Ατυχήματα και συμβάντα στην πολιτική αεροπορία
ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 996/2010 — διερεύνηση και πρόληψη ατυχημάτων και συμβάντων στην πολιτική αεροπορία
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;
- Ο κανονισμός αποσκοπεί να βελτιώσει την ασφάλεια των πτήσεων με την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου αποτελεσματικότητας, επιμέλειας και ποιότητας των διερευνήσεων ασφαλείας στην πολιτική αεροπορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
- Προβλέπει επίσης κανόνες σχετικά με την έγκαιρη διαθεσιμότητα των πληροφοριών που αφορούν όλα τα πρόσωπα και τα επικίνδυνα εμπορεύματα επί αεροσκάφους εμπλεκόμενου σε ατύχημα.
- Αποσκοπεί επίσης στη βελτίωση της συνδρομής προς τα θύματα αεροπορικών ατυχημάτων και τους συγγενείς τους.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
Πεδίο εφαρμογής
- Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε διερευνήσεις ασφαλείας ατυχημάτων* και σοβαρών συμβάντων*:
- που λαμβάνουν χώρα στα εδάφη των κρατών μελών της ΕΕ·
- τα οποία συμβαίνουν εκτός των εδαφών των κρατών μελών, αλλά στα οποία εμπλέκεται αεροσκάφος νηολογημένο σε κράτος μέλος ή υπό την εκμετάλλευση επιχείρησης σε κράτος μέλος·
- στα οποία ένα κράτος μέλος δικαιούται (σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τις συνιστώμενες πρακτικές) να ορίσει διαπιστευμένο αντιπρόσωπο για να συμμετάσχει στη διερεύνηση·
- στα οποία ένα κράτος μέλος που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω θανάτου ή σοβαρών τραυματισμών πολιτών της έχει την άδεια της χώρας που διεξάγει τη διερεύνηση να ορίσει εμπειρογνώμονα.
- Ο κανονισμός δεν ισχύει για διερευνήσεις ασφαλείας που αφορούν ατυχήματα και σοβαρά συμβάντα στα οποία εμπλέκεται αεροσκάφος που χρησιμοποιείται για στρατιωτικές, τελωνειακές, αστυνομικές ή ανάλογες υπηρεσίες.
Ανεξάρτητες αρχές ασφαλείας
- Κάθε κράτος μέλος πρέπει να διασφαλίζει ότι οι διερευνήσεις ασφαλείας για ατυχήματα και σοβαρά συμβάντα στην πολιτική αεροπορία διεξάγονται, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, από μόνιμη εθνική αρχή διερεύνησης ασφαλείας της πολιτικής αεροπορίας (SIA).
- Κάθε αρχή διερεύνησης ασφαλείας πρέπει να είναι λειτουργικά ανεξάρτητη από αρχές ή από κάθε τρίτο που θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με την αποστολή της ή να επηρεάσει την αντικειμενικότητά της.
- Κάθε αρχή διερεύνησης ασφαλείας πρέπει να είναι ικανή να διεξάγει αυτόνομα πλήρη διερεύνηση ασφαλείας. Τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν στην αντίστοιχη αρχή διερεύνησης ασφαλείας τα μέσα και τους οικονομικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός προϋπολογισμού, που είναι απαραίτητα για να ανταποκριθεί στις ευθύνες της με ανεξαρτησία και να έχει πρόσβαση σε επαρκείς πόρους.
- Επιπλέον, η αρχή διερεύνησης ασφαλείας πρέπει να διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό και επαρκείς εγκαταστάσεις, μεταξύ των οποίων γραφεία και υπόστεγα για την αποθήκευση και την εξέταση του αεροσκάφους, του περιεχομένου του και των συντριμμάτων.
Υποχρέωση διερεύνησης
- Κάθε ατύχημα ή σοβαρό συμβάν στο οποίο εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 (βλ. σύνοψη) αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης ασφαλείας στο κράτος μέλος στο οποίο συνέβη το ατύχημα ή το σοβαρό συμβάν.
