Rialacha nós imeachta Chomhairle an Aontais Eorpaigh

 

ACHOIMRE AR:

Cinneadh 2009/937/AE ón gComhairle lena nglactar rialacha nós imeachta na Comhairle

CAD IS AIDHM LEIS NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?

• Leagtar síos leis na rialacha nós imeachta forálacha lena rialaítear imeachtaí Chomhairle an Aontais Eorpaigh (an Chomhairle).
• Tugtar an chumhacht don Chomhairle chun rialacha nós imeachta a ghlacadh le hAirteagal 240(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.
• Leasaítear Iarscríbhinn III gach bliain, an uair is deireanaí i mí na Nollag 2022, chun teacht leis na hathruithe ar dhaonra Bhallstáit an Aontais Eorpaigh (AE) agus ar dhaonra gach Ballstáit maidir leis an nós imeachta um vótáil trí thromlach cáilithe sa Chomhairle a chur chun feidhme.
• Rinneadh leasú ní ba shuntasaí ar na rialacha nós imeachta dhá uair freisin — in 2014 (Cinneadh 2014/692/EU, Euratom), maidir le vótaí trí thromlach cáilithe, agus in 2022 (Cinneadh (AE) 2022/1242), maidir leis an riail vótála maidir le cinntí ó Choiste Bhuanionadaithe Rialtais na mBallstát (Coreper) maidir leis an ngnáthnós imeachta i scríbhinn a úsáid.

PRÍOMHPHOINTÍ

Is í an Chomhairle an institiúid AE ina dtagann ionadaithe ó na Ballstáit le chéile. Déanann ionadaí amháin ionadaíocht do gach Ballstát ar leibhéal aireachta a fhéadfaidh gealltanas a thabhairt thar ceann rialtas na tíre sin. In éineacht le Parlaimint na hEorpa, feidhmíonn an Chomhairle feidhmeanna reachtacha. Glacann sí gníomhartha reachtacha, tar éis an ghnáthnós imeachta reachtaigh nó tar éis an nós imeachta reachtaigh speisialta. Déanann an Chomhairle i gcomhpháirt leis an bParlaimint feidhmeanna buiséadacha a fheidhmiú. Ar deireadh, déanann an Chomhairle feidhmeanna ceaptha beartas agus feidhmeanna um chomhordú.

Leagan amach na Comhairle

• Tagann an Chomhairle le chéile in 10 leagan amach éagsúla de réir an ábhair a mbeifear ag déileáil leis.
• Seachas dhá fhoirmíocht (an Chomhairle Gnóthaí Ginearálta agus an Chomhairle Gnóthaí Eachtracha), ní chinntear sainordú gach foirmíochta leis na conarthaí agus leanann sé ón gcleachtas.
  • Áirithíonn an Chomhairle Gnóthaí Ginearálta comhsheasmhacht in obair fhoirmíochtaí éagsúla na Comhairle. Ullmhaíonn sí cruinnithe na Comhairle Eorpaí. Tá sí freagrach as comhordú foriomlán beartas, ceisteanna institiúideacha agus riaracháin, agus sainchomhaid chothrománacha a théann i bhfeidhm ar roinnt beartas de chuid an Aontais Eorpaigh.
  • Tá an Chomhairle Gnóthaí Eachtracha freagrach as gníomhaíocht sheachtrach iomlán an Aontais Eorpaigh, eadhon an comhbheartas eachtrach agus slándála, an comhbheartas slándála agus cosanta, an comhbheartas tráchtála, comhar um fhorbairt agus cabhair dhaonnúil.

Uachtarán na Comhairle Eorpaí

• Bíonn uachtaránacht na Comhairle, seachas foirmíocht na ngnóthaí eachtracha, ag grúpaí réamhbhunaithe de thrí Bhallstát ar feadh tréimhse 18 mí. Déanann gach ball den ghrúpa cathaoirleacht ar fhoirmíochtaí uile na Comhairle, seachas foirmíocht na ngnóthaí eachtracha, ar feadh 6 mhí. Ullmhaíonn an grúpa de thrí Bhallstát dréachtchlár de ghníomhaíochtaí na Comhairle ar feadh tréimhse 18 mí, a fhormhuiníonn an Chomhairle Gnóthaí Ginearálta tar éis díospóireacht phoiblí a thionól ina leith.
• Tá buanchathaoirleach ag an gComhairle Gnóthaí Eachtracha: Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála. Féadfar Ballstát ag a bhfuil Uachtaránacht na Comhairle a chur in ionad an Ardionadaí. Is gnách go dtarlaíonn sé nuair a thionóltar an Chomhairle chun saincheisteanna comhbheartais tráchtála a phlé.
• Is í an uachtaránacht an ceann feadhna ar obair na Comhairle a dhéanamh.

Coreper, coistí agus meithleacha

• Tá an Coiste tacaithe ag Coreper agus ag os cionn 150 sainmeitheal agus sainchoiste, arb iad comhlachtaí ullmhúcháin na Comhairle.
• Ullmhaíonn Coreper obair chruinnithe uile na Comhairle agus déanann sé na cúraimí a thugann an Chomhairle dó. Cuimsítear in Coreper 2 ionadaithe buana, agus cuimsítear in Coreper 1 leas-ionadaithe buana.
• Maidir le Coreper:
  • áirithíonn sé comhsheasmhacht maidir le beartais agus gníomhartha an Aontais Eorpaigh agus maidir le urramú phrionsabail na dlíthiúlachta, na coimhdeachta, na comhréireachta, chomh maith leis na rialacha lena mbunaítear cumhachtaí institiúidí, chomhlachtaí, oifigí agus ghníomhaireachtaí AE, agus na rialacha maidir le nós imeachta, trédhearcacht agus cáilíocht dréachtaithe;
  • déanann sé gach mír ar an gclár oibre do chruinniú Comhairle a scrúdú roimh ré agus tá sé freagrach as gach comhad a ullmhú don Chomhairle;
  • déanann sé a dhícheall teacht ar chomhaontú maidir le gach comhad ar a leibhéal féin, a chuirtear faoi bhráid na Comhairle ansin;
  • féadfaidh sé coistí nó meithleacha a bhunú chun cúraimí nó staidéir ullmhúcháin a dhéanamh;
  • féadfaidh sé roinnt cinntí nós imeachta a ghlacadh, amhail an cinneadh cruinniú Comhairle a thionól áit éigin seachas an Bhruiséil nó Lucsamburg, cinneadh nós imeachta i scríbhinn a úsáid, etc.

