massa
Għal sistemi bi skambjatur tas-sħana, il-massa tas-sustanzi li jniġġsu MGAS (g/test) għandha tiġi ddeterminata mill-ekwazzjoni li ġejja:
fejn:
|
u
|
=
|
il-proporzjon bejn id-densità tal-komponent tal-egżost u d-densità tal-gass tal-egżost dilwit, kif ġie rrapportat fit-Tabella 6, paragrafu 2.1.2.1.
|
|
conc
|
=
|
il-konċentrazzjonijiet medji korretti fl-isfond matul iċ-ċiklu mill-integrazzjoni (mandatorja għall-NOx u għall-HC) jew mill-kejl bil-borża (ppm)
|
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 2.2.1. (kg)
|
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur k
H, kif ġie deskritt fil-paragrafu 2.2.2.
Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu kkonvertiti f’bażi fl-imxarrab skont il-paragrafu 1.3.2.
2.2.3.1.1. Determinazzjoni tal-konċentrazzjonijiet korretti fl-isfond
Il-konċentrazzjoni medja fl-isfond tas-sustanzi gassużi li jniġġsu fl-arja ta’ dilwizzjoni għandha titnaqqas mill-konċentrazzjonijiet imkejla sabiex jinkisbu l-konċentrazzjonijiet netti tas-sustanzi li jniġġsu. Il-valuri medji tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond jistgħu jiġu ddeterminati bil-metodu tal-borża tal-kampjuni jew b’kejl kontinwu flimkien ma’ integrazzjoni. Għandha tintuża l-formula li ġejja.
fejn:
|
conc
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-sustanza li tniġġes rispettiva fil-gass tal-egżost dilwit, korretta bl-ammont tas-sustanza li tniġġes rispettiva inkluża fl-arja ta’ dilwizzjoni (ppm)
|
|
conc
e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-sustanza li tniġġes rispettiva mkejla fil-gass tal-egżost dilwit (ppm)
|
|
conc
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-sustanza li tniġġes rispettiva mkejla fl-arja ta’ dilwizzjoni (ppm)
|
|
DF
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni
|
Il-fattur ta’ dilwizzjoni għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
2.2.3.2. Sistemi b’kumpens tal-fluss
Għal sistemi mingħajr skambjatur tas-sħana, il-massa tas-sustanzi li jniġġsu M
GAS (g/test) għandha tiġi ddeterminata bil-kalkolu tal-emissjonijiet istantanji tal-massa u bl-integrazzjoni tal-valuri istantanji matul iċ-ċiklu. Barra minn hekk, il-korrezzjoni fl-isfond għandha tiġi applikata b’mod dirett għall-valur tal-konċentrazzjoni istantanja. Għandhom jiġu applikati l-formuli li ġejjin:
fejn:
|
conc
e, i
|
=
|
il-konċentrazzjoni istantanja tas-sustanza li tniġġes rispettiva mkejla fil-gass tal-egżost dilwit (ppm)
|
|
conc
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-sustanza li tniġġes rispettiva mkejla fl-arja ta’ dilwizzjoni (ppm)
|
|
u
|
=
|
il-proporzjon bejn id-densità tal-komponent tal-egżost u d-densità tal-gass tal-egżost dilwit, kif ġie rrapportat fit-Tabella 6, paragrafu 2.1.2.1.
|
|
M
TOTW, i
|
=
|
il-massa istantanja tal-gass tal-egżost dilwit (paragrafu 2.2.1.) (kg)
|
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu (paragrafu 2.2.1.) (kg)
|
|
DF
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 2.2.3.1.1.
|
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur k
H, kif ġie deskritt fil-paragrafu 2.2.2.
2.2.4. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjonijiet speċifiċi (g/kWh) għandhom jiġu kkalkulati għal kull komponent individwali kif ġej:
fejn:
|
M
gas,cold
|
=
|
il-massa totali tas-sustanza gassuża li tniġġes matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa (g)
|
|
M
gas,hot
|
=
|
il-massa totali tas-sustanza gassuża li tniġġes matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna (g)
|
|
W
act,cold
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A (kWh)
|
|
W
act,hot
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A. (kWh)
|
2.2.5. Kalkolu tal-emissjoni tal-partikulati
2.2.5.1. Kalkolu tal-fluss tal-massa
Il-mases tal-partikulati M
PT,cold u M
PT,hot (g/test) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
fejn:
|
M
PT
|
=
|
M
PT,cold għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
M
PT
|
=
|
M
PT,hot għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
M
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha (mg)
|
|
M
TOTW
|
=
|
il-massa totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 2.2.1. (kg)
|
|
M
SAM
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit meħuda mill-mina tad-dilwizzjoni għall-ġbir tal-partikulati (kg)
|
u
, jekk jintiżnu separatament (mg)
|
M
f,p
|
=
|
il-massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru primarju (mg)
|
|
M
f,b
|
=
|
il-massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru ta’ riżerva (mg)
|
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni doppja, il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja għandha titnaqqas mill-massa totali tal-gass tal-egżost doppjament dilwit li ttieħdu kampjuni minnha permezz tal-filtri tal-partikulati.
fejn:
|
M
TOT
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost doppjament dilwit mill-filtru tal-partikulati (kg)
|
|
M
SEC
|
=
|
il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja (kg)
|
Il-livell fl-isfond tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni jiġi ddeterminat skont il-paragrafu 4.4.4. tal-Anness 4A; il-massa tal-partikulati tista’ tiġi korretta fl-isfond. F’dan il-każ, il-mases tal-partikulati M
PT,cold u M
PT,hot (g/test) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
fejn:
|
M
PT
|
=
|
M
PT,cold għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
M
PT
|
=
|
M
PT,hot għaċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
M
f, M
SAM, M
TOTW
|
=
|
ara iktar ’il fuq
|
|
M
DIL
|
=
|
il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni primarja li ttieħdu kampjuni minnha permezz ta’ kampjunatur tal-partikulati fl-isfond (kg)
|
|
M
d
|
=
|
il-massa tal-partikulati fl-isfond miġbura tal-arja ta’ dilwizzjoni primarja (mg)
|
|
DF
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 2.2.3.1.1.
|
2.2.5.2. Fattur ta’ korrezzjoni tal-partikulati għall-umdità
Peress li l-emissjoni tal-partikulati tal-magni diżil tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-partikulati għandha tiġi korretta għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur kp mogħti fil-formula li ġejja.
fejn:
H
a
= l-umdità tal-arja li tidħol (g ta’ ilma għal kull kg ta’ arja xotta)
fejn:
R
a
= l-umdità relattiva tal-arja li tidħol (fil-mija)
p
a
= il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja li tidħol (kPa)
p
B
= il-pressjoni barometrika totali (kPa).
Nota: H
a tista’ tkun derivata minn kejl tal-umdità relattiva, kif ġie deskritt iktar ’il fuq, jew minn kejl tal-punt tan-nida, minn kejl tal-pressjoni tal-fwar jew minn kejl ta’ bozza xotta/fl-imxarrab billi jintużaw il-formuli ġeneralment aċċettati.
2.2.5.3. Kalkolu tal-emissjonijiet speċifiċi
L-emissjonijiet speċifiċi (g/kWh) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
fejn:
|
M
PT,cold
|
=
|
il-massa tal-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa tal-NRTC, (g/test)
|
|
M
PT,hot
|
=
|
il-massa tal-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna tal-NRTC, (g/test)
|
|
K
p, cold
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa
|
|
K
p, hot
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna
|
|
W
act, cold
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna kiesħa kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A, (kWh)
|
|
W
act, hot
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu matul iċ-ċiklu bi startjar ta’ magna sħuna kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 4.6.2. tal-Anness 4A, (kWh)
|
(1) Fil-każ tal-NOx, il-konċentrazzjoni tal-NOx (NOx
conc jew NOx
conc
c) għandha tiġi mmultiplikata b’KHNOx (il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx ikkwotatat fit-Taqsima 1.3.3) kif ġej: K
HNOx · conc jew K
HNOx · conc
c
(2) Fil-każ tal-NOx, il-konċentrazzjoni tal-NOx (NOx
conc jew NOx
conc
c) għandha tiġi mmultiplikata b’K
HNOx (il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx ikkwotatat fit-Taqsima 1.3.3) kif ġej: K
HNOx · conc jew K
HNOx · conc
c
(3) Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati PT
mass għandha tiġi mmultiplika b’Kp (il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-partikulati kkwotat fit-Taqsima 1.4.1).
Appendiċi 4
Sistema analitika u kampjunarja
1. SISTEMI KAMPJUNARJI GASSUŻI U TAL-PARTIKULATI
|
Numru tal-figura
|
Deskrizzjoni
|
|
2
|
Sistema ta’ analiżi tal-gass tal-egżost għall-egżost mhux ittrattat
|
|
3
|
Sistema ta’ analiżi tal-gass tal-egżost għall-egżost dilwit
|
|
4
|
Fluss parzjali, fluss isokinetiku, kontroll tal-blower li jiġbed, kampjunar frazzjonali
|
|
5
|
Fluss parzjali, fluss isokinetiku, kontroll tal-blower tal-pressjoni, kampjunar frazzjonali
|
|
6
|
Fluss parzjali, kontroll tas-CO2 jew tal-NOx, kampjunar frazzjonali
|
|
7
|
Fluss parzjali, bilanċ tas-CO2 jew tal-karbonju, kampjunar totali
|
|
8
|
Fluss parzjali, venturi wieħed u kejl tal-konċentrazzjoni, kampjunar frazzjonali
|
|
9
|
Fluss parzjali, żewġ venturis jew żewġ orifizji u kejl tal-konċentrazzjoni, kampjunar frazzjonali
|
|
10
|
Fluss parzjali, qsim f’għadd ta’ tubi u kejl tal-konċentrazzjoni, kampjunar frazzjonali
|
|
11
|
Fluss parzjali, kontroll tal-fluss, kampjunar totali
|
|
12
|
Fluss parzjali, kontroll tal-fluss, kampjunar frazzjonali
|
|
13
|
Fluss sħiħ, pompa b’ċaqliq pożittiv jew venturi bi fluss kritiku, kampjunar frazzjonali
|
|
14
|
Sistema kampjunarja tal-partikulati
|
|
15
|
Sistema ta’ dilwizzjoni għal sistema bi fluss sħiħ
|
1.1. Determinazzjoni tal-emissjonijiet gassużi
Il-paragrafu 1.1.1. u l-Figuri 2 u 3 fihom deskrizzjonijiet dettaljati tas-sistemi kampjunarji u analitiċi rrakkomandati. Billi konfigurazzjonijiet differenti jistgħu jipproduċu riżultati ekwivalenti, ma hemmx għalfejn ikun hemm konformità eżatta ma’ dawn il-figuri. Jistgħu jintużaw komponenti addizzjonali bħal strumenti, valvijiet, solenojdi, pompi u swiċċijiet sabiex tiġi pprovduta informazzjoni addizzjonali u jiġu kkoordinati l-funzjonijiet tas-sistemi tal-komponenti. Komponenti oħrajn li ma jkunux meħtieġa sabiex tinżamm l-akkuratezza f’ċerti sistemi jistgħu jiġu esklużi jekk l-esklużjoni tagħhom tkun ibbażata fuq ġudizzju inġineristiku tajjeb.
1.1.1. Komponenti gassużi CO, CO2, HC, NOx tal-egżost
Qed tingħata deskrizzjoni ta’ sistema analitika għad-determinazzjoni tal-emissjonijiet gassużi fil-gass tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit abbażi tal-użu ta’:
|
—
|
analizzatur tal-HFID għall-kejl tal-idrokarburi;
|
|
—
|
analizzaturi NDIR għall-kejl tal-monossidu tal-karbonju u tad-diossidu tal-karbonju;
|
|
—
|
analizzatur tal-HCLD jew analizzatur ekwivalenti għall-kejl tal-ossidu tan-nitroġenu.
|
Għall-gass tal-egżost mhux ittrattat (Figura 2), Il-kampjun għall-komponenti kollha jista’ jittieħed b’sonda kampjunarja waħda jew b’żewġ sondi kampjunarji li jkunu qegħdin ferm qrib ta’ xulxin mifruda internament għall-analizzaturi differenti. Għandha tingħata attenzjoni sabiex fl-ebda punt tas-sistema analitika ma jkun hemm xi kondensazzjoni tal-komponenti tal-egżost (inklużi l-ilma u l-aċidu sulforiku).
Għall-gass tal-egżost dilwit (Figura 3), il-kampjun għall-idrokarburi għandu jittieħed b’sonda kampjunarja li ma tkunx dik li tkun ħadet il-kampjun għall-komponenti l-oħra. Għandha tingħata attenzjoni sabiex fl-ebda punt tas-sistema analitika ma jkun hemm xi kondensazzjoni tal-komponenti tal-egżost (inklużi l-ilma u l-aċidu sulforiku).
Figura 2
Dijagramma sekwenzjali tas-sistema ta’ analiżi tal-gass tal-egżost għas-CO, għall-NOx u għall-HC
Figura 3
Dijagramma sekwenzjali tas-sistema ta’ analiżi tal-gass tal-egżost dilwit għas-CO, għas-CO2, għall-NOx u għall-HC
Deskrizzjonijiet — Figuri 2 u 3
Dikjarazzjoni ġenerali:
Il-komponenti kollha fil-mogħdija kampjunarja tal-gass għandhom jinżammu fit-temperatura speċifikata għas-sistemi rispettivi.
— Sonda kampjunarja tal-gass tal-egżost mhux ittrattat SP1 (Figura 2 biss)
Huwa rrakkomandat li tintuża sonda dritta tal-azzar inossidabbli magħluqa u pluriperforata. Id-dijametru intern ma għandux ikun ikbar mid-dijametru intern tal-linja kampjunarja. Il-ħxuna tal-ħajt tas-sonda ma għandhiex tkun ikbar minn 1 mm. Għandu jkun hemm minimu ta’ tliet (3) toqob fi tliet (3) pjani radjali differenti, li jkollhom id-daqs sabiex jieħdu kampjuni bejn wieħed u ieħor mill-istess fluss. Is-sonda għandha testendi fuq mill-inqas 80 fil-mija tad-dijametru tal-pajp tal-egżost.
— Sonda kampjunarja tal-HC tal-gass tal-egżost dilwit SP2 (Figura 3 biss)
Is-sonda:
|
—
|
Għandha tiġi ddefinita bħala l-ewwel 254 mm sa 762 mm tal-linja kampjunarja tal-idrokarburi (HSL3);
|
|
—
|
Għandu jkollha dijametru intern minimu ta’ 5 mm;
|
|
—
|
Għandha tiġi installata fil-mina tad-dilwizzjoni DT (paragrafu 1.2.1.2.) f’punt fejn l-arja ta’ dilwizzjoni u l-gass tal-egżost jiġu mħallta sew (jiġifieri bejn wieħed u ieħor 10 dijametri tal-mina ’l isfel mill-punt fejn l-egżost jidħol fil-mina tad-dilwizzjoni);
|
|
—
|
Għandha tkun biżżejjed ’il bogħod (b’mod radjali) mis-sondi l-oħra u mill-ħajt tal-mina sabiex tkun ħielsa mill-influwenza ta’ kwalunkwe tranja jew belliegħa;
|
|
—
|
Għandha tiġi msaħħna sabiex tiżdied it-temperatura tal-fluss tal-gass sa 463 K (190 °C) ± 10 K fil-ħruġ tas-sonda.
|
— Sonda kampjunarja tas-CO, tas-CO2 u tal-NOx tal-gass tal-egżost dilwit SP3 (Figura 3 biss)
Is-sonda għandha:
|
—
|
Tkun fl-istess pjan tas-SP2;
|
|
—
|
Tkun biżżejjed ’il bogħod (b’mod radjali) mis-sondi l-oħra u mill-ħajt tal-mina sabiex tkun ħielsa mill-influwenza ta’ kwalunkwe tranja jew belliegħa;
|
|
—
|
Tiġi msaħħna u insulata mat-tul kollu tagħha sa temperatura minima ta’ 328 K (55 °C) biex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni tal-ilma.
|
— Linja kampjunarja msaħħna HSL1
Il-linja kampjunarja tipprovdi kampjunar ta’ gassijiet minn sonda waħda sal-punt(i) tal-qsim u sal-analizzatur tal-HC.
Il-linja kampjunarja:
|
—
|
Għandu jkollha dijametru intern minimu ta’ 5 mm u massimu ta’ 13,5 mm;
|
|
—
|
Għandha tkun magħmula mill-azzar inossidabbli jew mill-PTFE;
|
|
—
|
Għandha żżomm temperatura tal-ħajt ta’ 463 (190 °C) ± 10 K kif tiġi mkejla f’kull taqsima msaħħna kkontrollata separatament, jekk it-temperatura tal-gass tal-egżost fis-sonda kampjunarja tkun ta’ jew taħt l-463 K (190 °C);
|
|
—
|
Għandha żżomm temperatura tal-ħajt ikbar minn 453 K (180 °C) jekk it-temperatura tal-gass tal-egżost fis-sonda kampjunarja tkun ogħla minn 463 K (190 °C);
|
|
—
|
Għandha żżomm temperatura tal-gass ta’ 463 K (190 °C) ± 10 K immedjatament qabel il-filtru msaħħan (F2) u l-HFID.
|
— Linja kampjunarja msaħħna tal-NOx HSL2
Il-linja kampjunarja għandha:
|
—
|
Iżżomm temperatura tal-ħajt ta’ 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C) sal-konvertitur meta jintuża banju li jkessaħ, u sal-analizzatur meta ma jintużax banju li jkessaħ;
|
|
—
|
Tkun magħmula mill-azzar inossidabbli jew mill-PTFE.
|
Peress li l-linja kampjunarja għandha tiġi msaħħna biss sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni tal-ilma u tal-aċidu sulforiku, it-temperatura tal-linja kampjunarja se tiddependi fuq il-kontenut ta’ kubrit tal-fjuwil.
— Linja kampjunarja għas-CO (għas-CO2) SL
Il-linja għandha tkun magħmula mill-PTFE jew mill-azzar inossidabbli. Hija tista’ tkun imsaħħna jew mhux imsaħħna.
— Borża tal-isfond BK (fakultattiva; Figura 3 biss)
Għall-kejl tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond.
— Borża tal-kampjuni BG (fakultattiva; Figura 3 għas-CO u għas-CO2 biss)
Għall-kejl tal-konċentrazzjonijiet tal-kampjuni.
— Prefiltru msaħħan F1 (fakultattiv)
It-temperatura għandha tkun l-istess bħal tal-HSL1.
— Filtru msaħħan F2
Il-filtru għandu jagħmel estrazzjoni ta’ kwalunkwe partikula solida mill-kampjun tal-gass qabel l-analizzatur. It-temperatura għandha tkun l-istess bħal tal-HSL1. Il-filtru għandu jinbidel skont kif ikun meħtieġ.
— Pompa kampjunarja msaħħna P
Il-pompa għandha tiġi msaħħna sat-temperatura tal-HSL1.
— HC
L-individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma msaħħan (HFID) għad-determinazzjoni tal-idrokarburi. It-temperatura għandha tinżamm minn 453 K sa 473 K (180 °C sa 200 °C).
— CO, CO2
Analizzaturi NDIR għad-determinazzjoni tal-monossidu tal-karbonju u tad-diossidu tal-karbonju.
— NO2
Analizzatur tal-(H)CLD għad-determinazzjoni tal-ossidi tan-nitroġenu. Jekk jintuża HCLD dan għandu jinżamm f’temperatura minn 328 K sa 473 K (55 °C sa 200 °C).
— Konvertitur C
Għar-riduzzjoni katalitika tal-NO2 f’NO qabel l-analiżi fis-CLD jew fl-HCLD għandu jintuża konvertitur.
— Banju li jkessaħ B
Għat-tkessiħ u għall-kondensazzjoni tal-ilma mill-kampjun tal-egżost. Il-banju għandu jinżamm f’temperatura ta’ 273 K sa 277 K (0°C sa 4 °C) bis-silġ jew bir-referiġerazzjoni. Il-banju jkun fakultattiv jekk l-analizzatur ikun ħieles mill-interferenza tal-fwar tal-ilma kif ġie ddeterminat fil-paragrafi 1.9.1. u 1.9.2. tal-Appendiċi 2 tal-Anness 4A.
Mhumiex permessi sustanzi kimiċi li jixxottaw sabiex jitneħħa l-ilma mill-kampjun.
— Sensers tat-temperatura T1, T2, T3
Sabiex jimmonitorjaw it-temperatura tal-fluss tal-gass.
— Senser tat-temperatura T4
It-temperatura tal-konvertitur tal-NO2 f’NO.
— Senser tat-temperatura T5
Sabiex jimmonitorja t-temperatura tal-banju li jkessaħ.
— Apparati li jkejlu l-pressjoni G1, G2, G3
Sabiex ikelju l-pressjoni fil-linji kampjunarji.
— Regolaturi tal-pressjoni R1, R2
Sabiex jikkontrollaw il-pressjoni tal-arja u tal-fjuwil, rispettivament, għall-HFID.
— Regolaturi tal-pressjoni R3, R4, R5
Sabiex jikkontrollaw il-pressjoni fil-linji kampjunarji u l-fluss lejn l-analizzaturi.
— Miters tal-fluss FL1, FL2, FL3
Sabiex jimmonitorjaw il-fluss tal-kampjun tal-bypass.
— Miters tal-fluss FL4 sa FL7 (fakultattivi)
Sabiex jimmonitorjaw ir-rata tal-fluss mill-analizzaturi.
— Seletturi tal-valvijiet V1 sa V6
Valvijiet idonei sabiex jagħżlu l-fluss tal-kampjun, tal-gass ta’ span jew tal-gass żero lejn l-analizzatur.
— Valvijiet solenojdi V7, V8
Sabiex jevitaw il-konvertitur tal-NO2 f’NO.
— Valv tal-labra V9
Sabiex jibbilanċja l-fluss li jgħaddi mill-konvertitur tal-NO2 f’NO u mill-bypass.
— Valvijiet tal-labra V10, V11
Sabiex jirregolaw il-flussi lejn l-analizzaturi.
— Valvijiet tal-iswiċċjar V12, V13
Sabiex ibattlu l-kondensat mill-banju B.
— Selettur tal-valvijiet V14
Li jagħżel il-borża tal-kampjuni jew il-borża tal-isfond.
1.2. Determinazzjoni tal-partikulati
Il-paragrafi 1.2.1. u 1.2.2. u l-Figuri 4 sa 15 fihom deskrizzjonijiet dettaljati tas-sistemi ta’ dilwizzjoni u tas-sistemi kampjunarji rrakkomandati. Billi konfigurazzjonijiet differenti jistgħu jipproduċu riżultati ekwivalenti, ma hemmx għalfejn ikun hemm konformità eżatta ma’ dawn il-figuri. Jistgħu jintużaw komponenti addizzjonali bħal strumenti, valvijiet, solenojdi, pompi u swiċċijiet sabiex tiġi pprovduta informazzjoni addizzjonali u jiġu kkoordinati l-funzjonijiet tas-sistemi tal-komponenti. Komponenti oħrajn li ma jkunux meħtieġa sabiex tinżamm l-akkuratezza f’ċerti sistemi jistgħu jiġu esklużi jekk l-esklużjoni tagħhom tkun ibbażata fuq ġudizzju inġineristiku tajjeb.
1.2.1. Sistema ta’ dilwizzjoni
1.2.1.1. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali (Figuri 4 sa 12) (1)
Qed tingħata deskrizzjoni ta’ sistema ta’ dilwizzjoni abbażi tad-dilwizzjoni ta’ parti mill-fluss tal-egżost. Il-qsim tal-fluss tal-egżost u l-proċess ta’ dilwizzjoni li ġej jistgħu jsiru b’tipi differenti ta’ sistemi ta’ dilwizzjoni. Għall-ġbir sussegwenti tal-partikulati, il-gass tal-egżost dilwit kollu jew porzjon biss mill-gass tal-egżost dilwit jista’ jiġi mgħoddi lejn is-sistema kampjunarja tal-partikulati (paragrafu 1.2.2., Figura 14). L-ewwel metodu jissejjaħ tip ta’ kampjunar totali, it-tieni metodu jissejjaħ tip ta’ kampjunar frazzjonali.
Il-kalkolu tal-proporzjon tad-dilwizzjoni jiddependi fuq it-tip ta’ sistema użata.
It-tipi li ġejjin huma rrakkomandati:
|
—
|
Sistemi isokinetiċi (Figuri 4 u 5)
B’dawn is-sistemi, il-fluss fit-tubu ta’ trasferiment jiġi mqabbel mal-fluss globali tal-egżost f’termini ta’ veloċità u/jew ta’ pressjoni tal-gass, u għaldaqstant fis-sonda kampjunarja huwa meħtieġ fluss tal-egżost mhux disturbat u uniformi. Normalment dan jinkiseb billi jintużaw reżonatur u tubu ta’ approċċ dritt ’il fuq mill-punt kampjunarju. Il-proporzjon tas-separazzjoni mbagħad jiġi kkalkulat minn valuri li jistgħu jiġu mkejla faċilment bħad-dijametri tat-tubi. Għandu jiġi nnotat li l-isokineżi tintuża biss biex jiġu mqabbla l-kundizzjonijiet tal-fluss u mhux biex tiġi mqabbla d-distribuzzjoni tad-daqs. Din tal-aħħar ġeneralment ma tkunx meħtieġa, għaliex il-partikuli jkunu żgħar biżżejjed biex isegwu l-linji tal-fluss tal-fluwidu,
|
|
—
|
Sistemi bil-fluss ikkontrollat b’kejl tal-konċentrazzjoni (Figuri 6 sa 10)
B’dawn is-sistemi, kampjun mill-fluss globali tal-egżost jittieħed billi l-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni u l-fluss totali tal-egżost ta’ dilwizzjoni jiġu aġġustati. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi ddeterminat mill-konċentrazzjonijiet ta’ gassijiet traċċaturi, bħas-CO2 jew l-NOx, li jinstabu b’mod naturali fl-egżost tal-magna. Il-konċentrazzjonijiet fil-gass tal-egżost ta’ dilwizzjoni u fl-arja ta’ dilwizzjoni jiġu mkejla, filwaqt li l-konċentrazzjoni fil-gass tal-egżost mhux ittrattat tista’ jew tiġi mkejla direttament jew tiġi ddeterminata mill-fluss tal-fjuwil u mill-ekwazzjoni tal-bilanċ tal-karbonju, jekk il-kompożizzjoni tal-fjuwil tkun magħrufa. Is-sistemi jistgħu jiġu bil-proporzjon tad-dilwizzjoni kkalkulat (Figuri 6 u 7) jew bil-fluss fit-tubu ta’ trasferiment (Figuri 8, 9 u 10),
|
|
—
|
Sistemi bil-fluss ikkontrollat b’kejl tal-fluss (Figuri 11 u 12)
B’dawn is-sistemi, kampjun mill-fluss globali tal-egżost jittieħed billi l-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni u l-fluss totali tal-egżost ta’ dilwizzjoni jiġu ssettjati. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi ddeterminat mid-differenza taż-żewġ rati tal-fluss. Hija meħtieġa kalibrazzjoni akkurata tal-miters tal-fluss b’mod relattiv għal xulxin, billi d-daqs relattiv taż-żewġ rati tal-fluss jista’ jwassal għal żbalji sinifikanti fi proporzjonijiet ogħla tad-dilwizzjoni. Il-kontroll tal-fluss huwa ferm sempliċi billi r-rata tal-fluss tal-egżost dilwit tinżamm kostanti u r-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni tiġi varjata, jekk dan ikun meħtieġ.
Sabiex jiġu realizzati l-vantaġġi tas-sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, għandha tingħata attenzjoni sabiex jiġu evitati l-problemi potenzjali tat-telf tal-partikulati fit-tubu ta’ trasferiment, għandu jiġi żgurat li mill-egżost tal-magna jittieħed kampjun rappreżentattiv, u għandu jiġi ddeterminat il-proporzjon tas-separazzjoni.
|
Is-sistemi deskritti jagħtu attenzjoni lil dawn l-oqsma kritiċi.
Figura 4
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’sonda isokinetika u b’kampjunar frazzjonali (kontroll tal-SB)
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT permezz tas-sonda kampjunarja isokinetika ISP. Il-pressjoni differenzjali tal-gass tal-egżost bejn il-pajp tal-egżost u l-bokka tas-sonda tiġi mkejla bit-transdjuser tal-pressjoni DPT. Dan is-sinjal jiġi trażmess lill-kontrollur tal-fluss FC1 li jikkontrolla l-blower li jiġbed SB sabiex fil-ponta tas-sonda tinżamm pressjoni differenzjali ta’ żero. F’dawn il-kundizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass tal-egżost fl-EP u fl-ISP ikunu identiċi, u l-fluss mill-ISP u mit-TT ikun frazzjoni kostanti (tal-qsim) tal-fluss tal-gass tal-egżost. Il-proporzjon tas-separazzjoni jiġi ddeterminat mill-erjas trażversali tal-EP u tal-ISP. Ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM1. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni u mill-proporzjon t.
Figura 5
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’sonda isokinetika u b’kampjunar frazzjonali (kontroll tal-PB)
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT permezz tas-sonda kampjunarja isokinetika ISP. Il-pressjoni differenzjali tal-gass tal-egżost bejn il-pajp tal-egżost u l-bokka tas-sonda tiġi mkejla bit-transdjuser tal-pressjoni DPT. Dan is-sinjal jiġi trażmess lill-kontrollur tal-fluss FC1 li jikkontrolla l-blower tal-pressjoni PB sabiex fil-ponta tas-sonda tinżamm pressjoni differenzjali ta’ żero. Dan isir billi titteħed frazzjoni żgħira mil-arja ta’ dilwizzjoni li r-rata tal-fluss tagħha tkun diġà ġiet imkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM1, li tiġi alimentata fit-TT permezz ta’ orifizju pnewmatiku. F’dawn il-kundizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass tal-egżost fl-EP u fl-ISP ikunu identiċi, u l-fluss mill-ISP u mit-TT ikun frazzjoni kostanti (tal-qsim) tal-fluss tal-gass tal-egżost. Il-proporzjon tas-separazzjoni jiġi ddeterminat mill-erjas trażversali tal-EP u tal-ISP. L-arja ta’ dilwizzjoni tinġibed mid-DT bil-blower li jiġbed SB, u r-rata’ ta’ fluss tiġi mkejla bl-FM1 fil-bokka tad-DT. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni u mill-proporzjon tas-separazzjoni.
Figura 6
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kejl tal-konċentrazzjoni tas-CO2 jew tal-NOx u b’kampjunar frazzjonali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT. Il-konċentrazzjonijiet ta’ gass traċċatur (CO2 jew NOx) jiġu mkejla fil-gass tal-egżost mhux ittrattat u dilwit kif ukoll fl-arja ta’ dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass tal-egżost EGA. Dawn is-sinjali jiġu trażmessi lill-kontrollur tal-fluss FC2 li jikkontrolla jew il-blower tal-pressjoni PB jew il-blower li jiġbed SB sabiex jinżamm il-qsim tal-egżost u l-proporzjon tad-dilwizzjoni fid-DT mixtieqa. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mill-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fil-gass tal-egżost dilwit u fl-arja ta’ dilwizzjoni.
Figura 7
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kejl tal-konċentrazzjoni tas-CO2, b’bilanċ tal-karbonju u b’kampjunar totali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT. Il-konċentrazzjonijiet tas-CO2 jiġu mkejla fil-gass tal-egżost dilwit u fl-arja ta’ dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass tal-egżost EGA. Is-sinjali tal-G
FUEL tal-fluss tas-CO2 u tal-fluss tal-fjuwil jiġu trażmessi jew lill-kontrollur tal-fluss FC2, jew lill-kontrollur tal-fluss FC3 tas-sistema kampjunarja tal-partikulati (Figura 14). L-FC2 jikkontrolla l-blower tal-pressjoni PB filwaqt li l-FC3 jikkontrolla s-sistema kampjunarja tal-partikulati (Figura 14), biex b’hekk jaġġusta l-flussi għal ġos-sistema u ’l barra minnha sabiex jinżammu l-qsim tal-egżost u l-proporzjon tad-dilwizzjoni fid-DT mixtieqa. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mill-konċentrazzjonijiet tas-CO2 u mill-G
FUEL billi tintuża s-suppożizzjoni tal-bilanċ tal-karbonju.
Figura 8
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’venturi wieħed, b’kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunar frazzjonali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT minħabba l-pressjoni negattiva li joħloq il-venturi VN fid-DT. Ir-rata tal-fluss tal-gass mit-TT tiddependi fuq l-iskambju tal-momentum fiż-żona tal-venturi, u għalhekk tiġi affettwata mit-temperatura assoluta tal-gass fil-ħruġ tat-TT. Konsegwentement, il-qsim tal-egżost għal rata tal-fluss partikolari fil-mina mhuwiex kostanti, u l-proporzjon tad-dilwizzjoni b’tagħbija baxxa huwa ftit iktar baxx milli b’tagħbija għolja. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur (CO2 jew NOx) jiġu mkejla fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fil-gass tal-egżost dilwit, u fl-arja ta’ dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass tal-egżost EGA, u r-rata tad-dilwizzjoni tiġi kkalkulata mill-valuri li jkunu ġew imkejla b’dan il-mod.
Figura 9
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’żewġ venturis jew b’żewġ orifizji, b’kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunar frazzjonali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT permezz ta’ diviżur tal-fluss li jkun fih sett ta’ orifizji jew ta’ venturis. L-ewwel wieħed (FD1) jinsab fl-EP, it-tieni wieħed (FD2) fit-TT. Barra minn hekk, żewġ valvijiet ta’ kontroll tal-pressjoni (PCV1 u PCV2) huma meħtieġa biex jinżamm qsim tal-egżost kostanti billi jikkontrollaw il-kontropressjoni fl-EP u l-pressjoni fid-DT. Il-PCV1 tinsab ’l isfel mill-SP fl-EP, il-PCV2 tinsab bejn il-blower tal-pressjoni PB u d-DT. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur (CO2 jew NOx) jiġu mkejla fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fil-gass tal-egżost dilwit, u fl-arja ta’ dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass tal-egżost EGA. Dawn huma meħtieġa biex jiġi kkontrollat l-qsim tal-egżost, u jistgħu jintużaw biex il-PCV1 u l-PCV2 jiġu aġġustati għal kontroll preċiż tal-qsim. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mill-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur.
Figura 10
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali bi qsim f’għadd ta’ tubi, b’kejl tal-konċentrazzjoni u b’kampjunar frazzjonali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT permezz tad-diviżur tal-fluss FD3 li jikkonstiti f’numru ta’ tubi bl-istess dimensjonijiet (l-istess dijametru, tul u raġġ tal-bank) installati fl-EP. Il-gass tal-egżost jiġi mgħoddi minn wieħed minn dawn it-tubi u jiġi ggwidat lejn id-DT, u l-gass tal-egżost mill-bqija tat-tubi jiġi mgħoddi mil-kompartiment tal-ammortizzar (damping chamber) DC. Għalhekk, il-qsim tal-egżost jiġi ddeterminat min-numru totali ta’ tubi. Kontroll kostanti tal-qsim jeħtieġ pressjoni differenzjali ta’ żero bejn id-DC u l-iżbokk tat-TT, li tiġi mkejla bit-transdjuser tal-pressjoni differenzjali DPT. Pressjoni differenzjali ta’ żero tinkiseb billi tiġi injettata arja friska fid-DT fl-iżbokk tat-TT. Il-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur (CO2 jew NOx) jiġu mkejla fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fil-gass tal-egżost dilwit, u fl-arja ta’ dilwizzjoni bl-analizzatur(i) tal-gass tal-egżost EGA. Dawn huma meħtieġa biex jiġi kkontrollat il-qsim tal-egżost u jistgħu jintużaw biex tiġi kkontrollata r-rata tal-fluss tal-arja ta’ injezzjoni għal kontroll preċiż tal-qsim. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat mill-konċentrazzjonijiet tal-gass traċċatur.
Figura 11
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kontroll tal-fluss u b’kampjunar totali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT. Il-fluss totali mill-mina jiġi aġġustat bil-kontrollur tal-fluss FC3 u bil-pompa kampjunarja P tas-sistema kampjunarja tal-partikulati (Figura 13).
Il-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni jiġi kkontrollat mill-kontrollur tal-fluss FC2, li jista’ juża l-G
EXH, il-G
AIR jew il-G
FUEL bħala sinjali ta’ kmand, għall-qsim tal-egżost mixtieq. Il-fluss tal-kampjun għal ġod-DT huwa d-differenza bejn il-fluss totali u l-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni. Ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM1 filwaqt li r-rata tal-fluss totali tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM3 tas-sistema kampjunarja tal-partikulati (Figura 14). Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat minn dawn iż-żewġ rati tal-fluss.
Figura 12
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kontroll tal-fluss u b’kampjunar frazzjonali
Il-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment TT. Il-qsim tal-egżost u l-fluss għal ġod-DT jiġu kkontrollati mill-kontrollur tal-fluss FC2 li jaġġusta l-flussi (jew il-veloċitajiet) tal-blower tal-pressjoni PB u tal-blower li jiġbed SB, b’mod xieraq. Dan huwa possibbli peress li l-kampjun meħud permezz tas-sistema kampjunarja tal-partikulati jitreġġa’ fid-DT. Il-G
EXH, il-G
AIR jew il-G
FUEL jistgħu jintużaw bħala sinjali ta’ kmand għall-FC2. Ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM1, filwaqt li l-fluss totali jiġi mkejjel bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM2. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat minn dawn iż-żewġ rati tal-fluss.
Deskrizzjoni – Figuri 4 sa 12
— Pajp tal-egżost EP
Il-pajp tal-egżost jista’ jiġi insulat. Biex titnaqqas l-inerzja termali tal-pajp tal-egżost huwa rrakkomandat proporzjon tal-ħxuna għad-dijametru ta’ 0,015 jew inqas. L-użu ta’ sezzjonijiet flessibbli għandu jiġi limitat għal proporzjon tat-tul għad-dijametru ta’ 12 jew inqas. Il-liwjiet għandhom jiġu mminimizzati sabiex jitnaqqas id-depożitu inerzjali. Jekk is-sistema tinkludi sajlenser tal-bank tat-test, is-sajlenser jista’ jiġi insulat ukoll.
Għal sistema isokinetika, il-pajp tal-egżost ma għandux ikollu imniekeb, liwjiet u bidliet f’daqqa fid-dijametru għal mill-inqas sitt (6) dijametri ta’ pajp ’il fuq u tliet (3) dijametri ta’ pajp ’l isfel mill-ponta tas-sonda. Il-veloċità tal-gass fiż-żona kampjunarja għandha tkun ogħla minn 10 m/s għajr fil-modalità ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata. L-oxxillazzjonijiet fil-pressjoni tal-gass tal-egżost ma għandhomx jaqbżu ± 500 Pa, bħala medja. Kwalunkwe miżura sabiex jitnaqqsu l-oxxillazzjonijiet fil-pressjoni lil hinn mill-użu ta’ sistema tal-egżost tat-tip xażi (inklużi s-sajlenser u l-apparat tat-trattament ta’ wara) ma għandhiex tbiddel il-prestazzjoni tal-magna jew toħloq depożitu ta’ partikulati.
Għal sistemi mingħajr sondi isokinetiċi, huwa rrakkomandat li jintuża pajp dritt ta’ sitt (6) dijametri ta’ pajp ’il fuq u tliet (3) dijametri ta’ pajp ’l isfel mill-ponta tas-sonda.
— Sonda kampjunarja SP (Figuri 6 sa 12)
Id-dijametru intern minimu għandu jkun ta’ 4 mm. Il-proporzjon minimu tad-dijametru bejn il-pajp tal-egżost u s-sonda għandu jkun ta’ erbgħa (4). Is-sonda għandha tkun tubu miftuħ iħares ’il fuq fuq il-linja taċ-ċentru tal-pajp tal-egżost, jew sonda pluriperforata kif ġie deskritt taħt l-SP1 fil-paragrafu 1.1.1.
— Sonda kampjunarja isokinetika ISP (Figuri 4 u 5)
Is-sonda kampjunarja isokinetika għandha tiġi installata tħares ’il fuq fuq il-linja taċ-ċentru tal-pajp tal-egżost fejn jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet tal-fluss f’sezzjoni tal-EP, u għandha tkun iddisinjata sabiex tipprovdi kampjun proporzjonali tal-gass tal-egżost mhux ittrattat. Id-dijametru intern minimu għandu jkun ta’ 12 mm.
Is-sistema ta’ kontroll hija meħtieġa għal qsim isokinetiku tal-egżost billi żżomm pressjoni differenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP. F’dawn il-kundizzjonijiet il-veloċitajiet tal-gass tal-egżost fl-EP u fl-ISP jkunu identiċi u l-fluss tal-massa minn ġol-ISP ikun frazzjoni kostanti tal-fluss tal-gass tal-egżost. L-ISP għandu jkun konness ma’ transdjuser tal-pressjoni differenzjali. Il-kontroll biex tiġi pprovduta pressjoni differenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP isir b’kontrollur tal-veloċità jew tal-fluss ta’ blower.
— Diviżuri tal-fluss FD1, FD2 (Figura 9)
Fil-pajp tal-egżost EP u fit-tubu ta’ trasferiment TT, rispettivament, jiġi installat sett ta’ venturis jew ta’ orifizji biex jiġi pprovdut kampjun proporzjonali tal-gass tal-egżost mhux ittrattat. Sistema ta’ kontroll li tikkonsisti f’żewġ valvijiet ta’ kontroll tal-pressjoni PCV1 u PCV2 hija meħtieġa għal qsim proporzjonali billi jiġu kkontrollati l-pressjonijiet fl-EP u fid-DT.
— Diviżur tal-fluss FD3 (Figura 10)
Fil-pajp tal-egżost EP jiġi installat sett ta’ tubi (unità b’ħafna tubi) biex jiġi pprovdut kampjun proporzjonali tal-gass tal-egżost mhux ittrattat. Wieħed mit-tubi jalimenta l-gass tal-egżost fil-mina tad-dilwizzjoni DT, filwaqt li t-tubi l-oħra joħorġu l-gass tal-egżost lejn kompartiment tal-ammortizzar DC. It-tubi għandu jkollhom l-istess dimensjonijiet (l-istess dijametru, tul, raġġ tal-liwja), b’tali mod li l-qsim tal-egżost jiddependi fuq in-numru totali ta’ tubi. Sistema ta’ kontroll hija meħtieġa għal qsim proporzjonali billi tinżamm pressjoni differenzjali ta’ żero bejn il-ħruġ tal-unità b’ħafna tubi għad-DC u l-ħruġ tat-TT. F’dawn il-kundizzjonijiet, il-veloċitajiet tal-gass tal-egżost fl-EP u fl-FD3 ikunu proporzjonali, u l-fluss fit-TT ikun frazzjoni kostanti tal-fluss tal-gass tal-egżost. Iż-żewġ punti għandhom ikunu konnessi ma’ transdjuser tal-pressjoni differenzjali DPT. Il-kontroll biex tiġi pproduta pressjoni differenzjali ta’ żero jsir bil-kontrollur tal-fluss FC1.
— Analizzatur tal-gass tal-egżost EGA (Figuri 6 sa 10)
Jistgħu jintużaw analizzaturi tas-CO2 jew tal-NOx (bis-CO2 tal-metodu tal-bilanċ tal-karbonju biss). L-analizzaturi għandhom jiġu kkalibrati bħall-analizzaturi għall-kejl tal-emissjonijiet gassużi. Jista’ jintuża analizzatur wieħed jew iktar sabiex jiġu ddeterminati d-differenzi fil-konċentrazzjoni.
L-akkuratezza tas-sistemi ta’ kejl għandha tkun tali li l-akkuratezza ta’ G
EDFW, i tkun fi ħdan ± 4 fil-mija.
— Tubu ta’ trasferiment TT (Figuri 4 sa 12)
It-tubu ta’ trasferiment tal-kampjun tal-partikulati għandu jkun:
|
—
|
Qasir kemm jista’ jkun, iżda mhux itwal minn 5 m;
|
|
—
|
Daqs id-dijametru tas-sonda jew ikbar minnu, iżda mhux b’dijametru ta’ iktar minn 25 mm;
|
|
—
|
Joħroġ fuq il-linja taċ-ċentru tal-mina tad-dilwizzjoni u jipponta ’l isfel.
|
Jekk it-tubu jkun twil metru jew inqas, għandu jiġi insulat b’materjal b’konduttività termali massima ta’ 0,05 W/(m · K), bi ħxuna ta’ insulazzjoni radjali li tikkorrispondi għad-dijametru tas-sonda. Jekk it-tubu jkun itwal minn metru, huwa għandu jiġi insulat u msaħħan sa temperatura minima mal-ħajt ta’ 523 K (250 °C).
Inkella, it-temperaturi tal-ħajt tat-tubu ta’ traferiment meħtieġa jistgħu jiġu ddeterminati permezz ta’ kalkoli standard tat-trasferiment tas-sħana.
— Transdjuser tal-pressjoni differenzjali DPT (Figuri 4, 5 u 10)
It-transdjuser tal-pressjoni differenzjali għandu jkollu medda ta’ ± 500 Pa jew inqas.
— Kontrollur tal-fluss FC1 (Figuri 4, 5 u 10)
Għas-sistemi isokinetiċi (Figuri 4 u 5) huwa meħtieġ kontrollur tal-fluss sabiex tinżamm pressjoni differenzjali ta’ żero bejn l-EP u l-ISP. L-aġġustament jista’ jsir billi:
|
(a)
|
Tiġi kkontrollata l-veloċità jew jiġi kkontrollat il-fluss tal-blower li jiġbed (SB) u l-veloċità tal-blower tal-pressjoni (PB) tinżamm kostanti waqt kull modalità (Figura 4); jew
|
|
(b)
|
Il-blower li jiġbed (SB) jiġi aġġustat għal fluss tal-massa kostanti tal-egżost dilwit u jiġi kkontrollat il-fluss tal-blower tal-pressjoni (PB), u b’hekk il-fluss tal-kampjun tal-egżost f’reġjun fit-tarf tat-tubu ta’ trasferiment (TT) (Figura 5).
|
Fil-każ ta’ sistema bil-pressjoni kkontrollata l-iżball rimanenti fiċ-ċirkwit ta’ kontroll ma għandux jaqbeż ± 3 Pa. L-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni fil-mina tad-dilwizzjoni ma għandhomx jaqbżu ± 250 Pa bħala medja.
Għal sistema b’tubi multipli (Figura 10), huwa meħtieġ kontrollur tal-fluss għal qsim proporzjonali tal-egżost sabiex tinżamm pressjoni differenzjali ta’ żero bejn l-iżbokk tal-unità b’ħafna tubi u l-ħruġ tat-TT. L-aġġustament jista’ sir billi tiġi kkontrollata r-rata tal-fluss tal-arja ta’ injezzjoni fid-DT fil-ħruġ tat-TT.
— Valvijiet ta’ kontroll tal-pressjoni PCV1, PCV2 (Figura 9)
Żewġ valvijiet ta’ kontroll tal-pressjoni huma meħtieġa għas-sistema ta’ żewġ venturi/żewġ orifizji għal qsim proporzjonali tal-egżost billi jiġu kkontrollati l-kontropressjoni tal-EP u l-pressjoni fid-DT. Il-valvijiet għandhom ikunu ’l isfel mill-SP fl-EP u bejn il-PB u d-DT.
— Kompartiment tal-ammortizzar DC (Figura 10)
Il-kompartiment tal-ammortizzar għandu jiġi installat fil-ħruġ tal-unità b’ħafna tubi sabiex jiġu minimizzati l-oxxillazzjonijiet tal-pressjoni fil-pajp tal-egżost EP.
— Venturi VN (Figura 8)
Venturi jiġi installat fil-mina tad-dilwizzjoni DT biex joħloq pressjoni negattiva fir-reġjun tal-ħruġ tat-tubu ta’ trasferiment TT. Ir-rata tal-fluss tal-gass minn ġot-TT tiġi ddeterminata mill-iskambju tal-momentum fiż-żona tal-venturi, u bażikament hija proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-blower tal-pressjoni PB li twassal għal proporzjon kostanti tad-dilwizzjoni. Peress li l-iskambju tal-momentum jiġi affettwat mit-temperatura fil-ħruġ tat-TT u mid-differenza fil-pressjoni bejn l-EP u d-DT, il-proporzjon tad-dilwizzjoni proprja huwa ftit iktar baxx b’tagħbija baxxa milli b’tagħbija għolja.
— Kontrollur tal-fluss FC2 (Figuri 6, 7, 11 u 12; fakultattiv)
Kontrollur tal-fluss jista’ jintuża biex jikkontrolla l-fluss tal-blower tal-pressjoni PB u/jew tal-blower li jiġbed SB. Huwa jista’ jiġi konness mas-sinjal tal-fluss tal-egżost jew tal-fluss tal-fjuwil u/jew mas-sinjal differenzjali tas-CO2 jew tal-NOx.
Meta tintuża provvista ta’ arja taħt pressjoni għolja (Figura 11) l-FC2 jikkontrolla l-fluss tal-arja direttament.
— Apparat tal-kejl tal-fluss FM1 (Figuri 6, 7, 11 u 12)
Miter tal-gass jew strumentazzjoni oħra tal-fluss biex jiġi mkejjel il-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni. L-FM1 huwa fakultattiv jekk il-PB jiġi kkalibrat sabiex ikejjel il-fluss.
— Apparat tal-kejl tal-fluss FM2 (Figura 12)
Miter tal-gass jew strumentazzjoni oħra tal-fluss biex jiġi mkejjel il-fluss tal-gass tal-egżost dilwit. L-FM2 huwa fakultattiv jekk il-blower li jiġbed SB jiġi kkalibrat sabiex ikejjel il-fluss.
— Blower tal-pressjoni PB (Figuri 4, 5, 6, 7, 8, 9 u 12)
Biex jikkontrolla r-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni, il-PB jista’ jiġi konness mal-kontrolluri tal-fluss FC1 jew FC2. Il-PB ma jkunx meħtieġ meta jintuża valv farfett. Il-PB jista’ jintuża sabiex ikejjel il-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni, jekk ikun ikkalibrat.
— Blower li jiġbed SB (Figuri 4, 5, 6, 9, 10 u 12)
Għal sistemi kampjunarji frazzjonali biss. L-SB jista’ jintuża sabiex ikejjel il-fluss tal-gass tal-egżost dilwit, jekk ikun kkalibrat.
— Filtru tal-arja ta’ dilwizzjoni DAF (Figuri 4 sa 12)
Huwa rrakkomandat li l-arja ta’ dilwizzjoni tiġi ffiltrata u l-faħam tal-kannol jinbarax biex jiġu eliminati l-idrokarburi fl-isfond. L-arja ta’ dilwizzjoni għandu jkollha temperatura ta’ 298 K (25 °C) ± 5 K.
Fuq talba tal-manifattur għandhom jittieħdu kampjuni tal-arja ta’ dilwizzjoni skont prattika inġineristika tajba sabiex jiġu ddeterminati l-livelli tal-partikulati fl-isfond, li mbagħad jistgħu jitnaqqsu mill-valuri mkejla fl-egżost dilwit.
— Sonda kampjunarja tal-partikulati PSP (Figuri 4, 5, 6, 8, 9, 10 u 12)
Is-sonda hija l-parti ta’ quddiem tal-PTT u
|
—
|
Għandha tiġi installata tħares ’il fuq f’punt fejn l-arja ta’ dilwizzjoni u l-gass tal-egżost ikunu mħallta sewwa, jiġifieri fuq il-linja taċ-ċentru tal-mina tad-dilwizzjoni (DT) tas-sistemi ta’ dilwizzjoni bejn wieħed u ieħor għaxar (10) dijametri tal-mina ’l isfel mill-punt fejn l-egżost jidħol fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
|
—
|
Għandu jkollha dijametru intern minimu ta’ 12 mm;
|
|
—
|
Tista’ tiġi msaħħna sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
— Mina tad-dilwizzjoni DT (Figuri 4 sa 12)
Il-mina tad-dilwizzjoni:
|
—
|
Għandha tkun twila biżżejjed sabiex tikkawża taħlit komplet tal-egżost u tal-arja ta’ dilwizzjoni f’kundizzjonijiet tal-fluss turbulenti;
|
|
—
|
Għandha tkun mibnija mill-azzar inossidabbli bi:
|
—
|
Proporzjon tal-ħxuna għad-dijametru ta’ 0,025 jew inqas għall-mini tad-dilwizzjoni b’dijametru intern ikbar minn 75 mm;
|
|
—
|
Ħxuna nominali tal-ħajt ta’ mhux inqas minn 1,5 mm għall-mini tad-dilwizzjoni b’dijametru intern ta’ jew iċken minn 75 mm;
|
|
|
—
|
Għat-tip ta’ kampjunar frazzjonali għandu jkollha dijametru ta’ mill-inqas 75 mm;
|
|
—
|
Għat-tip ta’ kampjunar totali huwa rrakkomandat li jkollha dijametru ta’ mill-inqas 25 mm;
|
|
—
|
Tista’ tiġi msaħħna sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
L-egżost tal-magna għandu jiġi mħallat sewwa mal-arja ta’ dilwizzjoni. Għal sistemi kampjunarji frazzjonali, il-kwalità tat-taħlit għandha tiġi kkontrollata wara l-ewwel tħaddim permezz ta’ profil tas-CO2 tal-mina bil-magna taħdem (mill-inqas erba’ (4) punti ta’ kejl iddistanzjati b’mod ugwali). Jekk ikun meħtieġ, jista’ jintuża orifizju għat-taħlit.
Nota: Jekk it-temperatura ambjentali fil-viċinanzi tal-mina tad-dilwizzjoni (DT) tkun taħt il-293 K (l-20 °C), għandhom jittieħdu prekawzjonijiet biex jiġi evitat it-telf ta’ partikuli fuq il-ġnub kesħin tal-mina tad-dilwizzjoni. Għalhekk, huwa rrakkomandat li l-mina tiġi msaħħna u/jew insulata fil-limiti mogħtija iktar ’il fuq.
B’tagħbijiet għoljin tal-magna, il-mina tista’ tiġi mkessħa b’mezz mhux aggressiv bħal fann ta’ ċirkolazzjoni, sakemm it-temperatura tal-midjum tat-tkessiħ ma tkunx taħt il-293 K (l-20 °C).
— Skambjatur tas-sħana HE (Figuri 9 u 10)
L-iskambjatur tas-sħana għandu jkollu kapaċità biżżejjed sabiex iżomm it-temperatura fil-bokka tal-blower li jiġbed SB fi ħdan ± 11 K tat-temperatura operattiva medja osservata waqt it-test.
1.2.1.2. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ (Figura 13)
Qed tingħata deskrizzjoni ta’ sistema ta’ dilwizzjoni abbażi tad-dilwizzjoni tal-egżost totali billi jintuża l-kunċett ta’ kampjunar ta’ volum kostanti (CVS). Għandu jiġi mkejjel il-volum totali tat-taħlita ta’ egżost u ta’ arja ta’ dilwizzjoni. Tista’ tintuża sistema ta’ PDP jew ta’ CFV jew ta’ SSV.
Għall-ġbir sussegwenti tal-partikulati, kampjun tal-gass tal-egżost dilwit jiġi mgħoddi lejn is-sistema kampjunarja tal-partikulati (paragrafu 1.2.2., Figuri 14 u 15). Jekk dan isir direttament, dan jissejjaħ dilwizzjoni waħdanija. Jekk il-kampjun jiġi dilwit darba oħra fil-mina tad-dilwizzjoni sekondarja, dan jissejjaħ dilwizzjoni doppja. Dan ikun utli, jekk ir-rekwiżit tat-temperatura tal-wiċċ tal-filtru ma jkunx jista’ jiġi ssodisfat b’dilwizzjoni waħdanija. Għalkemm parzjalment sistema ta’ dilwizzjoni, fil-paragrafu 1.2.2. (Figura 15) is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja hija deskritta bħala modifikazzjoni ta’ sistema kampjunarja tal-partikulati peress li hija tikkondividi l-parti l-kbira tal-partijiet ma’ sistema kampjunarja tal-partikulati tipika.
L-emissjonijiet gassużi jistgħu wkoll jiġu ddeterminati fil-mina tad-dilwizzjoni ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ. Għalhekk, is-sondi kampjunarji għall-komponenti gassużi qed jintwerew fil-Figura 13 imma ma jidhrux fil-lista ta’ deskrizzjoni. Ir-rekwiżiti rispettivi ġew deskritti fil-paragrafu 1.1.1.
Deskrizzjonijiet (Figura 13)
— Pajp tal-egżost EP
It-tul tal-pajp tal-egżost mill-ħruġ tal-manifold tal-egżost tal-magna, mill-iżbokk tat-turboċarġer jew mill-apparat tat-trattament ta’ wara sal-mina tad-dilwizzjoni ma għandux ikun ta’ iktar minn 10 m. Jekk is-sistema taqbeż it-tul ta’4 m, allura t-tubi kollha itwal minn 4 m għandhom jiġu insulati, għajr għal miter tad-duħħan f’linja, jekk jintuża. Il-ħxuna radjali tal-insulazzjoni għandha tkun mill-inqas ta’ 25 mm. Il-konduttività termali tal-materjal tal-insulazzjoni għandu jkollha valur mhux ikbar minn 0,1 W/mK imkejjel f’673 K (400 °C). Biex titnaqqas l-inerzja termali tal-pajp tal-egżost huwa rrakkomandat proporzjon tal-ħxuna għad-dijametru ta’ 0,015 jew inqas. L-użu ta’ sezzjonijiet flessibbli għandu jiġi limitat għal proporzjon tat-tul għad-dijametru ta’ 12 jew inqas.
Figura 13
Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ
Test ta 'immaġni
L-ammont totali tal-gass tal-egżost mhux ittrattat jiġi mħallat fil-mina ta’dilwizzjoni DT mal-arja ta’dilwizzjoni. Ir-rata tal-fluss tal-gass tal-egżost dilwit tiġi mkejla jew permezz ta’ pompa b’ċaqliq pożittiv PDP jew b’venturi bi fluss kritiku CFV jew b’venturi subsoniku SSV. Skambjatur tas-sħana HE jew kumpens elettroniku tal-fluss EFC jista’ jintuża biex jittieħdu kampjuni proporzjonali tal-partikulati u biex jiġi ddeterminat il-fluss. Peress li d-determinazzjoni tal-massa tal-partikulati tkun ibbażata fuq il-fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit, il-proporzjon tad-dilwizzjoni ma għandux għalfejn jiġi kkalkulat.
— Pompa b’ċaqliq pożittiv PDP
Il-PDP tkejjel il-fluss totali tal-egżost dilwit min-numru ta’ dawriet tal-pompa u miċ-ċaqliq tal-pompa. Il-kontropressjoni tas-sistema tal-egżost ma għandhiex titbaxxa b’mod artifiċjali mis-sistema tal-PDP jew mis-sistema tal-bokka tal-arja ta’ dilwizzjoni. Il-kontropressjoni statika tal-egżost imkejla meta s-sistema tas-CVS tkun qed taħdem għandha tibqa’ fi ħdan ± 1,5 kPa tal-pressjoni statika mkejla mingħajr konnessjoni mas-CVS b’veloċità u b’tagħbija tal-magna identiċi.
It-temperatura tat-taħlita ta’ gassijiet immedjatament quddiem il-PDP għandha tkun fi ħdan ± 6 K tat-temperatura operattiva medja osservata waqt it-test, meta ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss.
Il-kumpens tal-fluss jista’ jintuża biss jekk it-temperatura fil-bokka tal-PDP ma taqbiżx il-50 °C (il-323 K).
— Venturi bi fluss kritiku CFV
Is-CFV ikejjel il-fluss totali tal-egżost dilwit billi jżomm il-fluss f’kundizzjonijiet fgati (fluss kritiku). Il-kontropressjoni statika tal-egżost imkejla meta s-sistema tas-CFV tkun qed taħdem għandha tibqa’ fi ħdan ± 1,5 kPa tal-pressjoni statika mkejla mingħajr konnessjoni mas-CFV b’veloċità u b’tagħbija tal-magna identiċi. It-temperatura tat-taħlita ta’ gassijiet immedjatament quddiem is-CFV għandha tkun fi ħdan ± 11 K tat-temperatura operattiva medja osservata waqt it-test, meta ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss.
— Venturi subsoniku SSV
L-SSV ikejjel il-fluss totali tal-egżost dilwit bħala funzjoni tal-pressjoni fil-bokka, tat-temperatura fil-bokka, u tat-tnqqis fil-pressjoni bejn il-bokka u l-gerżuma tal-SSV. Il-kontropressjoni statika tal-egżost imkejla meta s-sistema tal-SSV tkun qed taħdem għandha tibqa’ fi ħdan ± 1,5 kPa tal-pressjoni statika mkejla mingħajr konnessjoni mal-SSV b’veloċità u b’tagħbija tal-magna identiċi. It-temperatura tat-taħlita ta’ gassijiet immedjatament qabel l-SSV għandha tkun fi ħdan ± 11 K tat-temperatura operattiva medja osservata waqt it-test, meta ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss.
— Skambjatur tas-sħana HE (fakultattiv jekk jintuża EFC)
L-iskambjatur tas-sħana għandu jkollu kapaċità biżżejjed biex iżomm it-temperatura fil-limiti meħtieġa iktar ’il fuq.
— Kumpens elettroniku tal-fluss EFC (fakultattiv jekk jintuża HE)
Jekk it-temperatura fil-bokka jew għall-PDP jew għas-CFV jew għall-SSV ma tinżammx fil-limiti ddikjarati iktar ’il fuq, għal kejl kontinwu tar-rata tal-fluss u għal kontroll tal-kampjunar proporzjonali fis-sistema tal-partikulati tkun meħtieġa sistema ta’ kumpens tal-fluss. Għal dak l-iskop, is-sinjali tar-rata tal-fluss imkejla b’mod kontinwu jintużaw sabiex jikkoreġu r-rata tal-fluss tal-kampjun minn ġol-filtri tal-partikulati tas-sistema kampjunarja tal-partikulati (Figuri 14 u 15), b’mod xieraq.
— Mina tad-dilwizzjoni DT
Il-mina tad-dilwizzjoni:
|
—
|
Għandu jkollha dijametru żgħir biżżejjed sabiex tikkawża fluss turbulenti (numru Reynolds ikbar minn 4 000) u għandha tkun twila biżżejjed sabiex tikkawża taħlit komplet tal-egżost u tal-arja ta’ dilwizzjoni. Jista’ jintuża orifizju għat-taħlit;
|
|
—
|
Għandu jkollha dijametru ta’ mill-inqas 75 mm;
|
L-egżost tal-magna għandu jkun dirett ’l isfel fil-punt fejn jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni, u għandu jiġi mħallat sewwa.
Meta tintuża dilwizzjoni waħdanija, kampjun mill-mina tad-dilwizzjoni jiġi ttrasferit għas-sistema kampjunarja tal-partikulati (paragrafu 1.2.2., Figura 14). Il-kapaċità tal-fluss tal-PDP jew tas-CFV jew tal-SSV għandha tkun biżżejjed sabiex iżżomm l-egżost dilwit f’temperatura ta’ inqas minn jew ta’ 325 K (52 °C) immedjatament qabel il-filtru primarju tal-partikulati.
Meta tintuża dilwizzjoni doppja, kampjun mill-mina tad-dilwizzjoni jiġi ttrasferit għall-mina tad-dilwizzjoni sekondarja fejn jiġi dilwit iktar, u mbagħad jiġi mgħoddi mill-filtri kampjunarji (paragrafu 1.2.2., Figura 15). Il-kapaċità tal-fluss tal-PDP jew tas-CFV jew tal-SSV għandha tkun biżżejjed sabiex iżżomm il-fluss tal-egżost dilwit fid-DT f’temperatura ta’ inqas minn jew ta’ 464 K (191 °C) fiż-żona kampjunarja. Is-sistema ta’ dilwizzjoni sekondarja għandha tipprovdi biżżejjed arja ta’ dilwizzjoni sekondarja sabiex iżżomm il-fluss tal-egżost doppjament dilwit f’temperatura ta’ inqas minn jew ta’ 325 K (52 °C) immedjatament qabel il-filtru primarju tal-partikulati.
— Filtru tal-arja ta’ dilwizzjoni DAF
Huwa rrakkomandat li l-arja ta’ dilwizzjoni tiġi ffiltrata u l-faħam tal-kannol jinbarax biex jiġu eliminati l-idrokarburi fl-isfond. L-arja ta’ dilwizzjoni għandu jkollha temperatura ta’ 298 K (25 °C) ± 5 K. Fuq talba tal-manifattur għandhom jittieħdu kampjuni tal-arja ta’ dilwizzjoni skont prattika inġineristika tajba sabiex jiġu ddeterminati l-livelli tal-partikulati fl-isfond, li mbagħad jistgħu jitnaqqsu mill-valuri mkejla fl-egżost dilwit.
— Sonda kampjunarja tal-partikulati PSP
Is-sonda hija l-parti ta’ quddiem tal-PTT u
|
—
|
Għandha tiġi installata tħares ’il fuq f’punt fejn l-arja ta’ dilwizzjoni u l-gass tal-egżost ikunu mħallta sewwa, jiġifieri fuq il-linja taċ-ċentru tal-mina tad-dilwizzjoni DT tas-sistemi ta’ dilwizzjoni bejn wieħed u ieħor għaxar (10) dijametri tal-mina ’l isfel mill-punt fejn l-egżost jidħol fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
|
—
|
Għandu jkollha dijametru intern minimu ta’ 12 mm;
|
|
—
|
Tista’ tiġi msaħħna sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
1.2.2. Sistema kampjunarja tal-partikulati (Figuri 14 u 15)
Is-sistema kampjunarja tal-partikulati hija meħtieġa biex il-partikulati jinġabru fuq il-filtru tal-partikulati. Fil-każ ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali ta’ kampjunar totali, fejn il-kampjun tal-egżost dilwit kollu jiġi mgħoddi mill-filtri, is-sistema ta’ dilwizzjoni (paragrafu 1.2.1.1., Figuri 7 u 11) u s-sistema kampjunarja ġeneralment jifformaw unità integrali. Fil-każ ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali ta’ kampjunar frazzjonali jew ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ ta’ kampjunar frazzjonali, fejn mill-filtri jiġi mgħoddi biss porzjon tal-egżost dilwit, is-sistemi ta’ dilwizzjoni (paragrafu 1.2.1.1, Figuri 4, 5, 6, 8, 9, 10 u 12 u paragrafu 1.2.1.2., Figura 13) u s-sistemi kampjunarji ġeneralment jifformaw unitajiet differenti.
F’dan ir-Regolament, is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja DDS (Figura 15) ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ tiġi kkunsidrata bħala modifikazzjoni speċifika ta’ sistema kampjunarja tal-partikulati tipika kif intwera fil-Figura 14. Is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja tinkludi l-partijiet importanti kollha tas-sistema kampjunarja tal-partikulati, bħall-kontenituri tal-filtri u l-pompa kampjunarja, u anki xi karatteristiċi tad-dilwizzjoni, bħal provvista tal-arja ta’ dilwizzjoni u mina tad-dilwizzjoni sekondarja.
Sabiex jiġi evitat kwalunkwe impatt fuq iċ-ċirkwiti ta’ kontroll, huwa rrakkomandat li l-pompa tal-kampjun tkun qed taħdem matul il-proċedura kollha tat-test. Għall-metodu b’filtru uniku, għandha tintuża sistema ta’ bypass sabiex il-kampjun jiġi mgħoddi mill-filtri kampjunarji fil-ħinijiet mixtieqa. L-interferenza tal-proċedura ta’ bdil fuq iċ-ċirkwiti ta’ kontroll għandha tiġi minimizzata.
Deskrizzjonijiet – Figuri 14 u 15
— Sonda kampjunarja tal-partikulati PSP (Figuri 14 u 15)
Is- sonda kampjunarja tal-partikulati murija fil-figuri hija l-parti ta’ quddiem tat-tubu ta’ trasferiment tal-partikulati PTT. Is-sonda:
|
—
|
Għandha tiġi installata tħares ’il fuq f’punt fejn l-arja ta’ dilwizzjoni u l-gass tal-egżost ikunu mħallta sewwa, jiġifieri fuq il-linja taċ-ċentru tal-mina tad-dilwizzjoni DT tas-sistemi ta’ dilwizzjoni (paragrafu 1.2.1), bejn wieħed u ieħor għaxar (10) dijametri tal-mina ’l isfel mill-punt fejn l-egżost jidħol fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
|
—
|
Għandu jkollha dijametru intern minimu ta’ 12 mm;
|
|
—
|
Tista’ tiġi msaħħna sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
Figura 14
Sistema kampjunarja tal-partikulati
Test ta 'immaġni
fakultattiv
minn EGA
jew
minn PDP
jew
minn CFV
jew
minn GFUEL
Kampjun tal-gass tal-egżost dilwit jittieħed mill-mina tad-dilwizzjoni DT tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali jew bi fluss sħiħ minn ġos-sonda kampjunarja tal-partikulati PSP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment tal-partikulati PTT permezz tal-pompa kampjunarja P. Il-kampjun jiġi mgħoddi mill-kontenitur(i) tal-filtri FH li fih(hom) il-filtri kampjunarji tal-partikulati. Ir-rata tal-fluss tal-kampjun tiġi kkontrollata mill-kontrollur tal-fluss FC3. Jekk jintuża kumpens elettroniku tal-fluss EFC (Figura 13) il-fluss tal-gass tal-egżost dilwit jintuża bħala sinjal ta’ kmand għall-FC3.
Figura 15
Sistema ta’ dilwizzjoni (sistema bi fluss sħiħ biss)
Kampjun tal-gass tal-egżost dilwit jiġi ttrasferit mill-mina tad-dilwizzjoni DT ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ minn ġos-sonda kampjunarja tal-partikulati PSP u minn ġot-tubu ta’ trasferiment tal-partikulati PTT għall-mina tad-dilwizzjoni sekondarja SDT, fejn jiġi dilwit għal darba oħra. Il-kampjun imbagħad jiġi mgħoddi mill-kontenitur(i) tal-filtri FH li fih(hom) il-filtri kampjunarji tal-partikulati. Ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni ġeneralment tkun kostanti filwaqt li r-rata tal-fluss tal-kampjun tiġi kkontrollata mill-kontrollur tal-fluss FC3. Jekk jintuża kumpens elettroniku tal-fluss EFC (Figura 13) il-fluss totali tal-gass tal-egżost dilwit jintuża bħala sinjal ta’ kmand għall-FC3.
— Tubu ta’ trasferiment tal-partikulati PTT (Figuri 14 u 15)
It-tubu ta’ trasferiment tal-partikulati ma jistax ikun itwal minn 1 020 mm, u t-tul tiegħu għandu jiġi minimizzat kull meta jkun possibbli.
Id-dimensjonijiet huma validi għal:
|
—
|
It-tip ta’ kampjunar frazzjonali ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali u s-sistema ta’ dilwizzjoni waħdanija bi fluss sħiħ mill-ponta tas-sonda sal-kontenitur tal-filtri;
|
|
—
|
It-tip ta’ kampjunar totali ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali mit-tarf tal-mina tad-dilwizzjoni sal-kontenitur tal-filtri;
|
|
—
|
Is-sistema ta’ dilwizzjoni doppja bi fluss sħiħ mill-ponta tas-sonda sal-mina tad-dilwizzjoni sekondarja.
|
It-tubu ta’ trasferiment:
|
—
|
Jista’ jissaħħan sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
— Mina tad-dilwizzjoni sekondarja SDT (Figura 15)
Il-mina tad-dilwizzjoni sekondarja għandu jkollha dijametru minimu ta’ 75 mm, u għandha tkun twila biżżejjed sabiex tipprovdi ħin ta’ residenza ta’ mill-inqas 0,25 sekondi għall-kampjun doppjament dilwit. Il-kontenitur tal-filtri primarji FH għandu jkun fi ħdan 300 mm mill-ħruġ tal-SDT.
Il-mina tad-dilwizzjoni sekondarja:
|
—
|
Tista’ tiġi msaħħna sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C) qabel ma l-egżost jiġi introdott fil-mina tad-dilwizzjoni;
|
— Kontenitur(i) tal-filtri FH (Figuri 14 u 15)
Għal filtri primarji u ta’ riżerva, jista’ jintuża ħawsing għall-filtru wieħed jew ħawsings għall-filtri separati. Ir-rekwiżiti tal-paragrafu 1.5.1.3. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A għandhom jiġu ssodisfati.
Il-kontenitur(i) tal-filtri:
|
—
|
Jista’(jistgħu) jissaħħan(jissaħnu) sa temperatura tal-ħajt ta’ mhux iktar minn 325 K (52 °C) permezz ta’ tisħin dirett jew permezz ta’ tisħin minn qabel tal-arja ta’ dilwizzjoni, sakemm it-temperatura tal-arja ma taqbiżx it-325 K (it-52 °C)
|
|
—
|
Jista’(jistgħu) jiġi(u) insulat(i).
|
— Pompa kampjunarja P (Figuri 14 u 15)
Il-pompa kampjunarja tal-partikulati għandha tkun biżżejjed ’il bogħod mill-mina li t-temperatura tal-gass fil-bokka tinżamm kostanti (± 3 K), jekk ma tintużax korrezzjoni tal-fluss mill-FC3.
— Pompa tal-arja ta’ dilwizzjoni DP (Figura 15) (dilwizzjoni doppja bi fluss sħiħ biss)
Il-pompa tal-arja ta’ dilwizzjoni għandha titqiegħed b’tali mod li l-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja tiġi pprovduta f’temperatura ta’ 298 K (25 °C) ± 5 K.
— Kontrollur tal-fluss FC3 (Figuri 14 u 15)
Jekk ma jkun disponibbli l-ebda mezz ieħor, il-kontrollur tal-fluss għandu jintuża sabiex jikkumpensa r-rata tal-fluss tal-kampjun tal-partikulati għall-varjazzjonijiet fit-temperatura u fil-kontropressjoni fil-mogħdija tal-kampjun. Il-kontrollur tal-fluss ikun meħtieġ jekk jintuża kumpens elettroniku tal-fluss EFC (Figura 13).
— Apparat tal-kejl tal-fluss FM3 (Figuri 14 u 15) (fluss tal-kampjun tal-partikulati)
Il-miter tal-gass jew l-istrumentazzjoni tal-fluss għandu jkun biżżejjed ’il bogħod mill-pompa tal-kampjun li t-temperatura tal-gass fil-bokka tinżamm kostanti (± 3 K), jekk ma tintużax korrezzjoni tal-fluss mill-FC3.
— Apparat tal-kejl tal-fluss FM4 (Figura 15) (arja ta’ dilwizzjoni, dilwizzjoni doppja bi fluss sħiħ biss)
Il-miter tal-gass jew l-istrumentazzjoni tal-fluss għandu jitqiegħed b’tali mod li t-temperatura tal-gass fil-bokka tibqa’ ta’ 298 K (25 °C) ± 5 K.
— Valv bil-balla BV (fakultattiv)
Il-valv bil-balla għandu jkollu dijametru mhux inqas mid-dijametru intern tat-tubu kampjunarju u ħin ta’ bdil ta’ inqas minn 0,5 s.
Nota: Jekk it-temperatura ambjentali fil-viċinanzi tal-PSP, tal-PTT, tal-SDT u tal-FH tkun taħt il-293 K (l-20 °C), għandhom jittieħdu prekawzjonijiet biex jiġi evitat it-telf ta’ partikuli fuq il-ġnub kesħin ta’ dawn il-partijiet. Għalhekk, huwa rrakkomandat li dawn il-partijiet jiġu msaħħna u/jew insulati fil-limiti mogħtija fid-deskrizzjonijiet rispettivi. Huwa rrakkomandat ukoll li t-temperatura tal-wiċċ tal-filtru waqt il-kampjunar ma tkunx taħt il-293 K (l-20 °C).
B’tagħbijiet għoljin tal-magna, il-partijiet ta’ iktar ’il fuq jistgħu jiġu mkessħa b’mezz mhux aggressiv bħal fann ta’ ċirkolazzjoni, sakemm it-temperatura tal-midjum tat-tkessiħ ma tkunx taħt il-293 K (l-20 °C).
(1) Il-Figuri 4 sa 12 juru bosta tipi ta’ sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, li normalment jistgħu jintużaw għat-test fi stat stabbli (NRSC). Imma minħabba restrizzjonijiet ferm iebsa tat-testijiet tranżitorji, dawk is-sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali (Figuri 4 sa 12) li jistgħu jissodisfaw ir-rekwiżiti kollha kkwotati fil-paragrafu 2.4. tal-Appendiċi 1 tal-Anness 4A – Speċifikazzjonijiet tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali – biss jiġu aċċettati għat-test tranżitorju (NRTC).
ANNESS 4B
Proċedura tat-test għal magni li jaqbdu bil-kompressjoni li għandhom jiġu installati fi tratturi agrikoli u forestali u f’makkinarju mobbli mhux tat-triq fir-rigward tal-emissjonijiet tas-sustanzi li jniġġsu li tarmi l-magna
1. RIŻERVAT
2. RIŻERVAT
3. DEFINIZZJONIJIET, SIMBOLI U ABBREVJAZZJONIJIET
3.1. Definizzjonijiet
Ara l-paragrafu 2.1. ta’ dan ir-Regolament
3.2. Simboli ġenerali (1)
|
Simbolu
|
Unità
|
Terminu
|
|
a
0
|
—
|
L-interċettazzjoni y tal-linja ta’ regressjoni
|
|
a
1
|
—
|
L-inklinazzjoni tal-linja ta’ regressjoni
|
|
α
sp
|
rad/s2
|
Id-derivattiv tal-veloċità tal-magna fil-punt stabbilit
|
|
A/Fst
|
—
|
Il-proporzjon stojkometriku tal-arja għall-fjuwil
|
|
c
|
ppm, % vol.
|
Il-konċentrazzjoni (anki f’μmol/mol = ppm)
|
|
D
|
—
|
Il-fattur ta’ dilwizzjoni
|
|
d
|
m
|
Id-dijametru
|
|
E
|
fil-mija
|
L-effiċjenza tal-konverżjoni
|
|
e
|
g/kWh
|
Bażi speċifika għall-brejk
|
|
egas
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tal-komponenti gassużi
|
|
ePM
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tal-partikulati
|
|
ew
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika ppeżata
|
|
F
|
|
Statistika tat-test F
|
|
F
|
—
|
Il-frekwenza tal-avveniment ta’ riġenerazzjoni f’termini ta’ frazzjoni tat-testijiet li matulhom isseħħ ir-riġenerazzjoni
|
|
f
a
|
—
|
Il-fattur atmosferiku tal-laboratorju
|
|
k
r
|
—
|
Il-fattur multiplikattiv ta’ riġenerazzjoni
|
|
k
Dr
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’l isfel
|
|
k
Ur
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’il fuq
|
|
λ
|
—
|
Il-proporzjon tal-arja żejda
|
|
L
|
—
|
Perċentwal tat-torque
|
|
M
a
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-arja li tidħol
|
|
M
e
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-egżost
|
|
M
gas
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-komponenti gassużi
|
|
m
|
kg
|
Il-massa
|
|
m
gas
|
g
|
Il-massa tal-emissjonijiet gassużi matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
m
PM
|
g
|
Il-massa tal-emissjonijiet tal-partikulati matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
n
|
min-1
|
Il-veloċità tar-rotazzjoni tal-magna
|
|
n
hi
|
min-1
|
Il-veloċità għolja tal-magna
|
|
n
lo
|
min-1
|
Il-veloċità baxxa tal-magna
|
|
P
|
kW
|
Il-potenza
|
|
P
max
|
kW
|
Il-potenza massima osservata jew iddikjarata fil-veloċità tat-test f’kundizzjonijiet ta’ test (speċifikati mill-manifattur)
|
|
P
AUX
|
kW
|
Il-potenza totali ddikjarata assorbita mill-awżiljarji mwaħħla għat-test
|
|
p
|
kPa
|
Il-pressjoni
|
|
p
a
|
kPa
|
Il-pressjoni atmosferika xotta
|
|
PF
|
fil-mija
|
Il-frazzjoni tal-penetrazzjoni
|
|
q
maw
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mdw
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mdew
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mew
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mf
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil
|
|
q
mp
|
kg/s
|
Il-fluss tal-kampjun tal-gass tal-egżost f’sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
|
|
qV
|
m3/s
|
Ir-rata tal-fluss ta’ volum
|
|
RF
|
—
|
Il-fattur ta’ rispons
|
|
r
d
|
—
|
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni
|
|
r
2
|
—
|
Il-koeffiċjent ta’ determinazzjoni
|
|
ρ
|
kg/m3
|
Id-densità
|
|
σ
|
—
|
Id-devjazzjoni standard
|
|
S
|
kW
|
Is-setting tad-dinamometru
|
|
SEE
|
—
|
L-iżball standard tal-istima ta’ y fuq x
|
|
T
|
°C
|
It-temperatura
|
|
T
a
|
K
|
It-temperatura assoluta
|
|
T
|
N·m
|
It-torque tal-magna
|
|
T
sp
|
N·m
|
It-torque mitlub f’punt stabbilit “sp”
|
|
u
|
—
|
Il-proporzjon bejn id-densitajiet tal-komponent tal-gass u tal-gass tal-egżost
|
|
t
|
s
|
Il-ħin
|
|
Δt
|
s
|
Intervall ta’ ħin
|
|
t
10
|
s
|
Il-ħin bejn l-input tal-pass (step input) u 10 fil-mija tal-qari finali
|
|
t
50
|
s
|
Il-ħin bejn l-input tal-pass u 50 fil-mija tal-qari finali
|
|
t
90
|
s
|
Il-ħin bejn l-input tal-pass u 90 fil-mija tal-qari finali
|
|
V
|
m3
|
Il-volum
|
|
W
|
kWh
|
Ix-xogħol
|
|
y
|
|
Varjabbli ġeneriku
|
|
|
|
Il-medja aritmetika
|
3.3. Miktuba taħt il-vers
|
abs
|
Kwantità assoluta
|
|
act
|
Kwantità proprja
|
|
air
|
Il-kwantità tal-arja
|
|
amb
|
Il-kwantità ambjentali
|
|
atm
|
Il-kwantità atmosferika
|
|
cor
|
Kwantità korretta
|
|
CFV
|
Venturi bi fluss kritiku
|
|
denorm
|
Kwantità denormalizzata
|
|
dry
|
Kwantità xotta
|
|
exp
|
Kwantità mistennija
|
|
filtru
|
Filtru tal-kampjun tal-PM
|
|
i
|
Kejl istantanju (pereżempju, 1 Hz)
|
|
i
|
Individwu minn serje
|
|
idle
|
Il-kundizzjoni ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata
|
|
in
|
Il-kwantità ġewwa
|
|
leak
|
Il-kwantità tat-tnixxija
|
|
max
|
Valur massimu (tal-ogħla intensità)
|
|
meas
|
Kwantità mkejla
|
|
min
|
Valur minimu
|
|
mix
|
Il-massa molari tal-arja
|
|
out
|
Kwantità barra
|
|
PDP
|
Pompa b’ċaqliq pożittiv
|
|
ref
|
Kwantità ta’ referenza
|
|
SSV
|
Venturi subsoniku
|
|
total
|
Kwantità totali
|
|
uncor
|
Kwantità mhux korretta
|
|
vac
|
Il-kwantità tal-vakwu
|
|
weight
|
Il-piż ta’ kalibrazzjoni
|
|
wet
|
Kwantità fl-imxarrab
|
3.4. Simboli u abbrevjazzjonijiet għall-komponenti kimiċi (użati wkoll bħala ittri jew termini miktuba taħt il-vers)
Ara l-paragrafu 2.2.2. ta’ dan ir-Regolament
3.5. Abbrevjazzjonijiet
Ara l-paragrafu 2.2.3. ta’ dan ir-Regolament
4. REKWIŻITI ĠENERALI
Is-sistema tal-magna għandha tiġi ddisinjata, mibnija u assemblata b’tali mod li tista’ tkun konformi mad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament. Il-miżuri tekniċi meħuda mill-manifattur għandhom ikunu tali li jiġi żgurat li l-emissjonijiet imsemmija jkunu tabilħaqq limitati, skont dan ir-Regolament, matul il-ħajja utli kollha tal-magna u f’kundizzjonijiet normali ta’ użu. Għal dan il-għan, il-magni għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-prestazzjoni tal-paragrafu 5. meta jiġu ttestjati skont il-kundizzjonijiet tat-test tal-paragrafu 6. u skont il-proċedura tat-test tal-paragrafu 7.
5. REKWIŻITI TAL-PRESTAZZJONI
5.1. Rekwiżiti ġenerali
5.1.1. Riżervat (2)
5.1.2. Emissjonijiet ta’ sustanzi gassużi u ta’ partikulati li jniġġsu
Is-sustanzi li jniġġsu huma rrappreżentati minn:
|
(a)
|
Ossidi tan-nitroġenu, NOx;
|
|
(b)
|
Idrokarburi, li jistgħu jiġu espressi bil-modi li ġejjin:
|
(i)
|
Idrokarburi totali, HC jew THC;
|
|
(ii)
|
Idrokarburi għajr il-metan, NMHC.
|
|
|
(c)
|
Materja partikulata, PM;
|
|
(d)
|
Monossidu tal-karbonju, CO.
|
Il-valuri mkejla tas-sustanzi gassużi u tal-partikulati li jniġġsu li jintremew bħala eżgost mill-magna jirreferu għall-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk fi grammi għal kull kilowatt-siegħa (g/kWh). Tista’ tintuża sistema oħra ta’ unitajiet bil-konverżjoni xierqa.
L-emissjonijiet għandhom jiġu ddeterminati matul iċ-ċikli ta’ funzjonament (stat stabbli u/jew tranżitorji), kif ġie deskritt fil-paragrafu 7. Is-sistemi ta’ kejl għandhom jgħaddu mill-kontrolli ta’ kalibrazzjoni u ta’ prestazzjoni tal-paragrafu 8. bit-tagħmir tal-kejl tal-paragrafu 9.
L-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip tista’ tapprova sistemi jew analizzaturi oħrajn jekk jinstab li dawn jagħtu riżultati ekwivalenti skont il-paragrafu 5.1.3.
