An Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú

ACHOIMRE AR:

Rialachán (CE) Uimh. 851/2004 lena mbunaítear Lárionad Eorpach um ghalair a chosc agus a rialú

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Bunaítear leis an Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú (ECDC).
• Leagtar amach ann misean, struchtúr, comhlachtaí agus socruithe oibre ECDC.
• In 2022, leathnaíodh sainordú ECDC chun cur ar a chumas an saineolas eolaíoch is gá a chur ar fáil, agus chun tacú le bearta maidir le hullmhacht agus comhrac i gcoinne bagairtí tromchúiseacha trasteorann ar shláinte san Aontas Eorpach (AE).

PRÍOMHPHOINTÍ

Misean agus tascanna

Is é misean ECDC bagairtí reatha agus bagairtí atá ag teacht chun cinn ar shláinte an duine ó ghalair theagmhálacha a shainaithint, a mheasúnú agus a thuairisciú, agus moltaí a chur ar fáil maidir le freagairt ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta, agus ar an leibhéal réigiúnach freisin, más gá.

Chun na spriocanna sin a bhaint amach, déantar an méid seo a leanas ann:

• faisnéis ábhartha eolaíoch agus theicniúil a chuardach, a bhailiú, a chomhthiomsú, a mheasúnú agus a scaipeadh;
• cuireann sé anailísí, comhairle eolaíoch, tuairimí agus tacaíocht ar fáil do ghníomhaíochtaí an Aontais agus Bhallstáit an Aontais maidir le bagairtí sláinte trasteorann, lena n-áirítear:
  • measúnachtaí riosca,
  • anailís ar fhaisnéis eipidéimeolaíoch,
  • samhaltú eipidéimeolaíoch,
  • réamhaíocht agus réamhaisnéis,
  • moltaí maidir le bearta chun bagairtí galar teagmhálach agus saincheisteanna sláinte speisialta eile a chosc agus a rialú,
  • rannchuidiú le tosaíochtaí taighde a shainiú, agus
  • cúnamh eolaíoch agus teicniúil, lena n-áirítear oiliúint agus gníomhaíochtaí eile laistigh dá shainordú;
• comhordaíonn sé líonrú Eorpach na gcomhlachtaí a oibríonn sna réimsí atá clúdaithe ag a mhisean;
• faisnéis, saineolas agus dea-chleachtas a chomhroinnt;
• faireachán a dhéanamh ar acmhainneacht na gcóras sláinte atá ábhartha chun bagairtí galar teagmhálach agus saincheisteanna sláinte speisialta eile a bhainistiú;
• forbairt agus cur chun feidhme tionscnamh a éascú, arna gcistiú ag cláir agus ionstraimí cistiúcháin ábhartha de chuid an Aontais, lena n-áirítear cur chun feidhme comhthionscnamh;
• treoirlínte maidir le cóireáil agus bainistiú cásanna a chur ar fáil ar ghalair theagmhálacha agus ar shaincheisteanna sláinte speisialta eile atá ábhartha don tsláinte phoiblí;
• tacú le freagairt eipidéime agus ráige sna Ballstáit, agus i dtíortha nach bhfuil san Aontas, chun ionstraimí freagartha éigeandála eile de chuid an Aontais a chomhlánú, go háirithe Sásra an Aontais um Chosaint Shibhialta;
• rannchuidíonn sé le hinniúlachtaí ullmhachta a neartú faoi na rialacháin idirnáisiúnta sláinte i dtíortha nach bhfuil san Aontas, go háirithe i dtíortha comhpháirtíochta an Aontais;
• ar iarraidh ón gCoimisiún Eorpach nó ón gCoiste Slándála Sláinte (HSC), teachtaireachtaí fianaise-bhunaithe a sholáthar don phobal maidir le galair theagmhálacha, na bagairtí a bhaineann leo don tsláinte, agus bearta ábhartha coisctheacha agus rialaithe.

