28.12.2013   

GA

Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh

62

(1)

Tá an tAontas Eorpach fothaithe ar luachanna an mheasa ar dhínit an duine, ar an tsaoirse, ar an daonlathas, ar an gcomhionannas, ar an smacht reachta agus ar an meas ar chearta an duine agus ar shaoirsí bunúsacha. Is comhluachanna ag na Ballstáit na luachanna sin i sochaí ina bhfuil an t-iolrachas, an neamh-idirdhealú, an chaoinfhulaingt, an ceartas, an dlúthpháirtíocht agus an comhionannas idir mná agus fir i réim. Tá daoine san Aontas i dteideal tairbhiú de na cearta a bhronntar orthu leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) agus leis an gConradh ar an Aontas Eorpach (CAE). Thairis sin, le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (an "Chairt"), ar tugadh ceangailteacht dhlíthiúil di ar fud an Aontais le teacht i bhfeidhm Chonradh Liospóin, leagtar amach na cearta agus na saoirsí bunúsacha a bhfuil daoine san Aontas ina dteideal. Ba cheart go gcuirfí na cearta sin chun cinn agus go n-urramófaí iad. Ba cheart a ráthú go mbeifear in ann tairbhiú go hiomlán de na cearta sin chomh maith leis na cearta sin a eascraíonn as coinbhinsiúin idirnáisiúnta a bhfuil an tAontas tar éis aontú dóibh, amhail Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine atá Faoi Mhíchumas, agus ba cheart aon bhacainní ar an tairbhiú sin a dhíchur. Thairis sin, tá freagrachtaí agus dualgais i dtaca le daoine eile, leis an bpobal daonna agus leis na glúinte atá le teacht ag gabháil le tairbhiú de na cearta sin.

(2)

Le Clár Stócólm d'athdhearbhaigh an Chomhairle Eorpach gur tosaíocht é limistéar saoirse, slándála agus ceartais a fhorbairt agus shonraigh gur ceann dá tosaíochtaí polaitiúla é Eoraip na gceart a bhaint amach. Aithníodh go bhfuil maoiniú ar cheann de na huirlisí tábhachtacha lena áirithiú go n-éireoidh le cur chun feidhme thosaíochtaí polaitiúla Chlár Stócólm. Maidir leis na cuspóirí uaillmhianacha a leagtar síos leis na Conarthaí agus le Clár Stócolm a ghnóthú, ba cheart iad a ghnóthú trí Chlár um Chearta, um Chomhionannas agus um Shaoránacht don tréimhse 2014-2020 a bhunú (an "Clár"), ar clár í a bheidh solúbtha agus éifeachtach, rud a éascóidh pleanáil agus cur i bhfeidhm. Maidir le cuspóirí ginearálta agus sonracha an Chláir, ba cheart iad a léiriú ar aon dul leis na treoirlínte straitéiseacha atá leagtha amach ag an gComhairle Eorpach.

(3)

Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 3 Márta 2010 maidir leis an Straitéis Eoraip 2020 (4), leagtar amach straitéis maidir le fás cliste, inbhuanaithe agus uileghabhálach. Trí thacú le cearta daoine san Aontas agus na cearta sin a chur chun cinn, trí dhul i ngleic le hidirdhealú agus neamhionannais agus trí shaoránacht an Aontais a chur chun cinn, rannchuidítear le cuspóirí sonracha agus le tionscnaimh shuaitheanta de chuid Straitéis Eoraip 2020 a chur chun cinn.

(4)

Is prionsabal bunúsach den Aontas Eorpach é prionsabal an neamh-idirdhealaithe. Foráiltear in Airteagal 19 CFAE do ghníomhaíocht chun idirdhealú a chomhrac ar idirdhealú é atá bunaithe ar ghnéas, tionscnamh ciníoch nó eitneach, reiligiún nó creideamh, míchumas, aois nó claonadh gnéasach. Cumhdaítear neamh-idirdhealú freisin in Airteagal 21 de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh ar Airteagal é ar cheart a chur i bhfeidhm laistigh de theorainneacha Airteagal 51 den Chairt agus i gcomhréir leis an Airteagal sin. Ba cheart gnéithe sonracha foirmeacha éagsúla an idirdhealaithe a chur san áireamh, agus ba cheart gníomhaíocht a dhéanamh i gcomhthráth chun idirdhealú ar fhoras amháin nó níos mó a chosc agus a chomhrac.

(5)

Ba cheart an Clár a chur i bhfeidhm i dteannta gníomhaíochtaí eile an Aontais a bhfuil na cuspóirí céanna acu, go háirithe iad siúd dá dtagraítear sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 5 Aibreán 2011 dar teideal "Creat AE do Straitéisí Náisiúnta suas go dtí 2020 maidir le Lánpháirtiú na Romach" agus i gconclúidí na Comhairle an 19 Bealtaine 2011 maidir le Creat Aontais do Straitéisí Náisiúnta suas go 2020 (5) chun na Roma a lánpháirtiú,, lena n-iarrtar ar na Ballstáit aghaidh a thabhairt ar eisiamh sóisialta agus eacnamaíoch na Romach trí chur chuig an phríomhshruthaithe a shaothrú i gceithre réimse thábhachtacha – oideachas, fostaíocht, sláinte agus tithíocht agus é á áirithiú ina theannta sin nach n-imrítear idirdhealú i gcoinne na Romach ach go dtugtar aitheantas cothrom dá gcearta bunúsacha agus a áirithiú go ndéanfar bearta chun an leithcheal, i gcás gurb ann dó, a dhíothú, go háirithe i réimse an oideachais agus na tithíochta agus an méid sin a dhéanamh sa chaoi go ndéanfar atreisiú ar an gClár agus ar na gníomhaíochtaí sin de chuid an Aontais.

