Muirir a chur ar fheithiclí as bóithre a úsáid

ACHOIMRE AR:

Treoir 1999/62/CE maidir le muirir ar úsáid bonneagar áirithe a ghearradh ar fheithiclí earraí troma

Treoir (AE) 2022/362 lena leasaítear Treoracha 1999/62/CE, 1999/37/CE agus (AE) 2019/520, a mhéid a bhaineann le muirir ar úsáid bonneagar áirithe a ghearradh ar fheithiclí

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

Leagtar amach ann an chaoi ar féidir le Ballstáit an Aontais Eorpaigh (AE) muirear a ghearradh ar fheithiclí as a mbonneagar bóthair a úsáid. Tá na muirir ceaptha chun:

margadh inmheánach san iompar de bhóthar a bhunú le cothrom iomaíochta agus cur i bhfeidhm aonfhoirmeach agus neamh-idirdhealaitheach na rialacha a áirithiú;
na prionsabail gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as agus íoc mar a úsáidtear a neatrú;
rannchuidiú le maoiniú bonneagar bóithre;
dul i ngleic le brú tráchta agus leis an tionchar diúltach a bhíonn ag truailliú aeir agus torann ar an gcomhshaol agus ar an tsláinte;
borradh a chur faoin dícharbónú iompair trí rannchuidiú le cur chun feidhme Chomhaontú Pháras maidir leis an athrú aeráide agus le pleananna an Aontais chun feithiclí astaíochtaí CO₂ a laghdú chun bóithre a úsáid.

PRÍOMHPHOINTÍ

Tá feidhm ag an treoir seo maidir le:
- cánacha feithiclí ar fheithiclí earraí troma;
- dolaí* agus muirir ar úsáideoirí ar fheithiclí.
Níl feidhm aige maidir le feithiclí:
- nach n-úsáidtear ach amháin i gcríocha na mBallstát lasmuigh den Eoraip;
- cláraithe sna hOileáin Chanáracha, Ceuta agus Melilla, na hAsóir nó Maidéara a oibríonn go heisiach sna críocha sin nó le mórthír na Spáinne agus leis an bPortaingéil.

PRIONSABAIL GHINEARÁLTA MAIDIR LE CÁNACHAS FEITHICLÍ

Maidir leis na Ballstáit:

na nósanna imeachta a leagan síos chun na cánacha a thobhach agus a bhailiú;
ní mór dóibh na híosrátaí cánach a leagtar amach sa treoir a urramú;
go bhfuil siad in ann rátaí laghdaithe cánach nó díolúintí a chur i bhfeidhm d’fheithiclí:
- a úsáidtear le haghaidh cosanta náisiúnta nó sibhialta, le haghaidh cothabhála bóithre agus a úsáideann seirbhísí dóiteáin agus seirbhísí éigeandála eile agus na póilíní,
- nach n-úsáideann ach bóithre poiblí Bhallstát an chlárúcháin ó am go chéile,
- tháinig Comhairle an Aontais Eorpaigh ar chomhaontú d’aon toil ar fhorais shocheacnamaíocha.

PRIONSABAIL GHINEARÁLTA MUIRIR

Maidir leis na Ballstáit:

