Athbhreithniú ar Chonarthaí an AE

ACHOIMRE AR:

Airteagal 48 den Chonradh ar an Aontas Eorpach

CAD IS AIDHM LEIS AN AIRTEAGAL?

Tá an fhéidearthacht athbhreithniú a dhéanamh ar an gConradh ar an Aontas Eorpach (CAE) agus ar an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) riachtanach don Aontas Eorpach (AE). Fágann sé gur féidir creat reachtaíocht agus bheartais an Aontais a chur in oiriúint do dhúshláin nua nach mór don Aontas aghaidh a thabhairt orthu. Le Conradh Liospóin ceadaítear anois gnáthnós imeachta simplithe um athbhreithniú, rud a fhágann go bhfuil an próiseas athbhreithnithe níos daonlathaí.

Déantar cur síos ar na nósanna imeachta um athbhreithniú in Airteagal 48 CAE. Cibé nós imeachta a leantar, ní mór do Bhallstáit an AE teacht ar chomhaontú d’aon toil maidir le hathbhreithniú a dhéanamh ar na forálacha conartha lena mbaineann.

PRÍOMHPHOINTÍ

Gnáthnós imeachta athbhreithnithe

Baineann an gnáthnós imeachta athbhreithnithe le príomhleasuithe a rinneadh ar na conarthaí, amhail inniúlachtaí (réimsí údaráis dhlíthiúil) an Aontais a mhéadú nó a laghdú. Oibríonn sé mar seo a leanas.

• Féadfaidh aon rialtas Ballstáit, Parlaimint na hEorpa nó an Coimisiún Eorpach togra chun na conarthaí a leasú a chur faoi bhráid Chomhairle an Aontais Eorpaigh.
• Cuireann an Chomhairle na tograí sin faoi bhráid na Comhairle Eorpaí (arb ionann iad agus Ceannairí Stáit agus Rialtais na mBallstát), agus tugtar fógra do na parlaimintí náisiúnta.
• Má chinneann an Chomhairle Eorpach scrúdú a dhéanamh ar na leasuithe atá beartaithe, tionólfaidh uachtarán na Comhairle coinbhinsiún ar a mbeidh ionadaithe ó na parlaimintí náisiúnta, ó Cheannairí Stáit nó Rialtais na mBallstát, ón bParlaimint agus ón gCoimisiún. Scrúdaíonn an coinbhinsiún na tograí le haghaidh leasuithe agus glacfaidh sé de chomhthoil moladh chuig comhdháil d’ionadaithe rialtais na mBallstát.
• Ansin tionólann Uachtarán na Comhairle Eorpaí comhdháil d’ionadaithe rialtais na mBallstát d’fhonn na leasuithe atá beartaithe ar na conarthaí a ghlacadh de chomhthoil. Ní bheidh feidhm ag na hathruithe go dtí go mbeidh siad daingnithe ag na Ballstáit uile.

Féadfaidh an Chomhairle Eorpach a chinneadh freisin, tar éis di toiliú na Parlaiminte a fháil, gan coinbhinsiún a chomóradh más rud é nach bhfuil tábhacht mhór ag baint le leasuithe.

Nós imeachta simplithe um athbhreithniú

Le Conradh Liospóin, cruthaítear nós imeachta simplithe do leasú beartas agus gníomhaíochtaí inmheánacha AE (Cuid III CFAE). Is é is cuspóir leis lánpháirtíocht na hEorpa sna réimsí sin a éascú tuilleadh.

Seachnaítear leis an nós imeachta sin an gá atá le coinbhinsiún agus comhdháil na n-ionadaithe a thionól.

Ní bheidh feidhm ag leasuithe ar na conarthaí ach amháin má dhaingnigh na Ballstáit uile iad.

Ní fhéadfar údarás dlíthiúil an AE a shíneadh, áfach, trí nós imeachta simplithe um athbhreithniú.

Clásail Passerelle

Is iad clásail passerelle an dara nós imeachta simplithe um athbhreithniú.

Baineann an clásal ginearálta passerelle (Airteagal 48(7) CAE) leis an dá chás seo a leanas.

• 1.

  Nuair a fhoráiltear le CFAE nó le Teideal V CAE go ngníomhóidh an Chomhairle d’aon toil, féadfaidh an Chomhairle Eorpach cinneadh a ghlacadh lena n-údarófar don Chomhairle gníomhú trí thromlach cáilithe. Níl feidhm ag an bhféidearthacht sin maidir le cinntí a bhfuil impleachtaí míleata acu agus cinntí i réimse na cosanta.

• 2.

  Nuair a fhoráiltear le CFAE go nglacfaidh an Chomhairle gníomhartha reachtacha i gcomhréir le nós imeachta reachtach speisialta, féadfaidh an Chomhairle Eorpach cinneadh a ghlacadh lena gceadófar gníomh den sórt sin a ghlacadh i gcomhréir leis an ngnáthnós imeachta reachtach.

Sa dá chás, féadfaidh an Chomhairle Eorpach gníomhú d’aon toil tar éis toiliú a fháil ón bParlaimint. Ina theannta sin, tá sé de cheart ag gach parlaimint náisiúnta agóid a dhéanamh agus cosc a chur ar an gclásal ginearálta passerelle a ghníomhachtú.

An clásal solúbthachta (Airteagal 352 CFAE)

Leis an gclásal seo, leathnaítear cumhachtaí an Aontais i gcás inar cosúil gur gá beart chun ceann de chuspóirí na gconarthaí a bhaint amach agus sa chás nach bhforáiltear leis na conarthaí don údarás dlíthiúil is gá. Glacann an Chomhairle bearta faoin bhforáil seo ag gníomhú di d’aon toil ar thogra ón gCoimisiún agus tar éis toiliú a fháil ón bParlaimint. Ní bheidh comhchuibhiú ar dhlíthe na mBallstát i gceist leo sna réimsí ina n-eisiatar comhchuibhiú den sórt sin sna conarthaí.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Teideal VI — Forálacha Críochnaitheacha — Airteagal 48 (sean-Airteagal 48 CAE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 41–43).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a seacht — Forálacha ginearálta agus críochnaitheacha — Airteagal 352 (sean-Airteagal 308 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 196).

Nuashonraithe 14.10.2022