5.1.3. Ekwivalenza
Id-determinazzjoni tal-ekwivalenza tas-sistema għandha tkun ibbażata fuq studju ta’ korrelazzjoni ta’ seba’ (7) pari (jew iktar) ta’ kampjuni bejn is-sistema kkunsidrata u waħda mis-sistemi ta’ dan l-anness.
Ir-“riżultati” jirreferu għal-valur tal-emissjonijiet ippeżati taċ-ċiklu speċifiku. L-ittestjar tal-korrelazzjoni għandu jsir fl-istess laboratorju, fl-istess ċellula tat-test, u fuq l-istess magna, u jkun aħjar jekk dan isir fl-istess ħin. L-ekwivalenza tal-medji tal-pari ta’ kampjuni għandha tiġi ddeterminata mill-istatistika tat-test F u tat-test t kif ġie deskritt fl-Appendiċi A.2. tal-Anness 4B miksuba fil-kundizzjonijiet taċ-ċellula tat-test tal-laboratorju u tal-magna deskritti iktar ’il fuq. Il-valuri erratiċi għandhom jiġu ddeterminati skont l-ISO 5725 u għandhom jiġu esklużi mill-bażi tad-dejta. Is-sistemi li għandhom jintużaw għall-ittestjar tal-korrelazzjoni għandhom ikunu soġġetti għall-approvazzjoni tal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip.
5.2. Riżervat
6. KUNDIZZJONIJIET TAT-TEST
6.1. Kundizzjonijiet tat-test tal-laboratorju
It-temperatura assoluta (T
a) tal-arja tal-magna fil-bokka tal-magna espressa f’Kelvin, u l-pressjoni atmosferika xotta (p
s), espressa f’kPa, għandhom jiġu mkejla u l-parametru f
a għandu jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonijet li ġejjin. F’magni b’ħafna ċilindri li jkollhom gruppi distinti ta’ manifolds tad-dħul, bħal f’konfigurazzjoni ta’ magna “V” għandha tittieħed it-temperatura medja tal-gruppi distinti. Il-parametru f
a għandu jiġi rrapportat mar-riżultati tat-test. Għal ripetibbiltà u għal riproduċibbiltà aħjar tar-riżultati tat-test, huwa rrakkomandat li l-parametru f
a jkun tali li: 0,93 ≤ f
a ≤ 1,07.
Magni naturalment aspirati u mekkanikament iċċarġjati ħafna:
|
|
(6-1)
|
Magni ċċarġjati turbo bit-tkessiħ jew mingħajr tkessiħ tal-arja li tidħol:
|
|
(6-2)
|
It-temperatura tal-arja li tidħol għandha tinżamm f’medda ta’ (25 ± 5) °C, kif tiġi mkejla ’l fuq minn kwalunkwe komponent tal-magna.
Huwa permess li jintużaw:
|
(a)
|
Miter tal-pressjoni atmosferika kondiviża sakemm it-tagħmir sabiex tiġi mmaniġjata l-arja li tidħol iżomm il-pressjoni ambjentali, fejn il-magna tiġi ttestjata, fi ħdan ± 1 kPa tal-pressjoni atmosferika kondiviża;
|
|
(b)
|
Kejl tal-umdità kondiviża għall-arja li tidħol sakemm it-tagħmir sabiex tiġi mmaniġġjata l-arja li tidħol iżomm il-punt tan-nida, fejn il-magna tiġi ttestjata, fi ħdan ± 0,5 °C tal-kejl tal-umdità kondiviża.
|
6.2. Magni bit-tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ
|
(a)
|
Għandha tintuża sistema ta’ tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ b’kapaċità totali ta’ arja li tidħol li tirrappreżenta l-installazzjoni waqt l-użu tal-magni tal-produzzjoni. Għandha tiġi ddisinjata kwalunkwe sistema ta’ tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ tal-laboratorju sabiex tiġi minimizzata l-akkumulazzjoni tal-kondensat. Kwalunkwe kondensat akkumulat għandu jiġi skulat u d-drejns kollha għandhom jiġu kompletament magħluqa qabel l-ittestjar tal-emissjonijiet. Id-drejns għandhom jinżammu magħluqa waqt it-test tal-emissjonijiet. Il-kundizzjonijiet tal-likwidu tat-tkessiħ għandhom jinżammu kif ġej:
|
(i)
|
Fil-bokka tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ għandha tinżamm temperatura tal-likwidu tat-tkessiħ ta’ mill-inqas 20 °C waqt l-ittestjar kollu;
|
|
(ii)
|
Fil-kundizzjonijiet tal-magna speċifikati mill-manifattur, ir-rata tal-fluss tal-likwidu tat-tkessiħ għandha tiġi ssettjata sabiex tinkiseb temperatura tal-arja fi ħdan ± 5 °C tal-valur indikat mill-manifattur wara l-iżbokk tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ. It-temperatura fl-iżbokk tal-arja għandha tiġi mkejla fil-post speċifikat mill-manifattur. Dan il-punt stabbilit tar-rata tal-fluss tal-likwidu tat-tkessiħ għandu jintuża waqt l-ittestjar kollu. Jekk il-manifattur tal-magna ma jispeċifikax il-kundizzjonijiet tal-magna jew it-temperatura korrispondenti fl-iżbokk tal-arja tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ, ir-rata tal-fluss tal-likwidu tat-tkessiħ għandha tiġi ssettjata fil-potenza massima tal-magna sabiex tinkiseb temperatura fl-iżbokk tal-arja tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ li tirrappreżenta t-tħaddim waqt l-użu;
|
|
(iii)
|
Jekk il-manifattur tal-magna jispeċifika l-limiti tat-tnaqqis fil-pressjoni fis-sistema tat-tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ kollha, għandu jiġi żgurat li t-tnaqqis fil-pressjoni fis-sistema tat-tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ kollha fil-kundizzjonijiet tal-magna speċifikati mill-manifattur ikun fil-limitu(i) speċifikat(i) mill-manifattur. It-tnaqqis fil-pressjoni għandu jiġi mkejjel fil-postijiet speċifikati mill-manifattur;
|
|
|
(b)
|
L-għan huwa li jiġu prodotti riżultati tal-emissjonijiet li jkunu rappreżentattivi tat-tħaddim waqt l-użu. Jekk ġudizzju inġineristiku tajjeb jindika li l-ispeċifikazzjonijiet f’din it-taqsima se jirriżultaw f’ittestjar mhux rappreżentattiv (bħal tkessiħ żejjed tal-arja li tidħol), jistgħu jintużaw punti stabbiliti u kontrolli tat-tnaqqis fil-pressjoni tal-arja taċ-ċarġ, tat-temperatura tal-likwidu tat-tkessiħ u tar-rata tal-fluss iktar sofistikati sabiex jinkisbu riżultati iktar rappreżentattivi.
|
6.3. Potenza tal-magna
6.3.1. Bażi għall-kejl tal-emissjonijiet
Il-bażi tal-kejl tal-emissjonijiet speċifiċi hija l-potenza mhux korretta.
6.3.2. Awżiljarji li għandhom jitwaħħlu
Matul it-test, l-awżiljarji meħtieġa biex il-magna tkun tista’ taħdem għandhom jiġu installati fuq il-bank tat-test skont ir-rekwiżiti tal-Anness 7.
6.3.3. Awżiljari li għandhom jitneħħew
Ċerti awżiljarji, li d-definizzjoni tagħhom hija marbuta mat-tħaddim tal-makkinarju u li jistgħu jiġi mmuntati fuq il-magna, għandhom jitneħħew għat-test.
Fejn l-awżiljarji ma jkunux jistgħu jitneħħew, il-potenza assorbita minnhom meta ma jkunux mgħobbija tista’ tiġi ddeterminata u din għandha tiġi miżjuda mal-potenza mkejla tal-magna (ara n-nota g fit-tabella tal-Anness 7). Jekk dan il-valur ikun ikbar minn 3 fil-mija tal-potenza massima fil-veloċità tat-test, huwa jista’ jiġi vverifikat mill-awtorità tat-test. Il-potenza assorbita mill-awżiljarji għandha tintuża sabiex jiġu aġġustati l-valuri stabbiliti u sabiex jiġi kkalkulat ix-xogħol prodott mill-magna matul iċ-ċiklu tat-test.
6.4. Arja li tidħol tal-magna
6.4.1. Introduzzjoni
Għandha tintuża s-sistema tal-arja li tidħol installata fuq il-magna jew sistema li tirrappreżenta konfigurazzjoni tipika ta’ waqt l-użu. Din tinkludi s-sistemi ta’ tkessiħ tal-arja taċ-ċarġ u ta’ riċirkolazzjoni tal-gass tal-egżost.
6.4.2. Restrizzjoni fuq l-arja li tidħol
Għandha tintuża sistema tal-magna bi dħul tal-arja jew sistema tat-test tal-laboratorju li jkollha restrizzjoni fuq id-dħul tal-arja fi ħdan ± 300 Pa tal-valur massimu speċifikat mill-manifattur għal apparat nadif li jnaddaf l-arja bil-veloċità kklassifikata u b’tagħbija sħiħa. Il-pressjoni differenzjali statika tar-restrizzjoni għandha tiġi mkejla fil-post u bil-punti stabbiliti tal-veloċità u tat-torque speċifikati mill-manifattur. Jekk il-manifattur ma jispeċifikax post, din il-pressjoni għandha tiġi mkejla ’l fuq minn kwalunkwe konnessjoni ta’ turboċarġer jew ta’ sistema ta’ riċirkolazzjoni tal-gass tal-egżost mas-sistema tal-arja li tidħol. Jekk il-manifatur ma jispeċifikax il-punti tal-veloċità u tat-torque, din il-pressjoni għandha tiġi mkejla waqt li l-magna tkun qed tipproduċi potenza massima.
6.5. Sistema tal-egżost tal-magna
Għandha tintuża s-sistema tal-egżost installata mal-magna jew sistema li tirrappreżenta konfigurazzjoni tipika ta’ waqt l-użu. Għal apparati tat-trattament ta’ wara, ir-restrizzjoni fuq l-egżost għandha tiġi ddefinita mill-manifattur skont il-kundizzjoni tat-trattament ta’ wara (pereżempju, il-livell ta’ tħaddim inizjali/tixjiħ u ta’ riġenerazzjoni/tagħbija). Is-sistema tal-egżost għandha tkun konformi mar-rekwiżiti għall-kampjunar tal-gass tal-egżost, kif ġe stabbiliti fil-paragrafu 9.3. Għandha tintuża sistema tal-egżost tal-magna jew sistema tat-test tal-laboratorju li jkollha kontropressjoni statika tal-egżost fi ħdan 80 fil-mija sa 100 fil-mija tar-restrizzjoni massima fuq l-egżost bil-veloċità u bit-torque tal-magna speċifikati mill-manifattur. Jekk ir-restrizzjoni massima tkun ta’ 5 kPa jew inqas, il-punt stabbilit ma għandux ikun inqas minn 1,0 kPa mill-massimu. Jekk il-manifattur ma jispeċifikax il-punti tal-veloċità u tat-torque, din il-pressjoni għandha tiġi mkejla waqt li l-magna tkun qed tipproduċi potenza massima.
6.6. Magna b’sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost
Jekk il-magna tkun mgħammra b’sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost, il-pajp tal-egżost għandu jkollu l-istess dijametru kif jinsab waqt l-użu għal mill-inqas erba’ (4) dijametri ta’ pajp ’il fuq mis-sezzjoni tal-espansjoni li jkun fiha l-apparat tat-trattament ta’ wara. Id-distanza mill-flanġ tal-manifold tal-egżost jew mill-iżbokk tat-turboċarġer sal-apparat tat-trattament ta’ wara tal-egżost għandha tkun l-istess bħal fil-konfigurazzjoni tal-vettura jew għandha tkun fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tad-distanza tal-manifattur. Il-kontropressjoni tal-egżost jew ir-restrizzjoni fuq l-egżost għandha ssegwi l-istess kriterji bħalma jingħad iktar ’il fuq, u tista’ tiġi ssettjata b’valv. Il-kontenitur tat-trattament ta’ wara jista’ jitneħħa waqt it-testijiet bi prova u waqt l-immappjar tal-magna, u jista’ jiġi sostitwit b’kontenitur ekwivalenti li jkollu l-appoġġ ta’ katalist inattiv.
L-emissjonijiet imkejla matul iċ-ċiklu tat-test għandhom ikunu rappreżentattivi tal-emissjonijiet effettivi. Fil-każ ta’ magna mgħammra b’sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost li teħtieġ il-konsum ta’ reaġent, ir-reaġent użat għat-testijiet kollha għandu jiġi ddikjarat mill-manifattur.
Għall-magni mgħammra b’sistemi ta’ trattament ta’ wara tal-egżost li jiġu rriġenerati fuq bażi infrekwenti (perjodika), kif ġie deskritt fil-paragrafu 6.6.2., ir-riżultati tal-emissjonijiet għandhom jiġu aġġustati biex jitqiesu l-avvenimenti ta’ riġenerazzjoni. F’dan il-każ, l-emissjoni medja tiddependi fuq il-frekwenza tal-avveniment ta’ riġenerazzjoni f’termini ta’ frazzjoni tat-testijiet li matulhom isseħħ ir-riġenerazzjoni. Sistemi ta’ trattament ta’ wara b’riġenerazzjoni kontinwa skont il-paragrafu 6.6.1. ma jeħtiġux proċedura tat-test speċjali.
6.6.1. Riġenerazzjoni kontinwa
Għal sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost ibbażata fuq proċess ta’ riġenerazzjoni kontinwa, l-emissjonijiet għandhom jiġu mkejla fuq sistema ta’ trattament ta’ wara li tkun ġiet stabbilizzata sabiex ir-riżultat ikun komportament ripetibbli tal-emissjonijiet. Il-proċess ta’ riġenerazzjoni għandu jseħħ għall-inqas darba waqt it-test tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna jew it-test taċ-ċiklu modali bir-rampa (RMC) u l-manifattur għandu jiddikjara l-kundizzjonijiet normali li fihom isseħħ ir-riġenerazzjoni (it-tagħbija tan-nugrufun, it-temperatura, il-kontropressjoni tal-egżost, eċċ.). Sabiex jintwera li l-proċess ta’ riġenerazzjoni jkun kontinwu, għandhom isiru mill-inqas tliet testijiet tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna jew tliet testijiet taċ-ċiklu modali bir-rampa (RMC). Fil-każ tat-test tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna, il-magna għandha tiġi msaħħna skont il-paragrafu 7.8.2.1., il-magna għandha tiġi mgħaddsa skont il-paragrafu 7.4.2. u għandu jsir l-ewwel test tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna. It-testijiet tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna sussegwenti għandhom jinbdew wara tgħaddis skont il-paragrafu 7.4.2. Waqt it-testijiet, għandhom jiġu rreġistrati t-temperaturi u l-pressjonijiet tal-egżost (it-temperatura qabel u wara s-sistema ta’ trattament ta’ wara, il-kontropressjoni tal-egżost, eċċ.). Is-sistema ta’ trattament ta’ wara tiġi kkunsidrata sodisfaċenti jekk il-kundizzjonijiet iddikjarati mill-manifattur iseħħu waqt it-test matul perjodu ta’ ħin biżżejjed u r-riżultati tal-emissjoni ma jinfirxux b’iktar minn ± 25 fil-mija jew b’0,005 g/kWh, liema minnhom ikun l-ikbar. Jekk is-sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost ikollha modalità ta’ sigurtà li tinbidel għal modalità ta’ riġenerazzjoni perjodika (infrekwenti), hija għandha tiġi kkontrollata skont il-paragrafu 6.6.2. Għal dak il-każ speċifiku, il-limiti applikabbli tal-emissjonijiet jistgħu jinqabżu u ma jiġux ippeżati.
6.6.2. Riġenerazzjoni infrekwenti (perjodika)
Din id-dispożizzjoni tapplika biss għall-magni mgħammra b’kontrolli tal-emissjonijiet li jiġu rriġenerati fuq bażi perjodika. Għall-magni li jitħaddmu biċ-ċiklu b’modalitajiet diskreti, din il-proċedura ma tistax tiġi applikata.
L-emissjonijiet għandhom jiġu mkejla fuq mill-inqas tliet testijiet tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna jew tliet testijiet taċ-ċiklu modali bir-rampa (RMC), wieħed b’avveniment ta’ riġenerazzjoni fuq sistema ta’ trattament ta’ wara stabbilizzata u tnejn mingħajru. Il-proċess ta’ riġenerazzjoni għandu jseħħ għall-inqas darba waqt it-test tal-NRTC jew it-test tal-RMC. Jekk ir-riġenerazzjoni ddum iktar minn test wieħed tal-NRTC jew tal-RMC, għandhom isiru testijiet konsekuttivi tal-NRTC jew tal-RMC, l-emissjonijiet għandhom jibqgħu jiġu mkejla mingħajr mal-magna tintefa sakemm ir-riġenerazzjoni tiġi kkompletata u l-medja tat-testijiet għandha tiġi kkalkulata. Jekk ir-riġenerazzjoni tiġi kkompletata matul kwalunkwe test, it-test għandu jitkompla sakemm jispiċċa. Il-magna tista’ tiġi mgħammra bi swiċċ li kapaċi jipprevjeni jew jippermetti l-proċess ta’ riġenerazzjoni sakemm din l-operazzjoni ma jkollha l-ebda effett fuq il-kalibrazzjoni oriġinali tal-magna.
Il-manifattur għandu jiddikjara l-kundizzjonijiet normali tal-parametri li fihom iseħħ il-proċess ta’ riġenerazzjoni (it-tagħbija tan-nugrufun, it-temperatura, il-kontropressjoni tal-egżost, eċċ). Il-manifattur għandu jipprovdi wkoll il-frekwenza tal-avveniment ta’ riġenerazzjoni f’termini tan-numru ta’ testijiet li matulhom isseħħ ir-riġenerazzjoni. L-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip għandha tilħaq ftehim dwar il-proċedura eżatta biex tiġi ddeterminata din il-frekwenza abbażi ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb.
Għal test ta’ riġenerazzjoni, il-manifattur għandu jipprovdi sistema ta’ trattament ta’ wara li tkun ġiet mgħobbija. Ir-riġenerazzjoni ma għandhiex isseħħ waqt din il-fażi ta’ kundizzjonament tal-magna. Il-manifattur jista’ jagħżel li jagħmel testijiet tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna jew tal-RMC konsekuttivi sakemm sakemm is-sistema ta’ trattament ta’ wara tiġi mgħobbija. Il-kejl tal-emissjonijiet mhuwiex meħtieġ fit-testijiet kollha.
L-emissjonijiet medji bejn il-fażijiet ta’ riġenerazzjoni għandhom jiġu ddeterminati mill-medja aritmetika ta’ diversi testijiet tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna jew tal-RMC approssimativament ekwidistanti. Bħala minimu, għandu jsir mill-inqas test wieħed tal-NRTC sħun jew test wieħed tal-RMC kemm jista’ jkun qrib qabel it-test ta’ riġenerazzjoni u test wieħed tal-NRTC sħun jew test wieħed tal-RMC immedjatament wara t-test ta’ riġenerazzjoni.
Waqt it-test ta’ riġenerazzjoni, għandha tiġi rreġistrata d-dejta kollha meħtieġa biex tiġi rrilevata r-riġenerazzjoni (l-emissjonijiet tas-CO jew tal-NOx, it-temperatura qabel u wara s-sistema ta’ trattament ta’ wara, il-kontropressjoni tal-egżost, eċċ.). Matul il-proċess ta’ riġenerazzjoni, il-limiti applikabbli tal-emissjonijiet jistgħu jinqabżu. Il-proċedura tat-test qed tintwera b’mod skematiku fil-Figura 6.1.
Figura 6.1
Skema ta’ riġenerazzjoni infrekwenti (perjodika) b’numru ta’ kejl n u b’numru ta’ kejl matul ir-riġenerazzjoni nr
Ir-rata medja tal-emissjonijiet speċifiċi relatata ma’ startjar ta’ magna sħuna 
[g/kWh] għandha tiġi ppeżata kif ġej (ara l-Figura 6.1):
|
|
(6-3)
|
fejn:
|
n
|
=
|
in-numru ta’ testijiet fejn ma sseħħx riġenerazzjoni,
|
|
nr
|
=
|
in-numru ta’ testijiet fejn isseħħ riġenerazzjoni (minimu ta’ test wieħed),
|
|
|
=
|
l-emissjoni speċifika medja minn test fejn ma sseħħx riġenerazzjoni [g/kWh]
|
|
|
=
|
l-emissjoni speċifika medja minn test fejn isseħħ riġenerazzjoni [g/kWh]
|
Skont kif jagħżel il-manifattur u abbażi ta’ analiżi inġineristika tajba, il-fattur ta’ aġġustament tar-riġenerazzjoni k
r, li jesprimi r-rata medja ta’ emissjoni jista’ jiġi kkalkulat, jew multiplikattiv jew addittiv, kif ġej:
|
|
Multiplikattiv
|
(fattur ta’ aġġustament ’il fuq) |
(6-4a)
|
|
(fattur ta’ aġġustament ’l isfel) |
(6-4b)
|
|
|
|
Addittiv
|
(fattur ta’ aġġustament ’il fuq) |
(6-5)
|
|
(fattur ta’ aġġustament ’l isfel) |
(6-6)
|
|
Il-fatturi ta’ aġġustament ’il fuq jiġu mmultiplikati bi jew miżjuda mar-rati mkejla ta’ emissjoni għat-testijiet kollha fejn ma sseħħx riġenerazzjoni. Il-fatturi ta’ aġġustament ’l isfel jiġu mmultiplikati bi jew miżjuda ma’ rati mkejla ta’ emissjoni għat-testijiet kollha fejn isseħħ riġenerazzjoni. L-okkorrenza tar-riġenerazzjoni għandha tiġi identifikata b’mod li jkun faċilment apparenti waqt l-ittestjar kollu. Fejn ma tiġi identifikata l-ebda riġenerazzjoni, għandu jiġi applikat il-fattur ta’ aġġustament ’il fuq.
B’referenza għall-Appendiċijiet A.7-8 tal-Anness 4B dwar il-kalkoli tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk, il-fattur ta’ aġġustament tar-riġenerazzjoni:
|
(a)
|
Għandu jiġi applikati għar-riżultati tat-test tal-NRTC u tat-testijiet tal-RMC ippeżati;
|
|
(b)
|
Jista’ jiġi applikat għaċ-ċikli modali bir-rampa u għall-NRTC kiesaħ, jekk matul iċ-ċiklu sseħħ riġenerazzjoni;
|
|
(c)
|
Jista’ jiġi estiż għal membri oħrajn tal-istess familja ta’ magni;
|
|
(d)
|
Jista’ jiġi estiż għal familji ta’ magni oħrajn li jużaw l-istess sistema ta’ trattament ta’ wara bl-approvazzjoni preċedenti tal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip abbażi ta’ evidenza teknika li għandha tiġi pprovduta mill-manifattur li l-emissjonijiet ikunu simili.
|
Il-possibbiltajiet li ġejjin għandhom jiġu kkunsidrati:
|
(a)
|
Manifattur jista’ jagħżel li jħalli barra l-fatturi ta’ aġġustment għal familja (jew konfigurazzjoni) ta’ magni waħda jew iktar tiegħu għaliex l-effett tar-riġenerazzjoni ikun żgħir jew għaliex ma jkunx prattiku li jiġi identifikat meta jseħħu r-riġenerazzjonijiet. F’dawn il-każijiet, ma għandu jintuża l-ebda fattur ta’ aġġustament, u l-manifattur ikun responsabbli mill-konformità mal-limiti tal-emissjonijiet għat-testijiet kollha, irrispettivament minn jekk tkunx seħħet riġenerazzjoni;
|
|
(b)
|
Fuq talba tal-manifattur, l-awtorità tal-approvazzjoni tat-tip jew l-awtorità taċ-ċertifikazzjoni tista’ tqis l-avvenimenti ta’ riġenerazzjoni b’mod differenti milli ġie pprovdut fis-subparagrafu (a). Madankollu, din il-possibbiltà tapplika biss għal avvenimenti li jseħħu b’mod ferm infrekwenti, u li ma jistgħux jiġu indirizzati b’mod prattiku billi jintużaw il-fatturi ta’ aġġustament deskritti fis-subparagrafu (a).
|
6.7. Sistema ta’ tkessiħ
Għandha tintuża sistema ta’ tkessiħ tal-magna b’kapaċità biżżejjed sabiex iżżomm il-magna, bit-temperaturi tal-arja li tidħol, taż-żejt, tal-likwidu tat-tkessiħ, tal-blokka u tar-ras, fit-temperaturi operattivi normali preskritti mill-manifattur. Jistgħu jintużaw apparati li jkessħu u fannijiet awżiljarji tal-laboratorju.
6.8. Żejt lubrikanti
Iz-żejt lubrikanti għandu jiġi speċifikat mill-manifattur u għandu jkun rappreżentattiv taż-żejt lubrikanti disponibbli fis-suq; l-ispeċifikazzjonijiet taż-żejt lubrikanti li jintuża għat-test għandhom jiġu rreġistrati u ppreżentati mar-riżultati tat-test.
6.9. Speċifikazzjoni tal-fjuwil ta’ referenza
Il-fjuwil ta’ referenza ġie speċifikat fit-Tabella 3 tal-Anness 6.
It-temperatura tal-fjuwil għandha tkun konformi mar-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur. It-temperatura tal-fjuwil għandha tiġi mkejla fil-bokka tal-pompa ta’ injezzjoni tal-fjuwil jew kif jiġi speċifikat mill-manifattur, u l-post tal-kejl għandu jiġi rreġistrat.
6.10. Emissjonijiet tal-crankcase
L-ebda emissjoni tal-crankcase ma għandha tiġi rilaxxata direttament fl-atmosfera ambjentali, bl-eċċezzjoni li ġejja: magni mgħammra b’turboċarġers, b’pompi, bi blowers, jew b’superċarġers għall-induzzjoni tal-arja jistgħu jirilaxxaw l-emissjonijiet tal-crankcase fl-atmosfera ambjentali jekk l-emissjonijiet jiġu miżjuda mal-emissjonijiet tal-egżost (jew b’mod fiżiku jew b’mod matematiku) waqt l-ittestjar kollu tal-emissjonijiet. Il-manifatturi li japprofittaw irwieħhom minn din l-eċċezzjoni għandhom jinstallaw il-magni b’tali mod li l-emissjonijiet kollha tal-crankcase ikunu jistgħu jiġu diretti fis-sistema kampjunarja tal-emissjonijiet. Għall-finijiet ta’ dan il-paragrafu, l-emissjonijiet tal-crankcase li jiġu diretti fl-egżost ’il fuq mit-trattament ta’ wara tal-egżost matul l-operazzjoni kollha ma jiġix ikkunsidrat li ġew rilaxxati direttament fl-atmosfera ambjentali.
L-emissjonijiet ta’ crankcase miftuħa għandhom jiġu diretti fis-sistema tal-egżost għall-kejl tal-emissjonijiet, kif ġej:
|
(a)
|
Il-materjali tat-tubi għandu jkollhom ħitan lixxi, ikunu konduttivi tal-elettriku, u ma jirreaġixxux mal-emissjonijiet tal-crankcase. It-tulijiet tat-tubi għandhom jiġu minimizzati kemm jista’ jkun;
|
|
(b)
|
In-numru ta’ liwjiet fit-tubi tal-crankcase tal-laboratorju għandu jiġi minimizzat, u r-raġġ ta’ kwalunkwe liwja li ma tistax tiġi evitata għandu jiġi massimizzat;
|
|
(c)
|
It-tubi tal-egżost tal-crankcase tal-laboratorju għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur tal-magna għall-kontropressjoni tal-crankcase;
|
|
(d)
|
It-tubi tal-egżost tal-crankcase għandhom jagħmlu konnessjoni mal-egżost mhux ittrattat ’l isfel minn kwalunkwe sistema ta’ trattament ta’ wara, ’l isfel minn kwalunkwe restrizzjoni installata tal-egżost, u biżżejjed ’il fuq minn kwalunkwe sonda tal-kampjun sabiex jiġi żgurat taħlit komplet mal-egżost tal-magna qabel il-kampjunar. It-tubu tal-egżost tal-crankcase għandu jestendi fil-fluss liberu tal-egżost sabiex jiġu evitati effetti mis-saff ta’ limitu u jiġi promoss it-taħlit. L-iżbokk tat-tubu tal-egżost tal-crankcase jista’ jiġi orjentat fi kwalunkwe direzzjoni relattiva għall-fluss tal-egżost mhux ittrattat.
|
7. PROĊEDURI TAT-TEST
7.1. Introduzzjoni
Dan il-paragrafu jiddeskrivi d-determinazzjoni tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk tas-sustanzi gassużi u tal-partikulati li jniġġsu fuq il-magni li għandhom jiġu ttestjati. Il-magna tat-test għandha tkun il-konfigurazzjoni tal-magna ġenitur għall-familja ta’ magni kif ġie speċifikat fil-paragrafu 5.2.
Test tal-emissjonijiet tal-laboratorju jikkonsisti fil-kejl tal-emissjonijiet u ta’ parametri oħrajn għaċ-ċikli tat-test speċifikati f’dan l-anness. L-aspetti li ġejjin jiġu ttrattati (f’dan l-Anness 4B):
|
(a)
|
Il-konfigurazzjonijiet tal-laboratorju sabiex jiġu mkejla l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk (paragrafu 7.2.);
|
|
(b)
|
Il-proċeduri ta’ verifika ta’ qabel u ta’ wara t-test (paragrafu 7.3.);
|
|
(c)
|
Iċ-ċikli tat-test (paragrafu 7.4.);
|
|
(d)
|
Is-sekwenza ġenerali tat-test (paragrafu 7.5.);
|
|
(e)
|
L-immappjar tal-magna (paragrafu 7.6.);
|
|
(f)
|
Il-ġenerazzjoni taċ-ċikli tat-test (paragrafu 7.7.);
|
|
(g)
|
Il-proċedura operattiva taċ-ċiklu tat-test speċifiku (paragrafu 7.8.).
|
7.2. Prinċipju tal-kejl tal-emissjonijiet
Sabiex jiġu mkejla l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk, il-magna għandha titħaddem matul iċ-ċikli tat-test iddefiniti fil-paragrafu 7.4., kif ikun applikabbli. Il-kejl tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk jeħtieġ id-determinazzjoni tal-massa ta’ sustanzi li jniġġsu fl-egżost (jiġifieri, l-HC, l-NMHC, is-CO, l-NOx u l-PM) u x-xogħol korrispondenti tal-magna
7.2.1. Massa ta’ kostitwent
Il-massa totali ta’ kull kostitwent għandha tiġi ddeterminata matul iċ-ċiklu tat-test applikabbli billi jintużaw il-metodi li ġejjin:
7.2.1.1. Kampjunar kontinwu
Fil-kampjunar kontinwu, il-konċentrazzjoni tal-kostitwent tiġi mkejla b’mod kontinwu minn egżost mhux ittrattat jew dilwit. Din il-konċentrazzjoni tiġi mmultiplikata bir-rata tal-fluss tal-egżost (mhux ittrattat jew dilwit) kontinwu fil-post tal-kampjunar tal-emissjonijiet sabiex tiġi ddeterminata r-rata tal-fluss tal-kostitwent. L-emissjoni tal-kostitwent tiġi kontinwament magħduda matul l-intervall tat-test. Din is-sosmma hija l-massa totali tal-kostitwent emess.
7.2.1.2. Kampjunar bil-lott
Fil-kampjunar bil-lott, kampjun ta’ egżost mhux ittrattat jew dilwit jiġi kontinwament estratt u jinħażen għal kejl sussegwenti. Il-kampjun estratt għandu jkun proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit. Eżempji ta’ kampjunar bil-lott huma l-ġbir ta’ emissjonijiet gassużi dilwiti f’borża u l-ġbir ta’ PM fuq filtru. Fil-prinċipju, il-metodu kif jiġu kkalkulati l-emissjonijiet huwa kif ġej: il-konċentrazzjonijiet li minnhom jittieħdu kampjuni bil-lott jiġu mmultiplikati bil-massa totali jew bil-fluss totali tal-massa (mhux ittrattat jew dilwit) li minnha jkun ġie estratt matul iċ-ċiklu tat-test. Dan il-prodott huwa l-massa totali jew il-fluss totali tal-massa tal-kostitwent emess. Sabiex tiġi kkalkulata l-konċentrazzjoni tal-PM, il-PM iddepożitata fuq filtru minn egżost estratt b’mod proporzjonali għandha tiġi diviża bl-ammont tal-egżost iffiltrat.
7.2.1.3. Kampjunar ikkombinat
Hija permessa kwalunkwe kombinazzjoni ta’ kampjunar kontinwu u bil-lott (pereżempju, PM b’kampjunar bil-lott u emissjonijiet gassużi b’kampjunar kontinwu).
Il-figura li ġejja tispjega ż-żewġ aspetti tal-proċeduri tat-test sabiex jiġu mkejla l-emissjonijiet: it-tagħmir bil-linji kampjunarji fil-gass tal-egżost mhux ittrattat u dilwit u l-operazzjonijiet mitluba sabiex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet tas-sustanzi li jniġġsu fiċ-ċikli tat-test fi stat stabbli u tranżitorji (Figura 7.1).
Figura 7.1
Proċeduri tat-test għall-kejl tal-emissjonijiet
7.2.2. Determinazzjoni tax-xogħol
Ix-xogħol għandu jiġi ddeterminat matul iċ-ċiklu tat-test bil-multiplikazzjoni sinkronizzata tal-veloċità u tat-torque tal-brejk sabiex jiġu kkalkulati l-valuri istantanji għall-potenza tal-brejk tal-magna. Il-potenza tal-brejk tal-magna għandha tiġi integrata matul iċ-ċiklu tat-test sabiex jiġi ddeterminat ix-xogħol totali.
7.3. Verifika u kalibrazzjoni
7.3.1. Proċeduri ta’ qabel it-test
7.3.1.1. Prekundizzjonament
Sabiex jinkisbu kundizzjonijiet stabbli, is-sistema kampjunarja u l-magna għandhom jiġu prekundizzjonati qabel ma tinbeda sekwenza ta’ test kif ġie speċifikat fil-paragrafi 7.3. u 7.4. Il-prekundizzjonament għat-tkessiħ tal-magna minħabba test tranżitorju bi startjar ta’ magna kiesħa ġie indikat b’mod speċjali fil-paragrafu 7.4.2.
7.3.1.2. Verifika ta’ kontaminazzjoni bl-HC
Jekk ikun hemm xi preżunzjoni ta’ kontaminazzjoni essenzjali bl-HC tas-sistema ta’ kejl tal-gass tal-egżost, il-kontaminazzjoni bl-HC tista’ tiġi kkontrollata b’gass żero u l-problema mbagħad tkun tista’ tiġi korretta. Jekk l-ammont ta’ kontaminazzjoni tas-sistema ta’ kejl u tas-sistema tal-HC fl-isfond għandu jiġi kkontrollat, dan għandu jsir fi żmien tmien (8) sigħat qabel ma jinbeda kull ċiklu tat-test. Il-valuri għandhom jiġu rreġistrati għal korrezzjoni sussegwenti. Qabel dan il-kontroll, għandu jsir kontroll għal tnixxijiet u l-analizzatur tal-FID għandu jiġi kkalibrat.
7.3.1.3. Preparazzjoni tat-tagħmir tal-kejl għall-kampjunar
Qabel ma jibda l-kampjunar tal-emissjonijiet għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
|
(a)
|
Għandhom isiru kontrolli għal tnixxijiet fi żmien tmien (8) sigħat qabel il-kampjunar tal-emissjonijiet skont il-paragrafu 8.1.8.7.;
|
|
(b)
|
Għal kampjunar bil-lott, għandhom jiġu konnessi midja tal-ħżin nodfa, bħal boroż imbattla jew filtri li jintiżnu għat-tara;
|
|
(c)
|
L-istrumenti tal-kejl kollha għandhom jiġu startjati skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur l-istrument u skont ġudizzju inġineristiku tajjeb;
|
|
(d)
|
Is-sistemi ta’ dilwizzjoni, il-pompi tal-kampjun, il-fannijiet tat-tkessiħ, u s-sistema ta’ ġbir tad-dejta għandhom jiġu startjati;
|
|
(e)
|
Ir-rati tal-fluss tal-kampjun għandhom jiġu aġġustati għal-livelli mixtieqa, billi jintuża l-fluss tal-bypass, jekk dan ikun mixtieq;
|
|
(f)
|
L-iskambjaturi tas-sħana fis-sistema kampjunarja għandhom jiġu msaħħna minn qabel jew imkessħa minn qabel fi ħdan il-meded tat-temperaturi operattivi tagħhom għal test;
|
|
(g)
|
Komponenti msaħħna jew imkessħa bħal-linji tal-kampjuni, il-filtri, l-apparati li jkessħu, u l-pompi għandhom jitħallew jistabbilizzaw irwieħhom fit-temperaturi operattivi tagħhom;
|
|
(h)
|
Il-fluss tas-sistema ta’ dilwizzjoni tal-egżost għandu jinxtegħel mill-inqas għaxar (10) minuti qabel sekwenza ta’ test;
|
|
(i)
|
Il-kalibrazzjoni tal-analizzaturi tal-gass u l-azzerar tal-analizzaturi kontinwi għandhom isiru skont il-proċedura tal-paragrafu 7.3.1.4. li jmiss;
|
|
(j)
|
Kwalunkwe apparat elettroniku integranti għandu jiġi azzerat jew azzerat mill-ġdid, qabel ma jibda kwalunkwe intervall tat-test.
|
7.3.1.4. Kalibrazzjoni tal-analizzaturi tal-gass
Għandhom jintgħażlu l-meded tal-analizzatur tal-gass adattati. Analizzaturi tal-emissjonijiet bi bdil awtomatiku jew manwali tal-medda huma permessi. Matul test modali bir-rampa jew tal-NRTC u matul perjodu kampjunarju ta’ emissjoni gassuża fi tmiem kull modalità għal ittestjar b’modalitajiet diskreti, il-medda tal-analizzaturi tal-emissjonijiet ma tistax titbiddel. Barra minn hekk, l-amplifikazzjonijiet ta’ amplifikatur(i) operattiv(i) analogu(i) ta’ analizzatur ma jistgħux jitbiddlu matul ċiklu tat-test.
L-analizzaturi kontinwi kollha għandhom jiġu azzerati u soġġetti għal span billi jintużaw gassijiet traċċabbli internazzjonalment li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. L-analizzaturi tal-FID għandhom jiġu soġġetti għal span fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed (C
1).
7.3.1.5. Prekundizzjonament u użin tat-tara tal-filtri tal-PM
Il-proċeduri għall-prekundizzjonjament u għall-użin tat-tara tal-filtri tal-PM għandhom jiġu segwiti skont il-paragrafu 8.2.3.
7.3.2. Proċeduri ta’ wara t-test
Il-passi li ġejjin għandhom jittieħdu wara li l-kampjunar tal-emissjonijiet ikun komplet:
7.3.2.1. Verifika tal-kampjunar proporzjonali
Għal kwalunkwe kampjun bil-lott proporzjonali, bħal kampjun ta’ borża jew kampjun ta’ PM, għandu jiġi vverifikat li nżamm kampjunar proporzjonali skont il-paragrafu 8.2.1. Għall-metodu b’filtru uniku u għaċ-ċiklu tat-test diskret fi stat stabbli, għandu jiġi kkalkulat il-fattur effettiv ta’ ppeżżar tal-PM. Kwalunkwe kampjun li ma jissodisfax ir-rekwiżiti tal-paragrafu 8.2.1. għandu jiġi annullat.
7.3.2.2. Kundizzjonament u wżin tal-PM ta’ wara t-test
Il-filtri użati tal-kampjuni tal-PM għandhom jitqiegħdu f’kontenituri mgħottija jew issiġillati jew il-kontenituri tal-filtri għandhom jingħalqu, sabiex il-filtri tal-kampjuni jiġu protetti mill-kontaminazzjoni ambjentali. Protetti b’dan il-mod, il-filtri mgħobbija għandhom jitreġġgħu fil-kompartiment jew fil-kamra tal-kundizzjonament tal-filtri tal-PM. Imbagħad, il-filtri tal-kampjuni tal-PM għandhom jiġu kkundizzjonati u għandhom jintiżnu skont il-pargrafu 8.2.4. (Proċeduri ta’ postkundizzjonament u ta’ wżin totali tal-filtri tal-PM).
7.3.2.3. Analiżi tal-kampjunar gassuż bil-lott
Malli jkun prattiku, għandu jsir dan li ġej:
|
(a)
|
L-analizzaturi tal-gass bil-lott kollha għandhom jiġu azzerati u soġġetti għal span mhux iktar tard minn 30 minuta wara li ċ-ċiklu tat-test ikun komplet jew matul il-perjodu tat-tgħaddis, jekk dan ikun prattiku, sabiex jiġi kkontrollat jekk l-analizzaturi gassużi jkunux għadhom stabbli;
|
|
(b)
|
Kwalunkwe kampjun gassuż bil-lott konvenzjonali għandu jiġi analizzat mhux iktar tard minn 30 minuta wara li ċ-ċiklu tat-test bi startjar ta’ magna sħuna ikun komplet jew matul il-perjodu tat-tgħaddis;
|
|
(c)
|
Il-kampjuni fl-isfond għandhom jiġu analizzati mhux iktar tard minn 60 minuta wara li ċ-ċiklu tat-test bi startjar ta’ magna sħuna ikun komplet.
|
7.3.2.4. Verifika tad-drift
Wara l-kwantifikazzjoni tal-gassijiet tal-egżost, id-drift għandha tiġi vverifikata kif ġej:
|
(a)
|
Għal analizzaturi tal-gass bil-lott u kontinwi, il-valur medju tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat wara l-istabbilizzazzjoni ta’ gass żero għall-analizzatur. L-istabbilizzazzjoni tista’ tinkludi l-ħin sabiex l-analizzatur jitnaddaf minn kwalunkwe gass tal-kampjun, flimkien ma’ kwalunkwe ħin addizzjonali sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(b)
|
Il-valur medju tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat wara l-istabbilizzazzjoni tal-gass ta’ span għall-analizzatur. L-istabbilizzazzjoni tista’ tinkludi l-ħin sabiex l-analizzatur jitnaddaf minn kwalunkwe gass tal-kampjun, flimkien ma’ kwalunkwe ħin addizzjonali sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(c)
|
Din id-dejta għandha tintuża sabiex tiġi vvalidata d-drift u ssir korrezzjoni għaliha kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.2.2.
|
7.4. Ċikli tat-test
Għandhom japplikaw iċ-ċikli ta’ funzjonament li ġejjin:
|
(a)
|
Għal magni b’veloċità varjabbli, iċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet jew iċ-ċiklu modali bir-rampa korrispondenti u l-NRTC b’ċiklu tranżitorju kif ġie speċifikat fl-Anness 5;
|
|
(b)
|
Għal magni b’veloċità kostanti, iċ-ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet jew iċ-ċiklu modali bir-rampa korrispondenti kif ġie speċifikat fl-Anness 5.
|
7.4.1. Ċikli tat-test fi stat stabbli
Iċ-ċikli tat-test fi stat stabbli ġew speċifikati fl-Anness 5 bħala lista ta’ modalitajiet diskreti (punti operattivi) fejn kull punt operattiv ikollu valur wieħed ta’ veloċità u valur wieħed ta’ torque. Ċiklu tat-test fi stat stabbli għandu jiġi mkejjel b’magna msaħħna u li qed taħdem skont l-ispeċifikazzjoni tal-manifattur. Ċiklu tat-test fi stat stabbli jista’ jsir bħala ċiklu b’modalitajiet diskreti jew bħala ċiklu modali bir-rampa, kif ġie spjegat fil-paragrafi li ġejjin.
7.4.1.1. Ċikli tat-test b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
Iċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet diskreti fi stat stabbli jikkonsisti fi tmien (8) modalitajiet ta’ veloċità u ta’ tagħbija (bil-fattur ta’ ppeżar rispettiv għal kull modalità) li jkopru l-medda operattiva tipika tal-magni b’veloċità varjabbli. Iċ-ċiklu qed jintwera fl-Anness 5.
Iċ-ċiklu tat-test b’veloċità kostanti, b’ħames (5) modalitajiet diskreti u fi stat stabbli jikkonsisti f’ħames (5) modalitajiet ta’ tagħbija (bil-fattur ta’ ppeżar rispettiv għal kull modalità) ilkoll b’veloċità kklassifikata li jkopru l-medda operattiva tipika tal-magni b’veloċità kostanti. Iċ-ċiklu qed jintwera fl-Anness 5.
7.4.1.2. Ċikli tat-test bir-rampa fi stat stabbli
Iċ-ċikli tat-test modali bir-rampa (RMC) huma ċikli operattivi sħan fejn l-emissjonijiet għandhom jibdew jiġu mkejla wara li l-magna tiġi startjata, tiġi msaħħna u tkun qed taħdem kif ġie speċifikat fil-paragrafu 7.8.2.1. Il-magna għandha tiġi kkontrollata b’mod kontinwu mill-unità ta’ kontroll tal-bank tat-test matul iċ-ċiklu tat-test RMC. L-emissjonijiet gassużi u dawk f’forma ta’ partikulati għandhom jiġu mkejla u għandhom jittieħdu kampjuni tagħhom b’mod kontinwu matul iċ-ċiklu tat-test RMC bl-istess mod kif isir f’ċiklu tranżitorju.
Fil-każ taċ-ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet, l-RMC jikkonsisti fl-istess modalitajiet fl-istess ordni bħaċ-ċiklu tat-test diskret fi stat stabbli korrispondenti. Għaċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet, l-RMC għandu modalità waħda iktar (modalità maqsuma ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata) u s-sekwenza tal-modalitajiet mhijiex l-istess waħda bħaċ-ċiklu b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli korrispondenti, sabiex jiġu evitati bidliet estremi fit-temperatura tat-trattament ta’ wara. It-tul tal-modalitajiet għandu jingħażel sabiex ikun ekwivalenti għall-fatturi ta’ ppeżar taċ-ċiklu tat-test diskret fi stat stabbli korrispondenti. Il-bidla fil-veloċità u fit-tagħbija tal-magna minn modalità għal dik li jmiss għandha tiġi kkontrollata b’mod lineari f’ħin ta’ 20 ± 1 s. Il-ħin tal-bidla tal-modalità jagħmel parti mill-modalità l-ġdid (inkluża l-ewwel modalità).
7.4.2. Ċiklu tat-test tranżitorju (NRTC)
Iċ-Ċiklu Tranżitorju Mhux tat-Triq (NRTC) ġie speċifikat fl-Anness 5 bħala sekwenza sekonda b’sekonda ta’ valuri normalizzati tal-veloċità u tat-torque. Sabiex it-test isir f’ċellula tat-test tal-magna, il-valuri normalizzati għandhom jiġu kkonvertiti fil-valuri ta’ referenza ekwivalenti tagħhom għall-magna individwali li għandha tiġi ttestjata, abbażi tal-valuri speċifiċi tal-veloċità u tat-torque identifikati fil-kurva tal-immappjar tal-magna. Il-konverżjoni tissejjaħ denormalizzazzjoni, u ċ-ċiklu tat-test li jirriżulta jkun iċ-ċiklu ta’ referenza tat-test tal-NRTC tal-magna li għandha tiġi ttestjata (ara l-paragrafu 7.7.2.).
Turija grafika tal-iskeda normalizzata tad-dinamometru tal-NRTC qed tintwera fl-Anness 5.
Iċ-ċiklu tat-test tranżitorju għandu jsir darbtejn (ara l-paragrafu 7.8.3.):
|
(a)
|
Bħala startjar ta’ magna kiesħa wara li s-sistemi tal-magna u ta’ trattament ta’ wara jkunu kesħu għat-temperatura ambjentali wara t-tkessiħ naturali tal-magna, jew bħala startjar ta’ magna kiesħa wara tkessiħ sfurzat u t-temperaturi tal-magna, tal-likwidu tat-tkessiħ u taż-żejt, is-sistemi ta’ trattament ta’ wara u l-apparati kollha ta’ kontroll tal-magna jiġu stabbilizzati f’temperatura ta’ bejn l-20°C u t-30 °C. Il-kejl tal-emissjonijiet ta’ startjar ta’ magna kiesħa għandu jinbeda bl-istartjar tal-magna kiesħa;
|
|
(b)
|
Perjodu ta’ tgħaddis sħun — Immedjatament malli tiġi kkompletata l-fażi ta’ startjar ta’ magna kiesħa, il-magna għandha tiġi kkundizzjonata għall-istartjar ta’ magna sħuna permezz ta’ perjodu ta’ tgħaddis sħun ta’ 20 minuta ± 1 minuta;
|
|
(c)
|
L-istartjar ta’ magna sħuna għandu jinbeda immedjatament wara l-perjodu tat-tgħaddis bl-istartjar bil-krank tal-magna. L-analizzaturi gassużi għandu jinxtegħlu mill-inqas 10 s qabel it-tmiem tal-perjodu tat-tgħaddis sabiex jiġu evitati l-ogħla intensitajiet fis-sinjali. Il-kejl tal-emissjonijiet għandu jinbeda b’mod parallel mal-bidu tal-fażi tal-istartjar ta’ magna sħuna inkluż l-istartjar bil-krank tal-magna.
L-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk espressi fi (g/kWh) għandhom jiġu ddeterminati billi l-proċeduri ta’ din it-taqsima jintużaw kemm għaċ-ċikli tat-test bi startjar ta’ magna kiesħa kif ukoll għaċ-ċikli tat-test bi startjar ta’ magna sħuna. L-emissjonijiet kompożiti ppeżati għandhom jiġu kkalkulati billi r-riżultati tal-istartjar ta’ magna kiesħa jiġu ppeżati b’10 fil-mija u r-riżultati tal-istartjar ta’ magna sħuna jiġu ppeżati b’90 fil-mija kif ġie deskritt fid-dettall fl-Appendiċijiet A.7-A.8 tal-Anness 4B.
|
7.5. Sekwenza ġenerali tat-test
Sabiex jiġu mkejla l-emissjonijiet tal-magna għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
|
(a)
|
Il-veloċitajiet tat-test u t-tagħbijiet tat-test tal-magna għandhom jiġu ddefiniti għall-magna li għandha tiġi ttestjata billi it-torque massimu (għal magni b’veloċità kostanti) jew il-kurva tat-torque massimu (għal magni b’veloċità varjabbli) jiġi mkejjel bħala funzjoni tal-veloċità tal-magna;
|
|
(b)
|
Iċ-ċikli tat-test normalizzati għandhom jiġu denormalizzati bit-torque (għal magni b’veloċità kostanti) jew bil-veloċitajiet u t-torques (għal magni b’veloċità varjabbli) li jinstabu fis-subparagrafu (a) tal-paragrafu 7.5. preċedenti;
|
|
(c)
|
Il-magna, it-tagħmir u l-istrumenti tal-kejl għandhom jiġu ppreparati għat-test tal-emissjonijiet li ġej jew għas-serje ta’ testijiet tal-emissjonijiet (ċiklu kiesaħ u sħun) li ġejjin minn qabel;
|
|
(d)
|
Il-proċeduri ta’ qabel it-test għandhom isiru sabiex jiġi vverifikat li ċertu tagħmir u ċerti analizzaturi jkunu qed jaħdmu sew. L-analizzaturi kollha għandhom jiġu kkalibrati. Id-dejta kollha ta’ qabel it-test għandha tiġi rreġistrata;
|
|
(e)
|
Il-magna għandha tiġi startjata (NRTC) jew għandha tinżamm taħdem (ċikli fi stat stabbli) fil-bidu taċ-ċiklu tat-test u s-sistemi kampjunarji għandhom jiġu startjati fl-istess ħin;
|
|
(f)
|
L-emissjonijiet u l-parametri l-oħra meħtieġa għandhom jiġu mkejla jew irreġistrati matul il-ħin kampjunarju (għall-NRTC u għaċ-ċikli modali bir-rampa fi stat stabbli) matul iċ-ċiklu tat-test kollu;
|
|
(g)
|
Il-proċeduri ta’ wara t-test għandhom isiru sabiex jiġi vverifikat li ċertu tagħmir u ċerti analizzaturi jkunu qed jaħdmu sew;
|
|
(h)
|
Il-filtru(i) tal-PM għandu(hom) jiġi(u) prekundizzjonat(i), jintiżen(jintiżnu) (piż vojt), mgħobbi(ja), rikundizzjonat(i), jerġa’(jerġgħu) jintiżen(jintiżnu) (piż mgħobbi) u mbagħad il-kampjuni għandhom jiġu evalwati skont il-proċeduri ta’ qabel it-test (paragrafu 7.3.1.5.) u ta’ wara t-test (paragrafu 7.3.2.2.);
|
|
(i)
|
Ir-riżultati tat-test tal-emissjonijiet għandhom jiġu evalwati.
|
Id-dijagramma li ġejja tagħti ħarsa ġenerali lejn il-proċeduri meħtieġa sabiex isiru ċ-ċikli tat-test tal-NRMM bil-kejl tal-emissjonijiet tal-egżost tal-magna.
Figura 7.3
Sekwenza tat-test
7.5.1. Startjar u startjar mill-ġdid tal-magna
7.5.1.1. Startjar tal-magna
Il-magna għandha tiġi startjata:
|
(a)
|
Kif ġie rrakkomandat fil-manwal tas-sid billi jintuża mutur starter tal-produzzjoni jew sistema tal-istartjar air-start u jew batterija ċċarġjata b’mod adegwat, jew provvista xierqa ta’ enerġija jew sors xieraq ta’ arja kkompressata; jew
|
|
(b)
|
Billi jintuża dinamometru sabiex jagħmilha ta’ krank sakemm il-magna tistartja. Tipikament, ħaddem il-magna fi ħdan ± 25 fil-mija tal-veloċità tal-istartjar bil-krank tipika tagħha waqt l-użu jew startja l-magna billi żżid il-veloċità tad-dinamometru b’mod lineari minn żero sa 100 min-1 taħt veloċità baxxa mingħajr ingranaġġ imma biss sakemm tistartja l-magna.
|
L-użu tal-krank għandu jitwaqqaf fi żmien 1 s mill-istartjar tal-magna. Jekk il-magna ma tistartjax wara 15 s ta’ startjar bil-krank, l-użu tal-krank għandu jitwaqqaf u għandha tiġi ddeterminata r-raġuni għaliex il-magna ma startjatx, sakemm il-manwal tas-sid jew il-manwal tal-manutenzjoni u tat-tiswija ma jiddeskrivix ħin itwal bl-użu tal-krank bħala normali.
7.5.1.2. Waqfien tal-magna
|
(a)
|
Jekk il-magna tieqaf x’imkien matul it-test tal-NRTC bi startjar ta’ magna kiesħa, it-test għandu jiġi annullat;
|
|
(b)
|
Jekk il-magna tieqaf x’imkien matul it-test tal-NRTC bi startjar ta’ magna sħuna, it-test għandu jiġi annullat. Il-magna għandha tiġi mgħaddsa skont il-paragrafu 7.8.3., u t-test bi startjar ta’ magna sħuna għandu jiġi ripetut. F’dan il-każ, it-test bi startjar ta’ magna kiesħa ma għandux għalfejn jiġi ripetut;
|
|
(c)
|
Jekk il-magna tieqaf x’imkien matul iċ-ċiklu fi stat stabbli (diskret jew bir-rampa), it-test għandu jiġi annullat u għandu ripetut mill-proċedura ta’ tisħin tal-magna. Fil-każ tal-kejl tal-PM permezz tal-metodu b’filtri multipli (filtru kampjunarju wieħed għal kull modalità operattiva), it-test għandu jitkompla billi l-magna tiġi stabbilizzata fil-modalità preċedenti għall-kundizzjonament tat-temperatura tal-magna u mbagħad jinbeda l-kejl bil-modalità fejn il-magna tkun waqfet.
|
7.6. Immappjar tal-magna
Qabel ma jinbeda l-immappjar tal-magna, il-magna għandha tiġi msaħħna u lejn it-tmiem tat-tisħin hija għandha titħaddem għal mill-inqas għaxar (10) minuti b’potenza massima jew skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur u skont ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu stabbilizzati t-temperaturi tal-likwidu tat-tkessiħ u taż-żejt lubrikanti tal-magna. Meta l-magna tiġi stabbilizzata, għandu jsir l-immappjar tal-magna.
Ħlief għall-magni b’veloċità kostanti, l-immappjar tal-magna għandu jsir b’liver jew b’regolatur tal-fjuwil miftuħ kollu fejn jintużaw veloċitajiet diskreti f’ordni axxendenti. Il-veloċità minima u dik massima tal-immappjar ġew iddefiniti kif ġej:
|
Veloċità minima tal-immappjar
|
=
|
veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna
|
|
Veloċità massima tal-immappjar
|
=
|
n
hi x 1,02 jew il-veloċità fejn it-torque massimu jinżel għal żero, liema minnhom tkun l-iżgħar.
|
Fejn n
hi hija l-veloċità għolja, iddefinita bħala l-ogħla veloċità tal-magna fejn titwassal 70 fil-mija tal-potenza massima.
Jekk l-ogħla veloċità ma tkunx sikura jew ma tkunx rappreżentattiva (pereżempju, għall-magni mhux irregolati), għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi mmappjat sal-veloċità sikura massima jew sal-veloċità rappreżentattiva massima.
7.6.1. Immappjar tal-magna għal ċiklu bi tmien (8) modalitajiet fi stat stabbli
Fil-każ ta’ mmappjar tal-magna għaċ-ċiklu bi tmien (8) modalitajiet fi stat stabbli (biss għall-magni li ma għandhomx jagħmlu ċ-ċiklu NRTC), għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jintgħażlu numru biżżejjed (20 sa 30) ta’ punti stabbiliti ddistanzjati b’mod ugwali. F’kull punt stabbilit, il-veloċità għandha tiġi stabbilizzata u t-torque għandu jitħalla jistabbilizza ruħu għal mill-inqas 15-il sekonda. F’kull punt stabbilit għandhom jiġu rreġistrati l-veloċità u t-torque medji. L-interpolazzjoni lineari għandha tintuża sabiex jiġu ddeterminati l-veloċitajiet u t-torques tat-test bi tmien (8) modalitajiet jekk dan ikun meħtieġ. Jekk il-veloċitajiet u t-tagħbijiet derivati tat-test ma jiddevjawx għal iktar minn ± 2,5 fil-mija mill-veloċitajiet u mit-torques indikati mill-manifattur, għandhom jiġu applikati l-veloċitajiet u t-tagħbijiet iddefiniti mill-manifattur. Meta l-magni għandu jitħaddmu fuq l-NRTC ukoll, allura l-kurva tal-immappjar tal-magna tal-NRTC għandha tintuża sabiex jiġu ddeterminati l-veloċitajiet u t-torques tat-test fi stat stabbli.
7.6.2. Immappjar tal-magna għal ċiklu NRTC
L-immappjar tal-magna għandu jsir skont il-proċedura li ġejja:
|
(a)
|
It-tagħbija fuq il-magna għandha tinħatt u l-magna għandha titħaddem bil-veloċità mingħajr ingranaġġ:
|
(i)
|
Għal magni b’regolatur ta’ veloċità baxxa, it-talba mill-operatur għandha tiġi ssettjata għall-minimu, id-dinamometru jew apparat ieħor tat-tagħbija għandu jintuża sabiex fil-mira jkollu torque ta’ żero fuq ix-xaft tal-output primarju tal-magna u l-magna għandha titħalla tirregola l-veloċità. Din il-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna għandha tiġi mkejla;
|
|
(ii)
|
Għal magni b’regolatur ta’ veloċità baxxa, id-dinamometru għandu jiġi ssettjat sabiex fil-mira jkollu torque ta’ żero fuq ix-xaft tal-output primarju tal-magna, u t-talba mill-operatur għandha tiġi ssettjata sabiex l-veloċità tiġi kkontrollata skont l-iktar veloċità baxxa tal-magna ddikjarata mill-manifattur li tkun possibbli b’tagħbija minima (magħrufa wkoll bħala l-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna ddikjarata mill-manifattur;
|
|
(iii)
|
It-torque tat-tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata ddikjarat mill-manifattur jista’ jintuża għall-magni kollha b’veloċità varjabbli (b’regolatur ta’ veloċità baxxa jew mingħajru), jekk torque tat-tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata li ma jkunx żero jkun rappreżentattiv tat-tħaddim waqt l-użu.
|
|
|
(b)
|
It-talba mill-operatur għandha tiġi ssettjat għall-massimu u l-veloċità tal-magna għandha tiġi kkontrollata sabiex tkun bejn veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna u 95 fil-mija tal-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna tagħha. Għal magni b’ċikli ta’ funzjonament ta’ referenza, li l-iktar veloċità baxxa tagħhom tkun ikbar mill-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna, l-immappjar għandu jinbeda bejn l-iktar veloċità baxxa ta’ referenza u 95 fil-mija tal-iktar veloċità baxxa ta’ referenza;
|
|
(c)
|
Il-veloċità tal-magna għandha tiġi miżjuda b’rata medja ta’ 8 ± 1 min-1/s jew il-magna għandha tiġi mmappjata billi tintuża firxa kontinwa ta’ veloċità b’rata kostanti b’tali mod li jkunu meħtieġa minn 4 min sa 6 min biex il-veloċità tal-immappjar minima titla’ għall-veloċità tal-immappjar massima. Il-medda tal-veloċità tal-immappjar għandha tinbeda bejn il-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna u 95 fil-mija tal-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna u għandha tintemm fl-ogħla veloċità ’l fuq mill-potenza massima fejn tintlaħaq inqas minn 70 fil-mija tal-potenza massima. Jekk din l-ogħla veloċità ma tkunx sikura jew ma tkunx rappreżentattiva, (pereżempju, għal magni mhux irregolati), għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi mmappjat sal-veloċità sikura massima jew sal-veloċità rappreżentattiva massima. Il-punti tal-veloċità u tat-torque tal-magna għandhom jiġu rreġistrati b’rata tal-kampjunar ta’ mill-inqas 1 Hz;
|
|
(d)
|
Jekk manifattur jemmen li t-tekniki ta’ mmappjar ta’ iktar ’il fuq ma jkunux sikuri jew ma jkunux rappreżentattivi għal kwalunkwe magna partikolari, jistgħu jintużaw tekniki ta’ mmappjar alternattivi. Dawn it-tekniki alternattivi għandhom jissodisfaw l-intenzjoni tal-proċeduri speċifikati tal-immappjar sabiex jiġi ddeterminat it-torque massimu disponibbli fil-veloċitajiet kollha tal-magna miksuba matul iċ-ċikli tat-test. Id-devjazzjonijiet mit-tekniki tal-immappjar speċifikati f’dan il-paragrafu għal raġunijiet ta’ sikurezza jew ta’ rappreżentattività għandhom jiġu approvati mill-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip flimkien mal-ġustifikazzjoni għaliex intużaw. Fl-ebda każ, però, il-kurva tat-torque ma għandha ssir minn veloċitajiet tal-magna dixxendenti għal magni rregolati jew magni b’turboċarġer;
|
|
(e)
|
Magna ma għandhiex għalfejn tiġi mmappjata qabel kull ċiklu tat-test. Magna għandha tiġi mmappjata mill-ġdid jekk:
|
(i)
|
Ikun għadda ammont irraġonevoli ta’ żmien mill-aħħar mappa, kif jiġi ddeterminat minn ġudizzju inġineristiku tajjeb; jew
|
|
(ii)
|
Ikunu saru bidliet fiżiċi jew rikalibrazzjonijiet lill-magna li potenzjalment jistgħu jaffettwaw il-prestazzjoni tal-magna; jew
|
|
(iii)
|
Il-pressjoni atmosferika qrib il-bokka tal-arja tal-magna ma tkunx fi ħdan ± 5 kPa tal-valur irreġistrat fi żmien l-aħħar mappa tal-magna.
|
|
7.6.3. Immappjar tal-magna għal magni b’veloċità kostanti:
|
(a)
|
Il-magna tista’ titħaddem b’regolatur tal-produzzjoni ta’ veloċità kostanti jew regolatur ta’ veloċità kostanti jista’ jiġi simulat billi l-veloċità tal-magna tiġi kkontrollata b’sistema ta’ kontroll tat-talba mill-operatur. Għandha tintuża operazzjoni ta’ regolatur isokronu jew ta’ regolatur tad-droop fil-veloċità, kif ikun xieraq;
|
|
(b)
|
Bir-regolatur jew bir-regolatur simulat jikkontrolla l-veloċità billi tintuża t-talba mill-operatur, il-magna għandha titħaddem b’veloċità rregolata bl-ebda tagħbija (f’veloċità għolja, mhux f’veloċità baxxa mingħajr ingranaġġ) għal mill-inqas 15 s;
|
|
(c)
|
Id-dinamometru għandu jintuża sabiex it-torque jiġi miżjud b’rata kostanti. Il-mappa għandha ssir b’tali mod li jkunu meħteġa minn 2 min sa 4 min biex il-magna tgħaddi minn veloċità rregolata bl-ebda tagħbija għat-torque massimu. Matul l-immappjar tal-magna, il-veloċità u t-torque proprji għandhom jiġu rreġistrati b’mill-inqas 1 Hz;
|
|
(d)
|
Fil-każ ta’ magna bil-ġeneratur li għandha tintuża għal ġenerazzjoni ta’ enerġija ta’ 50 Hz u 60 Hz (pereżempju, 1 500 min-1 u 1 800 min-1), il-magna għandha tiġi ttestjata fiż-żewġ veloċitajiet kostanti b’mod separat.
|
Għal magni b’veloċità kostanti, għandha jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu applikati metodi oħrajn ħalli jiġu rreġistrati t-torque u l-potenza massimi f’veloċità(ajiet) operattiva(i) iddefinita(i).
7.7. Ġenerazzjoni ta’ ċikli tat-test
7.7.1. Ġenerazzjoni ta’ ċikli tat-test fi stat stabbli (NRSC)
7.7.1.1. Veloċità kklassifikata u tad-denormalizzazzjoni
Għal magni li jiġu ttestjati bl-NRSC u anki NRTC, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni għandha tiġi kkalkulata skont il-proċedura tranżitorja (paragrafi 7.6.2. u 7.7.2.1. u Figura 7.3.). F’każ ta’ ċiklu ta’ stat stabbli, għandha tintuża l-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) minflok il-veloċità kklassifikata.
Jekk il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) ikkalkulata tkun fi ħdan ± 2,5 fil-mija tal-veloċità tad-denormalizzazzjoni kif ġiet iddikjarata mill-manifattur, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) iddikjarata tista’ tintuża għat-test tal-emissjonijiet. Jekk tinqabeż it-tolleranza, għat-test tal-emissjonijiet għandha tintuża l-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) ikkalkulata. Fil-każ taċ-ċiklu fi stat stabbli, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) ikkalkulata tiġi ppreżentata f’tabella bħala veloċità kklassifikata.
Għall-magni b’veloċità varjabbli li ma jiġux ittestjati bl-NRTC, il-veloċità kklassifikata tat-tabelli fl-Anness 5 għal dan ir-Regolament għaċ-ċiklu diskret bi tmien (8) modalitajiet u għaċ-ċiklu modali bir-rampa derivat għandha tiġi kkalkulata skont il-proċedura ta’ stat stabbli (paragrafu 7.6.1. u Figura 7.3.). Il-veloċità kklassifikata ġiet iddefinita fil-paragrafu 2.169.
Għall-magni b’veloċità kostanti, il-veloċità kklassifikata u l-veloċità mmexxija mill-magna tat-tabelli fl-Anness 5 għal dan ir-Regolament għaċ-ċiklu ta’ modalità b’rampa derivata u dak diskret b’ħames modalitajiet għandha tkun dik iddefinita fil-paragrafi 2.1.30 u 2.1.69.
7.7.1.2. Ġenerazzjoni ta’ ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet fi stat stabbli (diskret u modali bir-rampa)
Il-veloċità intermedja għandha tiġi ddeterminata mill-kalkoli skont id-definizzjoni tagħha (ara l-paragrafu 2.1.42.). B’konsistenza mal-paragrafu 7.7.1.1., għal magni li huma ttestjati bl-NRSC u anki l-NRTC, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) għandha tintuża minflok il-veloċità kklassifikata meta tiġi stabbilita l-veloċità intermedja.
Is-setting tal-magna għal kull modalità tat-test għandu jiġi kkalkulat permezz tal-formula:
|
|
(7-1)
|
fejn:
|
S
|
=
|
is-setting tad-dinamometru f’kW
|
|
P
max
|
=
|
il-potenza massima osservata jew iddikjarata fil-veloċità tat-test fil-kundizzjonijiet tat-test (speċifikati mill-manifattur) f’kW
|
|
P
AUX
|
=
|
il-potenza totali ddikjarata assorbita mill-awżiljari mwaħħla għat-test (ara l-paragrafu 6.3.) fil-veloċità tat-test f’kW
|
|
L
|
=
|
il-perċentwal tat-torque
|
Matul iċ-ċiklu tat-test, il-magna għandha titħaddem bil-veloċitajiet u bit-torques tal-magna li ġew iddefiniti fl-Anness 5.
Il-valuri tat-torque massimu tal-immappjar fil-veloċitajiet speċifikati tat-test għandhom jiġu derivati mill-kurva tal-immappjar (ara l-paragrafu 7.6.1. jew 7.6.2.). Il-valuri “mkejla” jew jiġu mkejla direttament matul il-proċess tal-immappjar tal-magna jew jiġu ddeterminati mill-mappa tal-magna. Il-valuri “ddikjarati” jiġu speċifikati mill-manifattur. Meta jkunu disponibbli kemm valuri mkejla kif ukoll valuri ddikjarati, il-valuri ddikjarati jistgħu jintużaw minflok it-torques imkejla jekk dawn ma jiddevjawx b’iktar minn ± 2,5 fil-mija. Inkella, għandhom jintużaw it-torques imkejla derivati mill-immappjar tal-magna.
7.7.1.3. Ġenerazzjoni ta’ ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet fi stat stabbli (diskret u modali bir-rampa)
Matul iċ-ċiklu tat-test, il-magna għandha titħaddem bil-veloċitajiet u bit-torques tal-magna li ġew iddefiniti fl-Anness 5.
Il-valur tat-torque massimu tal-immappjar fil-veloċità kklassifikata speċifikata (ara l-paragrafu 7.7.1.1.) għandu jintuża sabiex jiġi ġġenerat iċ-ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet. Jista’ jiġi ddikjarat torque minimu ta’ magna sħuna li jkun rappreżentattiv tat-tħaddim waqt l-użu. Pereżempju, jekk il-magna tkun tipikament konnessa ma’ makkinarju li ma jaħdimx taħt ċertu torque minimu, dan it-torque jista’ jiġi ddikjarat u jista’ jintuża għall-ġenerazzjoni taċ-ċiklu. Meta għat-torque massimu tat-test għall-ġenerazzjoni taċ-ċikli jkunu disponibbli kemm valuri mkejla kif ukoll valuri ddikjarati, il-valur iddikjarat jista’ jintuża minflok il-valur imkejjel jekk dan ikun fi ħdan 95 sa 100 fil-mija tal-valur imkejjel.
Il-figuri tat-torque huma valuri perċentwali tat-torque li jikkorrispondu għall-klassifikazzjoni tal-potenza primarja (3). Il-potenza primarja hija ddefinita bħala l-potenza massima disponibbli matul sekwenza b’potenza varjabbli, li tista’ ssir għal numru illimitat ta’ sigħat fis-sena, bejn intervalli ta’ manutenzjoni ddikjarati u f’kundizzjonijiet ambjentali ddikjarati. Il-manutenzjoni għandha ssir kif ikun ġie preskritt mill-manifattur.
7.7.2. Ġenerazzjoni ta’ ċiklu tat-test tranżitorju (denormalizzazzjoni tal-NRTC)
L-Anness 5 jiddefinixxi ċ-ċikli tat-test applikabbli f’format normalizzat. Ċiklu tat-test normalizzat jikkonsisti f’sekwenza ta’ valuri f’pari espressi f’perċentwal tal-veloċità u tat-torque.
Il-valuri normalizzati tal-veloċità u tat-torque għandhom jiġu ttrasformati billi jintużaw il-konvenzjonijiet li ġejjin:
|
(a)
|
Il-veloċità normalizzata għandha tiġi ttrasformata f’sekwenza ta’ veloċitajiet ta’ referenza, n
ref, skont il-paragrafu 7.7.2.2.;
|
|
(b)
|
It-torque normalizzat jiġi espress bħala perċentwal tat-torque mmappjat fil-veloċità ta’ referenza korrispondenti. Dawn il-valuri normalizzati għandhom jiġu ttrasformati f’sekwenza ta’ torques ta’ referenza, T
ref, skont il-paragrafu 7.7.2.3.;
|
|
(c)
|
Il-valuri tal-veloċità ta’ referenza u tat-torque ta’ referenza espressi f’unitajiet koerenti jiġu mmultiplikati sabiex jiġu kkalkulati l-valuri tal-potenza ta’ referenza.
|
7.7.2.1. Veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm)
Il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) tingħażel sabiex tkun daqs 100 fil-mija tal-valuri normalizzati tal-veloċità speċifikati fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna tal-Anness 5. Iċ-ċiklu ta’ referenza tal-magna li jirriżulta mid-denormalizzazzjoni għall-veloċità ta’ referenza jiddependi fuq l-għażla tal-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) xierqa. Sabiex tiġi kkalkulata l-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm), miksuba mill-kurva mkejla tal-immappjar, tista’ tintuża kwalunkwe waħda mill-formuli ekwivalenti li ġejjin bi qbil mal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip:
|
(a)
|
|
|
(7-2)
|
Fejn:
|
n
denorm
|
=
|
il-veloċità tad-denormalizzazzjoni
|
|
n
hi
|
=
|
il-veloċità għolja (ara l-paragrafu 2.1.40.)
|
|
n
lo
|
=
|
il-veloċità baxxa (ara l-paragrafu 2.1.44.)
|
|
|
(b)
|
n
denorm li tikkorrispondi għall-itwal vettur iddefinit bħala:
|
|
(7-3)
|
fejn: at the maximum of = fil-massimu ta’
|
i
|
=
|
varjabbli tal-indiċjar li jirrappreżenta valur irreġistrat wieħed ta’ mappa tal-magna
|
|
n
normi
|
=
|
veloċità tal-magna normalizzata billi tiġi diviża b’n
Pmax.
|
|
P
normi
|
=
|
potenza tal-magna normalizzata billi tiġi diviża b’P
max.
|
|
Innota li jekk jinstab iktar minn valur massimu wieħed, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) għandha titqies bħala l-iktar veloċità baxxa tal-punti kollha bl-istess somma massima ta’ kwadrati. Tista’ tintuża veloċità ddikjarata ogħla jekk it-tul tal-vettur fil-veloċità ddikjarata jkun fi ħdan 2 fil-mija tat-tul tal-vettur fil-valur imkejjel.
Jekk il-parti għan-niżla tal-kurva ta’ tagħbija sħiħa jkollha tarf wieqaf ħafna, dan jista’ jikkawża problemi biex il-veloċitajiet ta’ 105 fil-mija taċ-ċiklu tat-test NRTC jinsaqu sew. F’dan il-każ, huwa permess bil-qbil minn qabel tal-awtoritajiet tal-approvazzjoni tat-tip jew taċ-ċertifikazzjoni li l-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) titnaqqas bi ftit (mhux iktar minn 3 fil-mija) sabiex is-sewqan korrett tal-NRTC ikun possibli.
Jekk il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) imkejla tkun fi ħdan ± 3 fil-mija tal-veloċità tad-denormalizzazzjoni kif ġiet iddikjarata mill-manifattur, il-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) iddikjarata tista’ tintuża għat-test tal-emissjonijiet. Jekk it-tolleranza tinqabeż, għat-test tal-emissjonijiet għandha tintuża l-veloċità tad-denormalizzazzjoni (n
denorm) imkejla.
7.7.2.2. Denormalizzazzjoni tal-veloċità tal-magna
Il-veloċità tal-magna għandha tiġi denormalizzata billi tintuża l-ekwazzjon li ġejja:
|
|
(7-4)
|
fejn:
|
n
ref
|
=
|
il-veloċità ta’ referenza
|
|
n
denorm
|
=
|
il-veloċità tad-denormalizzazzjoni
|
|
n
idle
|
=
|
il-veloċità mingħajr ingranaġġ
|
|
%speed
|
=
|
il-veloċità nnormalizzata tal-NRTC ippreżentata fit-tabella
|
7.7.2.3. Denormalizzazzjoni tat-torque tal-magna
Il-valuri tat-torque fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna tal-paragrafu 1.3. tal-Anness 5 jiġu normalizzati għat-torque massimu fil-veloċità rispettiva. Il-valuri tat-torque taċ-ċiklu ta’ referenza għandhom jiġu denormalizzati, billi tintuża l-kurva tal-immappjar iddeterminata skont il-paragrafu 7.6.2., kif ġej:
|
|
(7-5)
|
fejn: % torque = il-perċentwal tat-torque, max.torque = it-torque massimu għall-veloċità ta’ referenza rispettiva kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 7.7.2.2.
7.7.2.4. Eżempju tal-proċedura ta’ denormalizzazzjoni
Pereżempju, il-punt tat-test li ġej għandu jiġi denormalizzat:
|
%speed jiġifieri l-perċentwal tal-veloċità
|
=
|
43 fil-mija
|
|
%torque jiġifieri l-perċentwal tat-torque
|
=
|
82 fil-mija
|
Fid-dawl tal-valuri li ġejjin:
|
n
denorm
|
=
|
2 200 min-1
|
|
n
idle
|
=
|
600 min-1
|
jirriżulta fi
Bit-torque massimu ta’ 700 Nm osservat mill-kurva tal-immappjar f’1 288 min-1
7.8. Proċedura operattiva taċ-ċiklu tat-test speċifiku
7.8.1. Sekwenza tat-test tal-emissjonijiet għal ċikli tat-test diskreti fi stat stabbli
7.8.1.1. Tisħin tal-magna għal ċikli tat-test b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
Għall-prekundizzjonament, il-magna għandha tiġi msaħħna skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur u skont ġudizzju inġineristiku tajjeb. Qabel ma jkun jista’ jibda l-kampjunar tal-emissjonijiet, il-magna għandha tkun qed taħdem sakemm it-temperaturi tal-magna (l-ilma tat-tkessiħ u ż-żejt lubrikanti) ikunu ġew stabbilizzati (normalment mill-inqas 10 minuti) fuq il-Modalità 1 (100 fil-mija tat-torque u tal-veloċità kklassifikata għaċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet u b’veloċità kostanti kklassifikata jew nominali tal-magna u 100 fil-mija tat-torque għaċ-ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet). Immedjatament minn dan il-punt ta’ kundizzjonament tal-magna, jibda l-kejl taċ-ċiklu tat-test.
Il-proċedura ta’ qabel it-test għandha ssir skont il-paragrafu 7.3.1., inkluża l-kalibrazzjoni tal-analizzatur.
7.8.1.2. Twettiq ta’ ċikli tat-test b’modalitajiet diskreti
|
(a)
|
It-test għandu jsir f’ordni axxendenti tan-numri tal-modalitajiet kif ġie stabbilit għaċ-ċiklu tat-test (ara l-Anness 5);
|
|
(b)
|
Kull modalità jkollu tul ta’ modalità ta’ mill-inqas għaxar (10) minuti. F’kull modalità, il-magna għandha tiġi stabbilizzata għal mill-inqas ħames (5) minuti u għandhom jittieħdu kampjuni tal-emissjonijiet għal 1-3 minuti għall-emissjonijiet gassużi fi tmiem kull modalità. Huwa permess ħin estiż tal-kampjunar sabiex tittejjeb l-akkuratezza tal-kampjunar tal-PM;
It-tul tal-modalità għandu jiġi rreġistrat u rrapportat.
|
|
(c)
|
Il-kampjunar tal-partikulati jista’ jsir jew permezz tal-metodu b’filtru uniku jew permezz tal-metodu b’filtri multipli. Peress li r-riżultati tal-metodi jistgħu jvarjaw xi ftit, il-metodu użat għandu jiġi ddikjarat flimkien mar-riżultati;
Għall-metodu b’filtru uniku, il-fatturi ta’ ppeżar modali speċifikati fil-proċedura taċ-ċiklu tat-test u l-fluss proprju tal-egżost għandhom jitqiesu matul il-kampjunar billi r-rata tal-fluss tal-kampjun u/jew il-ħin kampjunarju jiġu aġġustati b’mod xieraq. Jeħtieġ li l-fattur effettiv ta’ ppeżar tal-kampjunar tal-PM ikun fi ħdan ± 0,003 tal-fattur ta’ ppeżar tal-modalità partikolari;
F’kull modalità, il-kampjunar għandu jsir kemm jista’ jkun tard. Għall-metodu b’filtru uniku, l-ikkompletar tal-kampjunar tal-partikulati għandu jikkoinċidi fi ħdan ± 5 s mal-ikkompletar tal-kejl tal-emissjonijiet gassużi. Il-ħin kampjunarju għal kull modalità għandu jkun ta’ mill-inqas 20 s għall-metodu b’filtru uniku u ta’ mill-inqas 60 s għall-metodu b’filtri multipli. Għal sistemi mingħajr kapaċità ta’ bypass, il-ħin kampjunarju għal kull modalità għandu jkun ta’ mill-inqas 60 s għall-metodi b’filtru uniku u b’filtri multipli;
|
|
(d)
|
Il-veloċità u t-tagħbija tal-magna, it-temperatura tal-arja li tidħol, il-fluss tal-fjuwil u l-fluss tal-arja jew tal-gass tal-egżost għandhom jiġu mkejla għal kull modalità bl-istess intervall ta’ ħin li jintuża għall-kejl tal-konċentrazzjonijiet gassużi;
Kwalunkwe dejta addizzjonali meħtieġa għall-kalkolu għandha tiġi rreġistrata.
|
|
(e)
|
Jekk il-magna tieqaf jew jekk il-kampjunar tal-emissjonijiet jiġi interrott fi kwalunkwe ħin wara li jibda l-kampjunar tal-emissjonijiet għal modalità diskreta u għall-metodu b’filtru uniku, it-test għandu jiġi annullat u għandu jiġi ripetut mill-proċedura ta’ tisħin tal-magna. Fil-każ ta’ kejl tal-PM permezz tal-metodu b’filtri multipli (filtru kampjunarju wieħed għal kull modalità operattiva), it-test għandu jitkompla billi l-magna tiġi stabbilizzata fil-modalità preċedenti għall-kundizzjonament tat-temperatura tal-magna u mbagħad jinbeda l-kejl bil-modalità fejn il-magna tkun waqfet;
|
|
(f)
|
Għandhom jitwettqu l-proċeduri ta’ wara t-test skont il-paragrafu 7.3.2.
|
7.8.1.3. Kriterji ta’ validazzjoni
Waqt kull modalità taċ-ċiklu tat-test fi stat stabbli partikolari wara l-perjodu tranżitorju inizjali, il-veloċità mkejla ma għandhiex tiddevja mill-veloċità ta’ referenza għal iktar minn ± 1 fil-mija tal-veloċità kklassifikata jew b’± 3 min-1, liema minnhom tkun l-ikbar ħlief għall-veloċità mingħajr ingranaġġ li għandha tkun fi ħdan it-tolleranzi ddikjarati mill-manifattur. It-torque mkejjel ma għandux jiddevja mit-torque ta’ referenza għal iktar minn ± 2 fil-mija tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.
7.8.2. Ċikli tat-test modali bir-rampa
7.8.2.1. Tisħin tal-magna
Qabel ma jinbdew iċ-ċikli tat-test modali bir-rampa (RMC) fi stat stabbli, il-magna għandha tiġi msaħħna u għandha titħaddem sakemm it-temperaturi tal-magna (l-ilma tat-tkessiħ u ż-żejt lubrikanti) ikunu ġew stabbilizzati fuq veloċità ta’ 50 fil-mija u torque ta’ 50 fil-mija għaċ-ċiklu tat-test RMC (derivat miċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet) u f’veloċità tal-magna kklassifikata jew nominali u torque ta’ 50 fil-mija għaċ-ċiklu tat-test RMC (derivat mċ-ċiklu tat-test b’ħames (5) modalitajiet). Immedjatament wara din il-proċedura ta’ kundizzjonament tal-magna, il-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jitbiddlu f’rampa lineari ta’ 20 ± 1 s sal-ewwel modalità tat-test. Il-kejl taċ-ċiklu tat-test għandu jibda minn 5 s sa 10 s wara t-tmiem tar-rampa.
7.8.2.2. Twettiq ta’ ċiklu tat-test modali bir-rampa
Iċ-ċikli modali bir-rampa derivati miċ-ċiklu tat-test bi tmien (8) modalitajiet u b’ħames (5) modalitajiet qed jintwerew fl-Anness 5.
Il-magna għandha titħaddem għall-ħin preskritt f’kull modalità. It-tranżizzjoni minn modalità għal dik li jmiss għandha ssir b’mod lineari f’20 s ± 1 s skont it-tolleranzi preskritti fil-paragrafu 7.8.2.4. (ara l-Anness 5).
Għaċ-ċikli modali bir-rampa, il-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza għandhom jiġu ġġenerati bi frekwenza minima ta’ 1 Hz u din is-sekwenza ta’ punti għandha tintuża sabiex isir iċ-ċiklu. Matul it-tranżizzjoni bejn il-modalitajiet, il-valuri denormalizzati tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza għandhom jitqiegħdu f’rampa lineari bejn il-modalitajiet sabiex jiġu ġġenerati punti ta’ referenza. Il-valuri normalizzati tat-torque ta’ referenza ma għandhomx jitqiegħdu f’rampa lineari bejn il-modalitajiet u magħad jiġu denormalizzati. Jekk ir-rampa tal-veloċità u tat-torque tgħaddi minn punt ’il fuq mill-kurva tat-torque tal-magna, hija għandha titkompla sabiex tikkmanda t-torques ta’ referenza u t-talba mill-operatur għandha titħalla titla’ sal-valur massimu.
