Caighdeánú an Aontais Eorpaigh

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 maidir le caighdeánú Eorpach

Rialachán (AE) 2022/2480 lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Is é is aidhm dó caighdeánú san Aontas Eorpach (AE) a nuachóiriú agus a fheabhsú, a bhfuil ról ceannasach aige ina mhargadh inmheánach, tríd an méid seo a leanas a leagan amach:
  • an dóigh a bhfeidhmítear próiseas socraithe caighdeán AE; agus
  • oibríonn na heagraíochtaí éagsúla a bhfuil baint acu leis an bpróiseas sin (ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta araon) le chéile.
• Féachtar leis an creat reachtach a shimpliú agus a oiriúnú chun teacht leis na forbairtí is déanaí agus le dúshláin amach anseo.
• Tacaíonn caighdeáin le hiomaíocht sa mhargadh, laghdaítear costais, feabhsaítear sábháilteacht agus feabhsaítear iomaíocht, cosnaítear sláinte, sábháilteacht, slándáil agus an comhshaol.

PRÍOMHPHOINTÍ

Áirítear sa rialachán rialacha lena rialaítear an méid seo a leanas:

• comhar idir eagraíochtaí um chaighdeánú, comhlachtaí náisiúnta um chaighdeánú, Ballstáit AE agus an Coimisiún Eorpach;
• an chaoi a mbunaítear caighdeáin Eorpacha atá faoi thionchar an mhargaidh maidir le táirgí agus seirbhísí i gcomhréir le reachtaíocht agus beartais an Aontais;
• an dóigh ar féidir le sonraíochtaí teicniúla na teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide tacú leis an bpróiseas sin;
• gníomhaíochtaí maidir le caighdeánú a mhaoiniú, i bhfoirm deontas nó gairmeacha ar thograí de ghnáth i gcomhréir le reachtaíocht agus beartais AE;
• rannpháirtíocht geallsealbhóirí.

Cumhdaíonn an rialachán caighdeáin le haghaidh seirbhísí agus táirgí, agus ní mór cosaint an chomhshaoil agus na sláinte poiblí a áireamh freisin i measc shaintréithe riachtanacha táirge nó seirbhíse.

Iarratais ar chaighdeánú chuig eagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú

Féadfaidh an Coimisiún a iarraidh ar cheann amháin nó níos mó d’eagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú (ESOnna) caighdeán Eorpach a dhréachtú, caighdeán nach mór a bheith faoi thionchar an mhargaidh agus a chuirfidh leas an phobail agus cuspóirí beartais AE san áireamh. Cinneann an Coimisiún na ceanglais agus na spriocdhátaí a bheidh le comhlíonadh. Cuirfidh na Ballstáit in iúl don Choimisiún gach iarraidh a dhéanfar ar institiúidí um chaighdeánú chun sonraíochtaí teicniúla nó caighdeán sonrach táirge a tharraingt suas ionas gur féidir dréachtrialacháin theicniúla a tharraingt suas.

Rannpháirtíocht leathan sa phróiseas lena leagtar síos caighdeáin

• Ní mór do na ESOanna rannpháirtíocht éifeachtach na ngeallsealbhóirí ábhartha uile a éascú, lena n-áirítear fiontair bheaga agus mheánmhéide, eagraíochtaí tomhaltóirí agus geallsealbhóirí comhshaoil agus sóisialta, ina gcuid oibre caighdeánaithe.
• Ní mór do chomhlachtaí náisiúnta um chaighdeánú rochtain na bhfiontar beag agus meánmhéide ar na caighdeáin agus ar a bpróisis forbartha a éascú, trí dhea-chleachtais a chomhroinnt chun rannpháirtíocht a fheabhsú.
• Ní mór do na Ballstáit, i gcás inarb iomchuí, rannpháirtíocht údarás poiblí, lena n-áirítear údaráis um fhaireachas margaidh, a spreagadh i ngníomhaíochtaí náisiúnta um chaighdeánú chun caighdeáin a fhorbairt nó a athbhreithniú.
• Chun a áirithiú gur fearr a chuirfear leasanna, luachanna agus cuspóirí beartais an Aontais, mar aon le leas an phobail i gcoitinne, san áireamh sa phróiseas caighdeánaithe, tugtar isteach le Rialachán (AE) 2022/2480 leasú ar Airteagal 10 de Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012. Tugann an leasú prionsabail dea-rialachais isteach laistigh den chóras Eorpach um chaighdeánú trína ráthú go mbeidh ionadaíocht chothrom ann ar gheallsealbhóirí sa nós imeachta cinnteoireachta maidir le caighdeáin. Leis na rialacha nua, ceanglaítear ar gach ESO a áirithiú gur ionadaithe ó chomhlachtaí náisiúnta um chaighdeánú laistigh de chomhlacht cinnteoireachta ábhartha na heagraíochta sin amháin a dhéanfaidh cinntí áirithe a bhaineann le caighdeáin Eorpacha agus táirgí insoláthartha a bhaineann le caighdeánú Eorpach, go háirithe:
  • cinntí ón gCoimisiún maidir le glacadh agus diúltú na n-iarrataí ar chaighdeánú;
  • cinntí maidir le glacadh le míreanna oibre nua a bhfuil gá leo chun an iarraidh ar chaighdeánú a chomhlíonadh; agus
  • cinntí maidir le caighdeáin Eorpacha nó táirgí Eorpacha caighdeánúcháin a ghlacadh, a athbhreithniú agus a tharraingt siar.

