Córas chun cáilíochtaí gairmiúla a aithint

ACHOIMRE AR:

Treoir 2005/36/CE maidir le cáilíochtaí gairmiúla a aithint

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

• Bunaítear leis córas chun aitheantas frithpháirteach a thabhairt do cháilíochtaí gairmiúla san Aontas Eorpach (AE), a shíneann freisin, le hoiriúnuithe áirithe, chuig tíortha eile an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch / Chomhlachas Saorthrádála na hEorpa (LEE/CSTE) agus chuig an Eilvéis.
• Is é is aidhm dó rochtain ar mhargaí saothair a chur ar fáil do ghairmithe i mBallstáit eile de chuid an Aontais, soláthar seirbhísí trasteorann a éascú tuilleadh agus nósanna imeachta riaracháin a shimpliú.
• Tugadh isteach leis meastóireacht fhrithpháirteach ar rialacháin ghairmiúla náisiúnta agus cleachtadh trédhearcachta (i.e. na srianta ar dhul isteach do ghairmeacha a scagadh agus measúnú a dhéanamh an bhfuil gá leo).
• Tá oibleagáidí leanúnacha trédhearcachta ann freisin a cheanglaíonn ar na Ballstáit uile tuairisc a thabhairt ar na gairmeacha a rialaíonn siad, agus na cúiseanna lena mheas go gcomhlíonann na ceanglais atá ann cheana nó ceanglais nua prionsabail an neamh-idirdhealaithe agus na comhréireachta a chur in iúl don Choimisiún Eorpach.
• Tá feidhm aige maidir le gach náisiúnach de chuid thíortha AE agus LEE/CSTE agus na hEilvéise ar mian leo gairm rialáilte a shaothrú, ar bhonn féinfhostaithe nó ar bhonn fostaithe, i dtír seachas an tír ina bhfuair siad a gcáilíochtaí gairmiúla.
• Tá léarscáil idirghníomhach de na gairmeacha rialáilte san Aontas foilsithe ag an gCoimisiún. Is gairmeacha iad sin a mbraitheann rochtain orthu, nó an ceart chun iad a chleachtadh, ar cháilíochtaí ar leith a bheith acu. Cuimsítear iontu gairmeacha freisin a gcosnaítear úsáid teidil ar leith dóibh, amhail cuntasóirí cairte agus deimhnithe in Éirinn.
• Níl feidhm aici maidir le gairmeacha a chumhdaítear i dtreoracha ar leith amhail Treoir 2006/43/CE i ndáil le hiniúchóirí reachtúla. I gcás dlíodóirí, fad is a chumhdaítear a gcáilíochtaí le Treoir 2005/36/CE, baineann siad tairbhe freisin as dhá threoir shonracha (77/249/CEE agus 98/5/CE) lena dtugtar isteach bealaí breise dóibh chun seirbhísí trasteorann a sholáthar, bíodh sin ar bhonn sealadach nó trí iad féin a bhunú go buan i mBallstáit eile.

PRÍOMHPHOINTÍ

Soghluaisteacht shealadach

• Féadfaidh gairmithe a seirbhísí a sholáthar i mBallstát eile ar bhonn sealadach ócáideach óna n-áit bhunaíochta ina dtír dhúchais.
• Féadfaidh an tír cinn scríbe réamhdhearbhú a iarraidh, ach ní gá dóibh dul trí na nósanna imeachta aitheantais.
• Níl feidhm aige sin maidir le gairmeacha a bhfuil impleachtaí acu don tsláinte phoiblí agus don tsábháilteacht, agus féadfaidh na Ballstáit a cheangal go dtabharfar aitheantas roimh ré dá gcáilíocht faoi Airteagal 7(4) den treoir.

Bunaíocht bhuan

Déantar foráil sa treoir i leith trí chóras aitheantais cáilíochtaí:

• 1.

  aitheantas uathoibríoch do ghairmeacha a bhfuil a gcoinníollacha oiliúna íosta comhchuibhithe go pointe áirithe ar leibhéal AE: dochtúirí, altraí atá freagrach as cúram ginearálta, fiaclóirí, tréidlianna, cnáimhseacha, cógaiseoirí agus ailtirí;

• 2.

  aitheantas uathoibríoch le haghaidh gairmeacha áirithe bunaithe ar a dtaithí ghairmiúil: gairmithe i gceardaíocht, ceirdeanna agus tionscal;

• 3.

  an córas ginearálta do na gairmeacha thuasluaite nach gclúdaíonn an córas aitheantais uathoibríoch bunaithe ar phrionsabal an aitheantais fhrithpháirtigh cáilíochtaí.