(6)

Maidir le ciníochas, seineafóibe, homafóibe agus foirmeacha eile éadfhulaingthe, is sárú díreach iad ar phrionsabail na saoirse, an daonlathais, urramú chearta an duine agus saoirsí bunúsacha agus an smachta reachta, prionsabail a bhfuil an tAontas fothaithe orthu agus ar comhphrionsabail iad ag na Ballstáit. Is sprioc bhuansheasmhach é, dá bhrí sin, na feiniméin sin a chomhrac agus tá gníomhaíocht chomhordaithe, lena n-áirítear leithdháileadh maoinithe, ag teastáil chun an sprioc sin a bhaint amach. Áirítear ar na feiniméin sin as measc feiniméan eile iarracht a dhéanamh go poiblí chun foréigean nó fuath a ghríosú i gcoinne grúpa daoine nó baill de ghrúpa den sórt sin, mar aon le cionta eile a dhéantar mar thoradh ar inspreagadh ciníochais, seineafóibe nó homafóibe. Sa chomhthéacs sin, ba cheart aird ar leith a dhíriú freisin ar gach cineál foréigin, fuatha, leithcheal agus stiogmatú a chosc agus a chomhrac, mar aon le bulaíocht, ciapadh agus éadfhulaingt a chomhrac, mar shampla i riarachán poiblí, sa phóilíneacht, i measc na mbreithiúna, ar scoil agus san ionad oibre.

(7)

Tá comhionannas idir mná agus fir ar cheann de luachanna bunaidh an Aontais. Mura gcaitear le mná agus fir ar bhonn cothrom sáraítear cearta bunúsacha. Fairis sin, le cur chun cinn an chomhionnanais idir mná agus fir cuirtear freisin le baint amach chuspóirí Stratéis Eoraip 2020. Ba cheart an cuspóir arb é cur chun cinn an chomhionannais idir mná agus fira chur chun feidhme don tréimhse 2011 go 2020 i dteannta gníomhaíochtaí eile an Aontais a bhfuil na cuspóirí céanna acu, go háirithe iad siúd dá dtagraítear sa Chomhaontú Eorpach um chomhionannas inscne, sa chaoi go ndéanfar iad araon a atreisiú.

(8)

Áirítear ar idirdhealú ar fhoras inscne, i gcomhréir le cás-dlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh, idirdhealú a eascraíonn as athrú inscne. Agus an Clár seo á chur chun feidhme ní mór an méid a thiteann amach i ndlí an Aontais Eorpaigh agus i gcás-dlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh a thabhairt faoi deara freisin maidir le gnéithe eile a bhaineann le hinscne, lena n-áirítear féiniúlacht inscne.

(9)

Is léiriú ar luachanna fothaithe an Aontais sin é an ceart go gcaithfí le daoine san ionad oibre agus sa tsochaí i gcoitinne le dínit agus is gá gníomh comhordaithe a dhéanamh chun gníomhaíochtaí spriocdhírithe a cheadú maidir le margadh an tsaothair. Ba cheart a áireamh, dá bhrí sin, ar ghníomhaíochtaí arna ndéanamh i réimse an chomhionnanais inscne agus an neamh-idirdhealaithe, comhionannas idir fir agus mná a chur chun cinn agus idirdhealú san ionad oibre agus i margadh an tsaothair a chomhrac.

(10)

Tá foréigean de gach aon chineál in aghaidh leanaí, daoine óga agus na mban agus in aghaidh grúpaí eile atá i mbaol chomh maith ina shárú ar chearta bunúsacha agus ina aicíd thromchúiseach. Déantar foréigean den sórt sin ar fud an Aontais agus bíonn iarmhairtí tromchúiseacha aige maidir le sláinte fhisiciúil agus shíceolaíoch na n-íospairtí agus maidir leis an tsochaí ina hiomláine chomh maith. Ionas go dtabharfar aghaidh ar an bhforéigean sin agus go gcosnófar na híospairtí beidh gá le toil láidir pholaitiúil agus gníomhaíocht chomhordaithe a bheidh bunaithe ar mhodhanna agus torthaí chláir Daphne (6). Trí bheart a dhéanamh chun foréigean in aghaidh na mban a chomhrac rannchuidítear le cur chun cinn an chomhionannais idir mná agus fir. Ós rud é go raibh fíor-rath ar mhaoiniú Daphne ó seoladh é i 1997, i dtéarmaí an mheasa a bhí ag geallsealbhóirí orthu (údaráis phoiblí, insitiúidí acadúla, eagraíochtaí neamhrialtasacha (ENRanna) agus i dtéarmaí éifeachtacht na dtionscnamh a mhaoinítear leis na cláir araon, tá sé ríthábhachtach, ionas go mbeidh cláir Daphne i mbéal an phobail, ainm chlár Daphne a lua i gcónaí i gcur chun feidhme an Chláir maidir leis an gcuspóir sonrach lena ndírítear ar foréigean i gcoinne leanaí, daoine óga agus na mban a chosc agus a chomhrac.