féadfaidh siad dolaí agus muirir ar úsáideoir a chur i bhfeidhm ar na nithe seo a leanas:
- an gréasán bóithre tras-Eorpach agus mótarbhealaí eile faoi choinníollacha sonracha a leagtar síos sa treoir;
- bóithre eile, ar choinníoll nach ndéanann siad idirdhealú i gcoinne trácht idirnáisiúnta nó nach ndéanann siad saobhadh ar an iomaíocht idir oibreoirí;
féadfaidh siad muirir a ghearradh go neamhspleách ar chatagóirí éagsúla feithiclí (tromshaothar, earraí troma, cóistí agus busanna, saothar éadroim, tráchtáill éadrom, mionbhusanna agus gluaisteáin);
a bhfuil cead acu muirir laghdaithe a chur i bhfeidhm nó iad a bhaint go hiomlán ar chodanna áirithe den bhóthar, go háirithe i gceantair inar tearc an daonra;
a bhfuil cead acu muirir laghdaithe bóthair nó díolúine laghdaithe a chur i bhfeidhm le haghaidh:
- feithiclí atá cáilithe le haghaidh laghdú nó díolúine cánach feithicle,
- feithiclí a úsáideann nó atá faoi úinéireacht daoine faoi mhíchumas,
- feithiclí astaíochtaí nialasacha ag a bhfuil uasmhais ualaithe atá incheadaithe go teicniúil suas le 4.25 tona,
- feithiclí earraí troma ag a bhfuil uasmhais ualaithe idir 3.5 agus 7.5 tona, a úsáidtear chun ábhair a iompar lena n-úsáid ag an tiománaí le linn a gcuid oibre ar bhonn ceardaíochta,
- feithiclí tromshaothair atá díolmhaithe ón rialachán maidir le tacagraif;
gan muirir úsáideora a chur i bhfeidhm ar fheithiclí tromshaothair ar an gcroíghréasán tras-Eorpach iompair ón 25 Márta 2030;
an Coimisiún Eorpach a chur ar an eolas 6 mhí ar a laghad sula gcuirfidh sé muirir bhonneagair nua nó muirir bhonneagair atá athraithe go suntasach i bhfeidhm;
féadfaidh siad lascainí nó laghduithe ar an muirear bonneagair a thabhairt, mar shampla, d’úsáideoirí rialta, chun coigiltis i gcostais riaracháin a léiriú;
ní fhéadfaidh siad lascainí ná laghduithe a thabhairt d’aon úsáideoir i ndáil leis an ngné de dhola a bhaineann le muirear costas seachtrach;
go bhfuil siad saor chun táillí a shocrú do:
- plódú tráchta a laghdú nó tionchair chomhshaoil an iompair de bhóthar a chomhrac, lena n-áirítear droch-cháilíocht aeir, i limistéir uirbeacha agus lena n-áirítear bóithre de chuid an ghréasáin thras-Eorpaigh a thrasnaíonn limistéir den sórt sin,
- suiteálacha lena gcuirtear fuinneamh ar fáil d’fheithiclí astaíochtaí ísle agus astaíochtaí nialasacha agus a thoibhítear ar fheithiclí den sórt sin a mhaoiniú;
pionóis éifeachtacha, chomhréireacha agus athchomhairleacha a chur i bhfeidhm maidir le sáruithe ar an treoir seo;
tuarascáil a tharraingt suas agus a fhoilsiú, faoin 25 Márta 2025 agus gach 5 bliana ina dhiaidh sin, maidir leis na dolaí agus na muirir ar úsáideoirí a thoibhítear ar a gcríoch.

Dolaí agus muirir ar úsáideoir:

ní mór gan idirdhealú a dhéanamh ar na forais seo a leanas:
- náisiúntacht an úsáideora bóithre,
- tír bhaile an oibreora iompair nó clárú na feithicle,
- tionscnamh nó ceann scríbe na n-earraí atá á n-iompar;
atá níos ísle do ghluaisteáin paisinéirí, do mhionbhusanna agus d’fheithiclí tráchtála éadroma a chomhlíonann na caighdeáin is déine maidir le hastaíochtaí CO₂ agus truailleán;
ba chóir go mbeadh siad iníoctha 24 uair an chloig in aghaidh an lae, go leictreonach ar a laghad, agus cur isteach ar an sreabhadh tráchta chomh beag agus is féidir.

Ní mór do tháillí úsáideora:

beidh siad i gcomhréir le ham úsáide an bhonneagair;
gan na huasrátaí a leagtar amach sa treoir a shárú.

Féadfaidh na Ballstáit na muirir seo a leanas a thabhairt isteach.

Infreastruchtúr. I gcás feithiclí tromshaothair bunaithe ar an bprionsabal go n-aisghabhfar na costais arna dtabhú (tógáil, oibriú, cothabháil agus forbairt an ghréasáin bonneagair). Ní mór an muirear a bheith éagsúil ag brath ar astaíochtaí CO₂ na feithicle. D’fhéadfadh sé athrú chun brú tráchta a laghdú, damáiste bonneagair a íoslaghdú nó a úsáid a bharrfheabhsú, nó sábháilteacht ar bhóithre a chur chun cinn.
Costais sheachtracha. Is léiriú iad sin ar chostas an truaillithe aeir, an torainn agus an athraithe aeráide a chruthaíonn feithiclí tromshaothair.
Brú tráchta. I gcás codanna de bhóithre a ndéanann brú tráchta difear dóibh agus le linn amanna ardtoirte tráchta amháin. Tá feidhm ag an muirear ar bhealach neamh-idirdhealaitheach maidir le gach catagóir feithicle, agus féadfar mionbhusanna, busanna agus cóistí a dhíolmhú chun iompar comhchoiteann agus forbairt shocheacnamaíoch agus comhtháthú críochach a chur chun cinn.