Tá feidhm ag an gcóras ginearálta freisin maidir leis na gairmeacha rialáilte eile ina ndeonaítear rochtain d’aon duine ar féidir leis nó léi a thaispeáint go bhfuil sé nó sí láncháilithe ina thír nó ina tír bhaile.

Mar sin féin, má aimsíonn údaráis na tíre ósta difríochtaí suntasacha idir an oiliúint a fhaightear i dtír bhaile an duine aonair agus an oiliúint a theastaíonn don ghníomhaíocht chéanna ina dtír féin, féadfaidh siad tréimhse oiriúnaithe nó tástáil inniúlachta a thairiscint don duine aonair. Caithfear taithí ghairmiúil an iarratasóra a chur san áireamh agus breithniú á dhéanamh ar fhorchur agus ar mhéid na mbeart cúitimh sin.

Páirt–rochtain

• Tugadh isteach leis an treoir prionsabal na páirt–rochtana ar ghairm ina bhfuil na gníomhaíochtaí a chuimsítear i ngairm rialáilte éagsúil ó thír go tír.
• D’ fhéadfadh sé sin a bheith úsáideach do ghairmithe atá ag obair i bhfíorearnáil den gheilleagar nach bhfuil ann mar ghairm ina ceart féin sa Bhallstát ar mian leo bogadh chuici.

Seiceálacha teanga

• Ní cheadaítear leis an treoir ach do thíortha óstacha seiceálacha córasacha teanga a dhéanamh do ghairmithe a bhfuil impleachtaí acu ar shábháilteacht othar.
• Níor cheart seiceálacha teanga a dhéanamh ach amháin tar éis don tír óstach an cháilíocht a aithint, ba cheart iad a theorannú d’eolas ar theanga oifigiúil nó riaracháin amháin de chuid na tíre óstaí agus ba cheart iad a bheith i gcomhréir leis an ngairm atá le saothrú.

Cárta Eorpach gairmiúil

• Foráiltear leis an treoir, arna leasú le Treoir 2013/55/AE, go bhféadfaí cárta Eorpach gairmiúil (CPE) a chruthú do ghairmeacha roghnaithe. Ligeann sé sin do ghairmithe aitheantas níos simplí agus níos tapúla a fháil dá gcáilíochtaí trí nós imeachta leictreonach caighdeánaithe. Tá an cárta bunaithe ar úsáid chóras faisnéise an mhargaidh inmheánaigh agus eisítear é i bhfoirm deimhnithe leictreonaigh.
• Tá an CEG curtha chun feidhme cheana féin sa chéad sraith d’altraí atá freagrach as cúram ginearálta, fisiteiripeoirí, cógaiseoirí, treoraithe sléibhe agus gníomhairí réadmhaoine.

Rochtain ar fhaisnéis agus nósanna imeachta ar líne

• Ní mór do na Ballstáit an fhaisnéis uile maidir le haitheantas a thabhairt do cháilíochtaí do gach gairm rialáilte a chur ar fáil trí phointí teagmhála aonair.
• Ba cheart do ghairmithe a bheith in ann na nósanna imeachta agus na foirmiúlachtaí a chumhdaítear leis an treoir a chur i gcrích ar líne tríd an bpointe teagmhála aonair nó trí na húdaráis ábhartha atá i gceannas ar an ngairm.
• Ní mór d’ionaid chúnaimh i ngach Ballstát comhairle agus cúnamh a chur ar fáil do chásanna aonair.

Gníomharthacur chun feidhme agus tarmligthe

In 2015, ghlac an Coimisiún Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/983, lena leagtar amach an nós imeachta maidir leis an méid seo a leanas:

• EPC a eisiúint; agus
• sásra foláirimh a chur i bhfeidhm a tugadh isteach le Treoir 2005/36/CE lena n-áirithítear go ndéantar othair agus tomhaltóirí an Aontais a chosaint go leordhóthanach ar ghairmithe a bhfuil toirmeasc nó srian curtha orthu an ghairm a chleachtadh i dtír amháin nó a bhain úsáid as dioplómaí falsaithe ina n-iarratas ar aitheantas a gcáilíochta.