Matul iċ-ċiklu tat-test RMC kollu (matul kull modalità u inklużi r-rampi bejn il-modalitajiet), għandha tiġi mkejla l-konċentrazzjoni ta’ kull sustanza gassuża li tniġġes u għandhom jittieħdu kampjuni mill-PM. Is-sustanzi gassużi li jniġġsu jistgħu jiġu mkejla mhux ittrattati jew dilwiti u għandhom jiġu rreġistrati b’mod kontinwu; jekk ikunu dilwiti, jistgħu anki jittieħdu kampjuni tagħhom f’borża kampjunarja. Il-kampjun tal-partikulati għandu jiġi dilwit b’arja kkundizzjonata u nadifa. Matul il-proċedura kompleta tat-test għandu jittieħed kampjun wieħed, u dan għandu jinġabar fuq filtru kampjunarju tal-PM wieħed.
Biex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk, ix-xogħol proprju taċ-ċiklu għandu jiġi kkalkulat billi l-potenza proprja tal-magna tiġi integrata matul iċ-ċiklu komplet.
7.8.2.3. Sekwenza tat-test tal-emissjonijiet:
|
(a)
|
It-twettiq tal-RMC, il-kampjunar tal-gassijiet tal-egżost, ir-reġistrazzjoni tad-dejta u l-integrazzjoni tal-valuri mkejla għandhom jinbdew fl-istess ħin;
|
|
(b)
|
Il-veloċità u t-torque għandhom jiġu kkontrollati sal-ewwel modalità fiċ-ċiklu tat-test;
|
|
(c)
|
Jekk il-magna tieqaf x’imkien waqt li jkun qed jsir l-RMC, it-test għandu jiġi annullat. Il-magna għandha tiġi prekundizzjonata u t-test għandu jiġi ripetut;
|
|
(d)
|
Fi tmiem l-RMC, il-kampjunar għandu jitkompla, ħlief għall-kampjunar tal-PM, fejn jitħaddmu s-sistemi kollha sabiex il-ħin tar-rispons tas-sistema ikun jista’ jgħaddi. Imbagħad il-kampjunar u r-reġistrazzjonijiet kollha għandhom jitwaqqfu, inkluża r-reġistrazzjoni tal-kampjuni fl-isfond. Fl-aħħar nett, għandu jitwaqqaf kwalunkwe apparat integranti u t-tmiem taċ-ċiklu tat-test għandu jiġi indikat fid-dejta rreġistrata;
|
|
(e)
|
Għandhom jitwettqu l-proċeduri ta’ wara t-test skont il-paragrafu 7.4..
|
7.8.2.4. Kriterji ta’ validazzjoni
It-testijiet tal-RMC għandhom jiġu vvalidati billi tintuża l-analiżi ta’ rigressjoni kif ġie deskritt fil-paragrafi 7.8.3.3. u 7.8.3.5. It-tolleranzi permessi tal-RMC qed jingħataw fit-Tabella 7.1 li ġejja. Innota li t-tolleranzi tal-RMC huma differenti mit-tolleranzi tal-NRTC tat-Tabella 7.2.
Tabella 7.1
Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni tal-RMC
|
|
Veloċità
|
Torque
|
Potenza
|
|
Żball standard tal-istima (SEE) ta’ y fuq x
|
massimu ta’ 1 % tal-veloċità kklassifikata
|
massimu ta’ 2 % tat-torque massimu tal-magna
|
massimu ta’ 2 % tal-potenza massima tal-magna
|
|
Inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni, a
1
|
0,99 sa 1,01
|
0,98 sa 1,02
|
0,98 sa 1,02
|
|
Koeffiċjent ta’ determinazzjoni, r
2
|
0,990 minimu
|
0,950 minimu
|
0,950 minimu
|
|
Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, a
0
|
± 1 % tal-veloċità kklassifikata
|
± 20 Nm jew 2 % tat-torque massimu, liema minnhom ikun l-ikbar
|
± 4 kW jew 2 % tal-potenza massima, liema minnhom tkun l-ikbar
|
F’każ li l-RMC ma jsirx fuq bank tat-test tranżitorju, fejn il-valuri tal-veloċità u tat-torque sekonda b’sekonda ma jkunux disponibbli, għandhom jintużaw il-kriterji ta’ validazzjoni li ġejjin.
Ir-rekwiżiti għat-tolleranzi tal-veloċità u tat-torque f’kull modalità qed jingħataw fil-paragrafu 7.8.1.3. Għat-tranżizzjonijiet ta’ 20 s tal-veloċità lineari u tat-torque lineari bejn il-modalitajiet tat-test tal-RMC fi stat stabbli (paragrafu 7.4.1.2.), it-tolleranzi għall-veloċità u għat-tagħbija li ġejjin għandhom jiġu applikati għar-rampa filwaqt li l-veloċità għandha tinżamm lineari fi ħdan ± 2 fil-mija tal-veloċità kklassifikata. It-torque għandu jinżamm lineari fi ħdan ± 5 fil-mija tat-torque massimu f’veloċità kklassifikata.
7.8.3. Ċiklu tat-test tranżitorju (NRTC)
Sabiex isir iċ-ċiklu tat-test tranżitorju, il-kmandi tal-veloċitajiet u tat-torques ta’ referenza għandhom jiġu eżegwiti b’mod sekwenzjali. Il-kmandi tal-veloċità u tat-torque għandhom jinħarġu bi frekwenza ta’ mill-inqas 5 Hz. Minħabba li ċ-ċiklu tat-test ta’ referenza jiġi speċifikat f’1 Hz, il-kmandi tal-veloċità u tat-torque ta’ bejn iċ-ċikli għandhom jiġu interpolati b’mod lineari mill-valuri tat-torque ta’ referenza ġġenerati mill-ġenerazzjoni taċ-ċiklu.
Valuri żgħar denormalizzati tal-veloċità qrib il-veloċità mingħajr ingranaġġ sħuna jistgħu jwasslu biex jiġu attivati r-regolaturi ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata ta’ veloċità baxxa u biex it-torque tal-magna jaqbeż it-torque ta’ referenza anki jekk it-talba mill-operatur tkun waħda minima. F’każijiet ta’ din ix-xorta, huwa rrakkomandat li d-dinamometru jiġi kkontrollat sabiex jagħti prijorità ħalli jiġi segwit it-torque ta’ referenza minflok il-veloċità ta’ referenza u l-magna għandha titħalla tirregola l-veloċità.
F’kundizzjonjiet ta’ startjar ta’ magna kiesħa, il-magni jistgħu jużaw apparat imtejjeb ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata sabiex isaħħnu malajr il-magni u l-apparati tat-trattament ta’ wara. F’dawn il-kundizzjonijiet, veloċitajiet normalizzati baxxi ħafna se jiġġeneraw veloċitajiet ta’ referenza taħt din il-veloċità mingħajr ingranaġġ imtejba u ogħla. F’dan il-każ, huwa rrakkomandat li d-dinamometru jiġi kkontrollat sabiex jagħti prijorità ħalli jiġi segwit it-torque ta’ referenza u l-magna għandha titħalla tirregola l-veloċità meta t-talba mill-operatur tkun waħda minima.
Matul test tal-emissjonijiet, il-veloċitajiet u t-torques ta’ referenza u l-veloċitajiet u t-torques ta’ feedback għandhom jiġu rreġistrati bi frekwenza minima ta’ 1 Hz, imma preferibbilment ta’ 5 Hz jew anki ta’ 10 Hz. Din il-frekwenza ta’ reġistrazzjoni ikbar hija importanti għaliex tgħin sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni tal-intervall ta’ ħin bejn il-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza u dawk ta’ feedback imkejla.
Il-veloċitajiet u t-torques ta’ referenza u ta’ feedback jistgħu jiġu rreġistrati bi frekwenzi iktar baxxi (baxxi daqs 1 Hz), jekk jiġu rreġistrati l-valuri medji matul l-intervall ta’ ħin bejn il-valuri rreġistrati. Il-valuri medji għandhom jiġu kkalkulati abbażi ta’ valuri ta’ feedback aġġornati bi frekwenza ta’ mill-inqas 5 Hz. Dawn il-valuri rreġistrati għandhom jintużaw sabiex jiġu kkalkulati l-istatistika tal-validazzjoni taċ-ċiklu u x-xogħol totali.
7.8.3.1. Prekundizzjonament tal-magna
Sabiex jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet stabbli għat-test tal-emissjonijiet li ġej, is-sistema kampjunarja u l-magna għandhom jiġu prekundizzjonati jew billi jsir ċiklu sħiħ ta’ qabel l-NRTC, jew billi l-magna u s-sistemi ta’ kejl jitħaddmu f’kundizzjonijiet simili bħal fiċ-ċiklu tat-test stess. Jekk it-test ta’ qabel kien ukoll test sħun tal-NRTC, ma jkun meħtieġ l-ebda kundizzjonament addizzjonali.
Tista’ tiġi applikata proċedura ta’ tkessiħ naturali jew sfurzat. Għal tkessiħ sfurzat, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu stabbiliti sistemi ħalli l-arja ta’ tkessiħ tintbagħat fuq il-magna kollha, iż-żejt kiesaħ jiġi mgħoddi mis-sistema ta’ lubrikazzjoni tal-magna, titneħħa s-sħana mil-likwidu tat-tkessiħ permezz tas-sistema ta’ tkessiħ tal-magna, u titneħħa s-sħana minn sistema ta’ trattament ta’ wara tal-egżost. Fil-każ ta’ tkessiħ sfurzat tat-trattament ta’ wara, l-arja tat-tkessiħ ma għandhiex tiġi applikata qabel ma s-sistema ta’ trattament ta’ wara tkun kesħet taħt it-temperatura ta’ attivazzjoni katalitika tagħha. Kwalunkwe proċedura ta’ tkessiħ li tirriżulta f’emissjonijiet mhux rappreżentattivi mhijiex permessa.
Għandhom jitwettqu l-proċeduri ta’ qabel it-test, skont il-paragrafu 7.3.1., inkluża l-kalibrazzjoni tal-analizzatur.
7.8.3.2. Twettiq ta’ test ta’ ċiklu tranżitorju (NRTC)
L-ittestjar għandu jinbeda kif ġej:
Is-sekwenza tat-test għandha tibda immedjatament wara li l-magna tkun startjat minn kundizzjoni mkessħa fil-każ tat-test kiesaħ tal-NRTC jew minn kundizzjoni ta’ tgħaddis sħun fil-każ tat-test sħun tal-NRTC. L-istruzzjonijiet (Anness 5) għandhom jiġu segwiti.
Ir-reġistrazzjoni tad-dejta, il-kampjunar tal-gassijiet tal-egżost u l-integrazzjoni tal-valuri mkejla għandhom jinbdew fl-istess ħin li tiġi startjata l-magna. Iċ-ċiklu tat-test għandu jinbeda meta tiġi startjata l-magna u għandu jsir skont l-iskeda tal-Anness 5.
Fi tmiem iċ-ċiklu, il-kampjunar għandu jitkompla, fejn jitħaddmu s-sistemi kollha sabiex il-ħin tar-rispons tas-sistema ikun jista’ jgħaddi. Imbagħad il-kampjunar u r-reġistrazzjonijiet kollha għandhom jitwaqqfu, inkluża r-reġistrazzjoni tal-kampjuni fl-isfond. Fl-aħħar nett, għandu jitwaqqaf kwalunkwe apparat integranti u t-tmiem taċ-ċiklu tat-test għandu jiġi indikat fid-dejta rreġistrata.
Għandhom jitwettqu l-proċeduri ta’ wara t-test skont il-paragrafu 7.3.2.
7.8.3.3. Kriterji ta’ validazzjoni taċ-ċikli għal ċiklu tat-test tranżitorju
Sabiex tiġi kkontrollata l-validità ta’ test, il-kriterji ta’ validazzjoni taċ-ċiklu f’dan il-paragrafu għandhom jiġu applikati għall-valuri ta’ referenza u ta’ feedback tal-veloċità, tat-torque, tal-potenza u tax-xogħol globali.
7.8.3.4. Kalkolu tax-xogħol taċ-ċiklu
Qabel ma jiġi kkalkulat ix-xogħol taċ-ċiklu, kwalunkwe valur tal-veloċità u tat-torque rreġistrat waqt l-istartjar tal-magna għandu jitħalla barra. Il-punti b’valuri negattivi tat-torque għandhom jitqiesu bħala xogħol żero. Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu W
act (kWh) għandu jiġi kkalkulat abbażi tal-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ feedback tal-magna. Ix-xogħol ta’ referenza taċ-ċiklu W
ref (kWh) għandu jiġi kkalkulat abbażi tal-valuri tal-veloċità u tat-torque ta’ referenza tal-magna. Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu W
act jintuża biex isir paragun max-xogħol ta’ referenza taċ-ċiklu W
ref u sabiex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk (ara l-paragrafu 7.2.)
W
act għandu jkun bejn 85 fil-mija u 105 fil-mija ta’ W
ref.
7.8.3.5. Statistika ta’ validazzjoni (ara l-Appendiċi A.2. tal-Anness 4B)
Ir-rigressjoni lineari bejn il-valuri ta’ referenza u ta’ feedback għandha tiġi kkalkulata għall-veloċità, għat-torque u għall-potenza.
Sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni tal-intervall ta’ ħin bejn il-valuri taċ-ċiklu ta’ referenza u ta’ feedback, is-sekwenza kollha tas-sinjali ta’ feedback tal-veloċitajiet u tat-torques tal-magna tista’ tiġi avvanzata jew imdewma fil-ħin fir-rigward tas-sekwenza tal-veloċitajiet u tat-torques ta’ referenza. Jekk is-sinjali ta’ feedback jiġu mċaqilqa, kemm il-veloċità kif ukoll it-torque għandhom jiġu mċaqilqa bl-istess ammont fl-istess direzzjoni.
Għandu jintuża l-metodu tal-inqas kwadrati, bl-iktar ekwazzjoni adattata jkollha l-forma:
|
|
(7-6)
|
fejn:
|
y
|
=
|
il-valur ta’ feedback tal-veloċità (min-1), tat-torque (Nm), jew tal-potenza (kW)
|
|
a
1
|
=
|
l-inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
x
|
=
|
il-valur ta’ referenza tal-veloċità (min-1), tat-torque (Nm), jew tal-potenza (kW)
|
|
a
0
|
=
|
l-interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni
|
Għal kull linja ta’ rigressjoni, għandhom jiġu kkalkulati l-iżball standard tal-istima (SEE) ta’ y fuq x u l-koeffiċjent ta’ determinazzjoni (r
2) (Appendiċi A.2. tal-Anness 4B).
Huwa rrakkomandat li din l-analiżi ssir b’1 Hz. Biex test jiġi kkunsidrat validu, għandhom jiġu ssodisfati l-kriterji tat-Tabella 7.2 ta’ dan il-paragrafu.
Tabella 7.2
Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
Speed
|
Torque
|
Power
|
|
Żball standard tal-istima (SEE) ta’ y fuq x
|
≤ 5,0 fil-mija tal-veloċità massima tat-test
|
≤ 10,0 fil-mija tat-torque massimu mmappjat
|
≤ 10,0 fil-mija tal-potenza massima mmappjata
|
|
Inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni, a
1
|
0,95 sa 1,03
|
0,83 sa 1,03
|
0,89 sa 1.03
|
|
Koeffiċjent ta’ determinazzjoni, r
2
|
0,970 minimu
|
0,850 minimu
|
0,910 minimu
|
|
Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, a
0
|
≤ 10 fil-mija tal-veloċità mingħajr ingranaġġ
|
± 20 Nm jew ±2 fil-mija tat-torque massimu, liema minnhom ikun l-ikbar
|
± 4 kW jew ±2 fil-mija tal-potenza massima, liema minnhom tkun l-ikbar
|
Għal finijiet ta’ rigressjoni biss, it-tħassir tal-punti huwa permess fejn ġie annotat fit-Tabella 7.3 ta’ dan il-paragrafu qabel ma jsir il-kalkolu tar-rigressjoni. Madankollu, dawk il-punti ma għandhomx jitħassru meta jiġu kkalkulati x-xogħol u l-emissjonijiet taċ-ċiklu. Punt ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata huwa ddefinit bħala punt li jkollu torque ta’ referenza normalizzat ta’ 0 fil-mija u veloċità ta’ referenza normalizzata ta’ 0 fil-mija. It-tħassir tal-punti jista’ jiġi applikat għaċ-ċiklu kollu jew għal kwalunkwe parti minnu; il-punti li jiġu soġġetti għal tħassir għandhom jiġu speċifikati.
Tabella 7.3
Tħassir tal-punti permess mill-analiżi ta’ rigressjoni
|
Avveniment
|
Kundizzjonijiet (n = veloċità tal-magna, T = torque)
|
Tħassir tal-punti permess
|
|
Talba minima mill-operatur
(punt ta’ tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata)
|
n
ref = n
idle
u
T
ref = 0
u
T
act > (T
ref – 0,02 T
maxmappedtorque)
u
T
act < (T
ref + 0,02 T
maxmappedtorque)
|
veloċità u potenza
|
|
Talba minima mill-operatur
|
n
act ≤ 1,02 n
ref u T
act > T
ref
jew
n
act > n
ref u T
act ≤ T
ref'
jew
n
act > 1,02 n
ref u T
ref < T
act ≤ (T
ref + 0,02 T
maxmappedtorque)
|
potenza u jew torque jew veloċità
|
|
Talba massima mill-operatur
|
n
act < n
ref u T
act ≥ T
ref
jew
n
act ≥ 0,98 n
ref u T
act < T
ref
jew
n
act < 0,98 n
ref u T
ref > T
act ≥ (T
ref – 0,02 T
maxmappedtorque)
|
potenza u jew torque jew veloċità
|
8. PROĊEDURI TA’ KEJL
8.1. Kontrolli tal-kalibrazzjoni u tal-prestazzjoni
8.1.1. Introduzzjoni
Dan il-paragrafu jiddeskrivi l-kalibrazzjonijiet u l-verifiki meħtieġa tas-sistemi ta’ kejl. Ara l-paragrafu 9.4. għall-ispeċifikazzjonijiet li japplikaw għall-istrumenti individwali.
Il-kalibrazzjonijiet jew il-verifiki għandhom isiru ġeneralment matul il-katina kompleta tal-kejl.
Jekk kalibrazzjoni jew verifika għal porzjon minn sistema ta’ kejl ma tiġix speċifikata, dak il-porzjon tas-sistema għandu jiġi kkalibrat u l-prestazzjoni tiegħu għandha tiġi vverifikata bi frekwenza li tkun konsistenti ma’ kwalunkwe rakkomandazzjoni tal-manifattur tas-sistema ta’ kejl u ma’ ġudizzju inġineristiku tajjeb.
Sabiex ikun hemm konformità mat-tolleranzi speċifikati għall-kalibrazzjonijiet u għall-verifiki għandhom jintużaw standards traċċabbli rikonoxxuti fuq livell internazzjonali.
8.1.2. Sommarju tal-kalibrazzjonijiet u tal-verifiki
It-Tabella 8.1 tiġbor fil-qosor il-kalibrazzjonijiet u l-verifiki deskritti fil-paragrafu 8. u tindika meta dawn għandhom isiru.
Tabella 8.1
Sommarju tal-Kalibrazzjonijiet u tal-Verifiki
|
Tip ta’ kalibrazzjoni jew ta’ verifika
|
Frekwenza minima (1)
|
|
8.1.3.:
|
Akkuratezza, ripetibbiltà u storbju
|
|
Akkuratezza: Mhijiex meħtieġa imma hija rrakkomandata għall-installazzjoni inizjali.
Ripetibbiltà: Mhijiex meħtieġa imma hija rrakkomandata għall-installazzjoni inizjali.
Storbju: Mhijiex meħtieġ, imma hija rrakkomandata għall-installazzjoni inizjali.
|
|
|
Veloċità: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
Torque: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
Flussi ta’ gass nadif u ta’ egżost dilwit: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri, sakemm il-fluss ma jiġix ivverifikat permezz ta’ kontroll bil-propan jew ta’ bilanċ tal-karbonju jew tal-ossiġnu.
Fluss tal-gass mhux ittrattat: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 185 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri, sakemm il-fluss ma jiġix ivverifikat permezz ta’ kontroll bil-propan jew ta’ bilanċ tal-karbonju jew tal-ossiġnu.
Analizzaturi tal-gass: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 35 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
Bilanċ tal-PM: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
Pressjoni u temperatura awtonomi: Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.5.:
|
Verifika tar-rispons u tal-aġġornament u r-reġistrazzjoni ta’ sistema ta’ analizzatur kontinwu tal-gass – għall-analizzaturi tal-gass mhux ikkumpensati b’mod kontinwu għal speċijiet oħrajn ta’ gassijiet
|
|
Mal-installazzjoni inizjali jew wara modifika fis-sistema li taffettwa r-rispons.
|
|
8.1.6.:
|
Verifika tar-rispons u tal-aġġornament u r-reġistrazzjoni ta’ sistema ta’ analizzatur kontinwu tal-gass – għall-analizzaturi tal-gass ikkumpensati b’mod kontinwu għal speċijiet oħrajn ta’ gassijiet
|
|
Mal-installazzjoni inizjali jew wara modifika fis-sistema li taffettwa r-rispons.
|
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.7.2.:
|
Pressjoni, temperatura, punt tan-nida
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.8.1.:
|
Fluss tal-fjuwil
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.8.3.:
|
Fluss tal-egżost
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.8.4.:
|
Fluss tal-egżost dilwit (CVS u PFD)
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.8.5.:
|
Verifika tas-CVS/tal-PFD u tal-kampjunatur bil-lott (2)
|
|
Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 35 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri. (Kontroll bil-propan)
|
|
8.1.8.8.:
|
Tnixxija tal-vakwu
|
|
Qabel kull test tal-laboratorju skont il-paragrafu 7.1.
|
|
8.1.9.1.:
|
Interferenza tal-H2O tal-NDIR tas-CO2
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.9.2.:
|
Interferenza tas-CO2 u tal-H2O tal-NDIR tas-CO
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.10.1.:
|
Kalibrazzjoni tal-FID
Ottimizzazzjoni tal-FID tat-THC u verifika tal-FID tat-THC
|
|
Ikkalibra, ottimizza u ddetermina r-rispons għas-CH4: mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
Ivverifika r-rispons għas-CH4: mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 185 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.10.2.:
|
Interferenza tal-O2 tal-FID tal-egżost mhux ittrattat
|
|
Għall-analizzaturi tal-FID kollha: mal-installazzjoni inizjali, u wara manutenzjoni maġġuri.
Għall-analizzaturi tal-FID tat-THC: mal-installazzjoni inizjali, wara manutenzjoni maġġuri u wara
Ottimizzazzjoni tal-FID skont 8.1.10.1.
|
|
8.1.10.3.:
|
Pentrazzjoni tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi
|
|
Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 185 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.11.1.:
|
Estinzjoni tas-CLD bis-CO2 u bl-H2O
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.11.3.:
|
Interferenza tal-HC u tal-H2O tal-NDUV
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.11.4.:
|
Pentrazzjoni tal-NO2 tal-banju tat-tkessiħ (kessieħ)
|
|
Mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.11.5.:
|
Konverżjoni tal-konvertitur tal-NO2 f’NO
|
|
Mal-installazzjoni inizjali, fi żmien35 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
|
|
8.1.12.1.:
|
Miżien u użin tal-PM
|
|
Verifika indipendenti: mal-installazzjoni inizjali, fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar u wara manutenzjoni maġġuri.
Verifiki tal-kampjuni żero, ta’ span u ta’ referenza: fi żmien 12-il siegħa qabel ma jsir l-użin, u wara manutenzjoni maġġuri.
|
8.1.3. Verifiki għall-akkuratezza, għar-ripetibbiltà u għall-istorbju
Il-valuri tal-prestazzjoni għall-istrumenti individwali speċifikati fit-Tabella 9.3 huma l-bażi biex jiġu ddeterminati l-akkuratezza, ir-ripetibbiltà u l-istorbju ta’ strument.
Mhuwiex meħtieġ li tiġi vverifikata l-akkuratezza, ir-ripetibbiltà jew l-istorbju ta’ strument. Madankollu, jista’ jkun utli li dawn il-verifiki jiġu kkunsidrati sabiex tiġi ddefinita speċifikazzjoni għal strument ġdid, sabiex tiġi vverifikata l-prestazzjoni ta’ strument ġdid mal-konsenja jew sabiex jiġu individwati soluzzjonijiet għall-problemi ta’ strument eżistenti.
8.1.4. Kontroll tal-linearità
8.1.4.1. Ambitu u frekwenza
Fuq kull sistema ta’ kejl elenkata fit-Tabella 8.2 għandha ssir verifika tal-linearità mill-inqas daqstant ta’ spiss daqskemm ġie indikat fit-tabella, b’mod konsistenti mar-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur tas-sistema ta’ kejl u ma’ ġudizzju inġineristiku tajjeb. L-intenzjoni ta’ verifika tal-linearità hija li jiġi ddeterminat li sistema ta’ kejl tirrispondi b’mod proporzjonali tul il-medda ta’ kejl inkwistjoni. Verifika tal-linearità għandha tikkonsisti fl-introduzzjoni ta’ serje ta’ mill-inqas għaxar (10) valuri ta’ referenza f’sistema ta’ kejl, sakemm ma jiġix speċifikat mod ieħor. Is-sistema ta’ kejl tikkwantifika kull valur ta’ referenza. Il-valuri mkejla għandhom jiġu pparagunati b’mod kollettiv mal-valuri ta’ referenza billi jintużaw rigressjoni lineari tal-inqas kwadrati u l-kriterji ta’ linearità speċifikati fit-Tabella 8.2 ta’ dan il-paragrafu.
8.1.4.2. Rekwiżiti tal-prestazzjoni
Jekk sistema ta’ kejl ma tissodisfax il-kriterji ta’ linearità applikabbli fit-Tabella 8.2, in-nuqqas għandu jiġi korrett bir-rikalibrazzjoni, bil-manutenzjoni jew bis-sostituzzjoni tal-komponenti kif ikun meħtieġ. Il-verifika tal-linearità għandha tiġi ripetuta wara l-korrezzjoni tan-nuqqas sabiex jiġi żgurat li s-sistema ta’ kejl tissodisfa l-kriterji ta’ linearità.
8.1.4.3. Proċedura
Għandu jintuża l-protokoll tal-verifika tal-linearità li ġej:
|
(a)
|
Sistema ta’ kejl għandha titħaddem fit-temperaturi, fil-pressjonijiet u bil-flussi speċifikati tagħha;
|
|
(b)
|
L-istrument għandu jiġi azzerat kif isir qabel test tal-emissjonijiet bl-introduzzjoni ta’ sinjal żero. Għall-analizzaturi tal-gass, għandu jintuża gass żero li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u dan għandu jiġi introdott direttament fil-bokka tal-analizzatur;
|
|
(c)
|
L-istrument għandu jiġi soġġett għal span kif isir qabel test tal-emissjonjiet bl-introduzzjoni ta’ sinjal ta’ span. Għall-analizzaturi tal-gass, għandu jintuża gass ta’ span li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u dan għandu jiġi introdott direttament fil-bokka tal-analizzatur;
|
|
(d)
|
Wara li l-istrument jiġi soġġett għal span, iż-żero għandu jiġi kkontrollat bl-istess sinjal li jkun intuża fis-subparagrafu (b) ta’ dan il-paragrafu. Abbażi ta’ qari żero, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi ddeterminat jekk l-istrument għandux jerġa’ jiġi azzerat u/jew soġġett għal span qabel ma jsir il-pass li jmiss;
|
|
(e)
|
Għall-kwanitajiet kollha mkejla, għandhom jintużaw ir-rakkomandazzjoniiet tal-manifattur u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jintgħażlu l-valuri ta’ referenza, y
refi
, li jkopru l-medda sħiħa ta’ valuri li jkunu mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijet, biex b’hekk tiġi evitata l-ħtieġa li ssir estrapolazzjoni lil hinn minn dawn il-valuri. Sinjal ta’ referenza żero għandu jingħażel bħala wieħed mill-valuri ta’ referenza tal-verifika tal-linearità. Għal verifiki tal-linearità tal-pressjoni u tat-temperaturi awtonomi, għandhom jintgħażlu mill-inqas tliet (3) valuri ta’ referenza. Għall-verifika tal-linearità l-oħra kollha, għandhom jintgħażlu mill-inqas għaxar (10) valuri ta’ referenza;
|
|
(f)
|
Għandhom jintużaw ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jintgħażel l-ordni li fih se jiġu introdotti s-serje ta’ valuri ta’ referenza;
|
|
(g)
|
Il-kwantitajiet ta’ referenza għandhom jiġu ġġenerati u introdotti kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.4.4. Għall-analizzaturi tal-gass, għandhom jintużaw konċentrazzjonijiet ta’ gass li jkun magħruf li jkunu fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u dawn għandhom jiġu introdotti direttament fil-bokka tal-analizzatur;
|
|
(h)
|
Għandu jitħalla ħin biex l-istrument jistabbilizza filwaqt li jkejjel il-valur ta’ referenza;
|
|
(i)
|
Bi frekwenza ta’ reġistrazzjoni mill-inqas daqs il-frekwenza minima, kif ġie speċifikat fit-Tabella 9.2, il-valur ta’ referenza għandu jiġi mkejjel għal 30 s u l-medja artimetika tal-valuri rreġistrati,
għandha tiġi rreġistrata; |
|
(j)
|
Il-passi fis-subparagrafi (g) sa (i) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti sakemm il-kwantitajiet ta’ referenza kollha jkunu ġew imkejla;
|
|
(k)
|
Il-medji aritmetiċi
, u l-valuri ta’ referenza y
refi
, għandhom jintużaw sabiex jiġu kkalkulati l-parametri u l-valuri statistiċi tar-rigressjoni lineari tal-inqas kwadrati ħalli jsir paragun mal-kriterji minimi tal-prestazzjoni speċifikati fit-Tabella 8.2. Għandhom jintużaw il-kalkoli deskritti fil-paragrafu A.2. tal-Appendiċi A.2 tal-Anness 4B. |
8.1.4.4. Sinjali ta’ referenza
Dan il-paragrafu jiddeskrivi l-metodi rrakkomandati biex jiġu ġġenerati valuri ta’ referenza għall-protokoll tal-verifika tal-linearità fil-paragrafu 8.1.4.3. ta’ din it-taqsima. Il-valuri ta’ referenza għandhom jintużaw sabiex jissimulaw il-valuri proprji, jew valur proprju għandu jiġi introdott u għandu jiġi mkejjel b’sistema ta’ kejl ta’ referenza. Fil-każ tal-aħħar, il-valur ta’ referenza jkun il-valur irrapportat mis-sistema ta’ kejl ta’ referenza. Il-valuri ta’ referenza u s-sistemi ta’ kejl ta’ referenza għandhom ikunu traċċabbli internazzjonalment.
Għal sistemi ta’ kejl tat-temperaturi b’sensers bħat-termokoppji, l-RTDs, u t-termisters, il-verifika tal-linearità tista’ ssir billi s-senser jitneħħa mis-sistema u minfloku jintuża simulatur. Għandu jintuża simulatur li jiġi kkalibarati b’mod indipendenti u kkumpensat għall-ġonta kiesħa, kif ikun meħtieġ. L-inċertezza tas-simulatur traċċabbli internazzjonalment skalata għat-temperatura għandha tkun ta’ inqas minn 0,5 fil-mija tat-temperatura operattiva massima T
max. Jekk tintuża din il-possibbiltà, għandhom jintużaw sensers li l-fornitur jiddikjara li jkunu akkurati sa iktar minn 0,5 fil-mija tat-T
max meta pparagunati mal-kurva tal-kalibrazzjoni standard tagħhom.
8.1.4.5. Sistemi ta’ kejl li jeħtieġu verifika tal-linearità
It-Tabella 8.2 tindika sistemi ta’ kejl li jeħtieġu verifiki tal-linearità. Għal din it-tabella, japplikaw id-dispożizzjonijiet li ġejjin.
|
(a)
|
Verifika tal-linearità għandha ssir b’mod iktar frekwenti jekk il-manifattur tal-istrument jirrakkomandaha jew abbażi ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb;
|
|
(b)
|
“min” tirreferi għall-valur ta’ referenza minimu użat matul il-verifika tal-linearità;
Innota li dan il-valur jista’ jkun żero jew valur negattiv jiddependi mis-sinjal;
|
|
(c)
|
“max” ġeneralment tirreferi għall-valur ta’ referenza massimu użat matul il-verifika tal-linearità. Pereżempju għad-diviżuri tal-gass, x
max hija l-konċentrazzjoni mhux diviża u mhux dilwita ta’ gass ta’ span. Dawn li ġejjin huma każijiet speċjali fejn “max” tirreferi għal valur differenti:
|
(i)
|
Għal verifika tal-linearità tal-bilanċ tal-PM m
max tirreferi għall-massa tipika ta’ filtru tal-PM;
|
|
(ii)
|
Għal verifika tal-linearità tat-torque, T
max tirreferi għall-valur tal-ogħla intensità tat-torque tal-magna speċifikat mill-manifattur tal-magna bl-ogħla torque li għandha tiġi ttestjata.
|
|
|
(d)
|
Il-meded speċifikati huma inklużivi. Pereżempju, medda speċifikata ta’ 0,98-1,02 għall-inklinazzjoni a
1 tfisser 0,98 ≤ a
1 ≤ 1,02;
|
|
(e)
|
Dawn il-verifiki tal-linearità mhumiex meħtieġa għal sistemi li jgħaddu l-verifika tar-rata tal-fluss għal egżost dilwit kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.5. għall-kontroll bil-propan jew għal sistemi li jaqblu fi ħdan ± 2 fil-mija abbażi ta’ bilanċ kimiku tal-karbonju jew tal-ossiġnu tal-arja li tidħol, tal-fjuwil u tal-egżost;
|
|
(f)
|
Il-kriterji a
1 għal dawn il-kwanitajiet għandhom jiġu ssodisfati biss jekk il-valur assolut tal-kwantità jkun meħtieġ, bil-kontra ta’ sinjal li jkun biss proporzjonali b’mod lineari għall-valur proprju;
|
|
(g)
|
It-temperaturi awtonomi jinkludu t-temperaturi tal-magna u l-kundizzjonijiet ambjentali użati sabiex jiġu ssettjati jew ivverifikati l-kundizzjonijiet tal-magna; it-temperaturi użati sabiex jiġu ssettjati jew ivverifikati l-kundizzjonijiet kritiċi fis-sistema tat-test; u t-temperaturi użati fil-kalkoli tal-emissjonijiet:
|
(i)
|
Dawn il-kontrolli tal-linearità tat-temperaturi huma meħtieġa. Il-bokka tal-arja, il-bank(ijiet) tat-trattament ta’ wara (għall-magni ttestjati b’apparati tat-trattament ta’ wara f’ċikli bi kriterji ta’ startjar ta’ magna kiesħa); l-arja ta’ dilwizzjoni għall-kampjunar tal-PM (CVS, sistemi ta’ dilwizzjoni doppja u sistemi bi fluss parzjali); il-kampjun tal-PM u l-kampjun tal-kessieħ (għas-sistemi kampjunarji gassużi li jużaw kessieħa sabiex jixxottaw il-kampjuni);
|
|
(ii)
|
Dawn il-kontrolli tal-linearità tat-temperaturi huma meħtieġa biss jekk jiġu speċifikati mill-manifattur tal-magna. Il-bokka tal-fjuwil; l-iżbokk tal-arja tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ taċ-ċellula tat-test (għall-magni ttestjati bi skambjatur tas-sħana taċ-ċellula tat-test li jissimula apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ tal-vettura/makkinarju); il-bokka tal-likwidu tat-tkessiħ tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ taċ-ċellula tat-test (għall-magni ttestjati bi skambjatur tas-sħana taċ-ċellula tat-test li jissimula apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ tal-vettura/makkinarju); u ż-żejt fit-tank/fir-reċipjent; il-likwidu tat-tkessiħ qabel it-termostat (għall-magni mkessħa bil-likwidi);
|
|
|
(h)
|
Il-pressjonijiet awtonomi jinkludu l-pressjonijiet tal-magna u l-kundizzjonijiet ambjentali użati sabiex jiġu ssettjati jew ivverifikati l-kundizzjonijiet tal-magna; il-pressjonijiet użati sabiex jiġu ssettjati jew ivverifikati l-kundizzjonijiet kritiċi fis-sistema tat-test; u l-pressjonijiet użati fil-kalkoli tal-emissjonijiet:
|
(i)
|
Il-kontrolli tal-linearità tal-pressjoni meħtieġa huma: ir-restrizzjoni tal-bokka tal-arja, il-kontropressjoni tal-egżost, il-barometru, il-pressjoni tal-miter tal-bokka tas-CVS (jekk fil-kejl jintuża s-CVS); il-kampjun tal-kessieħ (għas-sistemi kampjunarji gassużi li jużaw kessieħa sabiex jixxottaw il-kampjuni);
|
|
(ii)
|
Il-kontrolli tal-linearità tal-pressjoni li huma meħtieġa biss jekk jiġu speċifikati mill-manifattur tal-magna: it-tnaqqis fil-pressjoni tal-apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ u tal-pajp ta’ interkonnessjoni taċ-ċellula tat-test (għall-magni b’turboċarġer ittestjati bi skambjatur tas-sħana taċ-ċellula tat-test li jissimula apparat li jkessaħ l-arja taċ-ċarġ tal-vettura/makkinarju); il-bokka tal-fjuwil, u l-iżbokk tal-fjuwil.
Tabella 8.2
Sistemi ta’ kejl li jeħtieġu verifiki tal-linearità
|
Sistema ta’ Kejl
|
Kwantità
|
Frekwenza minima tal-verifiki
|
Kriterji ta’ Linearità
|
|
|
a
|
SEE
|
r
2
|
|
Veloċità tal-magna
|
n
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 0,05 % tal-n
max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-n
max
|
≥ 0,990
|
|
Torque tal-magna
|
T
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tat-T
max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tat-T
max
|
≥ 0,990
|
|
Rata tal-fluss tal-fjuwil
|
q
m
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
m,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
m,max
|
≥ 0,990
|
|
Rata tal-fluss tal-arja li tidħol
|
q
v
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
v,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
v,max
|
≥ 0,990
|
|
Rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
q
v
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
v,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
v,max
|
≥ 0,990
|
|
Rata tal-fluss tal-egżost dilwit
|
q
v
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
v,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
v,max
|
≥ 0,990
|
|
Rata tal-fluss tal-egżost mhux ittrattat
|
q
v
|
Fi żmien 185 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
v,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
v,max
|
≥ 0,990
|
|
Rati tal-fluss ta’ kampjunatur bil-lott
|
q
v
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-q
v,max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-q
v,max
|
≥ 0,990
|
|
Diviżuri tal-gass
|
x/x
span
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 0,5 % tal-x
max
|
0,98-1,02
|
≤ 2 % tal-x
max
|
≥ 0,990
|
|
Analizzaturi tal-gass
|
x
|
Fi żmien 35 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 0,5 % tal-x
max
|
0,99-1,01
|
≤ 1 % tal-x
max
|
≥ 0,998
|
|
Miżien tal-PM
|
m
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal- m
max
|
0,99-1,01
|
≤ 1 % tal- m
max
|
≥ 0,998
|
|
Pressjonijiet awtonomi
|
p
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tal-p
max
|
0,99-1,01
|
≤ 1 % tal-p
max
|
≥ 0,998
|
|
Konverżjoni minn analogi għal diġitali tas-sinjali tat-temperaturi awtonomi
|
T
|
Fi żmien 370 jum qabel l-ittestjar
|
≤ 1 % tat-T
max
|
0,99-1,01
|
≤ 1 % tat-T
max
|
≥ 0,998
|
|
|
8.1.5. Verifika tar-rispons u tal-aġġornament u r-reġistrazzjoni ta’ sistema ta’ analizzatur kontinwu tal-gass
Din it-taqsima tiddeskrivi proċedura ta’ verifika ġenerali għal rispons u reġistrazzjoni ta’ aġġornament ta’ sistema ta’ analizzatur kontinwu tal-gass. Ara l-paragrafu 8.1.6. għall-proċeduri ta’ verifika għal analizzaturi tat-tip kumpensatorju.
8.1.5.1. Ambitu u frekwenza
Din il-verifika għandha ssir wara l-installazzjoni jew is-sostituzzjoni ta’ analizzatur tal-gass li jintuża għal kampjunar kontinwu. Barra minn hekk, din il-verifika għandha ssir jekk is-ssistema tiġi rikonfigurata b’mod li se jbiddel ir-rispons tas-sistema. Din il-verifika hija meħtieġa għal analizzaturi kontinwi tal-gass użati għal ittestjar tranżitorju jew modali bir-rampa imma mhijiex meħtieġa għal sistemi ta’ analizzaturi tal-gass bil-lott jew għal sistemi ta’ analizzaturi kontinwi tal-gassijiet użati għal ittestjar b’modalitajiet diskreti biss.
8.1.5.2. Prinċipji tal-kejl
Dan it-test jivverifika li l-frekwenzi tal-aġġornament u tar-reġistrazzjoni jaqblu mar-rispons globali tas-sistema għal bidla rapida fil-valur tal-konċentrazzjonijiet fis-sonda tal-kampjun. Is-sistemi tal-analizzaturi tal-gass għandhom jiġu ottimizzati b’tali mod li r-rispons globali tagħhom għal bidla rapida fil-konċentrazzjoni jiġi aġġornat u rreġistrat bi frekwenza xierqa sabiex jiġi pprevenut it-telf ta’ informazzjoni. Dan it-test jivverifika wkoll li s-sistemi ta’ analizzaturi kontinwi tal-gass ikunu konformi ma’ ħin minimu tar-rispons.
Is-settings tas-sistema għall-evalwazzjoni tal-ħin tar-rispons għandhom ikunu eżattament l-istess bħal meta jsir il-kejl tal-prova tat-test (jiġifieri l-pressjoni, ir-rati tal-fluss, is-settings tal-filtri fuq l-analizzaturi u l-influwenzi l-oħra kollha tal-ħin tar-rispons). Id-determinazzjoni tal-ħin tar-rispons għandha ssir bil-bdil dirett tal-gassijiet fil-bokka tas-sonda tal-kampjun. L-apparati għall-bdil tal-gassijiet għandu jkollhom speċifikazzjoni sabiex iwettqu l-bdil f’inqas minn 0,1 s. Il-gassijiet użati għat-test għandhom jikkawżaw bidla fil-konċentrazzjoni ta’ mill-inqas 60 fil-mija ta’ skala sħiħa (FS).
Għandha tiġi rreġistrata t-traċċa ta’ konċentrazzjoni ta’ kull komponent waħdieni tal-gass.
8.1.5.3. Rekwiżiti tas-sistema
|
(a)
|
Il-ħin tar-rispons tas-sistema għandu jkun ta’ ≤ 10 s b’ħin ta’ żieda ta’ ≤ 2,5 s jew b’ħin ta’ żieda u ta’ tnaqqis ta’ ≤ 5 s kull wieħed għall-komponenti mkejla kollha (CO, NOx, CO2 u HC) u għall-meded kollha użati. Meta għall-kejl tal-NMHC jintuża NMC, il-ħin tar-rispons tas-sistema jista’ jaqbeż l-10 s.
Id-dejta kollha (il-konċentrazzjoni, il-flussi tal-fjuwil u tal-arja) għandha tiġi mċaqilqa bil-ħinijiet tar-rispons imkejla tagħha qabel ma jsiru l-kalkoli tal-emissjonijiet mogħtija fl-Appendiċijiet A.7-A.8.
|
|
(b)
|
Sabiex jintwerew aġġornament u reġistrazzjoni aċċettabbli fir-rigward tar-rispons globali tas-sistema, is-sistema għandha tissodisfa wieħed mill-kriterji li ġejjin:
|
(i)
|
Il-prodott tal-ħin medju ta’ żieda u tal-frekwenza li biha s-sistema tirreġistra konċentrazzjoni aġġornata għandu jkun mill-inqas ta’ 5. Fi kwalunwke każ, il-ħin medju ta’ żieda ma għandux ikun ta’ iktar minn 10 s;
|
|
(ii)
|
Il-frekwenza li biha s-sistema tirreġistra l-konċentrazzjoni għandha tkun mill-inqas ta’ 2 Hz (ara wkoll it-Tabella 9.2).
|
|
8.1.5.4. Proċedura
Il-proċedura li ġejja għandha tintuża sabiex jiġi vverifikat ir-rispons ta’ kull sistema ta’ analizzatur kontinwu tal-gass:
|
(a)
|
L-istruzzjonijiet għall-istartjar u għat-tħaddim tal-manifattur tas-sistema ta’ analizzatur għall-assemblaġġ tal-istrument għandhom jiġu segwiti. Is-sistema ta’ kejl għandha tiġi aġġustata kif ikun meħtieġ sabiex il-prestazzjoni tiġi ottimizzata. Din il-verifika għandha ssir bl-analizzatur jaħdem bl-istess mod kif jintuża għall-ittestjar tal-emissjonijiet. Jekk l-analizzatur jikkondividi s-sistema kampjunarja tiegħu ma’ analizzaturi oħrajn, u jekk il-fluss tal-gass lejn l-analizzaturi l-oħra se jaffettwa l-ħin tar-rispons tas-sistema, allura l-analizzaturi l-oħra għandhom jiġu startjati u għandhom jitħaddmu hekk kif ikun qed isir dan it-test ta’ verifika. Dan it-test ta’ verifika jista’ jsir fuq għadd ta’ analizzaturi li jikkondividu l-istess sistema kampjunarja fl-istess ħin. Jekk waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet jintużaw filtri analogi jew diġitali ta’ ħin reali, dawk il-filtri għandhom jitħaddmu bl-istess mod matul din il-verifika;
|
|
(b)
|
Għat-tagħmir li jintuża sabiex jiġi vvalidat il-ħin tar-rispons tas-sistema, huwa rrakkomandat li bejn il-konnessjonijiet kollha jintużaw tulijiet minimi tal-linji ta’ trasferiment tal-gassijiet, filwaqt li sors b’arja żero għandu jiġi konness ma’ bokka waħda ta’ valv fi tliet (3) direzzjonijiet b’azzjoni rapida (żewġ (2) bokok, żbokk wieħed) sabiex jiġi kkontrollat il-fluss tal-gassijiet żero u ta’ span imħallta għall-bokka tas-sonda tas-sistema tal-kampjun jew għal pajp fil-forma ta’ ittra T (tee) qrib l-iżbokk tas-sonda. Normalment, ir-rata tal-fluss tal-gass tkun ogħla mir-rata tal-fluss tal-kampjun tas-sonda u ż-żejjed jiġi mfawwar barra mill-bokka tas-sonda. Jekk ir-rata tal-fluss tal-gass tkun iktar baxxa mir-rata tal-fluss tas-sonda, il-konċentrazzjonijiet tal-gass għandhom jiġu aġġustati sabiex iqisu d-dilwizzjoni mill-arja ambjentali miġbuda fis-sonda. Jistgħu jintużaw gassijiet ta’ span binarji jew b’għadd ta’ gassijiet. Apparat tat-taħlit jew tat-taħwid tal-gassijiet jista’ jintuża sabiex iħallat il-gassijiet ta’ span. Apparat tat-taħlit jew tat-taħwid tal-gassijiet huwa rrakkomandat meta l-gassijiet ta’ span dilwiti fl-N2 jiġu mħallta mal-gassijiet ta’ span dilwiti fl-arja;
Permezz ta’ diviżur tal-gass, gass ta’ span NO–CO–CO2–C3H8–CH4 (bil-bqija jkun N2) għandu jiġi mħallat b’mod ugwali ma’ gass ta’ span magħmul mill-NO2 u minn arja sintetika ppurifikata. Jistgħu jintużaw ukoll gassijiet ta’ span binarji standard, fejn dan ikun applikabbli, minflok gass ta’ span imħallat NO-CO-CO2-C3H8-CH4 bil-bqija jkun N2; f’dan il-każ, għandhom isiru testijiet b’rispons separat għal kull analizzatur. L-iżbokk tad-diviżur tal-gass għandu jiġi konness mal-bokka l-oħra tal-valv fi tliet (3) direzzjonijiet. L-iżbokk tal-valv għandu jiġi konness ma’ pajp għal fluss eċċessiv (overflow) fis-sonda tas-sistema ta’ analizzatur tal-gass jew ma’ pajp għal fluss eċċessiv imwaħħal bejn is-sonda u l-linja ta’ trasferiment għall-analizzaturi kollha li jkunu qed jiġu vverifikati. Għandu jintuża arranġament li jevita l-pulsazzjonijiet tal-pressjoni minħabba l-waqfien tal-fluss permezz tal-apparat tat-taħlit tal-gassijiet. Għandu jitħalla barra kwalunkwe wieħed minn dawn il-kostitwenti tal-gass jekk ma jkunx rilevanti għall-analizzaturi għal din il-verifika. Inkella, jista’ jsir użu minn ċilindri tal-gass b’gassijiet waħdanija u jista’ jsir kejl separat tal-ħinijiet tar-rispons;
|
|
(c)
|
Il-ġbir tad-dejta għandu jsir kif ġej:
|
(i)
|
Il-valv għandha tinxtegħel sabiex jibda l-fluss tal-gass żero;
|
|
(ii)
|
Għandha jingħata ħin għall-istabbilizzazzjoni, fejn jitqiesu d-dewmien fit-trasport u l-iktar rispons sħiħ kajman tal-analizzatur;
|
|
(iii)
|
Ir-reġistrazzjoni tad-dejta għandha tinbeda bil-frekwenza użata waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Kull valur irreġistrat għandu jkun konċentrazzjoni aġġornata unika mkejla mill-analizzatur; ma tistax tintuża interpolazzjoni jew filtraġġ sabiex jitbiddlu l-valuri rreġistrati;
|
|
(iv)
|
Il-valv għandha tinxtegħel sabiex il-gassijiet ta’ span imħalltin ikunu jistgħu jiċċirkolaw lejn l-analizzaturi. Dan il-ħin għandu jiġi rreġistrat bħala t
0;
|
|
(v)
|
Id-dewmien fit-trasport u l-iktar rispons sħiħ kajman tal-analizzatur għandhom jitqiesu;
|
|
(vi)
|
Il-fluss għandha titbiddilu d-direzzjoni sabiex il-gass żero jkun jista’ jiċċirkola lejn l-analizzatur. Il-ħin għandu jiġi rreġistrat bħala t
100;
|
|
(vii)
|
Id-dewmien fit-trasport u l-iktar rispons sħiħ kajman tal-analizzatur għandhom jitqiesu;
|
|
(viii)
|
Il-passi fis-subparagrafi (c) (iv) sa (vii) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti sabiex jiġu rreġistrati seba’ (7) ċikli sħaħ, li jintemmu bil-gass żero jiċċirkola lejn l-analizzaturi;
|
|
(ix)
|
Ir-reġistrazzjoni għandha titwaqqaf.
|
|
8.1.5.5. Evalwazzjoni tal-prestazzjoni
Id-dejta mis-subparagrafu (c) tal-paragrafu 8.1.5.4. ta’ din it-taqsima għandha tintuża sabiex jiġi kkalkulat il-ħin medju ta’ żieda T
10–90 għal kull wieħed mill-analizzaturi.
|
(a)
|
Jekk issir għażla li tintwera l-konformità mas-subparagrafi (b) (i) tal-paragrafu 8.1.5.3. ta’ din it-taqsima, għandha tiġi applikata l-proċedura li ġejja: Il-ħinijiet ta’ żieda (f’s) għandhom jiġu mmultiplikati bil-frekwenzi ta’ reġistrazzjoni rispettivi tagħhom f’Hertz (1/s). Il-valur għal kull riżultat għandu jkun ta’ mill-inqas 5. Jekk il-valur ikun inqas minn 5, il-frekwenza tar-reġistrazzjoni għandha tiġi miżjuda jew il-flussi għandhom jiġu aġġustati jew id-disinn tas-sistema kampjunarja għandu jitbiddel sabiex il-ħin ta’ żieda jiżdied kif ikun meħtieġ. Barra minn hekk, il-filtri diġitali jistgħu jiġu kkonfigurati sabiex il-ħin ta’ żieda jiżdied;
|
|
(b)
|
Jekk issir għażla li tintwera l-konformità mas-subparagrafi (b) (ii) tal-paragrafu 8.1.5.3. ta’ din it-taqsima, huwa biżżejjed li tintwera konformità mar-rekwiżiti tas-subparagrafi (b) (ii) tal-paragrafu 8.1.5.3.
|
8.1.6. Verifika tal-ħin tar-rispons għall-analizzaturi tat-tip kumpensatorju
8.1.6.1. Ambitu u frekwenza
Din il-verifika għandha ssir sabiex jiġi ddeterminat rispons ta’ analizzatur kontinwu tal-gassi, fejn rispons ta’ analizzatur wieħed jiġi kkumpensat bir-rispons ta’ analizzatur ieħor sabiex tiġi kkwantifikata emissjoni gassuża. Għal dan il-kontroll, il-fwar tal-ilma għandu jiġi kkunsidrat bħala kostitwent gassuż. Din il-verifika hija meħtieġa għall-analizzaturi kontinwi tal-gassi li jintużaw għal ittestjar tranżitorju jew modali bir-rampa. Din il-verifika mhijiex meħtieġa għall-analizzaturi tal-gass bil-lott jew għall-analizzaturi kontinwi tal-gass li jintużaw biss għal ittestjar b’modalitajiet diskreti. Din il-verifika ma tapplikax għall-korrezzjoni għall-ilma mneħħi mill-kampjun li jkun sar fl-ipproċessar ta’ wara u ma tapplikax għad-determinazzjoni tal-NMHC mit-THC u mis-CH4 ikkwotata fl-Appendiċijiet A.7 u A.8 dwar il-kalkoli tal-emissjonijiet. Din il-verifika għandha ssir wara l-installazzjoni inizjali (jiġifieri, l-attivazzjoni taċ-ċellula tat-test). Wara manutenzjoni maġġuri, il-paragrafu 8.1.5. jista’ jintuża sabiex jiġi vverifikat rispons uniformi sakemm kwalunkwe komponent sostitwit f’xi punt ikun għadda minn verifika ta’ rispons umidifikat uniformi.
8.1.6.2. Prinċipji tal-kejl
Din il-proċedura tivverifika l-allinjament tal-ħin u r-rispons uniformi ta’ kejl ta’ gass kontinwament ikkombinat. Għal din il-proċedura, jeħtieġ li jiġi żgurat li l-algoritmi kollha ta’ kumpens u l-korrezzjonijiet kollha tal-umdità jkunu attivati.
8.1.6.3. Rekwiżiti tas-sistema
Ir-rekwiżit ġenerali tal-ħin tar-rispons u tal-ħin ta’ żieda mogħti fis-subparagrafu (a) tal-paragrafu 8.1.5.3. huwa validu wkoll għall-analizzaturi tat-tip kumpensatorju. Barra minn hekk, jekk il-frekwenza tar-reġistrazzjoni tkun differenti mill-frekwenza tal-aġġornament tas-sinjal kontinwament ikkombinat/ikkumpensat, għall-verifika meħtieġa mis- subparagrafi (b) (i) tal-paragrafu 8.1.5.3. għandha tintuża l-iktar frekwenza baxxa minn dawn iż-żewġ frekwenzi.
8.1.6.4. Proċedura
Għandhom jintużaw il-proċeduri kollha mogħtija fis-subparagrafi (a) - (c) tal-paragrafu 8.1.5.4. Barra minn hekk, jekk jintuża algoritmu ta’ kumpens ibbażat fuq il-fwar tal-ilma mkejjel il-ħin tar-rispons u ta’ żieda tal-fwar tal-ilma għandhom jiġu mkejla wkoll. F’dan il-każ, mill-inqas wieħed mill-gassijiet ta’ kalibrazzjoni użati (imma mhux l-NO2) għandu jiġi umidifikat kif ġej:
Jekk is-sistema ma tużax apparat li jnixxef il-kampjun sabiex jitneħħa l-ilma mill-gass tal-kampjun, il-gass ta’ span għandu jiġi umidifikat billi t-taħlita ta’ gassijiet tiġi ċċirkolata minn ġo reċipjent issiġillat li jumidifika l-gass sal-ogħla punt tan-nida tal-kampjun li jiġi stmat matul il-kampjunar tal-emissjonijiet billi jiġi mbaqbaq mill-ilma distillat. Jekk is-sistema tuża apparat li jnixxef il-kampjun waqt l-ittestjar li jkun għadda mill-kontroll tal-verifika tal-apparat li jnixxef il-kampjun, it-taħlita ta’ gassijiet umidifikati tista’ tiġi introdotta ’l isfel mill-apparat li jnixxef il-kampjun billi tiġi mbaqbqa mill-ilma distillat f’reċipjent issiġillat f’temperatura ta’ (25 ± 10 °C), jew f’temperatura ogħla mill-punt tan-nida. Fil-każijiet kollha, ’l isfel mir-reċipjent, il-gass umidifikat għandu jinżamm f’temperatura ta’ mill-inqas 5 °C ’il fuq mill-punt tan-nida lokali tiegħu fil-linja. Innota li kwalunkwe wieħed minn dawn il-kostitwenti tal-gass jista’ jitħalla barra jekk ma jkunx rilevanti għall-analizzaturi għal din il-verifika. Jekk l-ebda wieħed mill-kostitwenti tal-gass ma jkun suxxettibbli għall-kumpens bl-ilma, il-kontroll tar-rispons għal dawn l-analizzaturi jista’ jsir mingħajr umidifikazzjoni.
8.1.7. Kejl tal-parametri u tal-kundizzjonijiet ambjentali tal-magna
Il-manifattur tal-magna għandu japplika proċeduri ta’ kwalità interni traċċabbli għal standards nazzjonali jew internazzjonali rikonoxxuti. Inkella, japplikaw il-proċeduri li ġejjin.
8.1.7.1. Kalibrazzjoni tat-torque
8.1.7.1.1. Ambitu u frekwenza
Is-sistemi kollha ta’ kejl tat-torque, inklużi t-transdjusers u s-sistemi ta’ kejl tat-torque tad-dinamometru, għandhom jiġu kkalibrati mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri billi jintużaw, fost l-oħrajn, tul ta’ forza ta’ referenza jew ta’ driegħ ta’ liver flimkien mal-piż mejjet. Għar-ripetizzjoni tal-kalibrazzjoni, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb. Għal-linearizzazzjoni tal-output tas-senser tat-torque, għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tat-transdjuser tat-torque. Huma permessi metodi ta’ kalibrazzjoni oħrajn.
8.1.7.1.2. Kalibrazzjoni tal-piż mejjet
Din it-teknika tapplika forza magħrufa billi piżijiet magħrufa jiġu mdendla f’distanza magħrufa tul driegħ ta’ liver. Għandu jiġi żgurat li d-driegħ tal-liver tal-piżijiet ikun perpendikulari għall-gravità (jiġifieri, orizzontali) u perpendikulari għall-assi tar-rotazzjoni tad-dinamometru. Għal kull medda ta’ kejl tat-torques applikabbli għandhom jiġu applikati mill-inqas sitt (6) kombinazzjonijiet ta’ piżijiet ta’ kalibrazzjoni, fejn il-kwantitatajiet tal-piż jiġu ddistanzjati bejn wieħed u ieħor b’mod ugwali tul il-medda. Id-dinamometru għandu jiġi oxxillat jew imdawwar matul il-kalibrazzjoni sabiex titnaqqas l-istereżi statika frizzjonali. Il-forza ta’ kull piż għandha tiġi ddeterminata billi l-massa traċċabbli internazzjonalment tagħha tiġi mmultiplikata bl-aċċellerazzjoni lokali tal-gravità tad-Dinja.
8.1.7.1.3. Kalibrazzjoni tat-tensjometru jew tal-proving rings
Din it-teknika tapplika l-forza jew billi jiġu mdendla piżijiet fuq driegħ ta’ liver (dawn il-piżijiet u t-tul tad-driegħ tal-liver tagħhom ma jintużawx bħala parti mid-determinazzjoni tat-torque ta’ referenza) jew billi d-dinamometru jitħaddem b’torques differenti. Għal kull medda ta’ kejl tat-torques applikabbli għandhom jiġu applikati mill-inqas sitt (6) kombinazzjonijiet ta’ forzi, fejn il-kwantitatajiet tal-forza jiġu ddistanzjati bejn wieħed u ieħor b’mod ugwali tul il-medda. Id-dinamometru għandu jiġi oxxillat jew imdawwar matul il-kalibrazzjoni sabiex titnaqqas l-istereżi statika frizzjonali. F’dan il-każ, it-torque ta’ referenza jiġi ddeterminat billi l-output tal-forza mill-miter ta’ referenza (bħal tensjometru jew proving ring) jiġi mmultiplikat bit-tul effettiv tad-driegħ tal-liver, li jiġi mkejjel mill-punt fejn isir il-kejl tal-forza sal-assi tar-rotazzjoni tad-dinamometru. Għandu jiġi żgurat li dan it-tul jiġi mkejjel b’mod perpendikulari għall-assi ta’ kejl tal-miter ta’ referenza u b’mod perpendikulari għall-assi tar-rotazzjoni tad-dinamometru.
8.1.7.2. Kalibrazzjoni tal-pressjoni, tat-temperatura u tal-punt tan-nida
L-istrumenti għandhom jiġu kkalibrati sabiex ikejlu l-pressjoni, it-temperatura u l-punt tan-nida mal-installazzjoni inizjali. Għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti u għar-ripetizzjoni tal-kalibrazzjoni għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb.
Għal sistemi ta’ kejl tat-temperaturi b’sensers termokoppji, RTDs jew termisters, il-kalibrazzjoni tas-sistema għandha ssir kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.4.4. għall-verifika tal-linearità.
8.1.8. Kejl relatat mal-flussi
8.1.8.1. Kalibrazzjoni tal-fluss tal-fjuwil
Il-miters tal-fluss tal-fjuwil għandhom jiġu kkalibrati mal-installazzjoni inizjali. Għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti u għar-ripetizzjoni tal-kalibrazzjoni għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb.
8.1.8.2. Kalibrazzjoni tal-fluss tal-arja li tidħol
Il-miters tal-fluss tal-arja li tidħol għandhom jiġu kkalibrati mal-installazzjoni inizjali. Għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti u għar-ripetizzjoni tal-kalibrazzjoni għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb.
8.1.8.3. Kalibrazzjoni tal-fluss tal-egżost
Il-miters tal-fluss tal-egżost għandhom jiġu kkalibrati mal-installazzjoni inizjali. Għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti u għar-ripetizzjoni tal-kalibrazzjoni għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb.
8.1.8.4. Kalibrazzjoni tal-fluss tal-egżost dilwit (CVS)
8.1.8.4.1. Ħarsa ġenerali
|
(a)
|
Din it-taqsima tiddeskrivi kif għandhom jiġu kkalibrati l-miters tal-fluss għas-sistemi kampjunarji ta’ volum kostanti (CVS) tal-egżost dilwit;
|
|
(b)
|
Din il-kalibrazzjoni għandha ssir waqt li l-miter tal-fluss ikun qed jiġi installat fil-pożizzjoni permanenti tiegħu. Din il-kalibrazzjoni għandha ssir wara li kwalunkwe parti mill-konfigurazzjoni tal-fluss ’il fuq jew ’l isfel mill-miter tal-fluss li tista’ taffettwa l-kalibrazzjoni tal-miter tal-fluss tkun tbiddlet. Din il-kalibrazzjoni għandha ssir mal-installazzjoni inizjali tas-CVS u kull meta azzjoni korrettiva ma ssolvix nuqqas ta’ riżultat pożittiv tal-verifika tal-fluss tal-egżost dilwit (jiġifieri, kontroll bil-propan) fil-paragrafu 8.1.8.5.;
|
|
(c)
|
Miter tal-fluss tas-CVS għandu jiġi kkalibrat billi jintuża miter tal-fluss ta’ referenza, bħal miter tal-fluss ta’ venturi subsoniku, żennuna tal-fluss b’raġġ twil, orifizju ta’ approċċ mingħajr xkiel (smooth approach orifice), element ta’ fluss laminari, sett ta’ venturis bi fluss kritiku, jew miter tal-fluss ultrasoniku. Għandu jintuża miter tal-fluss ta’ referenza li jirrapporta kwantitajiet li jkunu traċċabbli internazzjonalment b’inċertezza fi ħdan ± 1 fil-mija. Dan ir-rispons tal-miter tal-fluss ta’ referenza għall-fluss għandu jintuża bħala l-valur ta’ referenza għall-kalibrazzjoni tal-miter tal-fluss tas-CVS;
|
|
(d)
|
Ma jistax jintuża skrin jew restrizzjoni oħra ’l fuq li jista’ jaffettwa l-fluss ’il quddiem mill-miter tal-fluss ta’ referenza, sakemm il-miter tal-fluss ma jkunx ġie kkalibrat b’restrizzjoni ta’ din ix-xorta;
|
|
(e)
|
Is-sekwenza tal-kalibrazzjoni deskritta f’dan il-paragrafu 8.1.8.4. tirreferi għall-approċċ b’bażi molari. Għas-sekwenza korrispondenti li ntużat fl-approċċ ibbażat fuq il-massa, ara l-Appendiċi 1 tal-Anness 8.
|
8.1.8.4.2. Kalibrazzjoni tal-PDP
Pompa b’ċaqliq pożittiv (PDP) għandha tiġi kkalibrata sabiex tiġi ddeterminata ekwazzjoni tal-fluss kontra l-veloċità tal-PDP li tqis it-tnixxija tal-fluss fuq is-superfiċji li jissiġillaw fil-PDP bħala funzjoni tal-pressjoni fil-bokka tal-PDP. Għal kull veloċità li fiha titħaddem il-PDP għandhom jiġu ddeterminati koeffiċjenti uniċi tal-ekwazzjoni. Miter tal-fluss tal-PDP għandu jiġi kkalibrat kif ġej:
|
(a)
|
Is-sistema għandha tiġi konnessa kif intwera fil-Figura 8.1;
|
|
(b)
|
It-tnixxijiet bejn il-miter tal-fluss tal-kalibrazzjoni u l-PDP għandhom ikunu inqas minn 0,3 fil-mija tal-fluss totali fl-iktar punt tal-fluss ikkalibrat baxx; pereżempju, fil-punt tal-ogħla restrizzjoni u tal-iktar veloċità baxxa tal-PDP;
|
|
(c)
|
Filwaqt li tkun qed taħdem il-PDP, fil-bokka tal-PDP għandha tinżamm temperatura kostanti fi ħdan ± 2 fil-mija tat-temperatura medja assoluta fil-bokka, T
in;
|
|
(d)
|
Il-veloċità tal-PDP tiġi ssettjata fuq l-ewwel punt tal-veloċità fejn hemm il-ħsieb li ssir il-kalibrazzjoni;
|
|
(e)
|
Ir-restrittur varjabbli jiġi ssettjat fuq il-pożizzjoni miftuħa beraħ tiegħu;
|
|
(f)
|
Il-PDP titħaddem għal mill-inqas 3 min sabiex is-sistema tiġi stabbilizzata. Imbagħad, filwaqt li l-PDP titħaddem b’mod kontinwu, jiġu rreġistrati l-valuri medji ta’ mill-inqas 30 s ta’ dejta ta’ kull waħda mill-kwantitajiet li ġejjin li jkunu ttieħdu kampjuni tagħha:
|
(i)
|
Ir-rata medja tal-fluss tal-miter tal-fluss ta’ referenza,
; |
|
(ii)
|
It-temperatura medja fil-bokka tal-PDP, T
in;
|
|
(iii)
|
Il-pressjoni medja statika assoluta fil-bokka tal-PDP, p
in;
|
|
(iv)
|
Il-pressjoni medja statika assoluta fl-iżbokk tal-PDP, p
out;
|
|
(v)
|
Il-veloċità medja tal-PDP, n
PDP;
|
|
|
(g)
|
Il-valv restrittur għandha tingħalaq b’mod inkrementali sabiex titnaqqas il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-PDP, p
in;
|
|
(h)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) u (g) tal-paragrafu 8.1.8.4.2. għandhom jiġu ripetuti sabiex id-dejta tiġi rreġistrata f’minimu ta’ sitt (6) pożizzjonijiet tar-restrittur li jirriflettu l-medda sħiħa tal-pressjonijiet possibbli waqt l-użu fil-bokka tal-PDP;
|
|
(i)
|
Il-PDP għandha tiġi kkalibrata billi jintużaw id-dejta miġbura u l-ekwazzjonijiet fl-Appendiċijiet A.7-A.8;
|
|
(j)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) sa (i) ta’ din it-taqsima għandhom jiġu ripetuti għal kull veloċità li biha titħaddem il-PDP;
|
|
(k)
|
L-ekwazzjonijiet fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B (approċċ b’bażi molari) jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B (approċċ ibbażat fuq il-massa) għandhom jintużaw sabiex tiġi ddeterminata l-ekwazzjoni tal-fluss tal-PDP għall-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(l)
|
Il-kalibrazzjoni għandha tiġi vverifikata billi ssir verifika tas-CVS (jiġifieri, kontroll bil-propan) kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.5.;
|
|
(m)
|
Il-PDP ma tistax tintuża taħt l-iktar pressjoni baxxa fil-bokka ttestjata matul il-kalibrazzjoni.
|
8.1.8.4.3. Kalibrazzjoni tas-CFV
Venturi bi fluss kritiku (CFV) għandu jiġi kkalibrat sabiex il-koeffiċjent ta’ rilaxx, C
d, tiegħu jiġi vverifikat fl-iktar pressjoni differenzjali statika baxxa li tkun mistennija bejn il-bokka u l-iżbokk tas-CFV. Miter tal-fluss tas-CFV għandu jiġi kkalibrat kif ġej:
|
(a)
|
Is-sistema għandha tiġi konnessa kif intwera fil-Figura 8.1;
|
|
(b)
|
Il-blower għandu jiġi startjat ’l isfel mis-CFV;
|
|
(c)
|
Filwaqt li s-CFV jkun qed jaħdem, fil-bokka tas-CFV għandha tinżamm temperatura kostanti fi ħdan ± 2 fil-mija tat-temperatura medja assoluta fil-bokka, T
in;
|
|
(d)
|
It-tnixxijiet bejn il-miter tal-fluss ta’ kalibrazzjoni u s-CFV għandhom ikunu inqas minn 0,3 fil-mija tal-fluss totali fl-ogħla restrizzjoni;
|
|
(e)
|
Ir-restrittur varjabbli għandu jiġi ssettjat fil-pożizzjoni miftuħa beraħ tiegħu. Minflok restrittur varjabbli, il-pressjoni ’l isfel mis-CFV tista’ tiġi varjata billi tiġi varjata l-veloċità tal-blower jew billi tiġi introdotta tnixxija kkontrollata. Innota li xi blowers għandhom limitazzjonijiet fuq il-kundizzjonijiet mhux mgħobbija;
|
|
(f)
|
Is-CFV għandu jitħaddem għal mill-inqas 3 min sabiex is-sistema tiġi stabbilizzata. Is-CFV għandu jibqa’ jitħaddem u għandhom jiġu rreġistrati l-valuri medji ta’ mill-inqas 30 s ta’ dejta ta’ kull waħda mill-kwantitajiet li ġejjin li jkunu ttieħdu kampjuni tagħha:
|
(i)
|
Ir-rata medja tal-fluss tal-miter tal-fluss ta’ referenza,
; |
|
(ii)
|
Fakultattivament, il-punt tan-nida medju tal-arja ta’ kalibrazzjoni, T
dew. Ara l-Appendiċijiet A.7-A.8 għal suppożizzjonijiet permissibbli matul il-kejl tal-emissjonijiet;
|
|
(iii)
|
It-temperatura medja fil-bokka tal-venturi, T
in;
|
|
(iv)
|
Il-pressjoni medja statika assoluta fil-bokka tal-venturi, p
in;
|
|
(v)
|
Il-pressjoni medja differenzjali statika bejn il-bokka tas-CFV u l-iżbokk tas-CFV, Δp
CFV;
|
|
|
(g)
|
Il-valv restrittur għandu jingħalaq b’mod inkrementali sabiex titnaqqas il-pressjoni assoluta fil-bokka tas-CFV, p
in;
|
|
(h)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) u (g) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti sabiex tiġi rreġistrata d-dejta medja f’minimu ta’ għaxar (10) pożizzjonijiet tar-restrittur, b’tali mod li waqt l-ittestjar tiġi ttestjata l-iktar medda sħiħa prattika ta’ Δp
CFV mistennija. Għal kalibrazzjoni fl-iktar restrizzjonijiet baxxi possibbli ma hemmx għalfejn jitneħħew il-komponenti tal-kalibrazzjoni jew il-komponenti tas-CVS;
|
|
(i)
|
C
d u l-iktar proporzjon tal-pressjoni baxx permissibbli r għandhom jiġu ddeterminati kif ġie deskritt fl-Appendiċijiet A.7-A.8;
|
|
(j)
|
C
d għandu jintuża sabiex jiġi ddeterminat il-fluss tas-CFV waqt test tal-emissjonijiet. Is-CFV ma għandux jintuża taħt l-iktar r baxx permess, kif ġie ddeterminat fl- Appendiċijiet A.7-A.8;
|
|
(k)
|
Il-kalibrazzjoni għandha tiġi vverifikata billi ssir verifika tas-CVS (jiġifieri, kontroll bil-propan) kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.5.;
|
|
(l)
|
Jekk is-CVS jiġi kkonfigurat sabiex kull darba jħaddem b’mod parallel iktar minn CFV wieħed, is-CVS għandu jiġi kkalibrat b’wieħed mill-metodi li ġejjin:
|
(i)
|
Kull kombinazzjoni ta’ CFVs għandha tiġi kkalibrata skont dan il-paragrafu u skont l- Appendiċijiet A.7-A.8. Ara l- Appendiċijiet A.7-A.8 għal struzzjonijiet dwar il-kalkolu tar-rati tal-fluss għal din il-possibbiltà;
|
|
(ii)
|
Kull CFV għandu jiġi kkalibrat skont dan il-paragrafu u skont l- Appendiċijiet A.7-A.8. Ara l-Appendiċijiet A.7-A.8 għal struzzjonijiet dwar il-kalkolu tar-rati tal-fluss għal din il-possibbiltà.
|
|
8.1.8.4.4. Kalibrazzjoni tal-SSV
Venturi subsoniku (SSV) għandu jiġi kkalibrat sabiex il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni, C
d, tiegħu jiġi ddeterminat għall-medda mistennija ta’ pressjonijiet fil-bokka. Miter tal-fluss tal-SSV għandu jiġi kkalibrat kif ġej:
|
(a)
|
Is-sistema għandha tiġi konnessa kif intwera fil-Figura 8.1;
|
|
(b)
|
Il-blower għandu jiġi startjat ’l isfel mill-SSV;
|
|
(c)
|
It-tnixxijiet bejn il-miter tal-fluss ta’ kalibrazzjoni u l-SSV għandhom ikunu inqas minn 0,3 fil-mija tal-fluss totali fl-ogħla restrizzjoni;
|
|
(d)
|
Filwaqt li l-SSV ikun qed jaħdem, fil-bokka tal-SSV għandha tinżamm temperatura kostanti fi ħdan ± 2 fil-mija tat-temperatura medja assoluta fil-bokka, T
in;
|
|
(e)
|
Ir-restrittur varjabbli jew il-blower b’veloċità varjabbli għandu jiġi ssettjat għal rata tal-fluss ikbar mill-ikbar rata tal-fluss mistennija waqt l-ittestjar. Ir-rati tal-fluss ma jistgħux jiġu estrapolati lil hinn mill-valuri kkalibrati, għalhekk huwa rrakkomandat li jiġi żgurat li n-numru Reynolds, Re, fil-gerżuma tal-SSV fl-ikbar rata tal-fluss ikkalibrata ikun ikbar mir-Re massimu mistenni waqt l-ittestjar;
|
|
(f)
|
L-SSV għandu jitħaddem għal mill-inqas 3 min sabiex is-sistema tiġi stabbilizzata. L-SSV għandu jibqa’ jitħaddem u għandha tiġi rreġistrata l-medja ta’ mill-inqas 30 s ta’ dejta ta’ kull waħda mill-kwantitajiet li ġejjin li jkunu ttieħdu kampjuni tagħha:
|
(i)
|
Ir-rata medja tal-fluss tal-miter tal-fluss ta’ referenza,
; |
|
(ii)
|
Fakultattivament, il-punt tan-nida medju tal-arja ta’ kalibrazzjoni, T
dew. Ara l-Appendiċijiet A.7-A.8 għas-suppożizzjonijiet permissibbli;
|
|
(iii)
|
It-temperatura medja fil-bokka tal-venturi, T
in;
|
|
(iv)
|
Il-pressjoni medja statika assoluta fil-bokka tal-venturi, p
in;
|
|
(v)
|
Il-pressjoni differenzjali statika bejn il-pressjoni statika fil-bokka tal-venturi u l-pressjoni statika fil-gerżuma tal-venturi, Δp
SSV;
|
|
|
(g)
|
Il-valv restrittur għandu jingħalaq b’mod inkrementali jew il-veloċità tal-blower għandha titnaqqas sabiex titnaqqas ir-rata tal-fluss;
|
|
(h)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) u (g) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti sabiex id-dejta tiġi rreġistrata f’minimu ta’ għaxar (10) rati tal-fluss;
|
|
(i)
|
Forma funzjonali ta’ C
d kontra Re għandha tiġi ddeterminata billi jintużaw id-dejta miġbura u l-ekwazzjonijiet fl-Appendiċijiet A.7-A.8;
|
|
(j)
|
Il-kalibrazzjoni għandha tiġi vverifikata billi ssir verifika tas-CVS (jiġifieri, kontroll bil-propan) kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.5. billi tintuża l-ekwazzjoni l-ġdida ta’ C
d kontra Re;
|
|
(k)
|
L-SSV għandu jintuża biss bejn ir-rati tal-fluss ikkalibrati minimi u massimi;
|
|
(l)
|
Sabiex jiġi ddeterminat il-fluss tal-SSV matul test, għandhom jintużaw l-ekwazzjonijiet fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B (approċċ b’bażi molari) jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B (approċċ ibbażat fuq il-massa).
|
8.1.8.4.5. Kalibrazzjoni ultrasonika (riżervat)
Figura 8.1
Dijagrammi skematiċi għall-kalibrazzjoni tas-CVS bi fluss tal-egżost dilwit
8.1.8.5. Verifika tas-CVS u tal-kampjunatur bil-lott (kontroll bil-propan)
8.1.8.5.1. Introduzzjoni
|
(a)
|
Kontroll bil-propan jagħmilha ta’ verifika tas-CVS sabiex jiġi ddeterminat jekk ikunx hemm diskrepanza fil-valuri mkejla tal-fluss tal-egżost dilwit. Kontroll bil-propan jagħmilha wkoll ta’ verifika tal-kampjunatur bil-lott sabiex jiġi ddeterminat jekk ikunx hemm diskrepanza fis-sistema kampjunarja bil-lott li tieħu kampjun minn CVS, kif ġie deskritt fis-subparagrafu (v) ta’ dan il-paragrafu. Permezz ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb u ta’ prattiki sikuri, dan il-kontroll jista’ jsir billi jintuża gass ieħor għajr il-propan, bħas-CO2 jew is-CO. Kontroll bil-propan li ma jirnexxiex jista’ jindika problema jew iktar li tista’ teħtieġ azzjoni korrettiva, kif ġej:
|
(i)
|
Kalibrazzjoni inkorretta tal-analizzatur. L-analizzatur tal-FID għandu jiġi rikalibrat, imsewwi jew sostitwit;
|
|
(ii)
|
Għandhom isiru kontrolli għal tnixxijiet fuq il-mina tas-CVS, il-konnessjonijiet, il-qfieli u s-sistema kampjunarja tal-HC skont il-paragrafu 8.1.8.7.;
|
|
(iii)
|
Il-verifika għal taħlit fqir għandha ssir skont il-paragrafu 9.2.2.;
|
|
(iv)
|
Il-verifika tal-kontaminazzjoni bl-idrokarburi fis-sistema tal-kampjun għandha ssir kif ġie deskritt fil-paragrafu 7.3.1.2.;
|
|
(v)
|
Bidla fil-kalibrazzjoni tas-CVS. Kalibrazzjoni fil-post tal-miter tal-fluss tas-CVS għandha ssir kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.4.;
|
|
(vi)
|
Problemi oħrajn bis-CVS jew bil-ħardwer jew bis-softwer tal-verifika kampjunarja. Is-sistema tas-CVS flimkien mal-ħardwer u mas-softwer tal-verifika tas-CVS għandhom jiġu spezzjonati għal diskrepanzi;
|
|
|
(b)
|
Kontroll bil-propan juża jew mass ta’ referenza jew rata tal-fluss ta’ referenza tas-C3H8 bħala gass traċċatur f’CVS. Jekk tintuża rata tal-fluss ta’ referenza, għandu jitqies kwalunkwe komportament ta’ gass mhux ideali tas-C3H8 fil-miter tal-fluss ta’ referenza. Ara l-Appendiċijiet A.7 (approċċ b’bażi molari) jew l-Anness A.8 (approċċ ibbażat fuq il-massa), li jiddeskrivu kif għandhom jiġu kkalibrati u użati ċerti miters tal-fluss. Fil-paragrafu 8.1.8.5. u fl-Appendiċijiet A.7 jew A.8 ma tista’ tintuża l-ebda suppożizzjoni ta’ gass ideali. Il-kontroll bil-propan jipparaguna l-massa kkalkulata tas-C3H8 injettat permezz tal-kejl tal-HC u tal-kejl tar-rata tal-fluss tas-CVS mal-valur ta’ referenza.
|
8.1.8.5.2. Metodu kif jiġi introdott ammont magħruf ta’ propan fis-sistema tas-CVS
L-akkuratezza totali tas-sistema kampjunarja u tas-sistema analitika tas-CVS għandha tiġi ddeterminata bl-introduzzjoni fis-sistema ta’ massa magħrufa ta’ gass li jniġġes filwaqt li s-sistema tkun qed titħaddem b’mod normali. Is-sustanza li tniġġes tiġi analizzata u l-massa tiġi kkalkulata skont l-Appendiċijiet A.7-A.8. Għandha tintuża kwalunkwe waħda miż-żewġ tekniki li ġejjin.
|
(a)
|
Il-kejl permezz ta’ teknika gravimetrika għandu jsir kif ġej: Massa ta’ ċilindru żgħir mimli bil-monossidu tal-karbonju jew bil-propan għandha tiġi ddeterminata bi preċiżjoni ta’ ± 0,01 g. Għal madwar ħamsa (5) sa għaxar (10) minuti, is-sistema tas-CVS għandha titħaddem bħal f’test normali tal-emissjonijiet tal-egżost, filwaqt li l-monossidu tal-karbonju jew il-propan jiġi injettat fis-sistema. Il-kwantità ta’ gass pur rilaxxat għandha tiġi ddeterminata permezz ta’ wżin differenzjali. Kampjun tal-gass għandu jiġi analizzat bit-tagħmir tas-soltu (borża kampjunarja jew metodu integranti) u l-massa tal-gass għandha tiġi kkalkulata;
|
|
(b)
|
Il-kejl b’orifizju bi fluss kritiku għandu jsir kif ġej: Kwantità magħrufa ta’ gass pur (monossidu tal-karbonju jew propan) għandha tiġi alimentata fis-sistema tas-CVS minn orifizju kritiku kkalibrat. Jekk il-pressjoni fil-bokka tkun biżżejjed għolja, ir-rata tal-fluss, li tiġi aġġustata permezz tal-orifizju bi fluss kritiku, tkun indipendenti mill-pressjoni fl-iżbokk tal-orifizju (fluss kritiku). Is-sistema tas-CVS għandha titħaddem bħal f’test normali tal-emissjonijiet tal-egżost għal madwar ħamsa (5) sa għaxar (10) minuti. Kampjun tal-gass għandu jiġi analizzat bit-tagħmir tas-soltu (borza kampjunarja jew metodu integranti) u l-massa tal-gass għandha tiġi kkalkulata.
|
8.1.8.5.3. Preparazzjoni tal-kontroll bil-propan
Il-kontroll bil-propan għandu jiġi ppreparat kif ġej:
|
(a)
|
Jekk tintuża massa ta’ referenza tas-C3H8 minflok rata tal-fluss ta’ referenza, għandu jinkiseb ċilindru ċċarġjat bis-C3H8. Il-massa tas-C3H8 taċ-ċilindru ta’ referenza għandha tiġi ddeterminata fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-ammont ta’ C3H8 li huwa mistenni li jintuża;
|
|
(b)
|
Għas-CVS u għas-C3H8 għandhom jintgħażlu rati tal-fluss xierqa;
|
|
(c)
|
Fis-CVS għandha tingħażel bokka tal-injezzjoni tas-C3H8. Il-post tal-bokka għandu jingħażel kemm jista’ jkun qrib tal-post fejn l-egżost tal-magna jiġi introdott fis-CVS. Iċ-ċilindru tas-C3H8 għandu jiġi konness mas-sistema ta’ injezzjoni;
|
|
(d)
|
Is-CVS għandu jitħaddem u għandu jiġi stabbilizzat;
|
|
(e)
|
Kwalunkwe skambjatur tas-sħana fis-sistema kampjunarja għandu jissaħħan minn qabel jew jitkessaħ minn qabel;
|
|
(f)
|
Il-komponenti msaħħna u mkessħa bħal-linji tal-kampjuni, il-filtri, il-kessieħa u l-pompi għandhom jitħallew jistabbilizzaw irwieħhom fit-temperatura operattiva;
|
|
(g)
|
Jekk ikun applikabbli, għandha ssir verifika tat-tnixxijiet fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja tal-HC kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.8.7.
