Gáis cheaptha teasa a laghdú faoi 2020: an cinneadh maidir le comhroinnt iarrachta
ACHOIMRE AR:
Cinneadh Uimh. 406/2009/CE maidir le hiarracht Bhallstáit an Aontais Eorpaigh (AE) a n-astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú chun gealltanais AE um laghdú astaíochtaí gás ceaptha teasa a chomhlíonadh suas go dtí 2020
CAD IS AIDHM LEIS AN GCINNEADH?
- Leis an gcinneadh comhroinnte iarrachta (ESD) bunaíodh spriocanna ceangailteacha bliantúla astaíochtaí gás ceaptha teasa (GHG) do Bhallstáit an Aontais Eorpaigh (AE) don tréimhse 2013-2020. Bhain na spriocanna seo le hastaíochtaí ó fhormhór na n-earnálacha nach bhfuil ar áireamh i gcóras trádála astaíochtaí an AE (EU ETS), amhail iompar (seachas eitlíocht agus loingseoireacht mhuirí idirnáisiúnta), foirgnimh, talmhaíocht agus dramhaíl.
- Bhí an ESD mar chuid de shraith beartas agus beart maidir le hathrú aeráide agus fuinneamh — ar a dtugtar an pacáiste aeráide agus fuinnimh — a ceapadh chun cabhrú leis an AE aistriú i dtreo geilleagar ísealcharbóin agus a shlándáil fuinnimh a mhéadú.
- Leag an ESD síos spriocanna náisiúnta astaíochta do 2020, arna sloinneadh mar athruithe céatadáin ó leibhéil astaíochtaí 2005. Shonraigh sé freisin cé mhéad tonna d’astaíochtaí GHG a d’fhéadfadh gach Ballstát a astú i ngach bliain ó 2013 go 2020 sna hearnálacha a chumhdaítear leis an gcinneadh.
PRÍOMHPHOINTÍ
- Socraíodh na spriocanna astaíochta do 2020 ar bhonn rachmais choibhneasta na mBallstát (arna thomhas ag an olltáirgeacht intíre in aghaidh an duine). Chuimsigh siad ó laghdú 20% ar astaíochtaí faoi 2020 (ó leibhéil 2005) do na Ballstáit is saibhre go méadú 20% don Bhallstát is lú saibhre, an Bhulgáir.
- Chun dul chun cinn seasta a áirithiú i dtreo sprioc 2020, leag Cinneadh 2013/162/AE teorainneacha astaíochta GHG amach do gach Ballstát do gach bliain. Tugtar leithdháiltí bliantúla astaíochtaí (AEAanna) ar na teorainneacha seo.
- Ag an am céanna, ceadaíodh roinnt solúbthachta maidir leis na spriocanna a bhaint amach agus le cur ar chumas na mBallstát na laghduithe astuithe a dhéanamh ar bhealach costéifeachtach: D’fhéadfadh na Ballstáit 5 % dá LEGanna a fháil ar iasacht ón mbliain dár gcionn agus AEAanna a cheannach ó Bhallstáit eile nó creidmheasanna a cheannach ó thionscadail áirithe, mar shampla ó thionscadal a chabhraigh leis na tíortha is lú forbairt a gcuid astaíochtaí a laghdú. Dá ndéanfadh Ballstát a astaíochtaí a laghdú níos mó ná mar is gá, rud a sháródh a sprioc do bhliain ar leith, d’fhéadfadh sé na AEAanna barrachais a bhainc lena n-úsáid níos déanaí (go dtí 2020) nó é a dhíol le Ballstáit eile.
- Gach bliain, bhí ar gach Ballstát a astaíochtaí agus a dhul chun cinn i dtreo a sprice a thuairisciú don Choimisiún Eorpach trí thuarascálacha fardail náisiúnta, a ndearna saineolaithe teicniúla athbhreithniú orthu.