In 2020, ghlac an Coimisiún Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1190 lena gceartaítear Rialachán (AE) 2015/983 agus lena soiléirítear go ndéanfaidh údarás ábhartha an Bhallstáit baile cinneadh maidir le síneadh a chur le CGEanna sealadacha a eisítear tar éis na réamhsheiceála ar cháilíochtaí faoi Airteagal 7(4) den treoir.

Ghlac an Coimisiún cinntí tarmligthe freisin lena leasaítear Iarscríbhinn V a ghabhann le Treoir 2005/36/CE agus lena nuashonraítear liosta na fianaise ar cháilíochtaí foirmiúla agus cúrsaí oiliúna a aithnítear go huathoibríoch.

Le Rialachán Tarmligthe (AE) 2019/907 lena mbunaítear comhthástáil oiliúna do theagascóirí sciála, cruthaíodh scéim bhreise dheonach um aitheantas uathoibríoch do theagascóirí sciála ar fud an Aontais in 2019. Teagascóirí sciála nach gcumhdaítear leis an gcomhthástáil oiliúna, baineann siad tairbhe fós as an gcóras ginearálta maidir le haitheantas frithpháirteach cáilíochtaí a leagtar amach sa treoir.

Paindéim COVID-19

Tar éis ráig phaindéim COVID-19, agus tar éis bearta a thabhairt isteach chun dul i ngleic le tionchar na géarchéime, ghlac an Coimisiún teachtaireacht ina raibh treoirlínte maidir le cúnamh éigeandála an Aontais maidir le comhar trasteorann i gcúram sláinte a bhaineann le géarchéim COVID-19.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?

• B’éigean Treoir 2005/36/CE a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 20 Deireadh Fómhair 2007.
• Bhí gá le Treoir leasaitheach 2013/55/AE a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 18 Eanáir 2016.

CÚLRA

De réir mar a thiteann an daonra in aois oibre i roinnt mhaith Ballstát, is dócha go dtiocfaidh méadú ar an éileamh ar dhaoine ardcháilithe, mar sin ba cheart a gcáilíochtaí a aithint ar fud an Aontais ar bhealach tapa, simplí agus iontaofa.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Aitheantas uathoibríoch (An Coimisiún Eorpach)
• Aitheantas do cháilíochtaí gairmiúla i gcleachtas (An Coimisiún Eorpach)
• Bunachar sonraí gairmeacha rialáilte (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2005/36/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 7 Meán Fómhair 2005 maidir le cáilíochtaí gairmiúla a aithint (IO L 255, 30.9.2005, lgh. 22-142).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2005/36/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/983 ón gCoimisiún an 24 Meitheamh 2015 maidir leis an nós imeachta chun an Cárta Eorpach Gairmiúil a eisiúint agus an sásra foláirimh a chur i bhfeidhm de bhun Threoir 2005/36/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 159, 25.6.2015, lgh. 27-42).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1190 ón gCoimisiún an 11 Lúnasa 2020 lena gceartaítear Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/983 maidir leis an nós imeachta chun an Cárta Eorpach Gairmiúil a eisiúint agus an sásra foláirimh a chur i bhfeidhm de bhun Threoir 2005/36/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 262, 12.8.2020, lgh. 4-5).

Teachtaireacht ón gCoimisiún — Treoirlínte maidir le Cúnamh Éigeandála AE maidir le Comhar Trasteorann i gCúram Sláinte a bhaineann le géarchéim COVID-19 (IO C 111 I, 3.4.2020, lgh. 1-5).

Rialachán Tarmligthe (AE) 2019/907 ón gCoimisiún an 14 Márta 2019 lena mbunaítear Tástáil Chomhchoiteann Oiliúna do theagascóirí sciála faoi Airteagal 49b de Threoir 2005/36/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le cáilíochtaí gairmiúla a aithint (IO L 145, 4.6.2019, lgh. 7-18).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh 2007/172/CE ón gCoimisiún an 19 Márta 2007 lena mbunaítear an grúpa comhordaitheoirí chun cáilíochtaí gairmiúla a aithint (IO L 79 an 20.3.2007, lgh. 38-39).

Treoir 98/5/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Feabhra 1998 chun cleachtadh ghairm an dlíodóra a éascú ar bhonn buan i mBallstát seachas an Ballstát ina bhfuarthas an cháilíocht (IO L 77, 14.3.1998, lgh. 36-43).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 77/249/CEE ón gComhairle an 22 Márta 1977 chun feidhmiú éifeachtach dlíodóirí chun seirbhísí a sholáthar a éascú (IO L 78, 26.3.1977, lgh. 17-18).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 10.08.2022