|
8.1.8.5.4. Preparazzjoni tas-sistema kampjunarja tal-HC għall-kontroll bil-propan
Il-verifika tal-kontroll għal tnixxijiet fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja tal-HC tista’ ssir skont is-subparagrafu (g) ta’ dan il-paragrafu. Jekk tintuża din il-proċedura, tista’ tintuża l-proċedura ta’ kontaminazzjoni bl-HC fil-paragrafu 7.3.1.2. Jekk il-kontroll għal tnixxijiet fuq in-naħa tal-vakwu ma jsirx skont is-subparagrafu (g), mela s-sistema kampjunarja tal-HC għandha tiġi azzerata, soġġetta għal span u vverifikata għal kontaminazzjoni, kif ġej:
|
(a)
|
Għandha tingħażel l-iktar medda baxxa ta’ analizzatur tal-HC li tista’ tkejjel il-konċentrazzjoni tas-C3H8 mistennija għar-rati tal-fluss tas-CVS u tas-C3H8;
|
|
(b)
|
L-analizzatur tal-HC għandu jiġi azzerat billi tintuża l-arja żero introdotta fil-bokka tal-analizzatur;
|
|
(c)
|
L-analizzatur tal-HC għandu jiġi soġġett għal span billi jintuża l-gass ta’ span C3H8 introdott fil-bokka tal-analizzatur;
|
|
(d)
|
L-arja żero għandha tiġi mfawra fis-sonda tal-HC jew f’fitting bejn is-sonda tal-HC u l-linja ta’ trasferiment;
|
|
(e)
|
Il-konċentrazzjoni stabbli tal-HC tas-sistema kampjunarja tal-HC għandha tiġi mkejla bħala flussi tal-arja żero tal-pajp għal fluss eċċessiv. Għall-kejl tal-HC bil-lott, għandu jimtela l-kontenitur tal-lottijiet (bħal borża) u l-konċentrazzjoni tal-fluss eċċessiv tal-HC għandha tiġi mkejla;
|
|
(f)
|
Jekk il-konċentrazzjoni tal-fluss eċċessiv tal-HC taqbeż iż-2 μmol/mol, il-proċedura ma tistax tavvanza qabel ma tiġi eliminata l-kontaminazzjoni. Is-sors tal-kontaminazzjoni għandu jiġi ddeterminat u għandha tittieħed azzjoni korrettiva, bħat-tindif tas-sistema jew is-sostituzzjoni tal-porzjonijiet ikkontaminati;
|
|
(g)
|
Meta l-konċentrazzjoni tal-fluss eċċessiv tal-HC ma taqbiżx iż-2 μmol/mol, dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
HCinit u għandu jintuża sabiex jikkorreġi għall-kontaminazzjoni bl-HC kif ġie deskritt fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B (approċċ b’bażi molari) jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B (approċċ ibbażat fuq il-massa).
|
8.1.8.5.5. Prestazzjoni tal-kontroll bil-propan
|
(a)
|
Il-kontroll bil-propan għandu jsir kif ġej:
|
(i)
|
Għall-kampjunar tal-HC bil-lott, għandhom jiġu konnessi midja tal-ħżin nodfa, bħal boroż imbattla;
|
|
(ii)
|
L-istrumenti tal-kejl tal-HC għandhom jitħaddmu skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti;
|
|
(iii)
|
Jekk tkun prevista korrezzjoni għall-konċentrazzjonijiet fl-isfond tal-HC tal-arja ta’ dilwizzjoni, l-HC fl-isfond fl-arja ta’ dilwizzjoni għandhom jiġu mkejla u rreġistrati;
|
|
(iv)
|
Kwalunkwe apparat integranti għandu jiġi azzerat;
|
|
(v)
|
Il-kampjunar għandu jibda u kwalunkwe integratur tal-flussi għandu jiġi startjat;
|
|
(vi)
|
Is-C3H8 għandu jiġi rilaxxat bir-rata magħżula. Jekk tintuża rata tal-fluss ta’ referenza tas-C3H8, għandha tinbeda l-integrazzjoni ta’ din ir-rata tal-fluss;
|
|
(vii)
|
Is-C3H8 għandu jibqa’ jiġi rilaxxat sakemm għall-inqas ikun ġie rilaxxat biżżejjed C3H8 sabiex tiġi żgurata kwantifikazzjoni akkurata tas-C3H8 ta’ referenza u tas-C3H8 imkejjel;
|
|
(viii)
|
Iċ-ċilindru tas-C3H8 għandu jingħalaq u l-kampjunar għandu jitkompla sakemm jitqies id-dewmien fil-ħin minħabba t-trasport tal-kampjuni u r-rispons tal-analizzatur;
|
|
(ix)
|
Il-kampjunar għandu jitwaqqaf u kwalunkwe integratur għandu jitwaqqaf;
|
|
|
(b)
|
F’każ li jintuża l-kejl bl-orifizju bi fluss kritiku, għall-kontroll bil-propan il-proċedura li ġejja tista’ tintuża bħala metodu alternattiv għas-subparagrafu (a) tal-paragrafu 8.1.8.5.5.;
|
(i)
|
Għall-kampjunar tal-HC bil-lott għandhom jiġu konnessi midja tal-ħżin nodfa, bħal boroż imbattla;
|
|
(ii)
|
L-istrumenti tal-kejl tal-HC għandhom jitħaddmu skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrumenti;
|
|
(iii)
|
Jekk tkun prevista korrezzjoni għall-konċentrazzjonijiet fl-isfond tal-HC tal-arja ta’ dilwizzjoni, l-HC fl-isfond fl-arja ta’ dilwizzjoni għandhom jiġu mkejla u rreġistrati;
|
|
(iv)
|
Kwalunwke apparat integranti għandu jiġi azzerat;
|
|
(v)
|
Il-kontenut taċ-ċilindru ta’ referenza tas-C3H8 għandu jiġi rrilaxxat bir-rata magħżula;
|
|
(vi)
|
Il-kampjunar għandu jibda u kwalunkwe integratur tal-flussi għandu jiġi startjat wara li jiġi kkonfermat li l-konċentrazzjoni tal-HC se tkun waħda stabbli;
|
|
(vii)
|
Il-kontenut taċ-ċilindru għandu jibqa’ jiġi rilaxxat sakemm għall-inqas ikun ġie rilaxxat biżżejjed C3H8 sabiex tiġi żgurata kwantifikazzjoni akkurata tas-C3H8 ta’ referenza u tas-C3H8 imkejjel;
|
|
(viii)
|
Kwalunkwe integratur għandu jitwaqqaf;
|
|
(ix)
|
Iċ-ċilindru ta’ referenza tas-C3H8 għandu jingħalaq.
|
|
8.1.8.5.6. Evalwazzjoni tal-kontroll bil-propan
Il-proċedura ta’ wara t-test għandha ssir kif ġej:
|
(a)
|
Jekk ikun intuża kampjunar bil-lott, il-kampjuni tal-lottijiet għandhom jiġu analizzat malli dan ikun prattiku;
|
|
(b)
|
Wara l-analiżi tal-HC, għandha ssir korrezzjoni għall-kontaminazzjoni u fl-isfond;
|
|
(c)
|
Il-massa totali tas-C3H8 ibbażata fuq id-dejta tas-CVS u tal-HC għandha tiġi kkalkulata kif ġie deskritt fl-Appendiċijiet A.7-A.8, billi tintuża l-massa molari tas-C3H8, M
C3H8, minflok il-massa molari effettiva tal-HC, M
HC;
|
|
(d)
|
Jekk tintuża massa ta’ referenza (teknika gravimetrika), il-massa tal-propan taċ-ċilindru għandha tiġi ddeterminata fi ħdan ± 0,5 fil-mija u l-massa ta’ referenza tas-C3H8 għandha tiġi ddeterminata billi l-massa tal-propan taċ-ċilindru vojt tiġi mnaqqsa mill-massa tal-propan taċ-ċilindru mimli. Jekk jintuża orifizju bi fluss kritiku (kejl b’orifizju bi fluss kritiku), il-massa tal-propan għandha tiġi ddeterminata bħala rata tal-fluss immultiplikata bil-ħin tat-test;
|
|
(e)
|
Il-massa ta’ referenza tas-C3H8 għandha tiġi mnaqqsa mill-massa kkalkulata. Jekk din id-differenza tkun fi ħdan ± 3,0 fil-mija tal-massa ta’ referenza, is-CVS ikun għadda minn din il-verifika.
|
8.1.8.5.7. Verifika tas-sistema ta’ dilwizzjoni sekondarja tal-PM
Meta l-kontroll bil-propan ikollu jiġi ripetut sabiex tiġi vverifikat s-sistema ta’ dilwizzjoni sekondarja tal-PM, għal din il-verifika għandha tintuża l-proċedura li ġejja mis-subparagrafi (a) sa (d):
|
(a)
|
Is-sistema kampjunarja tal-HC għandha tiġi kkonfigurata sabiex tieħu kampjun qrib il-post fejn jinsabu l-midja tal-ħżin tal-kampjunatur bil-lott (bħall-filtru tal-PM). Jekk il-pressjoni assoluta f’dan il-post tkun baxxa wisq sabiex jittieħed kampjun tal-HC, il-kampjuni tal-HC jistgħu jittieħdu mill-egżost tal-pompa tal-kampjunatur bil-lott. Għandha tintuża ċerta kawtela meta jittieħdu kampjuni mill-egżost tal-pompa għaliex tnixxija mill-pompa li f’ċirkustanzi oħrajn tkun aċċettabbli ’l isfel minn miter tal-fluss tal-kampjunatur bil-lott se tikkawża falliment falz tal-kontroll bil-propan;
|
|
(b)
|
Il-kontroll bil-propan għandu jiġi ripetut kif ġie deskritt f’dan il-paragrafu, imma l-kampjuni tal-HC għandhom jittieħdu mill-kampjunatur bil-lott;
|
|
(c)
|
Il-massa tas-C3H8 għandha tiġi kkalkulata billi titqies kwalunkwe dilwizzjoni sekondarja mill-kampjunatur bil-lott;
|
|
(d)
|
Il-massa ta’ referenza tas-C3H8 għandha tiġi mnaqqsa mill-massa kkalkulata. Jekk din id-differenza tkun fi ħdan ± 5 fil-mija tal-massa ta’ referenza, il-kampjunatur bil-lott jgħaddi din il-verifika. Jekk le, għandha tittieħed azzjoni korrettiva.
|
8.1.8.5.8. Verifika tal-apparat li jnixxef il-kampjun
Jekk għal monitoraġġ kontinwu tal-punt tan-nida fl-iżbokk tal-apparat li jnixxef il-kampjun jintuża senser tal-umdità, dan il-kontroll ma japplikax, sakemm jiġi żgurat li l-umdità fl-iżbokk tal-apparat li jnixxef tkun taħt il-valuri minimi użati għall-kontrolli tal-estinzjoni, tal-interferenza u tal-kumpens.
|
(a)
|
Jekk jintuża apparat li jnixxef il-kampjun kif inhu permess fil-paragrafu 9.3.2.3.1. sabiex jitneħħa l-ilma mill-gass tal-kampjun, għall-kessieħ termali, il-prestazzjoni għandha tiġi vverifikata mal-installazzjoni u wara manutenzjoni maġġuri. Għall-apparati li jnixxfu b’membrana osmotika, il-prestazzjoni għandha tiġi vverifikata mal-installazzjoni, wara manutenzjoni maġġuri u fi żmien 35 jum qabel l-ittestjar;
|
|
(b)
|
L-ilma jista’ jinibixxi l-kapaċità ta’ analizzatur li jkejjel sew il-komponent tal-egżost ta’ interess u b’hekk xi drabi jitneħħa qabel ma l-gass tal-kampjun jasal fl-analizzatur. Pereżempju, l-ilma jista’ jinterferixxi b’mod negattiv fir-rispons għall-NOx ta’ CLD permezz ta’ estinzjoni kolliżjonali u jista’ jinterferixxi b’mod pożittiv fl-analizzatur NDIR billi jikkawża rispons simili għas-CO;
|
|
(c)
|
L-apparat li jnixxef il-kampjun għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 9.3.2.3.1. għall-punt tan-nida, T
dew, u għall-pressjoni assoluta, p
total, ’l isfel mill-apparat li jnixxef b’membrana osmotika jew mill-kessieħ termali;
|
|
(d)
|
Il-metodu tal-proċedura ta’ verifika tal-apparat li jnixxef il-kampjun li ġej għandu jintuża sabiex tiġi ddeterminata l-prestazzjoni tal-apparat li jnixxef il-kampjun jew għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi żviluppat protokoll differenti:
|
(i)
|
Għandhom jintużaw tubi tal-PTFE jew tal-azzar inossidabbli sabiex isiru l-konnessjonijiet meħtieġa;
|
|
(ii)
|
L-N2 jew l-arja ppurifikata għandu jiġi umidifikat billi jiġi mbaqbaq mill-ilma distillat f’reċipjent issiġillat li jumidifika l-gass sal-ogħla punt tan-nida tal-kampjun li jiġi stmat matul il-kampjunar tal-emissjonijiet;
|
|
(iii)
|
Il-gass umidifikat għandu jiġi introdott ’il fuq mill-apparat li jnixxef il-kampjun;
|
|
(iv)
|
It-temperatura tal-gass umidifikat ’l isfel mir-reċipjent għandha tinżamm mill-inqas 5 °C ’il fuq mill-punt tan-nida tiegħu;
|
|
(v)
|
Il-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni, p
total, tal-gass umidifikat għandhom jiġu mkejla kemm jista’ jkun qrib tal-bokka tal-apparat li jnixxef il-kampjun sabiex jiġi vverifikat li l-punt tan-nida jkun l-ogħla li jkun ġie stmat matul il-kampunar tal-emissjonijiet;
|
|
(vi)
|
Il-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni, p
total, tal-gass umidifikat għandhom jiġu mkejla kemm jista’ jkun qrib tal-iżbokk tal-apparat li jnixxef il-kampjun;
|
|
(vii)
|
L-apparat li jnixxef il-kampjun jgħaddi mill-verifika jekk ir-riżultat tas-subparagrafi (d) (vi) ta’ dan il-paragrafu jkun inqas mill-punt tan-nida li jikkorrispondi għall-ispeċifikazzjonijiet tal-apparat li jnixxef il-kampjun kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 9.3.2.3.1. flimkien ma’ 2°C jew jekk il-frazzjoni molari mis-subparagrafi (d) (vi) tkun inqas mill-ispeċifikazzjonijiet korrispondenti tal-apparat li jnixxef il-kampjun flimkien ma’ 0,002 mol/mol jew 0,2 fil-mija tal-volum. Innota li għal din il-verifika, il-punt tan-nida tal-kampjun jiġi espress f’temperatura assoluta, Kelvin.
|
|
8.1.8.6. Kalibrazzjoni perjodika tas-sistemi ta’ kejl tal-PM bi fluss parzjali u tal-gass tal-egżost mhux ittrattat assoċjat
8.1.8.6.1. Speċifikazzjonijiet għall-kejl tal-fluss differenzjali
Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali sabiex jittieħed kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat, l-akkuratezza ta’ q
mp tal-fluss tal-kampjun tagħti lok għal tħassib speċjali, jekk ma tiġix imkejla direttament imma tiġi ddeterminata b’kejl tal-fluss differenzjali:
|
|
(8-1)
|
fejn:
|
q
mp
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-kampjun ta’ gass tal-egżost fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
|
|
q
mdw
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni (fuq bażi fl-imxarrab)
|
|
q
mdew
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab
|
F’dan il-każ, l-iżball massimu tad-differenza għandu jkun tali li l-akkuratezza ta’ q
mp tkun fi ħdan ± 5 fil-mija meta l-proporzjon tad-dilwizzjoni jkun inqas minn 15. Huwa jista’ jiġi kkalkulat billi jittieħed l-għerq kwadrat tal-medja tal-iżbalji ta’ kull strument.
Jistgħu jinkisbu akkuratezzi aċċettabbli ta’ q
mp bi kwalunkwe wieħed mill-metodi li ġejjin:
|
(a)
|
L-akkuratezzi assoluti ta’ q
mdw u ta’ q
mdew huma ± 0,2 fil-mija li jiggarantixxi akkuratezza ta’ q
mp ta’ £ 5 fil-mija bi proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ 15. Madankollu, fi proporzjonijiet ogħla tad-dilwizzjoni jkun hemm żbalji ikbar;
|
|
(b)
|
Il-kalibrazzjoni ta’ q
mdw relattiva għal q
mdew issir b’tali mod li jinkisbu l-istess akkuratezzi għal q
mp bħal f’(a). Għad-dettalji, ara l-paragrafu 8.1.8.6.2;
|
|
(c)
|
L-akkuratezza ta’ q
mp tiġi ddeterminata indirettament mill-akkuratezza tal-proporzjon tad-dilwizzjoni kif jiġi ddeterminat mill-gass traċċatur, pereżempju s-CO2. Għal q
mp huma meħtieġa akkuratezzi ekwivalenti għall-metodu (a);
|
|
(d)
|
L-akkuratezza assoluta ta’ q
mdew u ta’ q
mdw hija fi ħdan ± 2 fil-mija ta’ skala sħiħa, l-iżball massimu tad-differenza bejn q
mdew u q
mdw huwa fi ħdan 0,2 fil-mija u l-iżball tal-inearità huwa fi ħdan ± 0,2 fil-mija tal-ogħla q
mdew osservat waqt it-test.
|
8.1.8.6.2. Kalibrazzjoni tal-kejl tal-fluss differenzjali
Is-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali sabiex jittieħed kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat għandha tiġi kkalibrata perjodikament b’miter tal-fluss akkurat traċabbli għal standards internazzjonali u/jew nazzjonali. Il-miter tal-fluss jew l-istrumentazzjoni tal-kejl tal-flussi għandu jiġi kkalibrat b’waħda mill-proċeduri li ġejjin, b’tali mod li q
mp tal-fluss tas-sonda fil-mina jissodisfa r-rekwiżiti ta’ akkuratezza tal-paragrafu 8.1.8.6.1.
|
(a)
|
Il-miter tal-fluss għall-q
mdw għandu jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-q
mdew, id-differenza bejn iż-żewġ miters tal-fluss għandha tiġi kkalibrata għal mill-inqas ħames (5) punti stabbiliti b’valuri tal-fluss li jkunu ddistinzjati b’mod ugwali bejn l-iktar valur baxx ta’ q
mdw użat waqt it-test u l-valur ta’ q
mdew użat waqt it-test. Il-mina tad-dilwizzjoni tista’ tiġi evitata;
|
|
(b)
|
Apparat tal-fluss ikkalibrat għandu jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-q
mdew u l-akkuratezza għandha tiġi kkontrollata għall-valur użat għat-test. L-apparat tal-fluss ikkalibrat għandu jiġi konness f’serje mal-miter tal-fluss għall-q
mdw, u l-akkuratezza għandha tiġi kkontrollata għal mill-inqas ħames (5) settings li jikkorrispondu għal proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ bejn 3 u 15, relattivi għall-q
mdew użata waqt it-test;
|
|
(c)
|
Il-linja ta’ trasferiment TL (ara l-Figura 9.2) għandha tiġi skonnessa mill-egżost, u apparat tal-kejl tal-fluss ikkalibrat b’medda xierqa sabiex tiġi mkejla l-q
mp għandu jiġi konness mal-linja ta’ trasferiment. Il-q
mdw għandha tiġi ssettjata skont il-valur użat waqt it-test, u q
mdw għandha tiġi ssettjata b’mod sekwenzjali f’mill-inqas ħames (5) valuri li jikkorrispondu għal proporzjonijiet tad-dilwizzjoni ta’ bejn 3 u 15. Inkella, tista’ tiġi pprovduta mogħdija ta’ fluss ta’ kalibrazzjoni speċjali, fejn il-mina tiġi evitata, iżda l-fluss tal-arja totali u ta’ dilwizzjoni jiġi mgħoddi mill-miters korrispondenti bħal fit-test proprju;
|
|
(d)
|
Gass traċċatur għandu jiġi alimentat fil-linja ta’ trasferiment tal-egżost TL. Dan il-gass traċċatur jista’ jkun komponent tal-gass tal-egżost, bħas-CO2 jew l-NOx. Wara d-dilwizzjoni fil-mina, il-komponent tal-gass traċċatur għandu jiġi mkejjel. Dan għandu jsir għal ħames (5) proporzjonijiet tad-dilwizzjoni bejn 3 u 15. L-akkuratezza tal-fluss tal-kampjun għandha tiġi ddeterminata mill-proporzjon tad-dilwizzjoni r
d:
|
|
(8-2)
|
|
Sabiex tiġi ggarantita l-akkuratezza tal-q
mp, għandhom jitqiesu l-akkuratezzi tal-analizzaturi tal-gass.
8.1.8.6.3. Rekwiżiti speċjali għall-kejl tal-fluss differenzjali
Kontroll tal-fluss tal-karbonju fejn jintuża l-egżost proprju huwa ferm rakkomandat sabiex jiġu individwati problemi bil-kejl u bil-kontrolli u sabiex jiġi vverifikat li s-sistema bi fluss parzjali tkun qed taħdem sew. Il-kontroll tal-fluss tal-karbonju għandu jsir mill-inqas kull darba li tiġi installata magna ġdida, jew kull darba li titbiddel xi ħaġa sinifikanti fil-konfigurazzjoni taċ-ċellula tat-test.
Il-magna għandha titħaddem b’tagħbija u f’veloċità tat-torque tal-ogħla intensità jew fi kwalunkwe modalità oħra fi stat stabbli li tipproduċi 5 fil-mija jew iktar ta’ CO2. Is-sistema kampjunarja bi fluss parzjali għandha titħaddem b’fattur ta’ dilwizzjoni ta’ madwar 15 għal 1.
Jekk isir kontroll tal-fluss tal-karbonju, għandha tiġi applikata l-proċedura mogħtija fl-Appendiċi A.4 tal-Anness 4B. Ir-rati tal-fluss tal-karbonju għandhom jiġu kkalkulati skont l-ekwazzjonijiet tal-Appendiċi A.4 tal-Anness 4B. Ir-rati kollha tal-fluss tal-karbonju għandhom jaqblu sa 5 fil-mija.
8.1.8.6.3.1. Kontroll ta’ qabel it-test
Għandu jsir kontroll ta’ qabel it-test fi żmien sagħtejn qabel il-prova tat-test bil-mod li ġej.
L-akkuratezza tal-miters tal-fluss għandha tiġi kkontrollata bl-istess metodu li jkun intuża għall-kalibrazzjoni (ara l-paragrafu 8.1.8.6.2.) għal mill-inqas żewġ (2) punti, inklużi l-valuri tal-fluss ta’ q
mdw li jikkorrispondu għal proporzjonijiet tad-dilwizzjoni ta’ bejn 5 u 15 għall-valur tal-q
mdew użat waqt it-test.
Jekk ikun jista’ jintwera minn dokumentazzjoni tal-proċedura ta’ kalibrazzjoni skont il-paragrafu 8.1.8.6.2. li l-kalibrazzjoni tal-miter tal-fluss tkun stabbli matul perjodu itwal ta’ żmien, il-kontroll ta’ qabel it-test jista’ jitħalla barra.
8.1.8.6.3.2. Determinazzjoni tal-ħin ta’ trasformazzjoni
Is-settings tas-sistema għall-evalwazzjoni tal-ħin ta’ trasformazzjoni għandhom ikunu l-istess bħal meta jsir il-kejl tal-prova tat-test. Il-ħin ta’ trasformazzjoni, iddefinit fil-Figura 3.1, għandu jiġi ddeterminat bil-metodu li ġej:
Miter tal-fluss ta’ referenza indipendenti b’medda ta’ kejl adattata għall-fluss tas-sonda għandu jitqiegħed f’serje mas-sonda u għandu jiġi akkoppjat mill-qrib magħha. Dan il-miter tal-fluss għandu jkollu ħin ta’ trasformazzjoni ta’ inqas minn 100 ms għad-daqs tal-pass tal-fluss użat fil-kejl tal-ħin tar-rispons, b’restrizzjoni tal-fluss biżżejjed baxxa sabiex ma taffettwax il-prestazzjoni dinamika tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali skont ġudizzju inġineristiku tajjeb. Għandha tiġi introdotta bidla f’daqqa u diskontinwa fl-input tal-fluss tal-egżost (jew tal-fluss tal-arja, jekk jiġi kkalkulat il-fluss tal-egżost) tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, minn fluss baxx għal mill-inqas 90 fil-mija ta’ skala sħiħa. L-ixprun għall-bidla f’daqqa u diskontinwa għandu jkun l-istess wieħed użat biex jinbeda l-kontroll antiċipat fl-ittestjar proprju. L-istimulu tal-pass tal-fluss tal-egżost u r-rispons tal-miter tal-fluss għandhom jiġu rreġistrati b’rata tal-kampjunar ta’ mill-inqas 10 Hz.
Minn din id-dejta, għandu jiġi ddeterminat il-ħin ta’ trasformazzjoni għas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, li huwa l-ħin mill-bidu tal-istimulu tal-pass sal-punt ta’ 50 fil-mija tar-rispons tal-miter tal-fluss. Bl-istess mod, għandhom jiġu ddeterminati l-ħinijiet ta’ trasformazzjoni tas-sinjal tal-q
mp (jiġifieri l-fluss tal-kampjun tal-gass tal-egżost fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali) u tas-sinjal tal-q
mew,i (jiġifieri r-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab mill-miter tal-fluss tal-egżost). Dawn is-sinjali jintużaw fil-kontrolli tar-rigressjoni li jsiru wara kull test (ara l-paragrafu 8.2.1.2.).
Il-kalkolu għandu jiġi ripetut għal mill-inqas ħames (5) stimuli ta’ żieda u ta’ tnaqqis, u għandha tiġi kkalkulata l-medja tar-riżultati. Il-ħin ta’ trasformazzjoni interna (< 100 ms) tal-miter tal-fluss ta’ referenza għandu jiġi mnaqqas minn dan il-valur. Fil-każ li s-sistema skont il-paragrafu 8.2.1.2 teħtieġ il-metodu “antiċipat”, dan huwa l-valur “antiċipat” tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali li għandu jiġi applikat skont il-paragrafu 8.2.1.2.
8.1.8.7. Verifika tat-tnixxijiet fuq in-naħa tal-vakwu
8.1.8.7.1. Ambitu u frekwenza
Mal-installazzjoni inizjali tas-sistema kampjunarja, wara manutenzjoni maġġuri bħall-bidliet tal-prefiltri, u fi żmien tmien (8) sigħat qabel kull sekwenza ta’ ċiklu ta’ funzjonament, għandu jiġi vverifikat li ma jkun hemm l-ebda tnixxija sinifikanti fuq in-naħa tal-vakwu billi jintuża wieħed mit-testijiet tat-tnixxija deskritti f’din it-taqsima. Din il-verifika ma tapplika għall-ebda porzjon bi fluss sħiħ ta’ sistema ta’ dilwizzjoni tas-CVS.
8.1.8.7.2. Prinċipji tal-kejl
Tnixxija tista’ tiġi individwata jew billi jiġi mkejjel ammont żgħir ta’ fluss meta għandu jkun hemm fluss ta’ żero, billi tiġi individwata d-dilwizzjoni ta’ gass ta’ span b’konċentrazzjoni magħrufa meta jiċċirkola min-naħa tal-vakwu ta’ sistema kampjunarja jew billi tiġi mkejla ż-żieda fil-pressjoni ta’ sistema mbattla.
8.1.8.7.3. Test tat-tnixxija bi fluss baxx
Sistema kampjunarja għandha tiġi ttestjata għal tnixxijiet bi flussi baxxi kif ġej:
|
(a)
|
It-tarf tas-sonda tas-sistema għandu jiġi ssiġillat billi jittieħed wieħed mill-passi li ġejjin:
|
(i)
|
It-tarf tas-sonda tal-kampjun għandu jiġi mlibbes tapp jew għandu jiġi misdud;
|
|
(ii)
|
Il-linja ta’ trasferiment għandha tiġi skonnessa mis-sonda u l-linja ta’ trasferiment għandha tiġi mlibbsa tapp jew għandha tiġi misduda;
|
|
(iii)
|
Għandu jingħalaq valv li ma jippermettix tnixxijiet f’linja bejn sonda u linja ta’ trasferiment;
|
|
|
(b)
|
Għandhom jitħaddmu l-pompi kollha tal-vakwu. Wara l-istabbilizzazzjoni, għandu jiġi vverifikat li l-fluss fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja jkun inqas minn 0,5 fil-mija tar-rata tal-fluss normali waqt l-użu tas-sistema. Il-flussi tipiċi tal-analizzaturi u tal-bypass jistgħu jiġu stmati bħala approssimazzjoni tar-rata tal-fluss normali waqt l-użu tas-sistema.
|
8.1.8.7.4. Test tat-tnixxija tad-dilwizzjoni tal-gass ta’ span
Għal dan it-test jista’ jintuża kwalunkwe analizzatur tal-gass. Jekk għal dan it-test jintuża FID, kwalunkwe kontaminazzjoni bl-HC fis-sistema kampjunarja għandha tiġi korretta skont l-Appendiċijiet A.7 u A.8 abbażi tad-determinazzjoni tal-HC u tal-NMHC. Ir-riżultati qarrieqa għandhom jiġu evitati billi jintużaw biss analizzaturi li jkollhom ripetibbiltà ta’ 0,5 fil-mija jew aħjar bil-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span użata għal dan it-test. Il-kontroll għal tnixxijiet fuq in-naħa tal-vakwu għandu jsir kif ġej:
|
(a)
|
Analizzatur tal-gass għandu jiġi ppreparat kif jiġi ppreparat għall-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(b)
|
Fil-bokka tal-analizzatur għandu jiġi pprovdut il-gass ta’ span u għandu jiġi verifikat li l-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span tiġi mkejla fi ħdan l-akkuratezza u r-ripetibbiltà mistennija tal-kejl;
|
|
(c)
|
Il-gass ta’ span tal-fluss eċċessiv għandu jiġi dirett lejn wieħed mill-postijiet li ġejjin fis-sistema kampjunarja:
|
(i)
|
It-tarf tas-sonda tal-kampjun;
|
|
(ii)
|
Il-linja ta’ trasferiment għandha tiġi skonnessa mill-konnessjoni tas-sonda, u l-gass ta’ span għandu jiġi mfawwar fit-tarf miftuħ tal-linja ta’ trasferiment;
|
|
(iii)
|
Valv fi tliet (3) direzzjonijiet installata f’linja bejn sonda u l-linja ta’ trasferiment tagħha;
|
|
|
(d)
|
Għandu jiġi vverifikat li l-konċentrazzjoni mkejla tal-gass ta’ span tal-fluss eċċessiv tkun fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span. Valur imkejjel iktar baxx minn dak mistenni jindika tnixxija, imma valur ogħla minn dak mistenni jista’ jindika problema bil-gass ta’ span jew bl-analizzatur innifsu. Valur imkejjel ogħla minn dak mistenni ma jindikax tnixxija.
|
8.1.8.7.5. Test tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu
Sabiex isir dan it-test, għandu jiġi applikat vakwu għall-volum fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja u r-rata ta’ tnixxija tas-sistema għandha tiġi osservata bħala tmermir fil-vakwu applikat. Sabiex isir dan it-test, il-volum fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja għandu jkun magħruf fi ħdan ± 10 fil-mija tal-volum reali tiegħu. Għal dan it-test, għandhom jintużaw ukoll strumenti tal-kejl li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafi 8.1. u 9.4.
Test tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu għandu jsir kif ġej:
|
(a)
|
It-tarf tas-sonda tas-sistema għandu jiġi ssiġillat kemm jista’ jkun qrib tal-fetħa tas-sonda billi jittieħed wieħed mill-passi li ġejjin:
|
(i)
|
It-tarf tas-sonda tal-kampjun għandu jiġi mlibbes tapp jew għandu jiġi misdud;
|
|
(ii)
|
Il-linja ta’ trasferiment fis-sonda għandha tiġi skonnessa u l-linja ta’ trasferiment għandha tiġi mlibbsa tapp jew għandha tiġi misduda;
|
|
(iii)
|
Għandu jingħalaq valv li ma jippermettix tnixxijiet f’linja bejn sonda u linja ta’ trasferiment;
|
|
|
(b)
|
Għandhom jitħaddmu l-pompi kollha tal-vakwu. Għandu jinġibed vakwu li jkun rappreżentattiv tal-kundizzjonijiet operattivi normali. Fil-każ tal-boroż tal-kampjuni, huwa rrakkomandat li l-proċedura normali biex jitbattlu l-boroż tal-kampjuni tiġi ripetuta darbtejn sabiex kwalunkwe volum maqbud jiġi minimizzat;
|
|
(c)
|
Il-pompi tal-kampjun għandhom jintfew u s-sistema għandha tiġi ssiġillata. Il-pressjoni assoluta tal-gass maqbud u, fakultattivament, it-temperatura assoluta tas-sistema għandhom jiġu mkejla u rreġistrati. Għandu jitħalla biżżejjed ħin sabiex kwalunkwe fenomenu tranżitorju joqgħod u għandu jitħalla ħin twil biżżejjed sabiex tnixxija ta’ 0,5 fil-mija tikkawża bidla fil-pressjoni ta’ mill-inqas għaxar (10) darbiet ir-riżoluzzjoni tat-transdjuser tal-pressjoni. Il-pressjoni u fakultattivament it-temperatura għandhom jerġgħu jiġu mkejla;
|
|
(d)
|
Għandhom jiġi kkalkulati r-rata tal-fluss tat-tnixxija abbażi ta’ valur preżunt ta’ żero għall-volumi tal-boroż imbattla u abbażi ta’ valuri magħrufa għall-volum tas-sistema tal-kampjun, il-pressjonijiet inizjali u finali, it-temperaturi fakultattivi u l-ħin li jkun għadda. Għandu jiġi vverifikat li r-rata tal-fluss tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu tkun inqas minn 0,5 fil-mija tar-rata tal-fluss normali waqt l-użu tas-sistema kif ġej:
|
|
(8-3)
|
fejn:
|
q
Vleak
|
=
|
ir-rata tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu [mol/s]
|
|
V
vac
|
=
|
il-volum ġeometriku fuq in-naħa tal-vakwu tas-sistema kampjunarja [m3]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol·K)]
|
|
p
2
|
=
|
il-pressjoni assoluta fuq in-naħa tal-vakwu f’ħin t
2 [Pa]
|
|
T
2
|
=
|
it-temperatura assoluta fuq in-naħa tal-vakwu f’ħin t
2 [K]
|
|
p
1
|
=
|
il-pressjoni assoluta fuq in-naħa tal-vakwu f’ħin t
1 [Pa]
|
|
T
1
|
=
|
it-temperatura assoluta fuq in-naħa tal-vakwu f’ħin t
1 [K]
|
|
t
2
|
=
|
il-ħin meta jiġi kkompletat it-test ta’ verifika tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu [s]
|
|
t
1
|
=
|
il-ħin meta jibda t-test ta’ verifika tat-tnixxija mit-tmermir tal-vakwu [s]
|
|
8.1.9. Kejl tas-CO u tas-CO2
8.1.9.1. Verifika tal-interferenza tal-H2O għall-analizzaturi NDIR tas-CO2
8.1.9.1.1. Ambitu u frekwenza
Jekk is-CO2 jiġi mkejjel permezz ta’ analizzatur NDIR, l-ammont ta’ interferenza tal-H2O għandu jiġi vverifikat wara l-installazzjoni inizjali tal-analizzatur u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.9.1.2. Prinċipji tal-kejl
L-H2O jista’ jinterferixxi fir-rispons ta’ analizzatur NDIR għas-CO2. Jekk l-analizzatur NDIR juża algoritmi ta’ kumpens li jutilizzaw kejl ta’ gassijiet oħrajn sabiex jgħaddu minn din il-verifika tal-interferenza, dan il-kejl l-ieħor għandu jsir fl-istess ħin sabiex l-algoritmi ta’ kumpens jiġu ttestjati matul il-verifika tal-interferenza tal-analizzatur.
8.1.9.1.3. Rekwiżiti tas-sistema
Analizzatur NDIR tas-CO2 għandu jkollu interferenza tal-H2O li tkun fi ħdan (0,0 ± 0,4) mmol/mol (tal-konċentrazzjoni medja mistennija tas-CO2).
8.1.9.1.4. Proċedura
Il-verifika tal-interferenza għandha ssir kif ġej:
|
(a)
|
L-analizzatur NDIR tas-CO2 għandu jiġi startjat, imħaddem, azzerat u soġġett għal span hekk kif isir qabel test tal-emissjonijiet;
|
|
(b)
|
Għandu jinħoloq gass tat-test umidifikat billi l-arja żero li tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.1. tiġi mbaqbqa mill-ilma distillat f’reċipjent issiġillat. Jekk il-kampjun ma jiġix mgħoddi minn apparat li jnixxef, ikkontrolla t-temperatura tar-reċipjent sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O li jkun mill-inqas għoli daqs il-livell massimu mistenni waqt l-ittestjar. Jekk il-kampjun jiġi mgħoddi minn apparat li jnixxef waqt l-ittestjar, ikkontrolla t-temperatura tar-reċipjent sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O li jkun mill-inqas għoli daqs il-livell iddeterminat fil-paragrafu 9.3.2.3.1.;
|
|
(c)
|
It-temperatura tal-gass tat-test umidifikat għandha tinżamm mill-inqas 5°C ’il fuq mill-punt tan-nida tiegħu ’l isfel mir-reċipjent;
|
|
(d)
|
Il-gass tat-test umidifikat għandu jiġi introdott fis-sistema kampjunarja. Il-gass tat-test umidifikat jista’ jiġi introdott ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef il-kampjun, jekk waqt l-ittestjar jintuża wieħed;
|
|
(e)
|
Il-frazzjoni molari tal-ilma, x
H2O, tal-gass tat-test umidifikat għandha tiġi mkejla kemm jista’ jkun qrib tal-bokka tal-analizzatur. Pereżempju, sabiex tiġi kkalkulata l-x
H2O għandhom jiġu mkejla l-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni assoluta p
total;
|
|
(f)
|
Għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tiġi pprevenuta kondensazzjoni fil-linji ta’ trasferiment, fil-fittings jew fil-valvijiet mill-punt fejn tiġi mkejla x
H2O sal-analizzatur;
|
|
(g)
|
Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni għandu jinkludi l-ħin sabiex il-linja ta’ trasferiment titnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(h)
|
Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel il-konċentrazzjoni tal-kampjun, għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun. Il-medja aritmetika ta’ din id-dejta għandha tiġi kkalkulata. L-analizzatur jgħaddi mill-verifika tal-interferenza jekk dan il-valur ikun fi ħdan (0,0 ± 0,4) mmol/mol
|
8.1.9.2. Verifika tal-interferenza tal-H2O u tas-CO2 għall-analizzaturi NDIR tas-CO
8.1.9.2.1. Ambitu u frekwenza
Jekk is-CO jiġi mkejjel permezz ta’ analizzatur NDIR, l-ammont ta’ interferenza tal-H2O u tas-CO2 għandu jiġi vverifikat wara l-installazzjoni inizjali tal-analizzatur u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.9.2.2. Prinċipji tal-kejl
L-H2O u s-CO2 jistgħu jinterferixxu b’mod pożittiv f’analizzatur NDIR billi jikkawżaw rispons simili għas-CO. Jekk l-analizzatur NDIR juża algoritmi ta’ kumpens li jutilizzaw kejl ta’ gassijiet oħrajn sabiex jgħaddu minn din il-verifika tal-interferenza, dan il-kejl l-ieħor għandu jsir fl-istess ħin sabiex l-algoritmi ta’ kumpens jiġu ttestjati matul il-verifika tal-interferenza tal-analizzatur.
8.1.9.2.3. Rekwiżiti tas-sistema
Analizzatur NDIR tas-CO għandu jkollu interferenza kkombinata tal-H2O u tas-CO2 li tkun fi ħdan ± 2 fil-mija tal-konċentrazzjoni medja mistennija tas-CO.
8.1.9.2.4. Proċedura
Il-verifika tal-interferenza għandha ssir kif ġej:
|
(a)
|
L-analizzatur NDIR tas-CO għandu jiġi startjat, imħaddem, azzerat u soġġett għal span hekk kif isir qabel test tal-emissjonijiet;
|
|
(b)
|
Għandu jinħoloq gass tat-test CO2 umidifikat billi l-gass ta’ span CO2 jiġi mbaqbaq mill-ilma distillat f’reċipjent issiġillat. Jekk il-kampjun ma jiġix mgħoddi minn apparat li jnixxef, it-temperatura tar-reċipjent għandha tiġi kkontrollata sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O li jkun mill-inqas għoli daqs il-livell massimu mistenni waqt l-ittestjar. Jekk il-kampjun jiġi mgħoddi minn apparat li jnixxef waqt l-ittestjar, it-temperatura tar-reċipjent għandha tiġi kkontrollata sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O li jkun mill-inqas għoli daqs il-livell iddeterminat fil-paragrafu 8.1.8.5.8. Għandha tintuża konċentrazzjoni tal-gass ta’ span CO2 li tkun mill-inqas għolja daqs il-konċentrazzjoni massima mistennija waqt l-ittestjar;
|
|
(c)
|
Il-gass tat-test CO2 umidifikat għandu jiġi introdott fis-sistema kampjunarja. Il-gass tat-test CO2 umidifikat jista’ jiġi introdott ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef il-kampjun, jekk waqt l-ittestjar jintuża wieħed;
|
|
(d)
|
Il-frazzjoni molari tal-ilma, x
H2O, tal-gass tat-test umidifikat għandha tiġi mkejla kemm jista’ jkun qrib tal-bokka tal-analizzatur. Pereżempju, sabiex tiġi kkalkulata l-x
H2O għandhom jiġu mkejla l-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni assoluta p
total;
|
|
(e)
|
Għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tiġi pprevenuta kondensazzjoni fil-linji ta’ trasferiment, fil-fittings jew fil-valvijiet mill-punt fejn tiġi mkejla x
H2O sal-analizzatur;
|
|
(f)
|
Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza;
|
|
(g)
|
Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel il-konċentrazzjoni tal-kampjun, l-output tiegħu għandu jiġi rreġistrat għal 30 s. Il-medja aritmetika ta’ din id-dejta għandha tiġi kkalkulata;
|
|
(h)
|
L-analizzatur jgħaddi mill-verifika tal-interferenza jekk ir-riżultat tas-subparagrafu (g) ta’ din it-taqsima jkun konformi mat-tolleranza fil-paragrafu 8.1.9.2.3.;
|
|
(i)
|
Il-proċeduri tal-interferenza għas-CO2 u għall-H2O jistgħu jsiru anki b’mod separat. Jekk il-livelli tas-CO2 u tal-H2O użati jkunu ogħla mil-livelli massimi mistennija waqt l-ittestjar, kull valur tal-interferenza osservata għandu jiġi skalat ’l isfel billi l-interferenza osservata tiġi mmultiplikata bil-proporzjon tal-valur massimu mistenni tal-konċentrazzjoni għall-valur proprju użat matul din il-proċedura. Jistgħu jsiru proċeduri ta’ interferenza separati b’konċentrazzjonijiet tal-H2O (mhux inqas minn 0,025 mol/mol tal-kontenut ta’ H2O) li jkunu iktar baxxi mil-livelli massimi mistennija waqt l-ittestjar, imma l-interferenza osservata tal-H2O għandha tiġi skalata ’l fuq billi l-interferenza osservata tiġi mmultiplikata bil-proporzjon tal-valur massimu mistenni tal-konċentrazzjoni tal-H2O għall-valur proprju użat matul din il-proċedura. Is-somma ta’ żewġ valuri skalati tal-interferenza għandha tkun konformi mat-tolleranza fil-paragrafu 8.1.9.2.3.
|
8.1.10. Kejl tal-idrokarburi
8.1.10.1. Ottimizzazzjoni u verifika tal-FID
8.1.10.1.1. Ambitu u frekwenza
Għall-analizzaturi kollha tal-FID, il-FID għandu jiġi kkalibrat mal-installazzjoni inizjali. Il-kalibrazzjoni għandha tiġi ripetuta kif ikun meħtieġ billi jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb. Il-passi li ġejjin għandhom jitwettqu għal FID li jkejjel l-HC:
|
(a)
|
Ir-rispons ta’ FID għal diversi idrokarburi għandu jiġi ottimizzat wara l-installazzjoni inizjali tal-analizzatur u wara manutenzjoni maġġuri. Ir-rispons tal-FID għall-propilen u għat-toluwen għandu jkun bejn 0,9 u 1,1 relattivament għall-propan;
|
|
(b)
|
Il-fattur ta’ rispons għall-metan (CH4) ta’ FID għandu jiġi ddeterminat wara l-installazzjoni inizjali tal-analizzatur u wara manutenzjoni maġġuri kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1.4. ta’ din it-taqsima;
|
|
(c)
|
Ir-rispons għall-metan (CH4) għandu jiġi vverifikat fi żmien 185 jum qabel l-ittestjar.
|
8.1.10.1.2. Kalibrazzjoni
Għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tiġi żviluppata proċedura ta’ kalibrazzjoni, bħal proċedura bbażata fuq l-istruzzjonijiet u l-frekwenza rakkomandata tal-manifattur tal-analizzatur tal-FID għall-kalibrazzjoni tal-FID. Għal FID li jkejjel l-HC, huwa għandu jiġi kkalibrat billi jintużaw gassijiet ta’ kalibrazzjoni C3H8 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. Għal FID li jkejjel is-CH4, huwa għandu jiġi kkalibrat billi jintużaw gassijiet ta’ kalibrazzjoni CH4 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. Irrispettivament mill-kompożizzjoni tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni, huwa għandu jiġi kkalibrat fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed (C1).
8.1.10.1.3. Ottimizzazzjoni tar-rispons tal-FID tal-HC
Din il-proċedura qiegħda biss għall-analizzaturi tal-FID li jkejlu l-HC.
|
(a)
|
Għall-istartjar inizjali tal-istrument u għall-aġġustament operattiv bażiku permezz tal-fjuwil u ta’ arja żero tal-FID għandhom jintużaw ir-rekwiżiti tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb. Il-FIDs imsaħħna għandhom ikunu fi ħdan il-meded meħtieġa tat-temperaturi operattivi tagħhom. Ir-rispons tal-FID għandu jiġi ottimizzat sabiex jissodisfa r-rekwiżit tal-fatturi ta’ rispons għall-idrokarburi u tal-kontroll tal-intereferenza tal-ossiġnu skont is-subparagrafu (a) tal-paragrafu 8.1.10.1.1. u l-paragrafu 8.1.10.2. fl-iktar medda tal-analizzatur komuni mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Tista’ tintuża medda ogħla tal-analizzatur skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex il-FID jiġi ottimizzat b’mod akkurat, jekk il-medda tal-analizzatur komuni tkun iktar baxxa mill-medda minima għall-ottimizzazzjoni speċifikata mill-manifattur tal-istrument;
|
|
(b)
|
Il-FIDs imsaħħna għandhom ikunu fi ħdan il-meded meħtieġa tat-temperaturi operattivi tagħhom. Ir-rispons tal-FID għandu jiġi ottimizzat fl-iktar medda tal-analizzatur komuni mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Gass ta’ span għandu jiġi introdott fl-analizzatur bir-rati tal-fluss tal-fjuwil u tal-fluss tal-arja ssettjati skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur;
|
|
(c)
|
Għall-ottimizzazzjoni, għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin minn (i) sa (iv) jew għandha ssir il-proċedura abbażi tal-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrument. Inkella, għall-ottimizzazzjoni, jistgħu jintużaw il-proċeduri deskritti fil-qosor fid-Dokument tas-SAE Nru 770141;
|
(i)
|
Ir-ripons fi fluss tal-fjuwil partikolari għandu jiġi ddeterminat mid-differenza bejn ir-rispons għall-gass ta’ span u r-rispons għall-gass żero;
|
|
(ii)
|
Il-fluss tal-fjuwil għandu jiġi aġġustatat b’mod inkrementali ’l fuq u ’l isfel mill-ispeċifikazzjoni tal-manifattur. Ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero f’dawn il-flussi tal-fjuwil għandhom jiġu rreġistrati;
|
|
(iii)
|
Id-differenza bejn ir-rispons tal-ispan u r-rispons żero għandha tiġi pplottjata u l-fluss tal-fjuwil għandu jiġi aġġustat lejn in-naħa għolja tal-kurva. Dan huwa s-setting tar-rata tal-fluss inizjali li jista’ jeħtieġ iktar ottimizzazzjoni skont ir-riżultati tal-fatturi ta’ rispons tal-idrokarburi u l-verifika tal-interferenza tal-ossiġnu skont is-subparagrafu (a) tal-paragrafu 8.1.10.1.1. u l-paragrafu 8.1.10.2;
|
|
(iv)
|
Jekk l-interferenza tal-ossiġnu jew il-fatturi ta’ rispons tal-idrokarburi ma tissodisfax l-ispeċifikazzjonijiet li ġejjin, il-fluss tal-arja għandu jiġi aġġustat b’mod inkrementali ’l fuq u ’l isfel mill-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur, fejn għal kull fluss jiġu ripetuti s-subparagrafu (a) tal-paragrafu 8.1.10.1.1. u l-paragrafu 8.1.10.2.;
|
|
|
(d)
|
Ir-rati tal-fluss u/jew il-pressjonijiet ottimi għall-fjuwil tal-FID u għall-arja tal-berner għandhom jiġu ddeterminati, għandhom jittieħdu kampjuni tagħhom u għandhom jiġu rreġistrati għal referenza futura.
|
8.1.10.1.4. Determinazzjoni tal-fattur ta’ rispons għas-CH4 tal-FID tal-HC
Din il-proċedura qiegħda biss għall-analizzaturi tal-FID li jkejlu l-HC. Peress li l-analizzaturi tal-FID ġeneralment ikollhom rispons differenti għas-CH4 minn dak għas-C3H8, wara l-ottimizzazzjoni tal-FID għandu jiġi ddeterminat il-fattur ta’ rispons għas-CH4 ta’ kull analizzatur tal-FID tat-THC, RF
CH4[THC-FID]. Fil-kalkoli għad-determinazzjoni tal-HC, deskritti fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B (approċċ b’bażi molari) jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B (approċċ ibbażat fuq il-massa) sabiex ikun hemm kumpens għar-rispons għas-CH4 għandu jintuża l-iktar RF
CH4[THC-FID] reċenti mkejjel skont dan il-paragrafu. L-RF
CH4[THC-FID] għandu jiġi ddeterminat kif ġej, filwaqt li għandu jiġi nnotat li l-RF
CH4[THC-FID] ma jiġix iddeterminat għall-FIDs li jiġu kkalibrati u soġġetti għal span permezz tas-CH4 b’eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi:
|
(a)
|
Għandha tingħażel konċentrazzjoni tal-gass ta’ span C3H8 sabiex l-analizzatur jiġi soġġett għal span qabel l-ittestjar tal-emissjonijiet. Għandhom jintgħażlu biss gassijiet ta’ span li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u l-konċentrazzjoni tas-C3H8 tal-gass għandha tiġi rreġistrata;
|
|
(b)
|
Għandu jingħażel gass ta’ span CH4 li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u l-konċentrazzjoni tas-CH4 tal-gass għandha tiġi rreġistrata;
|
|
(c)
|
L-analizzatur tal-FID għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur;
|
|
(d)
|
Għandu jiġi kkonfermat li l-analizzatur tal-FID ikun ġie kkalibrat permezz tas-C3H8. Il-kalibrazzjoni għandha ssir fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed (C1);
|
|
(e)
|
Il-FID għandu jiġi azzerat b’gass żero użat għall-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(f)
|
Il-FID għandu jiġi soġġett għal span bil-gass ta’ span C3H8 magħżul;
|
|
(g)
|
Il-gass ta’ span CH4 li jkun intgħażel skont il-punt (b) ta' din it-taqsima għandu jiġi introdott fil-bokka tal-kampjuni tal-analizzatur tal-FID;
|
|
(h)
|
Ir-rispons tal-analizzatur għandu jiġi stabbilizzat. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi l-ħin sabiex l-analizzatur jitnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tiegħu;
|
|
(i)
|
Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel il-konċentrazzjoni tas-CH4, għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun u għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika ta’ dawn il-valuri;
|
|
(j)
|
Il-konċentrazzjoni medja mkejla għandha tiġi diviża bil-konċentrazzjoni ta’ span irreġistrata tal-gass ta’ kalibrazzjoni CH4. Ir-riżultat huwa l-fattur ta’ rispons tal-analizzatur tal-FID għas-CH4, RF
CH4[THC-FID].
|
8.1.10.1.5. Verifika tar-rispons għall-metan (CH4) tal-FID tal-HC
Din il-proċedura qiegħda biss għall-analizzaturi tal-FID li jkejlu l-HC. Jekk il-valur tal-RF
CH4[THC-FID] mill-paragrafu 8.1.10.1.4. ikun fi ħdan ± 5,0 fil-mija tal-valur iddeterminat qabel l-iktar reċenti tiegħu, il-FID tal-HC jgħaddi mill-verifika tar-rispons għall-metan.
|
(a)
|
L-ewwel għandu jiġi vverifikat li kull pressjoni u/jew rata tal-flussi tal-fjuwil, tal-arja tal-berner u tal-kampjun tal-FID jkunu fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valuri rreġistrati qabel l-iktar reċenti tagħhom, kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1.3. ta’ din it-taqsima. Jekk dawn ir-rati tal-fluss ikollhom jiġu aġġustati, għandu jiġi ddeterminat RF
CH4[THC-FID] ġdid kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1.4. ta’ din it-taqsima. Għandu jiġi vverifikat li l-valur tal-RF
CH4[THC-FID] iddeterminat ikun fi ħdan it-tolleranza speċifikata f’dan il-paragrafu 8.1.10.1.5.;
|
|
(b)
|
Jekk l-RF
CH4[THC-FID] ma jkunx fi ħdan it-tolleranza speċifikata f’dan il-paragrafu 8.1.10.1.5., ir-rispons tal-FID għandu jerġa’ jiġi ottimizzat kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1.3. ta’ din it-taqsima;
|
|
(c)
|
RF
CH4[THC-FID] ġdid għandu jiġi ddeterminat kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1.4. ta’ din it-taqsima. Dan il-valur il-ġdid ta’ RFCH4[THC-FID] għandu jintuża fil-kalkoli għad-determinazzjoni tal-HC, kif ġie deskritt fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B (approċċ b’bażi molari) jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B, (approċċ ibbażat fuq il-massa).
|
8.1.10.2. Verifika mhux stojometrika tal-interferenza tal-O2 tal-FID tal-egżost mhux ittrattat
8.1.10.2.1. Ambitu u frekwenza
Jekk l-analizzaturi tal-FID jintużaw għall-kejl tal-egżost mhux ittrattat, l-ammont ta’ interferenza tal-O2 tal-FID għandu jiġi vverifikat mal-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.10.2.2. Prinċipji tal-kejl
Il-bidliet fil-konċentrazzjoni tal-O2 fl-egżost mhux ittrattat jistgħu jaffettwaw ir-rispons tal-FID billi jbiddlu t-temperatura tal-fjamma tal-FID. Il-fjuwil, l-arja tal-berner u l-fluss tal-kampjun tal-FID għandhom jiġu ottmizzati sabiex jgħaddu minn din il-verifika. Il-prestazzjoni tal-FID għandha tiġi vverifikata bl-algoritmi ta’ kumpens għall-interferenzi tal-O2 tal-FID li jseħħu waqt test tal-emissjonijiet.
8.1.10.2.3. Rekwiżiti tas-sistema
Kwalunkwe analizzatur tal-FID użat waqt l-ittestjar għandu jgħaddi mill-verifika tal-interferenza tal-O2 tal-FID skont il-proċedura f’din it-taqsima.
8.1.10.2.4. Proċedura
L-interferenza tal-O2 tal-FID għandha tiġi ddeterminata kif ġej, fejn għandu jiġi nnotat li jista’ jintuża diviżur tal-gass wieħed jew iktar sabiex jinħolqu konċentrazzjonijiet tal-gass ta’ referenza li jkunu meħtieġa sabiex issir din il-verifika:
|
(a)
|
Għandhom jintgħażlu tliet gassijiet ta’ span ta’ referenza li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.1. u li jkun fihom il-konċentrazzjoni tas-C3H8 użata sabiex l-analizzaturi jiġu soġġetti għal span qabel l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-gassijiet ta’ span ta’ referenza CH4 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.1. biss jistgħu jintużaw għall-FIDs ikkalibrati fuq is-CH4 b’eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi. It-tliet konċentrazzjonijiet tal-gassijiet ta’ bilanċ għandhom jintgħażlu b’tali mod li l-konċentrazzjonijiet tal-O2 u tal-N2 jirrappreżentaw il-konċentrazzjonijiet minimi, massimi u intermedji tal-O2 mistenija waqt l-ittestjar. Ir-rekwżit sabiex tintuża l-konċentrazzjoni medja tal-O2 jista’ jitneħħa jekk il-FID jiġi kkalibrat b’gass ta’ span ibbilanċjat bil-konċentrazzjoni medja mistennija tal-ossiġnu;
|
|
(b)
|
Għandu jiġi kkonfermat li l-analizzatur tal-FID jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kollha tal-paragrafu 8.1.10.1.;
|
|
(c)
|
L-analizzatur tal-FID għandu jiġi startjat u għandu jitħaddem kif isir qabel test tal-emissjonijiet. Irrispettivament mis-sors tal-arja tal-berner tal-FID waqt l-ittestjar, għal din il-verifika bħala s-sors tal-arja tal-berner tal-FID għandha tintuża arja żero;
|
|
(d)
|
L-analizzatur għandu jiġi ssettjat fuq żero;
|
|
(e)
|
L-analizzatur għandu jiġi soġġett għal span billi jintuża gass ta’ span li jintuża waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(f)
|
Ir-rispons żero għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass żero użat waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-proċedura għandha titkompla jekk ir-rispons medju żero ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun jkun fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur ta’ span ta’ referenza użat fis-subparagrafu (e) ta’ dan il-paragrafu, inkella l-proċedura għandha tinbeda mill-ġdid mis-subparagrafu (d) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(g)
|
Ir-rispons tal-analizzatur għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass ta’ span li jkollu l-konċentrazzjoni minima ta’ O2 mistennija waqt l-ittestjar. Ir-rispons medju ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun għandu jiġi rreġistrat bħala x
O2minHC;
|
|
(h)
|
Ir-rispons żero tal-analizzatur tal-FID għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass żero użat waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-proċedura għandha titkompla jekk ir-rispons medju żero ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun ikun fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur ta’ span ta’ referenza użat fis-subparagrafu (e) ta’ dan il-paragrafu, inkella l-proċedura għandha tinbeda mill-ġdid mis-subparagrafu (d) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(i)
|
Ir-rispons tal-analizzatur għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass ta’ span li jkollu l-konċentrazzjoni medja ta’ O2 mistennija waqt l-ittestjar. Ir-rispons medju ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun għandu jiġi rreġistrat bħala x
O2avgHC;
|
|
(j)
|
Ir-rispons żero tal-analizzatur tal-FID għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass żero użat waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-proċedura għandha titkompla jekk ir-rispons medju żero ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun ikun fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur ta’ span ta’ referenza użat fis-subparagrafu (e) ta’ dan il-paragrafu, inkella l-proċedura għandha tinbeda mill-ġdid mis-subparagrafu (d) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(k)
|
Ir-rispons tal-analizzatur għandu jiġi kkontrollat billi jintuża gass ta’ span li jkollu l-konċentrazzjoni massima tal-O2 mistennija waqt l-ittestjar. Ir-rispons medju ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun għandu jiġi rreġistrat bħala x
O2maxHC;
|
|
(l)
|
Ir-rispons żero tal-analizzatur tal-FID għandu jiġi kkontrollat billi jintuża l-gass żero użat waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-proċedura għandha titkompla jekk ir-rispons medju żero ta’ 30 s ta’ dejta stabbilizzata tal-kampjun ikun fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur ta’ span ta’ referenza użat fis-subparagrafu (e) ta’ dan il-paragrafu, inkella l-proċedura għandha tinbeda mill-ġdid mis-subparagrafu (d) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(m)
|
Għandha tiġi kkalkulata d-differenza perċentwali bejn x
O2maxHC u l-konċentrazzjoni tal-gass ta’ referenza tiegħu. Għandha tiġi kkalkulata d-differenza perċentwali bejn x
O2avgHC u l-konċentrazzjoni tal-gass ta’ referenza tiegħu. Għandha tiġi kkalkulata d-differenza perċentwali bejnx
O2minHC u l-konċentrazzjoni tal-gass ta’ referenza tiegħu. Għandha tiġi ddeterminata d-differenza perċentwali massima tat-tliet valuri. Din hija l-interferenza tal-O2;
|
|
(n)
|
Jekk l-interferenza tal-O2 tkun fi ħdan ± 3 fil-mija, il-FID jgħaddi mill-verifika tal-interferenza tal-O2; inkella għandu jittieħed pass wieħed jew iktar minn dawn li ġejjin sabiex jiġi indirizzat in-nuqqas:
|
(i)
|
Il-verifika għandha tiġi ripetuta sabiex jiġi ddeterminat jekk ikunx sar xi żball matul il-proċedura;
|
|
(ii)
|
Għandhom jintgħażlu gassijiet żero u ta’ span għall-ittestjar tal-emissjonijiet li jkun fihom konċentrazzjonijiet ogħla jew iktar baxxi ta’ O2 u l-verifika għandha tiġi ripetuta;
|
|
(iii)
|
Ir-rati tal-fluss tal-arja tal-berner, tal-fjuwil u tal-kampjun tal-FID għandhom jiġu aġġustati. Innota li jekk dawn ir-rati tal-fluss jiġu aġġustati fuq FID tat-THC sabiex l-istrument jgħaddi mill-verifika tal-interferenza tal-O2, l-RF
CH4 għandu jerġa’ jiġi ssettjat għall-verifika tal-RF
CH4 li jkun imiss. Il-verifika tal-intereferenza tal-O2 għandha tiġi ripetuta wara l-aġġustament u l-RF
CH4 għandu jiġi ddeterminat;
|
|
(iv)
|
Il-FID għandu jissewwa jew jiġi sostitwit u l-verifika tal-interferenza tal-O2 għandha tiġi ripetuta.
|
|
8.1.10.3. Frazzjonijiet tal-penentrazzjoni tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi
8.1.10.3.1. Ambitu u frekwenza
Jekk għall-kejl tal-metan (CH4) jintużaw analizzatur tal-FID u eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi (NMC), l-effiċjenzi tal-konverżjoni tal-metan, ECH4, u tal-etan, E
C2H6 tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandhom jiġu ddeterminati. Kif ġie deskritt fid-dettall f’dan il-paragrafu, dawn l-effiċjenzi tal-konverżjoni jistgħu jiġu ddeterminati bħala kombinazzjoni tal-effiċjenzi tal-konverzjoni tal-NMC u tal-fatturi ta’ rispons tal-analizzatur tal-FID, jiddependi mill-konfigurazzjoni partikolari tal-NMC u tal-analizzatur tal-FID.
Din il-verifika għandha ssir wara l-installazzjoni tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi. Din il-verifika għandha tiġi ripetuta fi żmien 185 jum mill-ittestjar sabiex jiġi vverifikat li l-attività katalitika tal-eliminatur ma tkunx iddeterorjat.
8.1.10.3.2. Prinċipji tal-kejl
Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi huwa katalist imsaħħan li jneħħi l-idrokarburi għajr il-metan mill-fluss tal-egżost qabel ma l-analizzatur tal-FID ikejjel il-konċentrazzjoni tal-idrokarburi rimanenti. Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi ideali għandu jkollu effiċjenza tal-konverżjoni tal-metan E
CH4 [-] ta’ 0 (jiġifieri, frazzjoni tal-penetrazzjoni tal-metan, PF
C2H6, ta’ 1,000), u l-effiċjenza tal-konverżjoni għall-idrokarburi l-oħra kollha għandha tkun ta’ 1,000, kif ġie rrappreżenta minn effiċjenza tal-konverżjoni tal-etan E
C2H6 [-] ta’ 1 (jiġifieri, frazzjoni tal-penetrazzjoni tal-etan PF
C2H6 [-] ta’ 0). Il-kalkoli tal-emissjonijiet fl-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B jew fl-Appendiċi A.8 tal-Anness 4B jużaw il-valuri mkejla tal-effiċjenzi tal-konverżjoni E
CH4 u E
C2H6 ta’ dan il-paragrafu sabiex titqies prestazzjoni inqas minn ideali tal-NMC.
8.1.10.3.3. Rekwiżiti tas-sistema
L-effiċjenzi tal-konverżjoni tal-NMC mhumiex limitati għal medda partikolari. Madankollu, huwa rrakkomandat li eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jiġi ottimizzati billi t-temperatura tiegħu tiġi aġġustata sabiex jinkisbu E
CH4 < 0,15 u E
C2H6 > 0,98 (PF
CH4 > 0,85 u PF
C2H6 < 0,02) kif ġie ddeterminat mill-paragrafu 8.1.10.3.4., kif ikun applikabbli. Jekk l-aġġustament tat-temperatura tal-NMC ma jwassalx biex jinkisbu dawn l-ispeċifikazzjonijiet, huwa rrakkomandat li l-materjal tal-katalist jiġi sostitwit. Sabiex jiġu kkalkulati l-emissjonijiet tal-HC skont l-Appendiċijiet A.7-A.8, kif ikun applikabbli, għandhom jintużaw il-valuri ddeterminati tal-konverżjoni l-iktar reċenti minn din it-taqsima.
8.1.10.3.4. Proċedura
Hija rrakkomandata kwalunkwe waħda mill-proċeduri speċifikati fil-paragrafi 8.1.10.3.4.1., 8.1.10.3.4.2. u 8.1.10.3.4.3. Jista’ jintuża metodu alternattiv irrakkomandat mill-manifattur tal-istrument.
8.1.10.3.4.1. Proċedura għal FID ikkalibrat bl-NMC
Jekk FID jiġi dejjem ikkalibrat sabiex ikejjel is-CH4 bl-NMC, mela l-FID għandu jiġi soġġett għal span bl-NMC billi jintuża l-gass ta’ span CH4, il-prodott tal-fattur ta’ rispons għas-CH4 u l-fattur ta’ penetrazzjoni tas-CH4, RFPF
CH4[NMC-FID] ta’ dak il-FID għandhom jiġu ssettjati fuq 1,0 (jiġifieri l-effiċjenza E
CH4 [-] tiġi ssettjata fuq 0) għall-kalkoli kollha tal-emissjonijiet u l-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni ikkombinati tal-etan RFPFC2H6[NMC-FID] (u l-effiċjenza E
C2H6 [-]) għandhom jiġu ddeterminati kif ġej:
|
(a)
|
Għandhom jintgħażlu kemm taħlita tal-gass CH4 kif ukoll taħlita tal-gass analitiku C2H6 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. Għandhom jintgħażlu kemm konċentrazzjoni tas-CH4 biex il-FID jiġi soġġett għal span waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet kif ukoll konċentrazzjoni tas-C2H6 li tkun tipika tal-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità tal-NMHC mistennija fl-istandard tal-idrokarburi jew li tkun daqs il-valur ta’ span tal-analizzatur tat-THC;
|
|
(b)
|
L-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandu jiġi startjat, imħaddem u ottimizzat skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur, inkluża kwalunkwe ottimizzazzjoni tat-temperaturi;
|
|
(c)
|
Għandu jiġi kkonfermat li l-analizzatur tal-FID jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kollha tal-paragrafu 8.1.10.1.;
|
|
(d)
|
L-analizzatur tal-FID għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur;
|
|
(e)
|
Il-gass ta’ span CH4 għandu jintuża sabiex il-FID jiġi soġġett għal span permezz tal-eliminatur. Il-FID għandu jiġi soġġett għal span fuq bażi ta’ C1. Pereżempju, jekk il-gass ta’ span ikollu valur ta’ referenza tas-CH4 ta’ 100 μmol/mol, ir-rispons korrett tal-FID għal dak il-gass ta’ span huwa ta’ 100 μmol/mol għaliex hemm atomu wieħed tal-karbonju għal kull molekula tas-CH4;
|
|
(f)
|
It-taħlita tal-gass analitiku C2H6 għandha tiġi introdotta ’l fuq mill-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi;
|
|
(g)
|
Ir-rispons tal-analizzatur għandu jiġi stabbilizzat. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi l-ħin biex l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jitnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(h)
|
Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel konċentrazzjoni stabbli, għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun u għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika ta’ dawn il-punti tad-dejta;
|
|
(i)
|
Il-medja għandha tiġi diviża bil-valur ta’ referenza tas-C2H6, ikkonvertit f’bażi ta’ C1. Ir-riżultat ikun il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-C2H6 ikkombinati, PF
C2H6[NMC-FID], ekwivalenti għal (1 - E
C2H6 [-]). Dawn il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati u l-prodott tal-fattur ta’ rispons għas-CH4 u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4, PF
CH4[NMC-FID], li huwa ssettjat fuq 1,0, fil-kalkoli tal-emissjonijiet għandhom jintużaw skont l- Appendiċi A.7 jew A.8, kif ikun applikabbli.
|
8.1.10.3.4.2. Proċedura għal FID ikkalibrat bil-propan li jevita l-NMC
Jekk jintuża FID b’NMC li jiġi kkalibrat bil-propan, C3H8, billi jiġi evitat l-NMC, il-frazzjonijiet tal-penetrazzjoni PF
CH4[NMC-FID] u PF
CH4[NMC-FID] għandhom jiġu ddeterminati kif ġej:
|
(a)
|
Għandhom jintgħażlu taħlita tal-gass CH4 u taħlita tal-gass analitiku C2H6 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. bil-konċentrazzjoni tas-CH4 tipika tal-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità mistennija fl-istandard tal-idrokarburi u bil-konċentrazzjoni tas-C2H6 tipika tal-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità tal-idrokarburi totali (THC) mistennija fl-istandard tal-idrokarburi jew daqs il-valur ta’ span tal-analizzatur tat-THC;
|
|
(b)
|
L-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandu jiġi startjat u għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur, inkluża kwalunkwe ottimizzazzjoni tat-temperaturi;
|
|
(c)
|
Għandu jiġi kkonfermat li l-analizzatur tal-FID jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kollha tal-paragrafu 8.1.10.1.;
|
|
(d)
|
L-analizzatur tal-FID għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur;
|
|
(e)
|
Il-FID għandu jiġi azzerat u għandu jiġi soġġett għal span hekk kif isir waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-FID għandu jiġi soġġett għal span billi l-eminatur jiġi evitat u billi jintuża gass ta’ span C3H8 sabiex il-FID jiġi soġġett għal span. Il-FID għandu jiġi soġġett għal span fuq bażi ta’ C1;
|
|
(f)
|
It-taħlita tal-gass analitiku C2H6 għandha tiġi introdotta ’l fuq mill-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi fl-istess punt fejn ikun ġie introdott il-gass żero;
|
|
(g)
|
Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi l-ħin sabiex l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jitnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(h)
|
Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel konċentrazzjoni stabbli, għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun u għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika ta’ dawn il-punti tad-dejta;
|
|
(i)
|
Il-mogħdija tal-fluss għandha tingħata direzzjoni ġdida sabiex tevita l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, it-taħlita tal-gass analitiku C2H6 għandha tiġi introdotta fil-bypass u għandhom jiġu ripetuti l-passi fis-subparagrafi (g) sa (h) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(j)
|
Il-konċentrazzjoni medja tas-C2H6 imkejla permezz tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandha tiġi diviża bil-konċentrazzjoni medja mkejla wara li jiġi evitat l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi. Ir-riżultat ikun il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-C2H6, RFPF
C2H6[NMC-FID], li hija ekwivalenti għal (1- E
C2H6 [-]). Din il-frazzjoni tal-penetrazzjoni għandha tintuża skont l-Appendiċi A.7 jew A.8, kif ikun applikabbli;
|
|
(k)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) sa (j) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti imma bit-taħlita tal-gass analitiku CH4 minflok bis-C2H6. Ir-riżultat ikun il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4, PF
CH4[NMC-FID] (ekwivalenti għal (1- E
CH4 [-])). Din il-frazzjoni tal-penetrazzjoni għandha tintuża skont l-Appendiċi A.7 jew A.8, kif ikun applikabbli.
|
8.1.10.3.4.3. Proċedura għal FID ikkalibrat bil-metan, li jevita l-NMC
Jekk jintuża FID b’NMC li jiġi kkalibrat bil-metan, CH4, billi jiġi evitat l-NMC, iddeterminata l-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati tal-etan (C2H6) RFPF
C2H6[NMC-FID] kif ukoll il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4, PF
CH4[NMC-FID] tiegħu kif ġej:
|
(a)
|
Għandhom jintgħażlu taħlitiet tal-gassijiet analitiċi CH4 u C2H6 li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1., bil-konċentrazzjoni tas-CH4 tipika tal-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità mistennija tiegħu fl-istandard tal-idrokarburi u l-konċentrazzjoni tas-C2H6 tipika tal-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità tal-idrokarburi totali (THC) mistennija fl-istandard tal-idrokarburi jew il-valur ta’ span tal-analizzatur tat-THC;
|
|
(b)
|
L-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandu jiġi startjat u għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur, inkluża kwalunkwe ottimizzazzjoni tat-temperaturi;
|
|
(c)
|
Għandu jiġi kkonfermat li l-analizzatur tal-FID jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kollha tal-paragrafu 8.1.10.1.;
|
|
(d)
|
L-analizzatur tal-FID għandu jiġi startjat u għandu jitħaddem skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur;
|
|
(e)
|
Il-FID għandu jiġi azzerat u għandu jiġi soġġett għal span hekk kif isir waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Il-FID għandu jiġi soġġett għal span bil-gass ta’ span CH4 billi l-eliminatur jiġi evitat. Innota li l-FID għandu jiġi soġġett għal span fuq bażi ta’ C1. Pereżempju, jekk il-gass ta’ span ikollu valur ta’ referenza tal-metan ta’ 100 μmol/mol, ir-rispons korrett tal-FID għal dak il-gass ta’ span ikun ta’ 100 μmol/mol għaliex hemm atomu wieħed tal-karbonju għal kull molekula tas-CH4;
|
|
(f)
|
It-taħlita tal-gass analitiku C2H6 għandha tiġi introdotta ’l fuq mill-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi fl-istess punt fejn ikun ġie introdott il-gass żero;
|
|
(g)
|
Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi l-ħin sabiex l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jitnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(h)
|
Għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel konċentrazzjoni stabbli. Għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika ta’ dawn il-punti tad-dejta;
|
|
(i)
|
Il-mogħdija tal-fluss għandha tingħata direzzjoni ġdida sabiex tevita l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, it-taħlita tal-gass analitiku C2H6 għandha tiġi introdotta fil-bypass u għandhom jiġu ripetuti l-passi fis-subparagrafi (g) sa (h) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(j)
|
Il-konċentrazzjoni medja tas-C2H6 imkejla permezz tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandha tiġi diviża bil-konċentrazzjoni medja mkejla wara li jiġi evitat l-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi. Ir-riżultat ikun il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati tas-C2H6, RFPF
C2H6[NMC-FID]. Dawn il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati għandhom jintużaw skont l-Appendiċijiet A.7 u A.8, kif ikun applikabbli;
|
|
(k)
|
Il-passi fis-subparagrafi (f) sa (j) ta’ dan il-paragrafu għandhom jiġu ripetuti imma bit-taħlita tal-gass analitiku CH4 minflok bis-C2H6. Ir-riżultat ikun il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4, PF
CH4[NMC-FID]. Din il-frazzjoni tal-penetrazzjoni għandha tintuża skont l-Appendiċijiet A.7 u A.8, kif ikun applikabbli.
|
8.1.11. Kejl tal-NOx
8.1.11.1. Verifika tal-estinzjoni bis-CO2 u bl-H2O tas-CLD
8.1.11.1.1. Ambitu u frekwenza
Jekk analizzatur tas-CLD jintuża sabiex jiġu mkejla l-NOx, l-ammont tal-estinzjoni bl-H2O u bis-CO2 għandu jiġi vverifikat wara l-installazzjoni tal-analizzatur tas-CLD u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.11.1.2. Prinċipji tal-kejl
L-H2O u s-CO2 jistgħu jinterferixxu b’mod negattiv fir-rispons għall-NOx tas-CLD permezz ta’ estinzjoni kolliżjonali, li tinibixxi r-reazzjoni kemiluminexxenti li CLD juża sabiex jindividwa l-NOx. Din il-proċedura u l-kalkoli fil-paragrafu 8.1.11.2.3. jiddeterminaw l-estinzjoni u jiskalaw ir-riżultati tal-estinzjoni għall-frazzjoni molari massima tal-H2O u għall-konċentrazzjoni massima tas-CO2 mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Jekk l-analizzatur tas-CLD juża algoritmi ta’ kumpens għall-estinzjoni li jutilizzaw strumenti tal-kejl tal-H2O u/jew tas-CO2, l-estinzjoni għandha tiġi evalwata b’dawn l-istrumenti attivi u bl-algoritmi ta’ kumpens applikati.
8.1.11.1.3. Rekwiżiti tas-sistema
Għal kejl dilwit, analizzatur tas-CLD ma għandux jaqbeż estinzjoni kkombinata bl-H2O u bis-CO2 ta’ ± 2 fil-mija. Għal kejl mhux ittrattat, analizzatur tas-CLD ma għandux jaqbeż estinzjoni kkombinata bl-H2O u bis-CO2 ta’ ± 2 fil-mija. L-estinzjoni kkombinata hija s-somma tal-estinzjoni bis-CO2 iddeterminata kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.11.1.4. u l-estinzjoni bl-H2O kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 8.1.11.1.5. Jekk dawn ir-rekwiżiti ma jiġux issodisfati, għandha tittieħed azzjoni korrettiva billi l-analizzatur jissewwa jew jiġi sostitwit. Qabel ma jsiru t-testijiet tal-emissjonijiet, għandu jiġi vverifikat li l-azzjoni korrettiva jkun irnexxielha treġġa’ lill-analizzatur għal funzjonament xieraq.
8.1.11.1.4. Proċedura ta’ verifika tal-estinzjoni bis-CO2
Il-metodu li ġej jew il-metodu preskritt mill-manifattur tal-istrument jista’ jintuża sabiex tiġi ddeterminata l-estinzjoni bis-CO2 billi jintuża diviżur tal-gass li jħallat il-gassijiet ta’ span binarji mal-gass żero bħala dilwent u jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.4.5.6., jew għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi żviluppat protokoll differenti:
|
(a)
|
Għandhom jintużaw tubi tal-PTFE jew tal-azzar inossidabbli sabiex isiru l-konnessjonijiet meħtieġa;
|
|
(b)
|
Id-diviżur tal-gass għandu jiġi kkonfigurat b’tali mod li jitħalltu flimkien ammonti kważi ndaqs tal-gassijiet ta’ span u dawk dilwenti;
|
|
(c)
|
Jekk l-analizzatur tas-CLD ikollu modalità operattiva fejn huwa jindividwa l-NO biss, bil-kontra tal-NOx totali, l-analizzatur tas-CLD għandu jitħaddem fil-modalità operattiva tal-NO biss;
|
|
(d)
|
Għandhom jintużaw gass ta’ span CO2 li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u konċentrazzjoni li tkun bejn wieħed u ieħor darbtejn il-konċentrazzjoni massima tas-CO2 mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(e)
|
Għandhom jintużaw gass ta’ span NO li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u konċentrazzjoni li tkun bejn wieħed u ieħor darbtejn il-konċentrazzjoni massima tal-NO mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Tista’ tintuża konċentrazzjoni ogħla, skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tinkiseb verifika akkurata, jekk il-konċentrazzjoni tal-NO mistennija tkun iktar baxxa mill-medda minima għall-verifika speċifikata mill-manifattur tal-istrument;
|
|
(f)
|
L-analizzatur tas-CLD għandu jiġi azzerat u għandu jiġi soġġett għal span. L-analizzatur tas-CLD għandu jiġi soġġett għal span bil-gass ta’ span NO mis-subparagrafu (e) ta’ dan il-paragrafu permezz tad-diviżur tal-gass. Il-gass ta’ span NO għandu jiġi konness mal-bokka tal-ispan tad-diviżur tal-gass; gass żero għandu jiġi konness mal-bokka tad-dilwent tad-diviżur tal-gass; għandu jintuża l-istess proporzjon nominali tat-taħlita kif intgħażel fis-subparagrafu (b) ta’ dan il-paragrafu; u l-konċentrazzjoni tal-output tal-NO tad-diviżur tal-gass għandha tintuża sabiex l-analizzatur tas-CLD jiġi soġġett għal span. Il-korrezzjonijiet għall-proprjetajiet tal-gass għandhom jiġu applikati kif ikun meħtieġ sabiex tiġi żgurata diviżjoni akkurata tal-gass;
|
|
(g)
|
Il-gass ta’ span CO2 għandu jiġi konness mal-bokka tal-ispan tad-diviżur tal-gass;
|
|
(h)
|
Il-gass ta’ span NO għandu jiġi konness mal-bokka tad-dilwenti tad-diviżur tal-gass;
|
|
(i)
|
Filwaqt li l-NO u s-CO2 ikunu qed jiċċirkolaw fid-diviżur tal-gass, l-output tad-diviżur tal-gass għandu jiġi stabbilizzat. Il-konċentrazzjoni tas-CO2 mill-output tad-diviżur tal-gass għandha tiġi ddeterminata, billi tiġi applikata korrezzjoni għall-proprjetajiet tal-gass kif ikun meħtieġ sabiex tiġi żgurata diviżjoni akkurata tal-gass. Din il-konċentrazzjoni, x
CO2actact, għandha tiġi rreġistrata u għandha tintuża fil-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3. Bħala alternattiva għall-użu ta’ diviżur tal-gass, jista’ jintuża apparat sempliċi ieħor tat-taħlit tal-gassijiet. F’dan il-każ, sabiex tiġi ddeterminata l-konċentrazzjoni tas-CO2 għandu jintuża analizzatur. Jekk jintuża NDIR flimkien ma’ apparat sempliċi tat-taħlit tal-gassijiet, huwa għandu jissodisfa r-rekwiżiti ta’ din it-taqsima u għandu jiġi soġġett għal span bil-gass ta’ span CO2 mis-subparagrafu (d) ta’ dan il-paragrafu. Il-linearità tal-analizzatur NDIR għandha tiġi kkontrollata qabel fuq il-medda kollha sa darbtejn il-konċentrazzjoni massima mistennija tas-CO2 waqt l-ittestjar;
|
|
(j)
|
Il-konċentrazzjoni tal-NO għandha tiġi mkejla ’l isfel mid-diviżur tal-gass bl-analizzatur tas-CLD. Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi l-ħin sabiex il-linja ta’ trasferiment titnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur. Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel il-konċentrazzjoni tal-kampjun, l-output tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat għal 30 s. Il-konċentrazzjoni medja aritmetika għandha tiġi kkalkulata minn din id-dejta, x
NOmeas. x
NOmeas għandha tiġi rreġistrata u għandha tintuża fil-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3.;
|
|
(k)
|
Il-konċentrazzjoni proprja tal-NO għandha tiġi kkalkulata fl-iżbokk tad-diviżur tal-gass, x
NOact, abbażi tal-konċentrazzjonijiet tal-gass ta’ span u ta’ x
CO2act skont l-ekwazzjoni (8-5). Il-valur ikkalkulat għandu jintuża fil-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fl-ekwazzjoni (8-4);
|
|
(l)
|
Il-valuri rreġistrati skont il-paragrafi 8.1.11.1.4. u 8.1.11.1.5. ta’ din it-taqsima għandhom jintużaw sabiex tiġi kkalkulata l-estinzjoni kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.11.2.3.
|
8.1.11.1.5. Proċedura ta’ verifika tal-estinzjoni bl-H2O
Il-metodu li ġej jew il-metodu preskritt mill-manifattur tal-istrument jista’ jintuża sabiex tiġi ddeterminata l-estinzjoni bl-H2O, jew għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi żviluppat protokoll differenti:
|
(a)
|
Għandhom jintużaw tubi tal-PTFE jew tal-azzar inossidabbli sabiex isiru l-konnessjonijiet meħtieġa;
|
|
(b)
|
Jekk l-analizzatur tas-CLD ikollu modalità operattiva fejn jindividwa l-NO biss, bil-kontra tal-NOx totali, l-analizzatur tas-CLD għandu jitħaddem fil-modalità operattiva tal-NO biss;
|
|
(c)
|
Għandhom jintużaw gass ta’ span NO li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u konċentrazzjoni li tkun qrib il-konċentrazzjoni massima mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Tista’ tintuża konċentrazzjoni ogħla, skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tinkiseb verifika akkurata, jekk il-konċentrazzjoni tal-NO mistennija tkun iktar baxxa mill-medda minima għall-verifika speċifikata mill-manifattur tal-istrument;
|
|
(d)
|
L-analizzatur tas-CLD għandu jiġi azzerat u għandu jiġi soġġett għal span. L-analizzatur tas-CLD għandu jiġi soġġett għal span bil-gass ta’ span NO mis-subparagrafu (c) ta’ dan il-paragrafu, il-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span għandha tiġi rreġistrata bħala x
NOdry, u għandha tintuża fil-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3.;
|
|
(e)
|
Il-gass ta’ span NO għandu jiġi umidifikat billi jiġi mbaqbaq mill-ilma distillat f’reċipjent issiġillat. Jekk il-kampjun tal-gass ta’ span NO umidifikat ma jgħaddix minn apparat li jnixxef il-kampjun għal dan it-test ta’ verifika, it-temperatura tar-reċipjent għandha tiġi kkontrollata sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O bejn wieħed u ieħor daqs il-frazzjoni molari massima tal-H2O mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Jekk il-kampjun tal-gass ta’ span NO umidifikat ma jgħaddix minn apparat li jnixxef il-kampjun, il-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3. jiskalaw l-estinzjoni mkejla bl-H2O għall-ogħla frazzjoni molari tal-H2O mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Jekk kampjun tal-gass ta’ span NO umidifikat jgħaddi minn apparat li jnixxef għal dan it-test ta’ verifika, it-temperatura tar-reċipjent għandha tiġi kkontrollata sabiex jiġi ġġenerat livell ta’ H2O li jkun mill-inqas għoli daqs il-livell iddeterminat fil-paragrafu 9.3.2.3.1. F’dan il-każ, il-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3. ma jiskalawx l-estinzjoni mkejla bl-H2O;
|
|
(f)
|
Il-gass tat-test NO umidifikat għandu jiġi introdott fis-sistema tal-kampjun. Huwa jista’ jiġi introdott ’il fuq jew ’l isfel minn apparat li jnixxef il-kampjun li jintuża waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet. Jiddependi mill-punt ta’ introduzzjoni, għandu jingħażel il-metodu tal-kalkolu rispettiv tas-subparagrafu (e). Innota li l-apparat li jnixxef il-kampjun għandu jgħaddi mill-kontroll tal-verifika tal-apparat li jnixxef il-kampjun fil-paragrafu 8.1.8.5.8.;
|
|
(g)
|
Il-frazzjoni molari tal-H2O fil-gass ta’ span NO umidifikat għandha tiġi mkejla. F’każ li jintuża apparat li jnixxef il-kampjun, il-frazzjoni molari tal-H2O fil-gass ta’ span NO umidifikat għandha tiġi mkejla ’l isfel mill-apparat li jnixxef il-kampjun, x
H2Omeas. Huwa rrakkomandat li x
H2Omeas tiġi mkejla kemm jista’ jkun qrib tal-bokka tal-analizzatur tas-CLD. x
H2Omeas tista’ tiġi kkalkulata mill-kejl tal-punt tan-nida, T
dew, u tal-pressjoni assoluta, p
total;
|
|
(h)
|
Għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tiġi pprevenuta kondensazzjoni fil-linji ta’ trasferiment, fil-fittings jew fil-valvijiet mill-punt fejn tiġi mkejla x
H2Omeas sal-analizzatur. Huwa rrakkomandat li s-sistema tkun iddisinjata b’tali mod li t-temperaturi tal-ħitan fil-linji ta’ trasferiment, fil-fittings u fil-valvijiet mill-punt fejn tiġi mkejla x
H2Omeas sal-analizzatur ikunu mill-inqas 5 °C ogħla mill-punt tan-nida lokali tal-gass tal-kampjun;
|
|
(i)
|
Il-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span NO umidifikat għandha tiġi mkejla bl-analizzatur tas-CLD. Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi ħin sabiex il-linja ta’ trasferiment titnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur. Filwaqt li l-analizzatur ikun qed ikejjel il-konċentrazzjoni tal-kampjun, l-output tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat għal 30 sekonda. Il-medja aritmetika ta din id-dejta għandha tiġi kkalkulata, x
NOwet. x
NOwet għandha tiġi rreġistrata u għandha tintuża fil-kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.2.3.
|
8.1.11.2. Kalkoli tal-verifika tal-estinzjoni tas-CLD
Il-kalkoli tal-kontroll tal-estinzjoni tas-CLD għandhom isiru kif ġie deskritt f’dan il-paragrafu.
