Tomhaltóirí a chosaint ar théarmaí éagóracha i gconarthaí
ACHOIMRE AR:
Treoir 93/13/CEE maidir le téarmaí éagóracha i gconarthaí tomhaltóra
CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?
- Faoi Threoir 93/13/CEE, déantar tomhaltóirí a chosaint san Aontas Eorpach (AE) ar théarmaí agus ar choinníollacha dosheachanta a d’fhéadfadh a bheith i gconradh caighdeánach le haghaidh earraí agus seirbhísí a cheannaíonn siad. Tagraíonn sé do choincheap an “mheoin mhacánta” chun aon mhíchothromaíocht shuntasach maidir le cearta agus oibleagáidí frithpháirteacha a sheachaint.
- Mar chuid den chomhaontú nua do thomhaltóirí, leasaíodh Treoir 93/13/CEE le Treoir (AE) 2019/2161, arb é is aidhm di dlí tomhaltóirí an Aontais a nuachóiriú agus a fhorfheidhmiú a fheabhsú.
PRÍOMHPHOINTÍ
Treoir 93/13/CEE
- Ní mór cineál na n-earraí agus na seirbhísí lena mbaineann, imthosca an idirbhirt agus na téarmaí agus coinníollacha eile go léir a chur san áireamh agus measúnú á dhéanamh an bhfuil clásal i gconradh cothrom nó nach bhfuil.
- Níl an praghas iarbhír a íoctar ar earraí nó ar sheirbhísí faoi réir an mheasúnaithe sin, ach amháin mura bhfuil an téarma atá i gceist soiléir agus intuigthe.
- Tá liosta uileghabhálach agus táscacha de théarmaí éagóracha conartha sa treoir. Áirítear orthu sin ceanglas a chur ar thomhaltóirí pionós i bhfad ró-ard a íoc (e.g. i gcás íocaíocht dhéanach) nó téarmaí a thabhairt dóibh nach raibh aon am acu tuiscint iomlán a fháil orthu sular síníodh an conradh.
- Ní mór don fhoclaíocht i ngach conradh a bheith scríofa i dteanga shoiléir intuigthe. Má bhíonn amhras faoi bhrí téarma, ba cheart ciall atá fabhrach don tomhaltóir a bhaint as an téarma sin.
- Níl téarmaí conartha a mheastar a bheith éagórach ina gceangal ar thomhaltóirí, ach beidh an chuid eile den chonradh fós bailí i gcás go bhfuil sé sin indéanta ó thaobh an dlí de.
- Ní mór do Bhallstáit an Aontais a áirithiú go bhfuil leigheasanna éifeachtacha ann chun cosc a chur ar théarmaí éagóracha a bheith á n-úsáid i gconarthaí.
- Féadfaidh eagraíochtaí nó daoine aonair a bhfuil leas dlisteanach acu i gcearta tomhaltóirí a chosaint dul chun na cúirte chun cosc a chur ar théarma éagórach conartha leanúint d’fheidhm a bheith aige.
- In 2019, d’eisigh an Coimisiún Eorpach treoir maidir le léirmhíniú agus cur i bhfeidhm Threoir 93/13/CEE. Leis sin, cuirtear i láthair ar bhealach struchtúrtha cásdlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh maidir leis an treoir seo, chun cur i bhfeidhm éifeachtach na treorach a éascú san Aontas Eorpach agus i dtíortha an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch.
Pionóis
- Le Treoir Leasaitheach (AE) 2019/2161, ceanglaítear ar na Ballstáit pionóis éifeachtacha, chomhréireacha agus athchomhairleacha a thabhairt isteach is infheidhme maidir le sáruithe ar na rialacha maidir le téarmaí éagóracha conartha, bunaithe ar thacar paraiméadar. Áirítear leis na critéir sin:
- cineál, tromchúis, scála agus fad an tsáraithe;
- gníomh arna dhéanamh ag an trádálaí chun an damáiste a tharla do na tomhaltóirí a mhaolú nó a leigheas;
- sáruithe ar bith roimhe sin arna ndéanamh ag an trádálaí;
- pionóis arna bhforchur ar an trádálaí i leith an tsáraithe chéanna i mBallstáit eile i gcásanna trasteorann, ina bhfuil faisnéis faoi na pionóis sin ar fáil tríd an sásra a bunaíodh le Rialachán (AE) 2017/2394 (féach achoimre).
- Faoin treoir nua, ní mór do na Ballstáit a bheith in ann fíneálacha a fhorchur freisin, i dtaca le gníomhaíochtaí comhordaithe faoi Rialachán (AE) 2017/2394, nuair a shainaithníonn siad mórsháruithe trasteorann a dhéanann difear do thomhaltóirí i roinnt Ballstát. Ní mór d’fhíneálacha a bheith in ann 4% ar a laghad de láimhdeachas bliantúil trádálaí a bhaint amach, nó €2 mhilliún mura bhfuil faisnéis faoi láimhdeachas an trádálaí ar fáil.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?
- B’éigean Treoir 93/13/CEE a thrasuí i ndlí náisiúnta na mBallstát faoin 31 Nollaig 1994.
- B’éigean Treoir leasaitheach (AE) 2019/2161 a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 28 Samhain 2021. Bhí ar na Ballstáit na rialacha a chur i bhfeidhm ón 28 Bealtaine 2022.
CÚLRA
Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Treoir 93/13/CEE ón gComhairle an 5 Aibreán 1993 maidir le téarmaí éagóracha i gconarthaí tomhaltóra (IO L 95, 21.4.1993, lgh. 29-34).
Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 93/13/CEE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Fógra ón gCoimisiún — Treoir maidir le léirmhíniú agus cur i bhfeidhm Threoir 93/13/CEE ón gComhairle maidir le téarmaí éagóracha i gconarthaí tomhaltóra (IO C 323, 27.9.2019, lgh. 4-92).
Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — Margadh Nua do Thomhaltóirí (COM(2018) 183 críochnaitheach, 11.4.2018).
Rialachán (AE) 2017/2394 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 12 Nollaig 2017 maidir le comhar idir na húdaráis náisiúnta atá freagrach as dlíthe cosanta tomhaltóirí a fhorfheidhmiú agus lena n–aisghairtear Rialachán (CE) Uimh. 2006/2004 (IO L 345, 27.12.2017, lgh. 1-26).
Féach an leagan comhdhlúite.
Nuashonraithe 28.10.2022