Córas AE Faoiseamh ó Dhleachtanna Custaim

ACHOIMRE AR:

Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 ón gComhairle lena mbunaítear córas AE faoiseamh ó dhleachtanna custaim

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Ceadaítear leis faoiseamh a dheonú ó na dleachtanna a bheadh iníoctha de ghnáth ar earraí a allmhairítear isteach san Aontas Eorpach (AE) agus a onnmhairítear amach as.
• Leagtar amach ann na cásanna ina ndeonaítear faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus ar onnmhairí agus bearta arna nglacadh ar bhonn Airteagal 207 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh nuair a dhéantar earraí a allmhairiú isteach san Aontas nó a onnmhairiú amach as.

PRÍOMHPHOINTÍ

Faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí

Tá roinnt catagóirí éagsúla earraí atá incháilithe d’fhaoisimh ó dhleachtanna ar allmhairí. Faoi réir coinníollacha áirithe, tá earraí saor ó dhleachtanna ar allmhairí nuair a bhaineann siad leis na nithe seo a leanas.

• Maoin phearsanta:
  • maoin phearsanta daoine a athraíonn a ngnátháit chónaithe ó thír nach bhfuil san Aontas go Ballstát den Aontas, ar choinníoll go raibh an áit chónaithe lasmuigh den Aontas ar feadh 12 mhí as a chéile ar a laghad;
  • earraí a allmhairítear ar ócáid phósta, ar choinníoll go raibh an duine lena mbaineann ina gcónaí lasmuigh den AE ar feadh 12 mhí as a chéile ar a laghad agus gur féidir leis cruthúnas ar phósadh a sholáthar;
  • maoin phearsanta a fuair cónaitheoir AE le hoidhreacht;
  • éadaí, ábhair staidéir agus troscán mac léinn a thagann le staidéar a dhéanamh in AE.
• Earraí ar luach diomaibhseach, earraí neamhthráchtála, earraí caipitiúla agus earraí atá i mbagáiste pearsanta taistealaithe:
  • earraí de luach diomaibhseach;
  • earraí de chineál neamhthráchtála, a chuirtear go díreach ó dhuine aonair príobháideach amháin i dtír nach tír de AE í go duine aonair príobháideach eile in AE;
  • earraí caipitil agus trealamh eile de chuid gnólachta a chuir deireadh cinntitheach lena ngníomhaíochtaí i dtír nach Ballstát den Aontas í agus a bhog go dtí an tAontas Eorpach;
  • earraí atá díolmhaithe ó cháin bhreisluacha (CBL) atá i mbagáiste pearsanta taistealaithe a thagann ó lasmuigh den Aontas.
• Táirgí talmhaíochta, bitheolaíocha, ceimiceacha, cógaisíochta agus leighis:
  • táirgí talmhaíochta, feirmeoireachta stoic, beachaireachta, gairneoireachta agus foraoiseachta ó réadmhaoin i dtíortha cóngaracha nach bhfuil san Aontas agus atá á n-oibriú ag feirmeoirí an Aontais;
  • síolta, leasacháin agus táirgí chun cóireáil a chur ar ithir agus ar bharra a allmhairítear ag táirgeoirí talmhaíochta ó thíortha nach bhfuil san Aontas, ach a bhfuil sé beartaithe iad a úsáid sna Ballstáit chóngaracha;
  • ainmhithe saotharlainne agus substaintí bitheolaíocha nó ceimiceacha atá beartaithe don taighde;
  • substaintí teiripeacha de bhunús daonna agus imoibreáin ghrúpála fola agus imoibreáin tíopála fíocháin;
  • uirlisí agus trealamh a úsáidtear i dtaighde, diagnóis nó cóireáil leighis;
  • substaintí tagartha do rialú cáilíochta táirgí íocshláinte;
  • táirgí cógaisíochta a úsáidtear le linn imeachtaí idirnáisiúnta spóirt.
• Catagóirí eile:
  • ábhair oideachais, eolaíochta agus chultúrtha, agus ionstraimí agus trealamh eolaíochta;
  • earraí le haghaidh eagraíochtaí carthanais nó daonchairdis (féach thíos chomh maith);
  • suaitheantais nó gradaim oinigh, bronntanais a fuarthas i gcomhthéacs caidrimh idirnáisiúnta agus earraí atá le húsáid ag ríthe/banríonacha nó ag na cinn stáit;
  • earraí a allmhairítear chun an trádáil a chur chun cinn;
  • trádmharcanna, patrúin nó dearaí a chuirtear chuig eagraíochtaí a chosnaíonn cóipchearta nó cearta paitinne tionscail nó tráchtála;
  • litríocht faisnéise do thurasóirí;
  • ábhair choimhdeacha a úsáidtear do stuáil agus cosaint earraí le linn a n–iompair;
  • bruscar, farae agus beatha ainmhithe a ghabhann le hainmhithe agus iad á n-iompar;
  • breosla agus bealaí atá i mótarfheithiclí agus i ngluaisrothair a thagann isteach san Aontas;
  • ábhair chun cuimhneacháin chogaidh a thógáil nó a chothabháil;
  • cónraí ina bhfuil coirp, urnaí sochraide ina bhfuil luaithreach agus earraí adhlactha ornáideacha.