8.1.11.2.1. Ammont ta’ ilma mistenni waqt l-ittestjar
Il-frazzjoni molari massima mistennija tal-ilma waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet, x
H2Oexp għandha tiġi stmata. Din l-istima għandha ssir ikun fejn jiġi introdott il-gass ta’ span NO umidifikat fis-subparagrafu (f) tal-paragrafu 8.1.11.1.5. Meta tiġi stmata l-frazzjoni molari massima mistennija tal-ilma, għandhom jiġu kkunsidrati l-kontenut massimu mistenni tal-ilma fl-arja ta’ kombusjoni, il-prodotti tal-kombustjoni tal-fjuwil u l-arja ta’ dilwizzjoni (jekk ikun applikabbli). Jekk waqt it-test ta’ verifika l-gass ta’ span NO umidifikat jiġi introdott fis-sistema tal-kampjun ’l fuq minn apparat li jnixxef il-kampjun, ma jkunx hemm għalfejn li l-frazzjoni molari massima mistennija tal-ilma tiġi stmata u x
H2Oexp għandha tiġi ssettjata b’valur daqs ta’ x
H2Omeas.
8.1.11.2.2. Ammont ta’ CO2 mistenni waqt l-ittestjar
Il-konċentrazzjoni massima mistennija tas-CO2 waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet, x
CO2exp għandha tiġi stmata. Din l-istima għandha ssir fil-post tas-sistema tal-kampjun fejn jiġu introdotti l-gassijiet ta’ span NO u CO2 skont is-subparagrafu (j) tal-paragrafu 8.1.11.1.4. Meta tiġi stmata l-konċentrazzjoni massima mistennija tas-CO2, għandhom jiġu kkunsidrati l-kontenut massimu mistenni tas-CO2 fil-prodotti tal-kombusjoni tal-fjuwil u fl-arja ta’ dilwizzjoni.
8.1.11.2.3. Kalkoli tal-estinzjoni kkombinata bl-H2O u bis-CO2
L-estinzjoni kkombinata bl-H2O u bis-CO2 għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(8-4)
|
fejn:
|
quench
|
=
|
l-ammont ta’ estinzjoni tas-CLD
|
|
x
NOdry
|
=
|
il-konċentrazzjoni mkejla tal-NO ’l fuq minn apparat baqbieq, skont is-subparagrafu (d) tal-paragrafu 8.1.11.1.5.
|
|
x
NOwet
|
=
|
il-konċentrazzjoni mkejla tal-NO ’l isfel minn apparat baqbieq, skont is-subparagrafu (i) tal-paragrafu 8.1.11.1.5.
|
|
x
H2Oexp
|
=
|
il-frazzjoni molari massima mistennija tal-ilma waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet skont il-paragrafu 8.1.11.2.1.
|
|
x
H2Omeas
|
=
|
il-frazzjoni molari mkejla tal-ilma matul il-verifika tal-estinzjoni skont is-subparagrafu (g) tal-paragrafu 8.1.11.1.5.
|
|
x
NOmeas
|
=
|
il-konċentrazzjoni mkejla tal-NO meta l-gass ta’ span NO jiġi mħallat mal-gass ta’ span CO2, skont is-subparagrafu (j) tal-paragrafu 8.1.11.1.4.
|
|
x
NOact
|
=
|
il-konċentrazzjoni proprja tal-NO meta l-gass ta’ span NO jiġi mħallat mal-gass ta’ span CO2, skont is-subparagrafu (k) tal-paragrafu 8.1.11.1.4. u kkalkulata skont l-ekwazzjoni (8-5)
|
|
x
CO2exp
|
=
|
il-konċentrazzjoni massima mistennija tas-CO2 waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet, skont il-paragrafu 8.1.11.2.2.
|
|
x
CO2act
|
=
|
il-konċentrazzjoni proprja tas-CO2 meta l-gass ta’ span NO jiġi mħallat mal-gass ta’ span CO2, skont is-subparagrafu (i) tal-paragrafu 8.1.11.1.4.
|
|
|
(8-5)
|
fejn:
|
x
NOspan
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span NO introdotta fid-diviżur tal-gass, skont is-subparagrafu (e) tal-paragrafu 8.1.11.1.4.
|
|
x
CO2span
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span CO2 introdotta fid-diviżur tal-gass, skont is-subparagrafu (d) tal-paragrafu 8.1.11.1.4.
|
8.1.11.3. Verifika tal-interferenza tal-HC u tal-H2O tal-analizzatur NDUV
8.1.11.3.1. Ambitu u frekwenza
Jekk l-NOx jiġu mkejla permezz ta’ analizzatur NDUV, l-ammont ta’ interferenza tal-H2O u tal-idrokarburi għandu jiġi vverifikat wara l-installazzjoni inizjali tal-analizzatur u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.11.3.2. Prinċipji tal-kejl
L-idrokarburi u l-H2O jistgħu jinterferixxu b’mod pożittiv f’analizzatur NDUV billi jikkawżaw rispons simili għall-NOx. Jekk l-analizzatur NDUV juża algoritmi ta’ kumpens li jutilizzaw kejl ta’ gassijiet oħrajn sabiex jgħaddu minn din il-verifika tal-interferenza, fl-istess ħin għandu jsir kejl ta’ din ix-xorta sabiex l-algoritmi jiġu ttestjati matul il-verifika tal-interferenza tal-analizzatur.
8.1.11.3.3. Rekwiżiti tas-sistema
Analizzatur NDUV tal-NOx għandu jkollu interferenza kkombinata tal-H2O u tal-HC fi ħdan ± 2 fil-mija tal-konċentrazzjoni medja tal-NOx.
8.1.11.3.4. Proċedura
Il-verifika tal-interferenza għandha ssir kif ġej:
|
(a)
|
L-analizzatur NDUV tal-NOx għandu jiġi startjat, imħaddem, azzerat u soġġett għal span skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-istrument;
|
|
(b)
|
Huwa rrakkomandat li sabiex issir din il-verifika jiġi estratt l-egżost tal-magna. Għandu jintuża CLD li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.4. sabiex jiġu kkwantifikati l-NOx fl-egżost. Ir-rispons tas-CLD għandu jintuża bħala l-valur ta’ referenza. Anki l-HC għandhom jiġu mkejla fl-egżost b’analizzatur tal-FID li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.4. Ir-rispons tal-FID għandu jintuża bħala l-valur ta’ referenza tal-idrokarburi;
|
|
(c)
|
L-egżost tal-magna għandu jiġi introdott fl-analizzatur NDUV ’il fuq minn kwalunkwe apparat li jnixxef il-kampjun, jekk jintuża wieħed waqt l-ittestjar;
|
|
(d)
|
Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-analizzatur jistabbilizza. Il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni jista’ jinkludi ħin sabiex il-linja ta’ trasferiment titnaddaf u sabiex jitqies ir-rispons tal-analizzatur;
|
|
(e)
|
Filwaqt li l-analizzaturi kollha jkunu qed ikejlu l-konċentrazzjoni tal-kampjun, għandhom jiġu rreġistrati 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun, u għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika għat-tliet analizzaturi;
|
|
(f)
|
Il-medja tas-CLD għandha tiġi mnaqqsa mill-medja tal-NDUV;
|
|
(g)
|
Din id-differenza għandha tiġi mmultiplikata bil-proporzjon tal-konċentrazzjoni medja tal-HC mistennija għall-konċentrazzjoni tal-HC imkejla matul il-verifika. L-analizzatur jgħaddi mill-verifika tal-interferenza ta’ dan il-paragrafu jekk dan ir-riżultat ikun fi ħdan ± 2 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-NOx mistennija fl-istandard:
|
|
(8-6)
|
fejn:
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-NOx imkejla bis-CLD [μmol/mol] jew [ppm]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-NOx imkejla bl-NDUV [μmol/mol] jew [ppm]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja mkejla tal-HC [μmol/mol] jew [ppm]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-HC mistennija fl-istandard [μmol/mol] jew [ppm]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-NOx mistennija fl-istandard [μmol/mol] jew [ppm]
|
|
8.1.11.3.5. Rekwiżiti tal-banju tat-tkessiħ (kessieħ)
Għandu jintwera li għall-ogħla konċentrazzjoni mistennija tal-fwar tal-ilma H
m, it-teknika tat-tneħħija tal-ilma żżomm umdità tas-CLD ta’ ≤ 5 g ta’ ilma/kg ta’ arja xotta (jew madwar 0,8 fil-mija tal-volum tal-H2O), li hija umdità relattiva ta’ 100 fil-mija fi 3,9 °C u f’101,3 kPa. Din l-ispeċifikazzjoni tal-umdità hija ekwivalenti wkoll għal umdità relattiva ta’ madwar 25 fil-mija f’25 °C u f’101,3 kPa. Dan jista’ jintwera billi tiġi mkejla t-temperatura fl-iżbokk ta’ deumidifikatur termali jew billi tiġi mkejla l-umdità f’punt ftit ’il fuq mis-CLD.
8.1.11.4. Penetrazzjoni tal-NO2 tal-banju tat-tkessiħ (kessieħ)
8.1.11.4.1. Ambitu u frekwenza
Jekk banju tat-tkessiħ (kessieħ) jintuża sabiex inixxef kampjun ’il fuq minn strument tal-kejl tal-NOx imma ’l fuq mill-banju tat-tkessiħ ma jintuża l-ebda konvertitur tal-NO2 f’NO, din il-verifika għandha ssir għall-penetrazzjoni tal-NO2 tal-banju tat-tkessiħ. Din il-verifika għandha ssir wara l-installazzjoni inizjali u wara manutenzjoni maġġuri.
8.1.11.4.2. Prinċipji tal-kejl
Banju tat-tkessiħ (kessieħ) ineħħi l-ilma, li inkella jista’ jinterferixxi fil-kejl tal-NOx. Madankollu, l-ilma likwidu li jibqa’ f’banju tat-tkessiħ li ma jkunx ġie ddisinjat sew jista’ jneħħi l-NO2 mill-kampjun. Jekk jintuża banju tat-tkessiħ mingħajr konvertitur tal-NO2 f’NO iktar ’il fuq, huwa jista’ jneħħi l-NO2 mill-kampjun qabel il-kejl tal-NOx.
8.1.11.4.3. Rekwiżiti tas-sistema
Il-kessieħ għandu jagħti lok għall-kejl ta’ mill-inqas 95 fil-mija tal-NO2 totali fil-konċentrazzjoni massima mistennija tal-NO2.
8.1.11.4.4. Proċedura
Il-proċedura li ġejja għandha tintuża sabiex tiġi vverifikata l-prestazzjoni tal-kessieħ:
|
(a)
|
Installazzjoni tal-istrument. Għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet għall-istartjar u għat-tħaddim tal-manifatturi tal-analizzatur u tal-kessieħ. L-analizzatur u l-kessieħ għandhom jiġu aġġustati, kif ikun meħtieġ, sabiex il-pretsazzjoni tiġi ottimizzata;
|
|
(b)
|
Installazzjoni tat-tagħmir u ġbir tad-dejta.
|
(i)
|
L-analizzatur(i) tal-gass NOx totali għandu(għandhom) jiġi(u) azzerat(i) u soġġett(i) għal span hekk kif isir qabel l-ittestjar tal-emissjonijiet;
|
|
(ii)
|
Għandu jingħażel gass ta’ kalibrazzjoni tal-NO2 (bil-bqija tal-gass ikun arja xotta) li jkollu konċentrazzjoni tal-NO2 li tkun qrib il-valur massimu mistenni waqt l-ittestjar. Tista’ tintuża konċentrazzjoni ogħla skont ir-rakkomandazzjoni tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tinkiseb verifika akkurata, jekk il-konċentrazzjoni mistennija tal-NO2 tkun iktar baxxa mill-medda minima għall-verifika speċifikata mill-manifattur tal-istrument;
|
|
(iii)
|
Dan il-gass ta’ kalibrazzjoni għandu jiġi mfawwar fis-sonda jew fil-fitting għal fluss eċċessiv tas-sistema kampjunarja tal-gass. Għandu jitħalla ħin sabiex ir-rispons tal-NOx totali jistabbilizza, fejn għandhom jitqiesu biss id-dewmien fit-trasport u r-rispons tal-istrument;
|
|
(iv)
|
Għandha tiġi kkalkulata l-medja tat-30 s ta’ dejta tal-NOx totali rreġistrata u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOxref;
|
|
(v)
|
Il-fluss tal-gass ta’ kalibrazzjoni tal-NO2 għandu jitwaqqaf;
|
|
(vi)
|
Imbagħad is-sistema kampjunarja għandha tiġi saturata billi jiġi mfawwar l-output ta’ ġeneratur tal-punt tan-nida, issettjat f’punt tan-nida ta’ 50 °C, fis-sonda jew fil-fitting għal fluss eċċessiv tas-sistema kampjunarja tal-gass. Għandhom jittieħdu kampjuni tal-output tal-ġeneratur tal-punt tan-nida permezz tas-sistema kampjunarja u tal-kessieħ għal mill-inqas għaxar (10) minuti sakemm ikun mistenni li l-kessieħ ineħħi rata kostanti ta’ ilma;
|
|
(vii)
|
Huwa għandu jitbiddel lura immedjatament għat-tifwir tal-gass ta’ kalibrazzjoni tal-NO2 użat sabiex tiġi stabbilita l-x
NOxref. Għandu jingħata ħin sabiex ir-rispons tal-NOx totali jistabbilizza, fejn jitqiesu biss id-dewmien fit-trasport u r-rispons tal-istrument. Għandha tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta tal-NOx totali rreġistrata u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOxmeas;
|
|
(viii)
|
x
NOxmeas għandha tiġi korretta għall-x
NOxdry abbażi tal-fwar tal-ilma residwu li jkun għadda mill-kessieħ fit-temperatura u fil-pressjoni tal-iżbokk tal-kessieħ;
|
|
|
(c)
|
Evalwazzjoni tal-prestazzjoni. Jekk x
NOxdry tkun inqas minn 95 fil-mija ta’ x
NOxref, il-kessieħ għandu jissewwa jew jiġi sostitwit.
|
8.1.11.5. Verifika tal-konverżjoni tal-konvertitur tal-NO2 f’NO
8.1.11.5.1. Ambitu u frekwenza
Jekk sabiex jiġu ddeterminati l-NOx jintuża analizzatur li jkejjel biss l-NO, għandu jintuża konvertitur tal-NO2 f’NO ’l fuq mill-analizzatur. Din il-verifika għandha ssir wara li jiġi installat il-konvertitur, wara manutenzjoni maġġuri u fi żmien 35 jum qabel test tal-emissjonijiet. Din il-verifika għandha tiġi ripetuta b’din il-frekwenza sabiex jiġi vverifikat li l-attività katalitika tal-konvertitur tal-NO2 f’NO ma tkunx iddeterjorat.
8.1.11.5.2. Prinċipji tal-kejl
Konvertitur tal-NO2 f’NO jippermetti li analizzatur li jkejjel biss l-NO jiddetermina l-NOx totali billi jikkonverti l-NO2 li jkun fl-egżost f’NO.
8.1.11.5.3. Rekwiżiti tas-sistema
Konvertitur tal-NO2 f’NO għandu jagħti lok għall-kejl ta’ mill-inqas 95 fil-mija tal-NO2 totali fil-konċentrazzjoni massima mistennija tal-NO2.
8.1.11.5.4. Proċedura
Il-proċedura li ġejja għandha tintuża sabiex tiġi vverifikata l-prestazzjoni ta’ konvertitur tal-NO2 f’NO:
|
(a)
|
Għall-installazzjoni tal-istrument, għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet għall-istartjar u għat-tħaddim tal-manifatturi tal-analizzatur u tal-konvertitur tal-NO2 f’NO. L-analizzatur u l-konvertitur għandhom jiġu aġġustati kif ikun meħtieġ sabiex il-prestazzjoni tiġi ottimizzata;
|
|
(b)
|
Il-bokka ta’ ożonatur għandha tiġi konnessa ma’ sors ta’ arja żero jew ma’ sors tal-ossiġnu u l-iżbokk tiegħu għandu jiġi konness ma’ bokka ta’ fitting bil-forma ta’ ittra T fi tliet (3) direzzjonijiet. Gass ta’ span NO għandu jiġi konness ma’ bokka oħra u l-bokka tal-konvertitur tal-NO2 f’NO għandha tiġi konnessa mal-aħħar bokka;
|
|
(c)
|
Meta jsir dan il-kontroll, għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
|
(i)
|
L-arja tal-ożonatur għandha tiġi attivata, il-provvista tal-enerġija tal-ożonatur għandha tintefa u l-konvertitur tal-NO2 f’NO għandu jiġi ssettjat fuq il-modalità tal-bypass (jiġifieri l-modalità NO). Għandu jitħalla ħin għall-istabbilizzazzjoni, fejn jitqiesu biss id-dewmien fit-trasport u r-rispons tal-istrument;
|
|
(ii)
|
Il-flussi tal-NO u tal-gass żero għandhom jiġu aġġustati b’tali mod li l-konċentrazzjoni tal-NO fl-analizzatur tkun qrib il-konċentrazzjoni tal-ogħla intensità tal-NOx totali mistennija waqt l-ittestjar. Il-kontenut ta’ NO2 tat-taħlita ta’ gassijiet għandu jkun inqas minn 5 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-NO. Il-konċentrazzjoni tal-NO għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOref. Tista’ tintuża konċentrazzjoni ogħla skont ir-rakkmandazzjoni tal-manifattur tal-istrument u ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex tinkiseb verifika akkurata, jekk il-konċentrazzjoni mistennija tal-NO tkun iktar baxxa mill-medda minima għall-verifika speċifikata mill-manifattur tal-istrument;
|
|
(iii)
|
Il-provvista tal-O2 tal-ożonatur għandha tiġi attivata u r-rata tal-fluss tal-O2 għandha tiġi aġġustata b’tali mod li l-NO indikat mill-analizzatur ikun madwar 10 fil-mija inqas mill-x
NOref. Il-konċentrazzjoni tal-NO għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NO+O2mix;
|
|
(iv)
|
L-ożonatur għandu jinxtegħel u r-rata ta’ ġenerazzjoni tal-ożonu għandha tiġi aġġustata b’tali mod li l-NO imkejjel mill-analizzatur ikun bejn wieħed u ieħor 20 fil-mija tal-x
NOref, filwaqt li jinżamm mill-inqas 10 fil-mija ta’ NO li ma jirreaġixxiex. Il-konċentrazzjoni tal-NO għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOmeas;
|
|
(v)
|
L-analizzatur tal-NOx għandu jitbiddel għall-modalità NOx u l-NOx totali għandhom jiġu mkejla. Il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOxmeas;
|
|
(vi)
|
L-ożonatur għandu jintefa’ imma l-fluss tal-gass mis-sistema għandu jinżamm. L-analizzatur tal-NOx għandu jindika l-NOx fit-taħlita ta’ NO + O2. Il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOx+O2mix;
|
|
(vii)
|
Il-provvista tal-O2 għandha tintefa’. L-analizzatur tal-NOx jindika l-NOx fit-taħlita oriġinali tal-NO fl-N2. Il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi rreġistrata billi tiġi kkalkulata l-medja ta’ 30 s ta’ dejta meħuda bħala kampjun mill-analizzatur u dan il-valur għandu jiġi rreġistrat bħala x
NOxref. Dan il-valur ma għandux ikun ta’ iktar minn 5 fil-mija ’l fuq mill-valur ta’ x
NOxref;
|
|
|
(d)
|
Evalwazzjoni tal-prestazzjoni. L-effiċjenza tal-konvertitur tal-NOx għandha tiġi kkalkulata bis-sostituzzjoni tal-konċentrazzjonijiet miksuba fl-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(8-7)
|
Fejn Efficiency tfisser effiċjenza
|
|
(e)
|
Jekk ir-riżultat ikun ta’ inqas minn 95 fil-mija, il-konvertitur tal-NO2 f’NO għandu jissewwa jew jiġi sostitwit.
|
8.1.12. Kejl tal-PM
8.1.12.1. Verifiki tal-miżien tal-PM u verifika tal-proċess ta’ wżin tal-PM
8.1.12.1.1. Ambitu u frekwenza
Dan il-paragrafu jiddeskrivi tliet verifiki.
|
(a)
|
Verifika indipendenti tal-prestazzjoni tal-miżien tal-PM fi żmien 370 jum qabel ma jintiżen kwalunkwe filtru;
|
|
(b)
|
Iż-żero u l-ispan tal-miżien fi żmien 12 h qabel ma jintiżen kwalunkwe filtru;
|
|
(c)
|
Verifika li d-determinazzjoni tal-massa tal-filtri ta’ referenza qabel u wara sessjoni ta’ wżin tal-filtri tkun inqas minn tolleranza speċifikata.
|
8.1.12.1.2. Verifika indipendenti
Il-manifattur tal-miżien (jew rappreżentant approvat mill-manifattur tal-miżien) għandu jivverifika l-prestazzjoni tal-miżien fi żmien 370 jum mill-ittestjar skont il-proċeduri ta’ awditjar intern.
8.1.12.1.3. Azzerar u proċedura ta’ span
Il-prestazzjoni tal-miżien għandha tiġi vverifikata billi dan jiġi azzerat u soġġett għal span b’mill-inqas piż ta’ kalibrazzjoni wieħed u kwalunkwe piż li jintuża għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.2. sabiex issir din il-verifika. Għandha tintuża proċedura manwali jew awtomatizzata:
|
(a)
|
Proċedura manwali teħtieġ li għandu jintuża miżien li għandu jiġi azzerat u soġġett għal span b’mill-inqas piż ta’ kalibrazzjoni wieħed. Jekk normalment bir-repetizzjoni tal-proċess ta’ wżin sabiex jittejbu l-akkuratezza u l-preċiżjoni tal-kejl tal-PM jinkisbu valuri medji, l-istess proċess għandu jintuża sabiex tiġi vverifikata l-prestazzjoni tal-miżien;
|
|
(b)
|
Proċedura awtomatizzata issir b’piżijiet ta’ kalibrazzjoni interna li jintużaw b’mod awtomatiku sabiex tiġi vverifikata l-prestazzjoni tal-miżien. Dawn il-piżijiet ta’ kalibrazzjoni interna għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.2. sabiex issir din il-verifika.
|
8.1.12.1.4. Użin tal-kampjun ta’ referenza
Il-qari kollu tal-massa matul sessjoni ta’ wżin għandu jiġi vverifikata billi jintiżnu l-midja ta’ kampjun ta’ PM ta’ referenza (pereżempju, il-filtri) qabel u wara sessjoni ta’ wżin. Sessjoni ta’ wżin tista’ tkun qasira daqskemm ikun mixtieq, imma ma għandhiex tkun itwal minn 80 siegħa, u tista’ tinkludi kemm qari tal-massa ta’ qabel it-test kif ukoll ta’ wara t-test. Id-determinazzjonijiet suċċessivi tal-massa ta’ kull midjum ta’ kampjun ta’ PM ta’ referenza għandhom jagħtu l-istess valur fi ħdan ± 10 μg jew ± 10 fil-mija tal-massa totali mistennija tal-PM, liema minnhom tkun l-ogħla. Jekk avvenimenti suċċessivi ta’ wżin tal-filtri tal-kampjun ta’ PM ma jissodisfawx dan il-kriterju, il-qari ta’ filtru individwali tat-test li jseħħu bejn id-determinazzjonijiet suċċessivi tal-massa tal-filtru ta’ referenza għandhom jiġu invalidati. Dawn il-filtri jistgħu jerġgħu jintiżnu f’sessjoni oħra ta’ wżin. Jekk filtru ta’ wara t-test jiġi invalidat allura l-intervall tat-test ikun null. Din il-verifika għandha ssir kif ġej:
|
(a)
|
Mill-inqas żewġ kampjuni ta’ midja ta’ kampjun ta’ PM mhux użati għandhom jinżammu fl-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM. Dawn għandhom jintużaw bħala referenza. Għandhom jintgħażlu filtri mhux użati tal-istess materjal u bl-istess daqs biex jintużaw bħala referenzi;
|
|
(b)
|
Ir-referenzi għandhom jiġu stabbilizzati fl-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM. Ir-referenzi għandhom jiġu kkunsidrati bħala li ġew stabbilizzati jekk ikunu damu fl-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM għal minimu ta’ 30 min, u l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM kien fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.3.4.4. għal mill-inqas is-60 min preċedenti;
|
|
(c)
|
Il-miżien għandu jitħaddem diversi drabi b’kampjun ta’ referenza mingħajr ma jiġu rreġistrati l-valuri;
|
|
(d)
|
Il-miżien għandu jiġi azzerat u soġġett għal span. Massa tat-test għandha titqiegħed fuq il-miżien (pereżempju, piż ta’ kalibrazzjoni) u mbagħad għandha titneħħa sabiex jiġi żgurat li l-miżien jerġa’ lura għal qari żero aċċettabbli fi ħdan il-ħin ta’ stabbilizzazzjoni normali;
|
|
(e)
|
Kull wieħed mill-midja ta’ referenza (pereżempju, il-filtri) għandu jintiżen u l-mases tagħhom għandhom jiġu rreġistrati. Jekk normalment bir-repetizzjoni tal-proċess ta’ wżin sabiex jittejbu l-akkuratezza u l-preċiżjoni tal-mases tal-midja ta’ referenza (pereżempju, il-filtri) jinkisbu valuri medji, l-istess proċess għandu jintuża sabiex jiġu mkejla l-valuri medja tal-mases tal-midja tal-kampjun (pereżempju, il-filtri);
|
|
(f)
|
Għandhom jiġu rreġistrati l-punt tan-nida, it-temperatura ambjentali u l-pressjoni atmosferika tal-ambjent tal-miżien;
|
|
(g)
|
Il-kundizzjonijiet ambjentali rreġistrati għandhom jintużaw sabiex r-riżultati jiġu korretti għaż-żamma fil-wiċċ kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.12.2. Il-massa korretta għaż-żamma fil-wiċċ ta’ kull waħda mir-referenzi għandha tiġi rreġistrata;
|
|
(h)
|
Il-massa ta’ referenza korretta għaż-żamma fil-wiċċ ta’ kull wieħed mill-midja ta’ referenza (pereżempju, ta’ filtru) għandha tiġi mnaqqsa mill-massa korretta għaż-żamma fil-wiċċ imkejla u rreġistrata qabel;
|
|
(i)
|
Jekk il-massa osservata ta’ kwalunkwe wieħed mill-filtri ta’ referenza tinbidel b’iktar minn dak permess skont dan il-paragrafu, id-determinazzjonijiet kollha tal-massa tal-PM li jkunu saru mill-aħħar validazzjoni tal-massa tal-midja ta’ referenza (pereżempju, filtru) li tkun irnexxiet għandhom jiġu invalidati. Il-filtri tal-PM ta’ referenza jistgħu jiġu mwarrba jekk il-massa ta’ wieħed biss mill-filtri tkun tbiddlet b’iktar mill-ammont permissibbli u kawża speċjali għal dik il-bidla fil-massa tal-filtru li ma taffettwax filtri oħra tal-proċess tista’ tiġi identifikata b’mod pożittiv. B’hekk, il-validazzjoni tista’ tiġi kkunsidrata bħala li tkun irnexxiet. F’dan il-każ, il-midja ta’ referenza kkontaminati ma għandhomx jiġu inklużi meta tkun se tiġi ddeterminata l-konformità mas-subparagrafu (j) ta’ dan il-paragrafu, imma l-filtru ta’ referenza affettwat għandu jiġi mwarrab u sostitwit;
|
|
(j)
|
Jekk kwalunkwe waħda mill-mases ta’ referenza tinbidel b’iktar minn dak li jkun permess skont dan il-paragrafu 8.1.12.1.4., ir-riżultati kollha tal-PM li kienu ddeterminati bejn iż-żewġ ħinijiet meta ġew iddeterminati l-mases ta’ referenza għandhom jiġu invalidati. Jekk il-midja ta’ kampjun ta’ PM ta’ referenza jiġu mwarrba skont is-subparagrafu (i) ta’ dan il-paragrafu, għandha tkun disponibbli mill-inqas differenza fil-massa ta’ referenza waħda li tissodisfa l-kriterji f’dan il-paragrafu 8.1.12.1.4. Inkella, ir-riżultati kollha tal-PM li kienu ddeterminati bejn iż-żewġ ħinijiet meta ġew iddeterminati l-mases tal-midja ta’ referenza (pereżempju, il-filtri) għandhom jiġu invalidati.
|
8.1.12.2. Korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ tal-filtru tal-kampjun tal-PM
8.1.12.2.1. Ġenerali
Filtru ta’ kampjun tal-PM għandu jiġi korrett għaż-żamma fil-wiċċ tiegħu fl-arja. Il-korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ tiddependi mid-densità tal-midja tal-kampjun, mid-densità tal-arja u mid-densità tal-piż ta’ kalibrazzjoni użat sabiex jiġi kkalibrat il-miżien. Il-korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ ma tqisx iż-żamma fil-wiċċ tal-PM infisha, għaliex il-massa tal-PM tipikament tammonta biss għal (0,01 sa 0,10) fil-mija tal-piż totali. Korrezzjoni għal din il-frazzjoni żgħira ta’ massa ma tkunx ta’ iktar minn 0,010 fil-mija. Il-valuri korretti għaż-żamma fil-wiċċ huma l-mases tat-tara tal-kampjuni tal-PM. Dawn il-valuri korretti għaż-żamma fil-wiċċ tal-użin tal-filtri ta’ qabel it-test jiġu sussegwentement imnaqqsa mill-valuri korretti għaż-żamma fil-wiċċ tal-użin ta’ wara t-test tal-filtru korrispondenti sabiex tiġi ddeterminata l-massa tal-PM li tintrema waqt it-test.
8.1.12.2.2. Densità tal-filtru tal-kampjun tal-PM
Filtri tal-kampjun tal-PM differenti jkollhom densitajiet differenti. Għandha tintuża d-densità magħrufa tal-midja tal-kampjun jew waħda mid-densitajiet għal xi midja kampjunarji komuni kif ġej:
|
(a)
|
Għall-ħġieġ tal-borosilikat miksi bil-PFTE, għandha tintuża densità tal-midja tal-kampjun ta’ 2 300 kg/m3;
|
|
(b)
|
Għall-midja b’membrana (film) tal-PTFE b’ċirku ta’ appoġġ integrali tal-polimetilpenten li jammonta għal 95 fil-mija tal-massa tal-midja, għandha tintuża densità tal-midja tal-kampjun ta’ 920 kg/m3;
|
|
(c)
|
Għall-midja b’membrana (film) tal-PTFE b’ċirku ta’ appoġġ integrali tal-PTFE, għandha tintuża densità tal-midja tal-kampjun ta’ 2 144 kg/m3.
|
8.1.12.2.3. Densità tal-arja
Minħabba li l-ambjent tal-miżien tal-PM għandu jiġi kkontrollat b’mod strett sabiex ikun hemm temperatura ambjentali ta’ (22 ± 1) °C u punt tan-nida ta’ (9,5 ± 1) °C, id-densità tal-arja tkun primarjament funzjoni tal-pressjoni atmosferika. Għalhekk, tiġi speċifikata korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ li tkun funzjoni biss tal-pressjoni atmosferika.
8.1.12.2.4. Densità tal-piż ta’ kalibrazzjoni
Għandha tintuża d-densità ddikjarata tal-materjal tal-piż ta’ kalibrazzjoni tal-metall.
8.1.12.2.5. Kalkolu tal-korrezzjoni
Il-filtru tal-kampjun tal-PM għandu jiġi korrett għaż-żamma fil-wiċċ billi jintużaw l-ekwazzjonijet li ġejjin:
|
|
(8-8)
|
fejn:
|
m
cor
|
=
|
il-massa tal-filtru tal-kampjun tal-PM korretta għaż-żamma fil-wiċċ
|
|
m
uncor
|
=
|
il-massa tal-filtru tal-kampjun tal-PM mhux korretta għaż-żamma fil-wiċċ
|
|
ρ
air
|
=
|
id-densità tal-arja fl-ambjent tal-miżien
|
|
ρ
weight
|
=
|
id-densità tal-piż ta’ kalibrazzjoni użat sabiex il-miżien jiġi soġġett għal span
|
|
ρ
media
|
=
|
id-densità ta’ filtru tal-kampjun tal-PM
|
|
|
(8-9)
|
fejn:
|
p
abs
|
=
|
il-pressjoni assoluta fl-ambjent tal-miżien
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tal-arja fl-ambjent tal-miżien
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass
|
|
T
amb
|
=
|
it-temperatura assoluta ambjentali tal-ambjent tal-miżien
|
8.2. Validazzjoni tal-istrumenti għat-test
8.2.1. Validazzjoni tal-kontroll tal-fluss proporzjonali għal kampjunar bil-lott u tal-proporzjon minimu tad-dilwizzjoni għal kampjunar bil-lott tal-PM
8.2.1.1. Kriterji ta’ proporzjonalità għas-CVS
8.2.1.1.1. Flussi proporzjonali
Għal kwalunkwe par ta’ miters tal-fluss, fil-kalkoli statistiċi fil-paragrafu A.2.9 tal-Appendiċi A.2 tal-Anness 4B għandhom jintużaw ir-rati rreġistrati tal-fluss tal-kampjun u tal-fluss totali jew il-valuri medji ta’ 1 Hz tagħhom. Għandu jiġi ddeterminat l-iżball standard tal-istima, SEE, tar-rata tal-fluss tal-kampjun kontra r-rata tal-fluss totali. Għal kull intervall tat-test, għandu jintwera li l-SEE kien inqas minn jew kien daqs 3,5 fil-mija tar-rata medja tal-fluss tal-kampjun.
8.2.1.1.2. Flussi kostanti
Għal kwalunkwe par ta’ miters tal-fluss, ir-rati rreġistrati tal-fluss tal-kampjun u tal-fluss totali jew il-valuri medji ta’ 1 Hz tagħhom għandhom jintużaw sabiex jintwera li kull rata tal-fluss kienet kostanti fi ħdan ± 2,5 fil-mija tar-rata medja jew fil-mira tal-fluss rispettiva tagħhom. Il-possibiltajiet li ġejjin jistgħu jintużaw minflok ma tiġi rreġistrata r-rata tal-fluss rispettiva ta’ kull tip ta’ miter:
|
(a)
|
Possibbiltà tal-venturi bi fluss kritiku. Għall-venturi bi fluss kritiku, għandhom jintużaw il-kundizzjonijiet irreġistrati fil-bokka tal-venturi jew il-medji ta’ 1 Hz tagħhom. Għandu jintwera li d-densità tal-fluss fil-bokka tal-venturi kienet kostanti fi ħdan ± 2,5 fil-mija tad-densità medja jew fil-mira matul kull intervall tat-test. Għal venturi bi fluss kritiku tas-CVS, dan jista’ jiġi pprovat billi jintwera li t-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi kienet kostanti fi ħdan ± 4 fil-mija tat-temperatura assoluta medja jew fil-mira matul kull intervall tat-test;
|
|
(b)
|
Possibbiltà tal-pompa b’ċaqliq pożittiv. Għandhom jintużaw il-kundizzjonijiet irreġistrati fil-bokka tal-pompa jew il-medji ta’ 1 Hz tagħhom. Għandu jintwera li d-densità tal-fluss fil-bokka tal-pompa kienet kostanti fi ħdan ± 2,5 fil-mija tad-densità medja jew fil-mira matul kull intervall tat-test. Għal pompa tas-CVS, dan jista’ jiġi pprovat billi jintwera li t-temperatura assoluta fil-bokka tal-pompa kienet kostanti fi ħdan ± 2 fil-mija tat-temperatura assoluta medja jew fil-mira matul kull intervall tat-test.
|
8.2.1.1.3. Turija ta’ kampjunar proporzjonali
Għal kwalunkwe kampjun bil-lott proporzjonali bħal borża jew filtru tal-PM, għandu jintwera li l-kampjunar proporzjonali nżamm billi jintuża wieħed milli ġejjin, fejn għandu jiġi nnotat li sa 5 fil-mija tan-numru totali ta’ punti tad-dejta jistgħu jitħallew barra bħala valuri erratiċi.
Permezz ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb, għandu jintwera b’analiżi inġineristika li s-sistema ta’ kontroll bi fluss proporzjonai tiżgura b’mod inerenti kampjunar proporzjonali fiċ-ċirkustanzi kollha mistennija waqt l-ittestjar. Pereżempju, is-CFVs jistgħu jintużaw kemm għall-fluss tal-kampjun kif ukoll għall-fluss totali jekk jintwera li dawn dejjem ikollhom l-istess pressjonijiet u temperaturi fil-bokka u li dejjem jaħdmu f’kundizzjonijiet ta’ fluss kritiku.
Sabiex jiġi ddeterminat il-proporzjon minimu tad-dilwizzjoni għal kampjunar bil-lott tal-PM matul l-intervall tat-test għandhom jintużaw flussi u/jew konċentrazzjonijiet ta’ gass traċċatur (pereżempju, is-CO2) imkejla jew ikkalkulati.
8.2.1.2. Validazzjoni tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
Għall-kontroll ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali sabiex jittieħed kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat, huwa meħtieġ rispons rapidu tas-sistema; dan jiġi identifikat mill-prontezza tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali. Il-ħin ta’ trasformazzjoni għas-sistema għandu jiġi ddeterminat permezz tal-proċedura fil-paragrafu 8.1.8.6. u fil-Figura 3.1 relatata. Il-kontroll proprju tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali għandu jkun ibbażat fuq il-kundizzjonijiet imkejla kurrenti. Jekk il-ħin ta’ trasformazzjoni kkombinat tal-kejl tal-fluss tal-egżost u tas-sistema bi fluss parzjali ikun ta’ ≤ 0,3 s, għandu jintuża kontroll onlajn. Jekk il-ħin ta’ trasformazzjoni jaqbeż iż-0,3 s, għandu jintuża kontroll antiċipat ibbażat fuq prova tat-test irreġistrata minn qabel. F’dan il-każ, il-ħin ta’ żieda kkombinat għandu jkun ta’ ≤ 1 s u l-ħin ta’ dewmien ikkombinat għandu jkun ta’ ≤ 10 s. Ir-rispons tas-sistema totali għandu jkun iddisinjat sabiex jiġi żgurat kampjun rappreżentattiv tal-partikulati, q
mp,i
(fluss tal-kampjun tal-gass tal-egżost fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali), proporzjonali għall-fluss tal-massa tal-egżost. Sabiex tiġi ddeterminata l-proporzjonalità, għandha ssir analiżi ta’ rigressjoni ta’ q
mp,i
kontra q
mew,i
(ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab) fuq rata minima ta’ kisba ta’ dejta ta’ 5 Hz, u l-kriterji li ġejjin għandhom jiġu ssodisfati:
|
(a)
|
Il-koeffiċjent ta’ korrelazzjoni r
2 tar-rigressjoni lineari bejn q
mp,i u q
mew,i
ma għandux ikun inqas minn 0,95;
|
|
(b)
|
L-iżball standard tal-istima ta’ q
mp,i fuq q
mew,i
ma għandux jaqbeż il-5 fil-mija tal-valur massimu ta’ q
mp;
|
|
(c)
|
L-interċettazzjoni q
mp tal-linja ta’ rigressjoni ma għandhiex taqbeż ± 2 fil-mija tal-valur massimu ta’ q
mp.
|
Ikun meħtieġ kontroll antiċipat jekk il-ħinijiet tat-trasformazzjoni kkombinati tas-sinjal tas-sistema tal-partikulati, t
50,P u tas-sinjal tal-fluss tal-massa tal-egżost, t
50,F ikunu > 0,3 s. F’dan il-każ, għandu jsir test ta’ qabel, u s-sinjal tal-fluss tal-massa tal-egżost tat-test ta’ qabel għandu jintuża sabiex jiġi kkontrollat il-fluss tal-kampjun fis-sistema tal-partikulati. Jinkiseb kontroll korrett tas-sistema ta’ dilwizzjoni parzjali, jekk it-traċċa tal-ħin q
mew,pre ta’ qabel it-test, li tikkontrolla q
mp, tiġi mċaqilqa b’ħin “antiċipat” ta’ t
50,P + t
50,F.
Sabiex tiġi stabbilita l-korrelazzjoni bejn q
mp,i
u q
mew,i għandha tintuża d-dejta meħuda waqt it-test proprju, bil-q
mew,i allinjat fil-ħin bit-t
50,F relattivament għall-q
mp,i
(l-ebda kontribuzzjoni minn t
50,P għall-allinjament tal-ħin). Iċ-ċaqliq fil-ħin bejn q
mew u q
mp huwa d-differenza bejn il-ħinijiet ta’ trasformazzjoni tagħhom li ġew iddeterminati fil-paragrafu 8.1.8.6.3.2.
8.2.2. Validazzjoni tal-medda, validazzjoni tad-drift u korrezzjoni għad-drift ta’ analizzatur tal-gass
8.2.2.1. Validazzjoni tal-medda
Jekk analizzatur jitħaddem ’il fuq minn 100 fil-mija tal-medda tiegħu fi kwalunkwe ħin waqt it-test, għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
8.2.2.1.1. Kampjunar bil-lott
Għall-kampjunar bil-lott, il-kampjun għandu jerġa’ jiġi analizzat billi tintuża l-iktar medda baxxa tal-analizzatur li tirriżulta f’rispons massimu tal-istrument taħt il-100 fil-mija. Ir-riżultat għandu jiġi rrapportat mill-iktar medda baxxa minn fejn l-analizzatur jaħdem taħt il-100 fil-mija tal-medda tiegħu għat-test kollu.
8.2.2.1.2. Kampjunar kontinwu
Għall-kampjunar kontinwu, it-test kollu għandu jiġi ripetut billi tintuża l-medda ogħla li jkun imiss tal-analizzatur. Jekk l-analizzatur jerġa’ jaħdem ’il fuq minn 100 fil-mija tal-medda tiegħu, it-test għandu jiġi ripetut billi tintuża l-medda ogħla li jkun imiss. It-test għandu jibqa’ jiġi ripetut sakemm l-analizzatur jaħdem dejjem b’inqas minn 100 fil-mija tal-medda tiegħu għat-test kollu.
8.2.2.2. Validazzjoni tad-drift u korrezzjoni għad-drift
Jekk id-drift tkun fi ħdan ± 1 fil-mija, id-dejta tista’ jew tiġi aċċettata bla ebda korrezzjoni jew tiġi aċċettata wara korrezzjoni. Jekk id-drift tkun ikbar minn ± 1 fil-mija, għandhom jiġu kkalkulati żewġ settijiet ta’ riżultati ta’ emissjonijiet speċifiċi tal-brejk għal kull sustanza li tniġġes, jew it-test għandu jiġi annullat. Sett wieħed għandu jiġi kkalkulat billi tintuża d-dejta qabel il-korrezzjoni għad-drift u sett ieħor ta’ dejta għandu jiġi kkalkulat wara li d-dejta kollha tiġi korretta għad-drift skont l-Appendiċijiet A.7.2 u A.8.2 tal-Anness 4B. Il-paragun għandu jsir bħala perċentwal tar-riżultati mhux korretti. Id-differenza bejn il-valuri tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk mhux korretti u dawk korretti għandha tkun fi ħdan ± 4 fil-mija tal-valuri tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk mhux korretti. Jekk le, it-test kollu jitqies bħala null.
8.2.3. Prekundizzjonament u wżin tat-tara tal-midja kampjunarji tal-PM (pereżempju, il-filtri)
Qabel test tal-emissjonijiet, għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin sabiex il-midja u t-tagħmir tal-filtri tal-kampjuni tal-PM jiġu ppreparati għall-kejl tal-PM:
8.2.3.1. Verifiki perjodiċi
Għandu jiġi żgurat li l-ambjenti tal-istabbilizzazzjoni tal-miżien u tal-PM jgħaddu mill-verifiki perjodiċi fil-paragrafu 8.1.12. Il-filtru ta’ referenza għandu jintiżen eżattament qabel ma jintiżnu l-filtri tat-test sabiex jiġi stabbilit punt ta’ referenza xieraq (ara d-dettalji tat-taqsima dwar il-proċedura fil-paragrafu 8.1.12.1.). Il-verifika tal-istabbilità tal-filtri ta’ referenza għandha ssir wara l-perjodu ta’ stabbilizzazzjoni ta’ wara t-test, immedjatament qabel l-użin ta’ wara t-test.
8.2.3.2. Spezzjoni viżwali
Il-midja tal-filtri tal-kampjuni mhux użati għandhom jiġu spezzjonati b’mod viżwali għad-difetti; il-filtri difettużi għandhom jitwarrbu.
8.2.3.3. Ertjar
Sabiex jiġu mmaniġġjati l-filtri tal-PM, għandhom jintużaw pinzetti elettrikament ertjati jew ċinga tal-ertjar, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.3.4.
8.2.3.4. Midja tal-kampjun mhux użati
Il-midja tal-kampjun mhux użati għandhom jitqiegħdu f’kontenitur wieħed jew iktar li jkun miftuħ għall-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM. Jekk jintużaw il-filtri, dawn jistgħu jitqiegħdu fin-nofs ta’ isfel ta’ kasett tal-filtri.
8.2.3.5. Stabbilizzazzjoni
Il-midja tal-kampjun għandhom jiġu stabbilizzati f’ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM. Midjum ta’ kampjun mhux użat jista’ jiġi kkunsidrat bħala li ġie stabbilizzat sakemm dam f’ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM għal minimu ta’ 30 min, li matulhom l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM kien fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.3.4.
8.2.3.6. Użin
Il-midja tal-kampjun għandhom jintiżnu b’mod awtomatiku jew b’mod manwali, kif ġej:
|
(a)
|
Għall-użin awtomatiku, għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet tal-manifattur tas-sistema ta’ awtomatizzazzjoni sabiex il-kampjuni jiġu ppreparati għall-użin;
|
|
(b)
|
Għall-użin manwali, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb;
|
|
(c)
|
Fakultattivament, huwa permess użin ta’ sostituzzjoni (ara l-paragrafu 8.2.3.10.);
|
|
(d)
|
Malli jintiżen filtru, huwa għandu jitreġġa’ fid-dixx Petri u għandu jiġu mgħotti.
|
8.2.3.7. Korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ
L-użin imkejjel għandu jiġi korrett għaż-żamma fil-wiċċ kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.12.2.
8.2.3.8. Ripetizzjoni
Il-kejl tal-massa tal-filtru jista’ jiġi ripetut sabiex tiġi ddeterminata l-massa medja tal-filtru billi jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb u billi jiġu esklużi l-valuri erratiċi mill-kalkolu tal-medja.
8.2.3.9. Użin tat-tara
Il-filtri mhux użati li jkunu ntiżnu għat-tara għandhom jiġu mgħobbija f’kasetts tal-filtri nodfa u l-kasetts mgħobbija għandhom jitqiegħdu f’kontenitur mgħotti jew issiġillat qabel ma jittieħdu fiċ-ċellula tat-test għall-kampjunar.
8.2.3.10. Użin ta’ sostituzzjoni
L-użin ta’ sostituzzjoni huwa possibbiltà u jekk jintuża jinvolvi l-kejl ta’ piż ta’ referenza qabel u wara kull użin ta’ midjum kampjunarju tal-PM (pereżempju, filtru). Filwaqt li l-użin ta’ sostituzzjoni jeħtieġ iktar kejl, huwa jikkorreġi għal drift żero tal-miżien u jistrieħ fuq il-linearità tal-miżien fuq medda żgħira biss. Dan huwa l-iktar adattat meta jiġu kkwantifikati mases totali tal-PM li jkunu inqas minn 0,1 fil-mija tal-massa tal-midjum tal-kampjun. Madankollu, jista’ ma jkunx adattat meta l-mases totali tal-PM jaqbżu l-1 fil-mija tal-massa tal-midjum tal-kampjun. Jekk jintuża l-użin ta’ sostituzzjoni, huwa għandu jintuża kemm għall-użin ta’ qabel it-test kif ukoll għal dak ta’ wara t-test. L-istess piż ta’ sostituzzjoni għandu jintua kemm għall-użin ta’ qabel it-test kif ukoll għal dak ta’ wara t-test. Il-massa tal-piż ta’ sostituzzjoni għandha tiġi korretta għaż-żamma fil-wiċċ jekk id-densità tal-piż ta’ sostituzzjoni tkun inqas minn 2,0 g/cm3. Il-passi li ġejjin huma eżempju ta’ wżin ta’ sostituzzjoni:
|
(a)
|
Għandhom jintużaw pinzetti elettrikament ertjati jew ċinga tal-ertjar, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.3.4.6.;
|
|
(b)
|
Għandu jintuża newtralizzatur statiku, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.3.4.6., sabiex tiġi minimizzata ċ-ċarġ tal-elettriku statiku fuq kwalunkwe oġġett qabel ma jitqiegħed fuq il-platt tal-miżien;
|
|
(c)
|
Għandu jingħażel piż ta’ sostituzzjoni li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet għall-piżijiet ta’ kalibrazzjoni fil-paragrafu 9.5.2. Il-piż ta’ sostituzzjoni għandu jkollu anki l-istess densità tal-piż li jintuża sabiex il-mikromiżien jiġi soġġett għal span, u għandu jkun simili fil-massa għal midjum ta’ kampjun mhux użat (pereżempju, filtru). Jekk jintużaw il-filtri, il-massa tal-piż għandha tkun ta’ madwar (80 sa 100) mg għal filtri tipiċi b’dijametru ta’ 47 mm;
|
|
(d)
|
Il-qari stabbli tal-miżien għandu jiġi rreġistrat u mbagħad għandu jitneħħa l-piż ta’ kalibrazzjoni;
|
|
(e)
|
Midjum kampjunarju mhux użat (pereżempju, filtru ġdid) għandu jintiżen, il-qari stabbli tal-miżien għandu jiġi rreġistrat u l-punt tan-nida, it-temperatura ambjentali u l-pressjoni atmosferika tal-ambjent tal-miżien għandhom jiġu rreġistrati;
|
|
(f)
|
Il-piż ta’ kalibrazzjoni għandu jerġa’ jintiżen u l-qari stabbli tal-miżien għandu jiġi rreġistrat;
|
|
(g)
|
Għandha tiġi kkalkulata l-medja aritmetika taż-żewġ qari tal-piż ta’ kalibrazzjoni li ġew irreġistrati immedjatament qabel u immedjatament wara l-użin tal-kampjun mhux użat. Dak il-valur medju għandu jiġi mnaqqas mill-qari tal-kampjun mhux użat, imbagħad għandha tiġi miżjuda l-massa reali tal-piż ta’ kalibrazzjoni kif tkun ġiet iddikjarata fuq il-ċertifikat tal-piż ta’ kalibrazzjoni. Dan ir-riżultat għandu jiġi rreġistrat. Dan ikun il-piż għat-tara tal-kampjun mhux użat mingħajr korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ;
|
|
(h)
|
Dawn il-passi tal-użin ta’ sostituzzjoni għandhom jiġu ripetuti għall-bqija tal-midja tal-kampjun mhux użati;
|
|
(i)
|
Malli l-użin jiġi kkompletat, għandhom jiġu segwiti l-istruzzjonijiet mogħtija fil-paragrafi 8.2.3.7. sa 8.2.3.9. ta’ din it-taqsima.
|
8.2.4. Postkundizzjonament u wżin totali tal-kampjun tal-PM
8.2.4.1. Verifika perjodika
Għandu jiġi żgurat li l-ambjenti tal-użin u tal-istabbilizzazzjoni tal-PM ikunu għaddew mill-verifiki perjodiċi fil-paragrafu 8.1.12.1. Wara li l-ittestjar ikun lest, il-filtri għandhom jitreġġgħu fl-ambjent tal-użin u tal-istabbilizzazzjoni tal-PM. L-ambjent tal-użin u tal-istabbilizzazzjoni tal-PM għandu jissodisfa r-rekwiżiti tal-kundizzjonijiet ambjentali fil-paragrafu 9.3.4.4., inkella l-filtri tat-test għandhom jitħallew imgħottija sakemm jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet xierqa.
8.2.4.2. Tneħħija mill-kontenituri ssiġillati
Fl-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM, il-kampjuni tal-PM għandhom jitneħħew mill-kontenituri ssiġillati. Il-filtri jistgħu jitneħħew mill-kasetts tagħhom qabel jew wara l-istabbilizzazzjoni. Meta filtru jitneħħa minn kasett, in-nofs ta’ fuq tal-kasett għandu jiġi sseparat min-nofs ta’ isfel billi jintuża separatur tal-kasetts iddisinjat għal dan l-iskop.
8.2.4.3. Ertjar elettriku
Sabiex jiġu mmaniġġjati l-kampjuni tal-PM, għandhom jintużaw pinzetti elettrikament ertjati jew ċinga tal-ertjar, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.3.4.5.
8.2.4.4. Spezzjoni viżwali
Il-kampjuni tal-PM miġbura u l-midja tal-filtri assoċjati għandhom jiġu spezzjonati b’mod viżwali. Jekk il-kundizzjonijiet tal-filtru jew tal-kampjun tal-PM miġbur jidher li jkunu ġew kompromessi, jew jekk il-materja partikulata tidħol f’kuntatt ma’ kwalunkwe superfiċje għajr il-filtru, il-kampjun ma jistax jintuża sabiex jiġu ddeterminati l-emissjonijiet tal-partikulati. Fil-każ ta’ kuntatt ma’ superfiċje oħra, is-superfiċje affettwata għandha tiġi mnaddfa qabel ma titkompla l-proċedura.
8.2.4.5. Stabbilizzazzjoni tal-kampjuni tal-PM
Sabiex jiġu stabbilizzati l-kampjuni tal-PM, huma għandhom jitqiegħdu f’kontenitur wieħed jew iktar li jkun miftuħ għall-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM, li ġie deskritt fil-paragrafu 9.3.4.3. Kampjun tal-PM ikun stabbilizzat sakemm ikun dam fl-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM għal waħda mid-durati li ġejjin, u sakemm matul din id-durata l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni kien fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.3.4.3.:
|
(a)
|
Jekk ikun mistenni li l-konċentrazzjoni tal-PM tas-superfiċje totali ta’ filtru se tkun ikbar minn 0,353 μg/mm2, fejn tiġi preżunta tagħbija ta’ 400 μg fuq erja ta’ tebgħa tal-filtru b’dijametru ta’ 38 mm, il-filtru għandu jiġi espost għall-ambjent tal-istabbilizzazzjoni għal mill-inqas 60 minuta qabel ma jintiżen;
|
|
(b)
|
Jekk ikun mistenni li l-konċentrazzjoni tal-PM tas-superfiċje totali ta’ filtru se tkun inqas minn 0,353 μg/mm2, il-filtru għandu jiġi espost għall-ambjent tal-istabbilizzazzjoni għal mill-inqas 30 minuta qabel ma jintiżen;
|
|
(c)
|
Jekk ikun mistenni li l-konċentrazzjoni tal-PM tas-superfiċje totali ta’ filtru waqt it-test ma tkunx magħrufa, il-filtru għandu jiġi espost għall-ambjent tal-istabbilizzazzjoni għal mill-inqas 60 minuta qabel ma jintiżen.
|
8.2.4.6. Determinazzjoni tal-massa tal-filtru ta’ wara t-test
Sabiex tiġi ddeterminata l-massa tal-filtru ta’ wara t-test, għandhom jiġu ripetuti l-proċeduri fil-paragrafu 8.2.3. (paragrafi 8.2.3.6. sa 8.2.3.9.).
8.2.4.7. Massa totali
Kull massa tat-tara tal-filtru korretta għaż-żamma fil-wiċċ għandha tiġi mnaqqsa mill-massa tal-filtru ta’ wara t-test korretta għaż-żamma fil-wiċċ rispettiva tagħha. Ir-riżultat ikun il-massa totali, m
total, li għandha tintuża fil-kalkoli tal-emissjonijiet fl-Appendiċijiet A.7 u A.8.
9. TAGĦMIR TAL-KEJL
9.1. Speċifikazzjoni tad-dinamometru tal-magna
9.1.1. Xogħol tax-xaft
Għandu jintuża dinamometru tal-magna li jkollu karatteristiċi adegwati sabiex iwettaq iċ-ċiklu ta’ funzjonament applikabbli inkluża l-kapaċità li jissodisfa l-kriterji xierqa tal-validazzjoni taċ-ċiklu. Jistgħu jintużaw id-dinamometri li ġejjin:
|
(a)
|
Dinamometri b’belliegħat żgħar tal-kurrent jew bil-brejk tal-ilma;
|
|
(b)
|
Dinamometri bil-mutur li jaħdmu b’kurrent li jalterna jew b’kurrent dirett;
|
|
(c)
|
Dinamometru wieħed jew iktar.
|
9.1.2. Ċiklu tranżitorju
Għall-kejl tat-torque tista’ tintuża ċellula tat-tagħbija jew miter tat-torque f’linja.
Meta tintuża ċellula tat-tagħbija, is-sinjal tat-torque għandu jiġi ttrasferit fl-assi tal-magna u l-inerzja tad-dinamometru għandha tiġi kkunsidrata. It-torque proprju tal-magna huwa t-torque li jinqara fuq iċ-ċellula tat-tagħbija flimkien mal-moment tal-inerzja tal-brejk immultiplikati bl-aċċellerazzjoni angulari. Is-sistema ta’ kontroll għandha tagħmel kalkolu ta’ din ix-xorta f’ħin reali.
9.1.3. Aċċessorji tal-magna
Ix-xogħol tal-aċċessorji tal-magna meħtieġa sabiex il-magna tingħata l-fjuwil, tiġi lubrikata jew tiġi msaħħna, sabiex jiġi ċċirkolat il-likwidu tat-tkessiħ lejn il-magna jew sabiex jitħaddmu l-apparati tat-trattament ta’ wara għandu jitqies u l-aċċessorji għandhom jiġu installati skont il-paragrafu 6.3.
9.2. Proċedura tad-dilwizzjoni (jekk ikun applikabbli)
9.2.1. Kundizzjonijiet tad-dilwent u konċentrazzjonijiet fl-isfond
Il-kostitwenti gassużi jistgħu jitkejlu meta ma jkunux ittrattati jew meta jkunu dilwiti filwaqt li l-kejl tal-PM ġeneralment jeħtieġ dilwizzjoni. Id-dilwizzjoni tista’ ssir permezz ta’ sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ jew bi fluss parzjali. Meta tiġi applikata d-dilwizzjoni, mela l-egżost jista’ jiġi dilwit bl-arja ambjentali, bl-arja sintetika jew bin-nitroġenu. Għall-kejl tal-emissjonijiet gassużi, id-dilwent għandu jkun mill-inqas f’temperatura ta’ 15°C. Għall-kampjunar tal-PM, it-temperatura tad-dilwent ġiet speċifikata fil-paragrafu 9.2.2. għas-CVS u fil-paragrafu 9.2.3. għall-PFD bi proporzjon varjabbli tad-dilwizzjoni. Il-kapaċità tal-fluss tas-sistema ta’ dilwizzjoni għandha tkun kbira biżżejjed sabiex telimina kompletament il-kondensazzjoni tal-ilma fis-sistemi ta’ dilwizzjoni u fis-sistemi kampjunarji. Jekk l-umdità tal-arja tkun għolja, l-arja ta’ dilwizzjoni tista’ tiġi deumidifikata qabel ma tidħol fis-sistema ta’ dilwizzjoni. Il-ħitan tal-mina tad-dilwizzjoni jistgħu jissaħħnu jew jiġu insulati flimkien mat-tubi tal-fluss globali ’l isfel mill-mina sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema.
Qabel ma dilwent jiġi mħallat mal-egżost, huwa jista’ jiġi prekundizzjonat billi tiġi miżjuda jew imnaqqsa t-temperatura jew l-umdità tiegħu. Il-kostitwenti jistgħu jitneħħew mid-dilwent sabiex jitnaqqsu l-konċentrazzjonijiet fl-isfond tagħhom. Id-dispożizzjonijiet li ġejjin japplikaw għat-tneħħija tal-kostitwenti jew għall-kunsiderazzjoni tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond:
|
(a)
|
Il-konċentrazzjonijiet tal-kostitwenti fid-dilwent jistgħu jiġu mkejla u kkumpensati għall-effetti fl-isfond fuq ir-riżultati tat-test. Ara l-Appendiċijiet A.7-A.8 għall-kalkoli li jikkumpensaw għall-konċentrazzjonijiet fl-isfond;
|
|
(b)
|
Sabiex titqies il-PM fl-isfond, huma disponibbli l-possibiltajiet li ġejjin:
|
(i)
|
Biex titneħħa l-PM fl-isfond, id-dilwent għandu jiġi ffiltrat permezz ta’ filtri tal-arja partikulata effiċjenti ħafna (HEPA) li jkollhom speċifikazzjoni ta’ effiċjenza inizjali minima tal-ġbir ta’ 99,97 fil-mija (ara l-paragrafu 3.1. għall-proċeduri relatati mal-effiċjenzi tal-filtrazzjoni HEPA);
|
|
(ii)
|
Għall-korrezzjoni għall-PM fl-isfond mingħajr filtrazzjoni HEPA, il-PM fl-isfond ma għandhiex tikkontribwixxi iktar minn 50 fil-mija tal-PM netta miġbura fuq il-filtru tal-kampjun;
|
|
(iii)
|
Il-korrezzjoni fl-isfond tal-PM netta b’filtrazzjoni HEPA hija permessa mingħajr restrizzjoni.
|
|
9.2.2. Sistema bi fluss sħiħ
Dilwizzjoni bi fluss sħiħ; kampjunar ta’ volum kostanti (CVS). Il-fluss sħiħ tal-egżost mhux ittrattat jiġi dilwit f’mina tad-dilwizzjoni. Jista’ jinżamm fluss kostanti billi t-temperatura u l-pressjoni fil-miter tal-fluss jinżammu fi ħdan il-limiti. Għal fluss mhux kostanti, il-fluss għandu jiġi mkejjel direttament sabiex jingħata lok lil kampjunar proporzjonali. Is-sistema għandha tiġi ddisinjata kif ġej (ara l-Figura 9.1):
|
(a)
|
Għandha tintuża mina bis-superfiċji interni magħmula mill-azzar inossidabbli. Il-mina tad-dilwizzjoni kollha għandha tkun elettrikament ertjata;
|
|
(b)
|
Il-kontropressjoni tas-sistema tal-egżost ma għandhiex titbaxxa b’mod artifiċjali mis-sistema tal-bokka tal-arja ta’ dilwizzjoni. Il-pressjoni statika fil-post fejn l-egżost mhux ittrattat jiġi introdott fil-mina għandha tinżamm fi ħdan ± 1,2 kPa tal-pressjoni atmosferika;
|
|
(c)
|
Sabiex it-taħlit isir aħjar, l-egżost mhux ittrattat għandu jiġi introdott fil-mina billi jiġi dirett ’l isfel tul il-linja taċ-ċentru tal-mina. Frazzjoni tal-arja ta’ dilwizzjoni tista’ tiġi introdotta radjalment mis-superfiċje interna tal-mina sabiex l-interazzjoni tal-egżost mal-ħitan tal-mina tiġi minimizzata;
|
|
(d)
|
Dilwent. Għall-kampjunar tal-PM, it-temperatura tad-dilwenti (arja ambjentali, arja sintetika jew nitroġenu kif ingħad fil-paragrafu 9.2.1.) għandha tinżamm bejn 293 K u 325 K (20°C sa 52 °C) qrib ħafna tad-daħla fil-mina tad-dilwizzjoni.
|
|
(e)
|
In-numru Reynolds, Re, għandu jkun mill-inqas ta’ 4 000 għall-fluss tal-egżost dilwit fejn Re jkun ibbażat fuq id-dijametru intern tal-mina tad-dilwizzjoni. Ir-Re ġie ddefinit fl-Appendiċijiet A.7-A.8. Għandha ssir verifika ta’ taħlit adegwat waqt li sonda kampjunarja tkun taqsam tul id-dijametru tal-mina, vertikalment u orizzontalment. Jekk ir-rispons tal-analizzatur jindika xi devjazzjoni li taqbeż ± 2 fil-mija tal-konċentrazzjoni medja mkejla, is-CVS għandu jitħaddem b’rata ogħla tal-fluss jew għandha tiġi installata pjanċa jew orifizju tat-taħlit sabiex jittejjeb it-taħlit;
|
|
(f)
|
Prekundizzjonament tal-kejl tal-fluss. L-egżost dilwit jista’ jiġi kkundizzjonat qabel ma tiġi mkejla r-rata tal-fluss tiegħu, sakemm dan il-kundizzjonament isir ’l isfel mis-sondi tal-kampjun imsaħħna tal-HC jew tal-PM, kif ġej:
|
(i)
|
Jistgħu jintużaw flow straighteners, apparat li jnaqqas il-pulsazzjonijiet jew it-tnejn li huma;
|
|
(ii)
|
Jista’ jintuża filtru;
|
|
(iii)
|
Jista’ jintuża skambjatur tas-sħana sabiex tiġi kkontrollata t-temperatura ’l fuq minn kwalunkwe miter tal-fluss imma għandhom jittieħdu passi sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema;
|
|
|
(g)
|
Kondensazzjoni milwiema. Sabiex jiġi żgurat li jiġi mkejjel fluss. li jikkorrispondi għal konċentrazzjoni mkejla, jew il-kondensazzjoni milwiema għandha tiġi pprevenuta bejn il-post fejn tkun tinsab is-sonda tal-kampjun u l-bokka tal-miter tal-fluss fil-mina tad-dilwizzjoni jew il-kondensazzjoni milwiema għandha tiġi permessa u l-umdità fil-bokka tal-miter tal-fluss għandha tiġi mkejla. Il-ħitan tal-mina tad-dilwizzjoni jew it-tubi tal-fluss globali ’l isfel mill-mina jistgħu jiġu msaħħna jew insulati sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema. Il-kondensazzjoni milwiema għandha tiġi pprevenuta fil-mina tad-dilwizzjoni kollha. Ċerti komponenti tal-egżost jistgħu jiġi dilwiti jew eliminati bil-preżenza tal-umdità;
Għall-kampjunar tal-PM, il-fluss diġà proporzjonali li jkun ġej mis-CVS jgħaddi minn dilwizzjoni sekondarja (waħda jew iktar) sabiex jinkiseb il-proporzjon globali tad-dilwizzjoni mitlub kif jintwera fil-Figura 9.2 u kif jingħad fil-paragrafu 9.2.3.2.;
|
|
(h)
|
Il-proporzjon globali minimu tad-dilwizzjoni għandu jkun fil-medda ta’ 5:1 sa 7:1 u mill-inqas ta’ 2:1 għall-istadju tad-dilwizzjoni primarja abbażi tar-rata massima tal-fluss tal-egżost tal-magna matul iċ-ċiklu tat-test jew l-intervall tat-test;
|
|
(i)
|
Il-ħin globali ta’ residenza fis-sistema għandu jkun ta’ bejn 0,5 u 5 s, kif ġie mkejjel mill-punt tal-introduzzjoni tad-dilwent sal-kontenitur(i) tal-filtri;
|
|
(j)
|
Il-ħin ta’ residenza fis-sistema ta’ dilwizzjoni sekondarja, jekk tkun preżenti, għandu jkun mill-inqas ta’ 0,5 s, kif ġie mkejjel mill-punt tal-introduzzjoni tad-dilwent sekondarju sal-kontenitur(i) tal-filtri.
|
Sabiex tiġi ddeterminata l-massa tal-partikulati, huma meħtieġa sistema kampjunarja tal-partikulati, filtru kampjunarju tal-partikulati, miżien gravimetriku, u kompartiment tal-użin bit-temperatura u bl-umdità kkontrollati.
Figura 9.1
Eżempji ta’ konfigurazzjonijiet kampjunarji ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ
Test ta 'immaġni
Nota: Rappreżentazzjoni skematika
M'hemmx bżonn ta' konferma' dan id-disinn skematiku.
Leġġend
Filtru kontaminanti
Filtru partikulat
Valv ta' kontroll
Borża ta' kampjunar
Separatur ċikloniku
Apparat li jkejjel il-fluss
Pompa tat-tajers
Fann / Blower
9.2.3. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali (PFD)
9.2.3.1. Deskrizzjoni tas-sistema bi fluss parzjali
Fil-Figura 9.2 qed tintwera dijagramma skematika ta’ sistema ta’ PFD. Din hija dijagramma skematika li turi l-prinċipji ta’ teħid ta’ kampjuni, ta’ dilwizzjoni u ta’ kampjunar tal-PM. Ma hijiex maħsuba sabiex tindika li l-komponenti kollha deskritti fil-figura huma meħtieħġa għal sistemi kampjunarji possibbli oħrajn li jissodisfaw l-intenzjoni tal-ġbir ta’ kampjuni. Konfigurazzjonijiet oħrajn li ma jaqblux ma’ dawn id-dijagrammi skematiċi huma permessi sakemm huma jkollhom l-istess skopijiet ta’ ġbir ta’ kampjuni, ta’ dilwizzjoni u ta’ kampjunar tal-PM. Dawn għandhom jissodisfaw kriterji oħrajn bħal fil-paragrafu 8.1.8.6. (kalibrazzjoni perjodika) u fil-paragrafu 8.2.1.2. (validazzjoni) għal PFD b’dilwizzjoni varjabbli u fil-paragrafu 8.1.4.5. kif ukoll fit-Tabella 8.2 (verifika tal-linearità) u fil-paragrafu 8.1.8.5.7. (verifika) għal PFD b’dilwizzjoni kostanti.
Kif intwera fil-Figura 9.2, il-gass tal-egżost mhux ittrattat jew il-fluss dilwit primarju jiġi ttrasferit mill-pajp tal-egżost EP jew mis-CVS rispettivament għall-mina tad-dilwizzjoni DT minn ġos-sonda kampjunarja SP u minn ġol-linja ta’ trasferiment TL. Il-fluss totali mill-mina jiġi aġġustat b’kontrollur tal-fluss u bil-pompa kampjunarja P tas-sistema kampjunarja tal-partikulati (PSS). Għal kampjunar propozjonali tal-egżost mhux ittrattat, il-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni jiġi kkontrollat mill-kontrollur tal-fluss FC1, li jista’ juża l-q
mew (ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab) jew il-q
maw (ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab) u l-q
mf (ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil) bħala sinjali ta’ kmand, għall-qsim mixtieq tal-egżost. Il-fluss tal-kampjun fil-mina tad-dilwizzjoni DT huwa d-differenza tal-fluss totali u tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni. Ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss FM1, filwaqt li r-rata tal-fluss totali tiġi mkejla bl-apparat tal-kejl tal-fluss tas-sistema kampjunarja tal-partikulati. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi kkalkulat minn dawn iż-żewġ rati tal-fluss. Għal kampjunar bi proporzjon kostanti tad-dilwizzjoni tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit kontra l-fluss tal-egżost (pereżempju: dilwizzjoni sekondarja għall-kampjunar tal-PM), ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni ġeneralment tkun waħda kostanti u tiġi kkontrollata mill-kontrollur tal-fluss FC1 jew mill-pompa tal-arja ta’ dilwizzjoni.
Figura 9.2
Dijagramma skematika tas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali (tip ta’ kampjunar totali)
|
a
|
=
|
fluss tal-egżost tal-magna jew fluss dilwit primarju
|
|
b
|
=
|
fakultattiv
|
|
c
|
=
|
kampjunar tal-PM
|
Komponenti tal-Figura 9.2:
|
DAF
|
=
|
Filtru tal-arja ta’ dilwizzjoni – L-arja ta’ dilwizzjoni (arja ambjentali, arja sintetika jew nitroġenu) għandha tiġi ffiltrata b’filtru tal-arja tal-PM effiċjenti ħafna (HEPA).
|
|
DT
|
=
|
Mina tad-dilwizzjoni jew sistema tad-dilwizzjoni sekondarja
|
|
EP
|
=
|
Pajp tal-egżost jew sistema ta’ dilwizzjoni primarja
|
|
FC1
|
=
|
Kontrollur tal-fluss
|
|
FH
|
=
|
Kontenitur tal-filtri
|
|
FM1
|
=
|
Apparat tal-kejl tal-fluss li jkejjel ir-rata tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
|
P
|
=
|
Pompa kampjunarja
|
|
PSS
|
=
|
Sistema kampjunarja tal-PM
|
|
PTL
|
=
|
Linja ta’ trasferiment tal-PM
|
|
SP
|
=
|
Sonda kampjunarja tal-gass tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit
|
|
TL
|
=
|
Linja ta’ trasferiment
|
Ir-rati tal-fluss tal-massa applikabbli biss għal PFD b’kampjunar proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat:
|
q
mew
|
=
|
Ir-rata tal-fluss tal-gass tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi mxarba
|
|
q
maw
|
=
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mf
|
=
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil
|
9.2.3.2. Dilwizzjoni
It-temperatura tad-dilwenti (arja ambjentali, arja sintetika jew nitroġenu kif ingħad fil-paragrafu 9.2.1.) għandha tinżamm bejn 293 K u 325 K (20°C sa 52 °C) qrib ħafna tad-daħla fil-mina tad-dilwizzjoni.
L-arja ta’ dilwizzjoni tista’ tiġi deumdifikata qabel ma tidħol fis-sistema ta’ dilwizzjoni. Is-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali għandha tiġi ddisinjata sabiex tieħu kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat mill-fluss tal-egżost tal-magna, biex b’hekk tirrispondi għall-eskursjonijiet fir-rata tal-fluss tal-egżost u tintroduċi l-arja ta’ dilwizzjoni f’dan il-kampjun sabiex tintlaħaq temperatura fil-filtru tat-test kif ġie preskritt mill-paragrafu 9.3.3.4.3. Biex isir dan, huwa essenzjali li l-proporzjon tad-dilwizzjoni jiġi ddeterminat b’tali mod li r-rekwiżiti ta’ akkuratezza tal-paragrafu 8.1.8.6.1. jiġu ssodisfati.
Sabiex jiġi żgurat li jiġi mkejjel fluss li jikkorrispondi għal konċentrazzjoni mkejla, jew għandha tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema bejn il-post fejn tkun tinsab is-sonda tal-kampjun u l-bokka tal-miter tal-fluss fil-mina tad-dilwizzjoni jew il-kondensazzjoni milwiema għandha tiġi permessa u l-umdità fil-bokka tal-miter tal-fluss għandha tiġi mkejla. Is-sistema ta’ PFD tista’ tiġi msaħħna jew insulata sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema. Il-kondensazzjoni milwiema għandha tiġi pprevenuta fil-mina tad-dilwizzjoni kollha.
Il-proporzjon minimu tad-dilwizzjoni għandu jkun fil-medda ta’ 5:1 sa 7:1 abbażi tar-rata massima tal-fluss tal-egżost tal-magna matul iċ-ċiklu tat-test jew l-intervall tat-test.
Il-ħin ta’ residenza fis-sistema għandu jkun ta’ bejn 0,5 s u 5 s, kif ġie mkejjel mill-punt tal-introduzzjoni tad-dilwent sal-kontenitur(i) tal-filtru.
Sabiex tiġi ddeterminata l-massa tal-partikulati, huma meħtieġa sistema kampjunarja tal-partikulati, filtru kampjunarju tal-partikulati, miżien gravimetriku u kompartiment tal-użin bit-temperatura u bl-umdità kkontrollati.
9.2.3.3. Applikabbiltà
PFD tista’ tintuża sabiex jittieħed kampjun proporzjonali ta’ egżost mhux ittrattat għal kwalunkwe kampjunar bil-lott jew kontinwu tal-PM u tal-emissjonijiet gassużi matul kwalunkwe ċiklu ta’ funzjonament tranżitorju, kwalunkwe ċiklu ta’ funzjonament fi stat stabbli jew kwalunkwe ċiklu ta’ funzjonament modali bir-rampa.
Is-sistema tista’ tintuża anki għal egżost dilwit preċedentement fejn, permezz ta’ proporzjon kostanti tad-dilwizzjoni, jiġi dilwit fluss diġà proporzjonali (ara l-Figura 9.2). Dan huwa l-mod kif issir dilwizzjoni sekondarja minn mina tas-CVS sabiex jinkiseb il-proporzjon globali tad-dilwizzjoni meħtieġ għall-kampjunar tal-PM.
9.2.3.4. Kalibrazzjoni
Il-kalibrazzjoni tal-PDF sabiex jittieħed kampjun proporzjonali ta’ egżost mhux ittrattat tiġi kkunsidrata fil-paragrafu 8.1.8.6.
9.3. Proċeduri kampjunarji
9.3.1 Rekwżiti ġenerali tal-kampjunar
9.3.1.1. Disinn u kostruzzjoni tas-sonda
Is-sonda hija l-ewwel fitting f’sistema kampjunarja. Hija tisporġi fi fluss tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit sabiex tieħu kampjun, b’tali mod li s-superfiċji interni u esterni tagħha jkunu f’kuntatt mal-egżost. Kampjun jiġi ttrasportat barra minn sonda f’linja ta’ trasferiment.
Is-sondi tal-kampjun għandhom ikunu magħmula bis-superfiċji interni tal-azzar inossidabbli jew għal kampjunar tal-egżost mhux ittrattat, bi kwalunkwe materjal mhux reattiv li kapaċi jiflaħ għat-temperaturi tal-egżost mhux ittrattat. Is-sondi tal-kampjun għandhom ikunu fejn il-kostitwenti jiġu mħallta fil-konċentrazzjoni medja tal-kampjun tagħhom u fejn l-interferenza f’sondi oħrajn tiġi minimizzata. Huwa rrakkomandat li s-sondi kollha jibqgħu ħielsa minn influwenzi ta’ saffi tal-limitu, tranji u belliegħat – speċjalment qrib l-iżbokk ta’ pajp tal-egżost mhux ittrattat fejn jista’ jkun hemm dilwizzjoni mhux intenzjonata. It-tindif jew l-inverżjoni temporanja tal-fluss fis-sistema (back-flushing) ta’ sonda ma għandux jinfluwenza sonda oħra waqt l-ittestjar. Tista’ tintuża sonda waħda sabiex jittieħed kampjun ta’ iktar minn kostitwent wieħed sakemm is-sonda tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet kollha għal kull kostitwent.
9.3.1.2. Linji ta’ trasferiment
Il-linji ta’ trasferiment li jittrasportaw kampjun meħud minn sonda sa analizzatur, midjum tal-ħżin jew sistema ta’ dilwizzjoni għandhom jiġu minimizzati fit-tul billi l-analizzaturi, il-midja tal-ħżin u s-sistemi tad-dilwizzjoni jitqiegħdu kemm jista’ jkun qrib tas-sondi. In-numru ta’ liwjiet fil-linji ta’ trasferiment għandu jiġi minimizzat u r-raġġ ta’ kwalunkwe liwja inevitabbli għandu jiġi massimizzat.
9.3.1.3. Metodi kampjunarji
Għall-kampjunar kontinwu u bil-lott, introdott fil-paragrafu 7.2., japplikaw il-kundizzjonijiet li ġejjin:
|
(a)
|
Meta jittieħdu kampjuni minn rata tal-fluss kostanti, il-kampjun għandu jinġarr ukoll b’rata tal-fluss kostanti;
|
|
(b)
|
Meta jittieħdu kampjuni minn rata tal-fluss varjabbli, ir-rata tal-fluss tal-kampjun għandha tiġi varjata b’mod proporzjonali għar-rata tal-fluss varjabbli;
|
|
(c)
|
Il-kampjunar proporzjonali għandu jiġi vvalidat kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.2.1.
|
9.3.2. Kampjunar tal-gassijiet
9.3.2.1. Sondi kampjunarji
Għall-kampjunar tal-emissjonijiet gassużi jintużaw jew sondi b’bokka waħda jew sondi b’ħafna bokok. Is-sondi jistgħu jiġu orjentati fi kwalunkwe direzzjoni relattivament għall-fluss tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit. Għal uħud mis-sondi, it-temperaturi tal-kampjuni għandhom jiġu kkontrollati kif ġej:
|
(a)
|
Għas-sondi li jieħdu l-NOx mill-egżost dilwit, it-temperatura tal-ħitan tas-sonda għandha tiġi kkontrollata sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema;
|
|
(b)
|
Għas-sondi li jieħdu l-idrokarburi mill-egżost dilwit, huwa rrakkomandat li t-temperatura tal-ħitan tas-sonda tiġi kkontrollata biex tilħaq bejn wieħed u ieħor 190 °C ħalli tiġi minimizzata l-kontaminazzjoni.
|
9.3.2.2. Linji ta’ trasferiment
Għandhom jintużaw linji ta’ trasferiment bis-superfiċji interni tal-azzar inossidabbli, tal-PTFE, tal-Viton™, jew ta’ kwalunkwe materjal ieħor li jkollu proprjetajiet aħjar għall-kampjunar tal-emissjonijiet. Għandu jintuża materjal mhux reattiv li kapaċi jiflaħ għat-temperaturi tal-egżost. Jistgħu jintużaw filtri f’linja jekk il-filtru u l-ħawsing tiegħu jissodisfaw l-istess rekwiżiti tat-temperatura bħal-linji ta’ traferiment, kif ġej:
|
(a)
|
Għal-linji ta’ trasferiment tal-NOx ’il fuq jew minn konvertitur tal-NO2 f’NO li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 8.1.11.5. jew minn kessieħ li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 8.1.11.4., għandha tinżamm temperatura tal-kampjun li tipprevjeni l-kondensazzjoni milwiema;
|
|
(b)
|
Għal-linji ta’ trasferiment tat-THC, għandha tinżamm tolleranza tat-temperatura tal-ħitan mal-linja kollha ta’ (191 ± 11) °C. Jekk il-kampjuni jittieħdu minn egżost mhux ittrattat, linja ta’ trasferiment mhux imsaħħna imma insulata tista’ tiġi konnessa direttament ma’ sonda. It-tul u l-insulazzjoni tal-linja ta’ trasferiment għandhom ikunu ddisinjati sabiex ikessħu l-ogħla temperatura mistennija tal-egżost mhux ittrattat għal temperatura li ma tkunx iktar baxxa minn 191 °C, kif tiġi mkejla fl-iżbokk tal-linja ta’ trasferiment. Għall-kampjunar dilwit, jista’ jkun hemm żona ta’ tranżizzjoni bejn is-sonda u l-linja ta’ trasferiment twila sa 0,92 m sabiex ikun hemm tranżizzjoni għat-temperatura tal-ħitan sa (191 ± 11) °C.
|
9.3.2.3. Komponenti tal-kundizzjonament tal-kampjuni
9.3.2.3.1. Apparati li jnixxfu l-kampjuni
9.3.2.3.1.1. Rekwiżiti
L-istrument li jintuża biex titneħħa l-umdità għandu jissodisfa r-rekwiżiti minimi fil-paragrafu li ġej. Fl-ekwazzjoni (A.8-14) jintuża kontenut ta’ umdità ta’ 0,8 fil-mija tal-volum ta’ H2O.
Għall-ogħla konċentrazzjoni mistennija tal-fwar tal-ilma H
m, it-teknika tat-tneħħija tal-ilma għandha żżomm umdità tas-CLD ta’ ≤ 5 g ta’ ilma/kg ta’ arja xotta (jew madwar 0,8 fil-mija tal-volum ta’ H2O), li hija umdità relattiva ta’ 100 fil-mija fi 3,9 °C u f’101,3 kPa. Din l-ispeċifikazzjoni tal-umdità hija ekwivalenti wkoll għal umdità relattiva ta’ madwar 25 fil-mija f’25 °C u f’101,3 kPa. Dan jista’ jintwera billi t-temperatura tiġi mkejla fl-iżbokk ta’ deumidifikatur termali jew billi l-umdità tiġi mkejla f’punt ftit ’il fuq mis-CLD.