- Tar éis athbhreithniú a dhéanamh ar fhardail GHG na mBallstát, ghlac an Coimisiún, gach bliain, gníomh cur chun feidhme (cinneadh) inar cinneadh na hastaíochtaí deiridh ESD in aghaidh an Bhallstáit, tar éis na ceartuithe teicniúla agus na meastacháin athbhreithnithe a ríomhadh le linn an athbhreithnithe a chur san áireamh. Tá na cinntí seo liostaithe sa rannán “Doiciméid ghaolmhara” thíos.
- Uair amháin gach dhá bhliain, d’fhoilsigh na Ballstáit tuarascálacha ar a mbeartais agus a mbearta, agus ar réamh-mheastacháin ar a ndul chun cinn amach anseo. Leagadh síos na rialacha don tuairisciú seo i Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 — arna aisghairm ina dhiaidh sin agus ina ionad le Rialachán (AE) 2018/1999 maidir le rialachas an aontais fuinnimh (féach achoimre).
- Más rud é, i mbliain ar leith, go n-astódh Ballstát níos mó GHGanna ná mar a bhí ceadaithe dó, bhí air an Coimisiún a chur ar an eolas faoin gcaoi a raibh sé beartaithe aige dul ar an mbóthar arís, agus bhí air táille a íoc i bhfoirm astaíochta níos déine. sprioc don bhliain dár gcionn.
Dul chun cinn déanta faoin gcinneadh comhroinnte iarrachta
In 2020, bhí na hastaíochtaí taifeadta a chlúdaigh an ESD 16.3% níos ísle ná mar a bhí in 2005, rud a sháraigh sprioc an AE 6 phointe céatadáin. Chomhlíon na Ballstáit go léir a n-oibleagáidí maidir le comhroinnt iarrachtaí i ngach bliain sa tréimhse idir 2013 agus 2020.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN CHINNIDH?
Bhí feidhm aige ó 2013 go 2020.
CÚLRA
Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Aibreán 2009 maidir le hiarrachtaí na mBallstát chun a n–astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú ionas go gcomhlíonfaí go dtí 2020 gealltanais an Chomhphobail maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú (IO L 140, 5.6.2009, lgh. 136–148).
Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh Uimh. 406/2009/CE a ionchorprú sa bhunthéacs. Níl ach luach doiciméadach ag an leagan comhdhlúite.
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/1953 ón gCoimisiún an 7 Deireadh Fómhair 2022 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2020 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 269, 17.10.2022, lgh. 17–19).
Féach an leagan comhdhlúite.
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/1876 ón gCoimisiún an 20 Deireadh Fómhair 2021 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2019 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 378, 26.10.2021, lgh. 12–14).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1834 ón gCoimisiún an 3 Nollaig 2020 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2018 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 408, 4.12.2020, lgh. 3–5).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2005 ón gCoimisiún an 29 Samhain 2019 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2017 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 310, 2.12.2019, lgh. 56–58).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2018/1855 ón gCoimisiún an 27 Samhain 2018 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2016 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 302, 28.11.2018, lgh. 75–77).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2017/2377 ón gCoimisiún an 15 Nollaig 2017 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2015 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 337, 19.12.2017, lgh. 80–82).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2017/1015 ón gCoimisiún an 15 Meitheamh 2017 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle le haghaidh na bliana 2014 i gcomhair gach Ballstáit (IO L 153, 16.6.2017, lgh. 38–40).
Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2016/2132 ón gCoimisiún an 5 Nollaig 2016 maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa do gach Ballstát don bhliain 2013 a chumhdaítear le Cinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 331, 6.12.2016, lgh. 9–11).
Cinneadh 2013/162/AE ón gCoimisiún an 26 Márta 2013 maidir le leithdháiltí bliantúla astaíochtaí na mBallstát a chinneadh don tréimhse ó 2013 go 2020 de bhun Chinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 90, 28.3.2013, lgh. 106–110).
Féach an leagan comhdhlúite.
Cinneadh Cur Chun Feidhme 2013/634/AE ón gCoimisiún an 31 Deireadh Fómhair 2013 maidir le coigeartuithe ar leithdháiltí astaíochtaí bliantúla na mBallstát don tréimhse ó 2013 go 2020 de bhun Chinneadh Uimh. 406/2009/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 292). 1.11.2013, lgh. 19–22).
Nuashonraithe 16.01.2024