Comhar idir institiúidí AE

ACHOIMRE AR:

Airteagal 13 den Chonradh ar an Aontas Eorpach

CAD IS AIDHM LEIS AN AIRTEAGAL CONARTHA?

• Déantar liosta in Airteagal 13 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (AE) d’institiúidí AE agus sonraítear ann nach mór dóibh “comhar dílis eatarthu féin” a chleachtadh.

PRÍOMHPHOINTÍ

• Ní mór go mbeidh sé ina aidhm ag institiúidí éagsúla AE:
  • luachanna AE a chur chun cinn (meas ar dhínit an duine, ar an tsaoirse, ar an daonlathas, ar an gcomhionannas, ar riail an dlí agus ar chearta an duine, lena n-áirítear cearta daoine ar de ghrúpaí mionlaigh iad);
  • cuspóirí AE a chur chun cinn (is iad sin na cinn lena gcuirtear an tsíocháin, luachanna AE agus folláine a shaoránach chun cinn);
  • freastal ar leasanna AE, an phobail i gcoitinne agus thíortha AE;
  • comhsheasmhacht, éifeachtacht agus leanúnachas bheartais agus ghníomhaíochtaí AE a chinntiú.
• Is iad na hinstitiúidí:
  • Parlaimint na hEorpa;
  • an Chomhairle Eorpach;
  • an Chomhairle;
  • an Coimisiún Eorpach;
  • Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh;
  • an Banc Ceannais Eorpach (BCE);
  • an Chúirt Iniúchóirí.
• Oibríonn gach institiúid laistigh de chumhachtaí, nósanna imeachta agus cuspóirí a conartha féin agus ní mór dóibh comhoibriú leis na hinstitiúidí eile.
• Comhoibríonn an Pharlaimint, an Chomhairle agus an Coimisiún go dlúth eatarthu féin agus, faoi Airteagal 295 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), féadfaidh siad comhaontuithe idir-institiúideacha a chur i gcrích. Is iad samplaí de chomhaontuithe den sórt sin:
  • reachtóireacht níos fearr;
  • rialacha iompraíochta do bhrústocairí agus do státseirbhísigh Eorpacha;
  • smacht buiséid agus bainistíocht fhónta airgeadais.
• D’fhéadfadh an dóigh a n-oibríonn institiúidí AE le chéile a chinneadh le hairteagail chonartha eile amhail iad seo a leanas:
  • Airteagal 284 de CFAE, lena rialaítear an caidreamh idir an Chomhairle agus BCE. Faoin airteagal seo, ní mór cuireadh a thabhairt d’uachtarán BCE chun páirt a ghlacadh i gcruinnithe na Comhairle nuair a bhíonn cuspóirí agus cúraimí an bhainc ar an gclár oibre. Ní mór tuarascáil bhliantúil BCE a chur faoi bhráid na Parlaiminte, na Comhairle agus an Choimisiúin, agus faoi bhráid na Comhairle Eorpaí chomh maith.
  • Airteagal 134 de CFAE, faoina n-oibríonn na tíortha AE, an Coimisiún agus BCE le chéile i gcomhthéacs an Choiste Eacnamaíoch agus Airgeadais.
• Mar sin féin, déantar an dóigh a n-oibríonn agus a n-idirghníomhaíonn na hinstitiúidí le chéile a chinneadh chomh maith le:
  • cleachtais atá tagtha chun cinn thar na blianta;
  • rialacha nós imeachta faoi seach na n-institiúidí; agus
  • de réir cáis, mar atá sé i gcás comhaontaithe idir BCE agus Parlaimint na hEorpa maidir le cuntasacht agus trédhearcacht i dtaca le maoirseacht baincéireachta na hEorpa. Rinneadh conclúid an chomhaontaithe seo a scríobh isteach go sonrach in Airteagal 20(8) de Rialachán (AE) Uimh. 1024/2013 maidir le cúraimí BCE i dtaca le maoirseacht stuamachta ar institiúidí creidmheasa.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Airteagal 13 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (OI C 202, 7.6.2016, lgh. 22)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Airteagal 295 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (IO C 202, 7.6.2016, lch. 175)

Airteagal 134 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 105-106)

Nuashonraithe 08.08.2016