Éin fhiáine a chaomhnú

ACHOIMRE AR:

Treoir 2009/147/CE maidir le héin fhiáine a chaomhnú

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

• Féachann sé le gach éan fiáin san Aontas a chaomhnú trí rialacha a leagan amach maidir lena gcosaint, a gcaomhnú, a mbainistíocht agus a rialú.
• Cumhdaítear léi na héin, a gcuid uibheacha, neadacha agus gnáthóga.
• Códaítear léi reachtaíocht a glacadh ar dtús in 1979 (Treoir 79/409/CEE).
• Leasaíodh Treoir 2009/147/CE in 2019 le Rialachán (AE) 2019/1010 a ailíníonn agus a shruthlíonn oibleagáidí tuairiscithe i réimse an dlí comhshaoil.

PRÍOMHPHOINTÍ

Bearta maidir le speicis atá i mbaol

Ní mór do thíortha an Aontais beart a dhéanamh chun daonraí na speiceas éan a chothabháil nó a athshlánú go leibhéal atá ar aon dul le riachtanais éiceolaíochta, eolaíochta agus cultúrtha, agus riachtanais eacnamaíocha agus áineasa á gcur san áireamh.

Bearta do gach speiceas éan

Ní mór bearta a chur i bhfeidhm chun éagsúlacht agus réimse leordhóthanach gnáthóg* a chaomhnú, a chothabháil nó a athbhunú le haghaidh gach speiceas éan.

Baineann na bearta sin go príomha le:

• limistéir faoi chosaint a chruthú;
• gnáthóga a chothabháil agus a bhainistiú laistigh agus lasmuigh de na limistéir faoi chosaint; agus
• biotóip* atá scriosta a athbhunú agus cinn nua a chruthú.

Bearta speisialta

• Tá speicis áirithe, atá liostaithe in Iarscríbhinn I, chomh maith le speicis imirceacha a fhaightear go rialta, nach bhfuil liostaithe in Iarscríbhinn faoi réir bearta speisialta maidir lena ngnáthóg chun maireachtáil agus atáirgeadh ina limistéar dáilte a chinntiú.
• Ní mór do thíortha AE na críocha is oiriúnaí a aicmiú i líon agus i méid mar limistéir chosanta speisialta (LCSnna) chun na speicis sin a chaomhnú i gceantair farraige agus talaimh i gcás ina mbeidh feidhm ag an treoir. Tugtar aird ach go háirithe ar bhogaigh. Tá LCSnna mar chuid de Natura 2000 líonra suíomhanna cosanta, mar aon leis na Limistéir Chaomhantais Speisialta atá ainmnithe faoin Treoir maidir le Gnáthóga.
• Ceanglaítear ar thíortha AE na bearta iomchuí a dhéanamh d’fhonn an méid a leanas a sheachaint:
  • meath ar ghnáthóga an speicis; agus
  • suaitheadh ar na speicis ar aicmíodh na LCSnna ina leith, áit a bhféadfadh an suaitheadh sin dul i bhfeidhm go mór ar chuspóirí na treorach.
• Ní cheanglaítear ar thíortha AE pleananna nó tionscadail a chomhaontú ach amháin má tá siad cinnte nach mbeidh drochthionchar acu ar na LCSnna lena mbaineann, bunaithe ar mheasúnú iomchuí ar aon impleachtaí do chuspóirí caomhnaithe na láithreán.

Bearta cosanta ginearálta

• Leis an treoir seo cuirtear cosaint ghinearálta i bhfeidhm freisin do gach speiceas éan fiáin san Aontas. Cuirtear cosc ach go háirithe ar na gníomhaíochtaí a leanas:
  • éin fhiáine a scriosadh nó a ghabháil d’aon ghnó;
  • damáiste d’aon ghnó do neadacha agus d’uibheacha;
  • uibheacha a thógáil nó a choinneáil;
  • suaitheadh d’aon ghnó a chuireann caomhnú i mbaol; agus
  • éin a choinneáil, a bhfuil cosc ar a bhfiach;
• is féidir eisceachtaí ó na rialacha thuas a dhéanamh faoi choinníollacha áirithe.

Fiach éan

• Tá roinnt speiceas, a gceadaíonn a líon, gur féidir iad a fhiach, liostaithe in Iarscríbhinn II, má chloítear le prionsabail áirithe:
  • níor cheart go gcuirfeadh líon na n-éan a thógtar bagairt ar leibhéil shásúla pobal agus cinntítear úsáid chiallmhar;
  • ní féidir speicis a fhiach le linn tréimhsí pórúcháin nó tógála;
  • níor cheart speicis imirceacha a fhiach le linn dóibh filleadh ar thailte pórúcháin; agus
  • tá cosc ar mhodhanna maraithe mórscála nó neamhroghnaitheacha;
• is féidir eisceachtaí ó na rialacha thuas a dhéanamh faoi choinníollacha áirithe.

Taighde

Ní mór do thíortha an Aontais taighde a chur chun cinn chun críocha bainistíochta, cosanta agus saothrú ciallmhar (e.g., chun liostaí náisiúnta de speicis atá i mbaol a ndíothaithe a bhunú) d’éin fhiáine san Eoraip

Tuairisciú

• Ceanglaítear le Rialachán (AE) 2019/1010, a cuireadh i bhfeidhm ón 26 Meitheamh 2019, ar thíortha AE tuarascáil a chur faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh gach sé bliana ar na bearta a rinne siad chun Treoir 2009/147/CE a chur chun feidhme, agus a bpríomhthionchair.
• Ní mór an tuarascáil sin a dhéanamh inrochtana don phobal agus go n-áirítear inti, na nithe a leanas go háirithe:
  • faisnéis maidir le stádas agus treochtaí na speiceas éan fiáin arna gcosaint faoin treoir seo;
  • na bagairtí agus na brúnna atá orthu;
  • na bearta caomhantais a glacadh dóibh; agus
  • rannchuidiú líonra na LCSnna le cuspóirí na treorach.
• Leagann an Coimisiún amach formáid na tuarascála le gníomhartha cur chun feidhme.
• Gach 6 bliana, déanann an Coimisiún, le cúnamh ón nGníomhaireacht Eorpach Chomhshaoil, tuarascáil ilchodach a ullmhú agus a fhoilsiú bunaithe ar an bhfaisnéis a fuair sí ó thíortha an Aontais.

CATHAIN A BHEIDH TEACHT I BHFEIDHM NA TREORACH?

Tá sí i bhfeidhm ón 15 Feabhra 2010. Rinne Treoir 2009/147/CE códú ar Threoir 79/409/CEE agus tagann sí ina hionad agus a leasuithe ina dhiaidh sin.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Éin Fhiáine (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2009/147/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Samhain 2009 maidir le caomhnú éan fiáin (leagan códaithe) (IO L 20, 26.1.2010, lgh. 7-25)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2009/147/CE a chorprú sa bhunthéacs. Níl sa leagan comhdhlúite ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2019/1010 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir le hailíniú oibleagáidí tuairiscithe i réimse na reachtaíochta a bhaineann leis an gcomhshaol, agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 166/2006 agus Rialachán (AE) Uimh. 995/2010 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Treoracha 2002/49/CE, 2004/35/CE, 2007/2/CE, 2009/147/CE agus 2010/63/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Rialacháin (CE) Uimh. 338/97 agus (CE) Uimh. 2173/2005, agus Treoir 86/278/CEE ón gComhairle (IO L 170, 25.6.2019, lgh. 115-127)

Nuashonraithe 28.05.2020