Beartas trádála AE i dtreo tíortha i mbéal forbartha, lena n-áirítear “Trádchúnamh”

ACHOIMRE AR:

Teachtaireacht (COM(2012) 22 final —Trádáil, fás agus forbairt — Beartas trádála agus infheistíochta a shaincheapadh do na tíortha sin is mó gátar

Straitéis AE maidir le “Trádchúnamh”: feabhas a chur ar thacaíocht AE le haghaidh riachtanais thrádghaolmhara i dtíortha i mbéal forbartha

CAD IS AIDHM LEIS AN TEACHTAIREACHT AGUS LEIS AN STRAITÉIS?

• Moltar gníomhaíochtaí sa teachtaireacht chun cuidiú leis na tíortha is lú forbairt, agus na tíortha eile is mó gátar, ionas go mbainfidh leas as tairbhí na trádála d’fhás cuimsitheach agus d’fhorbairt inbhuanaithe.
• Tá sé mar aidhm leis an straitéis um Thrádchúnamh* feabhas a chur ar chomhtháthú na dtíortha i mbéal forbartha agus na dtíortha is mó gátar sa chóras domhanda trádála.
• Ceapadh an straitéis le bheith i gcomhréir le cuspóirí Spriocanna Forbartha na Mílaoise de chuid na Náisiún Aontaithe (NA), ar cuireadh na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe le haghaidh 2030 ina n-aonad ó shin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Tugtar chun suntais sa teachtaireacht an ról atá ag na hionstraimí trádála agus forbartha seo a leanas chun tairbhe na dtíortha i mbéal forbartha agus na dtíortha is mó gátar:

• an scéim um fhabhair tharaife ghinearálaithe, trínar féidir le tíortha i mbéal forbartha dleachtanna níos ísle a íoc nó gan dleachtanna ar bith a íoc ar a n-onnmhairí chuig AE. Tháinig scéim leasaithe um fhabhair tharaife ghinearálaithe, ina gcuirtear níos mó béime ar na tíortha is lú forbairt, i bhfeidhm in 2014;
• neartú caidreamh déthaobhach agus réigiúnach le tíortha i mbéal forbartha, amhail comhaontuithe saorthrádála le tíortha san Áise, i Meiriceá Laidineach, i gcomharsanacht Oirthear na hEorpa agus sa Mheánmhuir theas;
• infheistíocht dhíreach eachtrach a chur chun cinn i dtíortha i mbéal forbartha agus i dtíortha is mó gátar;
• cúnamh do thrádálaithe beaga i dtíortha i mbéal forbartha agus i dtíortha is mó gátar chun cuidiú leo rochtain níos fearr a bheith acu ar mhargadh an Aontais Eorpaigh (AE) trí, mar shampla, an Deasc Chabhrach Onnmhairithe;
• béim a chur ar an tábhacht a bhaineann le dea-rialachas i dtíortha i mbéal forbartha; féachtar ann le
  • trádáil agus infheistíocht a spreagadh
  • a chinntiú go mbainfidh na daoine is boichte leas as an bhfás eacnamaíoch a bheidh mar thoradh ar thrádáil agus
  • inbhuanaitheacht a bhforbartha a chinntiú.

Leagtar amach sa straitéis sraith tosaíochtaí:

• borradh a chur faoin Trádchúnamh ar an iomlán a sholáthraíonn AE faoina cheanglais um chúnamh forbartha;
• méadú a dhéanamh ar thionchar na n-acmhainní a sholáthraíonn AE agus tíortha AE do thíortha i mbéal forbartha agus do thíortha is mo gátar trí fheabhas a chur ar a gcomhar agus a gcomhordú;
• comhtháthú réigiúnach a spreagadh idir Stáit na hAfraice, Mhuir Chairib agus an Aigéin Chiúin (ACC) agus díriú ar ghníomhaíocht ar laghdú na bochtaineachta;
• monatóireacht ar dhul chun cinn a neartú. Chun na críocha sin, soláthraíonn an Coimisiún Eorpach tuarascáil bhliantúil um monatóireacht ar Thrádchúnamh AE.

Maoiniú:

• An Ciste Eorpach Forbraíochta do thíortha ACC.
• An Ionstraim Airgeadais le haghaidh Comhar um Fhorbairt do thíortha eile i mbéal forbartha.
• An Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais (IPA II) faoina gcumhdaítear tíortha i mbéal forbartha, amhail an Tuirc, arb í an faighteoir is mó de Thrádchúnamh AE.

Pointí breise:

Tugtar an úsáid as trádáil d’fhás cuimsitheach agus d’fhorbairt inbhuanaithe chun suntais chomh maith i dteachtaireacht 2011 “An Tionchar a bhíonn ag Beartas Forbartha AE a Mhéadú: Clár Oibre don Athrú”; agus cuireadh tuilleadh béime air i dteachtaireacht 2012 “Trádáil, fás agus forbairt — Beartas trádála agus infheistíochta a shaincheapadh do na tíortha sin is mó gátar”.

CÚLRA

• Tá a lán bacainní le sárú ag tíortha i mbéal forbartha nuair a bhaineann sé le trádáil idirnáisiúnta, amhail bonneagar lag, éagsúlú lag trádála, nósanna imeachta neamhéifeachtacha custaim nó rómhaorlathas iomarcach. Ós rud é gurb ionann na tíortha i mbéal forbartha anois agus os cionn 50 % den trádáil dhomhanda, tá a lán tairbhe le baint as na bacainní sin a shárú: idir thimpeallachtaí feabhsaithe gnó go laghdú ar an mbochtaineacht dhomhanda.
• Tá an straitéis seo faoi chuimsiú Chlár Oibre Doha um Fhorbairt a ghlac an Eagraíocht Dhomhanda Trádála.
• Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
  • “Trádchúnamh” ar shuíomh gréasáin an Choimisiúin Eorpaigh.

* PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉID

Straitéis AE maidir le Trádchúnamh: Feabhas a chur ar thacaíocht AE le haghaidh riachtanais thrádghaolmhara i dtíortha i mbéal forbartha — Conclúidí ón gComhairle agus ó Ionadaithe Rialtais na mBallstát, ag teacht le chéile dóibh i dtionól na Comhairle an 29 Deireadh Fómhair 2007

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle agus chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa — Trádáil, fás agus forbairt — Beartas trádála agus infheistíochta a shaincheapadh do na tíortha sin is mó gátar (COM(2012) 22 final, 27.1.2012)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún: An tionchar a bhíonn ag Beartas Forbartha AE a mhéadú: Clár Oibre don Athrú (COM(2011) 637 final, 13.10.2011)

Doiciméad Inmheánach Oibre an Choimisiúin — Trádchúnamh — Tuarascáil 2015: Athbhreithniú ar an dul chun cinn atá déanta ag AE agus ag a Bhallstáit (SWD(2015) 128 final, 22.6.2015)

Nuashonraithe 14.03.2017