(11)

Le hAirteagal 3(3) CAE ceanglaítear ar an Aontas cosaint chearta an linbh a chur chun cinn, agus an t-idirdhealú a chomhrac i gcomhthráth. Bíonn leanaí leochaileach, go háirithe má tá siad i staid na bochtaineachta, an eisiaimh shóisialta, an mhíchumais nó i staideanna sonracha eile trína gcuirtear i mbaol iad, amhail staideanna faillí, fuadaigh nó dul ar iarraidh. Ba cheart beart a dhéanamh chun cearta an linbh a chur chun cinn agus chun rannchuidiú le cosaint an linbh ar dhíobháil agus ar fhoréigean lena bhféadfaí dochar a dhéanamh dá shláinte coirp nó meabhrach agus lena bhféadfaí a gcearta forbartha, cosanta agus dínite a shárú.

(12)

Ba cheart leanúint de shonraí pearsanta a chosaint go héifeachtach i gcomhthéacs ina bhfuil forbairt leanúnach á déanamh ar theicneolaíochtaí agus i gcomhthéacs an domhandaithe. Ba cheart creat dlíthiúil an Aontais maidir le cosaint sonraí a chur i bhfeidhm go héifeachtach agus go comhsheasmhach san Aontas. Ionas go mbainfear amach an méid sin, ba cheart don Aontas a bheith in ann tacú le hiarrachtaí na mBallstát an creat dlíthúil sin a chur chun feidhme, agus béim ar leith á cur a áirithiú gur féidir le daoine aonair a gcuid ceart a fheidhmiú go héifeachtach.

(13)

Ba cheart go mbeadh tuilleadh eolais ag na saoránaigh maidir leis na cearta dá gcuid a eascraíonn as bheith ina saoránaigh de chuid an Aontais agus ba cheart go mbeidís in acmhainn na cearta sin a fheidhmiú, eadhon a gceart chun gluaiseacht agus cónaí faoi shaoirse san Aontas, a gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin Pharlaimint na hEorpa agus i dtoghcháin bhardasacha ina Ballstát cónaithe, faoi na coinníollacha céanna leagus le náisiúnaigh den Bhallstát sin, a gceart chun achainí a dhéanamh chuig Parlaimint na hEorpa i gceann ar bith de theangacha na gConarthaí, a gceart chun tionscnaimh ó shaoránaigh a chur isteach agus a gceart chun gearáin a thaisceadh leis an Ombudsman Eorpach i gcoinne míriaracháin na n-institiúidí, agus ba cheart go mbeidís in annn na cearta sin a fheidhmiú. Má spreagtar saoránaigh chun ról níos gníomhaí a ghlacadh sa daonlathas ar leibhéal an Aontais, neartófar sochaí shibhialta na hEorpa agus caomhnófar forbairt féiniúlachta Eorpaí. Ba cheart go mbeadh saoránaigh ar a suaimhneas agus iad ag maireachtáil, ag taisteal, ag deanamh staidéir, ag obair agus ag obair go deonach i mBallstát eile, ba cheart go mbraithfidís muiníneach go mbeidh rochtain chomhionann acu agus go bhforfheidhmeofar a gcearta go hiomlán agus go gcosnófar iad gan aon idirdhealú, is cuma cén áit san Aontas a bheidh siad.

(14)

Ba cheart go mbeadh daoine aonair in ann, ina n-acmhainn mar thomhaltóirí agus mar fhiontraithe sa mhargadh inmheánach, a gcearta a eascraíonn as reachtaíocht an Aontais a fhorfheidhmiú i gcomhthéacs trasteorann.

(15)

De bhun Airteagal 8 agus Airteagal 10 CFAE, ba cheart go ndéanfaí leis an gClár, ina gcuid gníomhaíochtaí uile, tacú le príomhshruthú inscne agus le príomhshruthú cuspóirí neamh-idirdhealaitheacha. Ba cheart faireachán rialta agus meastóireacht reatha a dhéanamh chun measúnú a dhéanamh ar an gcaoi ina bhfuiltear ag tabhairt aghaidh ar cheisteanna comhionnanais inscne agus neamh-idirdhealaithe i ngníomhaíochtaí an Chláir.-

(16)

Tá sé léirithe trí thaithí ar ghníomhaíocht ar leibhéal an Aontais go bhfuil gá le meascán d'ionstraimí, lena n-áirítear gníomhartha dlí, tionscnaimh bheartais agus cistiú, chun cuspóirí an Chláir a bhaint amach go hiarbhír. Is uirlis thábhachtach é an cistiú, a chomhlánaíonn na bearta reachtacha.

(17)

Chomh maith le réadluach a bheith acu i gcás na dtairbhithe, is féidir fianaise a ghiniúint leis na gníomhaíochtaí a mhaoinítear faoin gClár, ar fianaise í lenar féidir déanamh beartas a fheabhsú ar an leibhéal náisiúnta agus ar leibhéal an Aontais. Mar shampla, lecláir Daphne cuireadh ar chumas na ngeallsealbhóirí bainteacha uile, lena n-áirítear na Ballstáit, foghlaim agus dea-chleachtas a aistriú eatarthu go réadach maidir leis an bhforéigean i gcoinne leanaí, daoine óga agus na mban a chosc agus a chomhrac.