- Όταν ένα αεροσκάφος για το οποίο εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 και το οποίο είναι νηολογημένο σε κράτος μέλος εμπλέκεται σε ατύχημα ή σοβαρό συμβάν, η τοποθεσία του οποίου δεν μπορεί να διαπιστωθεί με βεβαιότητα ότι βρίσκεται στο έδαφος οποιουδήποτε κράτους, η διερεύνηση ασφάλειας διενεργείται από την αρχή διερεύνησης ασφαλείας του κράτους μέλους νηολόγησης.
- Οι αρχές διερεύνησης ασφαλείας μπορούν να αποφασίσουν να διερευνήσουν συμβάντα πέρα από αυτά που περιγράφονται στις παραπάνω παραγράφους, καθώς και ατυχήματα και σοβαρά συμβάντα σε άλλους τύπους αεροσκαφών, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία των κρατών μελών, όταν αναμένουν να αντλήσουν διδάγματα για ζητήματα ασφαλείας από αυτά.
- Σε περίπτωση που κανένα άτομο δεν τραυματίστηκε θανάσιμα ή σοβαρά, η αρμόδια αρχή διερεύνησης ασφαλείας μπορεί να αποφασίσει, λαμβάνοντας υπόψη τα αναμενόμενα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν για τη βελτίωση της αεροπορικής ασφάλειας, να μην κινήσει διερεύνηση ασφάλειας για έναν ρυθμιζόμενο αριθμό περιπτώσεων που περιλαμβάνονται στο άρθρο 135 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1139 που αντικαθιστά το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 996/2010.
- Οι διερευνήσεις ασφαλείας δεν αποσκοπούν επ’ ουδενί στην απόδοση υπαιτιότητας ή ευθύνης. Οι εν λόγω διερευνήσεις πρέπει να είναι ανεξάρτητες, ξεχωριστές και να τελούν υπό την επιφύλαξη τυχόν δικαστικής ή διοικητικής διαδικασίας για την απόδοση υπαιτιότητας ή ευθύνης.
Συνεργασία μεταξύ των αρχών διερεύνησης ασφαλείας
Ο κανονισμός επιτρέπει τη συνεργασία μεταξύ των αρχών διερεύνησης ασφαλείας και τη δυνατότητα ανάθεσης εργασιών.
Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αρχών Διερεύνησης Ασφαλείας Ατυχημάτων της Πολιτικής Αεροπορίας
Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι οικείες αρχές διερεύνησης ασφαλείας δημιουργούν μεταξύ τους ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αρχών Διερεύνησης Ασφαλείας Ατυχημάτων της Πολιτικής Αεροπορίας (ENCASIA) προκειμένου:
- να βελτιώσει περαιτέρω την ποιότητα των ερευνών που διενεργούνται από τις αρχές διερεύνησης ασφαλείας και να ενισχύσει την ανεξαρτησία τους·
- να ενθαρρύνει την τήρηση υψηλών προτύπων στις μεθόδους διερεύνησης και την εκπαίδευση των διερευνητών.
Διερεύνηση
- Ο επιφορτισμένος διερευνητής, και ανεξάρτητα κάθε δικαστικής έρευνας, έχει την αρμοδιότητα να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της διερεύνησης ασφαλείας. Μεταξύ άλλων, ο διερευνητής δικαιούται:
- να έχει άμεση, απεριόριστη και απρόσκοπτη πρόσβαση στον τόπο του ατυχήματος ή του συμβάντος καθώς και στο αεροσκάφος, το περιεχόμενό του ή τα συντρίμματα του·
- να απαιτεί τη συλλογή τεκμηρίων και τη λήψη θραυσμάτων ή δομικών μερών με σκοπό την εξέταση ή την ανάλυση·
- να ζητεί αυτοψίες και ιατρική εξέταση των προσώπων που εμπλέκονταν στη λειτουργία του αεροσκάφους·
- να καλεί μάρτυρες και να ζητεί να παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία.
