Lipéadú bia–ábhar

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 — maidir le faisnéis bhia a sholáthar do thomhaltóirí

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Féachtar leis le ceart tomhaltóirí chun faisnéise a ráthú trí phrionsabail ghinearálta, riachtanais agus freagrachtaí a bhunú i ndáil le lipéadú na mbia–ábhar a itheann siad.
• Cuirtear dóthain solúbthachta ar fáil chun freagairt d’fhorbairtí san earnáil bia amach anseo.
• Déantar an reachtaíocht roimhe seo a chumasc, Treoir 2000/13/CE maidir le lipéadú bia–ábhar agus Treoir 90/496/CEE maidir le lipéadú cothúcháin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Raon feidhme

• Baineann an reachtaíocht le gnóthais ag gach céim den bhiashlabhra agus le gach bia a ceapadh lena chaitheamh ag an duine. Áirítear leis sin bia a sheachadann oll–lónadóirí, nó bia a sholáthraítear dóibh siúd.

Freagrach as faisnéis a sholáthar

• Bíonn freagracht ar mhonaróirí a chuireann bia ar an margadh faoina mbranda féin an fhaisnéis riachtanach a chur ar fáil, agus a áirithiú go bhfuil an fhaisnéis cruinn. Más rud é go bhfuil siad bunaithe lasmuigh den Aontas Eorpach (AE), beidh an fhreagracht ar an allmhaireoir.

Faisnéis éigeantach

• Tá faisnéis áirithe éigeantach. Áirítear leis sin:
  • ainm an bhia
  • liosta na gcomhábhar
  • glanchainníocht
  • dáta éagtha
  • treoracha úsáide, más gá
  • ainm agus seoladh an oibreora
  • dearbhú cothúcháin.
• Is í an riail ghinearálta go bhfuil léiriú na tíre tionscnaimh nó na bunáitíochta éigeantach i gcás go bhféadfaí an tomhaltóir a chur amú mura léireofaí é sin maidir le fíorthír thionscnaimh nó fíorbhunáitíocht an bhia. Is fíor é sin go háirithe i gcás go dtabharfaí le tuiscint seachas sin leis an bhfaisnéis a ghabhann leis an mbia nó ar an lipéad ina iomláine go dtagann an bia as tír thionscnaimh nó bunáitíocht eile.
• Ní mór lipéadú bunaidh a sholáthar le haghaidh feoil úr, fhuaraithe agus reoite ó mhuca, ó chaoirigh, ó ghabhair agus ó éanlaith chlóis. Tá rialacha tionscnaimh éigeantacha ar leith ar leibhéal AE ann le haghaidh bianna amhail mil (Treoir 2001/110/CE), torthaí agus glasraí agus ola olóige (Rialachán (AE) Uimh 1308/2013), iasc (Rialachán (AE) Uimh 1379/2013) agus mairteoil agus táirgí mairteola (Rialachán (CE) Uimh 1760/2000).
• Ní mór don fhaisnéis éigeantach a chur ar fáil, gan costas breise, do thomhaltóirí a úsáideann ciandíol chun bia a cheannach, sula gceannaíonn siad a dhath.
• Ní mór neart iarbhír alcóil a thaispeáint maidir leis na deochanna a bhfuil níos mó ná 1.2% alcóil de réir toirte iontu.
• Ní mór faisnéis éigeantach bhreise a thabhairt maidir le cineálacha áirithe bia, amhail bia ina bhfuil milseoir, salann amóiniach nó ina bhfuil a lán caiféine.
• Ní mór cur síos a dhéanamh ar ghlanchainníocht an bhia i lítir, ceintilítir, millilítír, cileagraim nó graim.
• Tá bianna áirithe díolmhaithe ón dearbhú éigeantach cothúcháin, amhail luibheanna agus spíosraí, blastáin agus taenna luibhe.
• Bia eile — níl gá le liosta comhábhar do na nithe seo a leanas — glasraí úra agus torthaí úra, uisce cabónáitithe, fínéagair, agus táirgí déiríochta amhail cáis, im, uachtar agus bainne coipthe.
• Ní ceart go gcuirfeadh faisnéis bia an pobal amú, go háirithe má luaitear go bhfuil saintréithe nó éifeachtaí speisialta sa bhia agus nach bhfuil na rudaí sin ann. Ba cheart go mbeadh an fhaisnéis cruinn, soiléir agus éasca don tomhaltóir í a thuiscint.