(18)

Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 29 Meitheamh 2011 dar teideal 'Buiséad don Eoraip 2020', leagtar béim ar an ngá atá le cistiú an Aontais a chuíchóiriú agus a shimpliú. Go mór mór i bhfianaise na géarchéime eacnamaíche reatha, tá sé ríthábhachtach go ndéanfaí cistí Aontais a struchturú agus a bhainistiú sa bhealach is dícheallaí is féidir. Is féidir simpliú fóinteach agus bainistiú éifeachtúil an chistithe a bhaint amach trí líon na gclár a laghdú agus trí na rialacha agus na nósanna imeachta cistiúcháin a chuíchóiriú, a shimpliú agus a chomhchuibhiú.

(19)

Mar fhreagairt don ghá atá le cistiú a shimpliú, le bainistiú éifeachtach a dhéanamh air agus le rochtain níos fearr a bheith air, ba cheart go leanfaí ar aghaidh, leis an gClár seo, leis na gníomhaíochtaí a rinneadh roimhe seo ar bhonn roinn 4 ('Frith-idirdhealú agus Éagsúlacht') agus roinn 5 ('Comhionnas Inscne') de chlár an Dul chun Cinn a bunaíodh le Cinneadh Uimh. 1672/2006/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), ar bhonn an chláir um chearta bunúsacha agus um shaoránacht a bunaíodh le Cinneadh 2007/252/CE ón gComhairle (8) agus ar bhonn chlár ginearálta Daphne III. Áirítear ar mheastóireachtaí lár téarma na gClár sin moltaí arb é is aidhm dóibh feabhas a chur ar chur chun feidhme na gClár sin. Ba cheart torthaí na meastóireachtaí meán téarma sin, mar aon le torthaí na meastóireachtaí ex-post faoi seach a chur san áireamh i gcur chun feidhme an Chláir.

(20)

Ba cheart go mbeadh áirithiú na húsáide is fearr is féidir maidir leis na hacmhainní airgeadais agus feabhsú éifeachtúlacht an chaiteachais ina dtreoirphrionsabail le haghaidh baint amach chuspóirí an Chláir sin. Ba cheart cistiú leordhóthanach a ráthú chun tacú le hiarrachtaí i leith Eoraip na gceart a bhunú. Tá sé tábhachtach a áirithiú go gcuirtear an Clár chun feidhme ar an mbealach is éifeachtaí agus is furasta le húsáid, ag ráthú i gcomhthráth go mbeidh slándáil dlí agus rochtain air sin ag na rannpháirtithe uile. D'fhonn rochtain ar chistiú a éascú do na tairbhithe uile a d'fhéadfadh a bheith ann, ba cheart go ndéanfaí simpliú ar na nósanna imeachta cur i bhfeidhm agus ar na riachtanais bainistithe airgeadais agus go ndéanfaí na hualaigh riaracháin a bhaint chomh maith.

(21)

Leis an Teachtaireacht ón gCoimisiún an 19 Deireadh Fómhair 2010 maidir le 'Athbhreithniú Bhuiséid AE agus an Teachtaireacht ón gCoimisiún an 29 Meitheamh 2011 maidir le 'Buiséad don Eoraip 2020' leagtar béim ar a thábhachtaí atá sé cistiú a dhíriú ar ghníomhaíochtaí a bhfuil breisluach soiléir Eorpach ag baint leo, i.e. i gcás gur féidir luach breise a chur leis an ngníomhaíocht leis an idirghabháil Aontais i gcomparáid leis an ghníomhaíocht a dhéanann na Ballstáit ina n-aonar. Ba cheart go gcuideodh na gníomhaíochtaí atá cumhdaithe faoin Rialachán seo chun muinín fhrithpháirteach a fhorbairt idir Ballstáit, comhar agus líonrú trasteorann a mhéadú agus dlí an Aontais a chur i bhfeidhm go ceart, go comhleanúnach agus go comhsheasmhach. Ba cheart go gcuideodh na gníomhaíochtaí cistithe freisin le heolas níos fearr ar dhlí agus ar bheartais an Aontais a bheith acu siúd go léir lena mbaineann agus ba cheart go gcuirfí bonn fónta anailíse ar fáil do thacaíocht agus d'fhorbairt i ndáil le dlí agus beartais an Aontais agus leis an méid sin go gcuirfí lena bhforfheidhmiú agus lena gcur chun feidhme cuí. Le hidirghabháil an Aontais is féidir na gníomhaíochtaí sin a shaothrú go comhsheasmhach ar fud an Aontais agus gabhann barainneachtaí scálaléi. Fairis sin, is fearr atá an tAontas Eorpach in ann ná na Ballstáit aghaidh a thabhairt ar staideanna trasteorann agus clár Eorpach um fhoghlaim fhrithpháirteach a chur ar fáil.

(22)

Agus gníomhaíochtaí á roghnú ag an gCoimisiún le haghaidh cistithe faoin gClár, ba cheart dó na tograí a mheasúnú ar bhonn critéar réamhshainaitheanta. Ba cheart go ndéanfaí breisluach Eorpach na ngníomhaíochtaí atá á moladh a mheasúnú mar cheann de na critéir sin. Is féidir a thaispeáint freisin go bhfuil breisluach Eorpach ag tionscadail náisiúnta agus tionscadail ar mhionscála.

