Toisí agus meáchain uasta údaraithe le haghaidh trucailí, busanna agus cóistí
ACHOIMRE AR:
Treoir 96/53/CE – toisí agus meáchain údaraithe do thrucailí, busanna agus cóistí atá páirteach sa trácht idirnáisiúnta
CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?
- Leis an treoir maidir le meáchain agus toisí, féachtar le feabhas a chur ar fheidhmiú mhargadh inmheánach an Aontais Eorpaigh (AE) agus le saorghluaiseacht earraí san Aontas a áirithiú trí uasteorainneacha a leagan síos le haghaidh feithiclí earraí troma, busanna agus cóistí a bhíonn i mbun iompar idirnáisiúnta laistigh den Aontas.
- Éilítear sa treoir ar chuideachtaí náisiúnta iompair na caighdeáin a chomhlíonadh atá leagtha amach le haghaidh iompair idirnáisiúnta.
- Leasaíodh an treoir le Treoir (AE) 2015/719, a fhéachann le feithiclí earraí troma agus busanna a dhéanamh níos glaise agus níos sábháilte trí mheáchain agus toisí a údarú a sháraíonn na teorainneacha a leagtar síos i dTreoir 96/53/CE, i gcásanna áirithe agus faoi choinníollacha sonracha.
PRÍOMHPHOINTÍ
Raon feidhme
- Baineann an treoir, arna leasú, leis na gnéithe seo a leanas:
- feithiclí earraí agus a leantóirí a bhfuil meáchan níos mó ná 3.5 tona iontu;
- feithiclí paisinéirí ina mbíonn breis is naonúr ag taisteal.
- Níl feidhm aige maidir le busanna altacha ina bhfuil níos mó ná roinn altach amháin.
- Ceadaítear le Treoir (AE) 2015/719 méadú meáchain 1 tona le haghaidh breosla ionadúil* leoraithe agus busanna le trí acastóir, chun an meáchan is gá don teicneolaíocht breosla ionadúil a chur san áireamh.
- Rialachán (AE) 2019/1242 leasaíodh leis an treoir chun cheadú tona breise le haghaidh astaíochtaí nialasacha* leoraithe agus busanna altacha le trí acastóir (féach achoimre).
- Méadaíonn sé freisin 1.5 tona uasmheáchan na mbus dé-acastóra chun na forbairtí in iompar comhpháirteach paisinéirí a chur san áireamh, amhail meánmheáchan méadaithe na bpaisinéirí agus a gcuid bagáiste, agus an trealamh nua a cheanglaítear leis na rialacháin sábháilteachta a chur san áireamh.
Trácht idirnáisiúnta
- Socraítear leis teorainneacha uasta ar na meáchain agus toisí, chomh maith le saintréithe áirithe eile feithicle a shainmhínítear in iarscríbhinní na treorach.
- Ní cheadaítear d’aon fheithicil a sháraíonn na teorainneacha atá leagtha síos bóithre i mBallstát den Aontas a úsáid, ach amháin le ceadanna speisialta.
- Ní mór cead a thabhairt d’fheithiclí ó Bhallstát amháin a thagann laistigh de na teorainneacha atá leagtha síos bóithre i mBallstát eile a úsáid, cé is moite de roinnt stráicí teoranta bóthair nó struchtúr amhail sráidbhailte beaga, áiteanna ar díol spéise speisialta iad nó seandroichid inar féidir leis an rialtas teorainneacha níos ísle a shocrú.
Trácht náisiúnta
Níl cead ag feithiclí a sháraíonn na huasteorainneacha maidir le toisí na mbóithre i mBallstát a úsáid. Tá roinnt eisceachtaí ann, áfach, ó na teorainneacha sin, lena n-áirítear iad seo a leanas:
- ffad na bhfeithiclí a bhfuil gnéithe aeraidinimiciúla acu atá ceaptha chun éifeachtúlacht fuinnimh a mhéadú;
- fad feithiclí atá ceaptha chun earraí áirithe amhail adhmad a iompar;
- fad na gcónasc feithiclí caighdeánacha (mótarfheithiclí, leantóirí agus leathleantóirí le chéile);
- fad agus meáchan na bhfeithiclí a iompraíonn coimeádáin in iompar idirmhódúil*.
Is féidir leis na Ballstáit teorainneacha níos airde a údarú maidir le meáchain don iompar náisiúnta.
Ina theannta sin, is féidir leis na Ballstáit tástáil a dhéanamh laistigh dá gcríoch ar theicneolaíochtaí nua ar fheithiclí a sháraíonn na teorainneacha socraithe ar feadh tréimhse teoranta.
Comhlíonadh
Ní mór do thíortha AE a chinntiú gur féidir le feithiclí a chruthú go gcomhlíonann siad na rialacha trí cheann amháin de na nithe seo a leanas a chur ar fáil:
- pláta monaróra, mar aon le pláta eile ar a dtaispeántar na toisí;
- pláta amháin a bhfuil an dá rud thuas air;
- doiciméad arna eisiúint ag an mBallstát inar cláraíodh an fheithicil agus ina mbeidh an fhaisnéis chéanna.
Tá tuilleadh sonraí ar fáil in Iarscríbhinn III a ghabhann leis an treoir.
