An t-ilteangachas a chur chun cinn in AE

ACHOIMRE AR:

Teachtaireacht (COM(2005) 596 final) — Creatstraitéis Nua ar mhaithe leis an ilteangachas

CAD IS AIDHM LEIS AN TEACHTAIREACHT?

Leagtar síos sa teachtaireacht an straitéis atá ag an gCoimisiún Eorpach maidir leis an ilteangachas a chur chun cinn san Aontas Eorpach (AE), agus moltar roinnt gníomhartha sonracha inti.

PRÍOMHPHOINTÍ

Tagraíonn an t-ilteangachas don chumas atá ag duine leas a bhaint as roinnt teangacha, agus do roinnt pobal éagsúil teanga a bheith ag maireachtáil le chéile in aon limistéar geografach amháin.

Tá 3 aidhm i gceist le beartas ilteangachais an Choimisiúin:

• foghlaim teanga a spreagadh agus éagsúlacht teanga a chur chun cinn sa tsochaí;
• geilleagar ilteangach a chur chun cinn;
• rochtain a thabhairt do shaoránaigh ar eolas a bhaineann le AE ina gcuid teangacha féin.

Leagtar amach sa teachtaireacht seo bealaí éagsúla chun foghlaim teanga agus éagsúlacht teanga a chur chun cinn, lena n-áirítear:

• na cláir Lingua, Socrates agus Leonardo (atá go léir ina gcuid de Erasmus+ anois);
• Nascadh Bailte (atá ina chuid anois den chlár um an Eoraip ar son na saoránach);
• tacaíocht airgeadais do líonra Mercator na n-ollscoileanna;
• clár taighde ar bhacainní teanga a shárú trí úsáid a bhaint as teicneolaíochtaí faisnéise nua;
• an Táscaire Eorpach maidir le hInniúlacht Teanga a chur chun feidhme;
• nuashonrú a dhéanamh ar an oiliúint a chuirtear ar mhúinteoirí teanga;
• staidéar ar an dea-chleachtas i dtaobh luathfhoghlaim teanga;
• ollúnachtaí a chruthú san ilteangachas agus san ilchultúrachas; agus
• neartú a dhéanamh ar ghné an taighde sa 7ú Creatchlár um Thaighde (ar a dtugtar Fís 2020 anois)

Tá an Coimisiún á áitiú ar thíortha AE an méid seo a leanas a dhéanamh:

• pleananna a bhunú chun an t-ilteangachas a chur chun cinn;
• athbhreithniú a dhéanamh ar an oiliúint a chuirtear ar mhúinteoirí teanga iasachta;
• athbhreithniú ar bhonn an dea-chleachtais a dhéanamh ar luathfhoghlaim teanga;
• na conclúidí ó Uachtaránacht Lucsamburg ar fhoghlaim chomhtháite ábhar agus teangacha a chur chun feidhme (féach: Tuarascáil ar chur chun feidhme an Phlean Gníomhaíochta “Foghlaim teanga agus éagsúlacht chultúrtha a chur chun cinn”).

Geilleagar ilteangach

Molann an Coimisiún na nithe seo a leanas chun an geilleagar ilteangach a fhorbairt:

• staidéar a dhéanamh ar an tionchar atá ag ganntanais scileanna teanga ar gheilleagar AE;
• staidéar a dhéanamh ar an acmhainneacht le haghaidh úsáid níos mó a bhaint as fotheidil físeáin chun foghlaim teanga a chur chun cinn;
• Téarmaíocht Idirghníomhach don Eoraip (IATE), an bunachar téarmaí AE, a chur chun cinn;
• comhdhálacha ollscoile a eagrú faoi oiliúint a chur ar aistritheoirí;
• an deis a thapú chun é a fhágáil níos éasca leas a bhaint as foinsí ilmheán;
• comhordú a dhéanamh ar an obair a dhéanann lucht taighde ar theicneolaíochtaí i dtaobh theanga an duine, aistriúchán uathoibríoch agus foinsí foclóra.

Aistriúchán agus ateangaireacht

• Tá méadú ag teacht ar an úsáid a bhaintear as aistriúchán uathoibríoch, rud a leagann béim ar an tábhacht a bhaineann leis an ngné dhaonna chun ardchaighdeán aistriúcháin a sholáthar agus le forbairtí ar nós Chaighdeán Cáilíochta na hEorpa um Sheirbhísí Aistriúcháin.
• Tá éileamh níos mó ag teacht ar ateangairí, go háirithe i measc eagraíochtaí idirnáisiúnta. Agus iad ag tacú le pobail eisimirceach i bplé oifigiúil, cuidíonn siad freisin le cearta an duine agus cearta daonlathacha a chosaint.

An t-ilteangachas agus saoránaigh AE

Tá roinnt tionscnamh ilteangach ar bun ag an gCoimisiún chun cabhrú le saoránaigh tuiscint a bheith acu ar a gcearta agus ar an gcaoi a dtéann reachtaíocht Eorpach i bhfeidhm orthu. Tá sé beartaithe ag an gCoimisiún:

• a chinntiú go gcuirfidh gach ceann dá ranna an beartas ilteangachais i bhfeidhm go comhleanúnach;
• leanúint ar aghaidh ag cothú an ilteangachais ina thairseach gréasáin (Europa) agus ina chuid foilseachán;
• tairseach teangacha ar Europa a sheoladh;
• seimineáir a eagrú faoin ilteangachas;
• leanúint ar aghaidh ag tairiscint deontas agus cúnamh teagaisc d’ollscoileanna i gcomhair ateangaireacht comhdhála, uirlisí cianfhoghlama, sparánachtaí agus cuairteanna;
• tacú le cláir Chéimeanna Máistreachta na hEorpa san Ateangaireacht agus Bainistíocht Comhdhála;
• leanúint ar aghaidh leis an ról gníomhach atá aige sa Chruinniú Bliantúil Idirnáisiúnta ar Shocruithe Teanga, Doiciméadúchán agus Foilsiú;
• leanúint ar aghaidh ag tacú le cláir céimeanna máistreachta ollscoile san aistriúchán;
• comórtas idirnáisiúnta aistriúcháin a eagrú i measc scoileanna chun eolas ar theangacha agus na gairmeacha teanga a chur chun cinn.

Bhunaigh an Coimisiún Grúpa Ardleibhéil ar an Ilteangachas ina raibh saineolaithe neamhspleácha, a chuir ar fáil an tuarascáil deiridh dá chuid in 2007. Go luath in 2008, tionóladh comhdháil airí ar an ilteangachas ina raibh an deis ag tíortha AE tuairisc a thabhairt faoin dul chun cinn a bhí déanta agus obair a phleanáil don todhchaí. Níos déanaí sa bhliain chéanna, chuir an Coimisiún i láthair teachtaireacht eile inar mhol sé cur chuige cuimsitheach i dtaobh an ilteangachais in AE.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• “Ilteangachas” ar shuíomh gréasáin an Choimisiúin Eorpaigh.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig an gComhairle, chuig Parlaimint na hEorpa, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — Creatstraitéis Nua ar mhaithe leis an Ilteangachas (COM(2005) 596 final, 22.11.2005)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — an t-ilteangachas: áis luachmhar don Eoraip agus tiomantas comhroinnte (COIM(2008) 566 final, 18.9.2008)

Nuashonraithe 14.11.2016