(23)

Eagraíochtaí nó comhlachtaí a bhfuil cuspóir leasa ginearálta Eorpach á saothrú acu sna réimsí a chumhdaítear leis an gClár, ba cheart go dtabharfaí ar aird gur príomhghníomhaithe iad sa mhéid go bhfuil sé cruthaithe nó gur féidir glacadh leis go gcruthófar go mbíonn tionchar suntasach acu ar na cuspóirí sin a bhaint amach, agus ba cheart go bhfaighidís cistiú i gcomhréir leis na nósanna imeachta agus na critéir a leagfar amach sna cláir oibre bhliantúla a ghlacfaidh an Coimisiún de bhun an Rialacháin seo.

(24)

Ba cheart seirbhísí comhchuibhithe a bhfuil luach sóisialta acu a léirthuiscint laistigh de bhrí Airteagal 2 de Chinneadh Uimh. 116/2007/CE ón gCoimisiún (9).

(25)

Ba cheart a áireamh ar na comhlachtaí agus na heintitis a fhaigheann rochtain ar an gClár údaráis náisiúnta, réigiúnacha agus idirnáisiúnta.

(26)

Sa Rialachán seo leagtar síos imchlúdach airgeadais do ré iomlán an Chláir agus beidh an t-imchlúdach ina mhéid príomhthagartha do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil, de réir bhrí phointe 17 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 2 Nollaig 2013 idir Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún maidir le smacht buiséadach, maidir le comhar i gcúrsaí buiséid agus maidir le bainistíocht fhónta airgeadais (10).

(27)

Chun a áirithiú go mbeidh an Clár solúbtha a dhóthain chun freagairt do riachtanais atá ag athrú agus do na tosaíochtaí beartais comhfhreagracha le linn a thréimhse, ba cheart an chumhacht gníomhaíochtaí a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún maidir le modhnuithe ar na céatadáin a leagtar amach san Iarscríbhinn do gach cuspóir sonrach a rachadhníos mó ná 5 pointe céatadáin os cionn na céatadáin sin Chun an gá le gníomh tarmligthe den sórt sin a mheas, ba cheart na céatadáin sin a ríomh ar bhonn chlúdach airgeadais an Chláir feadh a ré agus ní ar bhonn leithleasaí bliantúla. Tá sé tábhachtach go háirithe go rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán iomchuí le linn an ullmhúcháin a bheidh ar bun aige, lena n-áirítear comhairliúcháin ar leibhéal na saineolaithe. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú, agus gníomhartha tarmligthe á n-ullmhú agus á dtarraingt suas aige, go ndéanfar na doiciméid ábhartha a tharchur an tráth céanna, go tráthúil agus go hiomchuí chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle.

(28)

Ba cheart an Rialachán seo a chur i bhfeidhm i gcomhréir iomlán le Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 966/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) an 25 Deireadh Fómhair 2012 maidir leis na rialacha airgeadais is infheidhme maidir le buiséad ginearálta an Aontais (an Rialachán Airgeadais). Go háirithe maidir le coinníollacha incháilitheachta na cánach breisluacha (CBL) a íocann tairbhithe na ndeontas, níor cheart go mbeadh incháilitheacht CBL ag brath ar stádas dlíthiúil na dtairbhithe i dtaca le gníomhaíochtaí a mbeadh eintitis phríobháideacha agus phoiblí in ann a dhéanamh faoi na dálaí dlíthiúla céanna. Agus cineál sonrach na gcuspóirí agus na ngníomhaíochtaí a chumhdaítear leis an Rialachán seo á chur san áireamh, ba cheart a shoiléiriú sna glaonna ar thograí, maidir le gníomhaíochtaí atá indéanta ag comhlachtaí poiblí agus príobháideacha agus ag eintitis phoiblí agus phríobháideacha araon, gobhfuil CBL nach bhfuil inasbhainte a ghearrtar agus ar chomhlachtaí poiblí agus príobháideacha incháilithe agus ag eintitis phoiblí le bheith incháilithe, a mhéid a íoctar é le haghaidh gníomhaíochtaí cur chun feidhme, amhail oiliúint nó ardú feasachta nárbh fhéidir a mheas mar fheidhmiú údaráis phoiblí. Sa Rialachán seo ba cheart feidhm a bhaint freisin as na huirlisí simpliúcháin a tugadh isteach leis an Rialachán Airgeadais.. Thairis sin, ba cheart leis na critéir a úsáidtear chun gníomhaíochtaí a gheobhaidh tacaíocht a shainaithint, agus é mar aidhm acu na hacmhainní airgeadais atá ar fáil a leithdháileadh ar ghníomhaíochtaí a bhfuil an tionchar coibhneasta is mó acu maidir leis an gcuspóir beartais atá á shaothrú.

(29)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún maidir leis na cláir bhliantúla a ghlacadh. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12).

(30)

Ba cheart a áirithiú leis na cláir oibre bhliantúla arna ngaladh ag an gCoimisiún de bhun an Rialacháin seo go leithdháiltear na cistí go hiomchuí idir deontais agus conarthaí soláthair phoiblí. Ba cheart don Chlár na cistí a leithroinnt ar na deontais go príomha, agus leibhéil leordhóthanacha chistithe a choimeád le haghaidh soláthair. Ba cheart go mbunófaí, leis na cláir oibre bhliantúla, an t-íoschéatadán de chaiteachas bliantúil a bheidh le leithdháileadh ar dheontais agus ba cheart nach mbeadh sé faoi bhun 65 %. Ba cheart clár ama soiléir a bhunú le haghaidh na n-iarratas le haghaidh tograí, le haghaidh roghnú na dtionscadal agus le haghaidh na gcinntí maidir le bronnadh ionas go n-éascófaí pleanáil na dtionscadal agus an cómhaoiniú a dhéanfaidh na geallsealbhóirí.