9.3.2.3.1.2. Tip ta’ apparati li jnixxfu l-kampjuni permessi u proċedura sabiex jiġi stmat il-kontenut ta’ umdità wara l-apparat li jnixxef
Jista’ jintuża kwalunkwe tip ta’ apparat li jnixxef il-kampjun deskritt f’dan il-paragrafu sabiex jitnaqqsu l-effetti tal-ilma fuq il-kejl tal-emissjonijiet gassużi.
|
(a)
|
Jekk jintuża apparat li jnixxef b’membrana osmotika ’l fuq minn kwalunkwe analizzatur gassuż jew minn kwalunkwe midjum tal-ħżin, huwa għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tat-temperatura fil-paragrafu 9.3.2.2. Il-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni assoluta, p
total, ’l isfel minn apparat li jnixxef b’membrana osmotika għandhom jiġu mmonitorjati. L-ammont tal-ilma għandu jiġi kkalkulat kif ġie speċifikat fl-Appendiċijiet A.7-A.8 billi jintużaw il-valuri rreġistrati b’mod kontinwu ta’ T
dew u ta’ p
total jew il-valuri tal-ogħla intensità tagħhom osservati waqt test jew il-punti stabbiliti ta’ allarm tagħhom. Jekk ma jkunx hemm kejl dirett, il-p
total nominali tingħata mill-iktar pressjoni assoluta baxxa mistennija waqt l-ittestjar tal-apparat li jnixxef;
|
|
(b)
|
Ma jistax jintuża kessieħ termali ’l fuq minn sistema ta’ kejl tat-THC għal magni li jaqbdu bil-kompressjoni. Jekk jintuża kessieħ termali ’l fuq minn konvertitur tal-NO2 f’NO jew f’sistema kampjunarja mingħajr konvertitur tal-NO2 f’NO, il-kessieħ għandu jissodisfa l-kontroll tat-telf tal-prestazzjoni tal-NO2 speċifikata fil-paragrafu 8.1.11.4. Il-punt tan-nida, T
dew, u l-pressjoni assoluta, p
total, ’l isfel minn kessieħ termali għandhom jiġu mmonitorjati. L-ammont tal-ilma għandu jiġi kkalkulat kif ġie speċifikat fl-Appendiċijiet A.7-A.8 billi jintużaw il-valuri rreġistrati b’mod kontinwu ta’ T
dew u ta’ ptotal jew il-valuri tal-ogħla intensità tagħhom osservati waqt test jew il-punti stabbiliti ta’ allarm tagħhom. Jekk ma jkunx hemm kejl dirett, il-ptotal nominali tingħata mill-iktar pressjoni assoluta baxxa mistennija waqt l-ittestjar tal-kessieħ termali. Jekk ikun validu li jiġi preżunt il-grad ta’ saturazzjoni fil-kessieħ termali, tista’ tiġi kkalkulata t-T
dew ibbażata fuq l-effiċjenza magħrufa tal-kessieħ u fuq il-monitoraġġ kontinwu tat-temperatura tal-kessieħ, T
chiller. Jekk il-valuri tat-T
chiller ma jiġux irreġistrati b’mod kontinwu, il-valur tal-ogħla intensità tagħha osservat matul test jew il-punt stabbilit tal-allarm tagħha jista’ jintuża bħala valur kostanti sabiex jiġi ddeterminat ammont kostanti ta’ ilma skont l-Appendiċijiet A.7-A.8. Jekk ikun validu li jiġi preżunt li Tchiller tkun daqs T
dew, T
chiller tista’ tintuża minflok T
dew skont l-Appendiċijiet A.7-A.8. Jekk ikun validu li tiġi preżunta tpaċija kostanti tat-temperatura bejn T
chiller u T
dew, minħabba ammont magħruf u fiss ta’ sħana mill-ġdid tal-kampjun bejn l-iżbokk tal-kessieħ u l-post fejn tiġi mkejla t-temperatura, dan il-valur tat-tpaċija preżunta tat-temperatura jista’ jiġi fatturat fil-kalkoli tal-emissjonijiet. Il-validità ta’ kwalunkwe suppożizzjoni permessa minn dan il-paragrafu għandha tintwera b’analiżi inġineristika jew permezz ta’ dejta.
|
9.3.2.3.2. Pompi tal-kampjun
Għandhom jintużaw pompi tal-kampjun ’il fuq minn analizzatur jew minn midjum tal-ħżin għal kwalunkwe gass. Għandhom jintużaw pompi tal-kampjun bis-superfiċji interni tal-azzar inossidabbli, tal-PTFE, jew ta’ kwalunkwe materjal ieħor li jkollu proprjetajiet aħjar għall-kampjunar tal-emissjonijiet. Għal uħud mill-pompi tal-kampjun, it-temperaturi għandhom jiġu kkontrollati kif ġej:
|
(a)
|
Jekk tintuża pompa tal-kampjun tal-NOx ’il fuq minn jew konvertitur tal-NO2 f’NO li jkun konformi mal-paragrafu 8.1.11.5. jew minn kessieħ li jkun konformi mal-paragrafu 8.1.11.4., hija għandha tiġi msaħħna sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema;
|
|
(b)
|
Jekk tintuża pompa tal-kampjun tat-THC ’il fuq minn analizzatur tat-THC jew minn midjum tal-ħżin tat-THC, is-superfiċji interni tagħha għandhom jiġu msaħħna sa tolleranza ta’ (191 ± 11) °C.
|
9.3.2.4. Midja tal-ħżin tal-kampjun
Fil-każ ta’ kampjunar bil-borża, il-volumi tal-gassijiet għandhom jinħażnu f’kontenituri nodfa biżżejjed li jarmu effluwenti gassużi minimi jew jippermettu l-permeazzjoni tal-gassijiet. Għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu ddeterminati l-limiti aċċettabbli tal-indafa u tal-permeazzjoni tal-midja tal-ħżin. Sabiex jitnaddaf kontenitur, huwa jista’ jiġi mnaddaf u mbattal kemm-il darba u jista’ jiġi msaħħan. Għandu jintuża kontenitur flessibbli (bħal borża) fi ħdan ambjent bit-temperatura kkontrollata jew kontenitur riġidu bit-temperatura kkontrollata li jiġi inizjalment imbattal jew ikollu volum li jista’ jiġi spostat, bħal arranġament ta’ pistuni u ta’ ċilindri. Għandhom jintużaw kontenituri li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fit-Tabella 9.1 li ġejja.
Tabella 9.1
Materjali ta’ Kontenituri għal Kampjunar Gassuż bil-Lott
|
CO, CO2, O2, CH4, C2H6, C3H8, NO, NO2
(4)
|
fluworur tal-polivinil (PVF) (5) pereżempju t-Tedlar™, fluworur tal-poliviniliden (5) pereżempju l-Kynar™, politetrafluworetilen (6) pereżempju t-Teflon™, jew azzar inossidabbli (6)
|
|
THC, NMHC
|
politetrafluworoetilen (7) jew azzar inossidabbli (7)
|
9.3.3. Kampjunar tal-PM
9.3.3.1. Sondi kampjunarji
Għandhom jintużaw sondi tal-PM b’fetħa waħda fit-tarf. Is-sondi tal-PM għandhom jiġu orjentati sabiex iħarsu direttament ’il fuq.
Is-sonda tal-PM tista’ tiġi protetta b’kapell li jkun konformi mar-rekwiżiti fil-Figura 9.3. F’dan il-każ, il-preklassifikatur deskritt fil-paragrafu 9.3.3.3. ma għandux jintuża.
Figura 9.3
Skema ta’ sonda kampjunarja bi preklassifikatur f’forma ta’ kappell
Test ta 'immaġni
9.3.3.2. Linji ta’ trasferiment
Huwa rrakkomandat li jintużaw linji ta’ trasferiment insulati jew imsaħħna jew kompartiment imsaħħan sabiex jiġu minimizzati d-differenzi fit-temperatura bejn il-linji ta’ trasferiment u l-kostitwenti tal-egżost. Għandhom jintużaw linji ta’ trasferiment li jkunu inerti fir-rigward tal-PM u jkunu konduttivi tal-elettriku fis-superfiċji interni. Huwa rrakkomandat li jintużaw linji ta’ trasferiment tal-PM li jkunu magħmula mill-azzar inossidabbli; kwalunkwe materjal ieħor għajr l-azzar inossidabbli għandu jilħaq l-istess prestazzjoni kampjunarja tal-azzar inossidabbli. Is-superfiċje interna tal-linji ta’ trasferiment tal-PM għandhom ikunu elettrikament ertjati.
9.3.3.3. Preklassifikatur
Sabiex jitneħħew partikuli b’dijametru kbir jista’ jintuża preklassifikatur tal-PM li jiġi installat fis-sistema ta’ dilwizzjoni direttament qabel il-kontenitur tal-filtri. Huwa permess preklassifikatur wieħed biss. Jekk tintuża sonda f’forma ta’ kappell (ara l-Figura 9.3), huwa pprojbit li jintuża preklassifikatur.
Il-preklassifikatur tal-PM jista’ jkun jew impattatur inerzjali jew separatur ċikloniku. Huwa għandu jkun mibni mill-azzar inossidabbli. Il-preklassifikatur għandu jiġi kklassifikat bħala li jneħħi mill-inqas 50 fil-mija tal-PM b’dijametru ajrudinamiku ta’ 10 μm u mhux iktar minn 1 fil-mija tal-PM b’dijametru ajrudinamiku ta’ 1 μm tul il-medda tar-rati tal-fluss li għalih qed jintuża. L-iżbokk tal-preklassifikatur għandu jiġi kkonfigurat b’mezz sabiex jiġi evitat kwalunkwe filtru tal-kampjun tal-PM b’tali mod li l-fluss tal-preklassifikatur jista’ jiġi stabbilizzat qabel ma jinbeda t-test. Il-filtru tal-kampjun tal-PM għandu jkun qiegħed fi ħdan 75 cm ’l isfel mill-ħruġ tal-preklassifikatur.
9.3.3.4. Filtru tal-kampjun
Il-kampjuni tal-egżost dilwit għandhom jittieħdu permezz ta’ filtru li jissodisfa r-rekwiżiti tal-paragrafi 9.3.3.4.1. sa 9.3.3.4.4. matul is-sekwenza tat-test.
9.3.3.4.1. Speċifikazzjoni tal-filtri
It-tipi kollha ta’ filtri għandu jkollhom effiċjenza ta’ ġbir tad-DOP (diottilftalat) ta’ 0,3 μm ta’ mill-inqas 99,7 fil-mija. Sabiex jintwera dan ir-rekwiżit, jista’ jintuża l-kejl tal-manifattur tal-filtru tal-kampjun rifless fil-klassifikazzjonijiet tal-prodott tiegħu. Il-materjal tal-filtru għandu jkun jew:
|
(a)
|
Fibra tal-ħġieġ miksija bil-fluworokarburi (PTFE); jew
|
|
(b)
|
Mebrana tal-fluworkarburi (PTFE).
|
Jekk il-massa netta mistennija tal-PM fuq il-filtru taqbeż l-400 μg, jista’ jintuża filtru b’effiċjenza inizjali minima tal-ġbir ta’ 98 fil-mija.
9.3.3.4.2. Daqs tal-filtru
Id-daqs nominali tal-filtru għandu jkun dijametru ta’ 46,50 mm ± 0.6 mm.
9.3.3.4.3. Dilwizzjoni u kontroll tat-temperatura tal-kampjuni tal-PM
Il-kampjuni tal-PM għandhom jiġu dilwiti mill-inqas darba ’l fuq mil-linji ta’ trasferiment f’każ ta’ sistema tas-CVS u ’l isfel f’każ ta’ sistema ta’ PFD (ara l-paragrafu 9.3.3.2. relatat mal-linji ta’ trasferiment). It-temperatura tal-kampjun għandha tiġi kkontrollata sa tolleranza ta’ (47 ± 5)°C, kif tkun ġiet imkejla fi kwalunke post fi ħdan 200 mm ’il fuq jew 200 mm ’l isfel mill-midja tal-ħżin tal-PM. L-intenzjoni hija li l-kampjun tal-PM jiġi msaħħan jew imkessaħ primarjament bil-kundizzjonijiet tad-dilwizzjoni kif ġie speċifikat fis-subparagrafu (a) tal-paragrafu 9.2.1.
9.3.3.4.4. Veloċità tal-wiċċ tal-filtru
Il-veloċità tal-wiċċ tal-filtru għandha tkun bejn 0,90 m/s u 1,00 m/s b’inqas minn 5 fil-mija tal-valuri tal-fluss irreġistrati jaqbżu din il-medda. Jekk il-massa totali tal-PM taqbeż l-400 μg, il-veloċità tal-wiċċ tal-filtru tista’ titnaqqas. Il-veloċità tal-wiċċ għandha tiġi mkejla bħala r-rata tal-fluss volumetriku tal-kampjun fil-pressjoni ’l fuq mill-filtru u fit-temperatura tal-wiċċ tal-filtru, diviżi bl-erja esposta tal-filtru. Il-pressjoni taċ-ċumnija tal-egżost jew tal-mina tas-CVS għandha tintuża għall-pressjoni ’l fuq jekk it-tnaqqis fil-pressjoni fil-kampjunarju tal-PM sal-filtru ikun inqas minn 2 kPa.
9.3.3.4.5 Kontentenitur tal-filtri
Sabiex jiġi minimizzat id-depożitu turbulenti u sabiex il-PM tiġi ddepożitata b’mod uniformi fuq filtru, għandu jintuża angolu koniku diverġenti (miċ-ċentru) ta’ 12,5° għat-tranżizzjoni mid-dijametru intern tal-linja ta’ trasferiment għad-dijametru espost tal-wiċċ tal-filtru. Għal din it-tranżizzjoni għandu jintuża l-azzar inossidabbli.
9.3.4. Ambjenti tal-istabbilizzazzjoni u tal-użin tal-PM għal analiżi gravimetrika
9.3.4.1. Ambjent għal analiżi gravimetrika
Din it-taqsima tiddeskrivi ż-żewġ ambjenti meħtieġa sabiex il-PM tiġi stabbilizzata u tintiżen għal analiżi gravimetrika: l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM, fejn il-filtri jinħażnu qabel ma jintiżnu; u l-ambjent tal-użin, fejn ikun jinsab il-miżien. Iż-żewġ ambjenti jistgħu jikkondividu spazju komuni.
Kemm l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni kif ukoll l-ambjent tal-użin għandhom jinżammu ħielsa mill-kontaminanti ambjentali, bħal trab, aerosols jew materjal semivolatili li jistgħu jikkontaminaw il-kampjuni tal-PM.
9.3.4.2. Indafa
L-indafa tal-ambjent tal-istabbilizzazzjoni tal-PM għandha tiġi vverifikata billi jintużaw filtri ta’ referenza, kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.12.1.4.
9.3.4.3. Temperatura tal-kompartiment
It-temperatura tal-kompartiment (jew tal-kamra) fejn jiġu kkundizzjonati u jintiżnu l-filtri tal-partikulati għandha tinżamm fi ħdan 22°C ± 1 °C matul il-kundizzjonament u l-użin kollu tal-filtri. L-umdità għandha tinżamm sa punt tan-nida ta’ 9,5 °C ± 1 °C u f’umdità relattiva ta’ 45 fil-mija ± 8 fil-mija. Jekk l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni u tal-użin ikunu separati, l-ambjent tal-istabbilizzazzjoni għandu jinżamm f’tolleranza ta’ 22 °C ± 3 °C.
9.3.4.4. Verifika tal-kundizzjonijiet ambjentali
Meta jintużaw strumenti tal-kejl li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.4., għandhom jiġu vverifikati l-kundizzjonijiet ambjentali li ġejjin:
|
(a)
|
Il-punt tan-nida u t-temperatura ambjentali għandhom jiġu rreġistrati. Dawn il-valuri għandhom jintużaw sabiex jiġi ddeterminat jekk l-ambjenti tal-istabbilizzazzjoni u tal-użin ikunux baqgħu fi ħdan it-tolleranzi speċifikati fil-paragrafu 9.3.4.3. ta’ din it-taqsima għal mill-inqas 60 min qabel ma jintiżnu l-filtri;
|
|
(b)
|
Il-pressjoni atmosferika għandha tiġi rreġistrata b’mod kontinwu fi ħdan l-ambjent tal-użin. Alternattiva aċċettabbli hija dik li jintuża barometru li jkejjel il-pressjoni atmosferika barra mill-ambjent tal-użin, sakemm jista’ jiġi żgurat li l-pressjoni atmosferika tkun dejjem fi ħdan ± 100 Pa tal-pressjoni atmosferika kondiviża. Meta jintiżen kull kampjun tal-PM, għandu jiġi pprovdut mezz sabiex tiġi rreġistrata l-iktar pressjoni atmosferika reċenti. Dan il-valur għandu jintuża sabiex tiġi kkalkulata l-korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ tal-PM fil-paragrafu 8.1.12.2.
|
9.3.4.5. Installazzjoni tal-miżien
Il-miżien għandu jiġi installat kif ġej:
|
(a)
|
Installat fuq pjattaforma għall-iżolament tal-vibrazzjonijiet sabiex il-miżien jiġi iżolat mill-istorbju u mill-vibrazzjonijiet esterni;
|
|
(b)
|
Protett minn fluss tal-arja konvettiv b’ilqugħ ta’ dissipazzjoni statika tal-kurrent (tal-arja) li jkun elettrikament ertjat.
|
9.3.4.6. Ċarġ tal-elettriku statiku
Iċ-ċarġ tal-elettriku statiku għandha tiġi minimizzata fl-ambjent tal-miżien kif ġej:
|
(a)
|
Il-miżien ikun elettrikament ertjat;
|
|
(b)
|
Jekk il-kampjuni tal-PM se jiġu mmaniġġjati bl-idejn għandhom jintużaw pinzetti tal-azzar inossidabbli;
|
|
(c)
|
Il-pinzetti għandhom jiġu ertjati b’ċinga tal-ertjar, jew l-operatur għandu jiġi pprovdut b’ċinga tal-ertjar b’tali mod li ċ-ċinga tal-ertjar tikkondividi ert komuni mal-miżien;
|
|
(d)
|
Għandu jiġi pprovdut newtralizzatur tal-elettriku statiku li jkun elettrikament ertjat b’mod komuni mal-miżien sabiex titneħħa ċ-ċarġ statika mill-kampjuni tal-PM.
|
9.4. Strumenti tal-kejl
9.4.1. Introduzzjoni
9.4.1.1. Ambitu
Dan il-paragrafu jispeċifika l-istrumenti tal-kejl u r-rekwiżiti tas-sistemi assoċjati marbuta mal-ittestjar tal-emissjonijiet. Dan jinkludi l-istrumenti tal-laboratorju sabiex jiġu mkejla l-parametri tal-magna, il-kundizzjonijiet ambjentali, il-parametri relatati mal-flussi u l-konċentrazzjonijiet tal-emissjonijiet (mhux ittrattati jew dilwiti).
9.4.1.2. Tipi ta’ strumenti
Kwalunkwe strument imsemmi f’dan l-anness għandu jintuża kif ġie deskritt fl-anness innifsu (ara t-Tabella 8.2 għall-kwantitajiet tal-kejl ipprovduti minn dawn l-istrumenti). Kull meta strument imsemmi f’dan l-anness jintuża b’xi mod li ma jkunx ġie speċifikat jew jintuża strument ieħor minfloku, ir-rekwiżiti għad-dispożizzjonijiet tal-ekwivalenza għandhom japplikaw kif ġie speċifikat fil-paragrafu 5.1.3. Fejn għal kejl partikolari jiġi speċifikat iktar minn strument wieħed, wieħed minnhom għandu jiġi identifikat mill-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip meta ssir applikazzjoni bħala r-referenza biex jintwera li proċedura alternattiva tkun ekwivalenti għall-proċedura speċifikata.
9.4.1.3. Sistemi żejda
Id-dejta minn għadd ta’ strumenti sabiex jiġu kkalkulati r-riżultati tat-test għal test wieħed tista’ tintuża għall-istrumenti kollha tal-kejl deskritti f’dan il-paragrafu, bl-approvazzjoni minn qabel tal-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip. Ir-riżultati mill-kejl kollu għandhom jiġu rreġistrati u d-dejta mhux ipproċessata għandha tinżamm, kif ġie deskritt fil-paragrafu 5.3 ta’ dan l-anness. Dan ir-rekwiżit japplika irrispettivament minn jekk il-kejl jintużax tassew fil-kalkoli jew le.
9.4.2. Reġistrazzjoni u kontroll tad-dejta
Is-sistema tat-test għandha tkun tista’ taġġorna d-dejta, tirreġistra d-dejta u tikkontrolla s-sistemi relatati mat-talba mill-operatur, mad-dinamometru, mat-tagħmir kampjunarju u mal-istrumenti tal-kejl. Għandhom jintużaw sistemi ta’ kisba u ta’ kontroll tad-dejta li jistgħu jirreġistraw bil-frekwenzi minimi speċifikati, kif intwera fit-Tabella 9.2 (din it-tabella ma tapplikax għall-ittestjar b’modalitajiet diskreti).
Tabella 9.2
Frekwenzi minimi tar-reġistrazzjoni u tal-kontroll tad-dejta
|
Taqsima tal-protokoll tat-test applikabbli
|
Valuri mkejla
|
Frekwenza minima tal-kmand u tal-kontroll
|
Frekwenza minima tar-reġistrazzjoni
|
|
7.6.
|
Veloċità u torque waqt mappa tal-passi (step-map) ta’ magna
|
1 Hz
|
Valur medju wieħed għal kull pass
|
|
7.6.
|
Veloċità u torque waqt mappa ta’ firxa (sweep-map) ta’ magna
|
5 Hz
|
Medji ta’ 1 Hz
|
|
7.8.3.
|
Veloċitajiet u torques ta’ referenza u ta’ feedback ta’ ċiklu ta’ funzjonament tranżitorju
|
5 Hz
|
Medji ta’ 1 Hz
|
|
7.8.2.
|
Veloċitajiet u torques ta’ referenza u ta’ feedback ta’ ċiklu ta’ funzjonament fi stat stabbli u modali bir-rampa
|
1 Hz
|
1 Hz
|
|
7.3.
|
Konċentrazzjonijiet kontinwi ta’ analizzaturi mhux ittrattati
|
M/A
|
1 Hz
|
|
7.3.
|
Konċentrazzjonijiet kontinwi ta’ analizzaturi dilwiti
|
M/A
|
1 Hz
|
|
7.3.
|
Konċentrazzjoni bil-lott ta’ analizzaturi mhux ittrattati jew dilwiti
|
M/A
|
Valur medju wieħed għal kull intervall tat-test
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Rata tal-fluss tal-egżost dilwit minn CVS bi skambjatur tas-sħana ’l fuq mill-kejl tal-fluss
|
M/A
|
1 Hz
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Rata tal-fluss tal-egżost dilwit minn CVS mingħajr skambjatur tas-sħana ’l fuq mill-kejl tal-fluss
|
5 Hz
|
Medji ta’ 1 Hz
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Rata tal-fluss tal-arja li tidħol jew tal-egżost (għal kejl tranżitorju mhux ittrattat)
|
M/A
|
Medji ta’ 1 Hz
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Arja ta’ dilwizzjoni jekk tiġi kkontrollata b’mod attiv
|
5 Hz
|
Medji ta’ 1 Hz
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Fluss tal-kampjun minn CVS bi skambjatur tas-sħana
|
1 Hz
|
1 Hz
|
|
7.6.
8.2.1.
|
Fluss tal-kampjun minn CVS mingħajr skambjatur tas-sħana
|
5 Hz
|
Medja ta’ 1 Hz
|
9.4.3. Speċifikazzjonijiet tal-prestazzjoni għall-istrumenti tal-kejl
9.4.3.1. Ħarsa ġenerali
Is-sistema tat-test kollha għandha tissodisfa l-kriterji kollha applikabbli tal-kalibrazzjonijiet, tal-verifiki u ta’ validazzjoni tat-testijiet li ġew speċifikati fil-paragrafu 8.1., inklużi r-rekwiżiti tal-kontroll tal-linearità tal-paragrafi 8.1.4. u 8.2. L-istrumenti għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fit-Tabella 9.2 għall-meded kollha li għandhom jintużaw għall-ittestjar. Barra minn hekk, kwalunkwe dokumentazzjoni li tiġi riċevuta mingħand il-manifatturi tal-istrumenti li turi li l-istrumenti jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fit-Tabella 9.2 għandha tinżamm.
9.4.3.2. Rekwiżiti tal-komponenti
It-Tabella 9.3 turi l-ispeċifikazzjonijiet tat-transdjusers tat-torque, tal-veloċità u tal-pressjoni, tas-sensers tat-temperatura u tal-punt tan-nida u ta’ strumenti oħrajn. Is-sistema globali biex tiġi mkejla l-kwantità fiżika u/jew kimika partikolari għandha tissodisfa l-verifika tal-linearità fil-paragrafu 8.1.4. Għall-kejl tal-emissjonijiet gassużi, jistgħu jintużaw analizzaturi li jkollhom algoritmi ta’ kumpens li jkunu funzjonijiet ta’ komponenti gassużi mkejla oħrajn u tal-proprjetajiet tal-fjuwil għat-test tal-magna speċifiku. Kwalunkwe algoritmu ta’ kumpens għandu jipprovdi biss kumpens ta’ tpaċija mingħajr ma jaffettwa xi amplifikazzjoni (jiġifieri, l-ebda impreċiżjoni).
Tabella 9.3
Speċifikazzjonijiet tal-prestazzjoni rrakkomandati għall-istrumenti tal-kejl
|
Strument tal-kejl
|
Simbolu tal-kwantità mkejla
|
Ħin ta’ żieda tas-sistema kompleta
|
Frekwenza tal-aġġornament tar-reġistrazzjoni
|
Akkuratezza (3)
|
Ripetibbiltà (3)
|
|
Transdjuser tal-veloċità tal-magna
|
N
|
1 s
|
Medji ta’ 1 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 0,5 % tal-max.
|
1,0 % tal-pt. jew 0,25 % tal-max.
|
|
Transdjuser tat-torque tal-magna
|
T
|
1 s
|
Medji ta’ 1 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-max.
|
1,0 % tal-pt. jew 0,5 % tal-max.
|
|
Miter tal-fluss tal-fjuwil
(Totalizzatur tal-fjuwil)
|
|
5 s
(M/A)
|
1 Hz
(M/A)
|
2,0 % tal-pt. jew 1,5 % tal-max.
|
1,0 % tal-pt. jew 0,75 % tal-max.
|
|
Miter tal-eżgost dilwit totali (CVS) (Bi skambjatur tas-sħana qabel il-miter)
|
|
1 s
(5 s)
|
Medji ta’ 1 Hz
(1 Hz)
|
2,0 % tal-pt. jew 1,5 % tal-max.
|
1,0 % tal-pt. jew 0,75 % tal-max.
|
|
Miters tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni, tal-arja tal-bokka, tal-egżost u tal-kampjuni
|
|
1 s
|
Medji ta’ 1 Hz ta’ kampjuni b’5 Hz
|
2,5 % tal-pt. jew 1,5 % tal-max.
|
1,25 % tal-pt. jew 0,75 % tal-max.
|
|
Analizzatur kontinwu tal-gass (mhux ittrattat)
|
X
|
2,5 s
|
2 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 2,0 % tal-meas.
|
1,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-meas.
|
|
Analizzatur kontinwu tal-gass (dilwit)
|
X
|
5 s
|
1 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 2,0 % tal-meas.
|
1,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-meas.
|
|
Analizzatur kontinwu tal-gass
|
X
|
5 s
|
1 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 2,0 % tal-meas.
|
1,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-meas.
|
|
Analizzatur tal-gass bil-lott
|
X
|
M/A
|
M/A
|
2,0 % tal-pt. jew 2,0 % tal-meas.
|
1,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-meas.
|
|
Miżien gravimetriku tal-PM
|
mPM
|
M/A
|
M/A
|
Ara 9.4.11.
|
0,5 μg
|
|
Miżien inerzjali tal-PM
|
mPM
|
5 s
|
1 Hz
|
2,0 % tal-pt. jew 2,0 % tal-meas.
|
1,0 % tal-pt. jew 1,0 % tal-meas.
|
9.4.4. Kejl tal-parametri tal-magna u kundizzjonijiet ambjentali
9.4.4.1. Sensers tal-veloċità u tat-torque
9.4.4.1.1. Applikazzjoni
L-istrumenti tal-kejl għall-inputs u għall-outputs tax-xogħol matul it-tħaddim tal-magna għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet f’dan il-paragrafu. Huwa rrakkomandat li jintużaw is-sensers, it-transdjusers, u l-miters li jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fit-Tabella 9.3. Is-sistemi globali biex jiġu mkejla l-inputs u l-outputs tax-xogħol għandhom jgħaddu mill-verifiki tal-linearità fil-paragrafu 8.1.4.
9.4.4.1.2. Xogħol tax-xaft
Ix-xogħol u l-potenza għandhom jiġu kkalkulati mill-outputs tat-transdjusers tal-veloċità u tat-torque skont il-paragrafu 9.4.4.1. Is-sistemi globali għall-kejl tal-veloċità u tat-torque għandhom jissodisfaw il-kalibrazzjoni u l-verifiki fil-paragrafi 8.1.7. u 8.1.4.
It-torque indott mill-inerzja tal-komponenti li jkunu qed jaċċelleraw jew jiddeċelleraw konnessi mal-flywheel, bħad-drajvxaft u r-rotor tad-dinamometru, għandu jiġi kkumpensat kif ikun meħtieġ, abbażi ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb.
9.4.4.2. Transdjusers tal-pressjoni, sensers tat-temperatura u sensers tal-punt tan-nida
Is-sistemi globali biex jiġu mkejla l-pressjoni, it-temperatura u l-punt tan-nida għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni fil-paragrafu 8.1.7.
It-transdjusers tal-pressjoni għandhom ikunu f’ambjent bit-temperatura kkontrollata jew għandhom jikkumpensaw għall-bidliet fit-temperatura matul il-medda operattiva mistennija tagħhom. Il-materjali tat-transdjusers għandhom ikunu kompatibbli mal-fluwidu li jkun qed jiġi mkejjel.
9.4.5. Kejl relatat mal-flussi
Għal kwalunkwe tip ta’ miter tal-fluss (tal-fjuwil, tal-arja li tidħol, tal-egżost mhux ittrattat, tal-egżost dilwit, tal-kampjun), il-fluss għandu jiġi kkundizzjonat kif ikun meħtieġ sabiex jiġi pprevenut li trajni, belliegħat, flussi ċirkolatorji jew pulsazzjonijiet tal-flussi jaffettwaw l-akkuratezza jew ir-ripetibbiltà tal-miter. Għal uħud mill-miters, dan jista’ jsir billi jintuża tul biżżejjed ta’ tubi dritti (bħal tul li jkun daqs mill-inqas id-dijametri ta’ għaxar (10) pajpijiet) jew billi jintużaw liwjiet fit-tubi ddisinjati b’mod speċjali, stabilizzaturi li jiddrittaw (straightening fins), pjanċi tal-orifizji (jew apparati li jnaqqsu l-pulsazzjonijiet pnewmatiċi għall-miter tal-fluss tal-fjuwil) sabiex jiġi stabbilit profil stabbli u prevedibbli tal-veloċità ’l fuq mill-miter.
9.4.5.1. Miter tal-fluss tal-fjuwil
Is-sistema globali biex jiġi mkejjel il-fluss tal-fjuwil għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni fil-paragrafu 8.1.8.1. Fi kwalunkwe kejl tal-fluss tal-fjuwil, għandu jitqies kwalunkwe fjuwil li jevita l-magna jew li jirritorna mill-magna fit-tank tal-ħażna tal-fjuwil.
9.4.5.2. Miter tal-fluss tal-arja li tidħol
Is-sistema globali biex jiġi mkejjel il-fluss tal-arja li tidħol għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni fil-paragrafu 8.1.8.2.
9.4.5.3. Miter tal-fluss tal-egżost mhux ittrattat
9.4.5.3.1. Rekwiżiti tal-komponenti
Is-sistema globali biex jiġi mkejjel il-fluss tal-egżost mhux ittrattat għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-linearità fil-paragrafu 8.1.4. Kwalunkwe miter tal-egżost mhux ittrattat għandu jiġi ddisinjat sabiex jikkumpensa b’mod xieraq għall-bidliet fl-istati termodinamiċi, fluwidi u kompożizzjonali tal-egżost mhux ittrattat.
9.4.5.3.2. Ħin tar-rispons tal-miter tal-fluss
Sabiex tiġi kkontrollata sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali sabiex jittieħed kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattat, huwa meħtieġ ħin tar-rispons tal-miter tal-fluss iktar rapidu minn dak indikat fit-Tabella 9.3. Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali b’kontroll onlajn, il-ħin ta’ rispons tal-miter tal-fluss għandu jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 8.2.1.2.
9.4.5.3.3. Tkessiħ tal-egżost
It-tkessiħ tal-egżost ’il fuq mill-miter tal-fluss huwa permess bir-restrizzjonijiet li ġejjin:
|
(a)
|
Ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-PM ’l isfel mit-tkessiħ;
|
|
(b)
|
Jekk it-tkessiħ jwassal biex temperaturi tal-egżost ogħla minn 202 °C jonqsu taħt il-180 °C, ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-NMHC ’l isfel mit-tkessiħ;
|
|
(c)
|
Jekk it-tkessiħ jikkawża l-kondensazzjoni milwiema, ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-NOx ’l isfel mit-tkessiħ sakemm l-apparat li jkessaħ ma jkunx għadda mill-verifika tal-prestazzjoni fil-paragrafu 8.1.11.4.;
|
|
(d)
|
Jekk it-tkessiħ jikkawża l-kondensazzjoni milwiema qabel ma l-fluss jilħaq miter tal-fluss, il-punt tan-nida T
dew u l-pressjoni p
total għandhom jiġu mkejla fil-bokka tal-miter tal-fluss. Dawn il-valuri għandhom jintużaw fil-kalkoli tal-emissjonijiet skont l-Appendiċijiet A.7-A.8.
|
9.4.5.4. Miters tal-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni u tal-egżost dilwit
9.4.5.4.1. Applikazzjoni
Ir-rati tal-fluss istantanju tal-egżost dilwit jew il-fluss totali tal-egżost dilwit tul intervall tat-test għandhom jiġu ddeterminati billi jintuża miter tal-fluss tal-egżost dilwit. Ir-rati tal-fluss tal-egżost mhux ittrattat jew il-fluss totali tal-egżost mhux ittrattat tul intervall tat-test jistgħu jiġi kkalkulati mid-differenza bejn miter tal-fluss tal-egżost dilwit u l-miter tal-arja ta’ dilwizzjoni.
9.4.5.4.2. Rekwiżiti tal-komponenti
Is-sistema globali biex jiġi mkejjel il-fluss tal-egżost dilwit għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni u għandha tgħaddi mill-verifiki fil-paragrafi 8.1.8.4. u 8.1.8.5. Jistgħu jintużaw il-miters li ġejjin:
|
(a)
|
Għal kampjunar ta’ volum kostanti (CVS) tal-fluss totali tal-egżost dilwit, jistgħu jintużaw venturi bi fluss kritiku (CFV) jew għadd ta’ venturis bi flussi kritiċi irranġati b’mod parallel, pompa b’ċaqliq pożittiv (PDP), venturi subsoniku (SSV), jew miter tal-fluss ultrasoniku (UFM). Ikkombinat ma’ skambjatur tas-sħana ’l fuq, jew CFV jew PDP se jiffunzjona wkoll bħala kontrollur passiv tal-fluss billi jżomm it-temperatura tal-egżost dilwit kostanti f’sistema tas-CVS;
|
|
(b)
|
Għal sistema ta’ Dilwizzjoni bi Fluss Parzjali (PFD), tista’ tintuża l-kombinazzjoni ta’ kwalunkwe miter tal-fluss ma’ kwalunkwe sistema ta’ kontroll attiv tal-flussi sabiex jinżamm kampjunar proporzjonali tal-kostitwenti tal-egżost. Il-fluss totali tal-egżost dilwit, jew fluss ta’ kampjun wieħed jew iktar, jew kombinzzjoni ta’ dawn il-kontrolli tal-fluss jistgħu jiġi kkontrollati sabiex jinżamm kampjunar proporzjonali.
|
Għal kwalunkwe sistema oħra ta’ dilwizzjoni, jista’ jintuża element tal-fluss laminari, miter tal-fluss ultrasoniku, venturi subsoniku, venturi bi fluss kritiku jew għadd ta’ venturis bi flussi kritiċi irranġati b’mod parallel, miter b’ċaqliq pożittiv, miter tal-massa termali, tubu tal-medja ta’ Pitot (averaging Pitot tube) jew anemometru ta’ wajer sħun.
9.4.5.4.3. Tkessiħ tal-egżost
Egżost dilwit ’il fuq minn miter tal-fluss dilwit jista’ jiġi mkessaħ, sakemm jiġu osservati d-dispożizzjonijiet kollha li ġejjin:
|
(a)
|
Ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-PM ’l isfel mit-tkessiħ;
|
|
(b)
|
Jekk it-tkessiħ jwassal biex temperaturi tal-egżost ogħla minn 202 °C jonqsu taħt il-180 °C, ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-NMHC’l isfel mit-tkessiħ;
|
|
(c)
|
Jekk it-tkessiħ jikkawża l-kondensazzjoni milwiema, ma għandhomx jittieħdu kampjuni tal-NOx ’l isfel mit-tkessiħ sakemm l-apparat li jkessaħ ma jkunx għadda mill-verifika tal-prestazzjoni fil-paragrafu 8.1.11.4.;
|
|
(d)
|
Jekk it-tkessiħ jikkawża l-kondensazzjoni milwiema qabel ma l-fluss jilħaq miter tal-fluss, il-punt tan-nida T
dew u l-pressjoni p
total għandhom jiġu mkejla fil-bokka tal-miter tal-fluss. Dawn il-valuri għandhom jintużaw fil-kalkoli tal-emissjonijiet skont l-Appendiċijiet A.7-A.8.
|
9.4.5.5. Miter tal-fluss tal-kampjun għall-kampjunar bil-lott
Miter tal-fluss tal-kampjun għandu jintuża sabiex jiġu ddeterminati r-rati tal-fluss tal-kampjun jew il-fluss totali li ttieħdu kampjuni tiegħu f’sistema kampjunarja bil-lott tul intervall tat-test. Id-differenza bejn iż-żewġ miters tal-fluss tista’ tintuża sabiex jiġi kkalkulat il-fluss tal-kampjun f’mina tad-dilwizzjoni, pereżempju għall-kejl tal-PM ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali u għall-kejl tal-PM bi fluss ta’ dilwizzjoni sekondarja. L-ispeċifikazzjonijiet għall-kejl tal-fluss differenzjali sabiex jittieħed kampjun proporzjonali tal-egżost mhux ittrattatat ingħataw fil-paragrafu 8.1.8.6.1. u l-kalibrazzjoni tal-kejl tal-fluss differenzjali ngħatat fil-paragrafu 8.1.8.6.2.
Is-sistema globali għall-miter tal-fluss tal-kampjun għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni fil-paragrafu 8.1.8.
9.4.5.6. Diviżur tal-gass
Diviżur tal-gass jista’ jintuża sabiex jiġu mħallta l-gassijiet ta’ kalibrazzjoni.
Għandu jintuża diviżur tal-gass li jħallat il-gassijiet skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. u skont il-konċentrazzjonijiet mistennija waqt l-ittestjar. Jistgħu jintużaw diviżuri tal-gass bi flussi kritiċi, diviżuri tal-gass b’tubi kapillari, jew diviżuri tal-gass b’miter tal-massa termali. Il-korrezzjonijiet għall-viskożità għandhom jiġu applikati kif ikun meħtieġ (jekk dan ma jsirx mis-softwer intern tad-diviżur tal-gass) sabiex tiġi żgurata b’mod xieraq id-diviżjoni korretta tal-gass. Is-sistema tad-diviżur tal-gass għandha tgħaddi mill-verifika tal-linearità fil-paragrafu 8.1.4.5. Fakultattivament, l-apparat tat-taħlit jista’ jiġi kkontrollat bi strument li min-natura tiegħu jkun lineari, pereżempju, l-użu tal-gass NO b’CLD. Il-valur ta’ span tal-istrument għandu jiġi aġġustat bil-gass ta’ span direttament konness mal-istrument. Id-diviżur tal-gass għandu jiġi kkontrollat fis-settings użati u l-valur nominali għandu jiġi pparagunat mal-konċentrazzjoni mkejla tal-istrument.
9.4.6. Kejl tas-CO u tas-CO2
Sabiex jiġu mkejla l-konċentrazzjonijiet tas-CO u tas-CO2 fl-egżost mhux ittrattat jew dilwit jew għal kampjunar bil-lott jew għal kampjunar kontinwu, għandu jintuża analizzatur infraaħmar mhux dispersiv (NDIR).
Is-sistema bbażata fuq l-NDIR għandha tissodisfa r-rekwiżiti tal-kalibrazzjoni u għandha tgħaddi mill-verifiki fil-paragrafu 8.1.9.1.
9.4.7. Kejl tal-idrokarburi
9.4.7.1. Individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma
9.4.7.1.1. Applikazzjoni
Sabiex jiġu mkejla l-konċentrazzjonijiet tal-idrokarburi fl-egżost mhux ittrattat jew dilwit jew għal kampjunar bil-lott jew għal kampjunar kontinwu għandu jintuża analizzatur ta’ individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma msaħħan (FID). Il-konċentrazzjonijiet tal-idrokarburi għandhom jiġu ddeterminati fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed, C1. Il-valuri tal-metan kif ukoll tal-idrokarburi għajr il-metan għandhom jiġu ddeterminati kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.4.7.1.4. L-analizzaturi tal-FID imsaħħan għandhom iżommu s-superfiċji kollha li jiġu esposti għall-emissjonijiet f’temperatura ta’ 191 ± 11 °C.
9.4.7.1.2. Rekwiżiti tal-komponenti
Is-sistema bbażata fuq il-FID sabiex jiġu mkejla t-THC jew is-CH4 għandha tgħaddi mill-verifiki kollha għall-kejl tal-idrokarburi fil-paragrafu 8.1.10.
9.4.7.1.3. Fjuwil tal-FID u arja tal-berner
Il-fjuwil tal-FID u l-erja tal-berner għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-paragrafu 9.5.1. Il-fjuwil tal-FID u l-arja tal-berner ma għandhomx jitħalltu ma’ xulxin qabel ma jidħlu fl-analizzatur tal-FID sabiex jiġi żgurat li l-analizzatur tal-FID jaħdem bi fjamma ta’ diffużjoni u mhux bi fjamma mħallta minn qabel.
9.4.7.1.4. Metan
L-analizzaturi tal-FID ikejlu l-idrokarburi totali (THC). Sabiex jiġu ddeterminati l-idrokarburi għajr il-metan (NMHC), il-metan, CH4, għandu jiġi kkwantifikat jew b’eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi u b’analizzatur tal-FID kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.4.7.2., jew bi kromatografu tal-gass kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.4.7.3. Għal analizzatur tal-FID użat sabiex jiġi ddeterminati l-NMHC, il-fattur ta’ rispons tiegħu għas-CH4, RF
CH4, għandu jiġi ddeterminat kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.1. Il-kalkoli relatati mal-NMHC ġew deskritti fl-Appendiċijiet A.7-A.8.
9.4.7.1.5. Suppożizzjoni dwar il-metan
Minflok ma jiġi mkejjel il-metan, huwa permess li jiġi preżunt li 2 fil-mija tal-idrokarburi totali mkejla jkunu metan, kif ġie deskritt fl- Appendiċijiet A.7-A.8.
9.4.7.2. Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi
9.4.7.2.1. Applikazzjoni
Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jista’ jintuża għall-kejl tas-CH4 b’analizzatur tal-FID. Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jossida l-idrokarburi kollha għajr il-metan għal CO2 u H2O. Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jista’ jintuża għall-egżost mhux ittrattat jew dilwit għal kampjunar bil-lott jew kontinwu.
9.4.7.2.2. Prestazzjoni tas-sistema
Il-prestazzjoni tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandha tiġi ddeterminata kif ġie deskritt fil-paragrafu 8.1.10.3. u r-riżultati għandhom jintużaw sabiex tiġi kkalkulata l-emissjoni tal-NMHC f’A.7 u f’A.8.
9.4.7.2.3. Konfigurazzjoni
L-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi għandu jiġi kkonfigurat b’linja tal-bypass għall-verifika deskritta fil-paragrafu 8.1.10.3.
9.4.7.2.4. Ottimizzazzjoni
Eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi jista’ jiġi ottimizzat sabiex jiġu massimizzati l-pentrazzjoni tas-CH4 u l-ossidazzjoni tal-idrokarburi l-oħra kollha. Kampjun jista’ jiġi udmifikat u kampjun jista’ jiġi dilwit bl-arja ppurifikata jew bl-ossiġnu (O2) ’il fuq minn eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi sabiex il-prestazzjoni tiegħu tiġi ottimizzata. Fil-kalkoli tal-emissjonijiet għandhom jitqiesu kwalunkwe umidifikazzjoni u dilwizzjoni tal-kampjun.
9.4.7.3. Kromatografu tal-gass
Applikazzjoni: Kromatografu tal-gass jista’ jintuża sabiex jiġu mkejla l-konċentrazzjonijiet tas-CH4 tal-egżost dilwit għal kampjunar bil-lott. Filwaqt li biex jiġi mkejjel is-CH4 jista’ jintuża wkoll eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.4.7.2. għandha tintuża proċedura ta’ referenza bbażata fuq kromatografu tal-gass għal paragun ma’ kwalunkwe proċedura alternattiva ta’ kejl proposta skont il-paragrafu 5.1.3.
9.4.8. Kejl tal-NOx
Għall-kejl tal-NOx huma speċifikati żewġ strumenti tal-kejl u jista’ jintuża kwalunkwe strument minnhom sakemm jissodisfa l-kriterji speċifikati fil-paragrafu 9.4.8.1. jew 9.4.8.2., rispettivament. L-individwatur kemiluminexxenti għandu jintuża bħala l-proċedura ta’ referenza għal paragun ma’ kwalunkwe proċedura alternattiva ta’ kejl proposta skont il-paragrafu 5.1.3. ta’ dan l-anness.
9.4.8.1. Individwatur kemiluminexxenti
9.4.8.1.1. Applikazzjoni
Individwatur kemiluminexxenti (CLD) akkoppjat ma’ konvertitur tal-NO2 f’NO jintuża sabiex ikejjel il-konċentrazzjoni tal-NOx fl-egżost mhux ittrattat jew dilwit għal kampjunar bil-lott jew kontinwu.
9.4.8.1.2. Rekwiżiti tal-komponenti
Is-sistema bbażata fuq is-CLD għandha tgħaddi mill-verifika tal-estinzjoni fil-paragrafu 8.1.11.1. Jista’ jintuża CLD imsaħħan jew mhux imsaħħan, u jista’ jintuża CLD li jaħdem fi pressjoni atmosferika jew taħt vakwu.
9.4.8.1.3. Konvertitur tal-NO2 f’NO
Konvertitur tal-NO2 f’NO intern jew estern li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.5. għandu jitqiegħed ’il fuq mis-CLD filwaqt li l-konvertitur għandu jiġi kkonfigurat b’bypass sabiex din il-verifika tiġi ffaċilitata.
9.4.8.1.4. Effetti tal-umdità
It-temperaturi kollha tas-CLD għandhom jinżammu sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema. Sabiex titneħħa l-umdità minn kampjun ’il fuq minn CLD, għandha tintuża waħda mill-konfigurazzjonijiet li ġejjin:
|
(a)
|
CLD konness ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef jew minn kwalunkwe kessieħ li jkun ’l isfel minn konvertitur tal-NO2 f’NO li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.5.;
|
|
(b)
|
CLD konness ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef jew minn kwalunkwe kessieħ termali li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.4.
|
9.4.8.1.5. Ħin tar-rispons
CLD imsaħħan jista’ jintuża sabiex itejjeb il-ħin tar-rispons tas-CLD.
9.4.8.2. Analizzatur ultravjola mhux dispersiv
9.4.8.2.1. Applikazzjoni
Analizzatur ultravjola mhux dispersiv (NDUV) jintuża biex ikejjel il-konċentrazzjoni tal-NOx fl-egżost mhux ittrattat jew dilwit għal kampjunar bil-lott jew kontinwu.
9.4.8.2.2. Rekwiżiti tal-komponenti
Is-sistema bbażata fuq l-NDUV għandha tgħaddi mill-verifiki fil-paragrafu 8.1.11.3.
9.4.8.2.3. Konvertitur tal-NO2 f’NO
Jekk l-analizzatur NDUV ikejjel biss l-NO, konvertitur tal-NO2 f’NO intern jew estern li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.5. għandu jitqiegħed ’il fuq mill-analizzatur NDUV. Il-konvertitur jista’ jiġi kkonfigurat b’bypass sabiex din il-verifika tiġi ffaċilitata.
9.4.8.2.4. Effetti tal-umdità
It-temperatura tal-NDUV għandha tinżamm sabiex tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema, sakemm ma tintużax waħda mill-konfigurazzjonijiet li ġejjin:
|
(a)
|
NDUV għandu jiġi konness ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef jew minn kwalunkwe kessieħ li jkun ’l isfel minn konvertitur tal-NO2 f’NO li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.5;
|
|
(b)
|
NDUV għandu jiġi konness ’l isfel minn kwalunkwe apparat li jnixxef jew minn kwalunkwe kessieħ termali li jgħaddi mill-verifika fil-paragrafu 8.1.11.4.
|
9.4.9. Kejl tal-O2
Analizzatur tal-individwazzjoni paramanjetika (PMD) jew tal-individwazzjoni manjetopnewmatika (MPD) għandu jintuża sabiex ikejjel il-konċentrazzjoni tal-O2 fl-egżost mhux ittrattat jew dilwit għal kampjunar bil-lott jew kontinwu.
9.4.10. Kejl tal-proporzjon tal-arja għall-fjuwil
Analizzatur taż-żirkonja (ZrO2) jista’ jintuża sabiex ikejjel il-proporzjon tal-arja għall-fjuwil fl-egżost mhux ittrattat għal kampjunar kontinwu. Il-kejl tal-O2 bil-kejl tal-fluss tal-arja li tidħol jew tal-fluss tal-fjuwil jista’ jintuża sabiex tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss tal-egżost skont l-Appendiċijiet A.7-A.8.
9.4.11. Kejl tal-PM b’miżien gravimetriku
Miżien għandu jintuża sabiex jiżen il-PM netta miġbura fuq il-midja tal-filtru tal-kampjun.
Ir-rekwiżit minimu dwar ir-riżoluzzjoni tal-miżien għandha tkun ta’ jew inqas mir-ripetibbiltà ta’ 0,5 mikrogramma rrakkomandata fit-Tabella 9.3. Jekk il-miżien juża piżijiet ta’ kalibrazzjoni interna għall-verifiki ta’ rutina ta’ span u tal-linearità, il-piżijiet ta’ kalibrazzjoni għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.5.2.
Il-miżien għandu jiġi kkonfigurat għal ħin ta’ ssetiljar u għal stabbiltà ottimi fil-post fejn ikun qiegħed.
9.5. Gassijiet analitiċi u standards tal-massa
9.5.1. Gassijiet analitiċi
Il-gassijiet analitċi għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-akkuratezza u tal-purità ta’ din it-taqsima.
9.5.1.1. Speċifikazzjonijiet tal-gassijiet
L-ispeċifikazzjonijiet tal-gassijiet li ġejjin għandhom jiġu kkunsidrati:
|
(a)
|
Il-gassijiet ippurifikati għandhom jintużaw sabiex jazzeraw l-istrumenti tal-kejl u sabiex jiġu mħallta mal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni. Għandhom jintużaw gassijiet b’kontaminazzjoni li ma tkunx ogħla mill-ogħla fost il-valuri li ġejjin fiċ-ċilindru tal-gass jew fl-iżbokk ta’ ġeneratur tal-gass żero:
|
(i)
|
Kontaminazzjoni ta’ 2 fil-mija, imkejla relattivament għall-konċentrazzjoni medja mistennija fl-istandard. Pereżempju, jekk tkun mistennija konċentrazzjoni tas-CO ta’ 100,0 μmol/mol, mela jkun jista’ jintuża gass żero b’kontaminazzjoni tas-CO inqas minn jew ta’ 2,000 μmol/mol;
|
|
(ii)
|
Kontaminazzjoni kif ġie speċifikat fit-Tabella 9.4, applikabbli għall-kejl mhux ittrattat jew dilwit;
|
|
(iii)
|
Kontaminazzjoni kif ġie speċifikat fit-Tabella 9.5, applikabbli għall-kejl mhux ittrattat.
Tabella 9.4
Limiti tal-kontaminazzjoni, applikabbli għal kejl mhux ittrattat jew dilwit [μmol/mol = ppm (3.2.)]
|
Kostitwent
|
Arja Sintetika Ppurifikata (4)
|
N2 ippurifikat (4)
|
|
THC (ekwivalenti għal C1)
|
≤ 0,05 μmol/mol
|
≤ 0,05 μmol/mol
|
|
CO
|
≤ 1 μmol/mol
|
≤ 1 μmol/mol
|
|
CO2
|
≤ 10 μmol/mol
|
≤ 10 μmol/mol
|
|
O2
|
0,205 sa 0,215 mol/mol
|
≤ 2 μmol/mol
|
|
NOx
|
≤ 0,02 μmol/mol
|
≤ 0,02 μmol/mol
|
Tabella 9.5
Limiti tal-kontaminazzjoni, applikabbli għal kejl mhux ittrattat [μmol/mol = ppm (3.2.)]
|
Kostitwent
|
Arja Sintetika Ppurifikata (5)
|
N2 ippurifikat (5)
|
|
THC (ekwivalenti għal C1)
|
≤ 1 μmol/mol
|
≤ 1 μmol/mol
|
|
CO
|
≤ 1 μmol/mol
|
≤ 1 μmol/mol
|
|
CO2
|
≤ 400 μmol/mol
|
≤ 400 μmol/mol
|
|
O2
|
0,18 sa 0,21 mol/mol
|
—
|
|
NOx
|
≤ 0,1 μmol/mol
|
≤ 0,1 μmol/mol
|
|
|
|
(b)
|
Il-gassijiet li ġejjin għandhom jintużaw ma’ analizzatur tal-FID:
|
(i)
|
Għandu jintuża fjuwil tal-FID b’konċentrazzjoni tal-H2 ta’ (0,39 sa 0,41) mol/mol, u bil-bqija jkun He. It-taħlita ma għandux ikun fiha iktar minn 0,05 μmol/mol ta’ THC;
|
|
(ii)
|
Għandha tintuża arja tal-berner tal-FID li tissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet tal-arja ppurifikata fil-paragrafu (a) ta’ dan il-paragrafu;
|
|
(iii)
|
Gass żero tal-FID. L-individwaturi tal-jonizzazzjoni bi fjamma għandhom jiġu azzerati b’gass ippurifikat li jissodisfa l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu (a) ta’ dan il-paragrafu, ħlief li l-konċentrazzjoni tal-gass O2 ippurifikat jista’ jkollha kwalunkwe valur;
|
|
(iv)
|
Gass ta’ span propan tal-FID. Il-FID tat-THC għandu jiġi soġġett għal span u għandu jiġi kkalibrat b’konċentrazzjonijiet ta’ span tal-propan, C3H8. Huwa għandu jiġi kkalibrat fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed (C1);
|
|
(v)
|
Gass ta’ span metan tal-FID. Jekk il-FID tas-CH4 dejjem jiġi soġġett għal span u dejjem jiġi kkalibrat b’eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, mela l-FID għandu jiġi soġġett għal span u għandu jiġi kkalibrat b’konċentrazzjonijiet ta’ span tal-metan, CH4. Huwa għandu jiġi kkalibrat fuq bażi ta’ numru tal-karbonju ta’ wieħed (C1);
|
|
|
(c)
|
Għandhom jintużaw it-taħlitiet ta’ gassijiet li ġejjin, b’gassijiet traċċabbli fi ħdan ± 1,0 fil-mija tal-valur reali ta’ standards rikonoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali jew ta’ standards oħrajn tal-gassijiet li jkunu approvati:
|
(i)
|
CH4, bil-bqija tkun arja sintetika ppurifikata u/jew N2 (kif ikun applikabbli);
|
|
(ii)
|
C2H6, bil-bqija tkun arja sintetika ppurifikata u/jew N2 (kif ikun applikabbli);
|
|
(iii)
|
C3H8, bil-bqija tkun arja sintetika ppurifikata u/jew N2 (kif ikun applikabbli);
|
|
(iv)
|
CO, bil-bqija jkun N2 ippurifikat;
|
|
(v)
|
CO2, bil-bqija jkun N2 ippurifikat;
|
|
(vi)
|
NO, bil-bqija jkun N2 ippurifikat;
|
|
(vii)
|
NO2, bil-bqija tkun arja sintetika ppurifikata;
|
|
(viii)
|
O2, bil-bqija jkun N2 ippurifikat;
|
|
(ix)
|
C3H8, CO, CO2, NO, bil-bqija jkun N2 ippurifikat;
|
|
(x)
|
C3H8, CH4, CO, CO2, NO, bil-bqija jkun N2 ippurifikat.
|
|
|
(d)
|
Jistgħu jintużaw gassijiet ta' speċijiet oħrajn għajr dawk elenkati fis-subparagrafu (c) ta’ dan il-paragrafu (bħall-metanol fl-arja, li jista’ jintuża sabiex jiġu ddeterminati l-fatturi ta’ rispons) sakemm ikunu traċċabbli fi ħdan ± 3,0 fil-mija tal-valur reali ta’ standards rikonoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali, u sakemm jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-istabbilità tal-paragrafu 9.5.1.2.;
|
|
(e)
|
Jistgħu jiġu ġġenerati gassijiet ta’ kalibrazzjoni proprji billi jintuża apparat tat-taħlit ta’ preċiżjoni, bħal diviżur tal-gass, sabiex il-gassijiet jiġu dilwiti bl-N2 ippurifikat jew bl-arja sintetika ppurifikata. Jekk id-diviżuri tal-gass jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet fil-paragrafu 9.4.5.6., u l-gassijiet li jkunu qed jiġu mħallta jissodisfaw ir-rekwiżiti tas-subparagrafi (a) u (c) ta’ dan il-paragrafu, it-taħlitiet li jirriżultaw jiġu kkunsidrati bħala li jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ dan il-paragrafu 9.5.1.1.
|
9.5.1.2. Konċentrazzjoni u data ta’ skadenza
Għandhom jiġu rreġistrati l-konċentrazzjoni ta’ kwalunkwe standard ta’ gass ta’ kalibrazzjoni u d-data ta’ skadenza tiegħu speċifikata mill-fornitur tal-gass.
|
(a)
|
L-ebda standard ta’ gass ta’ kalibrazzjoni ma jista’ jintuża wara d-data ta’ skadenza tiegħu, ħlief kif inhu permess mis-subparagrafu (b) ta’ dan il-paragrafu.
|
|
(b)
|
Il-gassijiet ta’ kalibrazzjoni jistgħu jiġu ttikkettjati mill-ġdid u jistgħu jintużaw wara d-data ta’ skadenza tagħhom jekk dan ikun ġie approvat bil-quddiem mill-Awtorità tal-Approvazzjoni tat-Tip.
|
9.5.1.3. Trasferiment tal-gassijiet
Il-gassijiet għandhom jiġu ttrasferiti mis-sors tagħhom sal-analizzaturi billi jintużaw komponenti li jkunu ddedikati għall-kontroll u għat-trasferiment ta’ dawk il-gassijiet biss.
Il-perjodu ta’ konservazzjoni tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni kollha għandu jiġi rispettat. Id-data ta’ skadenza tal-gassijiet ta’ kalibrazzjoni ddikjarata mill-manifattur għandha tiġi rreġistrata.
9.5.2. Standards tal-massa
Għandhom jintużaw piżijiet ta’ kalibrazzjoni tal-miżien tal-PM li jkunu ċċertifikati bħala traċċabbli għal standards rikonoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali fi ħdan 0,1 fil-mija ta’ inċertezza. Il-piżijiet ta’ kalibrazzjoni jistgħu jiġu ċċertifikati minn kwalunkwe laboratorju ta’ kalibrazzjoni li jżomm traċċabbiltà għal standards rikonoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali. Għandu jiġi żgurat li l-iktar piż ta’ kalibrazzjoni baxx ma jkollux iktar minn għaxar (10) darbiet il-massa ta’ midjum ta’ kampjun tal-PM mhux użat. Ir-rapport tal-kalibrazzjoni għandu jiddikjara wkoll id-densità tal-piżijiet.
(1) Is-simboli speċifiċi jinsabu fl-annessi.
(2) In-numerazzjoni ta’ dan l-anness hija konsistenti man-numerazzjoni tar-Regolament Tekniku Globali (gtr) dwar il-Makkinarju Mobbli Mhux tat-Triq (NRMM) Nru 11. Madankollu, xi taqsimiet tal- gtr NRMM mhumiex meħtieġa f’dan l-anness.
(3) Għal iktar fehim tad-definizzjoni ta’ potenza primarja, ara l-Figura 2 tal-istandard ISO 8528-1:2005.
(1) Agħmel kalibrazzjonijiet u verifiki b’mod iktar frekwenti, skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur tas-sistema ta’ kejl u ġudizzju inġineristiku tajjeb.
(2) Il-verifika tas-CVS mhijiex meħtieġa għas-sistemi li jaqblu fi ħdan ± 2 fil-mija abbażi ta’ bilanċ kimiku tal-karbonju jew tal-ossiġnu tal-arja li tidħol, tal-fjuwil u tal-egżost dilwit.
(4) Sakemm tiġi pprevenuta l-kondensazzjoni milwiema fil-kontenitur tal-ħżin.
(5) Sa 40 °C.
(6) Sa 202 °C.
(7) F’(191 ± 11) °C.
(3) L-akkuratezza u r-ripetibbiltà jiġu lkoll iddeterminati bl-istess dejta miġbura, kif ġie deskritt fil-paragrafu 9.4.3., u huma bbażati fuq valuri assoluti. “pt.” tirreferi għall-valuri medju globali mistenni fil-limitu tal-emissjonijiet; “max.” tirreferi għall-valur tal-ogħla intensità mistenni fil-limitu tal-emissjonijiet matul iċ-ċiklu ta’ funzjonament, mhux il-valur massimu tal-medda tal-istrument; “meas.” tirreferi għall-medja proprja mkejla matul iċ-ċiklu ta’ funzjonament.
(4) Dawn il-livelli ta’ purità ma hemmx għalfejn ikunu traċċabbli għal standards riknoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali.
(5) Dawn il-livelli ta’ purità ma hemmx għalfejn ikunu traċċabbli għal standards riknoxxuti internazzjonali u/jew nazzjonali.
Appendiċi A.2
Statistika
A.2.1. Medja artitmetika
Il-medja artitmetika, 
, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-1)
|
A.2.2. Devjazzjoni standard
Id-devjazzjoni standard għal kampjun mhux impreċiż (pereżempju,, N–1), σ, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-2)
|
A.2.3. Għerq kwadrat tal-medja
L-għerq kwadrat tal-medja, rms
y, għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.2-3)
|
A.2.4. Test t
Biex jiġi ddeterminat jekk id-dejta tgħaddix minn test t għandhom jintużaw l-ekwazzjonijiet u t-tabelli li ġejjin:
|
(a)
|
Għal test t mhux f’par, l-istatistika t u n-numru ta’ gradi ta’ libertà tagħha, v, għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
|
|
(A.2-4)
|
|
|
(A.2-5)
|
|
|
(b)
|
Għal test t f’par, l-istatistika t u n-numru ta’ gradi ta’ libertà tagħha, v, għandhom jiġu kkalkulati kif ġej, fejn għandu jiġi nnotat li εi
hija l-iżbalji (pereżempju,, id-differenzi) bejn kull par ta’ y
refi
u yi
:
|
|
|
(A.2-6)
|
|
|
(c)
|
It-Tabella A.2.1 ta’ dan il-paragrafu għandha tintuża sabiex il-valuri ta’ t jiġu pparagunati mal-valuri ta’ t
crit ittabulati kontra n-numru ta’ gradi ta’ libertà. Jekk t tkun inqas minn t
crit, mela t tgħaddi mit-test t.
Tabella A.2.1
Valuri kritiċi ta’ t kontra n-numru ta’ gradi ta’ libertà, v
|
v
|
Kunfidenza
|
|
|
90 fil-mija
|
95 fil-mija
|
|
1
|
6,314
|
12,706
|
|
2
|
2,920
|
4,303
|
|
3
|
2,353
|
3,182
|
|
4
|
2,132
|
2,776
|
|
5
|
2,015
|
2,571
|
|
6
|
1,943
|
2,447
|
|
7
|
1,895
|
2,365
|
|
8
|
1,860
|
2,306
|
|
9
|
1,833
|
2,262
|
|
10
|
1,812
|
2,228
|
|
11
|
1,796
|
2,201
|
|
12
|
1,782
|
2,179
|
|
13
|
1,771
|
2,160
|
|
14
|
1,761
|
2,145
|
|
15
|
1,753
|
2,131
|
|
16
|
1,746
|
2,120
|
|
18
|
1,734
|
2,101
|
|
20
|
1,725
|
2,086
|
|
22
|
1,717
|
2,074
|
|
24
|
1,711
|
2,064
|
|
26
|
1,706
|
2,056
|
|
28
|
1,701
|
2,048
|
|
30
|
1,697
|
2,042
|
|
35
|
1,690
|
2,030
|
|
40
|
1,684
|
2,021
|
|
50
|
1,676
|
2,009
|
|
70
|
1,667
|
1,994
|
|
100
|
1,660
|
1,984
|
|
1000+
|
1,645
|
1,960
|
Sabiex jiġu stabbiliti l-valuri li ma ntwerewx hawnhekk għandha tintuża interpolazzjoni lineari.
|
A.2.5. Test F
L-istatistika F għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-7)
|
|
(a)
|
Għal test F b’kunfidenza ta’ 90 fil-mija, it-Tabella 2 ta’ dan il-paragrafu għandha tintuża sabiex il-valuri ta’ F jiġu pparagunati mal-valuri ta’ F
crit90 ittabulati kontra (N-1) u (N
ref-1). Jekk F tkun inqas minn F
crit90, mela F tgħaddi mit-test F b’kunfidenza ta’ 90 fil-mija;
|
|
(b)
|
Għal test F b’kunfidenza ta’ 95 fil-mija, it-Tabella 3 ta’ dan il-paragrafu għandha tintuża sabiex il-valuri ta’ F jiġu pparagunati mal-valuri ta’ F
crit95 ittabulati kontra (N-1) u (N
ref-1). Jekk F tkun inqas minn F
crit95, mela F tgħaddi mit-test F b’kunfidenza ta’ 95 fil-mija.
|
Tabella A.2.2
Valuri kritiċi ta’ F, F
crit90, kontra N-1 u N
ref -1 b’kunfidenza ta’ 90 fil-mija
|
N-1
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
12
|
15
|
20
|
24
|
30
|
40
|
60
|
120
|
1 000 +
|
|
N
ref-1
|
|
|
1
|
39,86
|
49,50
|
53,59
|
55,83
|
57,24
|
58,20
|
58,90
|
59,43
|
59,85
|
60,19
|
60,70
|
61,22
|
61,74
|
62,00
|
62,26
|
62,52
|
62,79
|
63,06
|
63,32
|
|
2
|
8,526
|
9,000
|
9,162
|
9,243
|
9,293
|
9,326
|
9,349
|
9,367
|
9,381
|
9,392
|
9,408
|
9,425
|
9,441
|
9,450
|
9,458
|
9,466
|
9,475
|
9,483
|
9,491
|
|
3
|
5,538
|
5,462
|
5,391
|
5,343
|
5,309
|
5,285
|
5,266
|
5,252
|
5,240
|
5,230
|
5,216
|
5,200
|
5,184
|
5,176
|
5,168
|
5,160
|
5,151
|
5,143
|
5,134
|
|
4
|
4,545
|
4,325
|
4,191
|
4,107
|
4,051
|
4,010
|
3,979
|
3,955
|
3,936
|
3,920
|
3,896
|
3,870
|
3,844
|
3,831
|
3,817
|
3,804
|
3,790
|
3,775
|
3,761
|
|
5
|
4,060
|
3,780
|
3,619
|
3,520
|
3,453
|
3,405
|
3,368
|
3,339
|
3,316
|
3,297
|
3,268
|
3,238
|
3,207
|
3,191
|
3,174
|
3,157
|
3,140
|
3,123
|
3,105
|
|
6
|
3,776
|
3,463
|
3,289
|
3,181
|
3,108
|
3,055
|
3,014
|
2,983
|
2,958
|
2,937
|
2,905
|
2,871
|
2,836
|
2,818
|
2,800
|
2,781
|
2,762
|
2,742
|
2,722
|
|
7
|
3,589
|
3,257
|
3,074
|
2,961
|
2,883
|
2,827
|
2,785
|
2,752
|
2,725
|
2,703
|
2,668
|
2,632
|
2,595
|
2,575
|
2,555
|
2,535
|
2,514
|
2,493
|
2,471
|
|
8
|
3,458
|
3,113
|
2,924
|
2,806
|
2,726
|
2,668
|
2,624
|
2,589
|
2,561
|
2,538
|
2,502
|
2,464
|
2,425
|
2,404
|
2,383
|
2,361
|
2,339
|
2,316
|
2,293
|
|
9
|
3,360
|
3,006
|
2,813
|
2,693
|
2,611
|
2,551
|
2,505
|
2,469
|
2,440
|
2,416
|
2,379
|
2,340
|
2,298
|
2,277
|
2,255
|
2,232
|
2,208
|
2,184
|
2,159
|
|
10
|
3,285
|
2,924
|
2,728
|
2,605
|
2,522
|
2,461
|
2,414
|
2,377
|
2,347
|
2,323
|
2,284
|
2,244
|
2,201
|
2,178
|
2,155
|
2,132
|
2,107
|
2,082
|
2,055
|
|
11
|
3,225
|
2,860
|
2,660
|
2,536
|
2,451
|
2,389
|
2,342
|
2,304
|
2,274
|
2,248
|
2,209
|
2,167
|
2,123
|
2,100
|
2,076
|
2,052
|
2,026
|
2,000
|
1,972
|
|
12
|
3,177
|
2,807
|
2,606
|
2,480
|
2,394
|
2,331
|
2,283
|
2,245
|
2,214
|
2,188
|
2,147
|
2,105
|
2,060
|
2,036
|
2,011
|
1,986
|
1,960
|
1,932
|
1,904
|
|
13
|
3,136
|
2,763
|
2,560
|
2,434
|
2,347
|
2,283
|
2,234
|
2,195
|
2,164
|
2,138
|
2,097
|
2,053
|
2,007
|
1,983
|
1,958
|
1,931
|
1,904
|
1,876
|
1,846
|
|
14
|
3,102
|
2,726
|
2,522
|
2,395
|
2,307
|
2,243
|
2,193
|
2,154
|
2,122
|
2,095
|
2,054
|
2,010
|
1,962
|
1,938
|
1,912
|
1,885
|
1,857
|
1,828
|
1,797
|
|
15
|
3,073
|
2,695
|
2,490
|
2,361
|
2,273
|
2,208
|
2,158
|
2,119
|
2,086
|
2,059
|
2,017
|
1,972
|
1,924
|
1,899
|
1,873
|
1,845
|
1,817
|
1,787
|
1,755
|
|
16
|
3,048
|
2,668
|
2,462
|
2,333
|
2,244
|
2,178
|
2,128
|
2,088
|
2,055
|
2,028
|
1,985
|
1,940
|
1,891
|
1,866
|
1,839
|
1,811
|
1,782
|
1,751
|
1,718
|
|
17
|
3,026
|
2,645
|
2,437
|
2,308
|
2,218
|
2,152
|
2,102
|
2,061
|
2,028
|
2,001
|
1,958
|
1,912
|
1,862
|
1,836
|
1,809
|
1,781
|
1,751
|
1,719
|
1,686
|
|
18
|
3,007
|
2,624
|
2,416
|
2,286
|
2,196
|
2,130
|
2,079
|
2,038
|
2,005
|
1,977
|
1,933
|
1,887
|
1,837
|
1,810
|
1,783
|
1,754
|
1,723
|
1,691
|
1,657
|
|
19
|
2,990
|
2,606
|
2,397
|
2,266
|
2,176
|
2,109
|
2,058
|
2,017
|
1,984
|
1,956
|
1,912
|
1,865
|
1,814
|
1,787
|
1,759
|
1,730
|
1,699
|
1,666
|
1,631
|
|
20
|
2,975
|
2,589
|
2,380
|
2,249
|
2,158
|
2,091
|
2,040
|
1,999
|
1,965
|
1,937
|
1,892
|
1,845
|
1,794
|
1,767
|
1,738
|
1,708
|
1,677
|
1,643
|
1,607
|
|
21
|
2,961
|
2,575
|
2,365
|
2,233
|
2,142
|
2,075
|
2,023
|
1,982
|
1,948
|
1,920
|
1,875
|
1,827
|
1,776
|
1,748
|
1,719
|
1,689
|
1,657
|
1,623
|
1,586
|
|
20
|
2,949
|
2,561
|
2,351
|
2,219
|
2,128
|
2,061
|
2,008
|
1,967
|
1,933
|
1,904
|
1,859
|
1,811
|
1,759
|
1,731
|
1,702
|
1,671
|
1,639
|
1,604
|
1,567
|
|
23
|
2,937
|
2,549
|
2,339
|
2,207
|
2,115
|
2,047
|
1,995
|
1,953
|
1,919
|
1,890
|
1,845
|
1,796
|
1,744
|
1,716
|
1,686
|
1,655
|
1,622
|
1,587
|
1,549
|
|
24
|
2,927
|
2,538
|
2,327
|
2,195
|
2,103
|
2,035
|
1,983
|
1,941
|
1,906
|
1,877
|
1,832
|
1,783
|
1,730
|
1,702
|
1,672
|
1,641
|
1,607
|
1,571
|
1,533
|
|
25
|
2,918
|
2,528
|
2,317
|
2,184
|
2,092
|
2,024
|
1,971
|
1,929
|
1,895
|
1,866
|
1,820
|
1,771
|
1,718
|
1,689
|
1,659
|
1,627
|
1,593
|
1,557
|
1,518
|
|
26
|
2,909
|
2,519
|
2,307
|
2,174
|
2,082
|
2,014
|
1,961
|
1,919
|
1,884
|
1,855
|
1,809
|
1,760
|
1,706
|
1,677
|
1,647
|
1,615
|
1,581
|
1,544
|
1,504
|
|
27
|
2,901
|
2,511
|
2,299
|
2,165
|
2,073
|
2,005
|
1,952
|
1,909
|
1,874
|
1,845
|
1,799
|
1,749
|
1,695
|
1,666
|
1,636
|
1,603
|
1,569
|
1,531
|
1,491
|
|
28
|
2,894
|
2,503
|
2,291
|
2,157
|
2,064
|
1,996
|
1,943
|
1,900
|
1,865
|
1,836
|
1,790
|
1,740
|
1,685
|
1,656
|
1,625
|
1,593
|
1,558
|
1,520
|
1,478
|
|
29
|
2,887
|
2,495
|
2,283
|
2,149
|
2,057
|
1,988
|
1,935
|
1,892
|
1,857
|
1,827
|
1,781
|
1,731
|
1,676
|
1,647
|
1,616
|
1,583
|
1,547
|
1,509
|
1,467
|
|
30
|
2,881
|
2,489
|
2,276
|
2,142
|
2,049
|
1,980
|
1,927
|
1,884
|
1,849
|
1,819
|
1,773
|
1,722
|
1,667
|
1,638
|
1,606
|
1,573
|
1,538
|
1,499
|
1,456
|
|
40
|
2,835
|
2,440
|
2,226
|
2,091
|
1,997
|
1,927
|
1,873
|
1,829
|
1,793
|
1,763
|
1,715
|
1,662
|
1,605
|
1,574
|
1,541
|
1,506
|
1,467
|
1,425
|
1,377
|
|
60
|
2,791
|
2,393
|
2,177
|
2,041
|
1,946
|
1,875
|
1,819
|
1,775
|
1,738
|
1,707
|
1,657
|
1,603
|
1,543
|
1,511
|
1,476
|
1,437
|
1,395
|
1,348
|
1,291
|
|
120
|
2,748
|
2,347
|
2,130
|
1,992
|
1,896
|
1,824
|
1,767
|
1,722
|
1,684
|
1,652
|
1,601
|
1,545
|
1,482
|
1,447
|
1,409
|
1,368
|
1,320
|
1,265
|
1,193
|
|
1 000 +
|
2,706
|
2,303
|
2,084
|
1,945
|
1,847
|
1,774
|
1,717
|
1,670
|
1,632
|
1,599
|
1,546
|
1,487
|
1,421
|
1,383
|
1,342
|
1,295
|
1,240
|
1,169
|
1,000
|
Tabella A.2.3
Valuri kritiċi ta’ F, F
crit95, kontra N-1 u N
ref-1 b’kunfidenza ta’ 95 fil-mija
|
N-1
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
12
|
15
|
20
|
24
|
30
|
40
|
60
|
120
|
1 000 +
|
|
N
ref-1
|
|
|
1
|
161,4
|
199,5
|
215,7
|
224,5
|
230,1
|
233,9
|
236,7
|
238,8
|
240,5
|
241,8
|
243,9
|
245,9
|
248,0
|
249,0
|
250,1
|
251,1
|
252,2
|
253,2
|
254,3
|
|
2
|
18,51
|
19,00
|
19,16
|
19,24
|
19,29
|
19,33
|
19,35
|
19,37
|
19,38
|
19,39
|
19,41
|
19,42
|
19,44
|
19,45
|
19,46
|
19,47
|
19,47
|
19,48
|
19,49
|
|
3
|
10,12
|
9,552
|
9,277
|
9,117
|
9,014
|
8,941
|
8,887
|
8,845
|
8,812
|
8,786
|
8,745
|
8,703
|
8,660
|
8,639
|
8,617
|
8,594
|
8,572
|
8,549
|
8,526
|
|
4
|
7,709
|
6,944
|
6,591
|
6,388
|
6,256
|
6,163
|
6,094
|
6,041
|
5,999
|
5,964
|
5,912
|
5,858
|
5,803
|
5,774
|
5,746
|
5,717
|
5,688
|
5,658
|
5,628
|
|
5
|
6,608
|
5,786
|
5,410
|
5,192
|
5,050
|
4,950
|
4,876
|
4,818
|
4,773
|
4,735
|
4,678
|
4,619
|
4,558
|
4,527
|
4,496
|
4,464
|
4,431
|
4,399
|
4,365
|
|
6
|
5,987
|
5,143
|
4,757
|
4,534
|
4,387
|
4,284
|
4,207
|
4,147
|
4,099
|
4,060
|
4,000
|
3,938
|
3,874
|
3,842
|
3,808
|
3,774
|
3,740
|
3,705
|
3,669
|
|
7
|
5,591
|
4,737
|
4,347
|
4,120
|
3,972
|
3,866
|
3,787
|
3,726
|
3,677
|
3,637
|
3,575
|
3,511
|
3,445
|
3,411
|
3,376
|
3,340
|
3,304
|
3,267
|
3,230
|
|
8
|
5,318
|
4,459
|
4,066
|
3,838
|
3,688
|
3,581
|
3,501
|
3,438
|
3,388
|
3,347
|
3,284
|
3,218
|
3,150
|
3,115
|
3,079
|
3,043
|
3,005
|
2,967
|
2,928
|
|
9
|
5,117
|
4,257
|
3,863
|
3,633
|
3,482
|
3,374
|
3,293
|
3,230
|
3,179
|
3,137
|
3,073
|
3,006
|
2,937
|
2,901
|
2,864
|
2,826
|
2,787
|
2,748
|
2,707
|
|
10
|
4,965
|
4,103
|
3,708
|
3,478
|
3,326
|
3,217
|
3,136
|
3,072
|
3,020
|
2,978
|
2,913
|
2,845
|
2,774
|
2,737
|
2,700
|
2,661
|
2,621
|
2,580
|
2,538
|
|
11
|
4,844
|
3,982
|
3,587
|
3,357
|
3,204
|
3,095
|
3,012
|
2,948
|
2,896
|
2,854
|
2,788
|
2,719
|
2,646
|
2,609
|
2,571
|
2,531
|
2,490
|
2,448
|
2,405
|
|
12
|
4,747
|
3,885
|
3,490
|
3,259
|
3,106
|
2,996
|
2,913
|
2,849
|
2,796
|
2,753
|
2,687
|
2,617
|
2,544
|
2,506
|
2,466
|
2,426
|
2,384
|
2,341
|
2,296
|
|
13
|
4,667
|
3,806
|
3,411
|
3,179
|
3,025
|
2,915
|
2,832
|
2,767
|
2,714
|
2,671
|
2,604
|
2,533
|
2,459
|
2,420
|
2,380
|
2,339
|
2,297
|
2,252
|
2,206
|
|
14
|
4,600
|
3,739
|
3,344
|
3,112
|
2,958
|
2,848
|
2,764
|
2,699
|
2,646
|
2,602
|
2,534
|
2,463
|
2,388
|
2,349
|
2,308
|
2,266
|
2,223
|
2,178
|
2,131
|
|
15
|
4,543
|
3,682
|
3,287
|
3,056
|
2,901
|
2,791
|
2,707
|
2,641
|
2,588
|
2,544
|
2,475
|
2,403
|
2,328
|
2,288
|
2,247
|
2,204
|
2,160
|
2,114
|
2,066
|
|
16
|
4,494
|
3,634
|
3,239
|
3,007
|
2,852
|
2,741
|
2,657
|
2,591
|
2,538
|
2,494
|
2,425
|
2,352
|
2,276
|
2,235
|
2,194
|
2,151
|
2,106
|
2,059
|
2,010
|
|
17
|
4,451
|
3,592
|
3,197
|
2,965
|
2,810
|
2,699
|
2,614
|
2,548
|
2,494
|
2,450
|
2,381
|
2,308
|
2,230
|
2,190
|
2,148
|
2,104
|
2,058
|
2,011
|
1,960
|
|
18
|
4,414
|
3,555
|
3,160
|
2,928
|
2,773
|
2,661
|
2,577
|
2,510
|
2,456
|
2,412
|
2,342
|
2,269
|
2,191
|
2,150
|
2,107
|
2,063
|
2,017
|
1,968
|
1,917
|
|
19
|
4,381
|
3,522
|
3,127
|
2,895
|
2,740
|
2,628
|
2,544
|
2,477
|
2,423
|
2,378
|
2,308
|
2,234
|
2,156
|
2,114
|
2,071
|
2,026
|
1,980
|
1,930
|
1,878
|
|
20
|
4,351
|
3,493
|
3,098
|
2,866
|
2,711
|
2,599
|
2,514
|
2,447
|
2,393
|
2,348
|
2,278
|
2,203
|
2,124
|
2,083
|
2,039
|
1,994
|
1,946
|
1,896
|
1,843
|
|
21
|
4,325
|
3,467
|
3,073
|
2,840
|
2,685
|
2,573
|
2,488
|
2,421
|
2,366
|
2,321
|
2,250
|
2,176
|
2,096
|
2,054
|
2,010
|
1,965
|
1,917
|
1,866
|
1,812
|
|
22
|
4,301
|
3,443
|
3,049
|
2,817
|
2,661
|
2,549
|
2,464
|
2,397
|
2,342
|
2,297
|
2,226
|
2,151
|
2,071
|
2,028
|
1,984
|
1,938
|
1,889
|
1,838
|
1,783
|
|
23
|
4,279
|
3,422
|
3,028
|
2,796
|
2,640
|
2,528
|
2,442
|
2,375
|
2,320
|
2,275
|
2,204
|
2,128
|
2,048
|
2,005
|
1,961
|
1,914
|
1,865
|
1,813
|
1,757
|
|
24
|
4,260
|
3,403
|
3,009
|
2,776
|
2,621
|
2,508
|
2,423
|
2,355
|
2,300
|
2,255
|
2,183
|
2,108
|
2,027
|
1,984
|
1,939
|
1,892
|
1,842
|
1,790
|
1,733
|
|
25
|
4,242
|
3,385
|
2,991
|
2,759
|
2,603
|
2,490
|
2,405
|
2,337
|
2,282
|
2,237
|
2,165
|
2,089
|
2,008
|
1,964
|
1,919
|
1,872
|
1,822
|
1,768
|
1,711
|
|
26
|
4,225
|
3,369
|
2,975
|
2,743
|
2,587
|
2,474
|
2,388
|
2,321
|
2,266
|
2,220
|
2,148
|
2,072
|
1,990
|
1,946
|
1,901
|
1,853
|
1,803
|
1,749
|
1,691
|
|
27
|
4,210
|
3,354
|
2,960
|
2,728
|
2,572
|
2,459
|
2,373
|
2,305
|
2,250
|
2,204
|
2,132
|
2,056
|
1,974
|
1,930
|
1,884
|
1,836
|
1,785
|
1,731
|
1,672
|
|
28
|
4,196
|
3,340
|
2,947
|
2,714
|
2,558
|
2,445
|
2,359
|
2,291
|
2,236
|
2,190
|
2,118
|
2,041
|
1,959
|
1,915
|
1,869
|
1,820
|
1,769
|
1,714
|
1,654
|
|
29
|
4,183
|
3,328
|
2,934
|
2,701
|
2,545
|
2,432
|
2,346
|
2,278
|
2,223
|
2,177
|
2,105
|
2,028
|
1,945
|
1,901
|
1,854
|
1,806
|
1,754
|
1,698
|
1,638
|
|
30
|
4,171
|
3,316
|
2,922
|
2,690
|
2,534
|
2,421
|
2,334
|
2,266
|
2,211
|
2,165
|
2,092
|
2,015
|
1,932
|
1,887
|
1,841
|
1,792
|
1,740
|
1,684
|
1,622
|
|
40
|
4,085
|
3,232
|
2,839
|
2,606
|
2,450
|
2,336
|
2,249
|
2,180
|
2,124
|
2,077
|
2,004
|
1,925
|
1,839
|
1,793
|
1,744
|
1,693
|
1,637
|
1,577
|
1,509
|
|
60
|
4,001
|
3,150
|
2,758
|
2,525
|
2,368
|
2,254
|
2,167
|
2,097
|
2,040
|
1,993
|
1,917
|
1,836
|
1,748
|
1,700
|
1,649
|
1,594
|
1,534
|
1,467
|
1,389
|
|
120
|
3,920
|
3,072
|
2,680
|
2,447
|
2,290
|
2,175
|
2,087
|
2,016
|
1,959
|
1,911
|
1,834
|
1,751
|
1,659
|
1,608
|
1,554
|
1,495
|
1,429
|
1,352
|
1,254
|
|
1 000 +
|
3,842
|
2,996
|
2,605
|
2,372
|
2,214
|
2,099
|
2,010
|
1,938
|
1,880
|
1,831
|
1,752
|
1,666
|
1,571
|
1,517
|
1,459
|
1,394
|
1,318
|
1,221
|
1,000
|
A.2.6. Inklinazzjoni
L-inklinazzjoni tar-rigressjoni tal-inqas kwadrati, a
1y, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-8)
|
A.2.7. Interċettazzjoni
L-interċettazzjoni tar-rigressjoni tal-inqas kwadrati, a
0y, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-9)
|
A.2.8. Stima standard tal-iżball
L-istima standard tal-iżball, SEE, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.2-10)
|
A.2.9. Koeffiċjent ta’ determinazzjoni
Il-koeffiċjent ta’ determinazzjoni, r
2, għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.2-11)
|
Appendiċi A.3
Formula tal-gravità internazzjonali tal-1980
L-aċċellerazzjoni tal-gravità tad-dinja, a
g, tvarja skont il-post u a
g tiġi kkalkulata għal latitudni rispettiva, kif ġej:
(A.3-1)
fejn:
θ= Gradi tal-Latitudni tat-Tramuntana jew tan-Nofinshar
Appendiċi A.4
Kontroll tal-fluss tal-karbonju
A.4.1. Introduzzjoni
Il-karbonju kollu fl-egżost għajr parti żgħira ġej mill-fjuwil, u l-karbonju kollu għajr parti minima huwa preżenti fil-gass tal-egżost bħala CO2. Din hija l-bażi għal kontroll ta’ verifika tas-sistema bbażat fuq kejl tas-CO2.
