An Prótacal um Iompar an Choinbhinsiúin ar chosaint na nAlp

 

ACHOIMRE AR:

Prótacal maidir leis an gCoinbhinsiún ar chosaint na nAlp 1991 a chur chun feidhme i réimse an iompair — An prótacal um iompar

Cinneadh 2007/799/CE maidir le síniú an Phrótacail maidir le Cur Chun Feidhme an Choinbhinsiúin ar chosaint na nAlp i réimse an iompair

Cinneadh 2013/332/AE maidir le conclúid, thar ceann an Aontais Eorpaigh, an Phrótacail ar chur chun feidhme an Choinbhinsiúin ar chosaint na nAlp i réimse an iompair

CAD IS AIDHM LEIS AN BPRÓTACAL AGUS LEIS NA CINNTÍ?

Is creat–chomhaontú é an Coinbhinsiún ar Chosaint na nAlp (féach an achoimre) chun an réigiún Alpach a chosaint agus a fhorbairt, réigiún atá deartha chun na hAlpa a chaomhnú agus a chosaint (ó thaobh an chomhshaoil agus na heacnamaíochta de ón taobh sóisialta de) trí phrionsabail an choisc, “gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as” agus comhar idir a chomhaltaí a chur i bhfeidhm.

Ceann de na prótacail éagsúla is ea an prótacal um Iompar atá á achoimriú anseo.

Is féidir féachaint ar an bprótacal seo a bheith sínithe ag an AE mar theachtaireacht pholaitiúil do gach duine lena mbaineann, ag tabhairt cuireadh do na páirtithe conarthacha é a shíniú agus a dhaingniú.

Le Cinneadh 2007/799/CE agus Cinneadh 2013/332/AE ón gComhairle, rinne an tAontas Eorpach (AE) an prótacal um Iompar a shíniú agus a thabhairt i gcrích.

PRÍOMHPHOINTÍ

Cuspóirí

Tá na cuspóirí seo a leanas leis an bprótacal:

• éifeachtaí dochracha iarbhír agus féideartha an iompair laistigh chríoch Alpach a laghdú;
• cur le forbairt gnáthóg agus limistéar eacnamaíoch trí bheartas iompair comhchuibhithe a chomhroinneann na tíortha lena mbaineann agus ina gcomhtháthaítear modhanna difriúla iompair (bóthar, iarnród, etc.);
• an bhagairt ar bhithéagsúlacht réigiún na nAlp agus a oidhreacht nádúrtha agus chultúrtha a mhaolú;
• a áirithiú trí chórais iompair níos éifeachtaí agus níos inbhuanaithe go bhfuil gluaiseacht tráchta inmharthana go heacnamaíoch.

Mar sin geallann na páirtithe conarthacha sa phrótacal na rioscaí agus na héifeachtaí díobhálacha a bhaineann le trácht, amhail truailliú (torann nó ceimiceán), agus slándáil daoine agus réadmhaoine a chur san áireamh, agus iad ag bainistiú réigiún na nAlp. I gcomhthráth leis sin, ní mór do na sínitheoirí:

• brabúsacht na hearnála iompair a mhéadú;
• an úsáid is fearr is féidir a bhaint as bonneagair atá ann cheana;
• saincheisteanna iompair a chur san áireamh agus beartais eile á meas agus á gcur chun feidhme;
• páirt a thabhairt d’údaráis réigiúnacha agus áitiúla sa chinnteoireacht.

Bearta agus straitéisí sonracha

Ina theannta sin, leagtar amach sa phrótacal Iompair roinnt beart agus straitéisí sonracha, iad uile deartha chun bainistíocht fhónta, shábháilte iompair a chur chun cinn bunaithe ar na prionsabail seo a leanas:

• comhar fónta idir modhanna éagsúla iompair;
• idirmhódúlacht a chur chun cinn;
• trácht a aistriú chuig modhanna iompair atá níos neamhdhíobhálaí don chomhshaol;
• bealaí cumarsáide a chosaint ar ghuaiseacha nádúrtha;
• daoine agus an comhshaol a chosaint;
• laghdú de réir a chéile ar astaíochtaí substaintí guaiseacha agus torann;
• iompar poiblí comhshaoil atá áisiúil don úsáideoir a thabhairt isteach agus a fhorbairt;
• úsáid staidéar tionchair do thionscadail atá beartaithe agus comhairliúchán leo siúd a ndéanann sé difear dóibh.