(31)

D'fhonn leithdháileadh éifeachtúil na gcistí ó bhuiséad ginearálta an Aontais a áirithiú, ba cheart comhsheasmhacht, comhlántacht agus sineirgí a lorg idir na cláir chistiúcháin lena dtugtar tacaíocht do réimsí beartais a bhfuil dlúthnasc eatarthu, go háirithe idir an Clár agus an Clár um Cheartas arna bhunú le Rialachán (AE) Uimh. 1382/2013 í Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13), an Clár "Eoraip do Shaoránaigh", Clár an Aontais Eorpaigh um Athrú Sóisialta agus um Nuálaíocht Shóisialta arna bhunú le Rialachán (AE) Uimh. 1296/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14) agus cláir eile i réimsí na fostaíochta agus gnóthaí sóisialta; gnóthaí baile; sláinte agus cosanta tomhaltóirí; oideachais, oiliúna, na hóige agus spóirt; na sochaí faisnéise; an mhéadaithe, go háirithe an Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais (IPA II) agus Cistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa Rialachán (AE) Uimh. .../2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, a ndéantar na forálacha coiteanna a leagan síos dóibh le Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15).

(32)

Ba cheart don Choimisiún comhsheasmhacht fhoriomlán, comhlántacht fhoriomlán agus sineirgí foriomlána le hobair chomhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais a áirithiú, amhail an Institiúid Eorpach um Chomhionannas Inscne agus Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chearta Bunúsacha, agus ba cheart dó an obair a dhéanann gníomhaithe eile náisiúnta agus idirnáisiúnta sna réimsí a chumhdaítear leis an gClár a mheas.

(33)

Ba cheart leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhearta comhréireacha feadh an timthrialla chaiteachais, lena n-áirítear neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath agus a imscrúdú, agus cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a ghnóthú agus, nuair is iomchuí sin, pionóis riaracháin agus airgeadais a ghearradh i gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais.

(34)

D'fhonn prionsabal na bainistíochta fónta airgeadais a chur chun feidhme, ba cheart go ndéanfaí foráil sa Rialachán seo maidir le huirlisí oiriúnacha chun feidhmíocht an phrionsabail sin a mheasúnú. Chuige sin, ba cheart cuspóirí ginearálta agus sonracha a shainmhíniú leis. Ba cheart tacar táscairí a bhunú le go bhféadfaí gnóthú na gcuspóirí sonracha sin a thomhas agus ba cheart go mbeadh na táscairí sin bailí ar feadh thréimhse iomlán an Chláir. Ba cheart don Choimisiún tuarascáil faireacháin a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle go bliantúil, ar tuarascáil o ar cheart di bheith bunaithe, inter alia, ar na táscairí a leagtar amach sa Rialachán seo agus ar cheart di faisnéis a thabhairt maidir le húsáid na gcistí atá ar fáil.

(35)

Agus an Clár á chur i bhfeidhm ag an gCoimisiún ba cheart dó an cuspóir i dtaca le leithdháileadh na gcistí go geografach ar bhonn na cothromaíochta a chur san áireamh, agus ba cheart dó cabhair a chur ar fáil sna Ballstáit sin ina bhfuil líon na ngníomhaíochtaí cistithe sách íseal. Agus an Clár á chur i bhfeidhm ag an gCoimisiún ba cheart dó a chur san áireamh freisin ar gá - i gcomhréir le hinnéacsanna/comhlachtaí faireacháin a aithnítear go hidirnáisiúnta - gníomh a dhéanamh i gcuid de na Ballstáit chun a áirithiú go mbainfear amach cuspóirí an Chláir go héifeachtach agus ba cheart don Choimisiún a áirithiú go dtabharfaí tacaíocht do ghníomhaíocht na mBallstát nó na sochaí sibhialta sna réimsí sin.

(36)

I gcomhréir le pointe (l) d'Airteagal 180(1) de Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 1268/2012 (16) ón gCoimisiún an 29 Deireadh Fómhair 2012 (na "Rialacha Chur i bhfeidhm"), ba cheart go leagfaí síos forálacha maidir le hinfheictheacht na tacaíochta airgeadais ón Aontas, ach amháin i gcásanna, a bhfuil údar cuí leo, nach féidir an méid sin a thaispeáint go poiblí nó nach bhfuil an taispeáint sin iomchuí.

(37)

I gcomhréir le hAirteagal 35(2) agus (3) den Rialachán Airgeadais agus le hAirteagal 21 dá Rialacha Cur i bhFeidhm, ba cheart go ndéanfadh an Coimisiún faisnéis a chur ar fáil, ar dhóigh atá iomchuí agus tráthúil, maidir le fáltais, agus maidir le cineál agus cuspóir an bhirt a mhaoinítear ó bhuiséad ginearálta an Aontais. Ba cheart go gcuirfí an fhaisnéis sin ar fáil agus aird chuí á tabhairt ar riachtanais na rúndachta agus slándála, go háirithe ar chosaint sonraí pearsanta.

