Cosaint fhisiceach ábhair núicléach agus saoráidí núicléacha

ACHOIMRE AR:

An Coinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha

Cinneadh 2008/99/CE, Euratom maidir le haontachas an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach leis an gCoinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha

Cinneadh 2007/513/Euratom lena bhfaomhtar aontachas an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach leis an gCoinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha

CAD IS AIDHM LEIS AN GCOINBHINSIÚN AGUS LEIS NA CINNTÍ?

• Féachtar leis an gcoinbhinsiún leis an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • ábhar núicléach agus saoráidí núicléacha a dhaingniú;
  • cionta áirithe sa réimse seo a choiriúlú;
  • comhar a bhunú idir na stáit sínithe.
• Le Cinneadh 2007/513/Euratom faomhtar aontachas an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach (Euratom) leis an gCoinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha.
• Deimhnítear an t-aontachas le Cinneadh 2008/99/CE, Euratom.

PRÍOMHPHOINTÍ

Tá sé mar aidhm leis an gCoinbhinsiún leasaithe maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha cosaint fhisiceach a áirithiú le linn úsáid, stóráil nó iompar ábhar núicléach a úsáidtear chun críche síochánta, chomh maith le coireacht a bhaineann leis an ábhar agus na saoráidí sin a chomhrac agus a chosc.

Tá sé bunaithe ar an gCoinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach (CPPNM), ina bhfuil na tíortha AE go léir ina bpáirtí.

Ní mór do gach páirtí sa choinbhinsiún bearta a bhunú agus a chur chun feidhme chun an chosaint éifeachtúil seo a ráthú chun cosc a chur ar, go sonrach, ghoid an ábhair núicléach as a bhfuil sé freagrach nó an ábhar núicléach a bheith ar iarraidh, chomh maith le cosc a chur ar shabaitéireacht saoráidí núicléacha ar a chríoch. I gcomhthéacs comhchosúil, déantar foráil i gConradh Euratom (féach an achoimre) le haghaidh córas cosanta lena bhféachtar le cosc a chur ar ábhair núicléacha a atreorú ón úsáid dá raibh siad beartaithe.

Agus an coinbhinsiún seo á chur chun feidhme, ní mór do na páirtithe urraim a thabhairt do roinnt prionsabail bhunúsacha, go háirithe prionsabail na freagrachta ar an stát agus ar shealbhóirí ceadúnais, maidir le cultúr slándála, dearbhaithe cáilíochta agus rúndachta.

Ní mór do pháirtithe:

• a áirithiú go bhfuil an t–ábhar núicléach a allmhairíonn siad, a onnmhairíonn siad nó a ghlacann siad faoi bhealach ar a gcríoch á chosaint de réir an leibhéil sábháilteachta is infheidhme;
• údarás inniúil a ainmniú a bheidh freagrach as an gcoinbhinsiún a chur i bhfeidhm, chomh maith le bheith ina phointe teagmhála, agus an fhaisnéis sin a thabhairt do thíortha sínithe eile go díreach nó tríd an taisce (an Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach);
• comhar i gcás gadaíochta, sabaitéireachta nó baol gadaíochta nó sabaitéireachta — is i bhfoirm roinnt faisnéise atá an comhar seo go háirithe fad agus a thugtar meas do rúndacht na faisnéise sin maidir le tríú páirtithe;
• pionóis iomchuí a chur i bhfeidhm ar sháruithe áirithe, ar aon dul lena ndéine. Tá na gníomhaíochtaí a leanas seo a leanas ina ngníomhaíochtaí inphionóis, go háirithe:
  • gníomhú gan údarú ar bhealach atá ina chúis le bás nó mórdhíobháil nó a d’fhéadfadh a bheith ina chúis le bás nó mórdhíobháil
  • ábhar núicléach a ghoid
  • sabaitéireacht a dhéanamh ar shuiteáil núicléach
  • bagairt a dhéanamh maidir le hábhar núicléach a úsáid chun tríú páirtí a mharú nó mórdhíobháil a dhéanamh dó nó di nó bheith ina chúis le damáiste suntasach ar réadmhaoin.

Gabhann pionós le haon iarracht a dhéanfar chun ceann amháin de na gníomhaíochtaí sin a dhéanamh agus le haon bhaint leis na gníomhaíochtaí agus le heagrú na ngníomhaíochtaí sin freisin.

Tá údarú ag gach páirtí maidir le sáruithe a dhéantar ar a chríoch nó ar bord soithigh nó aerárthaigh atá cláraithe sa stát sin agus nuair atá an duine ar dócha go ndearna sé an sárú ina dhúchasach den stát sin. Tá na sáruithe sin ina bhforais um eiseachadadh idir na páirtithe chonarthachta, nach mór díobh an cúnamh breithiúnach is fairsinge a chur ar fáil dá chéile i gcás na sáruithe sin. Níl rúin pholaitiúla don sárú ina gcúis le heiseachadadh nó cúnamh frithpháirteach breithiúnach a dhiúltú.

DÁTA TEACHT I BHFEIDHM

Tháinig an coinbhinsiún bunaidh i bhfeidhm ar an 8 Feabhra 1987. Le glacadh Chinneadh 2007/513, d’fhaomh an tAontas Eorpach aontachas Euratom leis an gCoinbhinsiún leasaithe ón 10 Iúil 2007 ar aghaidh.

Tháinig an leasú don CPPNM i bhfeidhm ar an 8 Bealtaine 2016.

CÚLRA

Comhaontaíodh CPPNM in 1979 agus tháinig sé i bhfeidhm in 1987. Leasaíodh é in 2005 ag comhdháil a tionóladh chun a fhorálacha a neartú.

Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach:

• Coinbhinsiúin maidir le slándáil núicléach (An Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach).

PRÍOMHDHOICIMÉID

An Coinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha (IO L 34, 8.2.2008, lgh. 5-18)

Cinneadh 2008/99/CE, Euratom an 19 Nollaig 2007 maidir le haontachas an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach leis an gCoinbhinsiún maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha (IO L 34, 8.2.2008, lgh. 3-4)

Cinneadh 2007/513/Euratom ón gComhairle an 10 Iúil 2007 lena bhfaomhtar aontachas an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach leis an gCoinbhinsiún leasaithe maidir le Cosaint Fhisiceach Ábhair Núicléach agus Saoráidí Núicléacha (IO L 190, 21.7.2007, lgh. 12-14)

Nuashonraithe 11.12.2020