Na rialacha a chur i bhfeidhm
Cinneann rialtais náisiúnta conas a chuirtear na rialacha i bhfeidhm agus cad iad na pionóis a ghearrtar as na huasualaí údaraithe a shárú. Mar sin féin, ba cheart dóibh bearta sonracha a chur chun feidhme chun feithiclí tromshaothair atá i gcúrsaíocht a bhrath ar dócha go sáróidís na teorainneacha sin le cabhair ó chórais uathoibríocha (braiteoirí ar an mbóthar nó ar bord trealaimh meáite). Ní mór tuarascáil a sheoladh chuig an gCoimisiún Eorpach gach 2 bhliain, tuarascáil ina sonraítear:
- líon na seiceálacha a rinneadh le 2 bhliain anuas;
- líon na bhfeithiclí ró-ualaithe nó feithiclí cúpláilte aimsithe.
Gníomhartha cur chun feidhme
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1213 leagtar síos leis coinníollacha aonfhoirmeacha maidir le hidir-inoibritheacht agus comhoiriúnacht trealaimh meáite ar bord atá suiteáilte ar fheithiclí nó ar chónaisc feithiclí chun a áirithiú go gcomhlíonfar Treoir 96/53/CE nó na ceanglais maidir le meáchan uasta do thrácht náisiúnta an Bhallstáit ina bhfuil an fheithicil in úsáid.
- Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1916, leagtar síos leis rialacha mionsonraithe maidir le húsáid feistí aeraidinimiciúla cúil (e.g. flapaí intarraingthe nó infhillte atá ceangailte de chúl trucailí agus a leantóirí).
Meabhrán: I Rialachán (AE) 2019/1892, leagtar amach i ngníomh a bhfuil dlúthbhaint aige leis na rialacha maidir le cineálcheadú do chábáin fhadaithe agus d’fheistí agus do threalamh aeraidinimiciúla.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?
Tá feidhm le Treoir 96/53/CE ón 17 Meán Fómhair 1996 agus b’éigean dlí a dhéanamh di sna Ballstáit faoin 16 Meán Fómhair 1997.
CÚLRA
Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
PRÍOMHTHÉARMAÍ
Breoslaí malartacha. Breoslaí nó foinsí cumhachta a úsáidtear, go páirteach ar a laghad, in ionad foinsí ola iontaise sa soláthar fuinnimh don iompar agus a bhfuil sé d’acmhainn acu rannchuidiú lena dhícharbónú agus feabhas a chur ar fheidhmíocht chomhshaoil na hearnála iompair, lena n-áirítear:
- leictreachas arna thomhailt i ngach cineál feithicle leictrí;
- hidrigin;
- gás nádúrtha, lena n-áirítear bithmheatán, i bhfoirm ghásach (gás nádúrtha comhbhrúite) agus i bhfoirm leachtaithe (gás nádúrtha leachtaithe);
- gás peitriliam leachtaithe;
- fuinneamh meicniúil ó stóráil ar bord/fhoinsí ar bord, lena n-áirítear teas dramhaíola.
Leoraithe agus busanna le hastaíochtaí nialasacha. Feithiclí tromshaothair (leoraithe agus busanna) gan inneall dócháin inmheánaigh nó inneall dócháin inmheánaigh a astaíonn níos lú ná 1 g CO2/kWh nó níos lú ná 1 g CO2/km.
Iompar idirmhódúil. Iompar earraí lena mbaineann comhcheangal d’iompar de bhóthar agus/nó iompar eile ar iarnród agus/nó iompar ar uisce, i gcás ina n-iompraítear na hearraí laistigh d’aonad lódála idirmhódúil (coimeádán nó cabhail shoghluaiste de suas le 45 troigh) gan na hearraí iarbhír a láimhseáil ag tráth an trasloingsithe. Ba cheart go gclúdódh úsáid na modhanna malartacha sin formhór an turais, agus ba cheart an chéim iompair de bhóthar a theorannú go dtí achar gearr ag tús agus/nó ag deireadh an turais.
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Treoir 96/53/CE ón gComhairle an 25 Iúil 1996 lena leagtar síos toisí údaraithe uasta sa trácht náisiúnta agus idirnáisiúnta agus meáchan údaraithe uasta sa trácht idirnáisiúnta le haghaidh feithiclí bóthair áirithe ag gluaiseacht laistigh den Chomhphobal (IO L 235, 17.9.1996, lgh. 59-75).
Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 96/53/CE a chorprú isteach sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1916 ón gCoimisiún an 15 Samhain 2019 lena leagtar síos forálacha mionsonraithe maidir le húsáid feistí aeraidinimiciúla cúil de bhun Threoir 96/53/CE ón gComhairle (IO L 297, 18.11.2019, lgh. 3-4).
Féach an leagan comhdhlúite.
Rialachán (AE) 2019/1892 ón gCoimisiún an 31 Deireadh Fómhair 2019 lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh 1230/2012 maidir le ceanglais cineálcheadaithe do mhótarfheithiclí áirithe atá feistithe le cábáin fadaithe agus le feistí agus trealamh aeraidinimiciúla do mhótarfheithiclí agus dá leantóirí (IO L 291, 12.11.2019, lgh. 17-41).
Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1213 ón gCoimisiún an 12 Iúil 2019 lena leagtar síos forálacha mionsonraithe lena n-áirithítear coinníollacha aonfhoirmeacha maidir le hidir-inoibritheacht agus comhoiriúnacht trealaimh meáite ar bord de bhun Threoir 96/53/CE ón gComhairle (IO L 192, 18.7.2019, lgh. 1-22).
Nuashonraithe 17.12.2021