- Το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου συνέβη ένα ατύχημα ή ένα σοβαρό συμβάν είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση ασφαλούς διαχείρισης και προστασίας όλων των αποδεικτικών στοιχείων.
Συντονισμός με άλλες αρχές
- Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αρχές διερεύνησης ασφαλείας και άλλες αρχές (π.χ. δικαστικές αρχές, η πολιτική αεροπορία και οι αρχές έρευνας και διάσωσης που εμπλέκονται στη διερεύνηση ασφαλείας) συνεργάζονται μεταξύ τους με εκ των προτέρων ρυθμίσεις, με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των αρχών διερεύνησης ασφαλείας.
- Τα κράτη μέλη πρέπει να ανακοινώνουν τις εν λόγω ρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πρέπει να τις διαβιβάζει στον πρόεδρο του Δικτύου Encasia, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εμπιστευτικότητα και ορθή χρήση των πληροφοριών
- Ο κανονισμός ορίζει επίσης έναν κατάλογο στοιχείων που δεν πρέπει να διατίθενται ούτε να χρησιμοποιούνται για σκοπούς άλλους πλην της διερεύνησης ασφαλείας (π.χ. τις δεδομένα των καταγραφέων πτήσης, προσχέδια εκθέσεων, ταυτότητα προσώπων που κατέθεσαν αποδεικτικά στοιχεία, σημειώσεις διερευνητών).
- Οι κανόνες του κανονισμού για την εμπιστευτική χρήση πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών όπως σειριακοί αριθμοί και αριθμοί καταχώρισης, που ταυτοποιούν άμεσα αεροσκάφη που υπόκεινται σε αναφορά περιστατικού, τροποποιούνται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 376/2014. Ο κανονισμός αναγνωρίζει επίσης ότι η δικαιοδοτική αρχή ή η αρχή που είναι αρμόδια μπορεί να αποφασίζει για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να περιορίσουν τις περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να ληφθεί τέτοια απόφαση δημοσιοποίησης πληροφοριών, τηρώντας παράλληλα τις νομικές πράξεις της ΕΕ.
Παροχή συνδρομής στα θύματα αεροπορικών ατυχημάτων και στους συγγενείς τους
- Κάθε κράτος μέλος πρέπει να θεσπίσει ένα εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τα ατυχήματα της πολιτικής αεροπορίας με διατάξεις για την παροχή βοήθειας στα θύματα ατυχημάτων και στους συγγενείς τους. Πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι αεροπορικές εταιρείες έχουν το δικό τους σχέδιο για να βοηθήσουν τα θύματα και τους συγγενείς τους, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη την ψυχολογική υποστήριξη.
- Τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν επίσης τις αεροπορικές εταιρείες τρίτων χωρών που διενεργούν πτήσεις στην ΕΕ να καταρτίζουν αντίστοιχο σχέδιο.
- Κάθε κράτος μέλος που εμπλέκεται σε ατύχημα πρέπει να ορίζει ένα άτομο ως σημείο επαφής και ενημέρωσης για τα θύματα και τους συγγενείς τους.
- Οι αεροπορικές εταιρείες πρέπει να προσφέρουν στους ταξιδιώτες τη δυνατότητα να παρέχουν τα στοιχεία επικοινωνίας ενός ατόμου που θα πρέπει να ειδοποιηθεί σε περίπτωση ατυχήματος. Το όνομα ενός επιβάτη δεν πρέπει να δημοσιοποιηθεί πριν ενημερωθούν οι συγγενείς του.
Έκθεση και συστάσεις ασφαλείας
- Κατά τη διάρκεια της διερεύνησης, η αρχή ασφάλειας θα συστήσει οποιαδήποτε άμεση ενέργεια κρίνει απαραίτητη για τη βελτίωση της αεροπορικής ασφάλειας σε:
- πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για την κατασκευή αεροσκαφών ή εξοπλισμού αεροσκαφών·
- πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τη συντήρηση αεροσκαφών ή εξοπλισμού αεροσκαφών·
- φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών· και
- πρόσωπα υπεύθυνα για την εκπαίδευση του προσωπικού.