(38)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach, eadhon rannchuidiú le forbairt bhreise a dhéanamh ar limistéar ina ndéantar comhionannas agus cearta daoine, mar a chumhdaítear iad in CAE, in CFAE agus sa Chairt agus i gcoinbhinsiúin idirnáisiúnta ar chearta an duine a bhfuil an tAontas tar éis aontú dóibh, a chur chun cinn agus a chosaint agus a chur chun feidhme go héifeachtúil, ach, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur féidir iad a ghnóthú níos fearr ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(39)

Chun leanúnachas na ngníomhaíochtaí a rinneadh roimhe seo ar bhonn roinn 4 agus roinn 5 de Chinneadh Uimh. 1672/2006/CE, Chinneadh 2007/252/CE agus Chinneadh Uimh. 779/2007/CE a áirithiú, ba cheart go dtiocfadh an Rialachán seo i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe,

(a)

cur le cur chun feidhme éifeachtach an phrionsabail nach ndéanfar idirdhealú ar bhonn ghnéas, thionscnamh ciníoch nó eitneach an duine, nó ar bhonn reiligiúin nó creidimh, míchumais, aoise nó treoshuímh ghnéasaigh, agus go n-urramófar prionsabal an neamh-idirdhealaithe dá bhforáiltear in Airteagal 21 den Chairt;

(b)

an ciníochas, an tseineafóibe, an homafóibe agus cineálacha eile éadulaingthe a chosc agus a chomhrac;

(c)

cearta daoine faoi mhíchumas a chur chun cinn agus a chosaint;

(d)

an comhionannas idir mná agus fir agus príomhshruthú inscne a chur chun cinn;

(e)

gach cineál foréigin i gcoinne páistí, daoine óga agus ban a chosc agus a chomhrac, chomh maith le foréigean i gcoinne grúpaí eile atá i mbaol, go háirithe grúpaí atá i mbaol foréigin óna lucht dlúthchaidrimh, agus íospartaigh an fhoréigin sin a chosaint.

(f)

cearta páistí a chur chun cinn agus a chosaint;

(g)

cur leis an leibhéal is airde cosanta a áirithiú don phríobháideachas agus do shonraí pearsanta;

(h)

feidhmiú na gceart a eascraíonn as saoránacht den Aontas a chur chun cinn agus a fheabhsú;

(i)

a chur ar chumas daoine, agus iad mar thomhaltóirí agus mar fhiontraithe sa mhargadh inmheánach, na cearta a dhíorthaíonn ó reachtaíocht an Aontais a fhorfheidhmiú, agus aird á tabhairt ar na tionscadail a mhaoinítear faoin gClár um Thomhaltóirí.

(a)

feabhas a chur ar fheasacht agus eolas faoi dhlí agus faoi bheartais an Aontais, agus faoi na cearta, na luachanna agus na prionsabail is bonn don Aontas sin;

(b)

tacú le cur chun feidhme agus cur i bhfeidhm éifeachtach, cuimsitheach agus comhsheasmhach ionstraimí agus bheartais dlí de chuid an Aontais agus faireachán agus meastóireacht a dhéanamh orthu sna Ballstáit;

(c)

an comhar trasteorann a chur chun cinn agus feabhas a chur ar an eolas agus ar an muinín i measc na ngeallsealbhóirí ar fad;

(d)

feabhas a chur ar an eolas agus an tuiscint ar na hábhair a d'fhéadfadh a bheith ina mbacainní ar fheidhmiú na gceart agus na bprionsabal atá ráthaithe le CAE, le CFAE, leis an gCairt, le coinbhinsiúin idirnáisiúnta a bhfuil an tAontas tar éis aontú dóibh agus le dlí tánaisteach an Aontais

(a)

gníomhaíochtaí anailíse, amhail sonraí agus staidreamh a bhailiú; modhanna coiteanna a fhorbairt agus, sa chás inarb iomchuí, táscairí agus tagarmharcanna; staidéir, taighde, anailísí; meastóireachtaí; ullmhú agus foilsiú treoirleabhar, tuarascálacha agus ábhair oideachais; ceardlanna, seimineáir, cruinnithe de chuid na saineolaithe agus comhdhálacha;

(b)

gníomhaíochtaí oiliúna, amhail malartuithe foirne, ceardlanna, seimineáir, cúrsaí oiliúna d'oiliúnóirí, forbairt uirlisí oiliúna ar líne nó modúl oiliúna eile;

(c)

gníomhaíochtaí foghlama frithpháirtí, comhair, ardaithe feasachta agus scaipthe feasachta, amhail sainaithint agus malartú na ndea-chleachtas, na modhanna nuálacha agus na taithí, athbhreithniú piaraí agus foghlaim fhrithpháirteach a eagrú, comhdhálacha, seimineáir, feachtais sna meáin lena n-áirítear na meáin ar líne; feachtais faisnéise, lena n-áirítear cumarsáid institiúideach i ndáil le tosaíochtaí polaitiúla an Aontais sa mhéid a bhaineann siad le cuspóirí an Chláir; tiomsú agus foilsiú ábhar chun faisnéis a scaipeadh faoin gClár agus a chuid torthaí, forbairt, oibriú agus cothabháil córas agus uirlisí ag úsáid faisnéise agus teicneolaíochtaí na faisnéise;