I gcás ina mbeidh faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí faoi réir úsáid áirithe a bhaint as na hearraí, ní mór don duine lena mbaineann cruthúnas a sholáthar don údarás ábhartha gur comhlíonadh na coinníollacha sin. Sa chás sin, ní fhéadfaidh ach údaráis ábhartha an Bhallstáit lena mbaineann an faoiseamh sin a dheonú.

Faoiseamh ó dhleachtanna ar onnmhairí

Tá roinnt catagóirí éagsúla earraí ann atá incháilithe i leith faoiseamh ó dhleachtanna ar onnmhairí. Faoi réir coinníollacha áirithe, tá earraí saor ó dhleachtanna ar onnmhairí sa chás go mbaineann siad leis an méid seo a leanas:

• earraí de luach diomaibhseach;
• ainmhithe ceansaithe a onnmhairítear nuair a aistríonn gnólacht talmhaíochta a ghníomhaíochtaí ó Bhallstát go tír nach tír AE í;
• táirgí talmhaíochta nó feirmeoireachta stoic arna bhfáil ag feirmeoirí nach feirmeoirí de chuid an Aontais iad i dtíortha máguaird;
• síolta a onnmhairíonn táirgeoirí talmhaíochta lena n–úsáid ar mhaoine i dtíortha nach tíortha de AE iad;
• farae agus beatha ainmhithe a ghabhann le hainmhithe le linn a n-onnmhairithe.

Samplaí d’fhaoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus ó CBL

I gcásanna éigeandála áirithe, foráiltear leis an Rialachán go mbeidh deonú an fhaoisimh ó dhleacht faoi réir cinnidh ón gCoimisiún, ag gníomhú dó ar iarratas ón mBallstát nó ó na Ballstáit lena mbaineann.

• Thar na blianta, ghlac an Coimisiún Eorpach cinntí lena gceadaítear allmhairiú saor ó dhleacht earraí a bheartaítear a dháileadh nó a chur ar fáil saor in aisce d’íospartaigh creathanna talún (mar shampla, san Iodáil, tar éis creathanna talún in 2009, 2012 agus 2016), nó tuilte (sa Pholainn agus san Ungáir in 2010).
• I mí an Mhárta 2020, d’iarr na Ballstáit faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus díolúine ó CBL ar allmhairiú earraí is gá chun ráig COVID-19 a chomhrac. Ó tharla go raibh an phaindéim agus na dúshláin a bhain léi ina tubaiste de réir bhrí Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009, ghlac an Coimisiún Cinneadh (AE) 2020/491 lena gceadaítear na hearraí sin a allmhairiú saor ó dhleachtanna don tréimhse ón 30 Eanáir 2020 go dtí an 31 Nollaig 2021.
• I mí Iúil 2022, toisc go bhfuil iarmhairtí móra ag an ngéarchéim dhaonnúil a tharla de bharr ionradh na Rúise ar an Úcráin, ní hamháin san Úcráin, ach i roinnt Ballstát freisin, agus gur tubaiste í a dhéanann difear do roinnt Ballstát de réir bhrí Rialachán (CE). 1186/2009 agus le Treoir 2009/132/CE, ghlac an Coimisiún Cinntí (AE) 2022/1108 agus 2023/829. Ceadaíonn na cinntí faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus díolúine ó CBL ar allmhairí earraí a dháileadh nó a chur ar fáil saor in aisce do dhaoine atá ag teitheadh ón gcogadh agus do dhaoine i ngátar san Úcráin Fanfaidh an faoiseamh agus an díolúine i bhfeidhm go dtí an 31 Nollaig 2023.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 01 Eanáir 2010.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Faoiseamh ó dhleachtanna (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (CE) Uimh. 1186/2009 ón gComhairle an 16 Samhain 2009 lena mbunaítear córas Comhphobail faoiseamh ó dhleachtanna custaim (IO L 324, 10.12.2009, lgh. 23–57).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Treoir 2009/132/EC ón gComhairle an 19 Deireadh Fómhair 2009 lena socraítear raon Airteagail 143(b) agus (c) den Treoir 2006/112/CE maidir le díolúine ó cháin bhreisluacha ar allmhairiú deiridh earraí áirithe (IO L 292, 10.11.2009, lgh. 5–30).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2009/132/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Cúig — Gníomhaíocht sheachtrach an Aontais — Teideal II — Comhbheartas tráchtála — Airteagal 207 (iar-Airteagal 133 CCE) (OJ C 202, 7.6.2016, lgh. 140–141).

Cinneadh (AE) 2022/1108 ón gCoimisiún an 1 Iúil 2022 maidir le faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus díolúine ó CBL ar allmhairiú arna ndeonú le haghaidh earraí atá le dáileadh nó le cur ar fáil saor in aisce do dhaoine atá ag teitheadh ón gcogadh san Úcráin agus do dhaoine atá i ngátar san Úcráin (IO L 178, 5.7.2022, lgh. 57–60).

Cinneadh (AE) 2020/491 ón gCoimisiún an 3 Aibreán 2020 maidir le faoiseamh ó dhleachtanna ar allmhairí agus díolúine CBL ar allmhairiú arna ndeonú le haghaidh earraí is gá chun éifeachtaí ráig COVID-19 a chomhrac le linn 2020 (IO L 103 I, 3.4.2020, lgh. 1–3).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 05.05.2023