Aithint agus úsáid sonraíochtaí teicniúla

Ba cheart do na húdaráis phoiblí úsáid a bhaint as réimse iomlán na sonraíochtaí teicniúla ábhartha agus seirbhísí crua-earraí, bogearraí agus teicneolaíochta faisnéise á bhfáil acu. Tá glacadh sa mhargadh le sonraíochtaí teicniúla agus ní chuirtear bac leo ar idir-inoibritheacht le caighdeáin AE nó le caighdeáin idirnáisiúnta atá ann cheana.

Clár oibre bliantúil agus agóidí i gcoinne caighdeán comhchuibhithe

Leagtar amach tosaíochtaí straitéiseacha sa chlár oibre bliantúil, agus straitéisí fadtéarmacha fáis an Aontais á gcur san áireamh. Bunóidh an Coimisiún córas fógartha do na geallsealbhóirí uile chun comhairliúchán cuí agus ábharthacht don mhargadh a áirithiú sula nglacfaidh sé an clár oibre bliantúil nó sula ndéanfaidh sé cinntí maidir le haon agóidí in aghaidh caighdeán comhchuibhithe arna ndéanamh ag na Ballstáit nó ag Parlaimint na hEorpa.

Tuairisciú

Cuirfidh na heagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú tuarascáil bhliantúil maidir le cur chun feidhme an rialacháin seo chuig an gCoimisiún.

Caighdeáin shonracha

Cumhdaítear go sainráite leis an rialachán na caighdeáin shonracha seo a leanas:

• earraí piriteicniúla,
• árthaí áineasa agus árthaí pearsanta uisce,
• pléascáin le haghaidh úsáidí sibhialta,
• árthaí brú simplí,
• gléasanna neamh-uathoibríocha meáite,
• uirlisí tomhais,
• ardaitheoirí agus comhpháirteanna sábháilteachta le haghaidh ardaitheoirí,
• trealamh a úsáidtear in atmaisféir a d’fhéadfadh a bheith pléascach, agus
• brú-threalamh.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm ag Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 ón 1 Eanáir 2013.

Beidh feidhm ag Rialachán (AE) 2022/2480 ón 9 Iúil 2023.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Caighdeáin Eorpacha (An Coimisiún Eorpach)
• Athbhreithniú neamhspleách ar an gcóras Eorpach um chaighdeánú (an Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉID

Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Deireadh Fómhair 2012 maidir le caighdeánú Eorpach, lena leasaítear Treoir 89/686/CEE agus Treoir 93/15/CEE ón gComhairle agus Treoir 94/9/CE, Treoir 94/25/CE, Treoir 95/16/CE, Treoir 97/23/CE, Treoir 98/34/CE, Treoir 2004/22/CE, Treoir 2007/23/CE, Treoir 2009/23/CE agus Treoir 2009/105/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n-aisghairtear Cinneadh 87/95/CEE ón gComhairle agus Cinneadh Uimh. 1673/2006/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 316, 14.11.2012, lgh. 12-33).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Rialachán (AE) 2022/2480 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Nollaig 2022 lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 a mhéid a bhaineann le cinntí eagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú a bhaineann le caighdeáin Eorpacha agus táirgí insoláthartha a bhaineann le caighdeánú Eorpach (IO L 323, 19.12.2022, lgh. 1-3).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle agus chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa — Fís straitéiseach maidir le caighdeáin Eorpacha: Bogadh ar aghaidh chun fás inbhuanaithe gheilleagar na hEorpa a fheabhsú agus a luathú faoi 2020 (COM(2011) 311 final, 1.6.2011).

Nuashonraithe 09.07.2023