Sainmhínítear sa phrótacal prionsabail shonracha freisin do na modhanna éagsúla iompair:

• iompar iarnróid a neartú trí bhonneagar a fheabhsú agus a úsáid ar bhealach níos fearr, agus idirmhódúlacht a chur chun cinn maidir le hiompar earraí;
• níos mó leasa a bhaint as an scóip d’iompar abhann agus farraige;
• maidir le hiompar de bhóthar, ní mór do na sínitheoirí tógáil bealaí nua mórchumais a sheachaint. Mar sin féin, féadfar tionscadail a dhéanamh má dhéantar an tionchar ar an gcomhshaol a íoslaghdú;
• ní mór éifeachtaí dochracha aeriompair a laghdú a mhéad is féidir. Ní mór freisin gníomhaíochtaí fóillíochta aeróige neamhleictreacha a bheith teoranta.

Cuirtear gnéithe an phrótacail seo san áireamh i gcinntí a bhaineann le tionscadail bhonneagair i réigiún na nAlp.

Mar shampla, luaitear in Airteagal 11(1) den Phrótacal um Iompar go “staonfaidh na Páirtithe Conarthacha ó aon bhóthar mórchumais nua a thógáil d’iompar trasalpach.” — cabhraíonn sin lena mhíniú, go pointe áirithe, cén fáth a bhfuil an tAontas ag maoiniú tolláin iarnróid den chuid is mó sna hAlpa.

An prionsabal “gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as”

Spreagtar na páirtithe conarthacha leis an bprótacal freisin chun an prionsabal “gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as” a chur i bhfeidhm agus modh a bhunú ina gcuireann costais chomhshaoil san áireamh mar ríomhanna ar eisíocaíocht fhoriomlán ar bhonneagar.

Ní mór do na sínitheoirí tuairisciú go rialta don bhuanchoiste ar na bearta a dhéantar faoin bprótacal. Dréachtaíonn an coiste tuarascáil ina ndearbhaítear gur comhlíonadh an prótacal.

DÁTA TEACHT I BHFEIDHM

Tháinig an prótacal i bhfeidhm an 25 Meán Fómhair 2013.

CÚLRA

Ar an 14 Bealtaine 1991, rinne an Chomhairle an Coimisiún a údarú chun páirt a ghlacadh san idirbheartaíocht chun an Coinbhinsiún ar chosaint na nAlp agus a phrótacail a chur ar bun.

Osclaíodh an Prótacal um Iompar lena shíniú ag na bpáirtithe conarthacha ag an gcruinniú aireachta den Choinbhinsiún in Lucerne an 30 agus an 31 Deireadh Fómhair 2000.

Shínigh an Chomhairle an Prótacal um Iompar an Choinbhinsiúin ar chosaint na nAlp an 12 Nollaig 2006. Bhí dearbhú comhpháirteach ón gComhairle agus ón gCoimisiún ag gabháil leis an gcinneadh maidir le léirmhíniú an Phrótacail.

Is iad na páirtithe conarthacha eile sa Choinbhinsiún — seachas AE — an Ghearmáin, an Fhrainc, an Iodáil, Lichtinstéin, Monacó, an Ostair, an Eilvéis agus an tSlóivéin.

PRÍOMHDHOICIMÉID

Prótacal maidir leis an gCoinbhinsiún ar chosaint na nAlp 1991 a chur chun feidhme i réimse an iompair — An prótacal um Iompar (IO L 323, 8.12.2007, lgh.15-22)

Cinneadh 2007/799/CE ón gComhairle an 12 Deireadh Fómhair 2006 maidir le síniú, thar ceann an Chomhphobail, an Phrótacail maidir le Cur Chun Feidhme Choinbhinsiún na nAlp i réimse an iompair (an Prótacal um Iompar) (IO L 323, 8.12.2007, lgh.13-14)

Cinneadh 2013/332/AE ón gComhairle an 10 Meitheamh 2013 maidir le conclúid, thar ceann an Aontais Eorpaigh, an Phrótacail ar chur chun feidhme Choinbhinsiún na nAlp 1991 i réimse an iompair (An Prótacal um Iompar) (IO L 177, 28.6.2013, lch. 13)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Fógra maidir le teacht i bhfeidhm an Phrótacail maidir le cur chun feidhme Choinbhinsiún na nAlp 1991 i réimse an iompair (Prótacal um Iompar) (IO L 206, 2.8.2013, lch. 1)

Nuashonraithe 15.05.2020