Il-fluss tal-karbonju fis-sistemi ta’ kejl tal-egżost jiġi ddeterminat mir-rata tal-fluss tal-fjuwil. Il-fluss tal-karbonju f’diversi punti kampjunarji fis-sistemi kampjunarji tal-emissjonijiet u tal-partikulati jiġi ddeterminat mill-konċentrazzjonijiet tas-CO2 u mir-rati tal-fluss tal-gass f’dawn il-punti.
F’dan is-sens, il-magna tipprovdi sors magħruf tal-fluss tal-karbonju, u l-osservazzjoni tal-istess fluss tal-karbonju fil-pajp tal-egżost u fl-iżbokk tas-sistema kampjunarja tal-PM bi fluss parzjali tivverifika l-integrità tat-tnixxija u l-akkuratezza tal-kejl tal-fluss. Dan il-kontroll għandu l-vantaġġ li l-komponenti jkunu qed jaħdmu fil-kundizzjonijiet proprji tat-test tal-magna fir-rigward tat-temperatura u tal-fluss.
Il-Figura A.4.1 turi l-punti kampjunarji fejn għandhom jiġu kkontrollati l-flussi tal-karbonju. L-ekwazzjonijiet speċifiċi għall-flussi tal-karbonju f’kull wieħed mill-punti tal-kampjun qed jingħataw fil-paragrafi li ġejjin.
Figura A.4.1
Punti tal-kejl għall-kontroll tal-fluss tal-karbonju
A.4.2. Rata tal-fluss tal-karbonju fil-magna (post 1)
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-karbonju fil-magna q
mCf [kg/s] għal fjuwil CH
a
O
e
tingħata minn:
|
|
(A.4-1)
|
fejn:
qmf
= ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil [kg/s]
A.4.3. Rata tal-fluss tal-karbonju fl-egżost mhux ittrattat (post 2)
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-karbonju fil-pajp tal-egżost tal-magna q
mCe [kg/s] għandha tiġi ddeterminata mill-konċentrazzjoni mhux ittrattata tas-CO2 u mir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost:
|
|
(A.4-2)
|
fejn:
|
c
CO2,r
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tas-CO2 fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, [fil-mija]
|
|
c
CO2,a
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tas-CO2 fl-arja ambjentali [fil-mija]
|
|
qmew
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
M
e
|
=
|
il-massa molari tal-gass tal-egżost [g/mol]
|
Jekk is-CO2 jiġi mkejjel fuq bażi xotta, dan il-kejl għandu jiġi kkonvertit f’bażi fl-imxarrab skont il-paragrafu A.7.3.2. jew A.8.2.2.
A.4.4. Rata tal-fluss tal-karbonju fis-sistema ta’ dilwizzjoni (post 3)
Għas-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali, għandu jitqies ukoll il-proporzjon tas-separazzjoni. Ir-rata tal-fluss tal-karbonju f’sistema ta’ dilwizzjoni ekwivalenti q
mCp [kg/s] (b’ekwivalenti tfisser ekwivalenti għal sistema bi fluss sħiħ fejn il-fluss totali jiġi dilwit) għandha tiġi ddeterminata mill-konċentrazzjoni dilwita tas-CO2, mir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost u mir-rata tal-fluss tal-kampjun; l-ekwazzjoni l-ġdida hija identika għall-ekwazzjoni A.4-2, fejn ġie miżjud biss il-fattur ta’ dilwizzjoni 
.
|
|
(A.4-3)
|
fejn:
|
c
CO2,d
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tas-CO2 fil-gass tal-egżost dilwit fl-iżbokk tal-mina tad-dilwizzjoni [fil-mija]
|
|
c
CO2,a
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tas-CO2 fl-arja ambjentali [fil-mija]
|
|
qmdew
|
=
|
il-fluss tal-kampjun dilwit fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali [kg/s]
|
|
qmew
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
qmp
|
=
|
il-fluss tal-kampjun tal-gass tal-egżost fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali [kg/s]
|
|
M
e
|
=
|
il-massa molari tal-gass tal-egżost [g/mol]
|
Jekk is-CO2 jiġi mkejjel fuq bażi xotta, dan il-kejl għandu jiġi kkonvertit f’bażi fl-imxarrab skont il-paragrafu A.7.3.2. jew A.8.2.2.
A.4.5. Kalkolu tal-massa molari tal-gass tal-egżost
Il-massa molari tal-gass tal-egżost għandha tiġi kkalkulata skont l-ekwazzjoni (A.8-15) (ara l-paragrafu A.8.2.4.2.)
Inkella, jistgħu jintużaw il-mases molari tal-gass tal-egżost li ġejjin:
M
e (diżil)
= 28,9 g/mol
Appendiċi A.7
Kalkoli tal-emissjonijiet b’bażi molari
A.7.0. Konverżjoni tas-simboli
A.7.0.1. Simboli ġenerali
|
Appendiċi A.7 (1)
|
Appendiċi A.8
|
Unità
|
Kwantità
|
|
A
|
|
m2
|
L-erja
|
|
A
t
|
|
m2
|
L-erja trażversali tal-gerżuma tal-venturi
|
|
a
0
|
b, D
0
|
għ.t.t.d. (7)
|
L-interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, l-interċettazzjoni tal-kalibrazzjoni tal-PDP
|
|
a
1
|
m
|
għ.t.t.d. (7)
|
L-inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
β
|
r
D
|
m/m
|
Il-proporzjon tad-dijametri
|
|
C
|
|
—
|
Koeffiċjent
|
|
C
d
|
C
d
|
—
|
Il-koeffiċjent ta’ rilaxx
|
|
C
f
|
|
—
|
Il-koeffiċjent tal-fluss
|
|
d
|
d
|
m
|
Id-dijametru
|
|
DR
|
r
d
|
—
|
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni (2)
|
|
e
|
e
|
g/kWh
|
Bażi speċifika tal-brejk
|
|
e
gas
|
e
gas
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tl- komponenti gassużi
|
|
e
PM
|
e
PM
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tal-partikulati
|
|
f
|
|
Hz
|
Il-frekwenza
|
|
f
n
|
n
|
min-1, s-1
|
Il-frekwenza tar-rotazzjoni (xaft)
|
|
γ
|
|
—
|
Il-proporzjon ta’ sħanat speċifiċi
|
|
K
|
|
|
Fattur ta’ korrezzjoni
|
|
K
s
|
X
0
|
s/rev
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni għas-slip tal-PDP
|
|
k
Dr
|
k
Dr
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’l isfel
|
|
|
k
h
|
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx
|
|
k
r
|
k
r
|
—
|
Il-fattur multiplikattiv ta’ riġenerazzjoni
|
|
k
Ur
|
k
Ur
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’il fuq
|
|
μ
|
μ
|
kg/(m·s)
|
Il-viskożità dinamika
|
|
M
|
M
|
g/mol
|
Il-massa molari (3)
|
|
M
gas
(4)
|
M
gas
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-komponenti gassużi
|
|
m
|
m
|
kg
|
Il-massa
|
|
|
q
m
|
kg/s
|
Ir-rata tal-massa
|
|
ν
|
|
m2/s
|
Il-viskożità kinematika
|
|
N
|
|
|
Numru totali f’serje
|
|
n
|
|
mol
|
L-ammont tas-sustanza
|
|
|
|
mol/s
|
Ir-rata tal-ammont tas-sustanza
|
|
P
|
P
|
kW
|
Il-potenza
|
|
p
|
p
|
kPa
|
Il-pressjoni
|
|
p
abs
|
p
p
|
kPa
|
Il-pressjoni assoluta
|
|
p
H2O
|
p
r
|
kPa
|
Il-pressjoni tal-fwar tal-ilma
|
|
PF
|
1 – E
|
fil-mija
|
Il-frazzjoni tal-penetrazzjoni (E = l-effiċjenza tal-konverżjoni)
|
|
|
qV
|
m3/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum
|
|
ρ
|
ρ
|
kg/m3
|
Id-densità tal-massa
|
|
r
|
|
—
|
Il-proporzjon tal-pressjonijiet
|
|
Ra
|
|
μm
|
Il-ħruxija medja tas-superfiċje
|
|
Re
#
|
Re
|
—
|
In-numru Reynolds
|
|
RH %
|
RH
|
fil-mija
|
L-umdità relattiva
|
|
σ
|
σ
|
—
|
Id-devjazzjoni standard
|
|
S
|
|
K
|
Il-kostant ta’ Sutherland
|
|
T
|
T
a
|
K
|
It-temperatura assoluta
|
|
T
|
T
|
°C
|
It-temperatura
|
|
T
|
|
N·m
|
It-torque tal-magna
|
|
t
|
t
|
s
|
Il-ħin
|
|
Δt
|
Δt
|
s
|
L-intervall ta’ ħin
|
|
V
|
V
|
m3
|
Il-volum
|
|
|
qV
|
m3/s
|
Ir-rata tal-volum
|
|
W
|
W
|
kWh
|
Ix-xogħol
|
|
W
act
|
W
act
|
kWh
|
Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu taċ-ċiklu tat-test
|
|
WF
|
WF
|
—
|
Il-fattur ta’ ppeżar
|
|
w
|
w
|
g/g
|
Il-frazzjoni tal-massa
|
|
X
(5)
|
c
|
mol/mol, perċentwal tal-volum (% vol.)
|
Il-frazzjoni molari (6)/konċentrazzjoni tal-ammont tas-sustanza (anki f’μmol/mol = ppm)
|
|
|
|
mol/mol
|
Il-konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss
|
|
y
|
|
—
|
Varjabbli ġeneriku
|
|
|
|
—
|
Il-medja aritmetika
|
|
Z
|
|
—
|
Il-fattur ta’ kompressibbiltà
|
A.7.0.2. Miktuba taħt il-vers
|
Appendiċi A.7
|
Appendiċi A.8 (8)
|
Kwantità
|
|
abs
|
|
Kwantità assoluta
|
|
act
|
act
|
Kwantità proprja
|
|
air
|
|
Arja, xotta
|
|
atmos
|
|
Atmosferika
|
|
bkgnd
|
|
Fl-isfond
|
|
C
|
|
Karbonju
|
|
cal
|
|
Kwantità ta’ kalibrazzjoni
|
|
CFV
|
|
Venturi bi fluss kritiku
|
|
cor
|
|
Kwantità korretta
|
|
dil
|
|
Arja ta’ dilwizzjoni
|
|
dexh
|
|
Egżost dilwit
|
|
dry
|
|
Kwantità xotta
|
|
exh
|
|
Egżost mhux ittrattat
|
|
exp
|
|
Kwantità mistennija
|
|
eq
|
|
Kwantità ekwivalenti
|
|
fuel
|
|
Fjuwil
|
|
|
i
|
Kejl istantanju (pereżempju: 1 Hz)
|
|
i
|
|
Individwu minn serje
|
|
idle
|
|
Kundizzjoni fi tħaddim ta’ magna li mhijiex ingranata
|
|
in
|
|
Kwantità fi
|
|
init
|
|
Kwantità inizjali, tipikament qabel test tal-emissjonijiet
|
|
max
|
|
Valur massimu (jiġifieri, tal-ogħla intensità)
|
|
meas
|
|
Kwantità mkejla
|
|
min
|
|
Valur minimu
|
|
mix
|
|
Massa molari tal-arja
|
|
out
|
|
Kwantità barra
|
|
part
|
|
Kwantità parzjali
|
|
PDP
|
|
Pompa b’ċaqliq pożittiv
|
|
raw
|
|
Egżost mhux ittrattat
|
|
ref
|
|
Kwantità ta’ referenza
|
|
rev
|
|
Dawra
|
|
sat
|
|
Kundizzjoni saturata
|
|
slip
|
|
Slip tal-PDP
|
|
smpl
|
|
Kampjunar
|
|
span
|
|
Kwanità ta’ span
|
|
SSV
|
|
Venturi subsoniku
|
|
std
|
|
Kwantità standard
|
|
test
|
|
Kwantità tat-test
|
|
total
|
|
Kwantità totali
|
|
uncor
|
|
Kwantità mhux korretta
|
|
vac
|
|
Kwantità ta’ vakwu
|
|
weight
|
|
Piż ta’ kalibrazzjoni
|
|
wet
|
|
Kwantità fl-imxarrab
|
|
zero
|
|
Kwantità żero
|
A.7.0.3. Simboli u abbrevjazzjonijiet għall-komponenti kimiċi (użati anki bħala ittra jew terminu miktuba taħt il-vers)
|
Appendiċi A.7
|
Appendiċi A.8
|
Kwantità
|
|
Ar
|
Ar
|
Argon
|
|
C1
|
C1
|
Idrokarbur ekwivalenti għall-Karbonju 1
|
|
CH4
|
CH4
|
Metan
|
|
C2H6
|
C2H6
|
Etan
|
|
C3H8
|
C3H8
|
Propan
|
|
CO
|
CO
|
Monossidu tal-karbonju
|
|
CO2
|
CO2
|
Diossidu tal-karbonju
|
|
DOP
|
DOP
|
Diottilftalat
|
|
H
|
|
Idroġenu atomiku
|
|
H2
|
|
Idroġenu molekulari
|
|
HC
|
HC
|
Idrokarbur
|
|
H2O
|
H2O
|
Ilma
|
|
He
|
|
Elju
|
|
N
|
|
Nitroġenu atomiku
|
|
N2
|
|
Nitroġenu molekulari
|
|
NMHC
|
NMHC
|
Idrokarbur għajr il-metan
|
|
NOx
|
NOx
|
Ossidi tan-nitroġenu
|
|
NO
|
NO
|
Ossidu nitriku
|
|
NO2
|
NO2
|
Diossidu tan-nitroġenu
|
|
O
|
|
Ossiġnu atomiku
|
|
PM
|
PM
|
Materja partikulata
|
|
S
|
|
Kubrit
|
A.7.0.4. Simboli u abbrevjazzjonijiet għall-kompożizzjoni tal-fjuwil
|
Appendiċi A.7 (9)
|
Appendiċi A.8 (10)
|
Kwantità
|
|
wC
(12)
|
wC
(12)
|
Il-kontenut ta’ karbonju tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
wH
|
wH
|
Il-kontenut ta’ idroġenu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
wN
|
wN
|
Il-kontenut ta’ nitroġenu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
wO
|
wO
|
Il-kontenut ta’ ossiġnu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
wS
|
wS
|
Il-kontenut ta’ kubrit tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
α
|
α
|
Il-proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju (H/C)
|
|
β
|
ε
|
Il-proporzjon atomiku tal-ossiġnu għall-karbonju (O/C) (11)
|
|
γ
|
γ
|
Il-proporzjon atomiku tal-kubrit għall-karbonju (S/C)
|
|
δ
|
δ
|
Il-proporzjon atomiku tan-nitroġenu għall-karbonju (N/C)
|
A.7.0.5. Simboli għall-bilanċ kimiku użati fl-Appendiċi A.7
|
x
dil/exh
|
=
|
L-ammont ta’ gass ta’ dilwizzjoni jew ta’ arja żejda għal kull mole ta’ egżost
|
|
x
H2Oexh
|
=
|
L-ammont ta’ ilma fl-egżost għal kull mole ta’ egżost
|
|
x
Ccombdry
|
=
|
L-ammont ta’ karbonju mill-fjuwil fl-egżost għal kull mole ta’ egżost xott
|
|
x
H2Oexhdry
|
=
|
L-ammont ta’ ilma fl-egżost għal kull mole xotta ta’ egżost xott
|
|
x
prod/intdry
|
=
|
L-ammont ta’ prodotti stojkometriċi xotti għal kull mole xotta ta’ arja li tidħol
|
|
x
dil/exhdry
|
=
|
L-ammont ta’ gass ta’ dilwizzjoni u/jew ta’ arja żejda għal kull mole ta’ egżost xott
|
|
x
int/exhdry
|
=
|
L-ammont ta’ arja li tidħol meħtieġa sabiex jiġu prodotti l-prodotti proprji tal-kombustjoni għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit)
|
|
x
raw/exhdry
|
=
|
L-ammont ta’ egżost mhux dilwit, mingħajr arja żejda, għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit)
|
|
x
O2intdry
|
=
|
L-ammont ta’ O2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta
|
|
x
CO2intdry
|
=
|
L-ammont ta’ CO2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta
|
|
x
H2Ointdry
|
=
|
L-ammont ta’ H2O tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta
|
|
x
CO2int
|
=
|
L-ammont ta’ CO2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol
|
|
x
CO2dil
|
=
|
L-ammont ta’ CO2 tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni
|
|
x
CO2dildry
|
=
|
L-ammont ta’ CO2 tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni xott
|
|
x
H2Odildry
|
=
|
L-ammont ta’ H2O tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni xott
|
|
x
H2Odil
|
=
|
L-ammont ta’ H2O tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni
|
|
x
[emission]meas
|
=
|
L-ammont ta’ emissjoni mkejla fil-kampjun fl-analizzatur tal-gass rispettiv
|
|
x
[emission]dry
|
=
|
L-ammont ta’ emissjoni għal kull mole xotta ta’ kampjun xott
|
|
x
H2O[emission]meas
|
=
|
L-ammont ta’ ilma fil-kampjun fil-post tal-individwazzjoni tal-emissjoni
|
|
x
H2Oint
|
=
|
L-ammont ta’ ilma fl-arja li tidħol, abbażi tal-kejl tal-umdità tal-arja li tidħol
|
A.7.1. Parametri bażiċi u relazzjonijiet
A.7.1.1. Arja xotta u speċijiet kimiċi
Dan l-anness juża l-valuri li ġejjin għal kompożizzjoni ta’ arja xotta:
|
x
O2airdry
|
=
|
0,209445 mol/mol
|
|
x
CO2airdry
|
=
|
0,000375 mol/mol
|
Dan l-anness juża l-mases molari jew il-mases molari effettivi tal-ispeċijiet kimiċi li ġejjin:
|
M
air
|
=
|
28,96559 g/mol (arja xotta)
|
|
M
Ar
|
=
|
39,948 g/mol (argon)
|
|
M
C
|
=
|
12,0107 g/mol (karbonju)
|
|
M
CO
|
=
|
28,0101 g/mol (monossidu tal-karbonju)
|
|
M
CO2
|
=
|
44,0095 g/mol (diossidu tal-karbonju)
|
|
M
H
|
=
|
1,00794 g/mol (idroġenu atomiku)
|
|
M
H2
|
=
|
2,01588 g/mol (idroġenu molekulari)
|
|
M
H2O
|
=
|
18,01528 g/mol (ilma)
|
|
M
He
|
=
|
4,002602 g/mol (elju)
|
|
M
N
|
=
|
14,0067 g/mol (nitroġenu atomiku)
|
|
M
N2
|
=
|
28,0134 g/mol (nitroġenu molekulari)
|
|
M
NMHC
|
=
|
13,875389 g/mol (idrokarbur għajr il-metan (1)
|
|
M
NOx
|
=
|
46,0055 g/mol (ossidi tan-nitroġenu (2))
|
|
M
O
|
=
|
15,9994 g/mol (ossiġnu atomiku)
|
|
M
O2
|
=
|
31,9988 g/mol (ossiġnu molekulari)
|
|
M
C3H8
|
=
|
44,09562 g/mol (propan)
|
|
M
S
|
=
|
32,065 g/mol (kubrit)
|
|
M
THC
|
=
|
13,875389 g/mol (idrokarburi totali (1))
|
Dan l-anness juża l-kostant molari tal-gass R għall-gassijiet ideali:
Dan l-anness juża l-proporzjonijiet tas-sħanat speċifiċi 
għall-arja ta’ dilwizzjoni u għall-egżost dilwit li ġejjin:
|
γ
air
|
=
|
1,399 (il-proporzjon tas-sħanat speċifiċi għall-arja li tidħol jew għall-arja ta’ dilwizzjoni)
|
|
γ
dil
|
=
|
1,399 (il-proporzjon tas-sħanat speċifiċi għall-egżost dilwit)
|
|
γ
dil
|
=
|
1,385 (il-proporzjon tas-sħanat speċifiċi għall-egżost mhux ittrattat)
|
A.7.1.2. Arja fl-imxarrab
Din it-taqsima tiddeskrivi kif għandu jiġi ddeterminat l-ammont ta’ ilma f’gass ideali:
A.7.1.2.1. Pressjoni tal-fwar tal-ilma
Il-pressjoni tal-fwar tal-ilma p
H2O [kPa] għal kundizzjoni partikolari ta’ temperatura tas-saturazzjoni, T
sat [K], għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
(a)
|
Għall-kejl tal-umdità li jsir f’temperaturi ambjentali minn 0 °C sa 100 °C jew għall-kejl tal-umdità li jsir fuq ilma mkessaħ ħafna f’temperaturi ambjentali minn – 50 °C sa 0 °C:
|
|
(A.7-1)
|
fejn:
|
p
H2O
|
=
|
il-pressjoni tal-fwar tal-ilma f’kundizzjoni ta’ temperatura tas-saturazzjoni [kPa]
|
|
T
sat
|
=
|
it-temperatura tas-saturazzjoni tal-ilma f’kundizzjoni mkejla [K]
|
|
|
(b)
|
Għall-kejl tal-umdità li jsir fuq is-silġ f’temperaturi ambjentali minn (- 100 sa 0) °C:
|
|
(A.7-2)
|
fejn:
T
sat
= it-temperatura tas-saturazzjoni tal-ilma f’kundizzjoni mkejla [K]
|
A.7.1.2.2. Punt tan-nida
Jekk l-umdità tiġi mkejla bħala punt tan-nida, l-ammont ta’ ilma f’gass ideali x
H2O [mol/mol] għandu jinkiseb kif ġej:
|
|
(A.7-3)
|
fejn:
|
x
H2O
|
=
|
l-ammont ta’ ilma f’gass ideali [mol/mol]
|
|
p
H2O
|
=
|
il-pressjoni tal-fwar tal-ilma fil-punt tan-nida mkejjel, T
sat=T
dew [kPa]
|
|
p
abs
|
=
|
il-pressjoni assoluta statika fl-imxarrab fil-post fejn isir il-kejl tal-punt tan-nida [kPa]
|
A.7.1.2.3. Umdità relattiva
Jekk l-umdità tiġi mkejla bħala umdità relattiva RH %, l-ammont ta’ ilma ta’ gass ideali x
H2O [mol/mol] jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.7-4)
|
fejn:
|
RH %
|
=
|
l-umdità relattiva [fil-mija]
|
|
p
H2O
|
=
|
il-pressjoni tal-fwar tal-ilma f’umdità relattiva ta’ 100 fil-mija fil-post fejn isir il-kejl tal-umdità relattiva, T
sat=T
amb [kPa]
|
|
p
abs
|
=
|
il-pressjoni assoluta statika fl-imxarrab fil-post fejn isir il-kejl tal-umdità relattiva [kPa]
|
A.7.1.3. Proprjetajiet tal-fjuwil
Il-formula kimika ġenerali tal-fjuwil hija CHαOβSγNδ bi proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju (H/C) ta’ α, bi proporzjon atomiku tal-ossiġnu għall-karbonju (O/C) ta’ β, bi proporzjon atomiku tal-kubrit għall-karbonju (S/C) ta’ γ u bi proporzjon atomiku tan-nitroġenu għall-karbonju (N/C) ta’ δ. Abbażi ta’ din il-formula, tista’ tiġi kkalkulata l-frazzjoni tal-massa tal-karbonju tal-fjuwil w
C. Fil-każ tal-fjuwil diżil, tista’ tintuża l-formula sempliċi CH
α
O
β
. Il-valuri prestabbiliti għall-kompożizzjoni tal-fjuwil jistgħu jintużaw kif ġej:
Tabella A.7.1
Valuri prestabbiliti tal-proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju α, tal-proporzjon atomiku tal-ossiġnu għall-karbonju β, u tal-frazzjoni tal-massa tal-karbonju tal-fjuwil w
C għall-fjuwils diżil
|
Fjuwil
|
Proporzjonijiet atomiċi tal-idroġenu u tal-ossiġnu għall-karbonju
CHαOβ
|
Konċentrazzjoni tal-massa tal-karbonju, wC
[g/g]
|
|
Diżil
|
CH1,85O0
|
0,866
|
A.7.1.4. Konċentrazzjoni tal-HC totali u tal-HC għajr il-metan
A.7.1.4.1. Determinazzjoni tat-THC u korrezzjonijiet inizjali għall-kontaminazzjoni bit-THC/bis-CH4
|
(a)
|
Jekk l-emissjonijiet tat-THC ikollhom jiġu ddeterminati, x
THC[THC-FID] għandha tiġi kkalkulata billi l-konċentrazzjoni inizjali tal-kontaminazzjoni bit-THC x
THC[THC-FID]init mill-paragrafu 7.3.1.2. tintuża kif ġej:
|
|
(A.7-5)
|
fejn:
|
x
THC[THC-FID]cor
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC korretta għall-kontaminazzjoni [mol/mol]
|
|
x
THC[THC-FID]uncorr
|
=
|
il-konċentrazzjoni mhux korretta tat-THC [mol/mol]
|
|
x
THC[THC-FID]init
|
=
|
il-konċentrazzjoni inizjali tal-kontaminazzjoni bit-THC [mol/mol]
|
|
|
(b)
|
Għad-determinazzjoni tal-NMHC deskritta fil-paragrafu A.7.1.4.2., x
THC[THC-FID] għandha tiġi korretta għall-kontaminazzjoni inizjali bl-HC permezz tal-ekwazzjoni (A.7-5). Il-kontaminazzjoni inizjali tas-sekwenza ta’ kampjuni tas-CH4 tista’ tiġi korretta permezz tal-ekwazzjoni (A.7-5), fejn it-THC jiġu sostitwiti bil-konċentrazzjonijiet tas-CH4.
|
A.7.1.4.2. Determinazzjoni tal-NMHC
Sabiex tiġi ddeterminata l-konċentrazzjoni tal-NMHC, x
NMHC, għandha tintuża waħda mill-proċeduri li ġejjin:
|
(a)
|
Jekk is-CH4 ma jiġix imkejjel, il-konċentrazzjonijiet tal-NMHC jistgħu jiġu ddeterminati kif ġej:
Il-massa korretta fl-isfond tal-NMHC għandha tiġi pparagunata mal-massa korretta fl-isfond tat-THC. Jekk il-massa korretta fl-isfond tal-NMHC tkun ikbar minn 0,98 darba l-massa korretta fl-isfond tat-THC, il-massa korretta fl-isfond tal-NMHC għandha titqies bħala li tkun 0,98 darba l-massa korretta fl-isfond tat-THC. Jekk il-kalkoli tal-NMHC jitħallew barra, il-massa korretta fl-isfond tal-NMHC għandha titqies bħala li tkun 0,98 darba l-massa korretta fl-isfond tat-THC;
|
|
(b)
|
Għall-eliminaturi ta' idrokarburi mhux metaniċi, x
NMHC għandha tiġi kkalkulata billi jintużaw il-frazzjonijiet tal-penetrazzjoni (PF) tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi tas-CH4 u tas-C2H6 mill-paragrafu 8.1.10.3., u billi tintuża l-konċentrazzjoni tat-THC korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab x
THC[THC-FID]cor kif ġie ddeterminat fis-subparagrafu (a) tal-paragrafu A.7.1.4.1.:
|
(i)
|
Għall-frazzjonijiet tal-penetrazzjoni ddeterminati billi tintuża konfigurazzjoni tal-NMC kif ġie deskritt fil-qosor fil-paragrafu 8.1.10.3.4.1. għandha tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-6)
|
fejn:
|
x
NMHC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NMHC
|
|
x
THC[THC-FID]cor
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tat-THC matul il-kampjunar filwaqt li ġie evitat l-NMC
|
|
x
THC[NMC-FID]
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC (fakultattiva) u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tal-NMC matul il-kampjunar mill-NMC
|
|
RF
CH4[THC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons tal-FID tat-THC għas-CH4, skont il-paragrafu 8.1.10.1.4.
|
|
RFPF
C2H6[NMC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati tal-etan tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, skont il-paragrafu 8.1.10.3.4.1.
|
|
|
(ii)
|
Għall-frazzjonijiet tal-penetrazzjoni ddeterminati permezz ta’ konfigurazzjoni tal-NMC kif ġie deskritt fil-qosor fil-paragrafu 8.1.10.3.4.2., għandha tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-7)
|
fejn:
|
x
NMHC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NMHC
|
|
x
THC[THC-FID]cor
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tat-THC matul il-kampjunar filwaqt li ġie evitat l-NMC
|
|
PF
CH4[NMC-FID]
|
=
|
il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4 tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, skont il-paragrafu 8.1.10.3.4.2.
|
|
x
THC[NMC-FID]
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC (fakultattiva) u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tal-NMC matul il-kampjunar mill-NMC
|
|
PF
C2H6[NMC-FID]
|
=
|
il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tal-etan tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, skont il-paragrafu 8.1.10.3.4.2.
|
|
|
(iii)
|
Għall-frazzjonijiet tal-penetrazzjoni ddeterminati permezz ta’ konfigurazzjoni tal-NMC kif ġie deskritt fil-qosor fil-paragrafu 8.1.10.3.4.2., għandha tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-8)
|
fejn:
|
x
NMHC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NMHC
|
|
x
THC[THC-FID]cor
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tat-THC matul il-kampjunar filwaqt li ġie evitat l-NMC
|
|
PF
CH4[NMC-FID]
|
=
|
il-frazzjoni tal-penetrazzjoni tas-CH4 tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, skont il-paragrafu 8.1.10.3.4.3.
|
|
x
THC[NMC-FID]
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC (fakultattiva) u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tal-NMC matul il-kampjunar mill-NMC
|
|
RFPF
C2H6[NMC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons u l-frazzjoni tal-penetrazzjoni kkombinati tal-etan ikkombinati tal-eliminatur ta' idrokarburi mhux metaniċi, skont il-paragrafu 8.1.10.3.4.3.
|
|
RF
CH4[THC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons tal-FID tat-THC għas-CH4, skont il-paragrafu 8.1.10.1.4.
|
|
|
|
(c)
|
Għal kromatografu tal-gass, x
NMHC għandha tiġi kkalkulata billi jintużaw il-fattur ta’ rispons (RF) għas-CH4 tal-analizzatur tat-THC, mill-paragrafu 8.1.10.1.4., u konċentrazzjoni inizjali tat-THC korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab x
THC[THC-FID]cor kif ġie ddeterminat fil-paragrafu (a) ta’ iktar ’il fuq, kif ġej:
|
|
(A.7-9)
|
fejn:
|
x
NMHC
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-NMHC
|
|
x
THC[THC-FID]cor
|
=
|
il-konċentrazzjoni tat-THC, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-FID tat-THC
|
|
x
CH4
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CH4, korretta għall-kontaminazzjoni bl-HC (fakultattiva) u mix-xott għall-imxarrab, kif ġiet imkejla mill-kromatografu tal-gass tal-FID
|
|
RF
CH4[THC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons tal-FID tat-THC għas-CH4
|
|
A.7.1.4.3. Approssimazzjoni tal-NMHC mit-THC
L-emissjonijiet tal-NMHC (idrokarburi għajr il-metan) jistgħu jiġu approssimizzati bħala 98 fil-mija tat-THC (idrokarburi totali).
A.7.1.5. Konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss
F’uħud mill-paragrafi ta’ dan l-anness, jista’ jkun meħtieġ li tiġi kkalkulata konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss sabiex tiġi ddeterminata l-applikabbiltà ta’ ċerti dispożizzjonijiet. Medja ppeżata bil-fluss hija l-medja ta’ kwantità wara li tiġi ppeżata b’mod proporzjonali għal rata tal-fluss korrispondenti. Pereżempju, jekk konċentrazzjoni ta’ gass tiġi mkejla b’mod kontinwu mill-egżost mhux ittrattat ta’ magna, il-konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss tagħha tkun is-somma tal-prodotti ta’ kull konċentrazzjoni rreġistrata mmultiplikata bir-rata tal-fluss molari tal-egżost rispettiv tagħha u diviżi bis-somma tal-valuri tar-rati tal-fluss irreġistrati. Eżempju ieħor: il-konċentrazzjoni tal-borża minn sistema tas-CVS tkun l-istess bħall-konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss għaliex is-sistema tas-CVS infisha tippeża bil-fluss il-konċentrazzjoni tal-borża. Konċentrazzjoni medja ppeżata bil-fluss partikolari ta’ emissjoni diġà tista’ tkun mistennija abbażi ta’ ttestjar preċedenti b’magni simili jew ta’ ttestjar b’tagħmir u bi strumenti simili.
A.7.2. Bilanċi kimiċi tal-fjuwil, tal-arja li tidħol u tal-egżost
A.7.2.1. Ġenerali
Il-bilanċi kimiċi tal-fjuwil, tal-arja li tidħol u tal-egżost jistgħu jintużaw sabiex jiġu kkalkulati l-flussi, l-ammont ta’ ilma fil-flussi tagħhom u l-konċentrazzjoni fl-imxarrab tal-kostitwenti fil-flussi tagħhom. B’rata tal-fluss waħda jew tal-fjuwil, jew tal-arja li tidħol jew tal-egżost, il-bilanċi kimiċi jistgħu jintużaw sabiex jiġu ddeterminati l-flussi tat-tnejn l-oħra. Pereżempju, il-bilanċi kimiċi flimkien jew mal-fluss tal-arja li tidħol jew mal-fluss tal-fjuwil jistgħu jintużaw sabiex jiġi ddeterminat il-fluss tal-egżost mhux ittrattat.
A.7.2.2. Proċeduri li jeħtieġu l-bilanċi kimiċi
Il-bilanċi kimiċi huma meħtieġa sabiex jiġu ddeterminati dawn li ġejjin
|
(a)
|
L-ammont ta’ ilma fi fluss tal-egżost mhux ittrattat jew dilwit, x
H2Oexh, meta l-ammont ta’ ilma sabiex issir korrezzjoni għall-ammont ta’ ilma mneħħi minn sistema kampjunarja ma jiġix imkejjel;
|
|
(b)
|
Il-frazzjoni medja ppeżata bil-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni fl-egżost dilwit, x
dil/exh, meta l-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni ma jiġix imkejjel sabiex issir korrezzjoni għall-emissjonijiet fl-isfond. Għandu jiġi nnotat li jekk il-bilanċi kimiċi jintużaw għal dan l-iskop, jiġi preżunt li l-egżost ikun stojkometriku, anki jekk ma jkunx.
|
A.7.2.3. Proċedura tal-bilanċ kimiku
Il-kalkoli għal bilanċ kimiku jinvolvu sistema ta’ ekwazzjonijiet li jeħtieġu iterazzjoni. Wieħed għandu jaqta’ l-valuri inizjali ta’ mhux iktar minn tliet kwantitajiet: l-ammont ta’ ilma fil-fluss imkejjel, x
H2Oexh, il-frazzjoni tal-arja ta’ dilwizzjoni fl-egżost dilwit (jew l-arja żejda fl-egżost mhux ittrattat), x
dil/exh, u l-ammont ta’ prodotti fuq bażi ta’ C1 għal kull mole xotta ta’ fluss xott imkejjel, x
Ccombdry. Jistgħu jintużaw il-valuri medji ppeżati bil-ħin tal-umdità tal-arja ta’ kombustjoni u tal-umdità tal-arja ta’ dilwizzjoni fil-bilanċ kimiku, sakemm l-umdità tal-arja tal-kombustjoni u l-umdità tal-arja ta’ dilwizzjoni jibqgħu fi ħdan tolleranzi ta’ ± 0,0025 mol/mol tal-valuri medji rispettivi tagħhom matul l-intervall tat-test. Għal kull konċentrazzjoni tal-emissjoni, x, u għall-ammont ta’ ilma x
H2Oexh, għandhom jiġu ddeterminati l-konċentrazzjonijiet kompletament xotti tagħhom, x
dry u x
H2Oexhdry. Għandhom jintużaw anki l-proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju tal-fjuwil α, il-proporzjon tal-ossiġnu għall-karbonju tal-fjuwil β u l-frazzjoni tal-massa tal-karbonju tal-fjuwil w
C. Għall-fjuwil tat-test, jistgħu jintużaw α u β jew il-valuri prestabbiliti fit-Tabella 7.1.
Ħu l-passi li ġejjin sabiex tikkompleta bilanċ kimiku:
|
(a)
|
Konċentrazzjonijiet imkejla bħal x
CO2meas, x
NOmeas, u x
H2Oint, għandhom jiġu kkonvertiti f’konċentrazzjonijiet xotti billi jiġu diviżi b’wieħed li minnu jitnaqqas l-ammont ta’ ilma preżenti matul il-kejl rispettiv tagħhom, pereżempju: x
H2OxCO2meas, x
H2OxNOmeas, u x
H2Oint. Jekk l-ammont ta’ ilma preżenti matul kejl “imxarrab” ikun l-istess bħall-ammont ta’ ilma mhux magħruf fil-fluss tal-egżost, x
H2Oexh, għandha tinstab soluzzjoni b’mod iterattiv għal dak il-valur fis-sistema tal-ekwazzjonijiet. Jekk l-NOx totali biss jiġu mkejla u mhux l-NO u l-NO2 b’mod separat, għandu jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġi stmat il-qsim fil-konċentrazzjoni tal-NOx totali bejn l-NO u l-NO2 għall-bilanċi kimiċi. Jista’ jiġi preżunt li l-konċentrazzjoni molari tal-NOx, x
NOx, tkun 75 fil-mija ta’ NO u 25 fil-mija ta’ NO2. Għal sistemi ta’ trattament ta’ wara tal-ħżin tal-NO2, jista’ jiġi preżunt li x
NOx tkun 25 fil-mija ta’ NO u 75 fil-mija ta’ NO2. Sabiex tiġi kkalkulata l-massa tal-emissjonijiet tal-NOx, għandha tintuża l-massa molari tal-NO2 għall-massa molari effettiva tal-ispeċijiet kollha ta’ NOx irrispettivament mill-frazzjoni proprja mill-NOx ta’ NO2;
|
|
(b)
|
L-ekwazzjonijiet (A.7-10 sa A.7-26) fil-paragrafu (d) ta’ dan il-paragrafu A.7.2.3. għandhom jiddaħħlu fi programm tal-kompjuter sabiex tinstab soluzzjoni b’mod iterattiv għal x
H2Oexh, x
Ccombdry u x
dil/exh. Wieħed għandu juża jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jaqta’ l-valuri inizjali għal x
H2Oexh, x
Ccombdry, u x
dil/exh. Huwa rrakkomandat li wieħed jaqta’ ammont inizjali ta’ ilma li jkun bejn wieħed u ieħor darbtejn l-ammont ta’ ilma fl-arja li tidħol jew fl-arja ta’ dilwizzjoni. Huwa rrakkomandat li wieħed jaqta’ valur inizjali ta’ x
Ccombdry bħala s-somma tal-valuri mkejla tas-CO2, tas-CO, u tat-THC. Huwa wkoll rakkomandat li wieħed jaqta’ x
dil inizjali ta’ bejn 0,75 < xdil < 0,95), bħal 0,8. Il-valuri fis-sistema tal-ekwazzjonijiet għandhom jiġu iterati sakemm l-iktar suppożizzjonijiet li jkunu ġew aġġornati b’mod reċenti jkunu kollha fi ħdan ±1 fil-mija tal-iktar valuri rispettivi tagħhom li jkunu ġew ikkalkulati b’mod reċenti;
|
|
(c)
|
Is-simboli u l-ittri jew it-termini miktuba taħt il-vers li ġejjin jintużaw fis-sistema tal-ekwazzjonijiet tas-subparagrafu (c) ta’ dan il-paragrafu fejn l-unità x tkun mol/mol:
|
Simbolu
|
Deskrizzjoni
|
|
xdil/exh
|
L-ammont ta’ gass ta’ dilwizzjoni jew ta’ arja żejda għal kull mole ta’ egżost
|
|
xH2Oexh
|
L-ammont ta’ H2O fl-egżost għal kull mole ta’ egżost
|
|
xCcombdry
|
L-ammont ta’ karbonju mill-fjuwil fl-egżost għal kull mole ta’ egżost xott
|
|
xH2Oexhdry
|
L-ammont ta’ ilma fl-egżost għal kull mole xotta ta’ egżost xott
|
|
xprod/intdry
|
L-ammont ta’ prodotti stojkometriċi xotti għal kull mole xotta ta’ arja li tidħol
|
|
x
dil/exhdry
|
L-ammont ta’ gass ta’ dilwizzjoni u/jew ta’ arja żejda għal kull mole ta’ egżost xott
|
|
x
int/exhdry
|
L-ammont ta’ arja li tidħol meħtieġa sabiex jiġu prodotti prodotti proprji tal-kombustjoni għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit)
|
|
x
raw/exhdry
|
L-ammont ta’ egżost mhux dilwit, mingħajr arja żejda, għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit)
|
|
x
O2intdry
|
L-ammont ta’ O2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta; jista’ jiġi preżunt li x
O2intdry = 0,209445 mol/mol
|
|
x
CO2intdry
|
L-ammont ta’ CO2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta. Tista’ tintuża x
CO2intdry = 375 mmol/mol, imma huwa rrakkomandat li l-konċentrazzjoni proprja fl-arja li tidħol tiġi mkejla
|
|
x
H2Ointdry
|
L-ammont ta’ H2O tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol xotta
|
|
x
CO2int
|
L-ammont ta’ CO2 tal-arja li tidħol għal kull mole ta’ arja li tidħol
|
|
x
CO2dil
|
L-ammont ta’ CO2 tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni
|
|
x
CO2dildry
|
L-ammont ta’ CO2 tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni xott. Jekk l-arja tintuża bħala dilwent, tista’ tintuża
x
CO2dildry = 375 mmol/mol, imma huwa rrakkomandat l-konċentrazzjoni proprja fl-arja li tidħol li tiġi mkejla
|
|
x
H2Odildry
|
L-ammont ta’ H2O tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni xott
|
|
x
H2Odil
|
L-ammont ta’ H2O tal-gass ta’ dilwizzjoni għal kull mole ta’ gass ta’ dilwizzjoni
|
|
x
[emission]meas
|
L-ammont ta’ emissjoni mkejla fil-kampjun fl-analizzatur tal-gass rispettiv
|
|
x
[emission]dry
|
L-ammont ta’ emissjoni għal kull mole xotta ta’ kampjun xott
|
|
x
H2O[emission]meas
|
L-ammont ta’ ilma fil-kampjun fil-post fejn issir l-individwazzjoni tal-emissjoni. Dawn il-valuri għandhom jiġu mkejla jew stmati skont il-paragrafu 9.3.2.3.1.
|
|
x
H2Oint
|
L-ammont ta’ ilma fl-arja li tidħol, abbażi ta’ kejl tal-umdità tal-arja li tidħol
|
|
α
|
Il-proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju tat-taħlita ta’ fjuwil(s) (CHα Oβ) li tkun qed tiġi kkombustjonata, ippeżat bil-konsum molari
|
|
β
|
Il-proporzjon atomiku tal-ossiġnu għall-karbonju tat-taħlita ta’ fjuwil(s) (CHα Oβ) li tkun qed tiġi kkombustjonata, ippeżat bil-konsum molari
|
|
|
(d)
|
L-ekwazzjonijiet li ġejjin għandhom jintużaw sabiex tinstab soluzzjoni b’mod iterattiv għal x
dil/exh, x
H2Oexh u x
Ccombdry:
|
|
(A.7-10)
|
|
|
(A.7-11)
|
|
|
(A.7-12)
|
|
|
(A.7-13)
|
|
|
(A.7-14)
|
(A.7-15)
(A.7-16)
|
|
(A.7-17)
|
|
|
(A.7-18)
|
|
|
(A.7-19)
|
|
|
(A.7-20)
|
|
|
(A.7-21)
|
|
|
(A.7-22)
|
|
|
(A.7-23)
|
|
|
(A.7-24)
|
|
|
(A.7-25)
|
|
|
(A.7-26)
|
|
Fi tmiem il-bilanċ kimiku, ir-rata tal-fluss molari
tiġi kkalkulata kif ġie speċifikat fil-paragrafi A.7.3.3. u A.7.4.3.
A.7.2.4. Korrezzjoni tal-NOx għall-umdità
Il-konċentrazzjonijiet kollha tal-NOx, inklużi l-konċentrazzjonijiet fl-isfond tal-arja ta’ dilwizzjoni, għandhom jiġu korretti għall-umdità tal-arja li tidħol permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-27)
|
fejn:
|
x
NOxuncor
|
=
|
il-konċentrazzjoni molari mhux korretta tal-NOx fil-gass tal-egżost [μmol/mol]
|
|
x
H2O
|
=
|
l-ammont ta’ ilma fl-arja li tidħol [mol/mol]
|
A.7.3. Emissjonijiet gassużi mhux ittrattati
A.7.3.1. Massa tal-emissjonijiet gassużi
Sabiex tiġi kkalkulata l-massa totali għal kull test tal-emissjoni gassuża m
gas [g/test], il-konċentrazzjoni molari tagħha għandha tiġi mmultiplikata bil-fluss molari rispettiv tagħha u bil-massa molari tal-gass tal-egżost; imbagħad għandha ssir integrazzjoni matul iċ-ċiklu tat-test:
|
|
(A.7-28)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni gassuża ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
x
gas
|
=
|
il-konċentrazzjoni molari istantanja tal-gass ġeneriku fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
t
|
=
|
il-ħin [s]
|
Peress li l-ekwazzjoni (A.7-28) għandha tiġi solvuta permezz ta’ integrazzjoni numerika, hija tiġi ttrasformata fi:
|
|
(A.7-29)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
x
gasi
|
=
|
il-konċentrazzjoni molari istantanja tal-gass ġeneriku fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru tal-kejl [-]
|
L-ekwazzjoni ġenerali tista’ tiġi modifikata skont liema sistema ta’ kejl tintuża, kampjunar bil-lott jew kontinwu, u jekk jittieħdux kampjuni minn rata tal-fluss varjabbli iktar milli minn rata tal-fluss kostanti.
|
(a)
|
Għal kampjunar kontinwu, fil-każ ġenerali ta’ rata tal-fluss varjabbli, il-massa tal-emissjoni gassuża m
gas [g/test] għandha tiġi kkalkulata permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-30)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
x
gasi
|
=
|
il-frazzjoni molari istantanja tal-emissjoni gassuża fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
|
|
(b)
|
Dejjem għall-kampjunar kontinwu imma fil-każ partikolari tar-rata tal-fluss kostanti, il-massa tal-emissjoni gassuża m
gas [g/test] għandha tiġi kkalkulata permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-31)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni molari medja tal-emissjoni gassuża fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
Δt
|
=
|
id-durata ta’ ħin tal-intervall tat-test
|
|
|
(c)
|
Għall-kampjunar bil-lott, irrispettivament minn jekk ir-rata tal-fluss tkunx waħda varjabbli jew kostanti, l-ekwazzjoni (A.7-30) tista’ tiġi ssimplifikata kif ġej:
|
|
(A.7-32)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab s [mol/s]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni molari medja tal-emissjoni gassuża fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
F
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
|
A.7.3.2. Konverżjoni tal-konċentrazzjoni mix-xott għall-imxarrab
Il-parametri ta’ dan il-paragrafu jinkisbu mir-riżultati tal-bilanċ kimiku kkalkulati fil-paragrafu A.7.2. Ir-relazzjoni li ġejja teżisti bejn il-konċentrazzjonijiet molari tal-gassijiet fil-fluss imkejjel x
gasdry u x
gas [mol/mol] espressi fuq bażi xotta u bażi fl-imxarrab rispettivament:
|
|
(A.7-33)
|
|
|
(A.7-34)
|
fejn:
|
x
H2O
|
=
|
il-frazzjoni molari tal-ilma fil-fluss imkejjel fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
x
H2Odry
|
=
|
il-frazzjoni molari tal-ilma fil-fluss imkejjel fuq bażi xotta [mol/mol]
|
Għall-emissjonijiet gassużi, għall-konċentrazzjoni ġenerika x [mol/mol] għandha ssir korrezzjoni għall-ilma mneħħi kif ġej:
|
|
(A.7-35)
|
fejn:
|
x
[emission]meas
|
=
|
il-frazzjoni molari tal-emissjoni fil-fluss imkejjel fil-post fejn isir il-kejl [mol/mol]
|
|
x
H2O[emission]meas
|
=
|
l-ammont ta’ ilma fil-fluss imkejjel fil-kejl tal-fluss [mol/mol]
|
|
x
H2Oexh
|
=
|
l-ammont ta’ ilma fil-miter tal-fluss [mol/mol]
|
A.7.3.3. Rata tal-fluss molari tal-gass tal-egżost
Ir-rata tal-fluss tal-gassijiet tal-egżost mhux ittrattat tista’ tiġi mkejla direttament jew tista’ tiġi kkalkulata abbażi tal-bilanċ kimiku tal-paragrafu A.7.2.3. Il-kalkolu tar-rata tal-fluss molari tal-egżost mhux ittrattat isir mir-rata tal-fluss molari tal-arja li tidħol imkejla jew mir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil imkejla. Ir-rata tal-fluss molari tal-egżost mhux ittrattat tista’ tiġi kkalkulata mill-emissjonijiet li jkunu ttieħdu kampjuni tagħhom,
, abbażi tar-rata tal-fluss molari tal-arja li tidħol imkejla,
, jew tar-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil imkejla
, u l-valuri għandhom jiġu kkalkulati permezz tal-bilanċ kimiku fil-paragrafu A.7.2.3. Is-soluzzjoni għall-bilanċ kimiku fil-paragrafu A.7.2.3. għandha tkun bl-istess frekwenza li biha
jew
tiġi aġġornata u rreġistrata.
|
(a)
|
Rata tal-fluss tal-crankcase. Il-fluss tal-egżost mhux ittrattat jista’ jiġi kkalkulat abbażi ta’
jew
biss jekk mill-inqas waħda mill-kundizzjonijiet dwar ir-rata tal-fluss tal-emissjonijiet tal-crankcase li ġejjin tkun vera:
|
(i)
|
Il-magna tat-test ikollha sistema ta’ kontroll tal-emissjonijiet ta’ produzzjoni bi crankcase magħluqa li tidderieġi l-fluss tal-crankcase lura lejn l-arja li tidħol, ’l isfel mill-miter tal-fluss tal-arja li tidħol;
|
|
(ii)
|
Waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet il-fluss tal-crankcase miftuħa jiġi dirett lejn l-egżost skont il-paragrafu 6.10;
|
|
(iii)
|
L-emissjonijiet u l-fluss tal-crankcase miftuħa jiġu mkejla u miżjuda mal-kalkoli tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk;
|
|
(iv)
|
Permezz ta’ dejta dwar l-emissjonijiet jew ta’ analiżi inġineristika, jista’ jintwera li jekk ir-rata tal-fluss tal-emissjonijiet tal-crankcase miftuħa jiġu injorati dan ma jaffettwax ħażin il-konformità mal-istandards applikabbli;
|
|
|
(b)
|
Kalkolu tar-rata tal-fluss molari abbażi tal-arja li tidħol.
Abbażi ta’ , ir-rata tal-fluss molari tal-gass tal-egżost [mol/s] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.7-36)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-egżost mhux ittrattat minn fejn jiġu mkejla l-emissjonijiet [mol/s]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-arja li tidħol inkluża l-umdità fl-arja li tidħol [mol/s]
|
|
x
int/exhdry
|
=
|
l-ammont ta’ arja li tidħol meħtieġa sabiex jiġu prodotti l-prodotti proprji tal-kombustjoni għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit) [mol/mol]
|
|
x
raw/exhdry
|
=
|
l-ammont ta’ egżost mhux dilwit, mingħajr arja żejda, għal kull mole ta’ egżost xott (mhux ittrattat jew dilwit) [mol/mol]
|
|
x
H2Oexhdry
|
=
|
l-ammont ta’ ilma fl-egżost għal kull mole ta’ egżost xott [mol/mol]
|
|
|
(c)
|
Kalkolu tar-rata tal-fluss molari abbażi tar-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil
Abbażi ta’ , [mol/s] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.7-37)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-egżost mhux ittrattat minn fejn jiġu mkejla l-emissjonijiet
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-fjuwil inkluża l-umdità fl-arja li tidħol [g/s]
|
|
w
C
|
=
|
il-frazzjoni tal-massa tal-karbonju għall-fjuwil partikolari [g/g]
|
|
x
H2Oexhdry
|
=
|
l-ammont ta’ H2O għal kull mole xotta ta’ fluss imkejjel [mol/mol]
|
|
M
C
|
=
|
il-massa molekulari tal-karbonju 12,0107 g/mol
|
|
x
Ccombdry
|
=
|
l-ammont ta’ karbonju mill-fjuwil fl-egżost għal kull mole ta’ egżost xott [mol/mol]
|
|
A.7.4. Emissjonijiet gassużi dilwiti
A.7.4.1. Kalkolu u korrezzjoni fl-isfond tal-massa tal-emissjonijiet
L-ekwazzjonijiet biex tiġi kkalkulata l-massa tal-emissjonijiet gassużi m
gas [g/test] bħala funzjoni tar-rati tal-fluss molari tal-emissjonijiet huma kif ġej:
|
(a)
|
Kampjunar kontinwu, rata tal-fluss varjabbli
|
|
(ara A.7-29)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
m
gasi
|
=
|
il-konċentrazzjoni molari istantanja tal-gass ġeneriku fuq bażi fl-imxarrab tali [mol/mol]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
Kampjunar kontinwu, rata tal-fluss kostanti
|
|
(ara A.7-31)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni molari medja tal-emissjoni gassuża fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
Δt
|
=
|
id-durata ta’ ħin tal-intervall tat-test
|
|
|
(b)
|
Għal kampjunar bil-lott, irrispettivament minn jekk ir-rata tal-fluss tkunx waħda varjabbli jew kostanti, għandha tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(ara A.7-32)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-emissjoni ġenerika [g/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [mol/s]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni molari medja tal-emissjoni gassuża fuq bażi fl-imxarrab [mol/mol]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
|
|
(c)
|
Fil-każ tal-gassijiet tal-egżost dilwit, il-valuri kkalkulati għall-massa tas-sustanzi li jniġġsu għandhom jiġu korretti billi tiġi mnaqqsa l-massa tal-emissjonijiet fl-isfond minħabba l-arja ta’ dilwizzjoni:
|
(i)
|
L-ewwel nett, ir-rata tal-fluss molari tal-arja ta’ dilwizzjoni
[mol/s] għandha tiġi ddeterminata matul l-intervall tat-test. Din tista’ tkun kwantità mkejla jew kwantità kkalkulata mill-fluss tal-egżost dilwit u mill-frazzjoni medja ppeżata bil-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni fl-egżost dilwit,
; |
|
(ii)
|
Il-fluss totali tal-arja ta’ dilwizzjoni n
airdil [mol] għandu jiġi mmultiplikat bil-konċentrazzjoni medja tal-emissjoni fl-isfond. Dan jista’ jkun medja ppeżata bil-ħin jew medja ppeżata bil-fluss (pereżempju, sfond li ttieħdu kampjuni b’mod proporzjonali tiegħu). Il-prodott ta’ n
airdil u l-konċentrazzjoni medja ta’ emissjoni fl-isfond ikun l-ammont totali ta’ emissjoni fl-isfond;
|
|
(iii)
|
Jekk ir-riżultat ikun kwantità molari, din għandha tiġi kkonvertita f’massa tal-emissjoni fl-isfond m
bkgnd [g] billi tiġi mmultiplikata bil-massa molari tal-emissjoni M
gas [g/mol];
|
|
(iv)
|
Il-massa totali fl-isfond għandha tiġi mnaqqsa mill-massa totali sabiex issir korrezzjoni għall-emissjonijiet fl-isfond;
|
|
(v)
|
Il-fluss totali tal-arja ta’ dilwizzjoni jista’ jiġi ddeterminat b’kejl dirett tal-fluss. F’dan il-każ, il-massa totali tal-isfond għandha tiġi kkalkulata billi jintuża l-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni, n
airdil. Il-massa fl-isfond għandha tiġi mnaqqsa mill-massa totali. Ir-riżultat għandu jintuża fil-kalkoli tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk;
|
|
(vi)
|
Il-fluss totali tal-arja ta’ dilwizzjoni jista’ jiġi ddeterminat mill-fluss totali tal-egżost dilwit u minn bilanċ kimiku tal-fjuwil, tal-arja li tidħol u tal-egżost kif ġie deskritt fil-paragrafu A.7.2. F’dan il-każ, il-massa totali tal-isfond għandha tiġi kkalkulata billi jintuża l-fluss totali tal-egżost dilwit, n
dexh. Imbagħad, dan ir-riżultat għandu jiġi mmultiplikat bil-frazzjoni medja ppeżata bil-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni fl-egżost dilwit,
. |
Fir-rigward taż-żewġ każijiet (v) u (vi), għandhom jintużaw l-ekwazzjonijiet li ġejjin:
|
jew
|
(ara A.7-38)
|
|
|
(A.7-39)
|
fejn:
|
m
gas
|
=
|
il-massa totali tal-emissjoni gassuża [g]
|
|
m
bkgnd
|
=
|
il-mases totali fl-isfond [g]
|
|
m
gascor
|
=
|
il-massa tal-gass korretta għall-emissjonijiet fl-isfond [g]
|
|
M
gas
|
=
|
il-massa molekulari tal-emissjoni gassuża ġenerika [g/mol]
|
|
x
gasdil
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni gassuża fl-arja ta’ dilwizzjoni [mol/mol]
|
|
n
airdil
|
=
|
il-fluss molari tal-arja ta’ dilwizzjoni [mol]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni medja ppeżata bil-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni fl-egżost dilwit [mol/mol]
|
|
|
=
|
il-frazzjoni tal-gass tal-isfond [mol/mol]
|
|
n
dexh
|
=
|
il-fluss totali tal-egżost dilwit [mol]
|
|
A.7.4.2. Konverżjoni tal-konċentrazzjoni mix-xott għall-imxarrab
Għall-konverżjoni mix-xott għall-imxarrab fuq il-kampjuni dilwiti għandhom jintużaw l-istess relazzjonijiet għall-gassijiet mhux ittrattati (paragrafu A.7.3.2.). Għall-arja ta’ dilwizzjoni għandu jsir kejl tal-umdità bil-għan li tiġi kkalkulata l-frazzjoni tal-fwar tal-ilma tagħha x
H2Odildry [mol/mol]:
|
|
(ara A.7-21)
|
fejn:
x
H2Odil
= il-frazzjoni molari tal-ilma fil-fluss tal-arja ta’ dilwizzjoni [mol/mol]
A.7.4.3. Rata tal-fluss molari tal-egżost
|
(a)
|
Kalkolu permezz tal-bilanċ kimiku
Ir-rata tal-fluss molari [mol/s] tista’ tiġi kkalkulata abbażi tar-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil :
|
|
(ara A.7-37)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-egżost mhux ittrattat minn fejn jiġu mkejla l-emissjonijiet
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-fjuwil inkluża l-umdità fl-arja li tidħol [g/s]
|
|
w
C
|
=
|
il-frazzjoni tal-massa tal-karbonju għall-fjuwil partikolari [g/g]
|
|
x
H2Oexhdry
|
=
|
l-ammont ta’ H2O għal kull mole xotta tal-fluss imkejjel [mol/mol]
|
|
M
C
|
=
|
il-massa molekulari tal-karbonju 12,0107 g/mol
|
|
x
Ccombdry
|
=
|
l-ammont ta’ karbonju mill-fjuwil fl-egżost għal kull mole ta’ egżost xott [mol/mol]
|
|
|
(b)
|
Kejl
Ir-rata tal-fluss molari tal-gass tal-egżost tista’ tiġi mkejla permezz ta’ tliet sistemi:
|
(i)
|
Rata tal-fluss molari tal-PDP. Abbażi tal-veloċità li biha taħdem il-Pompa b’Ċaqliq Pożittiv (PDP) għal intervall tat-test, sabiex tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss molari
[mol/s] għandhom jintużaw l-inklinazzjoni korrispondenti a
1, u l-interċettazzjoni, a
0 [-], kif ġew ikkalkulati bil-proċedura ta’ kalibrazzjoni tal-Appendiċi 1 ta’ dan l-anness, kif ġej:
|
|
(A.7-40)
|
fejn:
|
|
(A.7-41)
|
fejn:
|
a
1
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni [m3/s]
|
|
a
0
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni [m3/rev]
|
|
p
in, pout
|
=
|
il-pressjoni fil-bokka/fl-iżbokk [Pa]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol K)]
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura fil-bokka [K]
|
|
V
rev
|
=
|
il-volum ippompjat tal-PDP [m3/rev]
|
|
f
n.,PDP
|
=
|
il-veloċità tal-PDP [rev/s]
|
|
|
(ii)
|
Rata tal-fluss molari tal-SSV. Abbażi tal-ekwazzjoni tas-C
d kontra r-R
e
#, iddeterminata skont l-Appendiċi 1 ta’ dan l-anness, ir-rata tal-fluss molari tal-Venturi Subsoniku (SSV) matul test tal-emissjonijiet
[mol/s] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.7-42)
|
fejn:
|
p
in
|
=
|
il-pressjoni fil-bokka [Pa]
|
|
A
t
|
=
|
l-erja trażversali tal-gerżuma tal-venturi [m2]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol K)]
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura fil-bokka [K]
|
|
Z
|
=
|
il-fattur ta’ kompressibbiltà
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tal-egżost dilwit [kg/mol]
|
|
C
d
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ rilaxx tal-SSV [-]
|
|
C
f
|
=
|
il-koeffiċjent tal-fluss tal-SSV [-]
|
|
|
(iii)
|
Rata tal-fluss molari tas-CFV. Sabiex tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss molari minn venturi wieħed jew minn kombinazzjoni waħda ta’ venturis, għandhom jintużaw il-medja rispettiva tagħha C
d u kostanti oħrajn, iddeterminati skont l-Appendiċi 1 ta’ dan l-anness. Dan li ġej huwa l-kalkolu tar-rata tal-fluss molari tas-CFV
[mol/s] matul test tal-emissjonijiet:
|
|
(A.7-43)
|
fejn:
|
p
in
|
=
|
il-pressjoni fil-bokka [Pa]
|
|
A
t
|
=
|
l-erja trażversali tal-gerżuma tal-venturi [m2]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol K)]
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura fil-bokka [K]
|
|
Z
|
=
|
il-fattur ta’ kompressibbiltà
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tal-egżost dilwit [kg/mol]
|
|
C
d
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ rilaxx tas-CFV [-]
|
|
C
f
|
=
|
il-koeffiċjent tal-fluss tas-CFV [-]
|
|
|
A.7.4.4. Determinazzjoni tal-partikulati
A.7.4.4.1. Kampjunar
|
(a)
|
Kampjunar minn rata tal-fluss varjabbli:
Jekk jinġabar kampjun bil-lott minn rata tal-fluss tal-egżost li tinbidel, għandu jittieħed kampjun proporzjonali għar-rata tal-fluss tal-egżost li tinbidel. Ir-rata tal-fluss għandha tiġi integrata tul intervall tat-test sabiex jiġi ddeterminat il-fluss totali. Il-konċentrazzjoni medja tal-PM  (li diġà qiegħda f’unitajiet ta’ massa għal kull mole tal-kampjun) għandha tiġi mmultiplikata bil-fluss totali sabiex tinkiseb il-massa totali tal-PM m
PM [g]:
|
|
(A.7-44)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari istantanju tal-egżost [mol/s]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-PM [g/mol]
|
|
Dti
|
=
|
l-intervall kampjunarju [s]
|
|
|
(b)
|
Kampjunar minn rata tal-fluss kostanti
Jekk jinġabar kampjun bil-lott minn rata tal-fluss tal-egżost kostanti, għandha tiġi ddeterminata r-rata medja tal-fluss molari minn fejn ittieħed il-kampjun. Il-konċentrazzjoni medja tal-PM għandha tiġi mmultiplikata bil-fluss totali sabiex tinkiseb il-massa totali tal-PM m
PM[g]:
|
|
(A.7-45)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari tal-egżost [mol/s]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-PM [g/mol]
|
|
Δt
|
=
|
id-durata ta’ ħin tal-intervall tat-test [s]
|
Għal kampjunar bi proporzjon kostanti tad-dilwizzjoni (DR), m
PM [g] għandha tiġi kkalkulata permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-46)
|
fejn:
|
m
PMdil
|
=
|
il-massa tal-PM fl-arja ta’ dilwizzjoni [g]
|
|
DR
|
=
|
il-proporzjon tad-dilwizzjoni [-] iddefinit bħala l-proporzjon bejn il-massa tal-emissjoni m u l-massa tal-egżost dilwit m
dil/exh ( ).
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni DR jista’ jiġi espress bħal funzjoni ta’ x
dil/exh:
|
|
(A.7-47)
|
|
|
A.7.4.4.2. Korrezzjoni fl-isfond
Għandu jiġi applikat l-istess approċċ bħal dak tal-paragrafu A.7.4.1. sabiex l-massa tal-PM tiġi korretta għall-isfond. Jekk 
tiġi mmultiplikata bil-fluss totali tal-arja ta’ dilwizzjoni, tinkiseb il-massa totali fl-isfond tal-PM (m
PMbkgnd [g]). It-tnaqqis tal-massa totali fl-isfond mill-massa totali jagħti l-massa korretta fl-isfond tal-partikulati m
PMcor [g]:
|
|
(A.7-48)
|
fejn:
|
m
PMuncor
|
=
|
il-massa mhux korretta tal-PM [g]
|
|
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja tal-PM fl-arja ta’ dilwizzjoni [g/mol]
|
|
n
airdil
|
=
|
il-fluss molari tal-arja ta’ dilwizzjoni [mol]
|
A.7.5. Xogħol taċ-ċiklu u emissjonijiet speċifiċi
A.7.5.1. Emissjonijiet gassużi
A.7.5.1.1. Ċiklu tranżitorju u modali bir-rampa
Għall-egżost mhux ittrattat u dilwit rispettivament, qed issir referenza għall-paragrafi A.7.3.1. u A.7.4.1. Il-valuri għall-potenza P
i [kW] li jirriżultaw għandhom jiġu integrati tul intervall tat-test. Ix-xogħol totali W
act [kWh] jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.7-49)
|
fejn:
|
P
i
|
=
|
il-potenza istantanja tal-magna [kW]
|
|
n
i
|
=
|
il-veloċità istantanja tal-magna [min-1]
|
|
T
i
|
=
|
it-torque istantanju tal-magna [N·m]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu [kWh]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
L-emissjonijiet speċifiċi e
gas [g/kWh] għandhom jiġu kkalkulati bil-modi li ġejjin, jiddependi mit-tip ta’ ċiklu tat-test.
|
|
(A.7-50)
|
fejn:
|
m
gas
|
=
|
il-massa totali tal-emissjoni [g/test]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol taċ-ċiklu [kWh]
|
Fil-każ ta’ ċiklu tranżitorju, ir-riżultat finali tat-test e
gas [g/kWh] għandu jkun medja ppeżata minn test bi startjar ta’ magna kiesħa u minn test bi startjar ta’ magna sħuna billi tintuża:
|
|
(A.7-51)
|
Fil-każ ta’ riġenerazzjoni infrekwenti (perjodika) tal-egżost (paragrafu 6.6.2.), l-emissjonijiet speċifiċi għandhom jiġu korretti bil-fattur multiplikattiv ta’ aġġustament k
r (ekwazzjoni (6-4)) jew biż-żewġ pari separati ta’ fatturi addittivi ta’ aġġustament k
Ur (il-fattur ’il fuq tal-ekwazzjoni (6-5)) u k
Dr (il-fattur ’l isfel tal-ekwazzjoni (6-6)).
A.7.5.1.2. Ċiklu b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
L-emissjonijiet speċifiċi e
gas [g/kWh] jiġu kkalkulati kif ġej:
|
|
(A.7-52)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-emissjoni għall-modalità i [g/h]
|
|
Pi
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’  (ara l-paragrafi 6.3. u 7.7.1.2.)
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
A.7.5.2. Emissjonijiet tal-partikulati
A.7.5.2.1. Ċikli tranżitorji u modali bir-rampa
L-emissjonijiet speċifiċi tal-partikulati għandhom jiġu kkalkulati bl-ekwazzjoni (A.7-50) fejn e
gas [g/kWh] u m
gas [g/test] jiġu sostitwiti b’e
PM [g/kWh] u b’m
PM [g/test] rispettivament:
|
|
(A.7-53)
|
fejn:
|
m
PM
|
=
|
il-massa totali tal-emissjoni tal-partikulati, ikkalkulata skont il-paragrafu A.8.3.4. [g/test]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol taċ-ċiklu [kWh]
|
L-emissjonijiet fiċ-ċiklu kompożitu tranżitorju (jiġifieri, fażi kiesħa u fażi sħuna) għandhom jiġu kkalkulati kif intwera fil-paragrafu A.7.5.1.
A.7.5.2.2. Ċiklu b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
L-emissjoni speċifika tal-partiklulati e
PM
[g/kWh] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
A.7.5.2.2.1. Għall-metodu b’filtru uniku
|
|
(A.7-54)
|
fejn:
|
P
i
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’ (ara l-paragrafi 6.3. u 7.7.1.2.)
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati [g/h]
|
A.7.5.2.2.2. Għall-metodu b’filtri multipli
|
|
(A.7-55)
|
fejn:
|
P
i
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’ (ara l-paragrafi 6.3. u 7.7.1.2.)
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati fil-modalità i [g/h]
|
Għall-metodu b’filtru uniku, il-fattur effettiv ta’ ppeżar, WF
effi, għal kull modalità għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.7-56)
|
fejn:
|
m
smpldexhi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija
mill-filtri kampjunarji tal-partikulati fil-modalità i
[kg]
|
|
m
smpldexh
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati [kg]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fil-modalità i [kg/s]
|
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti [kg/s]
|
Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ ppeżar għandu jkun fi ħdan ± 0,005 (valur assolut) tal-fatturi ta’ ppeżar elenkati fl-Anness 5.
(1) Ara l-ittri jew it-termini miktuba taħt il-vers; pereżempju,:
għar-rata tal-massa tal-arja xotta jew
għar-rata tal-massa tal-fjuwil.
(2) Il-proporzjon tad-dilwizzjoni r
d fl-Appendiċi A.8 u DR fl-Appendiċi A.7: simboli differnti imma l-istess tifsira u l-istess ekwazzjonijiet. Il-fattur ta’ dilwizzjoni D fl-Appendiċi A.8 u x
dil/exh fl-Appendiċi A.7: simboli differenti imma l-istess tifsira fiżika; l-ekwazzjoni (A.7-47) turi r-relazzjoni bejn x
dil/exh u DR.
(3) Ara l-paragrafu A.7.1.1. ta’ din it-taqsima għall-valuri li għandhom jintużaw għall-mases molari. Fil-każijiet tal-NOx u tal-HC, ir-Regolamenti jispeċifikaw il-mases molari effettivi bbażati fuq speċjazzjoni preżunta iktar milli fuq speċjazzjoni proprja.
(4) Ara s-simboli u l-abrevjazzjonijiet għall-komponenti kimiċi.
(5) Ara s-simboli speċifiċi fit-tabella tal-bilanċ kimiku.
(6) Il-frazzjonijiet molari għat-THC u għall-NMHC jiġu espressi fuq bażi ekwivalenti għal C1.
(7)
għ.t.t.d.= għad trid tiġi ddefinita.
(8) Fl-Appendiċi A.8 it-tifsira ta’ ittra jew terminu miktuba taħt il-vers tiġi ddeterminata mill-kwantità assoċjata; pereżempju, l-ittra miktuba taħt il-vers “d” tista’ tindika bażi xotta bħal f’“c
d = konċentrazzjoni fuq bażi xotta”, arja ta’ dilwizzjoni bħal f’“p
d = pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja ta’ dilwizzjoni” jew “k
w,d = fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni” jew proporzjon tad-dilwizzjoni bħal f’”r
d”. Din hija r-raġuni għaliex il-kolonna tal-Appendiċi A.8 hija kważi vojta.
(9) B’referenza għal fjuwil bil-formula kimika CHαOβSγNδ
(10) B’referenza għal fjuwil bil-formula kimika CHαOεNδSγ
(11) Il-frazzjoni tal-massa w akkumpanjata mis-simbolu tal-komponent kimiku bħala ittra jew terminu miktuba taħt il-vers.
(12) Għandha tingħata attenzjoni lit-tifsira differenti tas-simbolu β fiż-żewġ appendiċijiet tal-kalkoli tal-emissjonijiet: fl-Appendiċi A.8 huwa jirreferi għal fjuwil li għandu l-formula kimika CHαSγNδOε (jiġifieri, il-formula CβHαSγNδOε fejn β = 1, jekk jiġi preżunt li hemm atomu wieħed tal-karbonju għal kull molekula) filwaqt li fl-Appendiċi A.7 jirreferi għall-proporzjon tal-ossiġnu għall-karbonju b’CHαOβSγNδ. Mela l-β tal-Appendiċi A.7 jikkorrispondi għall-ε tal-Appendiċi A.8.
(1) Il-mases molari effettivi tat-THC u tal-NMHC jiġu ddefiniti bi proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju, α, ta’ 1,85;
(2) Il-massa molari effettiva tal-NOx tiġi ddefinita bil-massa molari tad-diossidu tan-nitroġenu, NO2.
Appendiċi A.7.1
Kalibrazzjoni tal-fluss tal-egżost dilwit (CVS)
Dan l-Appendiċi 1 jiddeskrivi l-kalkoli għall-kalibrazzjoni ta’ diversi miters tal-fluss. Il-paragrafu A.7.6.1. ta’ dan l-Appendiċi 1 l-ewwel jiddeskrivi kif l-outputs tal-miter tal-fluss ta’ referenza għandhom jiġu kkonvertiti sabiex jintużaw fl-ekwazzjonijiet tal-kalibrazzjoni, li jiġu ppreżentati fuq bażi molari. Il-paragrafi l-oħra jiddeskrivu l-kalkoli tal-kalibrazzjoni li huma speċifiċi għal ċerti tipi ta’ miters tal-fluss.