- Η διερεύνηση ολοκληρώνεται με μια έκθεση που περιλαμβάνει συστάσεις ασφαλείας μετά από τις τελικές διαβουλεύσεις με τις οικείες αρχές, συμπεριλαμβανομένου του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας. Η τελική έκθεση θα δημοσιευτεί όσο το δυνατόν συντομότερα, αν είναι δυνατόν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ατυχήματος ή του συμβάντος. Η αρχή θα καταχωρίσει επίσης τις απαντήσεις που έλαβε στις συστάσεις που εξέδωσε.
- Κάθε αποδέκτης σύστασης ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των υπευθύνων αρχών ασφαλείας σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ, πρέπει επίσης να παρακολουθεί την πρόοδο της δράσης που αναλήφθηκε κατ’ εφαρμογή των συστάσεων ασφαλείας που παρέλαβε.
- Υπάρχει έννομο συμφέρον να δοθεί δημόσια πρόσβαση σε όλες τις συστάσεις για την ασφάλεια και τις απαντήσεις τους λόγω του πρωταρχικού σκοπού του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 996/2010 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 376/2014 για μείωση του αριθμού ατυχημάτων και προώθηση της διάδοσης των πορισμάτων των συμβάντων που σχετίζονται με την ασφάλεια. Ως εκ τούτου, η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/1128 της Επιτροπής ρυθμίζει τα δικαιώματα πρόσβασης σε συστάσεις και απαντήσεις ασφαλείας που είναι αποθηκευμένες στο ευρωπαϊκό κεντρικό αποθετήριο.
ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;
Ο κανονισμός εφαρμόζεται από τις 2 Δεκεμβρίου 2010.
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
Ατύχημα. Γεγονός που σχετίζεται με τη λειτουργία ενός αεροσκάφους όπου επέρχεται θάνατος ή σοβαρός τραυματισμός προσώπου, το αεροσκάφος υφίσταται σημαντική βλάβη ή το αεροσκάφος απολεσθεί ή είναι εντελώς απρόσιτο. Στην περίπτωση ενός επανδρωμένου αεροσκάφους, το γεγονός επέρχεται κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ της στιγμής που οιοδήποτε πρόσωπο επιβιβάζεται στο αεροσκάφος για να αναχωρήσει με την πτήση και της στιγμής που όλοι οι επιβαίνοντες στο αεροσκάφος έχουν αποβιβασθεί. Στην περίπτωση ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους, το γεγονός επέρχεται κατά το χρονικό διάστημα από τη στιγμή που το αεροσκάφος είναι έτοιμο να κινηθεί για να αναχωρήσει μέχρι τη στιγμή που φθάνει στο τέλος της διαδικασίας της πτήσης και το πρωτογενές σύστημα πρόωσης απενεργοποιείται.
Συμβάν. Γεγονός, εκτός ατυχήματος, που συνδέεται με τη λειτουργία αεροσκάφους, το οποίο θέτει σε κίνδυνο ή θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των λειτουργιών του.
ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 996/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Οκτωβρίου 2010, σχετικά με τη διερεύνηση και την πρόληψη ατυχημάτων και συμβάντων στην πολιτική αεροπορία και την κατάργηση της οδηγίας 94/56/ΕΚ (ΕΕ L 295 της 12.11.2010, σ. 35–50).
Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 996/2010 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.
ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 376/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 3ης Απριλίου 2014, για την αναφορά, ανάλυση και παρακολούθηση περιστατικών στην πολιτική αεροπορία, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 996/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση της οδηγίας 2003/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και των κανονισμών της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1321/2007 και (ΕΚ) αριθ. 1330/2007 (ΕΕ L 122 της 24.4.2014, σ. 18–43).
Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.
τελευταία ενημέρωση 18.10.2021