Beartas eachtrach agus slándála ar leibhéal AE

 

ACHOIMRE

CONAS A DHÉANANN AN TAONTAS EORPACH (AE) BEARTAS EACHTRACH AGUS SLÁNDÁLA A RIARADH?

—

Déanann AE beartas eachtrach agus slándála a riaradh trína Chomhbheartas Eachtrach agus Slándála (CBES), a chumhdaíonn réimsí uile an bheartais eachtraigh agus na ceisteanna uile a bhaineann le slándáil AE.

—

Áirítear le CBES freisin Comhbheartas Slándála agus Cosanta (CBSC), a chumhdaíonn gnéithe cosanta agus míleata, agus gnéithe maidir le bainistíocht géarchéimeanna sibhialta, den bheartas AE.

PRÍOMHPHOINTÍ

Cuirtear rialacha agus nósanna imeachta sonracha i bhfeidhm maidir le beartas eachtrach agus slándála AE:

Cinnteoireacht

—

Déanann an Chomhairle Eorpach (cruinniú mullaigh ina nglacann ceannairí stáit/rialtais AE páirt, a thionóltar ceithre huaire sa bhliain ar a laghad) leasanna straitéiseacha AE a aithint, agus socraíonn sí cuspóirí de chuid CBES mar aon lena chúram forleathan.

—

Agus na cuspóirí agus an treoir straitéiseach sin á gcur san áireamh, caitear vóta sa Chomhairle AE faoi na gníomhartha nó na dearcthaí atá le glacadh faoi CBES.

Bíonn aontoilíocht de dhíth ar na cinntí a dhéantar ag an gComhairle AE, ach is féidir cinneadh a dhéanamh, maidir le gnéithe cinntí, trí vótáil thromlaigh cháilithe. Is ionann sin agus 55 % de vótaí na dtíortha AE, a dhéanann ionadaíocht do 65 % den daonra AE ar a laghad.

Cur i bhfeidhm

—

Cuirtear CBES i bhfeidhm ag an Ardionadaí don Chomhbheartas Eachtrach agus Slándála.

—

Tugann an cór taidhleoireachta AE, an tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí (SEGS), cúnamh don ardionadaí.

—

Níl aon dlínse ag Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh maidir leis an CBES (Airteagal 24 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE)), ach amháin sna cásanna seo a leanas:

—

nuair a dhéantar athbhreithniú ar dhlíthiúlacht beart sriantach (e.g. smachtbhannaí), bearta a thógtar ag AE i gcoinne daoine aonair agus eintiteas dlíthiúil;

—

nuair a dhéantar monatóireacht ar chur i bhfeidhm CBES ag institiúidí AE.

Cistiúchán

—

Déanann tíortha AE oibríochtaí a mhaoiniú lena mbaineann impleachtaí míleata nó cosanta.

—

Maoinítear caiteachas oibríochtúil eile ag an mbuiséad ginearálta AE.

CÚLRA

Cuireadh CBES, mar a dtugtar air anois, ar bun faoi Chonradh Liospóin 2009. Cuireadh SEGS agus post an ardionadaí ar bun faoi Chonradh Liospóin freisin.

—

An Comhbheartas Eachtrach agus Slándála AE.

Nuashonraithe 08.12.2015