Maidir leis an gCoimisiún:

ag déanamh measúnú ar thionchar na treorach, go háirithe ar fheithiclí saothair éadroim, faoin 25 Márta 2027;
glacann sé gníomhartha cur chun feidhme agus gníomhartha tarmligthe.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?

B’éigean Treoir 1999/62/CE a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 1 Iúil 2000.
Ní mór Treoir leasaitheach (AE) 2022/362 a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 25 Márta 2024.

CÚLRA

Tá cánachas agus muirearú bonneagair tábhachtach chun an gréasán bóithre tras-Eorpach a chothabháil agus a fhorbairt. Bíonn tionchar mór ag feithiclí tromshaothair ar bhóithre agus ar an gcomhshaol, ach is iad na feithiclí saothair éadroim is mó atá freagrach as astaíochtaí agus brú tráchta.
Leasaíodh Treoir 1999/62/CE (Eoraifínéad) bunaidh maidir le muirir a ghearradh ar fheithiclí earraí troma as bonneagar áirithe a úsáid trí huaire. Le déanaí, leagadh síos le Treoir (AE) 2022/362 spriocdháta chun deireadh a chur de réir a chéile le muirearú ambhunaithe (lena n-áirítear an Eoraifínéad) a úsáidtear ar an gcroíghréasán tras-Eorpach. Tugadh isteach leis freisin córas nua de mhuirir éagsúla chun imscaradh feithiclí tromshaothair a bhfuil astaíochtaí CO₂ níos ísle acu a spreagadh.

PRÍOMHTHÉARMAÍ

Dolaí. Táillí acharbhunaithe.

PRÍOMHDHOICIMÉID

Treoir 1999/62/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Meitheamh 1999 maidir le muirir ar úsáid bonneagar áirithe a ghearradh ar thromfheithiclí earraí (IO L 187, 20.7.1999, lgh. 42-50).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 1999/62/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Treoir (AE) 2022/362 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Feabhra 2022 lena leasaítear Treoracha 1999/62/CE, 1999/37/CE agus (AE) 2019/520, a mhéid a bhaineann le muirir ar úsáid bonneagar áirithe a ghearradh ar fheithiclí (IO L 69, 4.3.2022, lgh. 1-39).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2019/1242 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Meitheamh 2019 lena socraítear na caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO₂ d’fheithiclí nua tromshaothair agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 595/2009 agus (AE) 2018/956 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus Treoir 96/53/CE ón gComhairle (IO L 198, 25.7.2019, lgh. 202-240).

Treoir (AE) 2019/520 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Márta 2019 maidir le hidir-inoibritheacht na gcóras leictreonach dolaí bóthair agus lena n-éascaítear malartú trasteorann faisnéise faoi mhainneachtain dolaí a íoc san Aontas (athmhúlú) (IO L 91, 29.3.2019, lgh. 45-76).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh (AE) 2015/1814 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 6 Deireadh Fómhair 2015 maidir le cúltaca cobhsaíochta margaidh a bhunú agus a oibriú do scéim trádála an Aontais maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa agus lena leasaítear Treoir 2003/87/CE (IO L 264, 9.10.2015, lgh. 1-5).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) Uimh. 165/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 4 Feabhra 2014 maidir le tacagraif in iompar de bhóthar, lena n–aisghairtear Rialachán (CEE) Uimh. 3821/85 ón gComhairle maidir le trealamh taifeadta in iompar de bhóthar agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 561/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le comhchuibhiú reachtaíochta sóisialta áirithe a bhaineann le hiompar de bhóthar (IO L 60, 28.2.2014, lgh. 1-33).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 2003/96/CE ón gComhairle an 27 Deireadh Fómhair 2003 ag déanamh athstruchtúrú ar chreat an Chomhphobail chun críocha cánach táirgí fuinnimh agus leictreachais (IO L 283, 31.10.2003, lgh. 51-70).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Deireadh Fómhair 2003 lena mbunaítear scéim i ndáil le trádáil ar lamháltais i gcomhair astaíochtaí gáis cheaptha teasa laistigh den Chomhphobal agus lena leasaítear Treoir 96/61/CE ón gComhairle (IO L 275, 25.10.2003, lgh. 32-46).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 30.06.2022