Ghlac an Coimisiún Eorpach Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/775, lena ndéantar forbairt ar Airteagal 26(3) de Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 trí rialacha mionsonraithe a leagan síos chun tír thionscnaimh nó bunáitíocht phríomh–chomhábhair bia a léiriú. Agus é i bhfeidhm ón 1 Aibreán 2020, ceanglaítear leis an rialachán seo go gcuirfear tír thionscnaimh nó bunáitíocht an phríomh–chomhábhair in iúl ar an lipéad murab ionann é agus tír thionscnaimh áirithe nó bunáitíocht áirithe an bhia. Leagtar síos leis chomh maith rialacha maidir le clómhéid íosta agus suíomh an lipéid sin.

In 2018, d’eisigh an Coimisiún fógra maidir le ceisteanna agus freagraí ar chur i bhfeidhm Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 chun cuidiú le hoibreoirí gnó bia agus le húdaráis náisiúnta an rialachán a chur i bhfeidhm.

In 2020, d’eisigh an Coimisiún fógra lena soláthraítear treoirlínte d’oibreoirí gnó bia agus d’údaráis náisiúnta maidir leis na rialacha maidir le lipéadú a chur i bhfeidhm i gcás go dtugtar tír thionscnaimh nó bunáitíocht bhia agus nach ionann é agus tír thionscnaimh nó bunáitíocht a phríomh–chomhábhair, an tír thionscnaimh nó an bhunáitíocht.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm leis ón 13 Nollaig 2014, seachas dearbhú cothúcháin a thabhairt isteach (ón 13 Nollaig 2016) agus na riachtanais shonracha a bhaineann le sonrúchán “mionfheola” (1 Eanáir 2014), agus léiriú an phríomh–chomhábhair (1 Aibreán 2020).

CÚLRA

Cuireann saorghluaiseacht bia atá sábháilte agus folláin in AE go mór le sláinte agus le leas an phobail agus is gné thábhachtach den mhargadh aonair í. Chomh maith le hardleibhéal cosanta sláinte a ráthú, cinntítear le dlí AE go mbeidh faisnéis chuí ag tomhaltóirí ionas gur féidir leo roghanna a dhéanamh maidir le bia a cheannach agus a ithe.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Faisnéis faoi bhia do thomhaltóirí (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Deireadh Fómhair 2011 maidir le soláthar faisnéise bia do thomhaltóirí, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh 1924/2006 agus Rialachán (CE) Uimh 1925/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, agus lena n–aisghairtear Treoir 87/250/CEE ón gCoimisiún, Treoir 90/496/CEE ón gComhairle, Treoir 1999/10/CE ón gCoimisiún, Treoir 2000/13/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Treoir 2002/67/CE agus Treoir 2008/5/CE ón gCoimisiún agus Rialachán (CE) Uimh 608/2004 ón gCoimisiún (IO L 304, 22.11.2011, lgh. 18–63).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (CE) Uimh 1169/2011 a chorprú isteach sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Fógra ón gCoimisiún maidir le cur i bhfeidhm fhorálacha Airteagal 26(3) de Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 (IO C 32 31.1.2020, lgh. 1–8).

Fógra ón gCoimisiún maidir le ceisteanna agus freagraí maidir le cur i bhfeidhm Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le faisnéis faoi bhia a sholáthar do thomhaltóirí (IO C 196, 8.6.2018, lgh. 1–14).

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/775 ón gCoimisiún an 28 Bealtaine 2018 lena leagtar síos na rialacha maidir le cur i bhfeidhm Airteagal 26(3) de Rialachán (AE) Uimh 1169/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le faisnéis bia a chur ar fáil do thomhaltóirí, i ndáil leis na rialacha chun tír thionscnaimh nó bunáitíocht phríomh–chomhábhair bia a léiriú (IO L 131, 29.5.2018, lgh. 8–11).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) Uimh 1308/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Nollaig 2013 lena mbunaítear comheagraíocht na margaí i dtáirgí talmhaíochta agus lena n–aisghairtear Rialacháin (CEE) Uimh 922/72, (CEE) Uimh 234/79, (CE) Uimh 1037/2001 agus (CE) Uimh 1234/2007 (IO L 347, 20.12.2013, lgh. 671-854).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) 1379/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Nollaig 2013 maidir le comheagrú na margaí i dtáirgí iascaigh agus dobharshaothraithe, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh 1184/2006 ón gComhairle agus Rialachán (CE) Uimh 1224/2009 ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Rialachán (CE) Uimh 104/2000 ón gComhairle (IO L 354, 28.12.2013, lgh. 1–21).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 2001/110/CE ón gComhairle an 20 Nollaig 2001 maidir le mil (IO L 10, 12.1.2002, lgh. 47–52).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (CE) Uimh 1760/2000 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Iúil 2000 lena mbunaítear córas chun bó–ainmhithe a shainaithint agus a chlárú agus maidir le mairteoil agus táirgí mairteola a lipéadú agus lena n–aisghairtear Rialachán (CE) Uimh 820/97 ón gComhairle (IO L 204, 11.8.2000, lgh. 1–10).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 24.11.2021