Oibleagáidí na mBallstát

Ní mór do na Ballstáit an méid seo a leanas a dhéanamh go pras:

• sonraí maidir le faireachas ar ghalair theagmhálacha agus ar shaincheisteanna sláinte speisialta eile agus sonraí eolaíocha agus teicniúla agus faisnéis atá ábhartha do mhisean ECDC a chomhroinnt le ECDC, de réir rialacha comhaontaithe;
• fógra a thabhairt do ECDC faoi aon bhagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte, a luaithe a bhraitear iad, tríd an gcóras luathrabhaidh agus freagartha, agus é a chur ar an eolas faoi na bearta freagartha a rinneadh;
• comhlachtaí inniúla agus saineolaithe sláinte poiblí aitheanta a shainaithint a d’fhéadfaí a chur ar fáil chun cabhrú le freagairtí an Aontais ar bhagairtí sláinte.

Líonraí tiomnaithe agus gníomhaíochtaí líonraithe

An ECDC:

• tacaíonn sé le gníomhaíochtaí líonraithe trí chomhordú agus saineolas teicniúil agus eolaíoch a chur ar fáil don Choimisiún agus do na Ballstáit agus trí na líonraí tiomnaithe a oibriú;
• oibriú comhtháite an líonra um fhaireachas eipidéimeolaíoch ar ghalair theagmhálacha agus na saincheisteanna sláinte speisialta lena mbaineann a áirithiú;
• tacaíonn sé le hobair an Choiste Slándála Sláinte, Chomhairle an Aontais Eorpaigh agus struchtúir eile de chuid an Aontais chun freagairtí ar bhagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte a chomhordú;
• tríd an líonra faireachais eipidéimeolaíoch:
  • faireachán agus tuairisciú a dhéanamh ar threochtaí i galair theagmhálacha le himeacht ama agus ar fud na mBallstát agus i dtíortha nach bhfuil san Aontas,
  • bagairtí tromchúiseacha trasteorann ar shláinte a bhrath, a mhonatóiriú agus a thuairisciú,
  • rannchuidiú le meastóireacht agus faireachán a dhéanamh ar chláir coiscthe agus rialaithe galar teagmhálach,
  • faireachán agus measúnú a dhéanamh ar acmhainneacht na gcóras sláinte galair theagmhálacha shonracha agus sábháilteacht othar a dhiagnóisiú, a chosc agus a chóireáil,
  • sainaithníonn sé grúpaí daonra atá i mbaol agus a bhfuil gá acu le spriocbhearta coisctheacha agus freagartha, agus áirithíonn sé go bhfuil na bearta sin inrochtana do dhaoine faoi mhíchumas,
  • rannchuidíonn sé le measúnú a dhéanamh ar ualach na ngalar teagmhálach ar an daonra trí shonraí a úsáid, agus áirithítear leis go bhfuil na sonraí sin imdhealaithe de réir aoise, inscne agus míchumais
  • déanann sé samhaltú eipidéimeolaíoch, réamhaíocht agus forbairt cásanna le haghaidh freagartha agus comhordaíonn sé na hiarrachtaí sin d’fhonn dea-chleachtais a roinnt agus acmhainneacht samhaltaithe a fheabhsú ar fud an Aontais,
  • sainaithníonn sé fachtóirí riosca maidir le tarchur galar, na grúpaí is mó atá i mbaol, agus tosaíochtaí agus riachtanais taighde;
• áirithíonn sé go n-oibreoidh na nithe seo a leanas:
  • líonra shaotharlanna tagartha AE chun oibreáin thógálacha a d’fhéadfadh a bheith ina mbagairt don tsláinte phoiblí a dhiagnóisiú, a bhrath, a shainaithint agus a thréithriú,
  • líonra sheirbhísí na mBallstát a thacaíonn le haistriú, le trasphlandú agus le hatáirgeadh míochaine le cuidiú le rochtain leanúnach agus thapa ar sheire-eipidéimeolaíoch* sonraí trí shuirbhéanna séiridéimeolaíocha laistigh den daonra.