A.7.6.1. Konverżjonijiet tal-miter ta’ referenza
L-ekwazzjonijiet tal-kalibrazzjoni f’din it-taqsima jużaw ir-rata tal-fluss molari,
, bħala kwantità ta’ referenza. Jekk il-miter ta’ referenza adottat jipproduċi rata tal-fluss fi kwantità differenti, bħar-rata standard tal-volum,
, ir-rata proprja tal-volum,
, jew ir-rata tal-massa,
, l-output tal-miter ta’ referenza għandu jiġi kkonvertit f’rata tal-fluss molari permezz tal-ekwazzjonijiet li ġejjin, fejn għandu jiġi nnotat li filwaqt li l-valuri għar-rata tal-volum, ir-rata tal-massa, il-pressjoni, it-temperatura u l-massa molari jistgħu jinbidlu matul test tal-emissjonijiet, matul kalibrazzjoni tal-miter tal-fluss huma għandhom jinżammu kemm jista’ jkun kostanti għal kull punt stabbilit individwali:
|
|
(A.7–57)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari ta’ referenza [mol/s]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-volum ta’ referenza, korretta għal pressjoni standard u għal temperatura standard [m3/s]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-volum ta’ referenza, fil-pressjoni u fit-temperatura proprji [m3/s]
|
|
|
=
|
il-fluss tal-massa ta’ referenza [g/s]
|
|
p
std
|
=
|
il-pressjoni standard [Pa]
|
|
p
act
|
=
|
il-pressjoni proprja tal-gass [Pa]
|
|
T
std
|
=
|
it-temperatura standard [K]
|
|
T
act
|
=
|
it-temperatura proprja tal-gass [K]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol · K)]
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tal-gass [g/mol]
|
A.7.6.2. Kalkoli tal-kalibrazzjoni tal-PDP
Għal kull pożizzjoni ta’ restrittur, il-valuri li ġejjin għandhom jiġu kkalkulati mill-valuri medji ddeterminati fil-paragrafu 8.1.8.4., kif ġej:
|
(a)
|
Volum tal-PDP ippompjat għal kull dawra, V
rev (m3/rev):
|
|
(A.7–58)
|
fejn:
|
|
=
|
il-valur medju tar-rata tal-fluss molari ta’ referenza [mol/s]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol · K)]
|
|
|
=
|
it-temperatura medja fil-bokka [K]
|
|
|
=
|
il-pressjoni medja fil-bokka [Pa]
|
|
|
=
|
il-veloċità tar-rotazzjoni medja [rev/s]
|
|
|
(b)
|
Fattur ta’ korrezzjoni għas-slip tal-PDP, K
s [s/rev]:
|
|
(A.7-59)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss molari ta’ referenza [mol/s]
|
|
|
=
|
it-temperatura medja fil-bokka [K]
|
|
|
=
|
il-pressjoni medja fil-bokka [Pa]
|
|
|
=
|
il-pressjoni medja fl-iżbokk [Pa]
|
|
|
=
|
il-veloċità medja tad-dawriet tal-PDP [rev/s]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass [J/(mol · K)]
|
|
|
(ċ)
|
Għandha ssir rigressjoni tal-inqas kwadrati tal-volum tal-PDP ippompjat għal kull dawra, V
rev, kontra l-fattur ta’ korrezzjoni għas-slip tal-PDP, K
s, billi jiġu kkalkulati l-inklinazzjoni, a
1, u l-interċettazzjoni, a
0, kif ġie deskritt fl-Appendiċi A.2 tal-Anness 4B;
|
|
(d)
|
Il-proċedura fis-subparagrafi (a) sa (c) ta’ dan il-paragrafu għandha tiġi ripetuta għal kull veloċità li biha titħaddem il-PDP;
|
|
(e)
|
It-tabella li ġejja tispjega dawn il-kalkoli għall-valuri differenti ta’
:
Tabella A.7.2
Eżempju ta’ dejta tal-kalibrazzjoni tal-PDP
|
[rev/min] |
[rev/s] |
a1 [m3/min]
|
a1 [m3/s]
|
a0 [m3/rev]
|
|
755,0
|
12,58
|
50,43
|
0,8405
|
0,056
|
|
987,6
|
16,46
|
49,86
|
0,831
|
–0,013
|
|
1 254,5
|
20,9
|
48,54
|
0,809
|
0,028
|
|
1 401,3
|
23,355
|
47,30
|
0,7883
|
–0,061
|
|
|
(f)
|
Għal kull veloċità li biha titħaddem il-PDP, l-inklinazzjoni korrispondenti, a
1, u l-interċettazzjoni, a
0, għandhom jintużaw sabiex tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet kif ġie deskritt fil-paragrafu A.7.4.3.(b)
|
A.7.6.3. Ekwazzjonijiet regolatorji u suppożizzjonijiet permissibbli tal-venturis
Din it-taqsima tiddeskrivi l-ekwazzjonijiet regolatorji u s-suppożizzjonijiet permissibbli għall-kalibrazzjoni ta’ venturi u għall-kalkolu tal-fluss permezz ta’ venturi. Minħabba li kemm venturi substoniku (SSV) kif ukoll venturi bi fluss kritiku (CFV) jaħdmu b’mod simili, l-ekwazzjonijiet regolatorji tagħhom huma kważi l-istess, ħlief għall-ekwazzjoni li tiddeskrivi l-proporzjon tal-pressjoni tagħhom, r (jiġifieri, r
SSV kontra r
CFV). Dawn l-ekwazzjonijiet regolatorji jassumu fluss kompressibbli invixxidu isentropiku unidimensjonali ta’ gass ideali. Fil-paragrafu A.7.6.3.(d), jiġu deskritti suppożizzjonijiet oħrajn li jistgħu jsiru. Jekk is-suppożizzjoni ta’ gass ideali għall-fluss imkejjel ma tkunx permessa, l-ekwazzjonijiet regolatorji jinkludu korrezzjoni tal-ewwel ordni għall-komportament ta’ gass reali; jiġifieri, l-fattur ta’ kompressibbiltà, Z. Jekk ġudizzju inġineristiku tajjeb jeħtieġ li jintuża valur ieħor għajr Z = 1, tista’ tintuża ekwazzjoni tal-istat xierqa sabiex jiġu ddeterminati l-valuri ta’ Z bħala funzjoni tal-pressjonijiet u tat-temperaturi mkejla, jew jistgħu jiġu żviluppati ekwazzjonijiet tal-kalibrazzjoni speċifiċi bbażati fuq ġudizzju inġineristiku tajjeb. Għandu jiġi nnotat li l-ekwazzjoni għall-koeffiċjent tal-fluss, C
f, huwa bbażata fuq is-suppożizzjoni ta’ gass ideali li l-esponent isentropiku, γ, huwa daqs il-proporzjon tas-sħanat speċifiċi, c
p/c
V
. Jekk ġudizzju inġineristiku tajjeb jeħtieġ li jintuża esponent isentropiku ta’ gass reali, tista’ tintuża ekwazzjoni tal-istat xierqa sabiex jiġu ddeterminati l-valuri ta’ γ bħala funzjoni tal-pressjonijiet u tat-temperaturi mkejla, jew jistgħu jiġu żviluppati ekwazzjonijiet tal-kalibrazzjoni speċifiċi. Ir-rata tal-fluss molari,
[mol/s], għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.7–60)
|
fejn:
|
C
d
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ rilaxx kif ġie ddeterminat fil-paragrafu A.7.6.3.(a) [–]
|
|
C
f
|
=
|
il-koeffiċjent tal-fluss, kif ġie ddeterminat fil-paragrafu A.7.6.3.(b) [–]
|
|
A
t
|
=
|
l-erja trażversali tal-gerżuma tal-venturi [m2]
|
|
p
in
|
=
|
il-pressjoni statitika assoluta fil-bokka tal-venturi [Pa]
|
|
Z
|
=
|
il-fattur ta’ kompressibbiltà [–]
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tat-taħlita ta’ gassijiet [kg/mol]
|
|
R
|
=
|
il-kostant molari tal-gass J/(mol · K)
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
(a)
|
Billi tintuża d-dejta miġbura fil-paragrafu 8.1.8.4., C
d tiġi kkalkulata permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7–61)
|
fejn:
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari ta’ referenza [mol/s]
|
Simboli oħrajn skont kull ekwazzjoni (A.7-60).
|
|
(b)
|
C
f għandu jiġi ddeterminat billi jintuża wieħed mill-metodi li ġejjin:
|
(i)
|
Għall-miters tal-fluss tas-CFV biss, CfCFV huwa derivat mit-tabella li ġejja abbażi tal-valuri għal β (il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma għad-dijametru tal-bokka tal-venturi) u γ (il-proporzjon tas-sħanat speċifiċi tat-taħlita ta’ gassijiet), fejn tintuża interpolazzjoni lineari sabiex jinstabu l-valuri intermedji:
Tabella A.7.3
C
fCFV kontra β u γ għall-miters tal-fluss tas-CFV
|
C
fCFV
|
|
β
|
γ
exh = 1,385
|
γ
dexh = γ
air = 1,399
|
|
0,000
|
0,6822
|
0,6846
|
|
0,400
|
0,6857
|
0,6881
|
|
0,500
|
0,6910
|
0,6934
|
|
0,550
|
0,6953
|
0,6977
|
|
0,600
|
0,7011
|
0,7036
|
|
0,625
|
0,7047
|
0,7072
|
|
0,650
|
0,7089
|
0,7114
|
|
0,675
|
0,7137
|
0,7163
|
|
0,700
|
0,7193
|
0,7219
|
|
0,720
|
0,7245
|
0,7271
|
|
0,740
|
0,7303
|
0,7329
|
|
0,760
|
0,7368
|
0,7395
|
|
0,770
|
0,7404
|
0,7431
|
|
0,780
|
0,7442
|
0,7470
|
|
0,790
|
0,7483
|
0,7511
|
|
0,800
|
0,7527
|
0,7555
|
|
0,810
|
0,7573
|
0,7602
|
|
0,820
|
0,7624
|
0,7652
|
|
0,830
|
0,7677
|
0,7707
|
|
0,840
|
0,7735
|
0,7765
|
|
0,850
|
0,7798
|
0,7828
|
|
|
(ii)
|
Għal kwalunkwe miter tal-fluss tas-CFV jew tal-SSV, l-ekwazzjoni li ġejja tista’ tintuża sabiex jiġi kkalkulat C
f:
|
|
(A.7-62)
|
fejn:
|
γ
|
=
|
l-esponent isentropiku [-]. Għal gass ideali, dan huwa l-proporzjon tas-sħanat speċifiċi tat-taħlita ta’ gassijiet, cp
/c
V
|
|
r
|
=
|
il-proporzjon tal-pressjoni, kif ġie ddeterminat fis-subparagrafu (c)(3) ta’ din it-taqsima
|
|
β
|
=
|
il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma għad-dijametru tal-bokka tal-venturi
|
|
|
|
(ċ)
|
Il-proporzjon tal-pressjoni r għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
(i)
|
Għas-sistemi tal-SSV biss, r
SSV jiġi kkalkulat permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-63)
|
fejn:
|
Δp
SSV
|
=
|
il-pressjoni statika differenzjali; il-bokka tal-venturi bit-tnaqqis tal-gerżuma tal-venturi [Pa]
|
|
|
(ii)
|
Għas-sistemi tas-CFV biss, r
CFV għandu jiġi kkalkulat b’mod iterattiv permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.7-64)
|
|
|
|
(d)
|
Tista’ ssir kwalunkwe waħda mis-suppożizzjonijiet simplifikanti tal-ekwazzjonijiet regolatorji li ġejjin, jew jista’ jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jiġu żviluppati valuri iktar xierqa għall-ittestjar:
|
(i)
|
Għall-ittestjar tal-emissjonijiet tul il-meded sħaħ tal-egżost mhux ittrattat, tal-egżost dilwit u tal-arja ta’ dilwizzjoni, jista’ jiġi preżunt li t-taħlita ta’ gassijiet se jkollha l-komportament ta’ gass ideali: Z = 1;
|
|
(ii)
|
Għall-medda sħiħa tal-egżost mhux ittrattat, jista’ jiġi preżunt proporzjon kostanti ta’ sħanat speċifiċi ta’ γ = 1,385;
|
|
(iii)
|
Għall-medda sħiħa tal-egżost dilwit u tal-arja (pereżempju, arja ta’ kalibrazzjoni jew arja ta’ dilwizzjoni), jista’ jiġi preżunt proporzjon kostanti ta’ sħanat speċifiċi ta’ γ =1,399;
|
|
(iv)
|
Għall-medda sħiħa tal-egżost dilwit u tal-arja, il-massa molari tat-taħlita M
mix [g/mol], tista’ tiġi kkunsidrata bħala funzjoni biss tal-ammont ta’ ilma fl-arja ta’ dilwizzjoni jew fl-arja ta’ kalibrazzjoni, x
H2O, iddeterminata kif ġie deskritt fil-paragrafu A.7.1.2., kif ġej:
|
|
(A.7-65)
|
fejn:
|
M
air
|
=
|
28,96559 g/mol
|
|
M
H2O
|
=
|
18,01528 g/mol
|
|
x
H2O
|
=
|
l-ammont ta’ ilma fl-arja ta’ dilwizzjoni jew fl-arja ta’ kalibrazzjoni [mol/mol]
|
|
|
(v)
|
Għall-medda sħiħa tal-egżost dilwit u tal-arja, għall-kalibrazzjonijiet kollha u għall-ittestjar kollu tista’ tiġi preżunta massa molari kostanti tat-taħlita M
mix sakemm il-massa molari preżunta ma tvarjax b’iktar minn ± 1 fil-mija mill-massa molari minima u massima stmati matul il-kalibrazzjoni u l-ittestjar. Din is-suppożizzjoni tista’ ssir jekk jiġi żgurat biżżejjed kontroll tal-ammont ta’ ilma fl-arja ta’ kalibrazzjoni u fl-arja ta’ dilwizzjoni, jew jekk biżżejjed ilma jitneħħa kemm mill-arja ta’ kalibrazzjoni kif ukoll mill-arja ta’ dilwizzjoni. It-tabella li ġejja tagħti eżempji ta’ meded permissibbli tal-punt tan-nida tal-arja ta’ dilwizzjoni kontra l-punt tan-nida tal-arja ta’ kalibrazzjoni.
|
Tabella A.7.4
Eżempji tal-punti tan-nida tal-arja ta’ dilwizzjoni u tal-arja ta’ kalibrazzjoni fejn tista’ tiġi preżunta M
mix kostanti
|
Jekk it-Tdew (°C) tal-kalibrazzjoni jkun...
|
tiġi preżunta l- Mmix kostanti (g/mol) li ġejja
|
għall-meded li ġejjin tat-Tdew (°C) waqt it-testijiet tal-emissjonijiet (1)
|
|
xott
|
28,96559
|
xott sa 18
|
|
0
|
28,89263
|
xott sa 21
|
|
5
|
28,86148
|
xott sa 22
|
|
10
|
28,81911
|
xott sa 24
|
|
15
|
28,76224
|
xott sa 26
|
|
20
|
28,68685
|
– 8 sa 28
|
|
25
|
28,58806
|
12 sa 31
|
|
30
|
28,46005
|
23 sa 34
|
|
A.7.6.4 Kalibrazzjoni tal-SSV
|
(a)
|
Approċċ b’bażi molari. Sabiex jiġi kkalibrat miter tal-fluss tal-SSV għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
|
(i)
|
In-numru Reynolds, Re
#, għal kull rata tal-fluss molari ta’ referenza għandu jiġi kkalkulat billi jintuża d-dijametru tal-gerżuma tal-venturi, d
t. Minħabba li l-viskożità dinamika, μ, hija meħtieġa sabiex jiġi kkalkulat r-Re
#, jista’ jintuża mudell ta’ viskożità speċifiku sabiex tiġi ddeterminata μ għall-gass ta’ kalibrazzjoni (ġeneralment arja) permezz ta’ ġudizzju inġineristiku tajjeb. Inkella, sabiex tiġi approssimizzata μ jista’ jintuża l-mudell ta’ viskożità bi tliet koeffiċjenti ta’ Sutherland:
|
|
(A.7–66)
|
fejn:
|
d
t
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV [m]
|
|
M
mix
|
=
|
il-massa molari tat-taħlita [kg/mol]
|
|
|
=
|
ir-rata tal-fluss molari ta’ referenza [mol/s]
|
u, permezz tal-mudell ta’ viskożità bi tliet koeffiċjenti ta’ Sutherland:
|
|
(A.7-67)
|
fejn:
|
μ
|
=
|
il-viskożità dinamika tal-gass ta’ kalibrazzjoni [kg/(m·s)]
|
|
μ
0
|
=
|
il-viskożità ta’ referenza ta’ Sutherland [kg/(m·s)]
|
|
S
|
=
|
il-kostant ta’ Sutherland [K]
|
|
T
0
|
=
|
it-temperatura ta’ referenza ta’ Sutherland [K]
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi [K]
|
Tabella A.7.5
Parametri tal-mudell ta’ viskożità bi tliet koeffiċjenti ta’ Sutherland
|
Gass (2)
|
μ0
|
T0
|
S
|
Medda tat-temperatura fi ħdan żball ta’ ± 2 fil-mija
|
Limitu tal-pressjoni
|
|
|
kg /(m·s)
|
K
|
K
|
K
|
kPa
|
|
Arja
|
1,716 × 10–5
|
273
|
111
|
170 sa 1 900
|
≤ 1 800
|
|
CO2
|
1,370 × 10–5
|
273
|
222
|
190 sa 1 700
|
≤ 3 600
|
|
H2O
|
1,12 × 10–5
|
350
|
1 064
|
360 sa 1 500
|
≤ 10 000
|
|
O2
|
1,919 × 10–5
|
273
|
139
|
190 sa 2 000
|
≤ 2 500
|
|
N2
|
1,663 × 10–5
|
273
|
107
|
100 sa 1 500
|
≤ 1 600
|
|
|
(ii)
|
Għandha tinħoloq ekwazzjoni għal Cd kontra Re
#, billi jintużaw valuri f’pari ta’ (Re
#, C
d). C
d jiġi kkalkulat skont l-ekwazzjoni (A.7-61), b’Cf jinkiseb mill-ekwazzjoni (A.7-62), jew tista’ tintuża kwalunkwe espressjoni matematika, inkluża serje polinomjali jew ta’ potenzi. L-ekwazzjoni li ġejja hija eżempju ta’ espressjoni matematika li tintuża b’mod komuni sabiex C
d jiġi relatat ma’ Re
#;
|
|
(A.7-68)
|
|
|
(iii)
|
Għandha ssir analiżi ta’ rigressjoni tal-inqas kwadrati sabiex jiġu ddeterminati l-koeffiċjenti l-iktar adattati għall-ekwazzjoni u sabiex jiġu kkalkulati l-istatistika ta’ rigressjoni tal-ekwazzjoni, l-iżball standard tal-istima SEE u l-koeffiċjent ta’ determinazzjoni r
2, skont l-Appendiċi A.2 tal-Anness 4B;
|
|
(iv)
|
Jekk l-ekwazzjoni tissodisfa l-kriterji ta’
(jew
) u r
2 ≥ 0,995, l-ekwazzjoni tista’ tintuża sabiex is-C
d għat-testijiet tal-emissjonijiet jiġi ddeterminat kif ġie deskritt f’A.7.4.3.(b); |
|
(v)
|
Jekk il-kriterji ta’ SEE u ta’ r
2 ma jiġux issodisfati, jista’ jintuża ġudizzju inġineristiku tajjeb sabiex jitħallew barra punti tad-dejta tal-kalibrazzjoni ħalli jkun hemm konformità mal-istatistika ta’ rigressjoni. Sabiex jiġu issodisfatil-kriterji għandhom jintużaw mill-inqas seba’ (7) punti tad-dejta tal-kalibrazzjoni;
|
|
(vi)
|
Jekk bl-omissjoni tal-punti ma tinstabx soluzzjoni għall-valuri erratiċi, għandha tittieħed azzjoni korrettiva. Pereżempju, għandha tingħażel espressjoni matematika oħra għall-ekwazzjoni ta’ C
d kontra Re
#, it-tnixxijiet għandhom jiġu kkontrollati jew il-proċess ta’ kalibrazzjoni għandu jii ripetut. Jekk il-proċess ikollu jiġi ripetut, għandhom jiġu applikati tolleranzi iktar stretti għall-kejl u għandu jitħalla iktar ħin sabiex il-flussi jistabbilizzaw;
|
|
(vii)
|
Ladarba l-ekwazzjoni tissodisfa l-kriterji ta’ regressjoni, l-ekwazzjoni tista’ tintuża biss sabiex jiġu ddeterminati r-rati tal-fluss li jkunu fil-medda tar-rati tal-fluss ta’ referenza użati sabiex jiġu ssodisfati l-kriterji ta’ rigressjoni tal-ekwazzjoni ta’ C
d kontra Re
#.
|
|
A.7.6.5. Kalibrazzjoni tas-CFV
|
(a)
|
Approċċ b’bażi molari. Uħud mill-miters tal-fluss tas-CFV jikkonsistu f’venturi wieħed filwaqt li oħrajn jikkonsistu f’għadd ta’ venturis, fejn jintużaw kombinazzjonijiet differenti ta’ venturis sabiex jiġu mkejla rati tal-fluss differenti. Għall-miters tal-fluss tas-CFV li jikkonsistu f’għadd ta’ venturis, tista’ ssir jew il-kalibrazzjoni ta’ kull venturi b’mod indipendenti sabiex jiġi ddeterminat koeffiċjent ta’ rilaxx separat, C
d, għal kull venturi jew il-kalibrazzjoni ta’ kull kombinazzjoni ta’ venturis bħala venturi wieħed. Fil-każ fejn jiġu kkalibrati kombinazzjoni ta’ venturis, għandhom jintużaw is-somma tal-erja tal-gerżuma tal-venturis attivi bħala A
t, l-għerq kwadrat tas-somma tal-kwadrati tad-dijametri tal-gerżuma tal-venturi attivi bħala d
t, u l-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma għad-dijametru tal-bokka tal-venturi bħala l-proporzjon tal-għerq kwadrat tas-somma tad-dijametri tal-gerżuma tal-venturi attivi (d
t) għad-dijametru tad-daħla komuni għall-venturis kollha (D). Sabiex jiġi ddeterminat is-C
d għal venturi wieħed jew għal kombinazzjoni waħda ta’ veturis, għandhom jittieħdu l-passi li ġejjin:
|
(i)
|
Bid-dejta miġbura f’kull punt stabbilit tal-kalibrazzjoni, għandu jiġi kkalkulat C
d individwali għal kull punt permezz tal-ekwazzjoni (A.7-60);
|
|
(ii)
|
Il-medja u d-devjazzjoni standard tal-valuri kollha tas-C
d għandhom jiġu kkalkulati skont l-ekwazzjonijiet (A.2-1) u (A.2-2);
|
|
(iii)
|
Jekk id-devjazzjoni standard tal-valuri kollha tas-C
d tkun inqas minn jew ta’ 0,3 fil-mija tas-C
d medju, mela s-C
d medju għandu jintuża fl-ekwazzjoni (A.7-43) u s-CFV għandu jintuża biss sal-iktar r baxx imkejjel matul il-kalibrazzjoni;
|
|
(A.7-69)
|
|
|
(iv)
|
Jekk id-devjazzjoni standard tal-valuri kollha tas-C
d taqbeż iż-0,3 fil-mija tas-C
d medju, il-valuri tas-C
d li jikkorrispondu għall-punt tad-dejta miġbur fl-iktar r baxx imkejjel matul il-kalibrazzjoni għandu jitħalla barra;
|
|
(v)
|
Jekk in-numru tal-punti tad-dejta rimanenti jkun inqas minn sebgħa (7), għandha tittieħed azzjoni korrettiva billi d-dejta tal-kalibrazzjoni tiġi kkontrollata jew billi l-proċess ta’ kalibrazzjoni jiġi ripetut. Jekk il-proċess ta’ kalibrazzjoni jiġi ripetut, huwa rrakkomandat li jsiru kontrolli għal tnixxijiet, jiġu applikati tolleranzi iktar stretti għall-kejl u jitħalla iktar ħin sabiex il-flussi jistabbilizzaw;
|
|
(vi)
|
Jekk in-numru tal-valuri tas-C
d rimanenti jkun ta’ sebgħa (7) jew ikun ikbar, il-medja u d-devjazzjoni standard tal-valuri tas-C
d rimanenti għandhom jiġu kkalkulati mill-ġdid;
|
|
(vii)
|
Jekk id-devjazzjoni standard tal-valuri tas-C
d rimanenti tkun inqas minn jew ta’ 0,3 fil-mija tal-medja tas-C
d, rimanenti, dik is-C
d medja għandha tintuża fl-ekwazzjoni (A.7-43) u għandhom jintużaw il-valuri tas-CFV sal-iktar r baxx assoċjat mas-C
d rimanenti biss;
|
|
(viii)
|
Jekk id-devjazzjoni standard tas-C
d rimanenti xorta tibqa’ taqbeż iż-0,3 fil-mija tal-medja tal-valuri tas-C
d rimanenti, il-passi fis-subparagrafu (a) (iv) sa (viii) ta’ din it-taqsima għandhom jiġu ripetuti.
|
|
(1) Medda valida għall-kalibrazzjonijiet kollha u għall-ittestjar tal-emissjonijiet kollu tul medda ta’ pressjoni atmosferika ta’ (80 000 sa 103 325) kPa.
(2) Għall-gassijiet puri, għandhom jintużaw biss il-parametri ttabulati, kif ġew elenkati. Il-parametri sabiex jiġu kkalkulati l-viskożitajiet tat-taħlitiet ta’ gassijiet ma għandhomx jiġu kkombinati.
Appendiċi A.7.2
Korrezzjoni għad-drift
A.7.7.1. Ambitu u frekwenza
Il-kalkoli f’dan l-Appendiċi 2 isiru sabiex jiġi ddeterminat jekk id-drift ta’ analizzatur tal-gass tinvalidax ir-riżultati ta’ intervall tat-test. Jekk id-drift ma tinvalidax ir-riżultati ta’ intervall tat-test, ir-risponsi tal-analizzatur tal-gass fl-intervall tat-test għandhom jiġu korretti għad-drift skont dan l-Appendiċi 2. Ir-risponsi tal-analizzatur tal-gass korretti għad-drift għandhom jintużaw fil-kalkoli kollha sussegwenti tal-emissjonijiet. Il-limitu aċċettabbli għad-drift ta’ analizzatur tal-gass matul intervall tat-test ġie speċifikat fil-paragrafu 8.2.2.2.
A.7.7.2. Prinċipji tal-korrezzjoni
Il-kalkoli f’dan l-Appendiċi 2 jużaw ir-risponsi ta’ analizzatur tal-gass għall-konċentrazzjonijiet żero u ta’ span ta’ referenza tal-gassijiet analitiċi, kif jiġi ddeterminat f’xi ħin qabel u wara intervall tat-test. Il-kalkoli jikkoreġu r-risponsi tal-analizzatur tal-gass li jkunu ġew irreġistrati matul intervall tat-test. Il-korrezzjoni tkun ibbażata fuq ir-risponsi medji ta’ analizzatur għall-gassijiet żero u ta’ span ta’ referenza, u tkun ibbażata fuq il-konċentrazzjonijiet ta’ referenza tal-gassijiet żero u ta’ span infushom. Il-validazzjoni u l-korrezzjoni għad-drift għandhom isiru kif ġej:
A.7.7.3. Validazzjoni tad-drift
Wara li jiġu applikati l-korrezzjonijiet l-oħra kollha – ħlief il-korrezzjoni għad-drift – għas-sinjali kollha tal-analizzatur tal-gass, l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk għandhom jiġu kkalkulati skont il-paragrafu A.7.5. tal-Appendiċi A.7. tal-Anness 4B. Imbagħad is-sinjali kollha tal-analizzatur tal-gass għandhom jiġu korretti għad-drift skont dan l-appendiċi. L-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk għandhom jiġu kkalkulati mill-ġdid billi jintużaw is-sinjali kollha tal-analizzatur tal-gass korretti għad-drift. Ir-riżultati tal-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk għandhom jiġu vvalidati u rrapportati qabel u wara l-korrezzjoni għad-drift skont il-paragrafu 8.2.2.2.
A.7.7.4. Korrezzjoni għad-drift
Is-sinjali kollha tal-analizzatur tal-gass għandhom jiġu korretti kif ġej:
|
(a)
|
Kull konċentrazzjoni rreġistrata, x
i, għandha tiġi korretta għal kampjunar kontinwu jew għal kampjunar bil-lott,
; |
|
(b)
|
Il-korrezzjoni għad-drift għandha ssir permezz tal-ekwazzjoni li ġejja:
fejn:
x
idriftcor
= il-konċentrazzjoni korretta għad-drift [μmol/mol]
x
refzero
= il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass żero, li ġeneralment tkun ta’ żero sakemm ma jkunx magħruf li tkun mod ieħor [μmol/mol]
x
refspan
= il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass ta’ span [μmol/mol]
x
prespan
= ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span [μmol/mol]
x
postspan
= ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ wara t-test għall-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span [μmol/mol]
x
i jew 
= il-konċentrazzjoni rreġistrata, jiġifieri mkejla, waqt it-test, qabel il-korrezzjoni għad-drift [μmol/mol]
x
prezero
= ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass żero [μmol/mol]
x
postzero
= ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ wara t-test għall-konċentrazzjoni tal-gass żero [μmol/mol]
|
|
(c)
|
Għal kwalunke konċentrazzjoni fl-intervall ta’ qabel it-test, għandhom jintużaw il-konċentrazzjonijiet li jkunu ġew iddeterminati l-iktar reċenti qabel l-intervall tat-test. Għal uħud mill-intervalli tat-test, l-iktar konċentrazzjoni reċenti ta’ qabel iż-żero jew ta’ qabel l-ispan setgħet kienet qabel intervall tat-test preċedenti wieħed jew iktar;
|
|
(d)
|
Għal kwalunkwe konċentrazzjoni fl-intervall ta’ wara t-test, għandhom jintużaw il-konċentrazzjonijiet li jkunu ġew iddeterminati l-iktar reċenti wara l-intervall tat-test. Għal uħud mill-intervalli tat-test, l-iktar konċentrazzjoni reċenti ta’ wara ż-żero jew ta’ wara l-ispan setgħet kienet wara intervall tat-test sussegwenti wieħed jew iktar;
|
|
(e)
|
Jekk xi rispons tal-analizzatur fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span, x
prespan, ma jiġix irreġistrat, x
prespan għandu jiġi ssettjat fuq valur daqs il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass ta’ span: x
prespan = x
refspan;
|
|
(f)
|
Jekk xi rispons tal-analizzatur fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass żero, x
prezero, ma jiġix irreġistrat, x
prezero għandu jiġi ssettjat fuq valur daqs il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass żero: x
prezero = x
refzero;
|
|
(g)
|
Ġeneralment, il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass żero, x
refzero, tkun ta’ żero: x
refzero = 0 μmol/mol. Madankollu, f’xi każijiet, jista’ jkun magħruf li x
refzero jkollha konċentrazzjoni li ma tkunx ta’ żero. Pereżempju, jekk analizzatur tas-CO2 jiġi azzerat bl-arja ambjentali, tista’ tintuża l-konċentrazzjoni prestabbilita tas-CO2 tal-arja ambjentali li hija ta’ 375 μmol/mol. F’dan il-każ, x
refzero = 375 μmol/mol. Meta analizzatur jiġi azzerat billi tintuża x
refzero li ma tkunx ta’ żero, l-analizzatur għandu jiġi ssettjat sabiex jipproduċi l-konċentrazzjoni proprja ta’ x
refzero. Pereżempju, jekk x
refzero = 375 μmol/mol, l-analizzatur għandu jiġi ssettjat sabiex jipproduċi valur ta’ 375 μmol/mol meta l-gass żero ikun qed jiċċirkola lejn l-analizzatur.
|
Appendiċi A.8
Kalkoli tal-emissjonijiet ibbażati fuq il-massa
A.8.0. Konverżjoni tas-simboli
A.8.0.1. Simboli ġenerali
|
Appendiċi A.8
|
Appendiċi A.7
|
Unità
|
Kwantità
|
|
b, D
0
|
a
0
|
għ.t.t.d. (3)
|
L-interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
m
|
a
1
|
għ.t.t.d. (3)
|
L-inklinazzjoni tal-linja ta’ rigressjoni
|
|
A/F
st
|
|
—
|
Il-proporzjon stojkometriku tal-arja għall-fjuwil
|
|
C
d
|
C
d
|
—
|
Il-koeffiċjent ta’ rilaxx
|
|
c
|
x
|
ppm, % vol
|
Il-konċentrazzjoni (μmol/mol = ppm)
|
|
c
d
|
1
|
ppm, % vol
|
Il-konċentrazzjoni fuq bażi xotta
|
|
c
w
|
1
|
ppm, % vol
|
Il-konċentrazzjoni fuq bażi fl-imxarrab
|
|
c
b
|
1
|
ppm, % vol
|
Il-konċentrazzjoni fl-isfond
|
|
D
|
x
dil
|
—
|
Il-fattur ta’ dilwizzjoni (2)
|
|
D
0
|
|
m3/rev
|
L-interċettazzjoni tal-kalibrazzjoni tal-PDP
|
|
d
|
d
|
m
|
Id-dijametru
|
|
d
V
|
|
m
|
Id-dijametru tal-gerżuma tal-venturi
|
|
e
|
e
|
g/kWh
|
Bażi speċifika għall-brejkijiet
|
|
e
gas
|
e
gas
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tal-komponenti gassużi
|
|
e
PM
|
e
PM
|
g/kWh
|
L-emissjoni speċifika tal-partikulati
|
|
E
|
1 – PF
|
fil-mija
|
L-effiċjenza tal-konverżjoni (PF = il-frazzjoni tal-penetrazzjoni)
|
|
F
s
|
|
—
|
Il-fattur stojkometriku
|
|
f
c
|
|
—
|
Il-fattur tal-karbonju
|
|
H
|
|
g/kg
|
L-umdità assoluta
|
|
K
V
|
|
|
Il-funzjoni tal-kalibrazzjoni tas-CFV
|
|
k
f
|
|
m3/kg ta’ fjuwil
|
Fattur speċifiku għall-fjuwil
|
|
k
h
|
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni tal-umdità għall-NOx, magni diżil
|
|
k
Dr
|
k
Dr
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’l isfel
|
|
k
r
|
k
r
|
—
|
Il-fattur multiplikattiv ta’ riġenerazzjoni
|
|
k
Ur
|
k
Ur
|
—
|
Il-fattur ta’ aġġustament ’il fuq
|
|
k
w,a
|
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja li tidħol
|
|
k
w,d
|
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni
|
|
k
w,e
|
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost dilwit
|
|
k
w,r
|
|
—
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost mhux ittrattat
|
|
μ
|
μ
|
kg/(m · s)
|
Il-viskożità dinamika
|
|
M
|
M
|
g/mol
|
Il-massa molari (3)
|
|
M
a
|
1
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-arja li tidħol
|
|
M
e
|
1
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-egżost
|
|
M
gas
|
M
gas
|
g/mol
|
Il-massa molari tal-komponenti gassużi
|
|
m
|
m
|
kg
|
Il-massa
|
|
q
m
|
|
kg/s
|
Ir-rata tal-massa
|
|
m
d
|
1
|
kg
|
Il-massa tal-kampjun tal-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati
|
|
m
ed
|
1
|
kg
|
Il-massa totali tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu
|
|
m
edf
|
1
|
kg
|
Il-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
m
ew
|
1
|
kg
|
Il-massa totali tal-egżost matul iċ-ċiklu
|
|
m
f
|
1
|
mg
|
Il-massa tal-kampjun tal-partikulati miġbura
|
|
m
f,d
|
1
|
mg
|
Il-massa tal-kampjun tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni miġbura
|
|
m
gas
|
m
gas
|
g
|
Il-massa tal-emissjonijiet gassużi matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
m
PM
|
m
PM
|
g
|
Il-massa tal-emissjonijiet tal-partikulati matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
m
se
|
1
|
kg
|
Il-massa tal-kampjun tal-egżost matul iċ-ċiklu tat-test
|
|
m
sed
|
1
|
kg
|
Il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-mina tad-dilwizzjoni
|
|
m
sep
|
1
|
kg
|
Il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati
|
|
m
ssd
|
|
kg
|
Il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja
|
|
n
|
f
n
|
min–1
|
Il-veloċità tar-rotazzjoni tal-magna
|
|
n
p
|
|
r/s
|
Il-veloċità tal-pompa tal-PDP
|
|
P
|
P
|
kW
|
Il-potenza
|
|
p
|
p
|
kPa
|
Il-pressjoni
|
|
p
a
|
|
kPa
|
Il-pressjoni atmosferika xotta
|
|
p
b
|
|
kPa
|
Il-pressjoni atmosferika totali
|
|
p
d
|
|
kPa
|
Il-pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja ta’ dilwizzjoni
|
|
p
p
|
p
abs
|
kPa
|
Il-pressjoni assoluta
|
|
p
r
|
p
H2O
|
kPa
|
Il-pressjoni tal-fwar tal-ilma
|
|
p
s
|
|
kPa
|
Il-pressjoni atmosferika xotta
|
|
1 – E
|
PF
|
fil-mija
|
Il-frazzjoni tal-penetrazzjoni
|
|
q
mad
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi xotta
|
|
q
maw
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mCe
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-karbonju fil-gass tal-egżost mhux ittrattat
|
|
q
mCf
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-karbonju fil-magna
|
|
q
mCp
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-karbonju fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
|
|
q
mdew
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mdw
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
medf
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mew
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab
|
|
q
mex
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-kampjun meħud mill-mina tad-dilwizzjoni
|
|
q
mf
|
(1)
|
kg/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil
|
|
q
mp
|
(1)
|
kg/s
|
Il-fluss tal-kampjun tal-gass tal-egżost fis-sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
|
|
qV
|
|
m3/s
|
Ir-rata tal-fluss tal-volum
|
|
q
VCVS
|
(1)
|
m3/s
|
Ir-rata tal-volum tas-CVS
|
|
q
Vs
|
(1)
|
dm3/min
|
Ir-rata tal-fluss tas-sistema tas-sistema tal-analizzatur tal-egżost
|
|
qVt
|
(1)
|
cm3/min
|
Ir-rata tal-fluss tal-gass traċċatur
|
|
ρ
|
ρ
|
kg/m3
|
Id-densità tal-massa
|
|
ρ
e
|
|
kg/m3
|
Id-densità tal-gass tal-egżost
|
|
r
d
|
DR
|
—
|
Il-proporzjon tad-dilwizzjoni (2)
|
|
RH
|
|
fil-mija
|
L-umdità relattiva
|
|
r
D
|
β
|
m/m
|
Il-proporzjon tad-dijametri (sistemi tas-CVS)
|
|
r
p
|
|
—
|
Il-proporzjon tal-pressjoni tal-SSV
|
|
Re
|
Re#
|
—
|
In-numru Reynolds
|
|
s
|
s
|
—
|
Id-devjazzjoni standard
|
|
T
|
T
|
°C
|
It-temperatura
|
|
T
a
|
|
K
|
It-temperatura assoluta
|
|
t
|
t
|
s
|
Il-ħin
|
|
Δt
|
Δt
|
s
|
Intervall ta’ ħin
|
|
u
|
|
—
|
Il-proporzjon bejn id-densitajiet tal-komponent tal-gass u tal-gass tal-egżost
|
|
V
|
V
|
m3
|
Il-volum
|
|
qV
|
|
m3/s
|
Ir-rata tal-volum
|
|
V
0
|
|
m3/r
|
Il-volum tal-gass tal-PDP ippompjat għal kull dawra
|
|
W
|
W
|
kWh
|
Ix-xogħol
|
|
W
act
|
W
act
|
kWh
|
Ix-xogħol proprju taċ-ċiklu taċ-ċiklu tat-test
|
|
WF
|
WF
|
—
|
Il-fattur ta’ ppeżar
|
|
w
|
w
|
g/g
|
Il-frazzjoni tal-massa
|
|
X
0
|
K
s
|
s/rev
|
Il-funzjoni tal-kalibrazzjoni tal-PDP
|
|
|
|
|
Il-medja aritmetika
|
A.8.0.2. Miktuba taħt il-vers
|
Appendiċi A.8 (4)
|
Appendiċi A.7
|
Kwantità
|
|
act
|
act
|
Kwantità proprja
|
|
i
|
|
Kejl istantanju (pereżempju,: 1 Hz)
|
|
|
i
|
Individwu minn serje
|
A.8.0.3. Simboli u abbrevjazzjonijiet għall-komponenti kimiċi (użati wkoll bħala ittri jew termini miktuba taħt il-vers)
|
Appendiċi A.8
|
Appendiċi A.7
|
Kwantità
|
|
Ar
|
Ar
|
Argon
|
|
C1
|
C1
|
Idrokarbur ekwivalenti għall-Karbonju 1
|
|
CH4
|
CH4
|
Metan
|
|
C2H6
|
C2H6
|
Etan
|
|
C3H8
|
C3H8
|
Propan
|
|
CO
|
CO
|
Monossidu tal-karbonju
|
|
CO2
|
CO2
|
Diossidu tal-karbonju
|
|
DOP
|
DOP
|
Diottilftalat
|
|
HC
|
HC
|
Idrokarbur
|
|
H2O
|
H2O
|
Ilma
|
|
NMHC
|
NMHC
|
Idrokarbur għajr il-metan
|
|
NOx
|
NOx
|
Ossidi tan-nitroġenu
|
|
NO
|
NO
|
Ossidu nitriku
|
|
NO2
|
NO2
|
Diossidu tan-nitroġenu
|
|
PM
|
PM
|
Materja partikulata
|
|
S
|
S
|
Kubrit
|
A.8.0.4. Simboli u abbrevjazzjonijiet għall-kompożizzjoni tal-fjuwil
|
Appendiċi A.8 (5)
|
Appendiċi A.7 (6)
|
Kwantità
|
|
wC
(8)
|
wC
(8)
|
Il-kontenut ta’ karbonju tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
w
H
|
w
H
|
Il-kontenut ta’ idroġenu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
w
N
|
w
N
|
Il-kontenut ta’ nitroġenu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
w
O
|
w
O
|
Il-kontenut ta’ ossiġnu tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
w
S
|
w
S
|
Il-kontenut ta’ kubrit tal-fjuwil, frazzjoni tal-massa [g/g] jew [fil-mija tal-massa]
|
|
α
|
α
|
Il-proporzjon atomiku tal-idroġenu għall-karbonju (H/C)
|
|
ε
|
β
|
Il-proporzjon atomiku tal-ossiġnu għall-karbonju (O/C) (7)
|
|
γ
|
γ
|
Il-proporzjon atomiku tal-kubrit għall-karbonju (S/C)
|
|
δ
|
δ
|
Il-proporzjon atomiku tan-nitroġenu għall-karbonju (N/C)
|
A.8.1. Parametri bażiċi
A.8.1.1. Determinazzjoni tal-konċentrazzjoni tal-metan u tal-HC għajr il-metan
Il-kalkolu tal-NMHC u tas-CH4 jiddependi mill-metodu ta’ kalibrazzjoni li jkun intuża. Il-FID għall-kejl mingħajr NMC, għandu jiġi kkalibrat bil-propan. Għall-kalibrazzjoni tal-FID f’serje bl-NMC, huma permessi l-metodi li ġejjin:
|
(a)
|
Gass ta’ kalibrazzjoni – propan; il-propan jevita l-NMC,
|
|
(b)
|
Gass ta’ kalibrazzjoni – metan; il-metan jgħaddi mill-NMC.
|
Il-konċentrazzjoni tal-NMHC (c
NMHC [-]) u tas-CH4 (c
CH4 [-]) għas-subparagrafu (a) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
|
|
(A.8-1a)
|
|
|
(A.8-2a)
|
Il-konċentrazzjoni tal-NMHC u tas-CH4 għas-subparagrafu (b) għandhom jiġu kkalkulati kif ġej:
|
|
(A.8-1b)
|
|
|
(A.8-2b)
|
fejn:
|
c
HC(w/NMC)
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC bil-gass tal-kampjun jiċċirkola mill-NMC [ppm]
|
|
c
HC(w/oNMC)
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC bil-gass tal-kampjun jevita l-NMC [ppm]
|
|
RF
CH4[THC-FID]
|
=
|
il-fattur ta’ rispons għall-metan kif ġie ddeterminat fil-paragrafu 8.1.10.1.4. [-]
|
|
E
CH4
|
=
|
l-effiċjenza tal-metan, kif ġiet iddeterminata fil-paragrafu 8.1.10.3. [-]
|
|
E
C2H6
|
=
|
l-effiċjenza tal-etan, kif ġiet iddeterminata fil-paragrafu 8.1.10.3. [-]
|
Jekk RFCH4[THC-FID] < 1,05, fl-ekwazzjonijiet A.8-1a, A.8-1b
u A.8-2b jista’ jitħalla barra.
L-emissjonijiet tal-NMHC (idrokarbur għajr il-metan) jistgħu jiġu approssimizzati bħala 98 fil-mija tat-THC (idrokarburi totali.
A.8.2. Emissjonijiet gassużi mhux ittrattati
A.8.2.1. Emissjonijiet gassużi
A.8.2.1.1. Testijiet fi stat stabbli
Ir-rata ta’ emissjoni ta’ emissjoni gassuża q
mgas,i
għal kull modalità i tat-test fi stat stabbli għandha tiġi kkalkulata. Il-konċentrazzjoni tal-emissjoni gassuża għandha tiġi mmultiplikata bil-fluss rispettiv tagħha:
|
|
(A.8-3)
|
|
q
mgas,I
|
=
|
ir-rata ta’ emissjoni fil-modalità i tat-test fi stat stabbli [g/h]
|
|
k
|
=
|
1 għal c
gasr,w,i f’[ppm] u k = 10 000 għal c
gasr,w,i f’[fil-mija tal-volum]
|
|
k
h
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-NOx [-], li għandu jiġi applikat biss għall-kalkolu tal-emissjoni tal-NOx (ara l-paragrafu A.8.2.2.)
|
|
u
gas
|
=
|
il-fattur speċifiku għall-komponent jew il-proporzjon bejn id-densitajiet tal-komponent tal-gass u tal-gass tal-egżost [-];għandu jiġi kkalkulat bl-ekwazzjonijiet (A.8-12) jew (A.8-13)
|
|
q
mew,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost fil-modalità i fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
c
gas,I
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fil-gass tal-egżost mhux ittrattat fil-modalità i, fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
A.8.2.1.2. Testijiet taċ-ċikli tranżitorji u modali bir-rampa
Il-massa totali għal kull test ta’ emissjoni gassuża m
gas [g/test] għandha tiġi kkalkulata bil-multiplikazzjoni tal-konċentrazzjonijiet istantanji allinjati fil-ħin u tal-flussi tal-gass tal-egżost u bl-integrazzjoni matul iċ-ċiklu tat-test skont l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-4)
|
fejn:
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
k
h
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-NOx [-], li għandu jiġi applikat biss għall-kalkolu tal-emissjoni tal-NOx
|
|
k
|
=
|
1 għal c
gasr,w,i f’[ppm] u k = 10 000 għal c
gasr,w,i
f’[fil-mija tal-volum]
|
|
u
gas
|
=
|
il-fattur speċifiku tal-komponent [-] (ara l-paragrafu A.8.2.4.)
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
|
q
mew,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-gass tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
c
gas,i
|
=
|
il-konċentrazzjoni istantanja tal-emissjoni fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
Il-paragrafi li ġejjin juru kif il-kwantitajiet meħtieġa (c
gas,i
, u
gas u q
mew,i
) għandhom jiġu kkalkulati.
A.8.2.2. Konverżjoni tal-konċentrazzjoni mix-xott għall-imxarrab
Jekk l-emissjonijiet jiġu mkejla fuq bażi xotta, il-konċentrazzjoni mkejla c
d fuq bażi xotta għandha tiġi kkonvertita fil-konċentrazzjoni c
w fuq bażi fl-imxarrab skont l-ekwazzjoni ġenerali li ġejja:
|
|
(A.8-5)
|
fejn:
|
k
w
|
=
|
il-fattur ta’ konverżjoni mix-xott għall-imxarrab [-]
|
|
c
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fuq bażi xotta [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
Għal kombustjoni kompleta, il-fattur ta’ konverżjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost mhux ittrattat jinkiteb bħala k
w,a [-] u għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-6)
|
fejn:
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
q
mf,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-fjuwil [kg/s]
|
|
q
mad,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-arja xotta li tidħol [kg/s]
|
|
p
r
|
=
|
il-pressjoni tal-ilma wara l-apparat li jkessaħ [kPa]
|
|
p
b
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali [kPa]
|
|
w
H
|
=
|
il-kontenut ta’ idroġenu tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
|
k
f
|
=
|
il-volum addizzjonali tal-kombustjoni [m3/kg ta’ fjuwil]
|
bi:
|
|
(A.8-7)
|
fejn:
|
w
H
|
=
|
il-kontenut ta’ idroġenu tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
|
w
N
|
=
|
il-kontenut ta’ nitroġenu tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
|
w
O
|
=
|
il-kontenut ta’ ossiġnu tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
Fl-ekwazzjoni (A.8-6), jista’ jiġi preżunt li l-proporzjon p
r / p
b:
|
|
(A.8-8)
|
Għal kombustjoni inkompleta (taħlitiet rikki ta’ arja u ta’ fjuwil) u anki għat-testijiet tal-emissjonijiet mingħajr kejl dirett tal-fluss tal-arja, jiġi ppreferut metodu ieħor biex jiġi kkalkulat k
w,a:
|
|
(A.8-9)
|
fejn:
|
c
CO2
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fuq bażi xotta [fil-mija tal-volum]
|
|
c
CO
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO fil-gass tal-egżost mhux ittrattat, fuq bażi xotta [ppm]
|
|
p
r
|
=
|
il-pressjoni tal-ilma wara l-apparat li jkessaħ [kPa] (ara l-ekwazzjoni (A.8-9))
|
|
p
b
|
=
|
il-pressjoni barometrika totali [kPa] (ara l-ekwazzjoni (A.8-9))
|
|
α
|
=
|
il-proporzjon molari tal-idroġenu għall-karbonju [-]
|
|
k
w1
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [-]
|
|
|
(A.8-10)
|
A.8.2.3. Korrezzjoni tal-NOx għall-umdità u għat-temperatura
Peress li l-emissjoni tal-NOx tiddependi fuq il-kundizzjonijiet tal-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tal-NOx għandha tiġi korretta għat-temperatura u għall-umdità tal-arja ambjentali bil-fattur k
h [-] mogħti fl-ekwazzjoni li ġejja. Dan il-fattur huwa validu għal medda tal-umdità ta’ bejn 0 u 25 g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta.
|
|
(A.8-11)
|
fejn:
H
a
= l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
A.8.2.4. Fattur speċifiku għall-komponent u
A.8.2.4.1. Valuri ttabulati
Bl-applikazzjoni ta’ xi simplifikazzjonijiet (suppożizzjoni dwar il-valur ta’ λ u dwar il-kundizzjonijiet tal-arja li tidħol kif qed jintwera fit-tabella li ġejja) għall-ekwazzjonijiet tal-paragrafu A.8.2.4.2., jistgħu jiġu kkalkulati l-figuri għal u
gas (ara l-paragrafu A.8.2.1.). Il-valuri ta’ u
gas qed jingħataw fit-Tabella A.8.1.
Tabella A.8.1
Densitajiet tal-gass tal-egżost mhux ittrattat u u tal-komponent (il-figuri ta’ u jiġu kkalkulati għall-konċentrazzjoni tal-emissjoni espressa f’ppm)
|
Gass
|
NOx
|
CO
|
HC
|
CO2
|
O2
|
CH4
|
|
ρ
gas [kg/m3]
|
2,053
|
1,250
|
0,621
|
1,9636
|
1,4277
|
0,716
|
|
Fjuwil
|
ρ
e [kg/m3]
|
Koeffiċjent u
gas b’λ = 2, b’arja xotta, f’273 K, f’101,3 kPa
|
|
Diżil
|
1,2939
|
0,001587
|
0,000966
|
0,000479
|
0,001518
|
0,001103
|
0,000553
|
A.8.2.4.2. Valuri kkalkulati
Il-fattur speċifiku għall-komponent, u
gas,i, jista’ jiġi kkalkulat bil-proporzjon tad-densitajiet tal-komponent u tal-egżost jew inkella bil-proporzjon korrispondenti tal-mases molari:
|
|
(A.8-12)
|
jew
|
|
(A.8-13)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-komponent tal-gass [g/mol]
|
|
M
e,i
|
=
|
il-massa molari istantanja tal-gass tal-egżost mhux ittrattat imxarrab [g/mol]
|
|
ρ
gas
|
=
|
id-densità tal-komponent tal-gass [kg/m3]
|
|
ρ
e,I
|
=
|
id-densità istantanja tal-gass tal-egżost mhux ittrattat imxarrab [kg/m3]
|
Il-massa molari tal-egżost, M
e,i
għandha tkun derivata għal kompożizzjoni ġenerali tal-fjuwil CHaOeNdSg fejn jiġi preżunt li kien hemm kombustjoni kompleta, kif ġej:
(A.8-14)
fejn:
|
q
mf,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-fjuwil fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
q
maw,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-arja li tidħol fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
α
|
=
|
il-proporzjon molari tal-idroġenu għall-karbonju [-]
|
|
δ
|
=
|
il-proporzjon molari tan-nitroġenu għall-karbonju [-]
|
|
ε
|
=
|
il-proporzjon molari tal-ossiġnu għall-karbonju [-]
|
|
γ
|
=
|
il-proporzjon atomiku tal-kubrit għall-karbonju [-]
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
M
a
|
=
|
il-massa molekulari tal-arja xotta li tidħol = 28,965 g/mol
|
Id-densità istantanja tal-egżost mhux ittrattat ρ
e,i [kg/m3] għandha tkun derivata kif ġej:
|
|
(A.8-15)
|
fejn:
|
q
mf,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-fjuwil [kg/s]
|
|
q
mad,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-arja xotta li tidħol [kg/s]
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
k
f
|
=
|
il-volum addizzjonali tal-kombustjoni [m3/kg ta’ fjuwil] (ara l-ekwazzjoni A.8-7)
|
A.8.2.5. Rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost
A.8.2.5.1. Metodu ta’ kejl tal-arja u tal-fjuwil
Il-metodu jinvolvi l-kejl tal-fluss tal-arja u tal-fluss tal-fjuwil b’miters tal-fluss adattati. Il-kalkolu tal-fluss istantanju tal-gass tal-egżost q
mew,i [kg/s] għandu jkun kif ġej:
|
|
(A.8-16)
|
fejn:
|
q
maw,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-arja li tidħol [kg/s]
|
|
q
mf,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-fjuwil [kg/s]
|
A.8.2.5.2. Metodu ta’ kejl tat-traċċatur
Dan jinvolvi l-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ gass traċċatur fl-egżost. Il-kalkolu tal-fluss istantanju tal-gass tal-egżost q
mew,i [kg/s] għandu jkun kif ġej:
|
|
(A.8-17)
|
fejn:
|
q
Vt
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-gass traċċatur [m3/s]
|
|
c
mix,I
|
=
|
il-konċentrazzjoni istantanja tal-gass traċċatur wara t-taħlit [ppm]
|
|
ρ
e
|
=
|
id-densità tal-gass tal-egżost mhux ittrattat [kg/m3]
|
|
c
b
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-isfond tal-gass traċċatur fl-arja li tidħol [ppm]
|
Il-konċentrazzjoni fl-isfond tal-gass traċċatur c
b tista’ tiġi ddeterminata billi tiġi kkalkulata l-medja tal-konċentrazzjoni fl-isfond imkejla immedjatament qabel il-prova tat-test u wara l-prova tat-test. Meta l-konċentrazzjoni fl-isfond tkun inqas minn 1 fil-mija tal-konċentrazzjoni tal-gass traċċatur wara t-taħlit, c
mix,i
fil-fluss massimu tal-egżost, il-konċentrazzjoni fl-isfond tista’ tiġi injorata.
A.8.2.5.3. Metodu ta’ kejl tal-fluss tal-arja u tal-proporzjon tal-arja għall-fjuwil
Dan jinvolvi l-kalkolu tal-massa tal-egżost mill-fluss tal-arja u mill-proporzjon tal-arja għall-fjuwil. Il-kalkolu tal-fluss istantanju tal-massa tal-gass tal-egżost q
mew,i
[kg/s] huwa kif ġej:
|
|
(A.8-18)
|
bi:
|
|
(A.8-19)
|
(A.8-20)
fejn:
|
q
maw,I
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja fl-imxarrab li tidħol [kg/s]
|
|
A/F
st
|
=
|
il-proporzjon stojkometriku tal-arja għall-fjuwil [-]
|
|
λ
I
|
=
|
il-proporzjon istantanju tal-arja żejda [-]
|
|
c
Cod
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO fil-gass tal-egżost mhux ittrattat fuq bażi xotta [ppm]
|
|
c
CO2d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 fil-gass tal-egżost mhux ittrattat fuq bażi xotta [fil-mija]
|
|
c
HCw
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC fil-gass tal-egżost mhux ittrattat fuq bażi fl-imxarrab [ppm C1]
|
|
α
|
=
|
il-proporzjon molari tal-idroġenu għall-karbonju [-]
|
|
δ
|
=
|
il-proporzjon molari tan-nitroġenu għall-karbonju [-]
|
|
ε
|
=
|
il-proporzjon molari tal-ossiġnu għall-karbonju [-]
|
|
γ
|
=
|
il-proporzjon atomiku tal-kubrit għall-karbonju [-]
|
A.8.2.5.4. Metodu tal-bilanċ tal-karbonju, proċedura f’pass wieħed
Il-formula f’pass wieħed li ġejja tista’ tintuża biex tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost imxarrab q
mew,i [kg/s]:
|
|
(A.8-21)
|
bil-fattur tal-karbonju fc [-] mogħti minn:
|
|
(A.8-22)
|
fejn:
|
q
mf,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-fjuwil [kg/s]
|
|
w
C
|
=
|
il-kontenut ta’ karbonju tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
k
fd
|
=
|
il-volum addizzjonali tal-kombusjoni fuq bażi xotta [m3/kg ta’ fjuwil]
|
|
c
CO2d
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO2 fl-egżost mhux ittrattat [fil-mija]
|
|
c
CO2d,a
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO2 fl-arja ambjentali [fil-mija]
|
|
c
Cod
|
=
|
il-konċentrazzjoni xotta tas-CO fl-egżost mhux ittrattat [ppm]
|
|
c
HCw
|
=
|
il-konċentrazzjoni fl-imxarrab tal-HC fl-egżost mhux ittrattat [ppm]
|
u l-fattur k
fd [m3/kg ta’ fjuwil] li jiġi kkalkulat fuq bażi xotta billi l-ilma fformat bil-kombustjoni jiġi mnaqqas minn k
f :
|
|
(A.8-23)
|
fejn:
|
k
f
|
=
|
il-fattur speċifiku tal-fjuwil tal-ekwazzjoni (A.8-7) [m3/kg ta’ fjuwil]
|
|
w
H
|
=
|
il-kontenut ta’ idroġenu tal-fjuwil [fil-mija tal-massa]
|
A.8.3. Emissjonijiet gassużi dilwiti
A.8.3.1. Massa tal-emissjonijiet gassużi
A.8.3.1.1. Kejl ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ (CVS)
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost għandha tiġi mkejla b’sistema kampjunarja ta’ volum kostanti (CVS), li tista’ tuża pompa b’ċaqliq pożittiv (PDP), venturi bi fluss kritiku (CFV) jew venturi subsoniku (SSV).
Għal sistemi bi fluss tal-massa kostanti (jiġifieri, bi skambjatur tas-sħana), il-massa tas-sustanzi li jniġġsu m
gas [g/test] għandha tiġi ddeterminata mill-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-24)
|
fejn:
|
u
gas
|
=
|
il-proporzjon bejn id-densità tal-komponent tal-egżost u d-densità tal-arja, kif ingħata fit-Tabella A.8.2 jew kif ġie kkalkulat bl-ekwazzjoni (A.8-35) [-]
|
|
c
gas
|
=
|
il-konċentrazzjoni medja korretta fl-isfond tal-komponent fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum] rispettivament
|
|
k
h
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-NOx [-], li għandu jiġi applikat biss għall-kalkolu tal-emissjoni tal-NOx
|
|
k
|
=
|
1 għal c
gasr,w,i f’[ppm], k = 10 000 għal c
gasr,w,i f’[fil-mija tal-volum]
|
|
m
ed
|
=
|
il-massa totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu [kg/test]
|
Għal sistemi b’kumpens għall-fluss (mingħajr skambjatur tas-sħana), il-massa tas-sustanzi li jniġġsu m
gas [g/test] għandha tiġi ddeterminata billi jiġu kkalkulati l-emissjonijiet istantanji tal-massa, bl-integrazzjoni u bil-korrezzjoni fl-isfond skont l-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-25)
|
fejn:
|
c
e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
|
c
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fl-arja ta’ dilwizzjoni, fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
|
m
ed,i
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit matul intervall ta’ ħin i [kg]
|
|
m
ed
|
=
|
il-massa totali tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu [kg]
|
|
u
gas
|
=
|
il-valur ittabulat mit-Tabella A.8.2 [-]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
|
k
h
|
=
|
il-fattur ta’ korrezzjoni tal-NOx [-], li għandu jiġi applikat biss għall-kalkolu tal-emissjoni tal-NOx
|
|
k
|
=
|
1 għal c f’[ppm], k = 10 000 għal c f’[fil-mija tal-volum]
|
Il-konċentrazzjonijiet c
gas, c
e u c
d jistgħu jkunu jew valuri mkejla f’kampjun bil-lott (borża, imma dan mhuwiex permess għall-NOx u għall-HC) jew tista’ tiġi kkalkulata l-medja tagħhom permezz ta’ integrazzjoni minn kejl kontinwu. Barra minn hekk, għandha tiġi kkalkulata l-medja ta’ m
ed,i permezz ta’ integrazzjoni matul iċ-ċiklu tat-test.
L-ekwazzjonijiet li ġejjin juru kif il-kwantitajiet meħtieġa (c
e, u
gas u m
ed) għandhom jiġu kkalkulati.
A.8.3.2. Konverżjoni tal-konċentrazzjoni mix-xott għall-imxarrab
Il-konċentrazzjonijiet kollha fil-paragrafu A.8.3.2. għandhom jiġu kkonvertiti permezz tal-ekwazzjoni (A.8-5) (
).
A.8.3.2.1. Gass tal-egżost dilwit
Il-konċentrazzjonijiet kollha mkejla xotti għandhom jiġu kkonvertiti f’konċentrazzjonijiet fl-imxarrab permezz ta’ waħda miż-żewġ ekwazzjonijiet li ġejjin:
|
|
(A.8-26)
|
jew
|
|
(A.8-27)
|
fejn:
|
k
w,e
|
=
|
il-fattur ta’ konverżjoni mix-xott għall-imxarrab għall-gass tal-egżost dilwit [-]
|
|
α
|
=
|
il-proporzjon molari tal-idroġenu għall-karbonju tal-fjuwil [-]
|
|
c
CO2w
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [fil-mija tal-volum]
|
|
c
CO2d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi xotta [fil-mija tal-volum]
|
Il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab k
w2 iqis il-kontenut ta’ ilma kemm tal-arja li tidħol kif ukoll tal-arja ta’ dilwizzjoni:
|
|
(A.8-28)
|
fejn:
|
H
a
|
=
|
l-umdità tal-arja li tidħol [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
H
d
|
=
|
l-umdità tal-arja ta’ dilwizzjoni [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
A.8.3.2.2. Fattur ta’ dilwizzjoni
Il-fattur ta’ dilwizzjoni D [-] (li huwa meħtieġ għall-korrezzjoni fl-isfond u għall-kalkolu ta’ k
w2) għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-29)
|
fejn:
|
F
S
|
=
|
il-fattur stojkometriku [-]
|
|
c
CO2,e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO2 fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [fil-mija tal-volum]
|
|
c
HC,e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-HC fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [ppm C1]
|
|
c
CO,e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tas-CO fil-gass tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [ppm]
|
Il-fattur stojkometriku għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-30)
|
fejn:
α
= il-proporzjon molari tal-idroġenu għall-karbonju fil-fjuwil [-]
Inkella, jekk il-kompożizzjoni tal-fjuwil ma tkunx magħrufa, jistgħu jintużaw il-fatturi stojkomeriċi li ġejjin: F
S (diżil) = 13,4
Jekk isir kejl dirett tal-fluss tal-gass tal-egżost, il-fattur ta’ dilwizzjoni D [-] jista’ jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-31)
|
fejn:
|
q
VCVS
|
=
|
ir-rata tal-fluss volumetriku tal-gass tal-egżost dilwit [m3/s]
|
|
q
Vew
|
=
|
ir-rata tal-fluss volumetriku tal-gass tal-egżost mhux ittrattat [m3/s]
|
A.8.3.2.3. Arja ta’ dilwizzjoni
|
|
(A.8-32)
|
bi
|
|
(A.8-33)
|
fejn:
H
d
= l-umdità tal-arja ta’ dilwizzjoni [g ta’ H2O/kg ta’ arja xotta]
A.8.3.2.4. Determinazzjoni ta-konċentrazzjoni korretta fl-isfond
Il-konċentrazzjoni medja fl-isfond tas-sustanzi gassużi li jniġġsu fl-arja ta’ dilwizzjoni għandha tiġi mnaqqsa mill-konċentrazzjonijiet imkejla sabiex jinkisbu l-konċentrazzjonijiet netti tas-sustanzi li jniġġsu. Il-valuri medji tal-konċentrazzjonijiet fl-isfond jistgħu jiġu ddeterminati bil-metodu tal-borża tal-kampjuni jew b’kejl kontinwu permezz ta’ integrazzjoni. Għandha tintuża l-ewkazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-34)
|
fejn:
|
c
gas
|
=
|
il-konċentrazzjoni netta tas-sustanza gassuża li tniġġes [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
|
c
gas,e
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fil-gass tal-egżost dilwit, fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
|
c
d
|
=
|
il-konċentrazzjoni tal-emissjoni fl-arja ta’ dilwizzjoni, fuq bażi fl-imxarrab [ppm] jew [fil-mija tal-volum]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
A.8.3.3. Fattur speċifiku tal-komponent u
Il-fattur speċifiku tal-komponent u
gas tal-gass dilwit jista’ jew jiġi kkalkulat bl-ekwazzjoni li ġejja jew jittieħed mit-Tabella A.8.2; fit-Tabella A.8.2 ġie preżunt li d-densità tal-gass tal-egżost dilwit hija daqs id-densità tal-arja.
|
|
(A.8-35)
|
fejn:
|
M
gas
|
=
|
il-massa molari tal-komponent tal-gass [g/mol]
|
|
M
d,w
|
=
|
il-massa molari tal-gass tal-egżost dilwit [g/mol]
|
|
M
da,w
|
=
|
il-massa molari tal-arja ta’ dilwizzjoni [g/mol]
|
|
M
r,w
|
=
|
il-massa molari tal-gass tal-egżost mhux ittrattat [g/mol]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
Tabella A.8.2
Valuri ta’ u u d-densitajiet tal-komponenti tal-gass tal-egżost dilwit (il-figuri ta’ u ġew ikkalkulati għall-konċentrazzjoni tal-emissjoni espressa f’ppm)
|
Gass
|
NOx
|
CO
|
HC
|
CO2
|
O2
|
CH4
|
|
ρ
gas [kg/m3]
|
2,053
|
1,250
|
0,621
|
1,9636
|
1,4277
|
0,716
|
|
Fjuwil
|
ρ
e [kg/m3]
|
Koeffiċjent u
gas b’λ = 2, b’arja xotta, f’273 K, f’101,3 kPa
|
|
Diżil
|
1,293
|
0,001588
|
0,000967
|
0,000480
|
0,001519
|
0,00110
|
0,000553
|
A.8.3.4. Kalkolu tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost
A.8.3.4.1. Sistema tas-CVS tal-PDP
Il-kalkolu tal-massa tal-egżost dilwit [kg/test] matul iċ-ċiklu huwa kif ġej, jekk it-temperatura tal-egżost dilwit med tinżamm fi ħdan ± 6 K matul iċ-ċiklu permezz ta’ skambjatur tas-sħana:
|
|
(A.8-36)
|
fejn:
|
V
0
|
=
|
il-volum tal-gass ippompjat għal kull dawra f’kundizzjonijiet ta’ test [m3/rev]
|
|
n
P
|
=
|
id-dawriet totali tal-pompa għal kull test [rev/test]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-pompa [kPa]
|
|
|
=
|
it-temperatura medja tal-gass tal-egżost dilwit fil-bokka tal-pompa [K]
|
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens għall-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), il-massa tal-gass tal-egżost dilwit m
ed,i [kg] matul l-intervall ta’ ħin għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.8-37)
|
fejn:
|
V
0
|
=
|
il-volum tal-gass ippompjat għal kull dawra f’kundizzjonijiet ta’ test [m3/rev]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-pompa [kPa]
|
|
n
P,i
|
=
|
id-dawriet totali tal-pompa għal kull intervall ta’ ħin i [rev/Δt]
|
|
|
=
|
it-temperatura medja tal-gass tal-egżost dilwit fil-bokka tal-pompa [K]
|
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
A.8.3.4.2. Sistema tas-CVS tas-CFV
Il-kalkolu tal-fluss tal-massa matul iċ-ċiklu m
ed [g/test] huwa kif ġej, jekk it-temperatura tal-egżost dilwit tinżamm fi ħdan ± 11 K matul iċ-ċiklu permezz ta’ skambjatur tas-sħana:
|
|
(A.8-38)
|
fejn:
|
t
|
=
|
il-ħin taċ-ċiklu [s]
|
|
K
V
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi bi fluss kritiku għal kundizzjonijiet standard
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi [kPa]
|
|
T
|
=
|
it-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja [ ] f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens għall-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), il-massa tal-gass tal-egżost dilwit m
ed,i [kg] matul l-intervall ta’ ħin għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.8-39)
|
fejn:
|
Δt
i
|
=
|
l-intervall ta’ ħin tat-test [s]
|
|
K
V
|
=
|
= il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi bi fluss kritiku għal kundizzjonijiet standard 
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi [kPa]
|
|
T
|
=
|
it-temperatura assoluta fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
A.8.3.4.3. Sistema tas-CVS tal-SSV
Il-kalkolu tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu m
ed [kg/test] għandu jkun kif ġej, jekk it-temperatura tal-egżost dilwit tinżamm fi ħdan ± 11 K matul iċ-ċiklu permezz ta’ skambjatur tas-sħana:
|
|
(A.8-40)
|
fejn:
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
|
Δt
|
=
|
il-ħin taċ-ċiklu [s]
|
|
q
VSSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,325 kPa, 273,15 K) [m3/s]
|
bi
|
|
(A.8-41)
|
fejn:
|
A
0
|
=
|
|
|
d
V
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV [mm]
|
|
C
d
|
=
|
il-koeffiċjent ta’ rilaxx tal-SSV [-]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi [kPa]
|
|
T
in
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
r
p
|
=
|
= il-proporzjon tal-pressjoni statika assoluta fil-gerżuma tal-SSV għall-pressjoni statistika assoluta fil-bokka tal-SSV,  [-]
|
|
r
D
|
=
|
= il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma tal-SSV għad-dijametru ta’ ġewwa tal-pajp tal-bokka tal-SSV  [-]
|
Jekk tintuża sistema b’kumpens għall-fluss (jiġifieri mingħajr skambjatur tas-sħana), il-massa tal-gass tal-egżost dilwit med,i
[kg] matul l-intervall ta’ ħin għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.8-42)
|
fejn:
|
1,293 kg/m3
|
=
|
id-densità tal-arja f’273,15 K u f’101,325 kPa
|
|
Δti
|
=
|
l-intervall ta’ ħin [s]
|
|
q
VSSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss volumetriku tal-SSV [m3/s]
|
A.8.3.5. Kalkolu tal-emissjoni tal-partikulati
A.8.3.5.1. Ċikli tranżitorji u modali bir-rampa
Il-massa tal-partikulati għandha tiġi kkalkulata wara korrezzjoni għaż-żamma fil-wiċċ tal-kampjun tal-partikulati skont il-paragrafu 8.1.12.2.5.
A.8.3.5.1.1. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss parzjali
Il-kalkolu għas-sistema ta’ dilwizzjoni doppja qed jintwera fil-paragrafu A.8.3.5.1.2.
A.8.3.5.1.1.1. Kalkolu bbażat fuq proporzjon tal-kampjun
L-emissjoni tal-partikulati matul iċ-ċiklu m
PM [g] għandha tiġi kkalkulata bl-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-43)
|
fejn:
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha [mg]
|
|
r
s
|
=
|
il-proporzjon medju tal-kampjun matul iċ-ċiklu tat-test [-]
|
bi:
|
|
(A.8-44)
|
fejn:
|
m
se
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost mhux ittrattat matul iċ-ċiklu [kg]
|
|
m
ew
|
=
|
il-massa totali tal-egżost mhux ittrattat matul iċ-ċiklu [kg]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati [kg]
|
|
m
sed
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-mina tad-dilwizzjoni [kg]
|
Fil-każ tas-sistema tat-tip kampjunar totali, m
sep u m
sed ikunu identiċi.
A.8.3.5.1.1.2. Kalkolu bbażat fuq il-proporzjon tad-dilwizzjoni
L-emissjoni tal-partiklulati matul iċ-ċiklu m
PM [g] għandha tiġi kkalkulata bl-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-45)
|
fejn:
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha [mg]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati [kg]
|
|
m
edf
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti matul iċ-ċiklu [kg]
|
Il-massa totali tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti matul iċ-ċiklu m
edf [kg] għandha tiġi ddeterminata kif ġej:
|
|
(A.8-46)
|
|
|
(A.8-47)
|
|
|
(A.8-48)
|
fejn:
|
q
medf,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost dilwit ekwivalenti [kg/s]
|
|
q
mew,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
r
d,I
|
=
|
il-proporzjon istantanju tad-dilwizzjoni [-]
|
|
q
mdew,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
q
mdw,i
|
=
|
ir-rata tal-fluss istantanju tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni [kg/s]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
A.8.3.5.1.2. Sistema ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ
L-emissjoni tal-massa għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.8-49)
|
fejn:
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha [mg]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati [kg]
|
|
m
ed
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu [kg]
|
bi
|
|
(A.8-50)
|
fejn:
|
m
set
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost doppjament dilwit mill-filtru tal-partikulati [kg]
|
|
m
ssd
|
=
|
il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja [kg]
|
A.8.3.5.1.3. Korrezzjoni fl-isfond
Il-massa tal-partikulati m
PM,c [g] tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:
|
|
(A.8-51)
|
fejn:
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha [mg]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati [kg]
|
|
m
sd
|
=
|
il-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni li kampjunatur fl-isfond tal-partikulati jkun ħa kampjuni tagħha[kg]
|
|
m
b
|
=
|
il-massa tal-partikulati fl-isfond miġbura tal-arja ta’ dilwizzjoni [mg]
|
|
m
ed
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit matul iċ-ċiklu [kg]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
A.8.3.5.2. Kalkolu għaċ-ċikli b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
A.8.3.5.2.1. Sistema ta’ dilwizzjoni
Il-kalkoli kollha għandhom ikunu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali i matul il-perjodu kampjunarju.
|
(a)
|
Għal dilwizzjoni bi fluss parzjali, il-fluss tal-massa ekwivalenti tal-gass tal-egżost dilwit għandu jiġi ddeterminat permezz tas-sistema bil-kejl tal-fluss murija fil-Figura 9.2:
|
|
(A.8-52)
|
|
|
(A.8-53)
|
fejn:
|
q
medf
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost dilwit ekwivalenti [kg/s]
|
|
q
mew
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
r
d
|
=
|
il-proporzjon tad-dilwizzjoni [-]
|
|
q
mdew
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost dilwit fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
q
mdw
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja ta’ dilwizzjoni [kg/s]
|
|
|
(b)
|
Għal sistemi ta’ dilwizzjoni bi fluss sħiħ q
mdew tintuża bħala q
medf.
|
A.8.3.5.2.2. Kalkolu tar-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati
Ir-rata tal-fluss tal-emissjoni tal-partikulati matul iċ-ċiklu q
mPM [g/h] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
(a)
|
Għall-metodu b’filtru uniku
|
|
(A.8-54)
|
|
|
(A.8-55)
|
|
|
(A.8-56)
|
fejn:
|
q
mPM
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati [g/h]
|
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-partikulati li matul iċ-ċiklu ttieħdu kampjuni tagħha [mg]
|
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
q
medfi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab fil-modalità i [kg/s]
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-gass tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtri għall-ġbir tal-partikulati [kg]
|
|
m
sepi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit li tgħaddi mill-filtru kampjunarju tal-partikulati fil-modalità i [kg]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
|
|
(b)
|
Għall-metodu b’filtri multipli
|
|
(A.8-57)
|
fejn:
|
q
mPMi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati għall-modalità i [g/h]
|
|
m
fi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-partikulati miġbura fil-modalità i [mg]
|
|
q
medfi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab fil-modalità i [kg/s]
|
|
m
sepi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtru kampjunarju tal-partikulati fil-modalità i [kg]
|
|
Il-massa tal-PM tiġi ddeterminata matul iċ-ċiklu tat-test bl-addizzjoni tal-valuri medji tal-modalitajiet individwali i matul il-perjodu kampjunarju.
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati q
mPM [g/h] jew q
mPMi
[g/h] tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:
|
(a)
|
Għall-metodu b’filtru uniku
|
|
(A.8-58)
|
fejn:
|
q
mPM
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati [g/h]
|
|
m
f
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-partikulati miġbura [mg]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtru kampjunarju tal-partikulati [kg]
|
|
m
f,d
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni miġbura [mg]
|
|
m
d
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati [kg]
|
|
D
i
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni fil-modalità i (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
|
|
(b)
|
Għall-metodu b’filtri multipli
|
|
(A.8-59)
|
fejn:
|
q
mPM
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati [g/h]
|
|
m
fi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-partikulati miġbura fil-modalità i [mg]
|
|
m
f,d
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-partikulati tal-arja ta’ dilwizzjoni miġbura [mg]
|
|
q
medfi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab fil-modalità i [kg/h]
|
|
m
sepi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtru kampjunarju tal-partikulati fil-modalità i [kg]
|
|
m
d
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati [kg]
|
|
D
|
=
|
il-fattur ta’ dilwizzjoni (ara l-ekwazzjoni (A.8-29) tal-paragrafu A.8.3.2.2.) [-]
|
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fuq bażi fl-imxarrab [kg/s]
|
Jekk isir iktar minn kejl wieħed, għandhom jiġu sostitwiti b’  .
|
A.8.4. Xogħol taċ-ċiklu u emissjonijiet speċifiċi
A.8.4.1. Emissjonijiet gassużi
A.8.4.1.1. Ċikli tranżitorji u modali bir-rampa
Għall-egżost mhux ittrattat u għall-egżost dilwit rispettivament, għandha ssir referenza għall-paragrafi A.8.2.1. u A.8.3.1. Il-valuri li jirriżultaw għall-potenza P [kW] għandhom jiġu integrati matul intervall tat-test. Ix-xogħol totali W
act [kWh] jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-60)
|
fejn:
|
P
i
|
=
|
il-potenza istantanja tal-magna [kW]
|
|
n
i
|
=
|
il-veloċità istantanja tal-magna [min-1]
|
|
T
i
|
=
|
it-torque istantanju tal-magna [Nm]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol proprju taċ-ċiklu [kWh]
|
|
f
|
=
|
ir-rata kampjunarja tad-dejta [Hz]
|
|
N
|
=
|
in-numru ta’ kejl [-]
|
L-emissjonijiet speċifiċi e
gas [g/kWh] għandhom jiġu kkalkulati bil-modi li ġejjin jiddependi mit-tip ta’ ċiklu tat-test.
|
|
(A.8-61)
|
fejn:
|
m
gas
|
=
|
il-massa totali tal-emissjoni [g/test]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol taċ-ċiklu [kWh]
|
Fil-każ taċ-ċiklu tranżitorju, ir-riżultat finali tat-test e
gas [g/kWh] għandu jkun medja ppeżata mit-test bi startjar ta’ magna kiesħa u mit-test bi startjar ta’ magna sħuna billi tintuża:
|
|
(A.8-62)
|
Fil-każ ta’ riġenerazzjoni tal-egżost infrekwenti (perjodika) (paragrafu 6.6.2.), l-emissjonijiet speċifiċi għandhom jiġu korretti bil-fattur multiplikattiv ta’ aġġustament k
r (ekwazzjoni (6-4)) jew biż-żewġ pari separati ta’ fatturi addittivi ta’ aġġustament k
Ur (il-fattur ’il fuq tal-ekwazzjoni (6-5)) u k
Dr (il-fattur ’l isfel tal-ekwazzjoni (6-6)).
A.8.4.1.2. Ċiklu b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
L-emissjonijiet speċifiċi e
gas [g/kWh] jiġu kkalkualti kif ġej:
|
|
(A.8-63)
|
fejn:
|
q
mgas,i
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-emissjoni għall-modalità i [g/h]
|
|
P
i
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’  (ara l-paragrafi 6.3 u 7.7.1.2.)
|
|
WF
i
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
A.8.4.2. Emissjonijiet tal-partikulati
A.8.4.2.1. Ċikli tranżitorji u modali bir-rampa
L-emissjonijiet speċifiċi tal-partikulati għandhom jiġu kkalkulati bl-ekwazzjoni (A.8-61) fejn e
gas [g/kWh] u m
gas [g/test] jiġu sostitwiti b’e
PM [g/kWh] u b’m
PM [g/test] rispettivament:
|
|
(A.8-64)
|
fejn:
|
m
PM
|
=
|
il-massa totali tal-emissjoni tal-partikulati, ikkalkulata skont il-paragrafu A.8.3.5. [g/test]
|
|
W
act
|
=
|
ix-xogħol taċ-ċiklu [kWh]
|
L-emissjonijiet matul iċ-ċiklu kompożitu tranżitorju (jiġifieri, l-fażi kiesħa u l-fażi sħuna) għandhom jiġu kkalkulati kif intwera fil-paragrafu A.8.4.1.
A.8.4.2.2. Ċiklu b’modalitajiet diskreti fi stat stabbli
L-emissjoni speċifika tal-partikulati e
PM [g/kWh] għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
(a)
|
Għall-metodu b’filtru uniku
|
|
(A.8-65)
|
fejn:
|
Pi
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’ (ara l-paragrafi 6.3. u 7.7.1.2.)
|
|
WFi
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
q
mPM
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati [g/h]
|
|
|
(b)
|
Għall-metodu b’filtri multipli
|
|
(A.8-66)
|
fejn:
|
Pi
|
=
|
il-potenza tal-magna għall-modalità i [kW] b’  (ara l-paragrafi 6.3. u 7.7.1.2.)
|
|
WFi
|
=
|
il-fattur ta’ ppeżar għall-modalità i [-]
|
|
q
mPMi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati fil-modalità i [g/h]
|
|
Għall-metodu b’filtru uniku, il-fattur effettiv ta’ ppeżar, WF
ei, għall-kull modalità għandu jiġi kkalkulat kif ġej:
|
|
(A.8-67)
|
fejn:
|
m
sepi
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati fil-modalità i [kg]
|
|
|
=
|
ir-rata medja tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti [kg/s]
|
|
q
medfi
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost dilwit ekwivalenti fil-modalità i [kg/s]
|
|
m
sep
|
=
|
il-massa tal-kampjun tal-egżost dilwit mgħoddija mill-filtri kampjunarji tal-partikulati [kg]
|
Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ ppeżar għandhom ikunu fi ħdan ± 0,005 (valur assolut) tal-fatturi ta’ ppeżar elenkati fl-Anness 5.
(1) Ara l-ittri jew it-termini miktuba taħt il-vers; pereżempju:
għar-rata tal-massa tal-arja xotta,
għar-rata tal-massa tal-fjuwil, eċċ.
(2) Il-proporzjon tad-dilwizzjoni rd fl-Appendiċi A.8 u DR fl-Appendiċi A.7: simboli differenti imma l-istess tifsira u l-istess ekwazzjonijiet. Il-fattur ta’ dilwizzjoni D fl-Appendiċi A.8 u x
dil fl-Appendiċi A.7: simboli differenti imma l-istess tifsira fiżika;
l-ekwazzjoni (A.7-47) turi r-relazzjoni bejn x
dil u DR.
(3) għ.t.t.d. = għad trid tiġi ddefinita
(4) Fl-Appendiċi A.8 it-tifsira ta’ ittra jew ta’ terminu miktuba taħt il-vers tiġi ddeterminata mill-kwantità assoċjata; pereżempju, l-ittra miktuba taħt il-vers “d” tista’ tindika bażi xotta bħal f’“c
d = konċentrazzjoni fuq bażi xotta”, arja ta’ dilwizzjoni bħal f’“p
d = pressjoni tas-saturazzjoni tal-fwar tal-arja ta’ dilwizzjoni” jew f’“k
w,d = il-fattur ta’ korrezzjoni mix-xott għall-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni” jew proporzjon tad-dilwizzjoni bħal f’“r
d”.
(5) B’referenza għal fjuwil bil-formula kimika CHαOεNδSγ
(6) B’referenza għal fjuwil bil-formula kimika CHαOβSγNδ
(7) Għandha tingħata attenzjoni lit-tifsira differenti tas-simbolu β fiż-żewġ appendiċijiet tal-kalkoli tal-emissjonijiet: fl-Appendiċi A.8 huwa jirreferi għal fjuwil li għandu l-formula kimika CHαSγNδOε (jiġifieri, il-formula CβHαSγNδOε fejn β = 1, jekk jiġi preżunt li hemm atomu wieħed tal-karbonju għal kull molekula) filwaqt li fl-Appendiċi A.7 jirreferi għall-proporzjon tal-ossiġnu għall-karbonju b’CHαOβSγNδ. Mela l-β tal-Appendiċi A.7 jikkorrispondi għall-ε tal-Appendiċi A.8.
(8) Il-frazzjoni tal-massa w akkumpanjata mis-simbolu tal-komponent kimiku bħala ittra jew terminu miktuba taħt il-vers.
Appendiċi A.8.1
Kalibrazzjoni tal-fluss tal-egżost dilwit (CVS)
A.8.5. Kalibrazzjoni tas-sistema tas-CVS
Is-sistema tas-CVS għandha tiġi kkalibrata permezz ta’ miter tal-fluss akkurat u ta’ apparat ta’ restrizzjoni. Il-fluss mis-sistema għandu jiġi mkejjel f’settings ta’ restrizzjoni differenti u l-parametri ta’ kontroll tas-sistema għandhom jiġu mkejla u għandhom jiġu relatati mal-fluss.
Jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ miters tal-fluss, pereżempju venturi kkalibrati, miter tal-fluss laminari kkalibrat, miter tat-turbini kkalibrat.
A.8.5.1. Pompa b’ċaqliq pożittiv (PDP)
Il-parametri kollha relatati mal-pompa għandhom jiġu mkejla fl-istess ħin flimkien mal-parametri relatati ma’ venturi ta’ kalibrazzjoni li jkun konness f’serje mal-pompa. Ir-rata kkalkulata tal-fluss (f’m3/s fil-bokka tal-pompa, pressjoni u temperatura assoluti) għandha tiġi pplottjata kontra funzjoni tal-korrelazzjoni li tkun il-valur ta’ kombinazzjoni speċifika ta’ parametri tal-pompa. L-ekwazzjoni lineari li tirrelata l-fluss tal-pompa mal-funzjoni tal-korrelazzjoni għandha tiġi ddeterminata. Jekk CVS ikollu trażmissjoni b’veloċitajiet multipli, il-kalibrazzjoni għandha ssir għal kull medda użata.
Matul il-kalibrazzjoni, l-istabbiltà tat-temperatura għandha tinżamm.
It-tnixxijiet fil-konnessjonijiet u fil-kanali kollha bejn il-venturi ta’ kalibrazzjoni u l-pompa tas-CVS għandhom jinżammu iktar baxxi minn 0,3 fil-mija tal-iktar punt tal-fluss baxx (l-ogħla punt ta’ restrizzjoni u l-iktar punt tal-veloċità baxx tal-PDP).
Ir-rata tal-fluss tal-arja (q
VCVS) f’kull setting ta’ restrizzjoni (minimu ta’ sitt (6) settings) għandha tiġi kkalkulata f’m3/s standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Ir-rata tal-fluss tal-arja mbagħad għandha tiġi kkonvertita fil-fluss tal-pompa (V
0) f’m3/rev fit-temperatura u fil-pressjoni assoluti fil-bokka tal-pompa kif ġej:
|
|
(A.8-68)
|
fejn:
|
q
VCVS
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,325 kPa, 273,15 K) [m3/s]
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-pompa [K]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-pompa [kPa]
|
|
n
|
=
|
il-veloċità tal-pompa [rev/s]
|
Sabiex jitqiesu l-interazzjoni tal-varjazzjonijiet tal-pressjoni fil-pompa u r-rata tas-slip tal-pompa, il-funzjoni tal-korrelazzjoni (X
0) [s/rev] bejn il-veloċità tal-pompa, id-differenzjal tal-pressjoni mill-bokka tal-pompa għall-iżbokk tal-pompa u l-pressjoni assoluta fl-iżbokk tal-pompa, għandha tiġi kkalkulata kif ġej:
|
|
(A.8-69)
|
fejn:
|
Δp
p
|
=
|
id-differenzjal tal-pressjoni mill-bokka tal-pompa għall-iżbokk tal-pompa [kPa]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta tal-iżbokk fl-iżbokk tal-pompa [kPa]
|
|
n
|
=
|
il-veloċità tal-pompa [rev/s]
|
Għandu jsir kalkolu tal-inqas kwadrat lineari sabiex tiġi ġġenerata l-ekwazzjoni tal-kalibrazzjoni kif ġej:
|
|
(A.8-70)
|
b’D
0 [m3/rev] u b’m [m3/s], l-interċettazzjoni u l-inklinazzjoni, rispettivament, jiddeskrivu l-linja ta’ rigressjoni.
Għal sistema tas-CVS b’għadd ta’ veloċitajiet, il-kurvi tal-kalibrazzjoni ġġenerati għall-meded differenti tal-fluss tal-pompa għandhom ikunu bejn wieħed u ieħor paralleli, u l-valuri tal-interċettazzjoni (D
0) għandhom jiżdiedu hekk kif il-medda tal-fluss tal-pompa tonqos.
Il-valuri kkalkulati mill-ekwazzjoni għandhom ikunu fi ħdan ± 0,5 fil-mija tal-valur imkejjel ta’ V
0. Il-valuri ta’ m se jvarjaw minn pompa għall-oħra. L-influss tal-partikulati maż-żmien se jikkawża t-tnaqqis fis-slip tal-pompa, kif jidher mill-valuri iktar baxxi għal m. Għaldaqstant, il-kalibrazzjoni għandha ssir l-ewwel darba li titqabbad il-pompa, wara manutenzjoni maġġuri, u jekk il-verifika tas-sistema totali tindika bidla fir-rata tas-slip.
A.8.5.2. Venturi bi fluss kritiku (CFV)
Il-kalibrazzjoni tas-CFV hija bbażata fuq l-ekwazzjoni tal-fluss għal venturi kritiku. Il-fluss tal-gass huwa funzjoni tal-pressjoni u tat-temperatura fil-bokka tal-venturi.
Sabiex tiġi ddeterminata l-medda tal-fluss kritiku, K
V għandu jiġi pplottjat bħala funzjoni tal-pressjoni fil-bokka tal-venturi. Għal fluss kritiku (fgat), il-K
V se jkollu valur relattivament kostanti. Hekk kif tonqos il-pressjoni (il-vakwu jiżdied), il-venturi ma jibqax fgat u l-K
V jonqos, li jindika li s-CFV ikun qed jitħaddem barra mill-medda permissibbli.
Ir-rata tal-fluss tal-arja (q
VCVS) f’kull setting ta’ restrizzjoni (minimu ta’ tmien (8) settings) għandha tiġi kkalkulata f’m3/s standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Il-koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni 
għandu jiġi kkalkulat mid-dejta tal-kalibrazzjoni għal kull setting kif ġej:
|
|
(A.8-71)
|
fejn:
|
q
VSSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,325 kPa, 273,15 K) [m3/s]
|
|
T
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
p
p
|
=
|
il-pressjoni assoluta fil-bokka tal-venturi [kPa]
|
Għandhom jiġu kkalkulati l-K
V medju u d-devjazzjoni standard. Id-devjazzjoni standard ma għandhiex taqbeż ± 0,3 fil-mija tal-K
V medju.
A.8.5.3. Venturi subsoniku (SSV)
Il-kalibrazzjoni tal-SSV hija bbażata fuq l-ekwazzjoni tal-fluss għal venturi subsoniku. Il-fluss tal-gass huwa funzjoni tal-pressjoni u tat-temperatura fil-bokka u tat-tnaqqis fil-pressjoni bejn il-gerżuma u l-bokka tal-SSV, kif jintwera fl-ekwazzjoni (A.8-41).
Ir-rata tal-fluss tal-arja (q
VSSV) f’kull setting ta’ restrizzjoni (minimu ta’ 16-il setting) għandha tiġi kkalkulata f’m3/s standard mid-dejta tal-miter tal-fluss permezz tal-metodu preskritt mill-manifattur. Il-koeffiċjent ta’ rilaxx għandu jiġi kkalkulat mid-dejta tal-kalibrazzjoni għal kull setting kif ġej:
|
|
(A.8-72)
|
fejn:
|
A
0
|
=
|
|
|
q
VSSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,325 kPa, 273,15 K) [m3/s]
|
|
T
in,V
|
=
|
it-temperatura fil-bokka tal-venturi [K]
|
|
d
V
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV [mm]
|
|
r
p
|
=
|
 [-]
|
|
r
D
|
=
|
il-proporzjon tad-dijametru tal-gerżuma tal-SSV, d
V, għad-dijametru ta’ ġewwa tal-pajp tal-bokka tal-SSV D [-]
|
Sabiex tiġi ddeterminata l-medda tal-fluss subsoniku, C
d għandu jiġi pplottjat bħala funzjoni tan-numru Reynolds Re, fil-gerżuma tal-SSV. Ir-Re fil-gerżuma tal-SSV għandu jiġi kkalkulat bl-ekwazzjoni li ġejja:
|
|
(A.8-73)
|
bi
|
|
(A.8-74)
|
fejn:
|
A
1
|
=
|
|
|
q
VSSV
|
=
|
ir-rata tal-fluss tal-arja f’kundizzjonijiet standard (101,325 kPa, 273,15 K) [m3/s]
|
|
d
V
|
=
|
id-dijametru tal-gerżuma tal-SSV [mm]
|
|
μ
|
=
|
il-viskożità assoluta jew dinamika tal-gass [kg/(m · s)]
|
|
b
|
=
|
1,458 × 106 (kostant empiriku) [kg/(m · s · K0,5)]
|
|
S
|
=
|
110,4 (kostant empiriku) [K]
|
Peress li q
VSSV hija input għall-ekwazzjoni tar-Re, il-kalkoli għandhom jinbdew b’suppożizzjoni inizjali għall-q
VSSV jew għas-C
d tal-venturi ta’ kalibrazzjoni, u għandhom jiġu ripetuti sakemm q
VSSV tikkonverġi. Il-metodu ta’ konverġenza għandu jkun akkurat sa 0,1 fil-mija ta’ punt jew aħjar.
Għal minimu ta’ 16-il punt fir-reġjun tal-fluss subsoniku, il-valuri kkalkulati ta’ C
d mill-ekwazzjoni tal-aġġustament tal-kurva tal-kalibrazzjoni li tirriżulta għandhom ikunu fi ħdan ± 0,5 fil-mija tas-C
d imkejjel għal kull punt ta’ kalibrazzjoni.
Appendiċi A.8.2
Korrezzjoni għad-drift
A.8.6. Il-kalkoli f’dan l-appendiċi qed jitwettqu kif ġie deskritt fl-Appendiċi A.7.2 sal-Appendiċi A.7 tal-Anness 4B.
|
|
(A.8-75)
|
fejn:
|
c
idriftcor
|
=
|
il-konċentrazzjoni korretta għad-drift [ppm]
|
|
c
refzero
|
=
|
il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass żero, li ġeneralment tkun ta’ żero sakemm ma jkunx magħruf li tkun mod ieħor [ppm]
|
|
c
refspan
|
=
|
il-konċentrazzjoni ta’ referenza tal-gass ta’ span [ppm]
|
|
c
prespan
|
=
|
ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span [ppm]
|
|
c
postspan
|
=
|
ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ wara t-test għall-konċentrazzjoni tal-gass ta’ span [ppm]
|
|
c
i jew
|
=
|
il-konċentrazzjoni rreġistrata, jiġifieri mkejla waqt it-test qabel il-korrezzjoni għad-drift [ppm]
|
|
c
prezero
|
=
|
ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ qabel it-test għall-konċentrazzjoni tal-gass żero [ppm]
|
|
c
postzero
|
=
|
ir-rispons tal-analizzatur tal-gass fl-intervall ta’ wara t-test għall-konċentrazzjoni tal-gass żero [ppm]
|
u 
;
, fejn: Tc hija t-temperatura ambjentali tal-ajru kkalkolata, K u Pb huma l-pressjoni atmosferika, kPa.
.