Feidhmiú na Comhairle

• Tá a suíochán ag an gComhairle sa Bhruiséil, ach tionólann sí a cuid cruinnithe i Lucsamburg in Aibreán, Meitheamh agus Deireadh Fómhair.
• Tionólann an t–uachtarán seisiúin na Comhairle, as a stuaim féin nó ar iarratas ó dhuine dá chomhaltaí nó ón gCoimisiún Eorpach. Socraíonn an t–uachtarán an clár oibre sealadach do gach cruinniú den Chomhairle.
• Ní mór an córam a sheiceáil sula ndéantar vótáil. Sroichtear é sin má tá tromlach chomhaltaí na Comhairle i láthair go fisiciúil. Caitheann an Chomhairle vóta ar thionscnamh a huachtaráin. Lena chois sin, osclaíonn an t–uachtarán nós imeachta vótála ar thionscnamh chomhalta de chuid na Comhairle nó de chuid an Choimisiúin, ar an gcoinníoll go gcinnfidh tromlach chomhaltaí na Comhairle é sin.

Vótáil trí thromlach cáilithe

Ar an 1 Samhain 2014, tugadh isteach nós imeachta nua um vótáil trí thromlach cáilithe, ar a dtugtar riail an tromlaigh dhúbailte.

• Nuair a chaitheann an Chomhairle vóta maidir le togra ón gCoimisiún nó Ardionadaí an Aontais Eorpaigh do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála, baintear tromlach cáilithe amach má chomhlíontar dhá choinníoll:
  • Vótálann 55% de chomhaltaí na Comhairle i bhfabhar — i.e. 15 as 27 (ó tharraing an Ríocht Aontaithe siar as an Aontas Eorpach);
  • tacaíonn comhaltaí de chuid na Comhairle leis a sheasann do 65% ar a laghad de dhaonra iomlán an Aontais Eorpaigh.
• Nuair nach ngníomhaíonn an Chomhairle ar thogra ón gCoimisiún ná ón Ardionadaí, glactar le cinneadh sna cásanna seo a leanas:
  • tá 72% de chomhaltaí na Comhairle ag vótáil ina fhabhar; agus
  • déanann siad ionadaíocht ar 65% ar a laghad de dhaonra an Aontais Eorpaigh.

Vótaí i scríbhinn (gnáthnós imeachta i scríbhinn)

• Féadfar gníomhartha ón gComhairle maidir le hábhar práinneach a ghlacadh trí vóta i scríbhinn i gcás go gcinnfidh an Chomhairle d’aon toil an nós imeachta sin a úsáid nó i gcás go gcinnfidh Coreper an nós imeachta sin a úsáid i gcomhréir leis an riail vótála is infheidhme chun na gníomhartha ón gComhairle lena mbaineann a ghlacadh.
• I gcúinsí speisialta, féadfaidh an t–uachtarán úsáid an nós imeachta sin a mholadh freisin; i gcás den sórt sin, féadfar vótaí i scríbhinn a úsáid i gcás ina gcomhaontóidh comhaltaí uile na Comhairle leis an nós imeachta sin.

Trédhearcacht agus foilsiú ghníomhartha na Comhairle

• Tá an plé agus na vótaí ar ghníomhartha reachtacha oscailte don phobal.
• Tá an chéad phlé a dhéanann an Chomhairle ar mholtaí nua neamhreachtacha tábhachtacha ina bhfuil rialacha atá ceangailteach ó thaobh an dlí sna Ballstáit nó do na Ballstáit oscailte don phobal.
• Ar chinneadh a dhéanann an Chomhairle nó Coreper, tionólann an Chomhairle díospóireachtaí poiblí maidir le saincheisteanna tábhachtacha a théann i bhfeidhm ar leasanna an Aontais Eorpaigh agus ar a shaoránaigh. Reáchtálann an Chomhairle roinnt díospóireachtaí beartais go poiblí freisin.
• Ní mór gníomhartha reachtacha a fhoilsiú san Iris Oifigiúil, mar aon le rialacháin agus treoracha, a dhírítear chuig gach Ballstát, cinntí nach sonraítear iontu cé chuige a ndírítear iad agus comhaontuithe idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích ag an Aontas Eorpach. Liostaítear in Airteagal 17 de na Rialacha Nós Imeachta gníomhartha eile atá le foilsiú san Iris Oifigiúil, lena n–áirítear nuair a chinneann an Chomhairle nó Coreper amhlaidh.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?

Tá siad i bhfeidhm ón 1 Nollaig 2009.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Cad é a dhéanann Comhairle an Aontais Eorpaigh? (Comhairle an Aontais Eorpaigh).

PRÍOMHDHOICIMÉID

Cinneadh 2009/937/AE ón gComhairle an 1 Nollaig 2009 lena nglactar Rialacha Nós Imeachta na Comhairle (IO L 325, 11.12.2009, lgh. 35-61).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh 2009/937/AE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 01.01.2023