Coinbhinsiún ar Shábháilteacht Núicléach

PRÍOMHPHOINTÍ

Freagrachtaí Euratom

• Níl aon saoráid núicléach de réir mar a shainítear sa choinbhinsiún ag Euratom.
• Is é sábháilteacht saoráidí núicléacha príomhfhreagracht shealbhóir an cheadúnais chomhfhreagraigh ón tír AE a bhfuil an tsaoráid curtha ar bun ar a chríoch.
• Tagann freagrachtaí Euratom laistigh den choinbhinsiún ó Chonradh Euratom (Teideal II, Caibidil 3) ina bpléitear le cosaint sláinte oibreoirí agus an phobail i gcoinne contúirtí radaíochta ianúcháin mar atá daingnithe ag Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh (Breithiúnas C-29/99).

Cuspóirí

• Féachtar leis an gcoinbhinsiún leis an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • ardleibhéal de shábháilteacht núicléach a bhaint amach agus a chothabháil trí bhearta náisiúnta agus comhoibriú teicniúil a fheabhsú;
  • cosaintí éifeachtacha i gcoinne guaiseacha raideolaíocha a bhunú agus a chothabháil i saoráidí núicléacha chun daoine agus an comhshaol, etc. a chosaint;
  • cosc a chur ar thimpistí núicléacha agus a n–iarmhairtí a theorannú.
• Ní leagtar amach sa choinbhinsiún caighdeáin sábháilteachta go sonrach ach léirítear tiomantas do phrionsabail sábháilteachta bhunúsacha do shaoráidí núicléacha a chur i bhfeidhm.

Raon

Baineann an coinbhinsiún le sábháilteacht gléasraí cumhachta núicléiche sibhialta seasta lena n-áirítear saoráidí stóráil, láimhsiú agus cóireáil ábhar radaighníomhach atá ar an suíomh céanna agus a bhaineann go díreach le feidhmiú an ghléasra cumhachta núicléiche.

Cur chun feidhme

• Tá na páirtithe sa choinbhinsiúin tiomanta do chreat reachtach agus rialála agus riaracháin a bhunú chun sábháilteacht saoráidí núicléacha a áirithiú, ina ndéantar foráil le haghaidh:
  • ceanglais agus rialacháin sábháilteachta náisiúnta dhóthanacha a bhunú;
  • córas chun saoráidí núicléacha a cheadúnú agus toirmeasc a chur ar fheidhmiú gan cheadúnas;
  • córas iniúchta agus measúnaithe. Déanfar measúnuithe cuimsitheacha agus sistéamacha sula ndéanfar suiteáil a thógáil agus a choimisiúnú agus ar feadh a saolré;
  • bearta chun na rialacháin agus na téarmaí ceadúnaithe (ceadúnais a chur ar fionraí nó a chúlghairm, etc.) a fhorghníomhú.
• Caithfidh na páirtithe comhlacht neamhspleách rialála a chur ar bhun chun ceadúnais a dheonú agus chun a áirithiú go gcuirfear na rialacháin i bhfeidhm i gceart. Caithfear dualgais an chomhlachta sin a bheith scartha go héifeachtúil ó dhualgais aon eagraíochta eile a bhfuil de chúram orthu fuinneamh núicléach a chur chun cinn nó a úsáid.
• Ní mór do shealbhóirí ceadúnais beartais lena dtugtar tús áite do shábháilteacht a bhunú agus ní mór clár dearbhaithe cáilíochta a dhréachtú chun a áirithiú go gcomhlíonfar na ceanglais. Caithfear bearta éigeandála a chur i bhfeidhm chomh maith, ina mionsonraítear na beartais chun na húdaráis iomchuí a chur ar an eolas, amhail ospidéil.
• Ní mór do gach páirtí sa choinbhinsiún tuarascáil a chur faoi bhráid na bpáirtithe eile maidir leis na bearta atá déanta acu chun a n-oibleagáid a chomhlíonadh faoin gCoinbhinsiún. Déantar athbhreithniú ar na tuarascálacha le linn cruinnithe rialta na bpáirtithe conarthacha.

Sábháilteacht saoráidí

• Tá an comhlacht rialála i gceannas ar cheadúnais oibríochta a dheonú do shaoráidí núicléacha. Sonraítear sa choinbhinsiún na critéir mheasúnaithe le haghaidh gach céime i saolré saoráide: suíomh, dearadh agus tógáil, agus oibríocht.
• Agus an suíomh á roghnú, ní mór aird a thabhairt ar, i measc nithe eile, a éifeacht ar shábháilteacht na saoráide agus éifeachtaí na saoráide ar dhaoine aonair agus ar an gcomhshaol. Caithfear dul i gcomhairle chomh maith le páirtithe conarthacha eile i gcomharsanacht an tsuímh más dócha go mbeadh iarmhairtí ag an tsaoráid orthu.
• Maidir le dearadh agus tógáil, caithfear bearta sábháilteachta a chur i bhfeidhm i gcoinne scaoileadh ábhar radaighníomhach agus caithfear na teicnící agus trealamh a úsáidtear a chruthú trí thaithí nó trí thástáil.
• Tá údarú chun saoráid núicléach a oibriú bunaithe ar anailís sábháilteachta agus clár coimisiúnaithe. Ní mór do bhainistiú na saoráide cloí leis na rialacháin atá bunaithe ag na húdaráis náisiúnta. Caithfear cláir a thabhairt isteach chomh maith chun eolas a bhailiú agus anailís a dhéanamh air.
• Caithfidh pleananna éigeandála ar an láthair agus lasmuigh den láthair bheith ag baint le gach saoráid chomh maith chun oibreoirí, an pobal i gcoitinne, an comhshaol, etc. a chosaint i gcás éigeandáil raideolaíoch.

Socruithe eagraíochtúla

Tagann na páirtithe le chéile uair amháin gach 3 bliana ar a laghad. Déanann an Coimisiún Eorpach ionadaíocht ar son Euratom ag na cruinnithe sin nuair a thuairiscíonn na páirtithe ar na bearta atá glactha acu chun oibleagáidí an chonartha a chomhlíonadh. Cuireann an Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach (IAEA) rúnaíocht ar fáil don choinbhinsiún.