(d)

tacaíocht do na príomhghníomhaithe a gcuireann a gcuid gníomhaíochtaí le cur chun feidhme chuspóirí an Chláir, mar shampla, tacaíocht d'ENRanna agus gníomhaíochtaí á gcur chun feidhme acu a bhfuil breisluach Eorpach ag roinnt leo, tacaíocht do phríomhghníomhaithe Eorpacha, do ghníomhaíochtaí líonraithe ar an leibhéal Eorpach agus do sheirbhísí comhchuibhithe a bhfuil luach sóisialta acu; tacaíocht do Bhallstáit agus dlí agus beartais an Aontais á gcur chun feidhme acu; agus tacaíocht do ghníomhaíochtaí líonraithe ar an leibhéal Eorpach i measc sainchomhlachtaí agus saineintitis agus i measc údarás náisiúnta, réigiunach agus áitiúil chomh maith agus i meascENRanna, lena n-áirítear tacaíocht trí dheontais ghníomhaíochta nó trí dheontais oibríochta.

(a)

na Ballstáit;

(b)

tíortha Chomhlachas Saortrádála na hEorpa atá ina bpáirtithe sa Chomhaontú ar an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch, i gcomhréir leis an gComhaontú sin;

(c)

tíortha is iarrthóirí, tíortha is iarrthóirí féideartha agus tíortha a aontaíonn don aontachas, i gcomhréir leis na prionsabail ghinearálta agus na téarmaí agus na coinníollacha ginearálta maidir le rannpháírtíocht na dtíortha sin sna cláir Aontais arna mbunú leis na Comhaontuithe Réime faoi seach agu le Comhairlí Comhlachais nó comhaontuithe comhchosúla.

(a)

na gníomhaíochtaí atá le déanamh, i gcomhréir leis na cuspóirí ginearálta agus sonracha atá leagtha amach in Airteagal 3 agus Airteagal 4(1), lena n-áirítear leithdháileadh táscach na n-acmhainní airgeadais;

(b)

na príomhchritéir incháilitheachta, roghnúcháin agus dámhachtana atá le húsáid chun na tograí a roghnú ar tograí iad atá chun ranníocaíochtaí airgeadais i gcomhréir le hAirteagal 84 den Rialachán Airgeadais agus le hAirteagal 94 dá Rialacha Cur i bhFeidhm.

(c)

íoschéatadán an chaiteachais bhliantúil atá le leithdháileadh ar dheontais.

(a)

tuarascáil bhliantúil faireacháin a bheidh bunaithe ar na táscairí in Airteagal 14(2) agus maidir le húsáid na gcistí atá ar fáil;

(b)

tuarascáil eatramhach mheastóireachta faoin 30 Meitheamh 2018 ar a dhéanaí;

(c)

tuarascáil mheastóireachta ex-post faoin 31 Nollaig 2021.

(a)

líon agus céatadán na ndaoine sa spriocghrúpa a sroicheadh leis na gníomhaíochtaí feasachta a cistíodh leis an gClár;

(b)

líon na bpáirtithe leasmhara atá ag glacadh páirte, inter alia, i ngníomhaíochtaí oiliúna, i malartuithe, i gcuairteanna staidéir, i gceardlanna agus i seimineáir atá cistithe ag an gClár;

(c)

Méadú ar leibhéal an eolais ar dhlí agus ar bheartais an Aontais agus, i gcás inarb infheidhme, ar na cearta, na luachanna agus na prionsabail atá mar bhonn don Aontas, i measc na rannpháirtithe i ngníomhaíochtaí a cistíodh leis an gClár, i gcomparáid leis an spriocghrúpa ina iomláine;

(d)

líon na gcásanna, na ngníomhaíochtaí agus na n-aschur sa chomhar trasteorann

(e)

meastóireachtaí na rannpháirtithe maidir leis na gníomhaíochtaí ina raibh siad páirteach agus maidir lena n-inbhuanaitheacht (mar a cheaptar a bheidh);

(f)

clúdach geografach na ngníomhaíochtaí a cistíodh leis an gClár;

(g)

líon na n-iarratas agus na ndeontas a bhaineann le gach cuspóir sonrach;

(h)

an leibhéal cistiúcháin a d'iarr na hiarratasóirí agus a deonaíodh i ndáil le gach cuspóir sonrach.

(a)

breisluach Eorpach an Chláir, lena n-áirítear meastóireacht ar ghníomhaíochtaí an Chláir i gcomparáid le tionscnaimh chomhchosúla eile a rinneadh a fhorbairt ar an leibhéal náisiúnta nó Eorpach agus gan chistiú ón Aontas, agus na torthaí (mar a cheaptar a bheidh); agus na buntáistí agus/nó na míbhuntáistí a bhaineann le maoiniú ón Aontas i gcomparáid le maoiniú náisiúnta don chineál gníomhaíochta atá i gceist;

(b)

an leibhéal cistiúcháin le hais na torthaí a baineadh amach (éifeachtúlacht).

(c)

na constaicí a d'fhéadfadh a bheith ann, idir chonstaicí riaracháin, eagrúcháin agus struchtúracha, don Chlár a chur chun feidhme ar bhealach níos rianúla, níos éifeachtaí agus níos éifeachtúla (raon don simpliú).