Ainmneoidh na Ballstáit comhlacht inniúil comhordúcháin agus ainmneoidh siad pointe fócasach náisiúnta agus pointí teagmhála oibríochtúla de réir mar is ábhartha d’fheidhmeanna sláinte poiblí, lena n-áirítear faireachas eipidéimeolaíoch, agus do ghrúpaí galar éagsúla agus do ghalair aonair. Is líonraí iad na pointí fócasacha sin a thugann comhairle straitéiseach don ECDC.

Gníomhaíochtaí feabhsaithe

I measc nithe eile, lena leasaítear Rialachán (AE) 2022/2370, tugtar isteach airteagail a dhéileálann go sonrach leis an gcaoi a ndéanfaidh ECDC an méid seo a leanas:

• tacú leis na Ballstáit chun a gcórais coiscthe agus rialaithe galar teagmhálach a neartú;
• saineolas eolaíoch agus teicniúil a chur ar fáil i réimse na pleanála ullmhachta agus freagartha;
• measúnú ar bhearnaí ullmhachta a áirithiú agus measúnú ar phleanáil coisc, ullmhachta agus freagartha a dhéanamh i gcomhréir le hAirteagal 8 de Rialachán (AE) 2022/2371 maidir le bagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte (féach achoimre);
• táscairí coiteanna ábhartha a fhorbairt le haghaidh nósanna imeachta caighdeánaithe bailithe sonraí agus measúnuithe riosca, agus na measúnuithe sin a sholáthar go tráthúil;
• Tascfhórsa Sláinte de chuid an Aontais a bhunú agus a áirithiú go mbeidh acmhainneacht bhuan agus acmhainneacht éigeandála fheabhsaithe ann chun é a shlógadh agus a úsáid; agus
• tacú le comhordú na freagartha sa Choiste Slándála Sláinte, dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2022/2371 maidir le bagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte.

Struchtúr

Cuimsítear leis an ECDC an méid seo a leanas.

• Bord bainistíochta a chinntíonn go gcuireann ECDC a mhisean agus a chúraimí i gcrích trína chlár oibre agus rialacha airgeadais a ghlacadh. Tá an bord comhdhéanta de:
  • ball amháin in aghaidh an Bhallstáit, chomh maith leis an Íoslainn, Lichtinstéin agus an Iorua;
  • beirt chomhaltaí arna n-ainmniú ag Parlaimint na hEorpa; agus
  • triúr comhaltaí a dhéanfaidh ionadaíocht ar an gCoimisiún agus a cheapfaidh an Coimisiún.
• Stiúrthóir, le cúnamh ó chroífhoireann bheag. Tá an stiúrthóir freagrach as riarachán laethúil ECDC, ag tarraingt suas agus ag cur a chláir oibre chun feidhme.
• Fóram comhairleach atá comhdhéanta d’ionadaithe ó na húdaráis náisiúnta ábhartha. Freastalaíonn sé mar shásra chun faisnéis a mhalartú maidir le bagairtí ar an tsláinte agus eolas a thiomsú.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 20 Bealtaine 2004.

CÚLRA

Tá ECDC i bhfeidhm ó bhí Bealtaine 2005 ann agus tá sé suite i Stócólm, an tSualainn.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• An Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú (ECDC).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉID

Rialachán (CE) Uimh. 851/2004 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Aibreán 2004 lena mbunaítear lárionad Eorpach um ghalair a chosc agus a rialú (IO L 142, 30.4.2004, lgh. 1-11).

Rialachán (AE) 2022/2370 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Samhain 2022 lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 851/2004 lena mbunaítear Lárionad Eorpach um ghalair a chosc agus a rialú (IO L 314, 6.12.2022, lgh. 1-25).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2022/2371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Samhain 2022 maidir le bagairtí tromchúiseacha trasteorann ar an tsláinte agus lena n-aisghairtear Cinneadh Uimh. 1082/2013/AE (IO L 314, 6.12.2022, lgh. 26-63).

Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Nollaig 2013 maidir leis an Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta (IO L 347, 20.12.2013, lgh. 924-947).

Ionchorpraíodh sa bhuntéacs leasuithe i ndiaidh a chéile ar Chinneadh Uimh. 1313/2013/AE. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 29.11.2022